De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden AAR

Niniejszym przedstawiam wam pierwszy AAR mojego autorstwa. Będzie on pisany w stylu dość podręcznikowym, jednakże myślę, że spodoba się wam. Proszę wszystkich o komentowanie poszczególnych odcinków, nawet krytyczne, bowiem każdy komentarz, uwaga, porada pomoże mi w udoskonaleniu tego AAR’a i ewentualnym napisaniu kolejnych.

INFO:

Gra: EU2 1.09 + Age of Imperialism 2.5
Trudność/Agresywność AI: Bardzo Trudny/Tchórz

De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden AAR



PROLOG​

Historyczne Niderlandy obejmowały w przybliżeniu tereny dzisiejszej Holandii, Belgii i Luksemburga. Był to, i jest po dziś dzień, jeden z najbogatszych obszarów Europy, posiadający wielkie znaczenie cywilizacyjne. To właśnie w Niderlandach zrodziły się przełomowe dla naszego kontynentu rozwiązania i innowacje, które zmieniły obraz gospodarczy i społeczny Europy. Była to m.in. słynna trójpolówka, a później system nakładczy, zapoczątkowujący produkcję przemysłową. W Niderlandach stworzono gminę, jako samorządny związek obywateli, wprowadzono oczynszowanie zamiast pańszczyzny, określono zasady lokacji miast i wsi, znane w Polsce pod nazwą prawa niemieckiego.

W XIV i XV w. mnogie organizmy polityczne Niderlandów zdołali zjednoczyć pod swoim panowaniem książęta burgundzcy. Po wygaśnięciu męskiej linii tego rodu w 1477 r., jedyną dziedziczkę Burgundii księżniczkę Marię poślubił Maksymilian Habsburg, późniejszy cesarz Maksymilian I., a Niderlandy stały się od 1482 r. własnością Habsburgów.

​

Niderlandy pierwszej połowy XVI w. były najbardziej rozwiniętym regionem rzemieślniczym ówczesnej Europy, gęsto zaludnionym (prawie 3 mln mieszkańców) i wysoce zurbanizowanym (ok. 300 miast). Niderlandzkie miasta kontrolowały połowę europejskiego handlu. Chłopi posiadali wolność osobistą, płacili czynsz, a nierzadko, wraz z mieszczaństwem, wykupywali ziemię od zubożałej szlachty. Niderlandy były wtedy najbardziej rozwiniętym obszarem Europy, stanowiły więc dla Habsburgów niezwykle cenny nabytek, przynosiły im bowiem ok. siedem razy więcej dochodów z tytułu podatków, niż przywóz srebra z Ameryki. Szybko jednak pojawiły się tarcia między ludnością a nowymi władcami. Silne, zamożne i w miarę wykształcone niderlandzkie mieszczaństwo stanowiło doskonałe podglebie dla rozwoju idei Reformacji zapoczątkowanej w Niemczech w 1517 r. wystąpieniem Marcina Lutra. Głównym wyznaniem reformowanym stał się w Niderlandach kalwinizm. Narastający ferment reformacyjny wzbudził nerwowość arcykatolickich Habsburgów. Zareagowali nań w sposób typowy dla mentalności ówczesnych wyznawców tej religii. Wolność myśli i sumienia postanowili stłumić terrorem. W ruch wprawiono machinę inkwizycyjną. W 1550 r. cesarz Karol V wydał tzw. krwawy edykt przewidujący karę śmierci za wszelkie, choćby nieznaczne, odchylenie od ortodoksji czy nawet za zwykłe kontakty towarzyskie z kacerzami.
Poprawy sytuacji nie wróżyło z pewnością przejęcie władzy nad Niderlandami przez hiszpańską linię Habsburgów reprezentowaną przez Filipa II. Stało się to w 1556 r., po abdykacji znękanego Karola V, cesarza, w którego imperium nigdy nie zachodziło słońce. Filip II był fanatykiem religijnym, owładniętym misją wytępienia herezji i uratowania katolicyzmu. Jego rządy zapowiadały zaostrzenie sytuacji społeczno-politycznej w Niderlandach. Konflikt dotyczył bowiem nie tylko kwestii religijnych.

