Le Royaume de la Savoie - AAAR

[center:47b70d0df6]

Królestwo Sabaudii - Aberration AAR[/center:47b70d0df6]

Witam wszystkich!
Zachęcony osiągnięciami innych pisAARzy, a w szczególności tych piszących opowiadania oparte na Aberration, postanowiłem spróbować swoich sił w EU2. Zdaję sobie sprawę, że w ten sposób pozostawiam niedokończonym mój AAR z CK, ale obiecuję do niego wrócić zaraz po ukończeniu gry Sabaudią.

Gram na Aberration wersja 1.07, poziom trudności normal/agressive. Tyle tytułem wstępu, pora zaczynać!

[center:47b70d0df6]Na początek trochę historii[/center:47b70d0df6]

Historia Królestwa Sabaudii rozpoczyna się wkrótce po klęsce Czwartej Krucjaty, podczas której wojska bizantyjskie zdołały obronić Konstantynopol i rozbić krzyżowców w bitwie pod Adrianopolem. Podczas tego decydującego starcia polegli zarówno cesarz Niemiec, jak i ówczesny król Francji. W efekcie doszło do rozbicia rządzonych przez nich państw - Niemcy rozpadły się na setki odrębnych hrabstw i księstw, podczas gdy ochłapy Francji wchłonęły wielki księstwa - Bretania, Burgundia i Sabaudia. Chcąc uniknąć ewentualnego konfliktu o koronę, papież zdecydował się "awansować" wszystkie te trzy państwa do rangi królestw.

Od tamtego czasu w dawnej Francji niewiele się zmieniło - żadne z nowopowstałych królestw nie było na tyle silne, aby rzucić wyzwanie swoim rywalom i tym samym toczyć wojnę na dwa fronty. Jednak ostatnimi czasy sytuacja poczęła się zmienić w sposób co najmniej gwałtowny...

[center:47b70d0df6]
Galia w roku 1419

Przedstawienie sił[/center:47b70d0df6]

Na początku roku 1419 królem Sabaudii był Amadeusz VIII zwany "Spokojnym"; władca wszechstronnie wykształcony, a także zdolny dyplomata. Brak mu było doświadczenia w sprawach wojskowych, co jednak nadrabiał jego zaufany współpracownik i doradca, a także generał Armee de Savoie, Eugeniusz Prowansalski.

[center:47b70d0df6]
Amadeusz VIII[/center:47b70d0df6]

Armee de Savoie (Armia Sabaudii) składała się z 25 tysięcy żołnierzy - 15 tysięcy pieszych i 10 tysięcy konnych. Bezpośrednie dowództwo nad nią posiadał wspomniany już Eugeniusz Prowansalski.

[center:47b70d0df6]
Skład Armee de Savoie[/center:47b70d0df6]

Oprócz tego do dyspozycji króla pozostawała jeszcze mała lecz silna flota: 5 okrętów wojennych, 15 galer oraz 5 dużych transportowców. Niestety, w rocznikach sabaudzkich nie zachowało się imię dowodzącego ową eskadrą oficera.

[center:47b70d0df6]Polityka wewnętrzna Amadeusza VIII[/center:47b70d0df6]

Jednym z pierwszych kroków króla Sabaudii podjętych w 1419 roku było podjęcie próby scentralizowania władzy w obrębie państwa. Zadanie to nie należało do łatwych - większe miasta, takie jak Torino, Grenoble, Lyon czy Marseille oddzielone było od stolicy państwa, Chambéry, licznymi górami, między którymi istniały jedynie nieliczne trakty.

Chcąc usprawnić komunikację między miastami, a tym samym ograniczyć ich samodzielność, król rozkazał zorganizować system konnych kurierów, jak również wytyczyć szereg nowych szlaków w górach. Wywołało to jednak niezadowolenie wśród zwolenników autonomii poszczególnych miast. (centralizacja +1, stabilność -1) Rozkazano również zorganizować sprawną siatkę komorniczą w prowincji Piemont.

[center:47b70d0df6]Bunt szlachty[/center:47b70d0df6]

Czwartego października 1419 roku na dwór Amadeusza przybył wraz ze swą świtą Rene de Provence, bogaty szlachcic z Marsylii i przywódca okolicznej arystokracji. Nie wróżyło to niczego dobrego - możni francuscy, a szczególnie ich prowansalska część znani byli ze swej porywczości i niechęci do władzy królewskiej. Rene nie był tu wyjątkiem - w kilku zwięzłych zdaniach wyraził on niezadowolenie z podjętych przez króla reform i zarządał ich natychmiastowego przerwania. Amadeusz VIII, zgodnie ze swym przydomkiem, był człowiekiem łagodnym - i chyba tylko temu zawdzięcza swe ocalenie nieszczęsny Rene. Uznany za zdrajcę i pojmany przez straż, wylądował w lochach królewskiego pałacu.

Na wieść o jego zatrzymaniu możni Delfinatu i Prowansji chwycili za broń i wszczęli rebelię przeciwko władzy sabaudzkiej. Ich zapał został jednak szybko ostudzony - jedenastego listopada Armee de Savoie rozgromiła rebeliantów pod murami Grenoble.

[center:47b70d0df6]
bitwa o Grenoble[/center:47b70d0df6]

Próba odblokowania Marsylii przez zakończyła się jednak porażką - opór rebeliantów, którzy zdołali zablokować kilka przełęczy łączących Grenoble z Marsylią, okazał się być zbyt silny. Niedobitki buntowników zostały pokonane dopiero w lipcu następnego roku. Ostatnie ogniska oporu szlachty wygasły jednak dopiero w dwa lata później. (Wydarzenie "French nobles revolt"; wybrałem opcję A: "Rein them in!"; -stabilność, -arystokracja, +centralizacja +3 RR na 3 lata)

Późniejsze lata upłynęły pod znakiem dobrobytu i szybkiego rozwoju ekonomicznego. Kupcy sabaudzcy, wspierani różnorakimi cłami, zdobyli spore wpływy w centrach handlu w Genui i Granadzie. Dodatkowym ich atutem było usprawnienie systemu księgowości w roku 1427 (Trade Level 2).

W lutym 1430 roku po raz pierwszy pojawiła się idea, aby utworzyć w stolicy Sabaudii, Chambéry, galerię, w której zgromadzone byłyby rzeźby wielkich twórców średniowiecznych. Zainteresowanym tym pomysłem król Amadeusz rozkazał rozpocząć zbieranie funduszy. (Infrastructure Level 2)

[center:47b70d0df6]Sytuacja w Europie[/center:47b70d0df6]

W 1425 roku, wkrótce po zakończeniu się rewolucji szlacheckiej, generał Eugeniusz stworzył plan rozbudowy armii sabaudzkiej. W jego ramach miano zwiększyć limit armii do 38 tysięcy żołnierzy, a także skonstruować 5 nowych okręów wojennych.

Głównym powodem podjęcia takich działań było nagłe zaognienie się sytuacji międzynarodowej. Na Półwyspie Iberyjskim skończyła się niedawno wielka wojna Granady z państwami chrześcijańskimi, a tuż za granicą, bo w Genui, trwała wojna papiesko-genuańska. Zakończyła się ona pierwszego sierpnia 1426 roku, tuż po upadku Genui. Na mocy podpisanego w Rzymie traktatu pokojowego, Sycylia, jako sojusznik papieża, miała przejąć kontrolę nad Maltą. Osłabiło to pozycję Genui, co zostało przyjęte z radością przez kupców sadabudzkich. Byli oni na tyle hojni, że zdecydowali się wesprzeć króla, fundując dwa nowe okręty wojenne. (Wydarzenie "Gift to State"; +150 dukatów)

Dziesiątego stycznia 1429 roku król Burgundii, Filip III oraz Amadeusz VIII spotkali się w mieście Dijon, gdzie podpisano traktat przedłużający na okres dziesięciu lat sojusz burgundzko-sabaudzki. Idąc za ciosem, władca Sabaudii zdecydował się na podpisanie kolejnych układów - pod koniec stycznia córka Amadeusza wyszła za mąż za syna Jakuba I, króla Szkocji.

W lutym 1429 roku dokonano drobnej reformy w armii - zmieniono uzbrojenie chorągwi kawalerii, wyposażając je w nowocześniejsze, wytrzymalsze lance. (offensive doctrine +1)

[center:47b70d0df6]Podział Galii[/center:47b70d0df6]

Trzydziestego września królowie Bretanii, Burgundii i Sabaudii spotkali się w małej mieścinie Vichy w centralnej Francji, gdzie podpisano traktat dzielący Galię na trzy części - Bretania miała otrzymać wybrzeże Atlantyku i Normandnię, Burgundia centrum, a Sabaudia Lanwedocję. Obawiano się, że któryś z władców, kierowny chciwością, zdecyduje się spróbować przywłaszczyć sobie całość byłej Francji, co mogłoby się stać zarzewiem wojny domowej - na szczęście jednak wszyscy monarchowie postąpili rozsądnie.

Korzystając z okazji, jaką była wizyta w Vichy, król Amadeusz odwiedził Owernię, małe księstwo znajdujące się na granicy stref wpływów Sabaudii i Burgundii. Podczas miesięcznego pobytu udało się przekonać księżną Owernii, Marię I, do wstąpienia do sojuszu z Burgundią i Sabaudią.

[center:47b70d0df6]Pierwsza wojna[/center:47b70d0df6]

Trzeciego czerwca 1431 roku królestwo Burgundii wypowiedziało wojnę księstwu Bourbonais. Zadziałał system sojuszy - po stronie księstwa opowiedziała się Szkocja, a Burgundię wsparły, pomimo niechęci wobec planów Filipa, Sabaudia i Owernia. Na szczęście wojna okazało się wyjątkowo spokojna dla sojuszników Burgundii - ani jeden żołnierz wroga nie wkoczył na terytorium Owernii bądź Sabaudii. Jedyna krótka potyczka została stoczona we wrześniu 1432 roku pod Marsylią - pojedyńczy okręt szkocki niecelnie ostrzelał galerę sabaudzką, po czym uciekł.

Trzynastego lutego 1433 roku wyszło na jaw, że jeden z wysoko postawionych dworzanów wymusza od kupców zagranicznych wysokie łapówki w zamian za pozwolenie na działanie na rynku sabaudzkim. Korupcja była, wedle prawa królewskiego, ciężkim przestępstwem - dlatego też intrygant został aresztowany i postawiony przed sądem. (Wydarzenie "Korupcja", opcja A; -1 stabilności, -75 dukatów)

Piętnastego czerwca do Chambéry przybył wysłannik księcia Bourbonais - proponował on pokój w zamian za niewielką ilość złota. Problem tkwił w tym, że to złoto miała zapłacić Sabaudia, a nie już niemal zupełnie pokonane Bourbonais. Pech chciał, że na dworze w tym czasie był generał Eugeniusz, a nie król Amadeusz - w efekcie wysłannik, miast trafić do lochu wylądował w kostnicy, krótszy o głowę.

Siedemnastego października podpisano wieczysty pokój, kończoncy wojnę w Galii. Na mocy traktatu pokojowego Burgundia przejęła prowincję Vendee i Berri, przy czym Bourbonais musiała zapłacić 309 dukatów odszkodowań.

[center:47b70d0df6]
Galia Anno Domini 1433

Koniec panowania Amadeusza VIII Spokojnego[/center:47b70d0df6]

Zanim jeszcze dogasł płomień wojny w Galii z Iberii nadeszły ważne wieści: księstwo Nawarry, korzystając ze słabości sułtana Granady, rozpoczęło rekonkwistę. Na mocy specjalnego dekretu król Amadeusz zdecydował się wysłać Nawarze niewielkie wsparcie. (Opcja A, event "Aid to Navarra?", -50 dukatów, -2500 wojska, stosunki z Nawarą +50) Wojna ta zakończyła się dwudziestego trzeciego marca, podpisaniem pokoju, na mocy którego sułtan płacił Nawarze 138 dukatów odszkodowań.

W roku 1434 miały miejsce dwa doniosłe wydarzenia: w Owernii na tron wstąpił nowy książe, Bertrand I. Drugim wydarzeniem było osiągnięcie przez Ludwika, dziedzica tronu, pełnoletności. Młody Ludwik objął dowództwo nad tak zwaną Armee Royale - trzynastoma tysięcy wojska stacjonującymi w Lyonie.

[center:47b70d0df6][/center:47b70d0df6]

Szóstego września 1434 roku król Amadeusz VIII zasnął snem wiecznym w wieku piędziesięciu jeden lat. Zgodnie z obowiązującym prawem, następcą tronu został Ludwik I.

