A co, szabli u boku nie macie? - Zaporoże EU4 ARR

ers · 19 Grudzień 2015

A co, szabli u boku nie macie? - Zaporoże EU4 AAR

Henryk Sienkiewicz napisał:

Rok 1647 był to dziwny rok, w którym rozmaite znaki na niebie i ziemi zwiastowały jakoweś klęski i nadzwyczajne zdarzenia.

Roje po pasiekach poczęły się burzyć i huczeć, bydło ryczało po zagrodach. Gdy więc tak porządek przyrodzenia zdawał się być wcale odwróconym, wszyscy na Rusi, oczekując niezwykłych zdarzeń, zwracali niespokojny umysł i oczy szczególniej ku Dzikim Polom, od których łatwiej niźli skądinąd mogło się ukazać niebezpieczeństwo.

Tymczasem na Polach nie działo się nic nadzwyczajnego i nie było innych walk i potyczek jak te, które się odprawiały tam zwykle, a o których wiedziały tylko orły, jastrzębie, kruki i zwierz polny.

Bo takie to już były te Pola. Ostatnie ślady osiadłego życia kończyły się, idąc ku południowi, niedaleko za Czehrynem od Dniepru, a od Dniestru — niedaleko za Humaniem, a potem już hen, ku limanom i morzu, step i step, w dwie rzeki jakby w ramę ujęty. Na łuku Dnieprowym, na Niżu, wrzało jeszcze kozacze życie za porohami, ale w samych Polach nikt nie mieszkał i chyba po brzegach tkwiły gdzieniegdzie „polanki" jakoby wyspy wśród morza. Ziemia była de nomine Rzeczypospolitej, ale pustynna, na której pastwisk Rzeczpospolita Tatarom pozwalała, wszakże gdy Kozacy często bronili, więc to pastwisko było i pobojowiskiem zarazem.

Ile tam walk stoczono, ilu ludzi legło, nikt nie zliczył, nikt nie spamiętał. Orły, jastrzębie i kruki jedne wiedziały, a kto z daleka dosłyszał szum skrzydeł i krakanie, kto ujrzał wiry ptasie nad jednym kołujące miejscem, to wiedział, że tam trupy lub kości niepogrzebione leżą… Polowano w trawach na ludzi jakby na wilki lub suhaki. Polował, kto chciał. Człek prawem ścigany chronił się w dzikie stepy, orężny pasterz trzód strzegł, rycerz przygód tam szukał, łotrzyk łupu. Kozak Tatara, Tatar Kozaka. Bywało, że i całe watahy broniły trzód przed tłumami napastników. Step to był pusty i pełny zarazem, cichy i groźny, spokojny i pełen zasadzek, dziki od Dzikich Pól, ale i od dzikich dusz.

Czasem też napełniała go wielka wojna. Wówczas płynęły po nim jak fale czambuły tatarskie, pułki kozackie, to chorągwie polskie lub wołoskie; nocami rżenie koni wtórowało wyciom wilków, głos kotłów i trąb mosiężnych leciał aż do Owidowego jeziora i ku morzu, a na Czarnym Szlaku, na Kuczmańskim — rzekłbyś: powódź ludzka.Granic Rzeczypospolitej strzegły od Kamieńca aż do Dniepru stanice, „polanki” i — gdy szlaki miały się zaroić, poznawano właśnie po niezliczonych stadach ptactwa, które, płoszone przez czambuły, leciały na północ. Ale Tatar, byle wychylił się z Czarnego Lasu lub Dniestr przebył od strony wołoskiej, to stepem równo z ptakami stawał w południowych województwach.

Wszelako zimy owej ptactwo nie ciągnęło z wrzaskiem ku Rzeczypospolitej. Na stepie było ciszej niż zwykle. W chwili gdy rozpoczyna się powieść nasza, słońce zachodziło właśnie, a czerwonawe jego promienie rozświecały okolicę pustą zupełnie.

Kliknij aby rozwinąć...