Filip II sprawował rządy w Hiszpanii żelazną ręką w duchu absolutyzmu i tak też widział swoją władzę w Niderlandach. Tymczasem mieszkańcy Niderlandów przywykli byli do znacznego stopnia niezależności i samorządności. Wprawdzie naczelna władza należała do generalnego namiestnika Niderlandów z ramienia Habsburgów (z siedzibą w Brukseli), jednak u jego boku działały cieszące się dużym uznaniem cztery Rady (Państwa, Finansów, Tajna Rada i Wielka Rada). Zasiadały w nich osoby o największym autorytecie w kraju. Do tego dochodziły Stany Prowincjonalne, organy będące reprezentacją mieszkańców siedemnastu prowincji niderlandzkich oraz Stany Generalne, jako ich centralna emanacja.

Narastający konflikt musiał kiedyś wybuchnąć, ale o jego przebiegu i skutkach (już w świecie EU2) dowiecie się w pierwszym odcinku AAR’a.

 

De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden AAR




CZĘŚĆ I – Walka o niepodległość (1568-1573)
​

W drugiej połowie XVI w. Niderlandy wrzały. Narastające napięcia pomiędzy kontrreformacyjnymi Habsburgami rządzącymi Niderlandami, a w większości kalwińską ludnością holenderską oraz ograniczanie autonomii niderlandzkiej najpierw przez Wiedeń, a następnie przez Madryt doprowadziło do wybuchu powstania. Odnosiło ono dość znaczne sukcesy w północnych prowincjach i 1 stycznia Anno Domini 1568 proklamowano powstanie Republiki Zjednoczonych Prowincji, na której czele stanął namiestnik Wilhelm Orański. Objęła ona terytoria północne, południowe prowincje były bowiem wciąż wierne Filipowi II Ponadto tego dnia prowincje Republiki ogłosiły akt detronizacji Filipa. Jednakże pomimo tych wydarzeń droga do pełnej niepodległości Niderlandów była jeszcze bardzo długa, kręta i wyboista, ponieważ nowopowstałe państwo nie było jeszcze uznane ani przez króla Hiszpanii Filipa II, dla którego to była wciąż część jego państwa, ani cesarza Maksymiliana I, ani papieża Piusa V. Dlatego też do pierwszych zadań Wilhelma należało pokonanie Hiszpanów i uznanie niepodległości państwa przez najważniejsze osobistości tamtych czasów.

Wilhelm I Orański​

Na pocz. 1568 r. sytuacja liczebna wojsk przedstawiała się następująco: Wilhelm, po przeprowadzeniu błyskawicznego poboru do wojska, dysponował 25 tysiącami piechoty, 5 tysiącami kawalerii oraz 50 działami, natomiast Hiszpanie w Niderlandach mieli ok. 30-tysięczną armię. Ponadto Filip II zawarł sojusz wojskowy z Austrią, jednak ta nie byłą zbyt groźna dla Holendrów, gdyż była zbyt oddalona od frontu. Wojna rozpoczęła się oblężeniem Brabacji przez Wilhelma, podczas gdy Hiszpanie oblegli holenderską twierdzę w Vlissingen. Pierwsze duże starcie pomiędzy obiema stronami nastąpiło 22 lutego, gdy flota hiszpańska zaatakowała holenderską stacjonującą w pobliżu Amsterdamu. Bitwa zakończyła się wiktorią Bloys’a , dowódcy floty niderlandzkiej. W tym samym czasie zakończono oblężenie Brukseli, po czym skierowano się na Antwerpię. W kolejnych miesiącach do wojny po stronie Hiszpanów dołączyły kolejne państwa: Kolonia, Palatynat, Lotaryngia i Genua, która obłożyła Holendrów embargiem handlowym. Natomiast w maju zakończono kolejny pobór armii i budowę nowych dział, które z powodu blokady południowej części kraju przetransportowano okrętami do Flandrii, aby wspomóc główną armię, która po kilku miesiącach oblężenia zdobyła Antwerpię, po czym ruszyła na Kolonię. W tym czasie Wilhelm obłożył embargiem handlowym kupców z Genui i Hiszpanii, a flota holenderska musiała się wycofać do portu w Amsterdamie pod naporem Hiszpanów. Na początku roku 1569 sytuacja na wojnie wyglądała dobrze: Holendrzy kontrolowali Brabację i Flandrię oraz oblegali Kolonię, podczas gdy Hiszpanie prowadzili bezskuteczne oblężenia Vlissingen i Brukseli. Ponadto w pierwszych dniach stycznia wybuchł bunt w Luksemburgu, co postawiło Hiszpanów w szachu.