[center:47b70d0df6]
Król Ludwik I[/center:47b70d0df6]

 

lata 1435 - 1446

Dziękuję wszystkim za słowa zachęty - tym razem już nic nie powinno mi przeszkodzić w dociągnięciu do końca - sava pilnuję, a w EU2 gra się o wiele przyjemniej niż w CK, więc nie będę się musiał tak zmuszać do rozegrania dalszego ciągu

_____________________________________________________________

[center:28a528cedf]Jeden za wszystkich?[/center:28a528cedf]

Dziesiątego stycznie 1435 roku wybuchła kolejna wojna wszczęta przez wojowniczego Filipa III z Burgundii. Tym razem celem jego agresji stało się małe księstwo Lotaryngii, leżące na pograniczu Cesarstwa i byłej Francji. Po stronie księstwa stanęły Bawaria, Wurzburg i Saksonia, podczas gdy Burgundię wsparły Sabaudia i Owernia.

Z punktu widzenia króla Ludwika wojna z państwami niemieckimi była zupełnie zbędnym marnotrawstwem środków. Dlatego też niemal od razu podjęto próby uzyskania porozumienia. Negocjacje z początku były długie i bezowocne. Sytuację tą zmieniła dopiero wiadomość wedle której król Szwabii, Władysław Pogrobowiec, planował wstąpienie do sojuszu z Lotaryngią i najechanie w jego ramach terytorium Sabaudii. Na szczęście udało się osiągnąć kompromis - siedemnastego sierpnia 1436 roku doszło do podpisania rozejmu między Sabaudią a Lotaryngią i jej sojusznikami.

Czwartego września tego samego roku upadła Nancy - stolica Lotaryngii. Państewko to zostało włączone do Burgundii, podczas gdy król Filip ogłosił się nowym księciem Lotaryngii.

Ostatecznie wojna zakończyła się dziewiętnastego maja 1437 roku podpisaniem rozejmu pomiędzy Burgundią a Bawarią.

[center:28a528cedf]Szybki rozwój[/center:28a528cedf]

Lata panowania Ludwika I to okres szybkiego rozwoju gospodarki sabaudzkiej. Agresywna polityka handlowa, w połączeniu ze sprawnym systemem podatkowym gwarantowały, że strumień dukatów płynących do skarbca królewskiego trwał nieprzerwanie.

Czwartego stycznia 1437 roku spełniło się marzenie króla Amadeusza: w Chambéry powstała pierwsza w historii akademia sztuk pięknych - ogromny budynek, w którym zgromadzono rzeźby mistrzów średniowiecznych pochodzące ze zbiorów królewskich. Artyści zarówno z Galii jak i z Włoch przybywali do Chambéry, aby studiować te doskonałe dzieła sztuki.

Ale Ludwik nie zaniedbywał też spraw wojskowych. Za namową Eugeniusza Prowansalskiego, znanego już nam generała i doradcy Amadeusza VIII, sprowadził ze Szkocji rzemieślników, którzy poznali sekret wytwarzania legendarnych długich łuków brytyjskich. Za odpowiednią opłatą zgodzili się oni na nauczenie fachu rzemieślników sabaudzkich. Pierwsze łuki zostały zaprezentowane królowi na początku 1439 roku. Okazały się one być porównywalne z większością kusz - przy czym były znacznie tańsze w produkcji i łatwiejsze w obsłudze. (+1 jakość wojska)

[center:28a528cedf]
Łucznicy uzbrojeni w długie łuki

Wypełniając postanowienia traktatu z Vichy[/center:28a528cedf]

Ekspansja terytorialna Burgundii zaniepokoiła Ludwika. Traktat z Vichy, na mocy którego dokonano podziału Galii, ustanawiał kruchą równowagę sił, którą poczęła zaburzać właśnie Burgundia. Nie chcąc dopuścić do zbytniego umocnienia się potężnego sojusznika, Sabaudia rozpoczęła intensywne działania w swojej strefie wpływów.

Pierwszym krokiem było zwasalizowanie księcia Owernii, Bertranda I. Był to istny wyścig - zarówno Ludwik I, jak i Filip III wysłali swoich posłów z żądaniem podpożądkowania się natychmiast po zakończeniu się wojny burgundzko-bawarskiej. Na szczęście, większą siłę przekonywania (a także obstawę i twardszą zbroję) posiadał poseł sabaudzki. Los wysłannika burgundzkiego pozostał nieznany - aczkolwiek można się domyślić, co się z biedakiem stało.

Kolejnym celem króla Sabudii stała się Langwedocja - nadmorskie księstwo ze stolicą w Montpeller. Tym razem jednak środki dyplomatyczne mogłyby się okazać zbyt powolne, aby całkowicie podporządkować Sabaudii Langwedocję. Rozpoczęto przygotowania do podbicia małego państewka siłą.

Dwunastego lutego 1439 roku Armee Royale, pod bezpośrednim dowództwem Ludwika I, przekroczyła granicę państw. Siódmego marca wojsko to napotkało pierwszy zorganizowany opór - armia langwedocka wypowiedziała walną bitwę pod murami fortecy Montpeller. Wojska sabaudzkie, pomimo początkowego zaskoczenia, zdołały zorganizować atak i rozbić szyk langwedocki. Następnego dnia rozpoczęto oblężenie fortecy.

Tymczasem sojusznicze wojska Owenii i Burgundii dołączyły do Armee Royale i wsparły oblężenie. Pojawiły się jednak problemy zaopatrzeniowe - wedle raportów dowódców polowych, co tydzień umierało z głodu nawet do czterystu piechurów. W tej sytuacji zdecydowano się przekazać sojusznikom Sabaudii kontrolę nad oblężeniem Montpeller, podczas gdy jednostki Ludwika I ruszyłyby na południe - w stronę fortec Perpignan i Barcelona.

[center:28a528cedf]
Oblężenie Montpeller[/center:28a528cedf]

Piątego kwietnia Armee Royale dotarła do Perpignan. W zaledwie sześć dni później do sztabu polowego dotarły hiobowe wieści: po stronie Langwedocji opowiedziło się księstwo Nawarry. Chcąc zgromadzić jak najwięcej środków do walki z nowym wrogiem, Ludwik I rozkazał nadać poborcom podatkowym dodatkowe przywileje na czas wojny. Wywołało to falę niepokojów w prowincji Delfinat - chłopi i mieszczanie żądali usunięcia wyjątkowo nadgorliwego poborcy. Eugeniusz Prowansalski, który pod nieobecność Ludwika objął rządy w państwie rozkazał przykładnie ukrać dysydentów i dodatkowo podnieść podatki. Rebelianci zdołali jednak pokonać oddziały lokalnej milicji i przystąpić do oblężena zamku w Delfinacie. Zostali oni rozbici dopiero w styczniu następnego roku przez Armee de Savoie. (Opcja C w evencie "Complaints about a baliff"; +1 podatków w prowincji, -1 stab, bunt w prowincji)

Dwudziestego czwartego lipca Ludwik I wraz ze swoim wojskiem wkroczył do Perpignan. Niestety, zwycięstwo to okazało się krótkotrwałe - do dwuziestego ósmego lutego następnego roku masowe kontrataki żołnierzy Nawarry zmusiły Armee Royale do wycofania się z prowincji - odwrót przeżyło jedynie 375 kawalerzystów na czele z Ludwikiem. Na szczęscie garnizon Perpignan zdołał powstrzymać oblężenie aż do końca wojny.

Na początku stycznia upadła forteca Montpeller. Wielkie zwycięstwo uczczono poprzez zorganizowanie na montpellerskim zamku ogromnej uczty.

W lutym na wybrzeżu w okalicach Barcelony wylądował desant Armee de Savoie. Zaskoczenie obrońców było kompletne - poddali się oni po rekordowo krótkim, trwającym zaledwie pięć miesięcy oblężeniu. Piątego czerwca 1440 roku podpisano w Lyonie pokój z Langwedocją. Na mocy traktatu, książe zrzekał się na rzecz Sabaudii prowincji Roussilion i Gerona, jak również płacił 50 dukatów odszkodowań.

[center:28a528cedf]Burgundzka nauczka[/center:28a528cedf]

Dziesiątego grudnia 1440 roku Burgundzki król Filip III wypowiedział wojnę księstwu Bourbonais oraz jego sojusznikowi, królowi Jakubowi I ze Szkocji. Wojna była długa i krwawa - pomimo upadku głównej siedziby książąt Bourbonais, oddziały maruderskie jeszcze przez trzy lata pustoszyły prowincje Berri i Vendee, zanim robiły je połączone siły Owernii i Burgundii. Ostatecznie dwudziestego siódmego listopada 1443 roku księstwo Bourbonais stało się, podobnie jak wcześniej Lotaryngia, częścią Burgundii.

Wydarzenie to odbiło się echem również w Sabaudii - na dwór w Chambéry przybyła grupa rzemieślników z Bourbonais, którzy woleli pracować na rzecz w gruncie rzeczy neutralnego państwa i potencjalnego wroga Burgundii, niż dla nowego okupanta. (Gift to state; +100 dukatów)

Nie był to jednak koniec wojny. Wojska szkockie wylądowały na wybrzeżu galijskim pod Calais i rozpoczęły oblężenie twierdzy. Liczne próby przełamania okrążenia nie powiodły się - wojska burgundzkie rozbijały się o mur celtykco-anglosaskiej armii.

[center:28a528cedf]
Nieudana szarża kawaleii burgundzkiej[/center:28a528cedf]

Po dwóch latach konfliktu, w roku 1445, burgundczykom udało się jednak odeprzeć inwazję i podpisać pokój. Jego warunki były jednak bardzo gorzkie - Filip III miał zapłacić Jakubowi I astronomiczną sumę 375 dukatów. Był to bolesny cios dla burgundzkiej dumy i pewności siebie.

[center:28a528cedf]Podporządkowanie Langwedocji[/center:28a528cedf]

Siedemnastego lipca tego samego roku Armee Royale po raz kolejny przekroczyła granice Langwedocji. Tym razem Nawarra nie opowiedziała się po stronie swojej dawnej sojuszniczki. Na wszelki wypadek król Ludwik rozkazał nadać poborcom podatkowym dodatkowe uprawnienia. Wywołało to falę niepokojów w Barcelonie. (Po raz kolejny opcja C w evencie "Complaints about the baliff". A co, jestem okrutny :twisted

Siódmego października rozbite zostały wojska księcia Jana II, po czym przystąpiono do oblężenia twierdzy. Sama forteca upadła dziesiątego maja 1446 roku. Kilka dni potem Ludwik I ogłosił się nowym księciem Langwedocji.

Książe Jan został znaleziony martwy z podciętymi żyłami w swojej komnacie. Napełniło to smutkiem Ludwika - w październiku spotkał się on z Janem na polu bitwy i zapamiętał go jako bohaterskiego wojownika i błyskotliwego dowódcę. Rozkazał pochować swojego byłego wroga z wszelkimi honorami w rodzinnym grobowców rodu langwedockiego w katakumbach pod zamkiem Montpeller.

[center:28a528cedf]
Mapa Galii z roku 1446[/center:28a528cedf]

 

lata 1446 - 1464

[center:b04b9e950f]Nowi sojusznicy[/center:b04b9e950f]

Wchłonięcie Langwedocji otworzyło przed Sabaudią nowe możliwości. Przejęcie Barcelony otworzyło dla Ludwikowi "bramy" na Półwysep Iberyjski, podczas gdy dodatkowe dochody, pochodzące między innymi z przebogatych winnic Montpellier i wspomnianej już Barcelony, sprawiły, że Sabaudia po raz pierwszy w swej historii mogła stanąć w szranki z wszechmocną dotychczas Burgundią. Nadszedł też czas, aby Sabaudia poszukała dodatkowych sprzymierzeńców, tak aby uniemożliwić Filipowi III zdominowanie całego sojuszu.

Na pierwszy ogień poszła Nawarra. Księstwo to przeżywało właśnie trudne czasy - co prawda wygrana w wojnie z księstwem Leonu zaowocowała włączeniem prowincji Kantabria w obręb państwa Basków, jednakże wkrótce po niej nadeszła klęska w wojnie z sojuszem Bretanii i Gujenny, w wyniku którego w ręce Gujenny wpadła prowincja Bearn, a w obręb Bretanii włączona została Kantabria. To, w połączeniu z ryzykiem ze strony rosnącej potęgi Granady, sprawiło, że w zapomnienie poszły wzajemne animozje z czasów wojny sabaudzko-nawarrskiej. Ostatecznie sojusz, podparty ślubem córki Ludwika, Małgorzaty z synem księcia Nawarry, został podpisany piątego listopada 1448 roku.

