Dzieje konfliktu polsko-krzyżackiego

Jest to mój pierwszy AAR, pierwotnie pisany na http://www.totalwar.org.pl/ Skończony niestety trochę przedwcześnie, przez absurdalne AI ;-) Mam nadzieję, że się spodoba. Miłej lektury.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Lata 1250-1255​

Minął rok od podpisania "układu w Dzierzgoniu". Prusowie na kolanach, zakon rośnie w siłę z dnia na dzień. W niespełna ćwierć wieku Krzyżacy stali się potęgą, z którą musi liczyć się każdy władca Europy. Kwestią dwóch pokoleń jest by pogańska Litwa spłynęła krwią. Kiedy to się stanie zachłanne oczy zakonu zwrócą się ku naszym ziemiom. Polska musi być na ten dzień gotowa. Jesteśmy słabi i podzieleni, możni, którzy powinni być wsparciem dla władcy i narodu przedkładają dobro swoje nad dobro ojczyzny, za nic mając sobie moje rozkazy. Miast zjeżdżać się tłumnie na zebrania rady wolą urządzać sobie polowania w królewskich lasach i prowadzić lokalne wojny na swą rękę, które tylko szkodę Polsce przynoszą. Czują się gospodarzami w moim domu, czego znieść nie mogę. Muszę podjąć stanowcze acz rozważne kroki, ostrożnie i z namysłem dobierać przyjaciół oraz wrogów bowiem każdy błąd mój dziś popełniony może przyczynić się do klęski Polski jutro. Muszę zjednoczyć naszą ojczyznę, sprawić by była silna jak nigdy, bowiem tylko wtedy będziemy mogli patrzeć w przyszłość bez strachu. Ciężkie to bżemie, lecz nie wolno mi upaść. Nieść je będę z dumą godną władcy Polski. Tak mi dopomóż Bóg.

Fragment listu króla Bolesława do swojego zaufanego przyjaciela Ryksy z 1250r.



W polityce wewnętrznej Bolesław miał wiele kłopotów z buntami świeckiego możnowładztwa. Stale opierał się na duchowieństwie i obdarzał je bardzo rozległymi przywilejami. Za to wpływy panów świeckich starał się zdecydowanie ograniczać. Dążył w ten sposób do wzmocnienia władzy królewskiej a co za tym idzie całej Polski jak i przekonania Stolicy Apostolskiej i reszty Europy, że zakon nie jest jedynym sługą kościoła w tej części kontynentu.



Książę Boguchwał, syn pierworodny króla i prawowity następca tronu. W 1250r. nadany został mu tytuł księcia Wielkopolskiego. Całkowicie poświęcił się ziemi Wielkopolskiej, dbając o jej rozwój.




Lata 1250-1255 to czasy gwałtownego rozwoju Polski. Król Bolesław dokonał wtedy setek lokacji miasteczek i wsi na prawie magdeburskim, inwestował w nowe formy uprawy roli i rozbudowę sieci dróg, a w Gdańsku w miejscu wioski rybackiej postawił port z prawdziwego zdarzenia. Zadbał również o podpisanie traktatów handlowych z Wielkim Księstwem Litewskim, a także Zakonem Krzyżackim i Cesarstwem Niemieckim, co według wielu historyków było nie tylko świetnym posunięciem ekonomicznym, ale i politycznym, ponieważ poprawiało wzajemne stosunki jak i usypiało czujność potencjalnych wrogów.

Okres ten nie był jednak wolny od wojen. Zaczął się czas jednoczenia polskich ziem za pomocą miecza. Możni, którym nie w smak były metody Bolesława jawnie się mu przeciwstawiali i wypowiadali posłuszeństwo. Bunty możnowładztwa pomorskiego zostały szybko stłumione. Jesienią 1250r. padł Koszalin, a zimą 1251r. Szczecinek. Tu objawił się niezwykły spryt polityczny polskiego króla. Na posiedzeniach rady królewskiej w umiejętny sposób przedstawiał swoje pomysły jako najsłuszniejsze i korzystne nie tylko dla państwa, ale i samej szlachty. Obietnicą podzielenia ziem pomorza pomiędzy nowych właścicieli, zjednał sobie przychylność możnowładców okolicznych ziem, którzy zobowiązali się do finansowania kolejnych wypraw wojskowych władcy. W 1252r. pada Przeworsk i Białystok.



Sukcesy króla Bolesława skutkują przechodzeniem na jego stronę wielu możnych m.in.


i

który w 1253r. stając na czele armii krakowskiej zdobywa Luboml. Na zachodzie zdobyty został także Zgorzelec wraz z okolicznymi ziemiami. Królowi urodził się drugi syn



Tego samego roku ogłoszony został sojusz



Król Bolesław wiedział, że Krzyżacy odbiorą go jako koalicję antychrześcijańską. Konflikt, na który Polska nie była jeszcze gotowa wisiał w powietrzu.
W 1255r. Polskę obiegła wieść o



Wszystkie te zdarzenia sprawiły, że pospólstwo zaczęło z dumą mówić między sobą o wielkości i sile Polski





I choć w jego rodaków wstąpiła nowa nadzieja, król Bolesław wiedział, że Polska musi być jeszcze silniejsza by przetrwać nadchodzącą burzę.