Spis Treści

Odc.1 - O sytuacji Zaporoża słów kilka
Odc.2 - O zmianie i wojny początku
Odc. 3 - O wojny dalszym toku i zakończeniu

Mody

TBARW

Spolszczenie EU4

Illusionary Flat Political Mapmode

Hipster's Flags

Tak, zaczynam kolejny AAR. Gram na Kozakach… Kozakami

W podstawce Zaporoże istnieje dłużej gdzieś od 1555. Jest wasalem Litwy, późnej Polski.

W moim AARze Bohdan Chmielnicki zbiegł na Sicz, lecz jedyne czego dokonał to zostanie dowódca wojsk kozackich. Władze na Zaporożu dzierży Ataman Petro Holowacki.

A, jeszcze jedno. Nie wyobrazalem sobie lepszego tekstu na wstęp do gry Kozakami, jak początek Ogniem i Mieczem.

ers · 7 Grudzień 2015

A co, szabli u boku nie macie? - Zaporoże EU4 AAR
Kliknij aby rozwinąć...

Odcinek 1 - O sytacji Zaporoża słów kilka
Kliknij aby rozwinąć...

1647-

Sytuacja geopolityczna

Zaporoże położone jest między trzema potęgami. Na północy znajduje się Rzeczpospolita - ukochana Matka Kozaków rządzona przez ukochanego Ojca -króla Władysława IV Wazę. Na południu znajduje się bisurmański Chanat Krymski, który pokłony oddaje Turkom Osmańskim. Ci zaś odkąd zagarnęli Jedysan nękani są kozackimi chadzkami przekraczającymi wspólną granicę. Nad wschodnimi stepami panuje niepodzielnie Carstwo Rosyjskie. Kraj to bezkresny i potężny oraz prawosławny jak i mieszkańcy Dzikich Pól. Tak tedy trwa Sicz Zaporoska i trwać będzie...

Sytuacja prowincji

Na Sicz Zaporoską składają się cztery prowincje: Ingil, z Kyzy-Kermenem; Zaporoże z siczą, Mansur, jednako prowincja i miasto oraz Charków z otaczającymi go ziemiami. A i dobra na handel różnorodne były: nieliczne latyfundia magnackie wokół Kyzy Kermenu w winnicach się specjalizowały, w Zaporożu stada owiec wełnę zapewniały, Mansur pól uprawnych był pełen, a najbogatszy z wszystkich miast Charków był. Bogactwo swe i dostatek swym czerwonym ziemią - żelaza pełnym zapewniał.
I wszędzie Kozacy siłę stanowili, kupcząc z handlarzami i Ormianami, popów szanując i częste kłótnie ze szlachtą tocząc.

Sytuacja wewnętrzna

Władzę nad Kozakami sprawuje nowo obrany Ataman Zaporoski - Petro Hołowacki. Administrator i dowódca z niego dobry, zaś jako dyplomata chętnie pomoc i radę przyjmuje, gdyż średnio sobie z nią radzi.
Człek to dobry, sprawiedliwy do wszelkiej ugody z Rzeczpospolitą gotów i rad. Dzięi jego staraniom Bogdan Chmielnicki nie zdołał wzburzyć Siczy i Zporoża oraz Rzeczypospolitej na zagładę skazać.

Kiedy w Roku Pańskim 1555 rozruchy kozackie doprowadziły do wyodrębnienia Zaporoża od wielkiego Księstwa Litewskiego kozacy pozostają wiernymi wasalami Króla Polskiego i Rzeczypospolitej. Kochając Najjaśniejszą jak matkę własną i bojąc się potęgi moskiewskiej Ataman Zaporoski posłów słał, by wizerunek Zaporoża i relacje z nimi poprawiać. Bo jak można z Matką najkochańszą walczyć? Jak można przeciw bratu w wierze prawosławnej szable wznosić?
Inną sprawą bisurmani byli, niewierni stepy napadające, wioski palące, bydło, kobiety i chłopców w jasyr w biorący. Ich bić trzeba było i wyplenić. A ziemie krymskie wiernymi kozakami zaludnić. Tak tedy Petro Hołowacki chytrym okiem na Krym patrzył...