W lutym roku następnego król Ludwik przeprowadził reformę prawa, na mocy której zyskiwał on wyłączne prawo do powoływania i odwoływania ze stanowisk dyplomatów. (Centralizacja +1)

Pierwszego listopada 1450 roku posłowie sabaudzcy przybyli do miasta Palermo na Sycylii. Ich misja polegała na nakłonieniu króla Obojga Sycylii, Rogera V, do wydania jego najstarszej córki za Amadeusza, najstarszego syna Ludwika I. Na szczęście sycylijskiego władcy nie trzeba było długo namawiać; ślub odbył się czternastego listopada tego samego roku. W zaledwie cztery miesiące później, w marcu 1451 roku Sycylia wstąpiła do sojuszu, który obejmował wtedy Burgundię, Sabaudię, Owernią, Nawarrę i Sycylię.

[center:b04b9e950f]
Amadeusz, syn Ludwika I[/center:b04b9e950f]

Następnym krokiem króla Sabaudii była próba uzależnienia od siebie dwóch najsłabszych członków przymierza - Nawarry i Owernii. Niestety, obydwie te próby były nieudane - książę Owernii odmówił przekazania władzy Ludwikowi, aczkolwiek udało się powstrzymać go od złamania przysięgi wasalnej. To samo z Nawarrą - próba zmuszenia księcia do złożenia Sabaudii przysięgi lennej okazała się być kompletną klapą.

Ten okres aktywnej polityki zagranicznej zakończył się we wrześniu 1451 roku wraz ze śmiercią z rąk zamachowca wybitnego dworskiego dyplomaty, Leonarda z Turynu. (event "Assasination of the noble"; -1 stabilności) Nie oznaczało to jednak, że sytuacja na arenie międzynarodowa w jakikolwiek sposób unormowała się...

[center:b04b9e950f]Wojna we Francji[/center:b04b9e950f]

W 1452 roku Bretania zaanektowała Księstwo Normandii. Chociaż państwo to, zgodnie z postanowieniami traktatu z Vichy, znajdowało się w bretońskiej strefie wpływów, to jednak jego nagła aneksja wywołała niepokój na dworach sabaudzkim i burgundzkim. Dodatkowym sukcesem Bretończyków było pokonanie Granady i zaanektowanie iberyjskich prowincji La Coruna i Asturias. Zadecydowano, że Bretania, jako najsłabsze królestwo Galii, musi zostać wyłączona z gry.

Czternastego marca 1454 roku wybuchła wojna pomiędzy Burgundią a Bretanią. Po stronie Filipa III stanęli wszyscy członkowie sojuszu, poza Sycylią. Bretanię wsparły Gujenna i Irlandia. Przed Sabaudią pojawiła się okazja na pokonanie Gujenny, uzyskanie dostępu do Atlantyku i raz na zawsze zniwelowanie przewagi Burgundii.

Pierwszego maja stoczona została wielka bitwa o Tuluzę, stolicę Księstwa Gujenny. Z pomocą wojsk burgundzkich udało się pokonać niemal czterdziestotysięczną armię wroga i przystąpić do oblężenia, którym dowodził anonimowy pułkownik burgundzki. Armee Royale i Armee de la Savoie natomiast ruszyły odpowiednio na twierdze Pau w prowincji Bearn i La Rochelle w Poitou.

Tymczasem zacięte walki toczyły się na południu. Podczas gdy wojska Nawarry zajęte były oblężeniem fortecy Bilbao, stolicy Kantabrii, Sułtanat Grenady najechał Nawarrę bez wypowiadania wojny. (Dziwna sytuacja - nagle w stanie wojny z Granadą znajdują się Burgundia i Nawarra, a mi nie wyskakuje okienko z pytaniem o udzielenie sojusznikom pomocy...) Pozostawało mieć nadzieję, że chrześcijanie nie załamią się pod naporem muzułmańskiego Nemezis.

Na północy trwały zacięte walki o Caen, Vendee i Le Mans. Fortece te przechodziły z rąk do rąk. Była to sytuacja bardzo dla Sabaudii korzystna - Burgundia nie miała wolnych wojsk które mogłyby zainterweniować w Gujennie, burząc tym samym plan wojenny Ludwika, podczas gdy Bretania musiała skupić się na obronie macierzy, miast na walce o prowincje na południu.

Jedenastego lutego 1455 roku upadła Tuluza, a książę Gujenny, Jan V dostał się do niewoli. Załamało to morale reszty wojsk mu podległych - trzydziestego kwietnia padło La Rochelle, a szóstego lipca Pau. W pięć dni później podpisano rozejm, na mocy którego Sabaudia przejmowała kontrolę nad obydwiema zdobytymi prowincjami.

[center:b04b9e950f]
Galia w po rozejmie tuluskim w roku 1455

Pięć lat pokoju[/center:b04b9e950f]

Nie oznaczało to jednak końca wojny burgundzko-bretońskiej. Dla Sabaudii miało to same korzyści - Burgundia i Bretania krwawiły w bezsensownej walce, podczas gdy król Ludwik mógł poświęcić czas na załatanie ran i przygotowanie ponownego uderzenia, gdy tylko upłynie czas rozejmu.

Pierwszym krokiem było powołanie tak zwanej Escadre Bleue - małej floty, posiadającej bazę w La Rochelle i złożoną z pięciu galer i trzech okrętów wojennych. Stępkę pod Amadeusza VIII - okręt flagowy - położono czternastego lutego 1456 roku.

[center:b04b9e950f]
Amadeusz VIII[/center:b04b9e950f]

Rok 1456 okazał się być wyjątkowo pomyślny - urzędnikom królewskim udało się obniżyć inflację i doprowadzić do skarbca znaczne ilości złota. (Event "An exeptional year": +100 dukatów, -2 inflacji)

W sierpniu 1458 roku zakończono opracowywanie nowej techniki wytopu stali, pozwalającej na tworzenie mocniejszych zbroi płytowych. (LT 3)

W lutym 1459 roku chłopi spod Chambéry wysłali do króla pismo, w którym skarżyli się na zmuszającego ich do pańszczyźnianej pracy ponad siły proboszcza. Ludwik wykorzystał to jako pretekst do pozbawienia kleru części jego przywilejów. (Najpierw "Petition for redress"; -3 stabilności +1 centralizacji, a potem innowacyjność +1 w ramach reformy polityki wewnętrznej)

Dwudziestego dziewiątego czerwca oddziały Armee des Alpes, małej armii stacjonującej w Barcelonie, stoczyły ciężką bitwę z uciekającymi z Granady buntownikami katalońskimi. Nieprzyjaciela udało się odeprzeć.

Pierwszego listopada niepodległość wobec Bretanii ogłosili buntownicy w prowincjach La Coruna i Asturias, tworząc tym samym Księstwo Asturii. Jego władcą został Alfonso de Trastamara. Niestety, próba wciągnięcia go do koalicji antybretońskiej zakończyła się porażką. W tym samym mniej więcej czasie podpisany został pokój między Nawarrą a Granadą.

Czwartego stycznie 1460 roku Jan V, książę Gujenny zmarł na zawał. Jego następcą został Piotr I. Przyspieszyło to jedynie plany Ludwika, dążącego do ponownego najechania małego księstwa.

Dwudziestego kwietnia tego samego roku Asturia zdecydowała się dołączyć do koalicji antybretońskiej. Głównym motywem tej decyzji była chęć znalezienia sojusznika w przyszłej walce z Granadą.

[center:b04b9e950f]Upadek Gujenny[/center:b04b9e950f]

Dwunastego września Armee Royale przekroczyła granicę Gujenny, rozpoczynając oblężenie Tuluzy. Równocześnie Armee de la Savoie wyruszyła z La Rochelle w kierunku na Bordeaux, ostatni gujeński port na wybrzeżu Atlantyku. Dwudziestego drugiego wrześnie wyjście z Bordeaux zostało zablokowane przez okręty Escadre Bleue. Próba przełamania pierścienia oblężenia podjęta przez Bretończyków jedenastego listopada zakończyła się klęską. Dopiero pojawienie się potężnej, liczącej ponad trzydzieści okrętów floty bretońskiej zmusiło Escadre Bleue do opuszczenia wybrzeży Bordeaux.

Na początku 1461 roku niedobitki wojsk Gujenny rozpoczęły oblężenie fortecy Perpignan. Próby przełamania okrążenia podjęte przez Armee des Alpes nie powiodły się - forteca upadła na początku lipca, a na jej odbicie trzeba było czekać aż do września, gdy wycofująca się ze zdobytej Tuluzy Armee Royale połączyła się z Armee des Alpes i przystąpiła do ponownego jej oblężenia.

Czwartego stycznia 1462 roku położono stępkę pod nowe okręty dla Escadre Bleue - w sumie miały powstać trzy nowe galery oraz jeden okręt wojenny.

Ósmego maja upadło Bordeaux. Zdobywca miasta, Eugeniusz Prowansalski zarządził urządzenie ogromnej uczty, aby uczcić ostateczne rozbicie Gujenny. Niestety, był to już jego ostatni sukces - generał zmarł śmiercią naturalną dwudziestego szóstego lipca w La Rochelle. Tam też znajduje się jego grobowiec.

[center:b04b9e950f]
Grób Eugeniusza Prowansalskiego[/center:b04b9e950f]

Trzeciego stycznia 1463 roku upadła stolica Bretanii, Nantes. W tydzień później w Vichy zebrali się królowie i książęta wszystkich państw biorących udział w konflikcie. Na mocy podpisanego tam traktatu unieważniony został pierwszy pakt z roku 1429. Dodatkowo ustalono nowy podział dawnej Francji - Gaskonię przyznano Sabaudii; jego lennikiem stał się też książę Gujenny. Bretania musiała potwierdzić, że nie będzie dążyć do odzyskania prowincji w Iberii, oraz że odda ona Kantabrię Księstwu Nawarry.

[center:b04b9e950f]
Nowy podział Galii[/center:b04b9e950f]

[center:b04b9e950f]Nowe zagrożenie[/center:b04b9e950f]

Wydawało się, że po tej wiktorii już nic nie może pokonać sojuszu sabaudzko-burgundzkiego a król Ludwik będzie mógł wreszcie powrócić na arenę dyplomatyczną. jego pierwszym krokiem było zaanektowanie jedenastego czerwca 1463 roku księstwa Owernii. Następnie wysłano posłów do księstw Nawarry i Asturii z nadzieją, że oni również zdecydują się złożyć hołd lenny władcy Sabaudii. Jednakże zaledwie rok po podpisaniu drugiego traktatu z Vichy nad horyzontem zaczęły na nowo zbierać się wojenne chmury...

Dwunastego września 1464 roku Filip III rozpoczął kolejną wojnę z Niemcami. Tym razem jednak nie była to zwykła wojenka burgundzko-bawarska. Po stronie cesarza Bawarii opowiedziały się dwa państwa: księstwo Saksonii oraz potężne technologicznie, chociaż niewielkie terytorialnie królestwo Szwabii. Co gorsza, tym razem w bezpośrednim niebezpieczeństwie mogło się znaleźć samo Chambéry...

 

lata 1464 - 1479

[center:a38b52442c]Przeciwko Germanom[/center:a38b52442c]

Niemcy zaczęli działać jeszcze zanim wojska sabaudzkie zdołały się przegrupować. Dziesiątego października 1464 roku dobrze opłaceni przez Bawarczyków agenci Gujeńscy wzniecili bunt chłopski w La Rochelle. Oddziały armii sabaudzkiej powstrzymały wroga, ponosząc jednak ogromne straty - ponad 5000 pieszych legło gdy buntownicy opanowali arsenał prochu strzelniczego i wysadzili go w powietrze.

Szóstego listopada wojska Armee des Alpes dotarły do murów fortecy Berno. Zaskoczenie wroga było kompletne - w ręce sabaudczyków wpadł przebywający w obozie polowym poza murami twierdzy razem z dwoma tysiącami wojska pułkownik Heinrich Habsburg, daleki krewny króla Szwabii. Nie chcą ryzykować długotrwałego oblężenia, król Ludwik zaproponował pokój - jeniec za pokój. Habsburgowie zgodzili się, a traktat podpisano szesnastego listopada.

Stan wojny między Sabaudią a Bawarią ostatecznie skończył się dwudziestego czwartego września 1466 roku po podpisaniu pokoju w Bernie. Była to wojna dziwna - nie licząc krótkiej bitwy w której jeńcem został Heinrich Habsburg, nie stoczono w niej żadnej walki. Nie przeszkadzało to jednak szerzyć się w kraju pogłoskom o rzekomych napadach zbójców Szwabskich w Piemoncie i samej Sabaudii.

[center:a38b52442c]Nowy król[/center:a38b52442c]

Trzydziestego marca 1465 roku, jeszcze podczas trwania wojny z Bawarią, zmarł Ludwik I. Jego następcą został Amadeusz IX, mąż sycylijskiej księżniczki Julii a także sprawny dyplomata i administrator (Po 4 punkty DYP i ADM, 3 MIL). Już w młodości wsławił się on przyjaznym i spokojnym usposobieniem, a także rozwagą w podejmowaniu decyzji. Nic więc dziwnego, że w krótkim czasie zaczęto nazywać go "Błogosławionym" (Event "Amadeo IX the Blessed"; +2 stab, +1 innowacyjności, +1 tax w Sabaudii, -1 inflacji, +1000 infrastruktury).