 

Lata 1256-1270​

Okres pomiędzy 1256 a 1263 to czasy nawiązywania sojuszy, kształtowania się koalicji, zacieśniania związków wewnątrz i pomiędzy państwami. Były to lata względnego spokoju na Polskich ziemiach, które wykorzystywano na rozwój ekonomiczny i wojskowy. Na terenach Małopolski, Wielkopolski i Mazowsza zaczęto stosować płodozmian a w 1259r. zakończyła się budowa szeregu umocnień tworzących z Jazdowa ogromną fortecę, na którą z zazdrością patrzyli nawet Krzyżacy, rozpoczęło się także oblężenie Lwowa przez armię dowodzoną przez Mirona Zacharka.



Duńczycy zaniepokojeni wzrostem siły zakonu, zaczęli nawiązywać stosunki dyplomatyczne z Nowogrodem i Polską. Zaowocowało to podpisaniem pomiędzy tymi krajami paktu o wzajemnej nie agresji i wzajemnym wsparciu finansowym, politycznym bądź wojskowym w razie wojny z zakonem. Otoczony przez tak silną koalicję, zakon w 1259r. podpisuje sojusz wojskowy z Cesarstwem Niemieckim, w szczególności zacieśniając związki z lordami Magdeburga, Pragi i Hamburga, którzy z radością poszerzyli by swoje włości kosztem Polski. Wiosną tego samego roku zakon wypowiada wojnę Nowogrodowi. Polska nie chcąc ryzykować wojny na dwóch frontach, z zakonem i Niemcami, decyduję się na pomoc finansową i polityczną. Król Bolesław wielokrotnie wysyłał swych emisariuszy z prośba zaprzestania walk do Wielkiego Mistrza Zakonu. Niestety rozmowy nie przyniosły pożądanego skutku.

Stosunki polsko-niemieckie​

W Kłodzku, w obawie przed interwencją Polską skryła się znaczna liczba możnowładców pochodzenia niemieckiego żyjąca na Śląsku. Próbowali zachęcić mniejszości niemieckie i czeskie na Śląsku, a także i samych Ślązaków do przyjęcia zwierzchnictwa Niemieckiego. Nie chcąc dopuścić do utraty Śląska, król Bolesław nakazuje Januszowi z Krakowa zebranie armii i zdobycie miasta. Latem 1256r. miasto zostaje wzięte szturmem, a wszyscy stawiający opór wybici do nogi. Szlachta śląska znajdująca się teraz pod protektoratem polskim ochoczo przystąpiła do wypraw łupieżczych na tereny Czech i Niemiec. Wkrótce przykład ze Ślązaków wzięli możnowładcy Wielkopolscy i Pomorscy. Spalone wioski i opustoszałe grody przy granicach, rajdy na wrogie tereny, umocnione posiadłości szlacheckie, prywatne armie toczące regularne potyczki, a nawet i małe bitwy na długo wpisały się w krajobraz naszej zachodniej granicy. Konflikt z niemieckimi lordami, a nawet i całym Cesarstwem wydawał się bliższy niż kiedykolwiek.

Lata 1263-1270​

Mimo, że wszyscy spodziewali się wojny z zachodu, nadeszła ona ze wschodu. Mongołowie, przez lata atakowali karawany i patrole na wschodnich rubieżach Polski. Oficjalną wojnę wypowiedzieli w 1263r. po czym zaczęli regularne ataki na trakty pomiędzy Krakowem a Lwowem, którymi przerzucane były armie i zapasy mające wspierać armię Mirona Zacharka. Polska podjęła stanowcze działania w sprawie Mongołów dopiero w 1269r. kiedy to wysłano Zacharka do oblężenia Pińska. W roku 1264 wybuchła wojna pomiędzy Niemcami a Duńczykami, co odsunęło na jakiś czas wizję konfliktu na zachodzie i dało Polsce czas na przygotowania. Do kraju dochodzą także doniesienia o wynalezieniu mechanicznych zegarów. Książę Boguchwał zamówił kilka egzemplarzy do Płocka, w którym aktualnie rezydował. Wśród mieszczaństwa zaczęły się wtedy plotki o jego ekstrawagancji.




Lata 1266-1269 były dla Polski niepomyślne. Mongołowie zawarli sojusze z Zakonem i Cesarstwem. W odpowiedzi król Bolesław zawarł sojusz z Wielkim Księstwem Litewskim. W ten sposób zakończony został proces kształtowania się stron w zbliżającym się konflikcie. Po jednej stronie Polska, Nowogród, Dania i Litwa, a po przeciwnej Krzyżacy, Cesarstwo Niemieckie i Mongołowie. W roku 1266 Cesarz Niemiec oficjalnie zerwał stosunki dyplomatyczne z Polską, rok później to samo uczynił Zakon.

