Kroniki litewskie

Okres Giedymowiczów
( lata 1419 – 1453 )

Witold



Potęga Zakonu Krzyżackiego , niecałe 9 lat temu na polach Grunwaldu i Komorowa złamana , jeszcze nie zdążyła się odbudować , gdy do witoldowskich uszu poczęły dochodzić pogłoski , że możnowładztwo polskie / a w szczególności Wielkopolskie / naciska na Jagiełłę , by ten zakończył sprawę Krzyżowców raz na zawsze.. a to już stwarzało niebezpieczeństwo dla suwerenności Litwy , gdyż pozbawiona miecza damoklesowego wiszącego nad sąsiadką , może zostać zdominowana przez czynniki polskie / nie od dziś wiadomo , o ambicjach szlachty małopolskiej i ich roszczeń do swobodnego osiedlania się na Podolu i Wołyniu.. , dziś Kamieniec , a jutro Kijów ?! /.
Podobnie rozumował Jagiełło, wstrzymując się od szybkiego marszu na Malbork - pokonując wroga , ale go nie unicestwiając , jednakże autorytet władcy od tego czasu mocno podupadł.. Między Krakowem a Wilnem zaczęły krążyć listy , w których bracia dysputowali o najlepszym rozwiązaniu tego problemu.. Ustalono w końcu odwrócić uwagę Lachów od północnych rubieży państwa i skierować je w zgoła przeciwnym kierunku.. na południe gdzie rozpościerało się imperium Złotej Ordy / interes Litwy / , a także na Hospodarstwo Mołdawskie / interes Polski / ..
*
Wojna Giedymowiczów i Mazowsza ze Złotą Ordą
( IV.1419 – II.1422 )







Historycy litewscy nie znają dokładnej daty zawarcia porozumienia , wiadomo jednak , że w okolicach pierwszej połowy marca Anno Domini 1419 , nastąpiła koncentracja elitarnych wojsk witoldowskich / przeważnie składająca się z lekkiej jazdy / w okolicach Połtawy :



Zadaniem tego zgrupowania było rozbicie wszelkich podjazdów tatarskich / postrachu chrześcijan / , które mogłyby zagrozić drugiej armii pod dowództwem Rumbolda Wolimuntowicza stacjonującego w okolicach Kijowa:



Którego zadaniem miało być wkroczenie od strony Spustoszonych Ziem i po połączeniu się z siłami Hadżi Gireja - potomka Czyngis Chana w dziewiątym pokoleniu – upatrującego / jak się wydawało / w tym szansę na uzyskanie niezależności - / nie wiadomo dokładnie gdzie to nastąpiło /. Tymczasem główne siły litewskie , rozpoczęły marsz w kierunku Doniecka i ku ich największemu zdziwieniu , po dwunastu dniach pochodu w głąb terytorium wroga , potwierdziły się plotki o ogromnym skoncentrowaniu sił tatarskich pod wsią Svetlovodsk. Do bitwy doszło dnia 12. IV :



Pierwsze 2 godziny walk nie zapowiadało , że zanosi się na pogrom , albo jak kto woli, ze w ciągu 5 godzin obrócona w pył zostanie cała potęga islamskiego państwa , rozpoczynając tym samym proces upadku.. straże przednie starły się w mało krwawym boju , po czym wycofały się , by dołączyć do sił głównych , w momencie gdy Tatarzy swoją taktyką już podzieli swoje siły na wojska pierwszego uderzenia , odwód i straż przyboczną Szingaj Beja ruszyły na zaplanowane pozycje , na tę ostatnią , spadł jak grom z jasnego nieba, potężny pułk litewski , ucinając w zwycięskim boju łeb hydrze i atakując od tyłu , na zajęte już walką , główne siły Ordy.. nie było litości , nieliczni ocaleli , rzucając się do panicznej ucieczki , byli siekani , tratowani.. odwodowe wojska nie podjęły próby odwrócenia losu , gdyż morale upadło tak nisko , że każdy próbował ratować się na własną rękę.. polowanie na niedobitków , trwało jeszcze długo , po bitwie , straty po stronie Litewskiej były minimalne.. naliczono się w przybliżeniu pięciu setek trupów , straty Ordy szły w tysiące…Ci co ocaleli , byli mordowani , przez ludność miejscową , witającą Litwinów , może bez entuzjazmu , ale na pewno z ulgą..
Po przesłuchaniu jeńców , odkryto , że niechcący pokrzyżowano plany Zakonu , który przygotowując się na wojnę z Polską i Litwą , namówił Chana Jeremferdena, do ataku na zaangażowane w północny konflikt kraje , które musiały zostawić słabo chronione placówki na swych południowych granicach.. O całej tej misternej intrydze musiał zapewne wiedzieć Anioł , który liczył , że wobec zmiany sytuacji , oba państwa wykrwawią się w długotrwałej wojnie , odwracając uwagę od jego przyszłych poczynań , na płw. Krymski.. tę hipotezę potwierdza fakt , że po bitwie Tatar zniknął jak kamfora..
*
Klęska ta jakby sparaliżowała państwo , bezwład ogarnął ludzi , którzy odpowiedzialni byli za podejmowanie decyzji , poszczególne prowincje wystawiały mizerne wojska , a i tego szybko poniechano gdy do wojny aktywnie dołączyły dwa pozostałe państwa sojuszu.. Z drugiej strony , odwrotnie działo się na Litwie.. tu opromieniony chwałą Witold , cementować zaczął poszczególne księstewka rządzone przez członków jego rodziny oferując im rozleglejsze ziemie na podbijanych terenach.



