Biała Róża: Historia Tamerii

tjord · 12 Kwiecień 2014

I rzekł Tameriusz do swoich córek
'Niech łona wasze napełną tą ziemię
bo jest ona dla was
i pozostanie taką na wieki"
Aranir z Sudotii "Tameriada", I wiek n.e.

Biała Róża - Historia Tamerii

Legendy

Jedna legenda mówi tak: Ze wschodu przybyło oto pięciu braci: Targon, Waramir, Argon, Aranir i Sudian, wszyscy z jednego łona poczęci. I założyli oni pięć miast na wzgórzach: Targia, Waramia, Argon, Arania i Sudia. I rozmnażali się oni na całą Tamerię, żyjąc w obfitości.
Lecz pewnego dnia Sudian, który był najmłodszy zbuntował się przeciw braciom, a że jego miasto lezało u rzeki, bogactwem nad braćmi górował.
Lecz bracia wespół wystąpili i Sudiona wygnali, a miasto lego spalili. A Sudion wygnany dotarł aż nad morze i tam założył Sudotię.
Lecz jedność wśród braci nie na długo stała, bowiem oto Waramir, który Sudiana kochał najbardziej, z goryczy zmysły postradał i zbrojnie na braci najechał. Oblegali Waramira długie lata w jego twierdzy bracia, a gdy wreszcie Waramię zdobyli, ich brat już opuścił ten świat. Przekazali oni toteż miasto jego synowi, Doranowi miasto, pod warunkiem, że zbrojnych wszystkich rozpuści. I tak Waramia Dornią się stała.
Lecz Argon z Aranirem tedy poczuli się zagrożeni przez Targon, najstarszego z braci, który zanadto urósł w siłę. I wojna znów nastała na lat wiele między bracmi, acz bez rezultatu.
Wreszcie Targon zmarł, w zasiadce usieczon, a syn jego swym wujom podarował kwiat białej róży na znak pokoju. Tedy Aranir zerwał z pola trzy inne kwiaty róży, każdy w innym kolorze, po czym splótł je w krąg i przekazał najwyższemu kapłanowi na znak, ze między braćmi i ich potomkami na zawsze pokój nastanie. A róża w ich języku zwała się "Tameria. I odtąd kwiat ten symbolem się stał miast Tamerii.
Druga legenda mówi tak: Gdy greckie miasto Troja upadło za zdradą Greków, za murami znajdował się królewski krewny Tameriusz, który do Amazonek posłował. Dowiedziawszy się o upadku ojczyzny i rzezi na własnej rodzinie, z rozpaczy porwał on amazońska księżniczkę i zbiegł na północ, przeżywszy przygody Odysa godne.
Aż wreszcie zmęczony przybył na pewne wzgórza, gdzie jego branka ducha wyzioneła, wydawszy na świat pięć córek: Tolę, Arię, Sonę, Aranię i Suwię. Tameriusz znękany osiadł przeto na tych wzgórzach, dla każdej z córek wznosząc miasto. A wszystko poślubiły one lokalnych książąt, którzy przyrzekli wierność Tameriuszowi. A kraj ten na jego cześć nazwano Tamerią i tak zwie się do dnia dzisiejszego.

Pomnik Toli, córki Tameriusza w Targii. Inspiracją dla jej postaci mogło być lokalne podanie. Tola, małżonka władcy Targii Boromira miała w swej próżności obrazić boga szaleństwa, który sprowadził na nią chorobę psychiczną. Zrozpaczony mąż zwrócił się z prośbą do innego bożka, opiekuna mądrości, by odwrócił urok, jednak temu sztuka udała się tylko połowicznie. Odtąd Tola stała się postrachem sąsiadów Targii, swymi skutecznymi, acz szalonymi intrygami o mało nie doprowadzając do wygubienia wszystkich Tamerczyków. W końcu zakończyła swe życie z miecza swojego męża, zas odtąd tylko córki z Targii nosiły imię "Tola" - inne miasta ją wyklęły.