Sytuacja na wojnie w lutym 1569 r.
​

29 kwietnia do Amsterdamu nadeszły pomyślne wieści, bowiem zdobyto Kolonię, a następnie wydano nieformalny akt aneksji Kolonii. Nieformalny, bo przecież Holandia de facto jeszcze nie istniała.

Aneksja Kolonii​

W tym czasie Hiszpanie z mizernym skutkiem oblegali Antwerpię, a rewolty w południowych Niderlandach objęły Luksemburg i okolice miasta Arras. Po zajęciu Kolonii Wilhelm zdecydował się ruszyć na pozostałe ziemie, które jeszcze należały do Hiszpanów. Do decydującej bitwy doszło w okolicach miasta Luksemburg, podczas której po wyrównanym początku liczniejsze o ok. 7 tys. ludzi wojska hiszpańskie poniosły druzgocącą klęskę.

Bitwa pod Luksemburgiem​

Ta bitwa pokazała, że losy wojny są już prawie przesądzone i zmusiła Filipa II do rozpoczęcia negocjacji pokojowych w Luksemburgu. Początkowo delegacja holenderska reprezentowana przez syna Wilhelma, Luisa z Nassau, żądała całych Niderlandów, jednak ta propozycja została zdecydowanie odrzucona. Wobec informacji o sporych wojskach Palatynatu i Lotaryngii oblegających Vlissingen dnia 13 września Anno Domini 1569 zdecydowano się zawrzeć pokój, na mocy którego cesarz Maksymilian I i król Filip II uznali niepodległość Republiki Zjednoczonych Prowincji Niderlandów, Kolonia zostawała przyłączona do Republiki oraz Filip zrzekał się Brabacji i Flandrii na rzecz Wilhelma Orańskiego. W kraju wybuchła wielka radość, albowiem naród przez prawie 100 lat ciemiężony przez Habsburgów wreszcie uzyskał niepodległość. Odbywały się liczne parady i defilady zwycięzców.

Negocjacje pokojowe z Hiszpanią


Holandia po Pokoju Luksemburskim
​

Dzięki Pokojowi Luksemburskiemu kraj mógł wreszcie zaznać spokoju. Gospodarka rozwijała się, król awansował urzędników na nowo zdobytych terenach. Ta sielanka została zmącona 7 sierpnia 1571 r., gdy Wilhelm otrzymał niespodziewany akt wypowiedzenia wojny przez Republikę Wenecką. Z początku wojny praktycznie nie było, gdyby nie liczyć drobnych potyczek z niewielkimi flotami Portugalii i Joannitów. Ożywienie działań przyniósł kolejny rok, gdy do wybrzeży Holandii dotarła spora flota wenecka, która najpierw pokonała tę holenderską, a następnie wyładowała na brzeg ok. 40 tys. żołnierzy. Na szczęście połowa z nich po wyrównanej bitwie została odparta przez armię holenderską, która w kolejnych bitwach również odpierała ataki wroga. Pomimo bohaterskiej postawy armii Wenecjanie zdołali rozłożyć oblężenie u murów Antwerpii. W tym czasie Wilhelm nie próżnował i przyjął zaproszenie Anglików do zawarcia sojuszu wojskowego. Wojna polegała głównie na odpieraniu kolejnych desantów Wenecji i Portugalii. Zakończyła się ona dzięki wizycie Wilhelma Orańskiego w Rzymie, gdzie po negocjacjach z udziałem papieża zawarto pokój na mocy którego agresorzy zapłacili Holandii 50 tys. dukatów odszkodowania za nieuzasadnioną wojnę. Następnie Wilhelm wyruszył do Londynu, gdzie na ugruntowanie przyjaźni pomiędzy oboma narodami zawarto mariaż pomiędzy córką namiestnika Niderlandów, a jednym z hrabiów angielskich, który był ulubieńcem Elżbiety I. Okres pokoju, który nastał, pozwolił Niderlandom na szybki rozwój gospodarczy.

EUROPA W LATACH 1568-1573​

W latach 1568-73 na mapie Europy oprócz powstania Holandii zaszło kilka innych poważnych zmian. W wyniku wojny o Inflanty pomiędzy królem Polski Zygmuntem Augustem, a carem Iwanem Groźnym Polska utraciła na rzecz Rosji Ziemię Smoleńską, Mozyrz i okolice Witebska, ale zachowała Inflanty. Dania w wojnie ze Szwecją straciła Jamtlandię i Skanię. Ponadto kryzys przeżywała Francja, która w wyniku wojny z Habsburgami utraciła znaczną część swojego terytorium.

