Linia Piastów Wielkopolskich i ich imperium

Cóż, mój pierwszy AAR...
Gram na CK 1.05,
stopień trudności: very hard,
agresywność: coward,
Poza tym wyłączone krucjaty (bo się wg mnie burdel na mapie robi ogromny) ... Zastanawia mnie fakt, czy nie wyłączę potem Mongołów, bo z doświadczenia wiem, że czasem to wychodzi do dupy...
Założenia AAR'a są na tyle szczytne, by dociągnąć go na EU2 aż do XIX wieku, a potem jak da Bóg to nawet do XX na Victorii, ale czytając poprzednie doszedłem do wniosku, że może być różnie...

MIESZKO III - 1192)
W 1187 roku, niemal 50 lat po rozbiorach dzielnicowych dokonanych przez Bolesława III Krzywoustego było wiadomo, że system ten w Polsce się nie sprawdził. Konflikt pomiędzy księciem Mieszkiem III a Kazimierzem Sprawiedliwym doprowadziły do trwającej przez długie lata walki wielkopolskiej gałęzi Piastów z gałęzią małopolską.

W grudniu 1187 roku Mieszko III powziął ambitną jak na owe czasy decyzję o stworzeniu monarchii, w której byłby absolutnym panem. Był za słaby, aby wystąpić przeciw korowanemu niedawno na króla Kazimierzowi, postanowił więc scentralizować ziemie sobie podległe. Obłożył specjalnym podatkiem kler, popierał mieszczaństwo. Spowodowało to konflikt z duchowieństwem, w który interweniował sam papież. Jak powiadają Kroniki Poznańskie : "W księcia Mieszka wstąpił sam szatan, który z heretykami zachęcił go do obcowania i przeciw Bogu postawił". Prawda była taka iż papież domagał się od Mieszka odsunięcia od siebie swej żony - Marii z Rusi, która wyznawała prawosławie. Papieża poparł skłócony z księciem król Kazimierz. W grudniu 1189 roku książę doczekał się ekskomuniki ze strony papiestwa i na znak protestu wypowiedział posłuszeństwo królowi, który początkowo fakt ten zupełnie zignorował. Rozpoczął się krótki okres niezależności Wielkopolski.

Państwo Mieszka III obejmowało ziemię Poznańską, Gnieźnieńską, Kaliską i Kujawy (którymi zarządzał ukochany syn książęcy - Bolesław). Wychodził z słusznego założenia, że kluczem do zdobycia tronu polskiego jest opanowanie nadbałtyckiego szlaku handlowego wiodącego przez ziemie plemiona Prusów. W tym też celu wyprawił się z liczną armią i do końca 1190 roku podbił ich małe państewko. Znaczenie tych ziem znał też dobrze król Kazimierz, który nie zamierzał czekać, aż wielkopolscy kupcy doprowadzą jego kraj do ruiny i w styczniu 1191 jego drużyna wkroczyła na ziemię Księstwa Wielkopolskiego.


Księstwo Wielkopolskie w 1191, przed bitwą pod Chełmnem

14 V 1191 roku wydawał się być końcem marzeń Mieszka III. Wojska wielkopolskie zostały rozbite pod Chełmnem, a 2 miesiące później książę został zmuszony do podpisania haniebnego traktatu gnieźnieńskiego, na mocy którego stracił wszystko, łącznie z tytułem książęcym. Król Kazimierz pozostawił mu wspaniałomyślnie tytuł hrabiego Pomezanii, tym samym skazując swego brata na wygnanie. Ponadto synowie Mieszka utrzymali swe dzielnice nadane im przez ojca. najstarszy Odon był hrabią Poznania, młodszy Bolesław został nawet doradcą królewskim i otrzymał tytuł księcia Mazowsza, co niewątpliwie w nim właśnie kazało dostrzegać przyszłość dynastii.


Hrabstwo Pomezanii, Hrabstwo Poznań i Księstwo Mazowieckie - bastiony wielkopolskiej linii Piastów pod koniec XII wieku

Sam Mieszko zmarł niedługo potem w grudniu 1192 roku. Potomni pisali o nim różnie - dla jednych był chciwym watażką, dla innych natomiast był niemal geniuszem w organizacji państwa i wielkim reformatorem, prawa wzorował wszak na obowiązujących w cesarstwie bizantyjskim.