Rok 1270​

Lord Magdeburski Rozpoczyna oblężenie Poznania. Ze względu na silny garnizon miasta nie decyduje się na szturm. Król Bolesław działa ostrożnie, wie że Cesarz nie ryzykował by otwartego konfliktu przeciwko lubianej przez Papieża Polsce. Sądzi, że ma tu raczej doczynienia z luźnym sojuszem lordów niemieckich, z których każdy będzie działał tylko na swoją korzyść. Upatruje w tym szansę na szybkie pokonanie wrogów, a nawet na zdobycze terytorialne. Na pomorzu zaczynają się represje wobec mniejszości niemieckiej. Prosty lud, często jeszcze pogański, który od lat uważał Niemców za najeźdźców upatrywał w wojnie szansę na pozbycie się mniejszości niemieckiej z ziem ich przodków. Wieść o prześladowaniach szybko obiegła cały kraj. wywołało to niepokój w całym państwie. Polska stała w obliczu groźby wojny domowej lub masowych ucieczek Niemców, Litwinów i Rusinów z kraju, co mogło by załamać dopiero co odbudowaną gospodarkę. Na szczęście mądrość i opanowanie króla Bolesława pomogły zdławić problem w zarodku. Napisał list, który kazał skopiować w tysiącach egzemplarzy, za pomocą nowo wybudowanej w Krakowie prasy drukarskiej i rozesłać po całej Polsce.



Najsławniejszym cytatem z owego listu były słowa: Każdy kto w sercu ma Polskę i Boga jest mym bratem. A brata miłować będę i bronić zawsze, niezależnie czy jest on Polakiem, Niemcem, Rusinem czy Litwinem.
List ten w całości odczytany na rozkaz króla na mszach świętych, na rynkach i w każdej karczmie, skutecznie uspokoił sytuację. Król Bolesław mógł teraz spokojnie przygotować Polskę do wojny.

Chrześcijaństwo w Polsce​

W południowej i zachodniej części kraju ilość Katolików wynosiła ok 90%, jednak na wschodzie i północyczęsto byli oni mniejszością. Marzeniem króla Bolesława, przykładnego Chrześcijanina, było stworzenie państwa jednolitego pod względem wiary. Metody chrystianizacji za pomocą miecza napawały go jednak obrzydzeniem. Inwestował wielkie sumy w rozwój Kościoła. Sponsorował budowy przydrożnych kaplic i kościołów w miastach i wsiach. Najmował setki misjonarzy, których w większości wysyłał na pomorze. Średniowieczni kronikarze często pisali o nim:"Świętszy od Papieża".

 

Lata 1270-1290​

List króla Bolesława dotyczący mniejszości narodowych spotkał się z dużym odzewem wśród Niemców zamieszkujących zachodnie rubieże Polski. Każdego dnia wdzięczni germanie zgłaszali się do koszar by móc stanąć ramię w ramię z Polakami w obronie swej nowej ojczyzny. Po kilku miesiącach było ich tak wielu, że podjęto decyzje o formowaniu z nich osobnych oddziałów, w większości pikinierów i kuszników. Były one uzbrojone i szkolone na modłę niemiecką dzięki czemu stanowiły idealne wzmocnienie dla lekkozbrojnych Polaków.



Późną jesienią pod oblężony Poznań przybywa Ryksa zwany Mistrzem. Oceniwszy sytuację postanawia zebrać miejscową ludność i wcielić ją do armii. Dzięki swej charyzmie na początku listopada dysponuje setką konnych, i ponad czterema setkami piechoty w tym 1/4 kuszników. Mimo liczebności jego oddziałom brakowało doświadczenia, profesjonalnego uzbrojenia i dyscypliny. Ryksa wiedział, że wydanie wlanej bitwy armii Adolfa, nawet przy wsparciu Poznańskiego garnizonu mogło by się skończyć masakrą Polaków. Zamiast tego wykorzystał doskonałą znajomość miejscowych terenów swoich ludzi do urządzania zasadzek na patrole, przechwytywania karawan z zapasami dla oblegającej armii i nocnych ataków na słabo strzeżone odcinki obozu niemieckiego. Działania te zmusiły Adolfa do haniebnego odwrotu spod Poznania wiosną 1271r. Dzień drogi od granicy Adolf von Magdeburg zostaje otoczony przez oddziały Ryksy i garnizon Poznański, który wyruszył za Niemcami w dwa dni po ich odstąpieniu od oblężenia.



Krwawa bitwa kończy się śmiercią Adolfa i kompletnym rozbiciem jego wojsk. Na zwołanym w Poznaniu zjeździe generałów rodzą się dwie koncepcje prowadzenia wojny z najeźdźcą. Pierwsza będąca pomysłem Jana Poznańskiego polegała na bronieniu się w twierdzach i miastach gdzie Niemcy nie mogliby wykorzystywać swojej ciężkiej kawalerii. Druga była koncepcją Ryksy. Utworzył on pokaźny odział złożony z pięciu setek konnych kuszników, który miał specjalizować się pułapkach i nocnych atakach. Król nie będący specjalistą w dziedzinie wojskowości zaufał obu i nakazał im współpracę.
Latem 1272r. zaczyna się kolejne oblężenie Poznania. Gdy armia dowodzona przez kapitana Wolfganga zaczyna zdobywać mury miasta następuje atak oddziałów Ryksy. Kolczugi i tarcze żołnierzy Wolfganga nie stanowiły żadnej ochrony przed bełtami, wzięcie armii w kleszcze, brak kawalerii, a co za tym idzie jakiegokolwiek sposobu na nawiązanie walki i ludźmi Rysky zmusił Wolfganga do rozpaczliwego odwrotu, w skutek którego setki Niemców ginie lub wpada w Polską niewolę. Dzięki pieniądzom z okupów za Niemieckie rycerstwo opłacano znaczną część armii co wyraźnie odciążało królewski skarbiec. Tego samego roku Miron Zacharek ostatecznie łamie potęgę Mongołów pod Pińskiem co otwiera mu drogę do podboju Kijowa i Czernichowa, w 1276r. zdobywa Turów. Cały kraj obiega wieść o wynalezieniu prochu



