Markgrafschronik "Baden - Land am Rhein"

Markgrafschronik "Baden - Land am Rhein" - niem. Kroniki margrabskie - "Badenia - Kraj nad Renem"

Z czasem tytuł zmienię na Königschronik - przewiduję koronację

Wstęp​

Wdzięczny będę za każdy komentarz, niezależnie od treści. Bęzie to coś w stylu pocztu, a wstawiane tam będą niezależne elementy fabularne, których w kronice nie ma, tylko po prostu będą wrzucane .

 

Krzysztof I (1475-1515)
Część 1​

Krzysztof człowiekiem był prawym, sprawiedliwym i sprawom narodu oddanym. Dążył on do poprawy stosunków ze wszelkimi państwami, jakie tylko istniały w szerokim świecie badeńczykom znanym. Wojny jak ognia unikał, jako, że tajników jej nie znał zupełnie.

W roku pańskim 1492, gdy Irlandia niepodległość swą ogłosiła i spod jarzma króla Anglii się wyzwoliła, doprowadził Krzysztof do całkowitej stabilizacji wewnątrz margrabstwa. Także przyjaznej Bawarii dozwolił przez teren kraju swego przejść, by w Geldrii Albrechta IV Mądrego oddziały wojować mogły, a z Palatynatem w mariaż królewski wdał się. Natychmiast zaowocowało to sojuszu ofertą ze strony Filipa Szlachetnego Wisselbacha, miłościwie palatyńczykom panującemu, którą chętnie Krzysztof przyjął, jednakże zastrzegając sobie, iż Badenii armia nie dostąpi za życia jego agresji na kraj żaden, a sojusz służyć będzie jedynie ku obronie państw.



Mariaże margrabia zawierał, gdzie tylko się dało, niektóre co prawda z odrzuceniem bezczelnym się spotykały, jak to było w Szwajcarii roku pańskiego 1492. Dążył do kraju scentralizowania i poczynić chciał innowacje, a ukochanemu ludowi swemu władzy kosztem arystokacyji nieco przysporzyć. Również skłonny był bardziej wolnemu handlu i na ziemiach swych wprowadzić takowy niezmiernie pragnął. Kupców w cztery strony świata posyłał, ażeby skarbiec w Baden - Baden złotem wszechobecnym się mienił.

Do sojuszu tymczasem Kolonia dołączyła, a Krzysztof starać się począł o włączenie do niego również Wirtembergii. Starania jednak i prośby na niczym spełzły, a Wirtembergia do Saksonii, Irlandii i Hanoweru przystać się zdecydowała.

1496 roku pańskiego Turcy obrońcą jedynym wiary islamskiej się obwołali.

Walczył margrabia dzielnie o dominację na rynku weneckim i flandryjskim potem, a boje zacięte toczył na arenie handlowej, ku porażce z pogardą oraz obrzydzeniem patrząc. Kupcy jego nękali konkurentów swych szczwanych z Irlandii, czy z Austrii.

W roku 1500, hucznie obchodzonym w świecie całym, nadał Krzysztof rządcy swemu w Badenii tytuł poborcy podatkowego. Również wtedy armia badeńska do Palatynatu się wybrała i paradę tam wielką urządziła ku czci elektora Wisselbacha, w którym przyjaciela wielkiego Badeńczycy mieli. Sojusz, świętym zwany, a w skład którego Francja, Bretania, Sabaudia i najświętsze z państw, w którym to władca korony nie nosił, a tiarę w wojnę się wkiełznał z koalicją podstępną Florencji, Modeny i Genui.

Wtenczas, spokojny czas, w którym wydawało się, iż wojna rzeczą jest niepojętą, nad Renem, w spokojnych księstewkach nad tą piękną rzeką skupionych, zawrzało...



Krzysztof, mimo gniewu, wstrzemięźliwość zachowywał i wojnie się opierał. Jednak żona wpływ coraz większy na decyzje margrabii pozyskiwała, co zaskutkować w przyszłości miało i okolicę rozbudzić, niczym batogiem smagniętą poczciwą szkapę...

I tak 4 maja roku 1501 odczytał Albrecht von Mosbach, na tronie strasburskim zasiadający wojny wypowiedzenie przez Krzysztofa I, margrabię Badenii wystosowane...