Ostatnim życzeniem Mieszka było, aby schedę po nim odziedziczył jego młodszy syn Bolesław - książę Mazowsza. Niestety pierwszy do Mariogrodu (miejsce dworu Mieszka III na wygnaniu) dotarł Odon i to on został ogłoszony jego spadkobiercą.

 

Mieszko III Stary

ODON (1192 - 1197)
Najstarszy syn Mieszka, Odon miał w chwili przejęcia władzy 47 lat i od 5 lat był hrabią Poznania. Fakt odziedziczenia przez niego niepodległego Hrabstwa Pomezanii był doskonałym pretekstem do uniezależnienia się od króla Kazimierza. Odon jednak kilka dni po objęciu władzy nad swym dziedzictwem podpisał traktat Łęczycki, na mocy którego pozostawał wasalem królewskim zarówno z tytułu Poznania jak i Pomezanii. Późniejsi kronikarze opisujący sylwetki Wielkopiastów zarzucali mu słabość i uległość względem króla, prawdą jest natomiast, że wypowiedzenie hołdu lennego wywołałoby wojnę, która niechybnie doprowadziłaby do upadku hrabiego.

O polityce wewnętrznej Odona wiemy niewiele, podobnie jak o jego życiu. Wydaje się jednak, że był władcą równie pobłażliwym w stosunku do innowierców, jak jego ojciec. Wielu członków pruskiej starszyzny plemiennej znalazło miejsce na dworze hrabiego Odona.

Odon zmarł bezpotomnie w 1197 roku. Tron objął po nim najstarszy z żyjących braci - Bolesław V, książę Mazowsza.


Odon, hrabia Poznania (1187-1197) i Pomezanii (1192-1197)

 

BOLESŁAW I (1197 - 1219)
W historii Polski jest on nazywany Bolesławem V, aczkolwiek właśnie od niego zaczyna się faktyczny okres niezależności państwa Wielkopiastów.

Gdy obejmował rządy po swym starszym bracie Odonie był w kwiecie wieku, miał bowiem 38 lat, posiadał już tytuł księcia Mazowsza. Faktycznie jednak w jego ręku znajdowały się jedynie Kujawy - w 1197 roku zarządzał więc trzema oddalonymi od siebie enklawami (odziedziczył Pomezanię i Poznań). Bolesław był jednak władcą wybitnym, pełnym talentów i przede wszystkim dobrze orientującym się w sytuacji jaka miała miejsce w Europie. Przez lata był wiernym wasalem króla polskiego, aby tuż przed śmiercią wypowiedzieć mu posłuszeństwo i utworzyć podwaliny przyszłej potęgi.