Prawdziwe pochodzenie Tamerów

Obydwie legendy można oczywiście wrzucić między bajki, szczególnie, druga, napisaną ewidentnie na wzór Eneidy już w naszej erze. Niemniej, Tamerowie z ich ciekawym językiem i fizjonomią stanowią jedną z największych zagadek archeologii.
Według wczesnych hipotez Tamerowie byli autochtoniczna ludnością dzisiejszej Tamerii i Dalmacji, którą przetrzebił najazd Illyrów ok. 1000 lat p.n.e. Dzisiejsze badania zdecydowanie odrzucają jednak ta hipotezę na rzecz dwóch innych.
Pierwsza z nich głowi, iż Tamerowie są częścią rodziny plemion Celtyckich, którzy zawitali na te tereny właśnie ok. 1000 roku p.n.e. Znaczące różnice miedzy Tamerami a innymi Celtami (głównie w religii i języku) miałyby wynikać ze wpływów rodem z Tracji i Germanii. Ta teoria jest zgodna z dostępna wiedzą archeologiczną, jednak zdaniem wielu historyków jest zwyczajnie oportunistyczna.
Druga teoria wzbudza wiele kontrowersji, opiera się bowiem na zachowanych przekazach i legendach, w tym pierwszej z przytoczonych legend, którym ciężko ufać. Według niej arystokracja starożytnej Tamerii miała pochodzenie rodem z Azji Mniejszej, prawdopodobne Hetyckie. Teorię ta potwierdzają badania genetyczne i niektóre przesłanki oparte na tradycji, jednak zdaniem konserwatywnych badaczy uznaje, że wpływy Hetyckie nie mogły sięgać tak daleko na zachód.

W każdym wypadku, pierwsza wzmianka o Tamerach pojawia się u Herodota, który wspomina o miastach Argon i Arania, umiejscawiając je daleko na północ od Epiru.

Strona z "Kroniki Ryn" jedynego zachowanego dzieła spisanego w alfabecie starotamerskim. Jej zawartość znamy jedynie dzięki tłumaczeniu na język łaciński, jakie ukazało się w II wieku n.e. "Ryn" (Rina) było prawdopodobnie imieniem autorki tekstu domniemanie córki drugiego znanego nam wodza Tamerów, Balona. Od III w. p. n.e. w tekstach tamerskich zaczynają pojawiać się silne wpływy łacińskie, które prowadzą do przekształceń w sposobie pisania.

Religia

Starożytni Tamerowie posiadali własny rozbudowany system wierzeń, znacząco odbiegający od bliskich im ludów. W mitologii Tamerskiej nie znajdziemy imiennych bogów; miast tego, każda rzecz na świecie, każdy koncept posiada swojego bożka-opiekuna, który wybierany jest spośród istot żyjących co parę setek lat. Największa czcią darzono boga stworzenia, któy miał być źródłem porządku na świecie. Co ciekawe, łaski "boskości" mogli dostępować także ludzie; w istocie wielu Tamerczyków podawało się za boską reinkarnację, usiłując zyskać wpływy w społeczeństwie.
Szczególnie czczonym bogom budowano chramy, których pilnowali kapłani-szamani, tzw. Gami. Poza największa świątynią boga władzy w Aranii, nie znajdziemy zapisów o jakichkolwiek rytuałach, ta zaś o których mamy wiedzę miały mocno praktyczny charakter. Wygląda na to, że Bogami interesowano się tylko wtedy, gdy miało się do nich własny interes, z biegiem czasu ceremonie religijne znalazły tez swe miejsce w polityce.
Ok. 250 roku p.n.e. wraz z rozwojem terytorialnym państwa Tamerów pojawiły się do tego prądy o charakterze animistycznym; wielu bogom zaczęto wtedy przypisywać ich zwierzęce avatary i oddawać im modły. Ten nurt nigdy nie zyskał jednak wielkiego poparcia i zniknął wraz z całą religią tamerską wraz z napływem na te ziemie chrześcijaństwa.

Ustrój i Społeczeństwo

"Kronika Ryn", pierwsze zachowane działo w całości zapisane w języku tamerskim, pochodzące z ok. 250 roku p.n.e. dostarcza nam szczegółowej wiedzy o ustroju wczesnego państwa Tamerskiego. Było ono wynikiem ligi, jaką zawarli przedstawiciele czterech plemion, odpowiadających czterem legendarnym braciom (poza wygnanym Sudianem). Ligę zawarto w celu obrony przed najazdami ludów Illyryjskich. Według anonimowego kronikarza, Tamerowie znajdowali się wówczas na skraju upadku.
Na czele Ligi stał wielki wódz, wybierany spośród przywódców pięciu plemion. Pierwszym wodzem, którego imię znamy był Rajmun (ok. 305 p.n.e.), który pokonał Illyrów i rozszerzył ziemie pod panowaniem ligi na północ.