O bogactwach ziem kozackich mowa wyżej była. Dość dopowiedzieć, że zyski w postaci 44 groszy co miesiąc przynosiły. W chwilach pokoju kupcy na Krym wyruszali i zakupione tam towary w Zaporożu i Kijowie z zyskiem sprzedawali. Oprócz tewgo pomagali w jasyr wziętych szukaći wykupywać oraz dostarczali przydatnych informacyji.

Dzikie Pola to nie tylko Kozacy. Żyją tuk także Ormianie, zajmujący się głównie handlem. Popi odprawiają swe Liturgie, na których zawsze pełno jest kozaków i czerni. Występują także nieliczni księża katoliccy oraz kapłani protestantcy i kalwińscy. Znalazłoby się nawet kilka osób wyznających bisurmańską wiarę. Na koniec są magnaci - szlachta posiadając swe latyfundia - prywatne majątki ziemskie. Często dochodzi do sporów między magnatami, a Bracią Kozacką. Spowodowane są one wyższością możny i okazywana przez nich pogarda dla Braci.

Zaporoże zobowiązane było to utrzymania stałego wojska. Brać kozacka wielce się do niego garnęła. Przeszkodę największą stanowiło ograniczenie przez Sejm Rzeczypospolitej narzucone. Na raz służyć mogło najwyżej siedem tysięcy kozaków.

Wojsko Zaporoskie stało w Zaporożu i liczyła sobie 3 regimenta piechoty( Zaporoże, Mansur, Charków), regiment kawalerii (Zaporoże) i regiment artylerii (Ingil). Piechotę stanowili biedniejsi kozacy i wyszkolona czerń. Kawalerię zasilali Południowui Kozacy, bitni i niedościgli w boju. Regiment artylerii w postaci 20 diał 32-funtowych wystawili magnaci. A dowództwo nad wojskiem Zaporoskim wiec powierzył Bogdanowi Chmielnickiemu. Próbował on wcześniej Kozaków przeciw Rzeczyppospolitej podburzyć, lecz dzięki interwencji Hołowackiego udało się Brać uspokoić i od zguby odwieść. Chmielnicki musiał zadowolić się rolą Atamana Polnego.

Zaporoże posiadało podewczas również flotę. Właściwej - niewielką flotyllę dumnie zwaną Flotą Zaporoską. W jej skład wchodziły; galeas Wesele i cztery małe jednostki handlowe: Orechów, Wojsko Zaporoskie, Dniepr i Wilańsk. W czasie wojny nie stanowiły one żadnej siły i służyły raczej do transportu wojska.

I na koniec kilka screenów, których nie miałem pomysłu jak opisać:

Kliknij aby rozwinąć...

ers · 11 Grudzień 2015

A co, szabli u boku nie macie? - Zaporoże EU4 AAR
Kliknij aby rozwinąć...

Odcinek 2 - O zmianie i wojny początku
Kliknij aby rozwinąć...

1647-

Zmiana

Kwiecień 1647 roku nastał gdy coś w Siczy się ruszyło - przybył poseł osmański. Przywiózł on list sułtański proszący o zgodę na przemarsz jego wojsk na Krym. Albowiem, to nie cały Krym do Chanatu należał - Teodoro, Kaffa i Azow własnościa Sułtana były. Poseł wracał z listem odmownym, uprzejmym jak na Kozaków przystało.