sytuacja na froncie , czerwoną linią zaznaczono tereny kontrolowane przez chrześcijan
*
Wycofanie Witolda było spowodowane było pojawieniem się pustelnika na terenach w pobliżu Białogrodu , głoszącego śmierć księcia, powodującego powolne odpadanie tych terenów do księstwa Riazańskiego , przez ludzi bojących się zemsty Mahometan , dopiero osobiste pojawienie się władcy uspokoiło te tereny..



sytuacja na froncie , czerwoną linią zaznaczono tereny kontrolowane przez chrześcijan.
Toczona bitwa , to rozpaczliwa obrona Saraj Berke przed wojskami pod wodzą
Rumbolda Wolimuntowicza. Po zdobyciu, miasto zostało bez przykładnie złupione , drugi raz w ciągu
26lat..



Obraz klęski Złotej Ordy po 34 miesiącach zmagań..
*
Mimo że Europejska część terytorium wroga / z nielicznymi wyjątkami / znajdowała się pod kontrolą chrześcijan , nie wiedząc jaką siłą dysponuje wróg po azjatyckiej stronie zdecydowano się na zawarcie
pokoju , podpisanego w Doniecku dnia 18.II. Anno Domini 1422 , na mocy którego Besarabia , Spustoszone Ziemie / ziemie zamieszkane w większości przez sunnitów / i Wschodnie połacie Ukrainy przypadły Litwie , zaś nad Lugańskiem i Krymem płn swą władzę rozpostarła Polska..



Sytuacja polityczna w Europie centralno-wschodniej.
*
Rozwiązanie sprawy południowej , pozwoliło Giedymowiczom na podjęcie próby uregulowania spraw wschodnich i północnych. Witold zachowując dla siebie wiedzę o spisku Zakonników , na obradach toczonych w Połocku uzgodnił , że Zakon Kawalerów Mieczowych , umożliwi wojskom Litewskim swobodny przemarsz przez terytorium swojego państwa , ograniczone zostanie cło nakładane na produkty litewskie sprzedawane w Rydze / przynajmniej do takich postanowień udało się dotrzeć historykom, podejrzewają oni również , że Zakon miał wspomóc Litwinów w ew. walce z Republiką Nowogrodzką , Pskowską lub księstwem Moskiewskim / .

Jednakże do żadnej wojny nie doszło z prozaicznej przyczyny.. konfliktu między Witoldem a możnowładztwem , do którego doszło , gdy począwszy od roku 1423 książe począł nominować w prowincjach państwa własnych urzędników , odpowiedzialnych za ściąganie podatków , osłabiając w ten sposób pozycję rodów , czerpiących zysk z pośredniczenia w przekazywaniu pieniędzy. Dochodziło do pojedynczych , starć między wojskami państwa a prywatnymi pocztami , bito i przeganiano urzędników.. armia księstwa była za mała by poradzić sobie z tym procederem w sposób bez krwawy , zaś wrogów było za dużo i byli za silni i spróbować rozwiązania siłowego.. Mimo to , udało się jednak przedsięwziąć małą ekspedycję do Pskowa i Nowogrodu / podjęto ambitną próbę oskrzydlenia Moskwy / zakończyło się ona tylko krótkotrwałym sukcesem , wymuszeniem trybutu od obu republik / w wysokości 50 i 100 tys. denarów / i gwarancją sojuszu obronnego wymierzonego we wspólnego wroga. Próżno prawić o powodach tej porażki.. nie bez powodu były pustki w skarbcu , lecz chyba najważniejszymi była eskalacja konfliktu , który doprowadził do Kompromisu Kijowskiego , który przewidywał , że książe będzie mógł swobodnie nominować ludzi na stanowiska poborców , jednakże okupione to było wielkimi nadaniami ziemskimi szczególnie na Smoleńszczyźnie , Spustoszonych Ziemiach, Białogrodźszczyźnie i w okolicach miasta Kursk, ponadto siłami dworu i możnych wzniesiono pierwszy w tej części Europy browar: Santarvė
*
Gdy roku pańskiego 1430 , 27.X zmarł bohater , Witold – Aleksander , ciemne chmury zebrały się nad państwem.. dwóch jego braci stanęło w szranki , której grą był nie tylko tytuł Wielkiego Księcia , ale i przyszłość kraju..
Z jednej strony Świdrygiełło - popierany przez prawosławną ludność Litwy i gwardię witoldowską , z drugiej Zygmunt wspierany przez łacinników i żelazne rycerstwo polskie , któremu obiecano Podole i Wołyń..
Państwo rozdarła Wojna Domowa…

rycerz polskiwkraczający na Podole

*
Gram na AGCEEP wersja najnowsza
poziom very hard
agresywność coward
przyjąłem zasadę nie ingerencji w politykę wewnętrzną: dopuszczalne zmiany to wydarzenia losowe i historyczne.

Długa cisza=>kłódka=>w razie kontynuowania PW
Serek