Król Bolesław wietrząc w tym idealny sposób do zyskania przewagi na polach bitew natychmiast nakazuje sprowadzenie do Krakowa alchemików z całej Europy, rusza także budowa warsztatów rusznikarskich. W 1273r. utworzona zostaje Hanza i podpisany zostaje pokój pomiędzy Danią a Norwegią. W 1274r. rozpoczynają się pierwsze procesy heretyków na pomorzu. Przez kolejnych kilka lat w Polsce panował względny spokój, sława Ryksy dotarła do Cesarstwa, dzięki czemu niemieccy możnowładcy nie kwapili się do ataku. Wśród miejscowego plebsu krążyła opowieść o kompanii diabłów na usługach polskiego króla, która wyłaniała się niespodziewanie z mroku nocy lub mgły po czym masakrowała bezbronnych Niemców. Król Bolesław starał się, bezskutecznie, podpisać z Niemcami pokój. Zirytowany bezradnością i bezczynnością swoich poddanych, sam Cesarz Heinrich postanawia wydać rozkaz ataku na Poznań, który według niemieckiego pospólstwa był nie do zdobycia. Tym razem Polacy pod wodzą Jana Poznańskiego wydają Niemcom bitwę na otwartym polu.



Polacy mięli przewagę w kawalerii, a widok konnych kuszników Ryksy stojących nieopodal na wzgórzu napawał serca Niemców strachem. Generał Helmut upatrywał swoją szansę na zwycięstwo w rozbiciu polskiego centrum, składającego się z lekkiej piechoty. Ufał, że szybkie zdecydowane uderzenie zasieje w sercach jego wrogów zwątpienie i zmusi ich do ucieczki. Jednak ku zaskoczeniu Helmuta Polska piechota nawiązała równorzędną walkę z Niemcami. Dało to czas jeździe na otoczenie wrogów i ataku od tyłu. Seria błyskawicznych doskoków i odskoków jazdy w połączeniu z salwami konnych kuszników przesądziła o zwycięstwie Polski.



Tego samego roku odparto szturm na Zgorzelec. Jeńców przykładnie stracono. Janusz z Krakowa oszczędził tylko jednego z więźniów, którego odprawił do swojego władcy z krótkim listem: "Niech to przykładem i przestrogą dla was będzie, bowiem za śmierć każdego z nas, wielu waszym, życiem przyjdzie zapłacić"
Rok 1279 to czas wznowienia działalności Ryksy na zachodzie, po zdobyciu Żytomierza, Polscy możnowładcy coraz chętniej wspomagają kampanię przeciwko Mongołom prowadzoną przez Mirona Zacharka. Wysyłane przez nich oddziały były ogromnym wsparciem dla armii Mirona. Przyjmował je z wdzięcznością chociaż wiedział, że w przyszłości przyjdzie mu za tę pomoc zapłacić. Król Bolesław w uznaniu dla zasług Zacharka w walce z Mongołami dał mu wolną rękę w rozporządzaniu znaczną częścią zdobytych ziem w zamian za co Miron przysiągł wierność Polsce aż po grób. Szacuje się, że połowa jego armii składała się z biednej szlachty liczącej na zdobycie ziemi w zamian za służbę.
Latem 1282r. w jednej z nocnych zasadzek Ryksy ginie sam Cesarz Heinrich, który za bardzo oddalił się od swojej armii, żołnierze pozbawieni dowódcy zawrócili do ojczyzny.



Rok 1283 był rokiem ostatniego zrywu Mongołów, przystąpili nawet do oblężenia Żytomierza, lecz zostali szybko pobici przez armię Zacharka. Rok później, to jest w 1284, Polskę obiega straszliwa wieść. Bohater narodowy i wzór cnót rycerskich, Ryksa zwany Mistrzem umiera ze starości, pogrzeb w którym uczestniczy cała rodzina królewska i wiele rodów rycerskich z całej Polski, a nawet i Europy odbywa się w Jazdowie. Król Bolesław wyraźnie przeżywa stratę swojego najwierniejszego przyjaciela. Zgryzota i sędziwy wiek powodują, że powoli zaczyna usuwać się w cień, jednocześnie przygotowując swojego syna Boguchwała do przejęcia korony.