Jednym z pierwszych problemów, jaki napotkał na swej drodze Amadeusz, był wrogi stosunek części kleru. Chociaż już w młodości król wspierał finansowo Kościół i liczne zakony, grupka księży cały czas działała przeciwko niemu, wzywając poddanych do buntu. Z dysydentami rozprawiono się szybko i sprawnie. (event "Priests are preaching heresy", opcja B; rebelia w Gaskonii).

Siódmego lutego wybuch kolejny bunt - tym razem w Barcelonie. Stacjonująca tam Armee des Pyrenees z łatwością pokonała rebeliantów. o ile zwykłych chłopów najczęściej ułaskawiano, to o tyle przywódców czekała śmierć i konfiskata majątków.

[center:a38b52442c]
Smutny los rebelianta...[/center:a38b52442c]

Na szczęście były to ostatnie problemy, z jakimi musiał borykać się król Amadeusz. Władca mógł wreszcie zając się rozbudową gospodarki, armii i floty. W sierpniu 1468 zarządzono rozpoczęcie rozbudowy Escadre Bleue. Mieszczanie z Bordeaux z własnej kieszeni ufundowali pięć nowych galer, do których planowano dobudować dwie nowe galery oraz jeden okręt wojenny.

[center:a38b52442c]
Nowy okręt wojenny Escadre Bleue, Ludwik I[/center:a38b52442c]

W lutym 1469 roku Amadeusz przeprowadził kolejną reformę centralizacyjną. jej rezultatem było uczynienie ze stawienia się szlachcica na pospolitym ruszeniu bezwzględnego obowiązku. Od tamtej pory zignorowanie wezwania równała się aresztowi i ciężkiej karze pieniężnej.

Trzeciego maja 1470 roku uciekinier z państwa mediolańskiego, Luigi da Roma, zaoferował królowi swoje usługi w dziedzinie rozbudowy floty. Amadeusz zaakceptował ofertę i udzielił Włochowi pełnego poparcia. (Reforma morska; +750 do technologii morskiej)

[center:a38b52442c]Koniec rządów Amadeusza IX Błogosławionego[/center:a38b52442c]

Dwudziestego siódmego sierpnia 1471 roku grupka możnych z Piemontu nawiązała nielegalny kontakt z królem Bawarii. Ich celem było nakłonienie Niemców do zorganizowania napaści na Sabaudię i zabicie lub pochwycenie Amadeusza IX. na szczęście, grupka ta została odkryta i rozbita na początku następnego roku. (Obcy sprzymierzają się z obcym państwem; -2 stab, CB przeciwko Bawarii)

Niestety, co się stało już się nie mogło odstać. W marcu 1472 roku Amadeusz zapadł na ciężką chorobę. Zbiegło się to w czasie z wizytą posła bawarskiego, Maksymiliana Schwartze, na dworze w Chambéry. Podejrzewano otrucie, jednakże nic nie udało się udowodnić. Król Amadeusz zmarł drugiego kwietnia tego samego roku.

Tron objął jego trzeci syn, Filbert.

[center:a38b52442c]
Filbert I

Panowanie Filberta I[/center:a38b52442c]

Filbert spędził swoje dzieciństwo w Piemoncie, nic więc dziwnego, że bardzo wysoko cenił sobie kulturę włoską i Włochów jako takich. W dwa miesiące po objęciu tronu poślubił Marię Adorno, córkę genuanskiego doży Prospero. Zbliżyło to do siebie te dwa państwa i zabezpieczyło sabaudzkie "plecy" przed rozpoczęciem planowanej ekspansji.

W lipcu 1473 roku rozpoczęto budowę kolejnych okrętów dla Escadre Bleue. Tym razem kupcy z Bordeaux ufundowali pięć galer, podczas gdy król zapewnił fundusze na konstrukcję jednego pełnowymiarowego okrętu wojennego. W tym samym roku miała też miejsce nieudana próba podporządkowania sobie księcia Nawarry.

W maju 1476 roku założono w prowincji Delfinat nowe miasteczko, które zostało nazwane na cześć poprzedniego monarchy Ville de Amedee (Nowe tereny; +2k populacji, +1 podatku, +1 manpower)

[center:a38b52442c]Rekonkwista[/center:a38b52442c]

Po umocnieniu swych rządów i zabezpieczeniu zaplecza, król Filbert mógł skoncentrować się na swoim głównym zamierzeniu: pokonaniu Sułtanatu Granady i tym samym zabezpieczeniu raz na zawsze południowej flanki Sabaudii. Wojna wybuchła pierwszego grudnia 1476 roku. Blok katolicki reprezentowały Sabaudia i Burgundia, a także księstwa Nawarry i Asturii.

Na początku stycznia następnego roku wojska Armee des Pyrenees poniosły klęskę pod miastem Saragossa w Aragonii. Straty w ludziach nie były zbyt poważne, tym niemniej jednak morale żołnierzy chrześcijańskich zostało poważnie nadszarpnięte. Na szczęście hańbę klęski zdołała zmazać druga armia sabaudzka, która pod koniec stycznia dotarła do Katalonii i po rozbiciu wojsk Granady rozpoczęła oblężenie głównych fortec mahometańskich.

Ciężkie walki toczyły się też na Morzu Śródziemnym. Pierwsza bitwa została stoczona w marcu, gdy flota sabaudzka, blokująca porty katalońskie, zaatakowana została przez armadę Granady. Po ciężkiej bitwie, w której szczególnie wsławiły się okręty Lyon i Torino, wyposażone w specjalnie zaprojektowane, dodatkowo wzmocnione kadłuby (Naval Level 3 w 1476), flota Sabaudii została zmuszona do odwrotu, co jednak zostało przez Granadę okupione utratą Proroka, okrętu flagowego floty sułtana. Druga bitwa rozegrała się w miesiąc później na obszarze Zatoki Lwiej. Na dno poszły wówczas dwa okręty wojenne Granady oraz jedna galera sabaudzka.

Dziewiętnastego maja przegrupowane wojska Armee des Pyrenees rozpoczęły oblężenie fortecy Walencja.

Wydawało się, że los Granady został już przesądzony i że koniec wojny zastanie Iberię wyzwoloną spod arabskiego jarzma. Tak się jednak nie stało - pomimo upadku wszystkich większych fortec na północy i wschodzie Granady (18 IX - Katalonia, 2 XI - Porto, 18 XI - Walencja) wojska sułtana broniły się dalej, z fanatycznym niemal zacięciem. Nawet pojawienie się wojsk sabaudzkich pod miastami Madryt i Toledo nie załamało ducha walki w muzułmanach. Co gorsza, w samej Sabaudii zaczęto wykorzystywać nieobecność króla - możni coraz częściej nadginali prawo do swych potrzeb. (Event "Inordinance of laws"; -1 centralizacji)

W tej sytuacji rozpoczęto negocjacje pokojowe. Traktat pokojowy podpisano jedenastego maja 1478 roku, w głównej sali świeżo zdobytego przez wojska burgundzkie zamku w Saragossie. Na jego mocy Granada oddawała Sabaudii Katalonię oraz Walencję a także zrzekała się miasta Porto na rzecz księstwa Asturii.

[center:a38b52442c]Łupy wojenne[/center:a38b52442c]

Po powrocie do kraju Filbert I rozprawił się z ignorującymi prawo królewskie możnymi - wielu z nich zostało wtrąconych do więzień, a co bardziej wojowniczych powieszono lub ścięto. Spowodowało to ponowny wzrost władzy królewskiej (+1 centralizacji w lutym 1479 roku).

Dzięki zdobytym na muzułmanach łupach udało się też ożywić gospodarkę sabaudzką - rok 1478 przeszedł do historii jako kolejny "rok wyjątkowy". (+100 dukatów, -2 inflacji) W związku z tym pojawiło się wiele pomysłów, jak wykorzystać korzystną koniunkturę. Jednym z najciekawszych był plan zbudowania w całej Sabaudii sieci państwowych winnic, z których dochód znacznie wzmocniłby skarb państwa. (3 poziom infrastruktury)

[center:a38b52442c]
Galia w roku 1489[/center:a38b52442c]

 

lata 1479 - 1494

Co do Burgundii... Cały czas się nad tym zastanawiam. Pożyjom, uwidim :twisted: Na razie pora na update

____________________________________________________________

[center:1ff5921cb9]Wojna we Włoszech[/center:1ff5921cb9]

Sabaudia cieszyła się pokojem przez zaledwie rok – ósmego października 1479 roku awanturniczy król Burgundii po raz kolejny wypowiedział wojnę Królestwu Bawarii. Tym razem jednak sytuacja Sabaudii wydawała się być nieco lepsza – potężna armia szwabska była tylko wspomnieniem, jednakże po stronie Bawarii opowiedziały się Sycylia, Toskania oraz Watykan. Konflikt ten zrujnował dobre relacje, jakie do tej pory usiłowała utrzymywać z Sycylią dynastia sabaudzka.

Pierwsza bitwa wojny rozegrała się dwudziestego pierwszego grudnia na wodach Lazurowego Wybrzeża. Flota sabaudzka napotkała tam flotę Królestwa Sycylii. Walka była długa i zacięta, ale to Francuzi wyszli z niej zwycięsko – na dno poszedł jeden okręt wojenny i dwie galery.

[center:1ff5921cb9]
Bitwa o Cote d’Azur[/center:1ff5921cb9]

Zwycięstwo to zostało szybko wykorzystane – w marcu 1480 roku wojska Sabaudzkie wylądowały w okolicy miasta Bone w Algierii. Po rozbiciu lokalnego garnizonu sycylijskiego oddziały sabaudzkie rozpoczęły oblężenie, zakończone dwudziestego siódmego grudnia zdobyciem fortecy.

Niestety, losy wojny na morzu zaczęły się odwracać – podczas bitwy u wybrzeży Walencji zatopieniu uległo aż pięć galer sabaudzkich. Zmusiło to dowódcę floty do wycofania się do bezpiecznego portu i na niemal rok unieruchomiło armadę w Marsylii.

Front afrykański był o wiele stabilniejszy – po upadku Bone i niemal rocznej kampanii w Tunezji zakończonej zniszczeniem aż 11 tysięcy wojsk sycylijsko-papieskich udało się przystąpić do oblężenia fortecy Tunis. Niestety, wręcz niedźwiedzią przysługę wyświadczyła wtedy Sabaudii Burgundia – podpisując dwudziestego szóstego grudnia pokój z Bawarią król Burgundii zakończył wojnę pomiędzy obydwoma sojuszami. Wedle zachowanych kronik na wieść o tym król Filbert wpadł w szał. Niestety, traktat został podpisany i nic nie mogło zmienić tej sytuacji.

[center:1ff5921cb9]
Afryka północna – teren walk sabaudzko-sycylijskich[/center:1ff5921cb9]

[center:1ff5921cb9]Nowy król – nowe perspektywy[/center:1ff5921cb9]

Dwudziestego ósmego kwietnia 1482 roku bezdzietnie zmarł król Filbert I. Jego sukcesorem został jego młodszy brat, Karol I.

[center:1ff5921cb9]
Karol I[/center:1ff5921cb9]

Głównym problemem, z jakim musiał sobie on dać radę w pierwszych latach swych rządów, były rosnące wpływy genuańskich kupców we wschodniej prowincji Piemont. Wedle co bardziej ostrożnych Sabaudczyków mogło to grozić nawet secesją Piemontu i jego włączeniem do Genui. Chcąc oddalić to ryzyko, król rozkazał zarządcom piemonckim prowadzenie dyskretnej polityki antygenuańskiej, sprowadzającą się do maksymalnego utrudnienia życia włoskim kupcom. Wywołało to niegroźny sprzeciw gildii kupieckiej działającej w Chambéry. (event „Unhappiness among the Merchants” w marcu 1483).

Drugiego kwietnia Anno Domini 1486 Louis Bourbon, głowa bogatej rodziny rzemieślniczej spod Lyonu, zwrócił się do króla Karola z prośbą o udzielenie ze skarbu państwa drobnej dotacji która uchroniłaby rodzinny interes Bourbonnów przed upadkiem. Ród ten posiadał liczne koneksje w całej Sabaudii i ewentualna odmowa mogłaby być źle widziana, więc król niechętnie zgodził się na udzielenie bezterminowej pożyczki. (event „Noble Family Asks for Help”)

W 1486 roku cały kraj nawiedziła potworna zaraza. Łączne straty szacowano na 5000 ludzi, z czego najwięcej ofiar było w Chambéry, Owernii i Langwedocji. Brak rąk do pracy w polu oznaczał głod, a to odbiło się na całej gospodarce państwa (-1 stab, event „Plague!”)