W 1201 roku zmarł król polski Kazimierz II, a na tron wstąpił jego małoletni syn Leszek. Okres jego małoletności wykorzystał Bolesław do wzmacniania swojej domeny. Po wieloletnich przygotowaniach stanął na czele krucjaty polskiego rycerstwa, którego celem była Sambia (czerwiec 1202). Zmagania z poganami trwały zaledwie 2 miesiące, a książę podbudowany tak szybkimi sukcesami postanowił kontynuować wyprawę chrystianizacyjną i do końca roku 1203 podbił północne szczepy Prusów (zamieszkałych w okolicach Memla) oraz nadbałtyckich Kurów, którzy przyjęli już rok później chrzest i stali się ważnym członem państwa Wielkopiastów.
Pierwsze lata panowania książę Bolesław spędził właśnie na wojnach z poganami, w stosunku do których był okrutny - chrystianizował ogromne połacie ziemi głównie za pomocą miecza. Robił to jednak na tyle skutecznie, że do jego śmierci niemal cała szlachta pochodzenia bałtyjskiego przeszła na katolicyzm.
Kolejną okazją do powiększenia domeny stała się wojna polsko-litewska, która wybuchła w kwietniu 1208 roku. Król Leszek po dojściu do pełnoletności postanowił dorównać księciowi mazowieckiemu pod względem sukcesów na polu bitewnym - w efekcie jeszcze bardziej osłabił swoją sytuację. Wojska polskie zostały początkowo rozbite gdzieś na mazurskich mokradłach, a oddziały litewskie pod wodzą niejakiego Antanasa spustoszyły Mazowsze. Wtedy Bolesław postanowił wkroczyć w ziemie zamieszkane przez Litwinów. Do końca roku jego armia zdobyła Żmudź i Auksztotę, oraz zadała decydującą klęskę poganom. Legendy podają, że Antanas przybył na dwór księcia błagać go o pokój i mianował go swym dziedzicem. Wydaje się to jednak tylko opowiastką mającą w przyszłości wyjaśniać prawa do reszty ziem zamieszkanych przez Litwinów. W rzeczywistości Antanas zgodził się płacić trybut, a gdy 3 miesiące później został zamordowany przez Polaków, Żmudź i Auksztota faktycznie przeszły w ręce Bolesława. Leszkowi dostały się znacznie biedniejsze południowe ziemie.
Okres swoich wypraw krzyżowych uwiecznił książę w marcu 1211 roku podbijając Semigalię i ogłaszając się księciem Kurlandii oraz Samogicji. Bolesław był u szczytu sławy... Z energią wprowadzał chrześcijaństwo na ziemie pogańskie, co przysporzyło mu sławy w całej Europie. Historia pokazuje jednak, że nie był kolejnym krzyżowcem z wizją krzewienia prawdziwej wiary, ale pragmatycznym politykiem, który umiał wykorzystać aktualną sytuację.


Państwo Bolesława I w 1215 roku

W grudniu 1215 roku król Leszek najechał ruskiego księcia Połocka celem podbicia Jaćwierzy, która należała wcześniej do Litwy. Bolesław wojny tej nie poparł, co było pierwszym zgrzytem w jego relacjach z królem. Ruskiego księcia poparli natomiast król węgierski i cesarz rzymski Humbert, którzy byli zaniepokojeni rosnącą potęgą Polski. W obliczu takiej koalicji Leszek musiał się ugiąć - zrezygnował z ekspansji na wschód, utracił Czersk na rzecz Węgrów i wyprawił się do Niemiec celem odzyskania Śląska będącego w rękach cesarza. Dotarł ze swym wojskiem aż do Frankonii, gdy w lipcu 1217 roku dotarła do niego straszna wiadomość - książę Bolesław wypowiedział posłuszeństwo i najechał domenę królewską. Wojska wielkopastckie złożone przede wszystkim z Litwinów i Prusów plądrowały wszystko co miały po drodze. W ciągu 6 miesięcy cała Polska była w rękach księcia mazowieckiego. 19 lutego 1218 roku książę Bolesław i król Leszek podpisali traktat krakowski, na mocy którego Mazowsze uzyskało niezależność, a książę Bolesław odzyskał Gniezno i Kalisz wraz z tytułem księcia Wielkopolski (utracone 27 lat temu przez Mieszka III), oraz zajął Płock.


Niepodległe Państwo Wielkopiastów w 1219 roku

Państwo było z pewnością niejednolite etnicznie. O ile południowa część była polska, to na północy zdecydowanie przeważał element bałtycki, szczególnie litewski - nie wpływało to w przyszłości korzystnie na sytuację wewnętrzną kraju.

Bolesławowi nie było dane długo cieszyć się niepodległością. Zmarł 20 lutego 1219 roku. Za życia otoczony wielką czcią, popełnił tuż przed śmiercią ogromny błąd, który mógł kosztować nawet upadek swojej dynastii. Bolesław miał bowiem dwóch synów - Henryka (hrabia Poznania) i Mieszka (hrabia Kurlandii). Następcą od zawsze był ten pierwszy do czasu gdy pod koniec 1218 roku nie padł celem papieskiej ekskomuniki (niejasna jest rola w tym zdarzeniu króla Leszka, który za wszelką cenę starał się podkopać prestiż Wielkopiastów). Gorąca religijność księcia Bolesława sprawiła, że pominął on Henryka w testamencie, a tron przekazał swojemu 6-letniemu wnukowi Konradowi, który był synem Henryka. Testament zaakceptowali możni, dla których sytuacja z małoletnim księciem była korzystna. Hrabia Henryk został odsunięty od regencji i stanął na czele cichej opozycji. O powrocie państwa Wielkopiastów do Korony marzył też król Leszek...