Wczesną wiosną 1285r. Piotr, drugi syn króla Bolesława osiąga pełnoletność. Z rozkazu władcy obejmuje stanowisko namiestnika Lwowskiego. Rozpoczynają się prace nad rozbudową fortecy z Jazdowie, będące hołdem dla zmarłego niedawno Ryksy. W 1286r. Bezprym z Bytomia, będący wcześniej prawą ręką Ryksy, przejmuje dowodzenie nad armią stacjonującą w Wielkopolsce, po czym wyrusza na Poczdam. Miron Zacharek zdobywa Czernichów. W roku 1289 zakończona zostaje budowa cytadeli w Jazdowie, świat obiega wieść o sojuszu Norwegów z Duńczykami. Początek roku 1290 to wzmożona działalność misjonarska i polityczna Polski na Litwie. Wszelkie znaki na niebie i ziemi wskazywały, że wkrótce stanie się coś wielkiego...

 

Lata 1290-1305​

Czasy te były okresem wielkich wydarzeń i konfliktów, które na zawsze miały zmienić oblicze tej części Europy. Na horyzoncie majaczyło widmo zbliżającej się wojny, król Bolesław przekazując większość swoich obowiązków swoim zastępcom i swojemu synowi Boguchwałowi, coraz częściej przyjmował u siebie obcych dygnitarzy i biskupów. W przerwach pomiędzy tymi spotkaniami jeździł na Litwę gdzie prowadził długie dysputy z Wielkim Księciem i wpływowymi bojarami. Już wtedy nikt nie miał wątpliwości co do zamiarów króla Bolesława. Wszystko potwierdziło się latem 1290 roku, gdy Litwa przyjęła z rąk Polski chrzest. Wielki Książę polecił przyjąć wiarę chrześcijańską wszystkim swoim poddanym, nakazał wykarczować święte gaje, a na ich miejscach postawić kaplice i kościoły. Świeżo wyświęcony pierwszy biskup wileński przeprowadzał liczne zbiorowe chrzty. Król Bolesław znający język litewski przełożył na niego wiele modlitw i pieśni religijnych, zobowiązał się także do wspierania Kościoła na Litwie przez Polskę.

Zjazd w Toruniu​

Jesienią tego samego roku odbył się zjazd w Toruniu, na którym spotkali się władcy Zakonu, Polski i Litwy oraz przedstawiciel papiestwa. Tematem spotkania było przyjęcie ostatniej zbłąkanej owieczki na łono kościoła. Według Zakonu chrzest Litwy był kłamstwem. Zwykłym zagraniem politycznym, mającym na celu pozbycie się Zakonu z ziem nadbałtyckich. Król Bolesław rzeczywiście podważył sens istnienia zakonu w zaistniałej sytuacji, jednocześnie zapewniając o postępującej chrystianizacji Litwy i niejednokrotnie wspominając o sukcesach Polski w szerzeniu słowa Bożego na wschodzie. Po trwających całą noc zaciętych dyskusjach, papieski przedstawiciel wydał werdykt. Nakazał Zakonowi oddać Polsce ziemię Chełmińską, wraz z zamkami w Toruniu i Malborku. choć wyrok ten wydawał się najsprawiedliwszy, żadna ze stron nie była z niego zadowolona. Zakon na znak protestu, nie tylko nie decyduje się na oddanie ziem Polsce, ale i wysyła swoją flotę by zablokować Polskie porty. Król Bolesław uznaje ten czyn za równoznaczny z wypowiedzeniem wojny i nakazuje swojemu synowi Piotrowi zebranie armii i przygotowanie jej do walki.

Rok 1292​

Całą Chrześcijańską Europę obiega straszliwa wieść. Wielki władca, król Bolesław umiera. Na pogrzeb zjeżdża się wierne mu rycerstwo i rody szlacheckie, które za jego panowania dorobiły się wielkich majątków, a także sam Wielki Książę Litewski i władcy sojuszniczych Polsce Danii i Nowogrodu. Pochowany został "...dnia ostatniego lutego ze czcią i królewską wspaniałością w kościele św. Franciszka Braci Mniejszych, który sam założył, w chórze kościelnym od strony północnej, złożony pod rzeźbioną płytą, przedstawiającą z jednej strony mnicha a z drugiej rycerza."



Za dusze jego modlono się co dzień we wszystkich kościołach Polski. Żałoba trwała do dnia koronacji Boguchwała.