Od momentu tego czas płynął spokojnie do 26 maja. Wtedy to Król Władysław IV Waza pismo i posła słał do Kozaków. A działo się wtedy w Rzeczypospolitej. śmierć dotychczasowego Legata Papieskiego i przybycie nowego zbiegło się w czasie z Sejmem. Papież chciał pozyskać siły Rzeczypospolitej i po swej stronie w Wojnie Trzydziestoletniej wykorzystać. Dlategoż nowemu wysłannikowi polecił namawiać do wsparcia Cesarza Niemieckiego,w ostateczności nawet klątwą grożąc. O dziwo Sejm usłuchał się Legata i wymógł na Królu zniesienie wolności religijnej i przyjęcie kontrreformacji. Jednak walczyć szlachta nie chciała. By groźbie klątwy zaradzić podjęto decyzję o poszerzeniu granic wiary katolickiej. Z tego powodu do Siczy przybył poseł królewski z pismem. Pismo ów nakazywało uznanie wiary katolickiej jako głównej wiary Kozaków Zaporoskich. Bogdan chmielnicki, gdy o piśmie usłyszał znów jątrzyć począł. Jednakże znów Ataman Hołowacki szyki zmylił. W sprycie swym obrządek katolicki jako główny uznał, lecz jednocześnie wolność religijną Kozakom zapewnił odpowiednie rosporządzenia wydając. Dodatkowo pomógł drugi list, w którym zwiększenie Wojska zaporoskiego zalecano jakoby widmo wojny na horyzoncie stało. Wieść ta Brać ucieszyła niemiłosiernie. W kilka miesięcy gotowy był nowy pułk jazdy i regiment artyleryjski.

Tydzień nie minął jak z Warszawy nowy poseł przybył. Przywoził on nowe mapy świata ziemskiego. od posiadanych były one bogatsze o nowe ziemie odkryte daleko na zachodzie za wielkim morzem Oceanem zwanym.

Tegoż samego dnia Ataman Petro Hołowacki wysłał ludzi na Krym by zdobyli pisma uzasadniające prawa Kozaków do stepów tamtejszych. I to polecenie w drugim liście królewskim zawarte było.

10 czerwca 1647 do Zaporoża dotarła wieść, że Władysław IV Elektorat Brandenburski marchią mianował. Wprawiło to Atamana w rozgoryczenie. Sam zabiegał o nadanie tego statusu Zaporożu. Oznaczałoby to zwolnienie z podatku oraz możliwość rozbudowy armii. A także unało pozycję Kozaczyzny jako Muru Rzeczpospolitej.

Jak się okazało zabolało to jeszcze bardziej Księcia Kurlandzkiego. Zmuszony wcześniej do przejścia na katolicyzm, teraz upokorzony przez Sejm brakiem statusu marchii wypowiedział swe posłuszeństwo Rzeczypospolitej. Doszło do wojny, która szybką się wydawać mogła. Jednakże Car Rosyjski sytuację w Rzeczypospolitej widząc po stronie Kurlandczyków stanął licząc na osłabienie Państwa Piastów. 18 grudnia 1647 rozpoczął się konflikt krwawy...

Bitwa Moskiewska i zwycięstw początek

Gdyby nie interwencja rosyjska woja przed wiosną by nierozgorzała. jednakże należało się śpieszyć. Bezzwłocznie pułki brandenburskie i część polskich ruszyły zdobywać Kurlandię i Mitawę- dwa województwa kurlandzkie. Dzięki pomocy rosyjskiej siły wroga miały ponad dwukrotną przewagę.

Tymczasem nim Wojsko Zaporoskie mogło wyruszyć nastał nowy rok. Końcem lutego przekroczono granicę Rosyjską i Nowoczerkas zaczęto zdobywać. Pełną kontrolę osiągnięto 18 lutego 1648 roku. Po wydarzeniu tym Ogłoszono, że wszelkie stepy ruskie do Kozaków należą i pod ich panowaniem będą*.

Tego samego dnia do bitwy wielkiej doszło. Miała ona miejsce pod Moskwą, stąd później Bitwą Moskiewską ją nazwano.
Wtedy to Hetman Wielki Litewski Paweł Jan Sapieha na czele 42 tysięcy wojsk polskich zniósł 37 tysięcy Rosjan i Kasymów.

Po zdobyciu Nowoczerkasa Chmielnicki powiódł Wojsko Zaporoskie na Weszenskaje, następnie zaś zajął Boryoglebsk. Tymczasem Petro Hołowacki podniósł podatki na utrzymanie wojska tłumacząc to kosztami utrzymania dwóch regimentów dział.

5 Sierpnia odkryto w Masurze pewnego Rosjanina, który miał przy sobie dokumenta świadczące jakoby ziemia ta do cara przynależna być powinna. Po szybkim procesie nieborak został powieszony.