Dwudziestego siódmego marca 1488 roku wybuchły bunty spowodowane podwyższeniem przez króla podatków dla mieszkańców iberyjskiej prowincji Russilion. Na szczęście zdławienie buntu nie było dla Armee des Pyrenees poważnym problemem.

W lutym 1490 roku przeprowadzona została kolejna reforma centralizacyjna – usprawniła ona system podatkowy i osłabiły wpływ licznych doradców dworskich. W tym samym roku dokonał się pierwszy poważny przełom w armii sabaudzkiej – na stan uzbrojenia zostały wprowadzone tak zwane „petardy” – wypełnione prochem beczki, które umieszczone w podkopach pod murami oblężonej fortecy pozwalały na szybkie zniszczenie murów i wdarcie się w obszar cytadeli. (Land Tech 5 w kwietniu 1489 roku)

Siedemnastego marca 1490 roku król Karol I zmarł na nieznaną chorobę w wieku zaledwie 22 lat. Wedle obecnych badaczy, mógł to być tasiemiec, chociaż diagnoza ta nie jest uznawana przez wszystkich. Tak czy inaczej, następcą „wojownika”, jak nazywany był Karol I ze względu na swoją nieustępliwą postawę wobec swych oponentów, został niespełna jednoroczny Karol Jan Amadeusz. Za regenta wybrana została żona Karola I, Blanche z Montferrantu.

[center:1ff5921cb9]Czasy niepokoju... I nadzieji[/center:1ff5921cb9]

Pierwsze dwa lata rządów regentki minęły spokojnie – z wartych do odnotowania wydarzeń wymienić należy dyplomatyczną aneksję Gujenny 6 stycznia 1491 oraz udzielenie wsparcia francuskojęzycznej opozycji w Genui. („Support for dissidents abroad”; -25$, -25 stosunków z Genuą)

Dwudziestego piątego lutego 1492 roku, wykorzystując słabość regentki i młodość króla, do ataku ruszyła francuska szlachta – a ściślej potomkowie szlachciców, którzy na początku XV wieku próbowali obalić Amadeusza VIII. Tym razem ich bunt trwał jednak o wiele krócej – ich armie zostały rozbite, majątki skonfiskowane, a przywódcy straceni przed upływem roku.

Szóstego grudnia tego samego roku wygasł traktat burgundzko-sabaudzki. Pomimo starań sabaudzkich nie udało się go przedłużyć o kolejne 10 lat. Z jednej strony oznaczało to koniec „głupich wojen” – jak nazywano wszczynane przez Burgundię wojny, ale z drugiej oznaczało że w razie kontrofensywy Granady Sabaudia pozostanie „na lodzie”. Nie chcąc do tego dopuścić, zdecydowano się zacieśnić więzi łączące Sabaudię z państwami Półwyspu Iberyjskiego; Asturią i Nawarrą. Na początku 1493 roku podpisany został sojusz pomiędzy Sabaudią a tymi trzema państwami.

Jeśli chodzi o gospodarkę, to krótka wojna domowa nie wpłynęła negatywnie na jej kondycję – co więcej, jej zakończenie i włączenie do obiegu dawnych majątków szlacheckich znacznie ożywiło ekonomię Królestwa. (+2 wartości podatków w Lyonie 8 III 1492)

W kwietniu tego samego roku dokonano też znacznej reformy floty – wszystkie galery sabaudzkie (Wliczając w to okręty Escadre Bleue) zostały przeniesione do Marsylii, podczas gdy większość okrętów wojennych wzmocniła stacjonującą w Bordeaux flotę pełnomorską.

Trzeciego grudnia 1492 roku wybuchł, inspirowany przez Sułtanat Granady bunt w prowincji Walencja. Oddziały sabaudzkie zdołały spacyfikować buntowników po blisko tygodniu walk. Wydarzenie to uświadomiło mieszkańcom Iberii, że Granada, nawet pobita i upokorzona, cały czas jest jak pustynny lew, gotowa do zadania ciosu. Niewątpliwie wpłynęło to na entuzjazm, z jakim książęta Asturii i Nawarry podpisali z Sabaudią traktaty o przyjaźni. Niestety, nawet świadomość ciągłego zagrożenia ze strony Sułtana nie przekonała ich do kompletnego podporządkowania się Sabaudii. (Odrzucono wszystkie moje propozycje wasalizacji :-()

Drugiego kwietnia 1494 roku w Marsylii otworzono pierwszą królewską winnicę. Sama idea budowy sieci królewskich winnic sięgała czasów Filberta I, lecz dopiero za rządów Karola II i jego regentki udało się te plany wprowadzić w życie. Tak czy inaczej, wyniki były co najmniej zachęcające – do Prowansji ciągnęły całe rzesze kupców, chcących wprowadzić na swoje rynki wina prowansalskie, a zostawione przez nich pieniądze zasilały skarbiec monarchii.

 

lata 1495 - 1503

[center0502d542a]Nowy dowódca[/center0502d542a]

W styczniu 1495 promocję generalską z rąk króla otrzymał nowy dowódca - Pierre Terrail - zwany też Bayard, od miejsca swych narodzin. Bayard, który karierę zaczynał jako paź na dworze Karola I, szybko awansował dzięki zwycięstwom w turniejach rycerskich i mężności podczas walk z buntownikami. Wkrótce po nominacji objął on dowództwo nad Armee de Savoie, stacjonującą w porcie Poitou nad Atlantykiem.

[center0502d542a]
Armee de Savoie[/center0502d542a]

Młody (Zaledwie dwudziestodwuletni) generał szybko dał się poznać jako wybitny dowódca. Pod jego komendą Armee de Savoie stała się najlepiej wyszkoloną i najbardziej karną armią Sabaudii. Przyspieszyło to tylko dalszą karierę Bayarda, który po zaledwie roku został wyznaczony przez umierającego króla jako jego osobisty doradca do spraw wojskowych.

[center0502d542a]Nowy monarcha[/center0502d542a]

Dwudziestego drugiego kwietnia 1496 roku, w dwa dni po śmierci Karola I, na tron sabaudzki wstąpił jego młodszy brat Filip II. „Najmłodszy” to w wypadku Filipa pojęcie względne – nowy monarcha miał w momencie objęcia władzy już ponad 58 lat. Pomimo to zabrał się on do rządzenia z rzadko spotykanym zapałem, czego skutkiem była kolejna hossa gospodarki Królestwa. (event „Dobra Polityka Rządu” w październiku 1496 roku; +stab, +400 trade i infra)

Niestety, po zaledwie półtora roku rządów sędziwy Filip zmarł we śnie. Dwunastego listopada 1497 roku na tron wstąpil jego najstarszy syn, siedemnastoletni Filbert II. Młodemu monarsze wyraźnie brakowało wsparcia starszego i bardziej doświadczonego ojca, czego skutkiem było wybuchnięcie konfliktu pomiędzy Filbertem a burmistrzami trzech największych miast Sabaudii – Barcelony, Lyonu oraz Turyna. Jego bezpośrednią przyczyną było zażądanie przez burmistrzów dodatkowych praw – takich jak zwolnienie urzędników miejskich z dodatkowych podatków i zrównanie mieszczan ze szlachtą. Odrzucenie tych roszczeń przez króla spowodowało oburzenie mieszczan i kupców, co znacznie pogorszyło sytuację wewnętrzną kraju. (-2 stab)

[center0502d542a]
Filbert II zwany “Pięknym”

Orzeł podnosi głowę[/center0502d542a]

W styczniu następnego roku skończył się okres obowiązywania traktatu o nieagresji pomiędzy Burgundią a Sabaudią. Pomimo starań Filberta, nie udało się podpisać jego przedłużenia na następne 25 lat. Co gorsza, król Burgundii zaczął otwarcie domagać się zajętej w 1463 roku Owernii. Sytuacja Sabaudii była trudna – na północy znajdowało się potężne, bogate królestwo, na wschodzie skłócone, ale chcące oderwać od Królestwa Turyn miasta włoskie, a na południu pobity i upokorzony, ale wciąż silny Sułtanat Granady. W powyższej sytuacji król zlecił Bayardowi przygotowanie armii do wojny.

Cały rok 1499 upłynął pod znakiem przygotowań do wojny. W lutym generał Bayard rozpoczął wraz ze swymi dowódcami studia nad nową taktyką użycia wojsk wyposażonych w broń dalekosiężną, taką jak kusze i łuki szkockie. (jakość +1) Równolegle stosowne reformy podatkowe zostały wprowadzone przez króla Filberta, co miało zapobiec brakom funduszy na finansowanie przyszłych kampanii sabaudzkich. (+1 tax value w Poitou) U progu 1500 roku armia Sabaudii reprezentowała sobą światowy poziom i można było śmiało powiedzieć, że nie miała sobie równych w całej Europie.

Piętnastego sierpnia 1500 roku Sułtan Grenady wypowiedział wojnę księstwu Asturii. Tym samym Grenada znalazła się w stanie wojny z księstwem Nawarry i Sabaudią. Okazja, aby rozbić najpotężniejszego rywala Sabaudii do supremacji na Półwyspie Iberyjskim nareszcie nadeszła...

Jedenastego września Armee des Pyrenees, stacjonująca dotychczas w Walencji, dotarła pod mury muzułmańskiej Murcji. Wedle legendy, pierwszym zadaniem, jakie postawił swoim żołnierzom dowódca oblegających, było zbombardowanie stojącego w centrum miasta meczetu. Nie wiadomo, czy jest to zgodne z prawdą, faktem jest, że ów meczet nie ocalał do naszych czasów.

W marcu następnego roku Armee de Savoie, pod osobistym dowództwem Bayarda, przekroczyła rzekę Ebro i rozbiła oblegających Walencję Maurów. Był to chrzest bojowy nowej strategii, opracowanej osobiście przez Bayarda. Okazała się ona w stu procentach udana – pomimo trudnych warunków atmosferycznych, Sabaudczycy zmusili siedemnastotysięczną armię Arabów do odwrotu i ruszyli za nią w pościg.

Osiemnastego maja wojska Bayarda zainicjowały oblężenie Madrytu. Kilkukrotne ataki armii muzułmańskich zostały odparte, a samo miasto poddało się po zaledwie trzymiesięcznym oblężeniu. Zwycięstwo to znacznie podniosło morale Sabaudczyków i ich sojuszników. Co lepsze, wrzesień przyniósł dwie nowe wiktorie – w Katalonii, pod samymi murami Barcelony, rozbite zostało kontrnatarcie Arabów, podczas gdy na wodach Zatoki Almerii flota sabaudzka w sile 40 galer zniszczyła eskadrę Grenady.

Kolejne zwycięstwo odniosły wojska Nawarry, które w listopadzie zdobyły Aragonię. Prowincja ta, niegdyś ognisko oporu chrześcijańskiego, została w ciągu ostatniego stulecia w większości przekonwertowana na islam. Nic więc dziwnego, że wielce pobożny książę Jean d’Albert zdecydował się włączyć „zbuntowaną owieczkę”, jak to określał on Aragonię w swych dziennikach, w obręb swych włości.

Na początku czerwca Arabowie przystąpili do kontrnatarcie pod Murcją. Szturm ten, pomimo zaciętości i wytrwałości, załamał się po dwóch tygodniach walk w górzystym terenie. Równolegle z końcem szturmu do sztabu Bayarda dotarły wieści o zdobycie przez Armee de Savoie Madrytu. Wiedząc, że dalsza wojna mogłaby okazać się dla Sabaudii trudna, generał rozkazał rozpoczęcie negocjacji pokojowych. Ostatecznie drugiego sierpnia 1502 roku wojna zakończyła się podpisanym w Pampelunie pokojem. Na mocy traktatu do Sabaudii włączona została Kastylia, podczas gdy prowincje Leon i Aragonia trafiły pod skrzydła księcia Nawarry.

[center0502d542a]Dziwna wojna[/center0502d542a]

Kiedy w Iberii szalał płomień wojny religijnej, do Chambéry przybył poseł z dalekiej Unii Kalmarskiej z aktem wypowiedzenia wojny. Nie jest do końca wiadome, dlaczego król skandynawski zdecydował się rozpocząć wojnę z Sabaudią – być może wpłynął na niego sprzymierzony z Kalmarem Ataman Kozacki, może był to efekt tymczasowego szaleństwa monarchy – mniejsza o to. Ważne są skutki, przyczyny są tu nieważne.