Koronacja Boguchwała​

Piątego dnia tygodnia w wawelskiej katedrze odprawiono ponowny, uroczysty pogrzeb króla Bolesława. Książę Boguchwał oddał hołd ojcu swemu i poprzednikowi na tronie i zgodnie ze staropolską zasadą „Osoba Pańska umiera, Korona nie umiera” symbolicznie zajął jego miejsce w państwie. Dnia następnego by godnym być korony do postu przystąpił. Pieszą pielgrzymkę odbył podczas której jałmużnę ubogim rozdawał, a na końcu której gorliwej i szczerej spowiedzi się poddał. Dnia trzeciego symbolicznie przez Prymasa do życia królewskiego obudzony, wyruszył wraz z orszakiem prowadzonym przez marszałka wielkiego, który laskę ku ziemi skierowana niósł co znaczyć miało, że król godności swej jeszcze nie objął. Za nim dostojnicy królewscy w porządku ustalonym niosąc koronę, berło, jabłko i miecz będące władzy symbolami. W katedrze, wystrojonej wspaniale i ludzi wypełnioną po brzegi same król przyszły zasiadł na krześle na przeciw Prymasa patrząc jak insygnia królewskie znoszą na ołtarz. Po kazaniu przez biskupa wygłoszonym król przysięgę złożył. Prymas zapytał zebranych czy służyć chcą królowi, na co wszyscy jak jeden mąż zakrzyknęli:„radzi, radzi, radzi!”. Prymas w otoczeniu dwóch biskupów do pomazania przystąpił, namaszczając całe ciało władcy olejami świętymi. W ciszy zupełnej, klęczącemu przed ołtarzem królowi miecz zostaje przekazany, którym to władca z wprawą w powietrzu znak krzyża uczynił, gestem tym dowodząc, że dzielnym obrońcą kraju będzie i postanowień przysięgi dochowa. Następnie nałożona na królewską głowę została korona i wręczone zostały berło i jabłko, po czym msza święta się zaczęła w czasie której król ofiarę złożył z chleba i wina oraz relikwiarz Krzyża Świętego ucałował. Po zakończonej ceremonii, Prymas króla do tronu prowadząc rzekł „Stań i dzierż odtąd to miejsce”, pocałunku pokoju mu udzielając zaintonował radosne "Te Deum laudamus". Po pieśni odśpiewaniu, koronacja królowej się rozpoczęła. Po niej król, swemu pierwszemu obowiązkowi się oddał, to jest, pasowaniu rycerzy.



Mimo, że uroczystości w katedrze końca dobiegły, święto dopiero się zaczynało. Król na zamek wraz z orszakiem wyruszał. Marszałek wielki laskę tym razem ku niebu wznosił na znak uzyskania pełni władzy przez króla. Podskarbi zaś w tłum monety złote i srebrne rzucał, z okazji koronacji wybite. Na zamku ucztę wielką wydano, jakiej świat nie widział, wielmożnych gości i bardów pełną. Stoły dębowe od jadła i napitków się uginały, a śmiechy i muzyka całą noc zamkowe sale wypełniały. Nazajutrz, dnia ostatniego uroczystości, król Boguchwał na rynek miejski się udał, gdzie hołd mu złożono. Choć oficjalne święto zakończone zostało, zabawy, festyny i turnieje rycerskie długo jeszcze w mieście panowały.
Relacja z koronacji król Boguchwała, Michała z nad Kłodnicy, rok 1292.

Lata 1293-1305​

Radość i spokój nie panowały w kraju zbyt długo. Wszyscy zmuszeni zostali do powrotu do szarej rzeczywistości, kiedy Krzyżacy zdobyli Litewską twierdzę Pałangę, odcinając ich od morza.
Wczesna zimą Bezprym z Bytomia rozbija armię niemiecką dowodzoną przez Johannesa Ermolta pod Skwierzyną. W roku 1295 zwycięża Wilbranda von Dassela broniącego przeprawy przez Odrę.

W zdobytym obozie niemieckim, Polacy odnajdują machiny oblężnicze, które mogły by się przydać podczas oblężenia Szczecina. Bezprym stwierdził jednak, że tylko opóźniły by marsz na miasto i każe je zniszczyć. Protestującym przeciwko temu pomysłowi rzekł:"Jeśli serce masz prawe, a duszę czystą, mury warowne pod wzrokiem twoim kruszyć się zaczną, a bramy zamkowe z czcią i radością otwierać się przed tobą będą."
Wczesną wiosną 1296 roku armia Bezpryma przybywa pod Szczecin. Ku zaskoczeniu żołnierzy, na murach obronnych zamiast wrogich wojsk czekają na nich wiwatujący mieszkańcy miasta. Okazało się, że mały garnizon niemiecki na wieść o porażce swoich braci na Odrze uszedł w głąb Cesarstwa. Po wydarzeniu tym zaczęto szeptać, że podczas owej bitwy, przez ich dowódcę sam Archanioł Michał przemawiał. W roku 1297 Krzyżacy coraz śmielej i dalej zapuszczali się na Polskie ziemie. Rozzuchwalili się do tego stopnia, że oblężyli Białystok. Miron Zacharek Zdobywa Kijów, Mongołowie, poza nielicznymi fanatykami, wycofują się na Krym. Kampania Mirona kończy się sukcesem. W 1298r. król Boguchwał decyduje się na odważne i zdecydowane kroki. Nakazuje świeżo uformowanej armii pod wodzą Władysława Krawczyka, będącej chlubą Polski zaatakować Toruń. Oblężenie tej twierdzy zmusza Krzyżaków do podjęcia działań. Wycofują swe siły spod Białegostoku i rozpoczynają formowanie armii zdolnej do pokonania Krawczyka. Bezprym zdobywa w tym czasie Strzałów, odcinając tym samym Cesarstwo od Bałtyku. Rok 1300 przynosi ze sobą bitwę pod Toruniem. Wielka ulewa która rozpętała się przed bitwą, zdawała się symbolizować płacz niebios nad mającą się tu odbyć bratobójczą bitwą chrześcijan. Wielu pobożnych wojowników wznosiło żarliwe modły do Boga, by przebaczył to co za chwilę uczynią z miłości do kraju.