Odwrócenie losów wojny

Niedługo potem Chmielnicki zajął Ust-Medwedystkije i ruszył na Carycyn. Gdy przejęto nad nim kontrolę doszło do bitwy z wojskami Cara.

1 października 1648 roku klęską Chmielnickiego okrył. Do zdobytego przez Kozaków Carycyna przybyło 17 tysięcy samej piechoty i 2 regimenty dział pod dowództwem Szeremietewa. Jako gród wrogi Chmielnickiemu ludność miejscowe Rosjanom pomagała. Tedy bramy otworzywszy carowych ludzi do środka wpuściła.Na bitwę taką piechoty mieli Kozacy za mało, a domostwa ruchy jeździe ograniczały. Z dział nikt nie strzelał by swoich nie trafić. takoż zalała Chmielnickiego tłuszcza moskalska i powaliła. Chmielnicki wstydem objedzon, by mu komendy nie zabrano, na Litwę ruszył by siły odzyskać i stan pułków uzupełnić. Szeremietew zaś zajęte stepy począł odzyskiwać. A porażka największa nadejść miała...

Starcia wojenne trwały dalej. W końcu zdobyto Kurlandię całą i gdyby nie wojska rosyjskie wojna skończoną by była. Jednakże przyszła wiosna 1649 i sprawy obrót zmieniły.

Był ranek 25 kwietnia. Właśnie rozpoczynała się kolejna potyczka sił polskich pod wodzą Króla Władysława IV Wazy z siłami ruskimi. Jednakoż pułapka to była: w pobliżu był drugi oddział wroga i na pomoc rodakom ruszył. Na szczęście i Elektor Brandenburski był niedaleko i w sukurs królowi przyszedł. przez dni kolejne trzy coraz to nowe oddziały się włączały do walki i już się wydawało, że ostatkiem sił Rzeczpospolita zwycięży. Wtedy 129 kwietnia na polu bitwy zjawił się oddział dziwny w futra strojny. Obszedł on Chołm od północy i na tyły Polskie uderzył, do bitwy końca doprowadzając. Jak się później okazało oddział ów był na eksploracje Sybiru wysłany i w obliczu wojny do Europy ściągnięty. Za jego to sprawą do Klęski Chołmskiej doszło.

Wojna trwała dalej. Kozacy wrócili na stepy i ponownie zdobywali Nowoczerkas, Wiejenszkaje i pozostałe ziemie stepowe.
Wojska polskie z rozsypki po Klęsce Chołmskiej zaczęły się zbierać, a hetmani kontratak planowali. Tymczasem ludziom cara udało się kilka województw litewskich zająć.

Wydarzenia wewnętrzne i światowe

Wojna trwała, a tymczasem ludzie Chana Krymskiego odkryli jednego z odpowiedzialnych za dostarczenie roszczeń względem ziem krymskich. Choć człowiek ów słowem nie pisnął to ucierpiała i tak już słaba sława Kraju Zaporoskiego.

19 sierpnia 1649 pojawiły się pierwsze tarcia między popami, a klerem katolickim. Winna temu była czerń, która łączyła oba obrządki. Kłótnie te uciął Ataman Petro oficjalnie zakazując praktyk łączących oba wyznania. Zwiększyło to lojalność i wpływy obu grup kapłanów.

Tymczasem Car Rosji ogłosił, że jedne z jego kapitanów, niejaki Władymir Władymirowicz Putin opłynął kulę ziemską na swoim okręcie "Prawda".

Kliknij aby rozwinąć...

@Krakau Akurat nigdy nie grałem w tę serię.

ers · 9 Sierpień 2016

A co, szabli u boku nie macie? - Zaporoże EU4 AAR
Kliknij aby rozwinąć...

Odcinek 3 - O wojny dalszym toku i zakończeniu
Kliknij aby rozwinąć...

1647-

Wojny dalszy bieg

Przełomem 1649 i 1650 zaczęto zdobywać stepy aż pod Moskwę podchodząc i twierdzę nad Morzem Kaspijskim odcinając. Pierwsze w ręce kozacze trafiły Carycyn, Borysoglebsk i Atarsk.