Szesnastego września oddziały ukraińskie wylądowały w Piemoncie. Po krótkiej bitwie wojska Armee des Alpes zdołały zepchnąć Ukraińców z powrotem do morza. Obserwujący tą walkę mnisi napisali potem „Była to najdziwniejsza bitwa w historii Sabaudii”.

Trzeciego stycznia 1503 roku pod Marsylię podpłynęła flota Unii – 11 okrętów wojennych, 5 galer i 14 transportowców. Na przechwycenie ruszyła flota Sabaudii – 40 galer wzmocnionych jednym okrętem dowodzenia. Sabaudczykom udało się zatopić dwie wrogie galery i jeden transportowiec, po czym obydwie floty wycofały się z pola bitwy.

W marcu tego samego roku doszło do serii krótkich bitew morskich, podczas których flota Unii stopniała o dwie kolejne galery oraz o jeden okręt wojenny. Zwycięstwa te uświadomiły Skandynawom, że dalsza wojna oznaczać może tylko niepotrzebne wystawianie na szwank floty kalmarskiej. Dwudziestego dziewiątego września podpisany został wieczysty pokój, na mocy którego Unia płaciła Sabaudii 64 dukaty odszkodowania.

[center0502d542a]Gospodarka Sabaudii[/center0502d542a]

Łupy wojenne oraz zreformowany system podatkowy znacznie ożywiły gospodarkę Królestwa. Jeszcze przed wybuchem wojny Filbert II zarządził rozpoczęcie budowy nowej winnicy królewskiej w Montpellier. Pierwsze butelki „Wina Langwedockiego”, jak nazwano trunek tam produkowany, trafiły na rynki w Galii i we Włoszech w maju 1502 roku.

Kupcy sabaudzcy koncentrowali swe wysiłki w Ligurii, gdzie znajdowało się kontrolujące większość handlu śródziemnomorskiego centrum handlu. Konkurencja była silna, jednakże wspierani przez króla handlarze stopniowo powiększali swe wpływy we Włoszech. Szczególnie duże zyski przynosili oni przez krótki rok, podczas którego pod kontrolą Genui znalazł się Mediolan razem z jego bezcennymi manufakturami tkackimi. Niestety, okres prosperity skończył się wraz z utratą Mediolanu i Korsyki na rzecz Toskanii w czerwcu 1497 roku.

[center0502d542a]
Europa południowo-zachodnia Anno Domini 1503[/center0502d542a]

 

lata 1504 - 1519

Hehe... Wiem o tym evencie i nie mogę się go doczekać

_____________________________________________________________

[center:560f0f1003]Karol III obejmuje tron[/center:560f0f1003]

Dwa lata po swoim wielkim triumfie na Półwyspie Iberyjskim, czternastego września 1504 roku, zmarł król Filbert Piękny. Jego przedwczesna śmierć wywołała poruszenie w całym państwie sabaudzkim – wielu poddanych uważało, że bez zdolnego władcy, jakim niewątpliwie okazał się być Filbert, królestwo pogrąży się w chaosie. Obawy te były szczególnie silne w prowincjach iberyjskich, których zarządcy obawiali się kontrofensywy muzułmańskiej i powrotu pod „opiekę” wyznawców Allacha. Nic więc dziwnego, że nikt nie oponował, gdy tron objął przyrodni brat Filberta, Karol.

[center:560f0f1003]
Karol III w stroju koronacyjnym (Obraz wykonano prawdopodobnie kilkanaście lat po wstąpieniu Karola na tron)[/center:560f0f1003]

[center:560f0f1003]Kierunek Wschód[/center:560f0f1003]

Podobnie jak Filbert, Karol w momencie objęcia władzy był młody – miał zaledwie osiemnaście lat. Tym bardziej zaskoczeni byli Bayard i reszta królewskich doradców, gdy ma początku grudnia monarcha przedstawił im coś, co nazwalibyśmy obecnie „exposé”. Podczas specjalnie zwołanego w Chambéry spotkania, młody król oznajmił, że nadszedł czas, aby Sabaudia spróbowała osiągnąć dominację na Morzu Śródziemnym poprzez rozbicie swojego najpoważniejszego konkurenta – Genui.

[center:560f0f1003]
Genua w czasach największej potęgi[/center:560f0f1003]

Czasy świetności tej republiki minęły bezpowrotnie – straciła ona na rzecz Toskanii Sardynię i Mediolan, podczas gdy Królestwo Obojga Sycylii zagarnęło Maltę. Wydawało się, że wystarczy jedynie mocno kopnąć we wrota Genui, by resztki Republiki rozpadły się niczym domek z kart. Król, podobnie jak i jego doradcy, zdawali sobie jednak sprawę, że do tej rozprawy potrzebni będą sojusznicy. Zdecydowano się na odnowienie dawnych traktatów pomiędzy Sabaudią a Sycylią, zawartych jeszcze za panowania Ludwika I w roku 1450.

Niestety, plany te spotkały się z wrogością kleru, uważającego, że wojna z Włochami wykorzystana zostanie przez Arabów. Król Karol zignorował te uwagi i rozkazał jak najszybsze przygotowanie armii do wojny. Jak można się domyśleć, tym samym jeszcze bardziej zraził do siebie duchownych. (event „Unhappiness among clergy”; -1 stab)

Relacje pomiędzy Sycylią a Sabaudią od dawien dawna były co najmniej ciepłe, tak więc negocjacje odbyły się w atmosferze wzajemnego zrozumienia i życzliwości. Ich rezultatem było podpisanie nowego traktatu o przyjaźni i wzajemnej pomocy w sierpniu 1505 roku oraz włączenie Sycylii do bloku państwa prosabaudzkich trzy miesiące później.

W zaledwie kilka dni po tym, jak delegacja sabaudzka opuściła Palermo, Genua zaliczyła kolejny cios. Republika Toskanii, która od dłuższego czasu dążyła do maksymalnego osłabienia Genui, zajęła i siłą zaanektowała drugi co do wielkości port Włoch, Wenecję. Europejskie posiadłości Genui zostały tym samym ograniczone do samej stolicy oraz Sardynii. W Wenecji uległa również zniszczeniu większość floty genuańskiej. Zdając sobie sprawę, że następna wojna mogłaby się zakończyć zastąpieniem Genui przez o wiele bardziej agresywną Toskanię, Karol, w porozumieniu z Tankredem I, królem Sycylii, zarządził jak najszybsze rozpoczęcie wojny.

Drugiego stycznia 1506 roku zamordowany został dotychczasowy doża Genui. Jego następcą został Paolo di Nova. Był to wyjątkowo korzystny dla Sabaudii zbieg okoliczności – mianowaniu nowego doży zawsze towarzyszyło zamieszanie, z którego miał zamiar skorzystać francuski agresor. W cztery tygodnie później, dwudziestego ósmego stycznia, Armee des Alpes przekroczyła granicę z Genuą. Równolegle flota sabaudzka przystąpiła do blokady portu, odcinając go od świata zewnętrznego. W tydzień potem do Chambéry dotarły wieści, że po stronie napadniętej Genui opowiedziało się królestwo Bretanii.

Nie chcąc dopuścić do kryzysu finansowego, w lutym król ustanowił dodatkowe podatki, z których utrzymywana miałaby być część armii stacjonująca w Alpach. (losowy event; +1 tax w Lyonie i Owernii)

Dziesiątego czerwca blokadę Genui próbowała przerwać flota bretańska, składająca się z dwudziestu czterech okrętów wojennych oraz pięciu transportowców. Po długiej i zaciętej bitwie armada sabaudzka (czterdzieści galer i dwa okręty wojenne) posłała na dno bez strat własnych jedenaście okrętów bretońskich.

[center:560f0f1003]
Armada bretońska, dumnie nazwana „niezwyciężoną”[/center:560f0f1003]

Pod koniec grudnia, podczas wymiany ognia między oddziałem sabaudzkich kuszników a obrońcami miasta, zginął dotychczasowy doża Genui. Pierwszego stycznia w oblężonym mieście odbyła się inauguracja nowego zarządcy, Rodolphe de Lannoya. Jego panowanie nie było jednak zbyt długie – trzynastego kwietnia, po długim i wyczerpującym szturmie wojsk sabaudzko-asturyjskich na rynku miejskim w Genui załopotał czerwono-biały sztandar Karola III.

Zwycięstwo to odbiło się szerokim echem we Włoszech i Galli. Król Tankred oraz doża Florencji wysłali listy gratulacyjne, w których zrzekali się praw do terenów na których leżało miasto Genua oraz ich okolic. Z drugiej jednak strony, królowie Bretanii i Burgundii, a także sam papież, stanowczo potępili agresję. Szczególnie ostro zareagował król Burgundii, nazywając oddziały Armee des Alpes „łajdakami”, a ich dowódcę „psim bękartem”. Wydarzenie to zostało odnotowane w kronikach jako „obraza burgundzka”. (event „Diplomatical Insult”; -50 stosunków z Burgundią i CB)

[center:560f0f1003]Nowy Świat[/center:560f0f1003]

Po zdobyciu Genui w ręce sabaudczyków wpadły mapy Morza Śródziemnego, wybrzeża Afryki, Azorów oraz archipelagu wysp, nazywanych na cześć swojego odkrywcy, Krzysztofa Kolumba, Kolumbią Mniejszą. Mapy te zostały natychmiast wysłane do Chambéry, gdzie wykonano ich kopie i przesłano je dalej do dowództwa Escadre Bleue w La Rochelle. Wedle owych map, Nowy Świat był w większości ziemią niczyją, pełną bogactw po które wystarczyło jedynie sięgnąć. Na szczęście, podczas szturmu Genui w ręce żołnierzy Armee des Alpes wpadły również włoskie narzędzia nawigacyjne, które posłużyły jako wzorce dla sabaudzkich rzemieślników. (NT 4 w sierpniu 1507 roku)

Dwudziestego ósmego sierpnia na Martynikę wysłany został pierwszy transport kolonistów. Ósmego września trzytysięczny oddział zabezpieczył kontrolowane przez Bretończyków Azory. Trwały przygotowania do wysłania osadników na niezamieszkałe wyspy Kolumbii; Antiguę oraz Puerto Rico. Niestety, plany te musiały zostać odłożone na później – przeszkodził im wybuch kolejnej wojny w Iberii...

[center:560f0f1003]Rekonkwista[/center:560f0f1003]

Siedemnastego września oddziały Sułtana po raz kolejny przekroczyły granicę z Asturią. Atak nastąpił w najgorszym dla Sabaudii momencie – skarbiec świecił pustkami po wysłaniu kolonistów, armia (Za wyjątkiem Armee des Pyrenees stacjonującej w Madrycie) rozproszona była po całej Sabaudii, a większość floty związana była na Morzu Liguryjskim blokadą Genui. Chcąc zapobiec katastrofie, Armee des Pyrenees ruszyła pod Estramundę, gdzie jednak poniosła klęskę, opuszczając prowincję pierwszego listopada. Dwudziestego piątego grudnia na osłabione oddziały Armee des Pyrenees zostały zmuszone do wycofania się spod Madrytu. Wydawało się, że nic nie uratuje sojuszu katolików przed nawałą muzułmanów...

Trzeciego lipca 1508 roku Armee de Savoie pod osobistym dowództwem Bayarda dotarła pod Madryt, gdzie dosłownie unicestwiła oblegających Arabów. Podczas tej bitwy w pełni ujawnił się geniusz Bayarda – wszystkie przełęcze zostały najpierw obsadzone oddziałami ciężkozbrojnymi, po czym reszta sił przypuściła frontalny atak na oblegających. Efekt? Wróg próbował wycofać się spod Madrytu – gdzie napotkał ścianę żelaza. Po tej wiktorii Bayarda zaczęto nazywać „maurobójcą”.

[center:560f0f1003]
Bayard ratuje oblężony Madryt[/center:560f0f1003]

W dokładnie miesiąc po wielkiej bitwie madryckiej oddziały Bayarda dotarły pod Toledo i wszczęły oblężenie twierdzy. Nie trwało ono jednak długo – na początku grudnia Armee de Savoie wyruszyła pod fortecę Faro. Dwudziestego stycznia 1509 roku zamek upadł po zmasowanym szturmie. „Maurobójca” po raz kolejny wykazał się zabójczą skutecznością. Zwycięstwo to znacznie podniosło prestiż armii i podbudowało morale chrześcijan. (+1 land w lutym)

Do końca kwietnia upadły kolejne trzy twierdze Granady; Lizbona (24 II), Sewilla (18 IV) i Estramunda (20 IV). Dwudziestego pierwszego kwietnia podpisano w Madrycie kolejny traktat pokojowy, na mocy którego Granada traciła na rzecz Sabaudii Faro i Sewillę, a także oddawała Księstwu Nawarry Estramundę.