Na przeciwko Władysława Krawczyka staje Peter von Habsburg wspierany przez Toruński garnizon dowodzony przez kapitana Philippa. Armia Polska, złożona z rycerstwa, włóczników i kuszników ze wsparciem dwóch bombard ulokowała się na wzgórzu. Peter czekając na posiłki wysłał swych kuszników by kupili zakonowi trochę czasu. Krawczyk znając wartość swych ludzi nie kwapił się do ataku na nie będącego w pełni sił wroga, odpowiedział ostrzałem swoich kuszników i wystrzałem z bombard. Zakon ponosząc ciężkie straty ruszył w końcu na polskie pozycje. Gdy dwie armie zderzyły się ze sobą, rozpoczęła się krwawa walka.



Trwała by za pewnie całą noc gdyby Krawczyk nie wysłał konnego rycerstwa z obu flanek na tyły wroga, gdzie po rozbiciu kuszników, uderzyli od tyłu na armię Petera, jego samego w zgiełku bitwy zabijając.



Wielu braci zakonnych wpadło w niewolę. Władysław zaproponował wykup, lecz ten został odrzucony, w skutek czego jeńcy zostali zabici. W roku 1301 Cesarstwo zajęte było konfliktem z państwami włoskimi i Francją. Jan z Poznania wykorzystał to prowadząc Polaków na Czechy. Cała kampania składała się z szeregu bitew, prób oblężeń i odwrotów. Dopiero przeprowadzone, przez Śląskich możnowładców akcje propagandowe poprawiły sytuację armii Jana. Czesi w zamian za całkowite uniezależnienie od Cesarstwa i oddanie hołdu lennego Polsce zobowiązali się do wsparci kampanii Jana z Poznania. Poskutkowało to w 1305r. zdobyciem Pragi.



Wkroczenie Polaków do Pragi[./i]
W międzyczasie, w roku 1303 Zakon rozpoczyna oblężenie Gdańska. Władysław Krawczyk chcąc odciągnąć Zakon od miasta, atakuje zamek w Malborku. Krzyżacy zgodnie z planem Władysława odstępują od Gdańska i atakują Polaków oblegających Malbork. Na pomoc Krawczykowi przybyli konni kusznicy wysłani mu przez Bezpryma z Bytomia, by zastąpili rycerstwo, które zostało w Toruniu by zaprowadzić w twierdzy porządek. Krawczyk znając siłę swoich nowych żołnierzy ochoczo wysłał ich do ostrzelania flanek nieprzyjaciela,



Mimo silnego ostrzału, armia Wielkiego Komtura Hugo Merode'a prała niewzruszenie naprzód. Zakonnik z zamiarem szybkiego załamania szyku polaków rozkazał skupić się na potężnym, rozdzierającym ataku w samo serce armii Krawczyka. Polak jednak wykorzystał tą taktykę przeciwko atakującym, z łatwością zamykając ich w kleszcze.


Bracia zakonni rzucili się do bezładnej ucieczki, w czasie której wielu, w tym sam Wielki Komtur, dostało się do niewoli. Tym razem żądanie okupu zostało przyjęte.

Herezja na terenach Polski​

Gdy w 1274r. zaczęły się pierwsze procesy heretyków na pomorzu, nikt nawet nie przypuszczał jakie rozmiary może to osiągnąć. Początkowo procesy były wymierzane w pogańskich kapłanów, podburzających lud przeciwko chrześcijaństwu i namawiających do powrotu do starych wierzeń. Karą za takie występki było wygnanie i symboliczne spalenie kukły heretyka, symbolizujące jego "śmierć" dla lokalnej społeczności. Alternatywą było wyrzeczenie się niechrześcijańskich przekonań. Jednak od roku 1300, na ziemiach zdobytych przez Mirona Zacharka kosztem Mongolskiej chordy, herezja przyjęła całkiem nowy wymiar. Mieszanie się wpływów katolickich, prawosławnych i Islamskich owocowało tworzeniem się hybryd i mutacji tych wyznań. Samozwańczy prorocy i głosiciele nowej prawdy stali się prawdziwą plagą na tych ziemiach. Niejednokrotnie głoszone przez nich słowa nawoływały do nienawiści i buntu. Wymęczony ciągłymi wojnami, nękany lud był podatny na hasła o wolności i spokoju, przez co łatwo dawał się wykorzystywać. Herezje stały się wspólnym problemem Chrześcijan i wyznawców islamu. Dlatego właśnie ustanowione przez króla Boguchwała prawo głosiło, że każde wystąpienie przeciwko wierze chrześcijańskiej równe było wystąpieniem przeciwko Polsce. Prawo do nie dotyczyło jednak muzułmanów, którzy przysięgli wierność królowi. Dzięki temu, każdy heretyk, któremu udowodniono winę przekazywany był sądowi świeckiemu, który zależnie od udowodnionych czynów skazywał na publiczną chłostę jako najmniejszy wymiar kary, aż do śmierci przez powieszenie. System ten pozwolił na ustabilizowanie sytuacji na wschodzie Polski, a co za tym idzie, dalsza chrystianizację.