 

Oto i on:

Bolesław I, książę Mazowsza, Kurlandii i Samogicji 1197 - 1219

Wstawiony tak późno, bo były kłopoty z wysłaniem obrazka...

 

KONRAD (1219 - 1235)
Konrad miał zaledwie 6 lat, gdy wstąpił na tron książęcy zgodnie z ostatnią wolą swego dziada Bolesława I. Gdy przybył do Płocka została powołana rada regencyjna, na której czele stanął marszałek Bartosz Kujawski - w skład rady nie wszedł natomiast hrabia poznański Henryk, ojciec Konrada. Pozbawiony wszelkiego wpływu na władzę, w niedługim czasie stanął na czele opozycji, która zamierzała obalić ową radę. Niewątpliwie w swej działalności liczył również na poparcie króla polskiego Leszka, który nie mógł przeboleć faktu uzyskania przez Wielkopiastów niezależności zaledwie rok wcześniej - wydaje się nawet, że król oferował Henrykowi tytuł księcia Mazowsza w zamian za złożenie hołdu lennego.

Opozycja dała o sobie znać już w kwietniu 1219 roku. Siostra Henryka Świętosława zasiadająca w Kaliszu, również odsunięta od rady wszczęła otwarty bunt przeciw władzy książęcej. Poparły ją niemal wszystkie siły niechętne Wielkopiastom. Miesiąc później spowinowacony z królem polskim papież zażądał od rady odejścia od inwestytury świeckiej pod groźbą ekskomuniki młodego księcia. Rada musiała ustąpić po raz pierwszy. Kilka dni później Świętosława kaliska poprosiła o pomoc zbrojną króla Leszka przeciwko wojskom rady. Państwo Wielkopiastów wyczerpane wojnami Bolesława I nie było w stanie powstrzymać armii polskiej. Za sukces można natomiast uznać dyplomatyczne zdolności Bartosza z Kujaw, który mimo kompletnej porażki zdołał utrzymać niezależność Wielkopiastów od Korony. W kwietniu 1221 roku podpisano traktat w Mariogrodzie kończący II wojnę z Polską, na mocy którego hrabstwo kaliskie zostało wasalem polskim, natomiast Płock został bezpośrednio włączony do domeny królewskiej.

W kraju rozpoczęła się cicha walka stronników opozycji z radą regencyjną, nikt natomiast nie zwracał uwagi na młodego księcia, który dorastał w atmosferze morderstw i skandali dworskich. W październiku 1225 roku zmarł jego ojciec Henryk - przywódca opozycji. Sytuacja zdawała się ustabilizować, jednak na południu wciąż dawał o sobie znać król Leszek. Tuż po 14 urodzinach księcia, legat papieski Rotariusz przybył do Mariogrodu, by ogłosić ekskomunikę dziedzica Wielkopiastów. W obliczu tych zajść Konrad zdecydował się na krok świadczący bez wątpienia o jego sile charakteru - w marcu 1228 roku przeprowadził wraz z grupą niezadowolonych możnych spisek przeciw radzie regencyjnej i ogłaszając się wrogiem papieża postanowił przywrócić inwestyturę świecką, co nie przysporzyło mu sojuszników. W listopadzie 1228 roku Konrad i legat papieski Rotariusz podpisali konkordat, na mocy którego odwołano ekskomunikę młodego księcia, ten natomiast zrzekł się inwestytury.