Tymczasem 1 marca Władysław IV Waza pod Kurskiem rozniósł Rosjan przez Wasylija Pojarkowa prowadzone. Dzięki temu Rzeczpospolita zaczęła przejmować inicjatywę w toczącej się wojnie. Bogu dziękowano na brak agresji ze strony Bisurmanów i Szwedów, gdyż wojny na dwa fronty prowadzić by nie dano rado.

Tymczasem gdy Chmielnicki Saratów zajmował, Ataman Hołowacki wydał rozporządzenie przedłużające na kolejne 2 lata podatek wojennym zwany.

8 kwietnia przejęto kontrolę nad Saratowem, a do końca roku kolejne ziemie w rękach Zaporoskich się znalazły.

Zwrot akcji

Jednakoż 10 grudnia 1650 Rosjanie Woroneż odbili pierwszy krok do odzyskania przewagi robiąc. Jednak był to oddział słaby zaledwie jeden pułk liczący. Hołowacki rozkazy proste Chmielnickiemu słał: zdobycie Symbirska przyśpieszyć i na Woroneż iść. Tymczasem Chmielnicki w dwa dni Symbirsk zajął i na Penze powiódł. Gdy ją oblegał już blisko 7 tys. Moskali Weszenskaje zajęło.

Iwtedy dopiero Chmielnicki ku Zaporożu się skierował. I w pułapkę wpadł. Ruszył on na pięć tysięcy wojsk rosyjskch w Borysoglebsku nagle na pole bitwy przybyło dwakroć tyle wrogów. Tak oto 7 tysięcy Kozaków musiało stawić czoło 15 tysiącom Rosjan, którzy ich okrążyli. Pobity Chmielnicki znów do wycofania się był zmuszony.

Po bitwie tej Rosjanie rozpoczęli odbijać stepy. Padły Borysoglebsk, Ust-Medewistkaja i Nowoczerkas.

Zakończenie wojny i wydarzenia późniejsze

Po 20 czerwca 1651 doszło do kolejnej bitwy wojsk Rzeczypospolitej z Rosjanami. Pod Woroneżem Władysław IV Waza pobił niewielki oddział dowodzony przez Dołgorunkowa.

Jka się okazało była to ostatnia bitwa tej wojny. 5 lipca 1651 podpisano pokój. Miało to miejsce na zamku w Mitawie. Wg jego postanowień przez 10 lat Kurlandia będzie płacić daninę w wysokości 10% swoich dochodów oraz jednorazowo zapłaci 70 sztuk złota. dodatkowo zerwie wszystkie umowy z Caratem Rosyjskim.

Po zakończonej wojnie jedne z kozackich podoficerów imieniem Bohun wraz z grupą swych podwładnych i przyjaciół wybrała się na "chadzkę" do Jedysanu. Po kilku dniach przybył poseł osmański z listem, w którym sułtan domagał się wydania mu sprawców zniszczenia kilku wiosek lub ukarania ich. Ataman otwarcie wyśmiał żadania sułtana, a Bohuna uczynił dowódcą swojego pułku jazdy. Zwiększyło to wpływy i oddanie Kozaków oraz pogorszyło relacje z Turkami Osmańskimi.

Wydarzenia globalne

15 stycznia 1650 w Danii mamy globalny event o Najzimniejszym okresie Małej Epoki Lodowcowej. Spowodowało to spadek cen zboża, wina i ryb o 25% oraz zwiększyło ceny soli i futr 0 25% na okres 10 lat do 6 stycznia 1660.

24 kwietnia 1651 u Osmanów wystąpił globalny event Upadek Handlu Przyprawami.
W związku z rosnącą ilością handlarzy przyprawami, dzięki odkryciom Kolumba i pozostałych odkrywców otwarto nowe szlaki handlowe tranzyt przypraw przez Istambuł zmalał. W skutek tego ceny przypraw zmalały o 40%.

Kliknij aby rozwinąć...

Okej.Odcinek nr 3 wyszedł jednak przed świętami. A teraz ruszam rozegrać dalszy materiał.

AAR zamknięty z powodu nieaktywności
moskal