 

Lata 1305-1310​

Mimo wszystkich sukcesów i wywołanej dzięki nim euforii, król Boguchwał zdawał sobie sprawę, że właśnie nadchodzi decydujący dla Polski moment. Wiedział, że jego decyzje, podjęte w ciągu kilku najbliższych lat będą miały ogromny wpływ na przyszłość jego ojczyzny. Pierwsze trudności pojawiły się już pod koniec roku 1305, kiedy to wyczerpany wojna Nowogród podpisuje rozejm z Zakonem. Pozwala to Krzyżakom skupić się całkowicie na walce z Polską i Litwą. Złe wieści przychodziły również z zachodu, gdzie świeżo koronowany władca Danii wyraźnie dąży do poprawy stosunków z Cesarstwem. Owocuje to ogromnym desantem tego na poły barbarzyńskiego ludu w 1306r. i oblężeniem Strzałowa. Nowogród nie chcąc się mieszać w wojnę swych sojuszników, zrywa na czas konfliktu wszelkie stosunki dyplomatyczne z owymi państwami. W 1307r. Bezprym z Bytomia, za pomocą swojej konnicy rozbija oblegającą Strzałów armię, a wszystkich jeńców uznając za zdrajców każe bezlitośnie wybić. Po uzupełnieniu swoich oddziałów miejscowym garnizonem wyrusza na będący ówcześnie w posiadaniu Danii Magdeburg. Pod miasto dociera w roku 1308. Obrońcy po roku oblężenia decydują się na wypad. Doświadczony przez wojnę Bezprym bez trudu go odpiera, a nawet zdobywa miasto, które każe splądrować, jeńcy znów zostają wybici. Do króla Boguchwała coraz częściej docierały raporty ze wschodniej granicy, dotyczące niepokojącej aktywności wojsk Nowogrodu, blisko polskiej granicy. Nie chcąc ryzykować wojny na wszystkich frontach, król Boguchwał decyduje się na oddanie Nowogrodowi wioski Mglin wraz z okolicznymi ziemiami w zamian za podpisanie paktu o nieagresji. Tego samego roku miejsce ma decydująca bitwa w wojnie polsko-krzyżackiej, bitwa o Królewiec. Mimo iż Zakon dysponował znaczną przewagą liczebną, na korzyść Polaków przemawiało ogromne doświadczenie ich wodza, Władysława Krawczyka. Polacy cierpliwie czekali na swych przeciwników wypełniając całą dolinę swoją pieśnią o Bogurodzicy. Krzyżacy natarli na swych przeciwników z niewiarygodnym impetem.



Jednak dzielne i niewzruszone polskie rycerstwo odparło atak, co dało czas jeździe na unieszkodliwienie artylerii przeciwników.



Krzyżacy przegrupowali się i ruszyli do następnego natarcia. Idealna współpraca piechoty z flankującą prawe skrzydło jazdą, zmusiła jednak braci zakonnych do kapitulacji.



Po wkroczeniu do zdobytego miasta Władysław wspaniałomyślnie decyduje się na przyjęcie okupu za schwytanych jeńców oszczędzając również mieszkańców. Tocząca się już od ponad pół wieku wojna i przelewana w niej krew Chrześcijan wielce smuciła Papieża Klemens V. Nakazuje on wszystkim Katolickim władcom nadbałtyckich krajów przyjazd do Rzymu, grożąc ekskomuniką w razie odmowy. Na czas zjazdu wszystkie działania wojenne zostały przerwane. Po wielodniowych naradach światło dzienne ujrzał "Dekret Bałtycki", podpisany, po raz kolejny pod groźbą ekskomuniki, przez wszystkich władców. Do najważniejszych jego postanowień należało:
-Pozostawienie w rękach Polskich wszystkich zdobytych ziem, oprócz zachodnich, które po oddaniu w ręce niemieckie, zostają jednak polskim lennem.
-Litwa odzyskuje zagrabione jej ziemie, równocześnie uzyskując dostęp do morza, od twierdzy Pałangi włącznie, do Rygi.
-Zakon zatrzymuje resztę ziem, ale pod groźbą klątwy papieskiej, na zawsze zrzeka się roszczeń terytorialnych, traci również swój militarny charakter, odtąd żaden z braci zakonnych nie może parać się wojaczką. Jednocześnie wolno zakonowi posiadać armię obronną w liczbie ok 2000 ludzi, złożoną całkowicie z najemników.

Epilog​

Królowie Bolesław Pobożny i Boguchwał Sprawiedliwy, byli bez wątpienia jednymi z największych władców w historii Polski, a nawet i świata. Podczas ich rządów, w nieco ponad pół wieku, Polska z podzielonego i słabego królestwa jakich wiele, stała się potęgą znaną w świecie, która w dwadzieścia lat dokonała czegoś czego inne kraje nie mogły uczynić razem w pięćdziesiąt, złamała potęgę Krzyżaków, największej organizacji militarnej świata. Jeszcze długo po tych latach potęgi, Polacy, w chwilach słabości i zwątpienia odnajdywali w sobie siłę, dzięki wspomnieniom o honorowym Ryksie, bohaterskim Bezprymie, niepokonanym Krawczyku i o rodzie królewskim, który uczynił z Polski mocarstwo, które wszyscy szanowali, i którego wszyscy się lękali.

Długa cisza - zamykam. W razie chęci kontynuacji PW do mnie lub innego moderatora.
Gajtos