Społeczeństwo Tamerii podzielone było na sześć kast, między którymi zachodziła jednakże płynna wymiana. Każde dziecko płci męskiej po urodzeniu było bezkastowe. Po osiągnięciu pełnoletności większość z młodzieńców odbywała służbę wojskową, zostają członkiem kasty wojowników. Ci, którzy wykazali się męstwem i mądrością w radzie na polu bitwy mogli dostąpić zaszczytu przystąpienia do kasty mędrców i obiegać się o pozycje przywódcze w plemieniu. Hermetyczną kastą byli kapłani. By zostać szamanem trzeba było sposobić dziecko od dzieciństwa, jednak ponieważ kapłaństwo nie cieszyło się wielkim szacunkiem wśród społeczności, niewielu rodziców wybierało tą ścieżkę dla swoich potomków. Czwarta kastą był swoisty proletariat, złożony głównie z emerytowanych żołnierzy - kasta rzemieślników, kupców i rolników. Piątą kastą byli niewolnicy, w przeważającej większości jeńcy z wypraw wojennych oraz przestępcy. Wreszcie, szóstą, najniższa kastą byli "Finei". Ludziom tej kasty odmawiano prawa do człowieczeństwa. Nie można jednak było ich zabić, otoczeni byli wręcz opieka prawną ze strony władz, acz
ich żywot był prawdziwym piekłem. Finei obcinano ręce i nogi, by nie mogli uciec, a następnie kierowano do specjalnych przybytków, gdzie tamerskie kobiety mogły wykorzystywać ich seksualnie. Finei mogli zostać tylko mężczyźni, którzy zbiegli z pola bitwy oraz niewolnicy unikający pracy.
Przynależność kastowa nie dotyczyła kobiet, które posiadały dość silną pozycję, szczególnie w miastach. Wiele kobiet trudniło się handlem i rzemiosłem, miały również jak cztery najważniejsze kasty prawo występowania na zebraniach plemiennych.
Najważniejsza rolą kobiety było jednak rodzenie dzieci. Piszący w II wieku p.n.e. ilyryjski poeta Amryniusz z ironią pisze, że "ledwo niewiasta dziecko powije, a już maż pędzi ją nowa zbrzuchacić, ku radości obu". "Kronika Ryn" również pełna jest poszlak co do wagi, jaką przywiązywano posiadaniu potomstwa i sfery seksualnej w Tamerii. Przykładowo, pozycja na zebraniach rady zależała od liczby posiadanych dzieci, zaś kobiety w stanie błogosławionym uważano za nietykalne; spowodowanie poronienia uważano za zbrodnie gorsza od zabójstwa. Świątynia boga płodności w Dornii była najchętniej odwiedzanym chramem w Tamerii, jej sale zaś, według Amryniusza "wypełnione były jękami rozkoszy / tak że kapłan najwyższy spać nie może w nocy"

Wojsko i gospodarka

Wcześni Tamerowie byli społeczeństwem mocno zmilitaryzowanym. Autor "Kroniki Ryn" pisał, że każdy chłopiec sposobiony jest do miecza i tarczy, a piechota tamerska nie ma sobie równych wśród sąsiadów. Tchórzostwo było najgorszą przywara Tamerczyka. Według kronikarza, żołnierze, który ustąpili pola w trakcie bitwy byli degradowani do najniższej kasty i traktowani jak nieludzie, potrzebne tylko do reprodukcji. Z kolei odwaga była najwyżej cenionym przymiotem i największym atutem ubiegającego się o stanowiska polityczne. "Kronika Ryn" wspomina, że swoistym rytuałem podczas każdej elekcji było wymienianie przez kandydatów naprzemiennie pól bitew, na których walczyli. Ten, który zakończył wyliczanie pierwszy musiał liczyć się z negatywną reakcją rady, która krzykami zmuszała go do opuszczenia miejsca zebrania.
Ok. 300 roku p.n.e. Liga Tamerska była w stanie wystawić przeciw Illyrom, według "kroniki Ryn" ok. dwa tysiące żołnierzy, co wobec danych dotyczących liczebności miast ligi (10-12 tysięcy) wydaje się liczbą dosyć przesadzoną.

Gospodarka Tamerska oparta była głównie na wydobyciu rud, w które obfitowały okoliczne ziemie. Rolnictwo prezentowało bardzo słaby poziom i miastom ligi często zaglądał w oczy głód. Najintensywniejszą wymianę handlową prowadzono z koloniami grackimi nad Morzem Czarnym, do czego wykorzystywano szlaki rzeczne.