[/img]http://images31.fotosik.pl/90/6d717b60047137dd.jpg[/img]

Podniesiono w kraju podatek i ruszyła niemal dwudziestotysięczna armia na wroga. W duchu pokoju chciał jeszcze Krzysztof z Lotaryńczykami pokój zawrzeć, ofertę wysłać mu się udało, lecz odrzucona została, co wielce władcę zasmuciło.

1 czerwca starły się armie Badenii i Strasburga w okolicach Erstein. Bitwę ogromnym wysiłkiem zwyciężyli badeńczycy i Strasburg oblegać poczęli.



We Włoszech Mantuę Mediolan do włości swych włączył i Istrię okupuję, a miasta Genui i Modeny przez siły francuskie oblężone są.

Tymczasem w cesarstwie całym zawrzało niemiłosiernie - oto rozpoczęła się wielka wojna państewek środkowoniemieckich z Austrią, Czechami, Bawarią i Münsterem. Również Węgry walczą z Austriakami. Do wojny włączył się też sojusz kolońsko - palatyńsko - badeński. Jednak pokojowo nastawiony Krzysztof odmówił wzięcia udziału w ataku. Po zajściu owym Badenia z sojuszu została wyrzucona.



Natychmiast po tym zdarzeniu, dołączył Krzysztof, wpływy odzyskując, do świętego sojuszu francusko - brytańsko - sabaudzko - papieskiego. Znacznie poprawiło przymierze owe sytuację margrabstwa i w kozi róg sojusz strasbursko - lotaryński zapędziło. Jednak znalazł się margrabia w stanie wojny z Genuą, Modeną, Toskanią, Neapolem i Joannitami.

Teraz oczy margrabskie w kierunku finansów się zwróciły. Wprowadził władca podatek wojenny, co sytuację finansową ustabilizowało.

Ledwo co wojnę zaczął, już sojusz kleweńsko - hesko - würzburski się wycofał haniebnie, resztę przy tym wrogów Austrii na porażkę skazując. Jednak waleczni Helweci przyłączyli się do Niemców i ruszyli na Austrię.

17 lutego roku pańskiego 1502 na dwór Krzysztofa wiadomość doskonała napłynęła - oto wojska pułkownika Aachen Strasburg zdobyły. Natychmiast do margrabstwa włączona została cała Alzacja i Lotaryngia osamotniona została w wojnie.

I nagle stało się to... Stanęło margrabstwo między młotem a kowadłem i ze świetnej sytuacji zmieniło się Badenii położenie w okropny koszmar. Jedyna nadzieja, że Francuzi Lotaryńczykom żelaza nie poskąpią...



Oto Würzburg, Hesja i Klewe w szranki z Krzysztofem stanęły... Pożałują gorzko tej decyzji, nieszczęśnicy. Kara Boska będzie wielka, gdyż na papieskiego sojusznika rękę podnieść to zbrodnia i grzech niewybaczalny!

W ostatniej chwili dotarło wojsko do Badenii i u bram Baden - Baden żołnierzy heskich zatrzymało. Bitwa rozgorzała i bliscy zwycięstwa byli Badeńczycy, gdy wroga odsiecz nadeszła. Jednak z pomocą boską odparto atak.

Wtedy to ważne nastąpiło zajście i Austria, nielubiana w Badenii, mogła okazać sie badeńczykom ratunkiem - oto wplątała się w wojnę z nią Lotaryngia. Teraz, gdy wojowała z największymi europejskimi potęgami - Francją i Austrią - los jej był niemal przesądzony. Krzysztofowi pozostawało skupić się na obronie przed Hesją, która wciąż atakowała. Würzburg i Klewe bierni pozostawali.

Jednak nie na długo. Armia badeńska odpierała kolejne ataki sojuszników. Stały się one na tyle silne i zagrozić poważnie kraju były w stanie, że Krzysztof przystał na pokój z sojuszem za marne 20 florenów.



Również z Neapolem i Modeną zawarty został pokój. Lotaryngia zawarła sojusz z Palatynatem i Kolonią, a papieżem nowym Pius III został.
W końcu i do Lotaryngii duch pokoju zawitał. Uradował się wielce Krzysztof pokój nad wszystko wielbiący, odczytując wiadomość, wysłaną mu z Nancy.