Normalizacja stosunków na tle religijnym niewątpliwie pomogła Konradowi w rozwiązaniu problemów politycznych. W czerwcu 1229 roku zbuntowała się przeciw jego władzy księżna Katarzyna Poraj, jego macocha, mająca na celu osadzenie w Mariogrodzie swego syna Krzesława. Bunt ten wybuchł w Gnieźnie i spotkał się z gorącą pomocą króla Leszka. Tym razem jednak Królestwo Polskie samo stanęło w obliczu wojny domowej i w marcu 1231 roku podpisano pokój, na którym Leszek zgodził się oddać Płock zagarnięty przed 10 laty, w zamian za przyznanie małemu Krzesławowi hrabstwa Semigalii.

Konrad nabywszy pewności siebie po tym zwycięstwie postanowił znacznie wzmocnić władzę książęcą wobec swych wasali. Szczególnym celem jego agresji stali się jego wuj Mieszko (hrabia Kurlandii) i kuzyn Strasz (syn Mieszka, hrabia Pomezanii). Ci nie czekając na konfiskatę swych dóbr wypowiedzieli mu posłuszeństwo w czerwcu 1233 roku. Równocześnie pozostałości anty-Konradowskiej opozycji w Semigalii ogłosiły jego detronizację i okrzyknęły prawowitym księciem Krzesława. Sytuacja była niebezpieczna i groziła upadkiem państwa założonego przez Bolesława I, jednak Konrad z właściwym sobie talentem pokonał wszystkich konkurentów do tronu, skazując ich na wygnanie z kraju. Najdłużej bronił się Strasz, którego oddziały prowadziły wojnę partyzancką na podmokłych terenie Żuław jeszcze do 1240 roku.

W czerwcu 1235 roku książę śląski Mszczuj wypowiedział posłuszeństwo Koronie. Powstała w ten sposób znakomita sytuacja do zadania Polsce ciosu, z którego już by się nie mogła podnieść. Państwo Wielkopiastów było zcentralizowane jak nigdy wcześniej, jednak wydarzenia ostatnich lat były ogromnym obciążeniem dla księcia Konrada. Mając zaledwie 22 lata wygnał z kraju niemal całą swą najbliższą rodzinę, nie był lubiany ze względu na rządy "twardej ręki" jakie zaprowadził w państwie, wreszczie nie był w stanie samemu efektywnie rozporządzać całą swoją domeną. Dodatkowo na psychice księcia odbiły się wydarzenia z jego dzieciństwa, kiedy to musiał bezsilnie patrzeć na zmagania rady regencyjnej z jego własnym ojcem, którego ponoć darzył "ogromną miłością, jaką tylko syn mógł ojca darzyć (Kazimierz z Gniezna "Żywot nieszczęśliwego księcia Konrada"). W efekcie Konrad zamknął się w sobie odrzucając od siebie nawet żonę i maleńkiego synka Bolesława. 23 września 1235 roku służący znaleźli księcia powieszonego we własnej sypialni - prawdopodobnie popełnił samobójstwo.


Konrad - książę Mazowsza, Kurlandii i Samogicji 1219-1235

Konrad był niewątpliwie jedną z najwybitniejszych, ale też najnieszczęśliwszych postaci wśród Wielkopiastów. Intrygował potomnych i stał się bohaterem licznych eposów jako przykład człowieka, który był sławny, ale nigdy nie zaznał prawdziwej miłośni, przyjaźni i spokoju. Sytuacja w jakiej zostawił państwo była bardzo porównywalna z tą jaka była gdy on sam obejmował tron. Teraz księciem został jego 5-letni Bolesław II.

PS: Mapę państwa Wielkopiastów zamieszczę w nastepnym odcinku, bo dopiero wtedy zajdą większe zmiany terytorialne

 

AAR jest ciągle w toku - trochę trzeba czekać na następny odcinek, albowiem Bolesław II wstąpił na tron mając kilka lat i teraz rządzi już dość sporo... Fakt faktem jestem już w 1255 roku i zanosi się wreszcie na konfrontację z Mongołami:twisted: Jedno jest pewne: jego panowanie nie będzie należało do spokojnych:twisted:

I naprawdę wielkie dzięki za przychylne komentarze i wszelkie opinie apropo tego co zmienić

Czyszczę i zamykam, jeżeli będziesz chciał wrócić do pisania - PW
Darker