********
Od autora

Ave!
Tak mnie od dawna korciło, by skrobnąć jakiś AAR, ale nie miałem fajnego materiału. Niedawno jednak odkopałem EU: Rome i ze zdziwieniem odkryłem, ze gra nie jest taka paskudna jak się wydawało, a na AAR ze względu na świeżość nadaje się całkiem całkiem.
AAR ten będzie raczej krótki, może 5-6 odcinków. Rozgrywka EU:R nie obfituje w wydarzenia, stosunkowo krótki jest też okres w którym gram, mimo wydłużenia czasu za pomocą moda. Gram bowiem na EU:R z dodatkiem vae Victis i jedynym działajacym jeszcze modem Epigoni który min. wydłuża rozgrywkę o ok. 30 lat i dodaje parę nowy prowincji/zasobów/decyzji.
W każdym wypadku - enjoy!

Elas · 12 Kwiecień 2014

Widząc nazwę tematu w nowych postach przeczytałem "Temerii"... tyle smutku!

moskal · 12 Kwiecień 2014

Też przeczytałem "Historia Temerii" i liczyłem na jakąś strategię wiedźminową.

Cóż, wszystko prezentuje się dobrze... ale w oczy rzuca się jedna literówka "Wojsko u gospodarka"

Zoor · 12 Kwiecień 2014

Niezłe to, muszę przyznać - AAR-ów z Rome dużo nie było, a tu taka niespodzianka

tjord · 13 Kwiecień 2014

Przegonił tytan greków z ojczyzny
Jednocząc pięciu braci w blasku ojcowizny
Maron Sonokas "Wiek bogów", 1832

Biała Róża - Historia Tamerii
ok. 305 - ok. 265 r. p.n.e.

Żołnierz tameryjski, ok. 300 r. p.n.e. Kronika Ryn tak opisuje ekwipunek piechura "Tarcza żelazna w ręku, Jeden miecz u boku, kozik od kolanem, włocznia krótka na plecach, chyba, że dowódca jednostki, temu włócznia długa przysługuje,. Każden z żołnierzy swój pancerz przynosi, czesto jeszcze przez ojca jego noszony, dowódcy zdobiony i całe ciało opasający, plebejusze proste napierśniki i nakolanniki. W pasie przepasają barwy swego miasta i w ten sposób do boju stawają, jeden obok drugiego, tarcza obok tarczy." Ze względu na koszta i trudnosciw hodowli, żołnierze konii pojawili się w wojsku Tamerii dużo później, wraz ze wzrostem wpływów rzymskich.

Pierwsi historyczni przywódcy Tamerii

Jak wspominano już w poprzednim tekście, pierwszym wymienionym imienia przywódcą Ligii Tamerskiej był Raymun, prawdopodobnie pochodzacy z Azanii. To pod jego dowództwem Tamerowie stoczyli w nieznanym miejscu bitwę, podczas której udało się zadać ogromne straty Illyrom. Z jednej strony, pozwoliło to lidze przez wiele lat utrzymywać spokój na granicach,z drugiej, zwycięstwo miało być bardzo kosztowne a jego skutki odczuwalne przez wiele pokoleń. Według "Kroniki Ryn", podczas bitwy zginęło wielu "starszych i mądrych wojowników", co wymusiło przemiany polityczne w strukturach Ligi. Wódz Raymun, którego sława w wyniku zwycięstwa wzrosła niebywale, chciał ponoć wprowadzić ustrój quasi-monarchiczny w Tamerii i podporządkować sobie wszystkich jej członków, jednak na przeszkodzie jego planom stanęła natura. Raymun miał umrzeć w boleściach i smrodzie, umęczony trądem. Po jego śmierci władze zagarnęli przeciwnicy idei jednowładzy.

Drugiemu ze znanych nam Tamerskich przywódców autor "Kroniki Ryn" poświęca najwięcej miejsca, stąd przypuszczenie, ze był krewnym lub zausznikiem tegoż przywódcy. Balon, bo tak nosił nazwę następca Raymuna, pochodzić miał z kasty rzemieślników, mimo wielkich czynów, jakich dokazywać miał na polu bitwy. Balon był bardzo majętny człowiekiem i to powiększaniu majątku zarówno osobistego, jak i zasobów Ligii. Za jego rządów czwarta kasta zaczęła zdobywać coraz większe znaczenie, dominując w dysputach politycznych. Około 270 roku p.n.e. w Targii z rozkazów Balona rozbudowano plac centralny Targii - forum, które stało się centrum politycznym Ligi, przynajmniej an czas życia Balona, Doszło do intensyfikacji kontaktów handlowych. Na północy od Tamerii pojawiło się plemię Bojów, które sprzedawało lidze drzewo i zboża, ze wschodu zaś importowano "mięsiwa wszelakie i trunki zapachowe". Balon rozbudował tez aparat fiskalny państwa, czerpiąc z jego dochodów także prywatne zyski.