[center:560f0f1003]
Mapa Półwyspu Iberyjskiego po trzeciej wojnie z Granadą[/center:560f0f1003]

[center:560f0f1003]Narodziny potęgi [/center:560f0f1003]

Po zakończeniu wojny na południu król Karol mógł się skoncentrować na swoim pierwszym celu; rozbiciu resztek potęgi Genui i rzuceniu na kolana Bretanii. Zdobycie Genui i zagrożenie jej pozycji kolonialnej było dopiero początkiem – następnym krokiem miało być rozbicie floty Bretanii, co udało się we wrześniu 1509 roku. Flota Sabaudii odzyskała utraconą podczas wojny z Granadą dominację na morzu. Niestety, nie doszło do realizacji planów desantu na Sardynii – na przeszkodzie stał potężny, prawie pięćdziesięciotysięczny garnizon. Wobec powyższego zdecydowano się najpierw wyłączyć z gry Bretanię, a dopiero potem dobić Genuę.

Do końca kwietnia 1510 roku Bayrad i jego dowódcy przeprowadzili największą w historii Sabaudii reformę armii – wprowadzili na uzbrojenie pierwsze arkebuzy, artylerię czarno prochową oraz specjalne pancerze, o wiele wytrzymalsze od dotychczas stosowanych. Dzięki tym zmianom Sabaudia mogła pochwalić się najnowocześniejszą armią znanego świata. (Event „Bayard and the reform of Army”; opcja A; -400 dukatów, +1 innowacyjność, jakość i armia, +8000 dukatów na LT, 12 LT) Niestety, była to również najkosztowniejsza armia świata – zaciągnięte pożyczki spłacono dopiero po pięciu latach.

Do końca października w ręce Sabaudczyków wpadły fortece w Rennes, Nantes, Brest oraz fort Nowa Bretania na Bermudach. Trzeciego listopada w Genui podpisano pokój, kończący wojnę z Geuną i Bretanią; na jego mocy Sabaudia uzyskiwała Bermudy, podczas gdy Genua wypłacała odszkodowanie w wysokości 100 złotych dukatów.

[center:560f0f1003]”Wspaniałe czasy”[/center:560f0f1003]

Tak w historii Sabaudii nazywa się dalszą część panowania Karola III. Nie dziwi to, biorąc pod uwagę, jak gwałtownie rozwijało się w tym czasie Królestwo – koloniści sabaudzcy założyli liczne kolonie na wyspach Kolumbii Mniejszej; na Martynice powstało miasteczko Philberta (12 VIII 1508), na Antigule założono fort Saint Maire (19 VII 1510), a na Puerto Rico powstała kolonia Villeneuve (15 II 1518).Terenami ekspansji Sabaudii stały się też Azory (Fort Amadeo, 14 IX 1508) oraz Bermudy.

[center:560f0f1003]
Kolumbia Mniejsza[/center:560f0f1003]

W kontynentalnej części Sabaudii sprawy układały się równie pomyślnie. Tuż po zakończeniu wojny w Faro rozprawiono się z buntowniczą frakcją kleru, dążącą do pojednania z muzułmanami w imię źle pojętej „miłości bliźniego”. („Priests are preaching Heresy!”; opcja A; -1 innowacyjności)

W 1512 roku kraj nawiedziła zaraza. Na szczęście daleko jej było do pamiętnej zarazy z roku 1486, tym niemniej straty szacowane były na około 4000 zmarłych, głównie w miastach Chambéry, Bordeaux I Montpellier. Do tego w niektórych częściach kraju wybuchły drobne zamieszki (-1 stab, wszystko w ramach jednego eventu)

Rok 1513 przyniósł poprawę stosunków z Granadą – w zamieszkanej przez większość muzułmańską Sewilli zawiązała się niewielki ruch polityczny, stawiający sobie ze celu zmniejszenie dystansu, dzielącego chrześcijan i muzułmanów. (Event „Ruch dyplomatyczny”; +50 stosunków z Granadą i +1 dyplomata) Inicjatywa chwaleba, jednak w owych czasach mało realna.

Pierwszego grudnia 1514 roku wybuchł bunt w prowincji Algavre, w której leży miasto Faro. Rebelia została szybko stłumiona przez oddziały Armee des Pyrenees.

W następnym roku niewielki oddział rozbójników włoskich przekroczył granicę i złupił pobliskie miasteczko sabaudzkie. Znacznie pogorszyło to stosunki sabaudzko-toskańskie. (Event „Border Dispute”; -1 stab, CB przeciwko Toskanii)

W następnym roku założono pod Chambéry nową wieś, nazwaną na cześć dowódcy armii sabaudzkiej i bohatera wojen z Granadą Bayard. (Event „New lands claimed”; +2000 populacji, +1 tax, +1 manpower) Wkrótce potem do Chambéry dotarły wieści o założeniu niewielkiej faktorii handlowej w Owernii. Co ciekawe, jej właściciel dobrowolnie zgodził się na oddanie jednej trzeciej dochodu do skarbca państwowego. (+1 tax w Owernii)

W 1518 roku doszło do kolejnego konfliktu granicznego ze Szwabią. Na szczęście udało się do zażegnać zanim doszło do eskalacji konfliktu. („Border Dispute”; +1 stab, -100 dukatów, stosunki ze Szwabią +25)

Rok później urzędnicy królewscy uprościli procedury kolonialne, tak aby zachęcić nowych osadników do organizowania wypraw do Nowego Świata. Zgodnie z oczekiwaniami, w La Rochelle, Bordeaux i Marsylii tłumnie zgromadzili się ludzie, mający nadzieję na odnalezienie za Atlantykiem bogactwa i sławy...

 

Wykonane - ale o tym w następnej części

BTW, jak wam się podoba mój pomysł ze zmienianiem nazw geograficznych (Kolumbia Mniejsza zamiast Karaibów)? Czy powinienem robić tak dalej, czy lepiej pozostać przy nazwach historycznych? te drugie są ładne i przemyślane, ale przecież to jest Abberation, czyli historia alternatywna...

Dziękuję wsyzstkim za komentarze i zapraszam do pisania swoich opinii/sugestii więcej osób - tak to czasami można odnieść wrażenie, że czyta to tylko kilku forumowiczów

-----
Ja także czytam, ale nie ma sensu pisać ciągle postów w stylu - Ale fajny AAR! Podobnie pewnie czynią inni, z resztą niemerytoryczne posty będą później kasowane, aby AAR - tutaj AAAR - był bardziej przejrzysty.
Piter

PS. Ja jestem za fikcyjnymi nazwami. Jak Aberration, to Aberration!

[ Dodano: Nie Paź 09, 2005 12:03 pm ]
[center:6de3f291d9]Herezja czy nadzieja na odnowienie?[/center:6de3f291d9]

Czwartego kwietnia 1519 roku Marcin Luter, zakonnik ze szwabskiej Wirtembergii, przybił do drzwi miejscowej katedry tablice, na których zapisany był jego projekt reformy Kościoła katolickiego. Wedle Lutra, konieczne było, między innymi, zaniechanie sprzedaży odpustów, zniesienie niektórych dogmatów oraz rozpowszechnienie Biblii w językach innych niż łacina, tak aby dostęp do niej miał zwykły człowiek, a nie tylko stan duchowny.

Jak można się domyśleć, pomysły Lutra średnio spodobały się ówczesnym duchownym – niektórzy księża co prawda otwarcie poparli Lutra i ogłosili powstanie niezależnych od Rzymu ugrupowań luterańskich (Zlokalizowanych głównie w Niemczech, Bretanii, Normandii, Anglii i Skandynawii), jednakże bezwzględna większość duchownych, z papieżem Leonem X na czele, uznała szwabskiego zakonnika za heretyka.

[center:6de3f291d9]
Dwaj antagoniści: Marcin Luter...[/center:6de3f291d9]

[center:6de3f291d9]
...i papież Leon X[/center:6de3f291d9]

Nie przeszkodziło to jednak w rozszerzaniu się luteranizmu po Europie – jako pierwsi władcy nowe wyznanie przyjęli król Szwabii, Karl I oraz król Kalmaru, Svante II. Luteranie byli również głównymi prowodyrami podczas Bawarskiej Wojny Domowej. (1525 – 1535)

Fala reformacji nie ominęła też Sabaudii – chociaż w żadnej prowincji luteranie nie zdobyli bezwzględnej większości, to ich wpływy, zwłaszcza w Piemoncie, Owernii oraz Chambéry, były znaczne. Rezultatem był wybuch niepokoi społecznych – w styczniu 1520 roku doszło do zamieszek w Chambéry, a w sierpniu tego samego roku wybuchł bunt w Cevennes, w południowej Owernii. (Dwa eventy: „Cities demand old rights”; -2 stab oraz „Unrest among the Pesantry”; -2 stab i bunt) Na szczęście Armee Royale zdołała spacyfikować rebeliantów przed nastaniem zimy.

Okazało się jednak że nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło – część luteran, a ściślej uciekinierzy z wrogiej heretykom, katolickiej Bawarii, okazali się być wyjątkowo obrotni, co ożywiło nieco gospodarkę sabaudzką. (+1 tax w Cevennes)

[center:6de3f291d9]Wielkie odkrycia[/center:6de3f291d9]

Pierwszego stycznia 1522 z Sewilli wyruszyła ekspedycja dowodzona przez pochodzącego z okolic miasta Faro żeglarza Verazzano. Wyprawa, składająca się z trzech specjalnie skonstruowanych, szybkich okrętów wojennych miała pobrać zapasy z Azorów oraz Kolumbii Mniejszej, a następnie popłynąć dalej na zachód – aż do napotkania kolejnego stałego lądu, o którym opowiadali częstokroć żeglarze i podróżnicy bretońscy.

Na rezultaty nie trzeba było czekać zbyt długo – osiemnastego sierpnia 1523 roku na archipelagu wysepek leżących na północ od Kolumbii Mniejszej i na zachód od Bermudów wylądował pierwszy transport kolonistów. Założoną wówczas osadę nazwano Eugienia. Nazwę tę rozciągnięto potem na cały archipelag.

[center:6de3f291d9]
Archipelag Eugenii. Na zachodzie zaznaczone zostały kolonie bretońskie[/center:6de3f291d9]

Oprócz owej wyprawy kolonizacyjnej Verazzano odbył również szereg innych wypraw – odkrywając między innymi nowy kontynent, leżący na zachód od Eugenii i Kolumbii Mniejszej, który na jego cześć nazwany został Weracją. Niestety, w październiku 1526 dzielny odkrywca uległ groźnemu wypadkowi – podczas sztormu gdzieś pomiędzy Azorami a Bermudami ogromna fala uszkodziła jego okręt flagowy, a jego samego zmyła do oceanu. Po kilku godzinach udało się go co prawda uratować, ale wyziębienie organizmu i obrażenia odniesione na skutek upadku z ponad dwudziestu metrów okazały się być fatalne – eksplorator zmarł w styczniu 1527 roku na Martynice.

Jego śmierć nie zahamowała jednak tempa ekspansji sabaudzkiej – nowe okręty przebywały Atlantyk coraz szybciej (NT 5 w 1522), a kolonie rosły w siłę. Jednakże powoli zaczynało brakować miejsca – Kolumbia Mniejsza została podzielona pomiędzy Sabaudię (Martynika, Puerto Rico, Antigua), Sycylię (Santo Tomaso), Bawarię (St. Martin, zwana też Gwadelupą) oraz Hanzę (Pozostałe wysepki). Na szczęście odkrycie Weracji zmieniło sytuację – przed Sabaudią otworzyły się nowe, dziewicze tereny. Jedynym problemem byli rdzenni ich mieszkańcy.

[center:6de3f291d9]Pierwsza wojna kolonialna[/center:6de3f291d9]

Tym niechlubnym tytułem nazywana jest stoczona w latach 1527 – 1529 wojna na terenach obecnie nazywanych Nową Sabaudią. Przed przybyciem na te ziemie Verazzaniego tereny te zamieszkiwała starożytna cywilizacja Majów. Do naszych czasów zachowała się odręczna notatka odkrywcy, spisana wkrótce to dotarciu do pierwszych osad Majów:

Niestety, wraz z chorobą i śmiercią wielkiego żeglarza, upadł koncept pokojowego współżycia z Majami. W kontynentalnej części Sabaudii poczęto formować armię, na czele której stanął fanatycznie religijny Hiszpan, Thomas Torquemada. Pierwsze oddziały jego wojsk dotarły do Weracji już w kwietniu 1527 roku. Wtedy też rozpoczęła się rzeź.