Europa pod koniec roku 1573​

 

De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden AAR




CZĘŚĆ II - Na drodze do potęgi (1574-1583)
​

Po dwóch wyczerpujących wojnach kraj wreszcie zaznał spokoju. Dochody państwa rosły, przez co roku do kasy państwa wpływało ok. 80 tys. dukatów, za które zbudowano nowe okręty, odbudowując potęgę floty niderlandzkiej, nieco zniszczonej poprzednimi wojnami. Spokój, jaki panował w kraju, zmącił dopiero rok 1579, gdy nowy sojusznik Anglii i Holandii, Lotaryngia, wypowiedział wojnę Palatynatowi, co oznaczało również wojnę z jego sojusznikami – m.in. Austrią i Hiszpanią.

Wypowiedzenie wojny​

Chcąc nie chcąc, Wilhelm przystąpił do wojny, gdyż nie chciał tracić cennego sojusznika, jakim była Anglia, po czym wraz ze swoją armią liczącą ok. 10 tys. piechoty i 55 dział ruszył na fortecę chroniącą miasto Artois, po czym rozpoczął oblężenie. W tym czasie zakończono prace nad konstytucją Republiki, która spowodowała niewielkie nawiązania ustrojowe do monarchii, jednak wciąż Niderlandy pozostawały republiką. Również w tym czasie otwarto giełdę Beurs i Amsterdamsche Wisselbank (Amsterdamski Bank Wekslowy), dzięki czemu Amsterdam z czasem przejął od Antwerpii miano finansowej stolicy Europy. W kolejnych miesiącach zakończono pobór nowego, 4-tysięcznego oddziału piechoty oraz zdobyto Artois. Następnie oblężono miasta Reims i Nevers, które również szybko się poddały. Wobec szybkich posunięć armii holenderskiej król Hiszpanii Filip II zmuszony był prosić o pokój, na mocy którego Hiszpania zapłaciła horrendalną sumę 112 tys. dukatów, która zasiliła królewski skarbiec w Amsterdamie, dzięki czemu dokonano kolejnej rozbudowy floty. Niestety, w wyniku tej wojny zakończył się sojusz Lotaryngii z Anglią i Holandią, gdyż na mocy pokoju z Nancy Lotaryngia stawała się wasalem Hiszpanii, a także oddawała jej Alzację.

Pokój z Hiszpanią​

Wojny z Hiszpanią wykazały, że Holandia to liczący się gracz na arenie międzynarodowej, natomiast jeśli Habsburgowie nie przeprowadzą reform i nie ufortyfikują swoich posiadłości (większość murów pochodzi z pocz. XV w.), czeka ich niechybny upadek.

Po zawarciu pokoju Wilhelm udał się w podróż po kraju, aby sprawdzić nastroje ludności i straty wojenne w poszczególnych miastach. Okazało się, że wojny, zwłaszcza Druga Wojna Hiszpańska, nie dały się zbytnio we znaki mieszkańcom, nie licząc kilku miasteczek splądrowanych przez wojska hiszpańskie. W kraju panował spokój, wszyscy cieszyli się z niepodległości i kolejnego upokorzenia Habsburgów.

Jan Huygen van Linsochten​

Podczas pobytu w Haarlem król spotkał tamtejszego żeglarza, Jana Huygena van Linsochtena, który zaoferował swoją służbę Holandii i stworzenie z niej mocarstwa kolonialnego. Wilhelm był początkowo sceptyczny, jednak gdy usłyszał o jego doświadczeniach (Huygen był już w Indiach i znał dorgę do nich), zapałał rządzą zdobycia tamtejszych bogactw i na wyprawę dał mu 8 okrętów wojennych i 18 transportowców. Tak więc w początkach maja 1583 r. wyruszyła ekspedycja na podbój nowych ziem…

Ekspedycja Jana Huygena van Linsochtena

EUROPA W ROKU 1583​

Przez te 9 lat w Europie toczyło się wiele wojen. Pomimo klęski w wojnie z Holandią Habsburgowie wzmocnili się w Alpach. Polska po porażce w wojnie z Rosją zaatakowała Turcję i okupuje Krym oraz oblega Słowację i Mołdawię. Unia Kalmarska na swój sposób została reaktywowana, gdyż za sprawą króla Polski Stefana Batorego Polska, Dania i Szwecja są w jednym sojuszu. Rosja natomiast rozpoczęła podbój Syberii.

Europa w roku 1583​

Lock w celu kontynuowania PW
Serek