Postępujący wzrost bogactwa klasy wyższej w Tamerii doprowadził do przemian społecznych. Ok. 275 roku pojawiły się w Tamerii dzieła Arystotelesa, przywiezione prawdopodobnie przez greckich kupców z południa. Wraz z przemianami ekonomicznymi wpłynęły one na swoistą demokratyzację tamerskiej polityki. "Kronika Ryn" wspomina, że wielkim sukcesem Balona było wyrwanie z ręki kasty wojowników możliwości sądzenia jej członków przez wewnętrzne sądy. W imieniu przywódcy wyroki wydawały zgromadzenia mieszkańców na specjalnych zebraniach.

Pod koniec rządów Balona Liga zaczęła prowadzić działania ofensywne wobec okolicznych plemion, stopniowo poszerzając swe granice. W 2072 roku p.n.e. wódz noszący również imię Balon pokonał Illyrów na wschód od Targii, w tak zwanej bitwe na wzgórzu. Od tego zwycięstwa wziął się przydomek tego wodza - Herkos ("Herki" - tam. wzgórze), a Targia, która zaczęła wyrastać na dominujące miasto w Lidze znacząco powiększyła swe terytoria kosztem Illyrów i ludów im pokrewnych.

Balon zmarł w 269 roku p.n.e. a jego następca okrzyknięto niedawnego zwycięzcę ze wzgórza. Herkos był postacią o bogatym życiorysie, a jego działalność była źródłem wielu legend. W boju miał reputacje człowieka bezwzględnego i skutecznego. Jego pozycja przy obejmowaniu rządów była tak silna, że wielu tamerskich nobilów obawiało się instalacji w lidze Tyranii. Tymczasem Herkos-gracz polityczny okazał się być liderem bardzo skromnym i pozbawionym ambicji, łatwo ulegającym swoim doradcom.

Resztki fresku ze świątyni stworzenia w Targii, przedstawiającego czyny Balona Herkosa. Tamerowie przez długi czas nie używali imion rodowych, identyfikując się za pomocą przydomków. W III w. p.n.e. zaczęły wśród najważniejszych rodzin pojawiać stałe "nazwiska", najczęściej pochodzące od imienia pierwszego zapisanego w rejestrze miejskim przodka.

Herkos nie bez powodu urósł do rangi symbolu w średniowiecznej Tamerii, gdzie nazywano go pierwszym rycerzem. Wieść niesie, że nigdy nie odmawiał pomocy potrzebującym, niezależnie od konsekwencji. Te opowieści potwierdzają jego działania jako władcy. Już w rok po objęciu rządów wyruszył on z odsieczą swym współplemieńcom z Sudotii, znajdujących się wówczas pod zależnością Aleksandra z Epiru. Pod nieobecność tego drugiego, prowadzącego właśnie ciężkie boje z Rzymem, w mieście doszło do buntu. Insurekcjoniści szybko opanowali miasto, lecz stanąwszy w obliczu groźby królewskiej interwencji, poprosili Herkosa o pomoc. Szczęśliwie dla Tamerczyków, Epir pod rządami następcy Pyrrusa daleki był od potęgi, a do tego wkrótce uwikłał się w wojnę z Macedończykami. Podczas wyprawy powrotnej do Tamerii Herkosowi udało się do tego zmusić plemię Dalmatów do uznania zwierzchnictwa Ligi i płacenia jej trybutu. Odsiecz Sudotii doprowadziła do znacznego wzrostu zainteresowania Tameerią w świecie greckim. Tak oto bowiem o Herkosie pisał kronikarz grecki Aratus kilkanaście lat po tych wydarzeniach
"[Powiadają], że wódz ich, w przeciwieństwie do Dardanian biegły jest nie tylko w mieczu, ale i w piśmie, a państwo jego bliższe Sparcie jest aniżeli innym tworom barbarzyńskim. ile prawdy w tym powiedzieć nie mogę, ale król Macedonii [Filip V] ponoć wielkim respektem ich piechurów darzy i o pomoc ich rady zabiegał przeciw Trakom".