[center:6de3f291d9]
pułkownik Thomas Torquemada[/center:6de3f291d9]

Dwudziestego maja upadło pierwsze miasto Majów – Tehuacan. Czternaście tysięcy Sabaudczyków, w tym cztery tysiące wzbudzających wśród tubylców przerażenie konnych, dosłownie rozszarpało obrońców, a następnie kompletnie zdewastowało bezbronną metropolię. Następnym celem zdobywców była Gwatemala, zajęta drugiego sierpnia. Dziewiątego lutego 1528 roku Torquemada wbił krzyż na szczycie głównej piramidy Tehuantepecu, stolicy państwa Majów. Starożytna cywilizacja rozpadała się jak domek z kart, niezdolna do oddania ciosów.

Po dotarciu kolejnych 15 tysięcy posiłków z Europy, Torquemada wznowił ofensywę. Podczas dwóch wielkich bitew, o Campeche (15 VIII – 3 IX) i Tehuacan (30 XII – 13 I 1529), zniszczył on niemal trzynastotysięczną armię Majów. Co ciekawe, dzieła tego nie dokonały główne siły Sabaudczyków, a zaledwie pięciotysięczny korpus pod bezpośrednim dowództwem Torquemady. Wydarzenie to zostało uznane później za przejaw Boskiej Interwencji. („Saint Perform a Miracle”; +1 stab, -3 RR) Aby uczcić tą wiktorię, Karol III zgodził się przyznać dodatkowe przywileje duchowieństwu i zarządził budowę katedry w miejscu Wielkiej Piramidy Tehuantepecu. (-1 inno w lutym).

Ostatecznie dwudziestego ósmego lutego 1529 roku, po zdobyciu ostatniej twierdzy Majów na Jukatanie, doszło do oficjalnego włączenia dawnych ziem Weracjan do Królestwa Sabaudii. Nowopowstała prowincja nazwana została Nową Sabaudią, zaś jej zarządcą został nie kto inny, jak pułkownik Torquemada. Wypowiedziano również wojnę dawnym wierzeniom pogańskim, zastępując je stopniowo wiarą katolicką. W ciągu dziesięciu lat udało się nawrócić większość mieszkańców nowej kolonii sabaudzkiej. Ostatnią ostoją pogan pozostały leśne ostępy Jukatanu.

[center:6de3f291d9]
Nowa Sabaudia, pierwsza kolonia sabaudzka w Weracji Środkowej[/center:6de3f291d9]

[center:6de3f291d9]Kłopoty w ojczyźnie[/center:6de3f291d9]

Dwa lata po podbiciu Nowej Sabaudii zostały w kronikach odnotowane jako lata urodzaju i bogactwa. Setki osadników ruszało do Weracji, Kolumbii Mniejszej i Eugenii w poszukiwaniu bogactwa i szczęścia, podczas gdy w drugą stronę płynęły rzadkie towary kolonialne. Sprzyjała temu dalsza reforma prawa kolonizacyjnego, przeprowadzona w styczniu 1531 roku (-1 merkantylizm). Niestety, jak każda prosperita, ten okres musiał się skończyć.

Jeszcze w tym samym roku, dwudziestego czwartego grudnia, w prowincji Russilion wybuchło wielkie powstanie chłopskie (-2 stab, bunt). Na szczęście, oddziały armii sabaudzkiej z łatwością zdławiły bunt. Zdestabilizowało to jednak sytuację w Hiszpanii na długi czas.

Siedemnastego stycznia 1532 roku wiecznym snem zasnął jeden z największych Sabaudczyków w historii, pogromca Saracenów oraz twórca potęgi Armii Sabaudzkiej, Bayard. Jego pogrzeb w podziemiach katedry w Chambéry był jedną z największych uroczystości żałobnych, jakie kiedykolwiek odbyły się na dworze sabaudzkim.

[center:6de3f291d9]
Grób Bayarda i jego małżonki[/center:6de3f291d9]

Rok 1534 zapisał się w historii Sabaudii jako jeden z najgorszych. W styczniu buntownicza frakcja księży, urzędująca w Katalonii, zdołała zainspirować chłopstwo do zorganizowania kolejnego powstania, mającego na celu obalenie francuskiej władzy w Iberii i restaurację niezależnego królestwa Aragonii. Na szczęście uzurpatorzy zostali pochwyceni, ich armia rozbita, a głowy ścięte. (event „Priests are preaching Heresy!”)

W zaledwie miesiąc potem do Chambéry dotarły jednak wieści z Turynu; grupa szlachty włoskiej, niezadowolona z rządów króla Karola, dążyła do oderwania Piemontu od Sabaudii i przyłączenia go do któregoś z państw włoskich. Ruch ten został szybko stłumiony, jednakże zdołał on już w znacznym stopniu osłabić autorytet władzy królewskiej. (event „Możni sprzymierzają się z obcym państwem”, -2 stab)

Następne lata to okres powolnego wychodzenia z kryzysu; w 1535 roku przeprowadzono kolejną reformę armii (+1000 LT, LT 14). W dwa lata później kupcom w Nowej Sabaudii udało się utworzyć nowe centrum handlu, zlokalizowane w Tehuantepecu. Równolegle do kolonii w Nowym Świecie ruszyły coraz to nowe transporty kolonistów – poszerzano stare kolonie i zakładano nowe, takie jak Nouvelle Torino, założony na ruinach dawnej toskańskiej osady na Jamajce. Dzięki wpływom z kolonii udało się dodatkowo wzmocnić gospodarkę Sabaudii, tak że nie zaszkodziło jej zbytnio nawet kolejne powstanie chłopskie w Katalonii, które wybuchło w 1541 roku. (I znowu -2 stab… Kamać!)

Tymczasem w maju 1542 roku udało się osiągnąć kolejny przełom w technologii morskiej; ze stoczni w La Rochelle wypłynęły trzy nowoczesne, oceaniczne okręty wojenne (NT 6). W niedługo potem cała armada sabaudzka, z powyższymi okrętami na czele i ponad dziesięcioma tysiącami ludzi na pokładzie, opuściła wody przybrzeżne i ruszyła w stronę Weracji…

 

[center201842a3f]Śmierć bezbożnikom![/center201842a3f]

Słowa te miał, według legendy, wypowiedzieć gubernator Torquemada, gdy pierwszego sierpnia 1543 roku dowodzone przez niego wojska opuściły terytorium Nowej Sabaudii i ruszyły na podbój bogatych w złoto równin, kontrolowanych przez pogańskich Azteków.

Kampania przebiegała niemal dokładnie tak samo, jak ta zorganizowana piętnaście lat wcześniej przeciwko Majom; wyposażone w broń palną i ciężką kawalerię oddziały sabaudzkie dosłownie dziesiątkowały armie Weracjan i równały z ziemią ich fortece. W przeciągu siedemnastu miesięcy całe Imperium Azteków znalazło się pod panowaniem Sabaudczyków.

Ceremonia dołączenia dawnych ziem Azteków do Nowej Sabaudii odbyła się pierwszego stycznia 1545 roku w Tehuantepecu.

[center201842a3f]
Nowa Sabaudia Anno Domini 1545[/center201842a3f]

Podobnie jak wcześniej w wypadku ziem Majów, wśród całej pogańskiej populacji kolonii rozpoczęto przymusową chrystianizację. W większości przypadków akcja ta przebiegała bez większych problemów – tym niemniej, doszło do dwóch większych rebelii pogan – najpierw w grudniu 1547 roku na Jukatanie, a później w lutym 1550 roku w Tlaxcali. O ile rebelia jukatańska została błyskawicznie stłumiona, to Tlaxcala nie miała tyle szczęścia; cała prowincja została opanowana przez buntowników. Udało się ją odbić dopiero w marcu 1551 roku.

[center201842a3f]Nowa herezja[/center201842a3f]

Jak miało się okazać, Marcin Luter nie był jedynym heretykiem, któremu udało się w XVI wieku namieszać w Europie. Czwartego lipca 1544 roku, w należącej do Królestwa Szwabii Szwajcarii, swoje tezy ogłosił niejaki Jan Kalwin. Jego herezja rozszerzyła się w przeciągu kilkunastu miesięcy na teren niemal całej Galii, nie wyłączając w tym Sabaudii.

[center201842a3f]
Jan Kalwin…


…i zasięg jego herezji[/center201842a3f]

Podobnie jak luteranizm w Bawarii, tak i kalwinizm w Sabaudii zdobył największe poparcie wśród mieszczan i chłopów. Karolowi III udało się jednak zapobiec wybuchowi wojny domowej; mieszkańcy Sabaudii otrzymali prawo do wyboru własnej wiary – mogli albo zostać katolikami (I cieszyć się pełnią praw i przywilejów), lub przejść na kalwinizm, tracąc dostęp do urzędów i funkcji państwowych. Nie doszło również do zakrojonych na szeroką salę prześladowań heretyków.

Niestety, nie zapobiegło to wszystkim problemom. W listopadzie 1545 roku katoliccy chłopi w Langwedocji zaatakowali grupę kalwinistów podczas mszy. Wywołało to żywiołową reakcję protestantów i w rezultacie doprowadziło do wybuchu powstania kalwinistów, skierowanego przeciwko katolikom. Na szczęścia Armia Sabaudii zdołała rozgromić buntowników zanim rebelia rozszerzyła się poza granice Langwedocji.

W 1548 roku urzędnicy państwowi usiłowali doprowadzić do przeforsowania praw pozbawiających kalwinistów (zwanych też hugenotami) prawa do prowadzenia działalności gospodarczej. Wywołało to sprzeciw całej kasty kupiecko-rzemieślniczej i dopiero osobista interwencja Karola III i anulowanie wydanych wcześniej dekretów uspokoiły sytuację. (IX 1548 – „Zła polityka rządu”; -1stab, -1000 infra i trade, XII – „Niezadowolenie wśród rzemieślników”; -1000 infra, +1 free trade w II 1549)

Rok 1551 przyniósł Sabaudii kolejne niepokoje. Frakcja szlachecka, skupiona wokół Enrique de Provence, potomka inicjatora rebelii możnych z 1419 roku, usiłowała usunąć z tronu Karola III i podstawić na jego miejsce uzurpatora. Plan ten się jednak nie powiódł, a buntownicy zostali pochwyceni. Mimo to autorytet króla został bardzo poważnie nadszarpnięty. (Event „Kryzys Polityczny”; -3 stab)

[center201842a3f]”Nasi wrogowie są bezsilni. Grzechem byłoby nie wykorzystać takiej okazji!"[/center201842a3f]

Podczas gdy Karol III balansował na granicy dzielącej kraj od wojny religijnej, po drugiej stronie Alp słabła pozycja Genui. Republika, i tak już osłabiona po wojnie z Sabaudią w roku 1506, nie była w stanie powstrzymać wewnętrznego rozpadu. Pierwszego grudnia 1552 roku od genueńskiej macierzy oderwała się Republika Sardynii. W rezultacie terytorium zarządzane przez dożów Genui zmniejszyło się do samego miasta oraz do kilku kolonii, których zarządca już jakiś czas temu został przekupiony przez Sabaudczyków.

Jak widać, opinia Karola III (Przytoczona w tytule akapitu) nie rozmijała się wiele z prawdą.

Drugiego lutego 1553 roku oddziały Armee des Alpes opuściły swoje posterunki nad granicą i po tygodniu marszu przez góry wkroczyły do miasta. Trwające trzy miesiące walki uliczne zakończyły się piętnastego maja, gdy na szczycie pałacu doży Genui załopotał po raz drugi w ciągu pięćdziesięciu lat biało-czerwony krzyż Sabaudii. Genua – jedyny obok Burgundii prawdziwy rywal Sabaudii został raz na zawsze rozbity. Pierwszego czerwca Karol III i były doża podpisali akt oddający całą władzę w mieście oraz jego koloniach dynastii sabaudzkiej. Pod pojęciem „kolonie” rozumiano zarówno faktorie handlowe w Cartagenie, Yaraguay i Caribe, jak również miasteczko Ovada, położone koło ujścia największej rzeki Kolumbii Większej – Amazonki.

Był to ostatni sukces w życiu Karola III – osiemnastego sierpnia tego samego roku „Najwybitniejszy Sabaudczyk”, jak zwykło się go nazywać już od dłuższego czasu, zasnął snem wiecznym. Jego następcą został jedyny pełnoletni syn, Emanuel Filbert I.

[center201842a3f]
Emanuel Filbert I[/center201842a3f]

Pokonanie Genui nie oznaczało jednak zabezpieczenia pozycji Sabaudii we Włoszech – kilka lat wcześniej król Bawarii zaanektował Republikę Toskanii, stając się nowym hegemonem tego regionu. Otwartą kwestią pozostawało, czy katoliccy władcy Bawarii i Sabaudii pozostaną zjednoczeni przeciwko heretykom, czy też rzucą się do bratobójczej wojny o panowanie w Italii…

[center201842a3f]
Europa AD 1553[/center201842a3f]
________________________________________________________________________________________

OT skasowano - AAR zamknięty - w celu kontynuowania proszę zgłosić się do administracji forum.
Raferti