Było to 19 września 1503 roku. Lotaryńczycy zawarli też pokój z Austrią. Ustabilizowała się sytuacja w państwie, a o dwie trzecie swej powierzchni zostało terytorium Badenii zwiększone. Bez niepokojów społecznych przeszli Badeńczycy przez wojnę tą, lud był z wojaczki zadowolony wręcz i mimo wojennych podatków wspierał państwo ochoczo poprzez pracę lub do armii się zaciągając. Mariaże z Czechami, Hanowerem, Polską, Francją i Anglią zawarto, co reputacyji poprawie posłużyło.

Węgry, razem z Polską, Litwą i Bremą Seldżuków stalą karmiące ogarnęły bunty. Joannici, co to na papieża rękę podnieśli, Bolonię zdobyli. Zmarł Pius III, rządząc zaledwie dwa miesiące, a na miejsce jego tiarę przybrał Juliusz II.

W 1504 roku wojna w Niemczech końca słusznego dobiegała, a Francja i Badenia wojny zakończyły z Joannitami i państwami Włoskim. Jednak sojusznicy z Rzymu i Sabaudii wciąż wojnę prowadzili. Z Austrią wojowała już tylko Szwajcaria, nie mając szans wielkich, mimo okupacji posiadłości austriackich we Francji.

Sukces w ekonomiji również odnotowany został - oto margrabstwo czwartym największym eksporterem wina w świecie jest, na równi z Wenecją, z handlu słynącą od zawsze.

Chłopi niewdzięczni w Alzacji bunt wszczęli przeciw swemu panu, miłosiernemu nad miarę. Wojsko wspaniałe, w służbie margrabii stłumiło rozruchy, zanim władca zorientował się, co się dzieje.



Nowa wybuchła wojna między Wirtembergią, Saksonią i Hanowerem, a mocarną Brandenburgią, osłabioną wcześniejszą stratą ziem wschodnich na rzecz Polaków. Hanower natychmiast objęły powstania chłopskie. Natomiast z Wiednia napłynęła sensacyjna wiadomość - całe 116 florenów zapłaciła pokonana Austria, wielka Austria, zwycięskiej Szwajcarii. Przyjaciel Helwetów, jakim był margrabia, z uśmiechem wiadomość tę przyjął i w mariaż wszedł z nimi, dowód uznania dając. Zawarł mariaż również z prześwietną Sabaudią. Austria zyskała jednak okolice Preszburga po wojnie z Węgrami.

Fryzja, opanowana od roków kilku przez zbuntowanych chłopów przyłączyła się do Oldenburgu. Sojusz wirtembersko - hanowersko - saksoński zawarł pokój z Brandenburgią.

Wielką porażką Węgier zakończyła się wojna z Turkami - stracili Banat i Wołoszczyznę oraz wysoki zapłacili trybut. Na scenie handlowej wielka nastąpiła sensacja - oto Turcja i Wenecja, przebogata Wenecja, bankrutują! W przypadku Wenecji wypowodowane to było niewątpliwie trybutem, jaki nowy doża zapłacił Austriakom za pokój. Sabaudia i Państwo Kościelne już tylko z Modeną wojaczkę prowadziły. Posłyszano również w Baden - Baden, iż budowana będzie wielka bazylika w Rzymie, a do projektu owego sprowadzeni zostaną najlepsi architekci, tudzież artyści Włoch.

Tymczasem dołącza się do Oldenburga Amsterdam, również zbuntowany. Austriacy posiadłości swe w Niderlandach błyskawicą tracą. Tego samego dnia, czyli 1 maja 1506 roku pańskiego Państwo Papieskie i Sabaudia zawarły rozejm z Modeną, która została wasalem Francji. Wojna w Świętym Cesarstwie Rzymskim zakończyła się ostatecznie. Nowe można było już wydrukować mapy, bez obaw, iż zmienić granice będzie trzeba.



Szybko poznać można, iż na wojnie w Niemczech Oldenburgu hrabia najwięcej zarobił, przy tym miecza do ręki nie biorąc, a sprytem i przebiegłością swoje tereny rozszerzając. Na południu natomiast Lombardia wywalczyła Istrię i Mantuę anektowała, wojaczką zmęczenie spowodowało jednak wielkie wśród kmieciów bunty.

Mnóstwo dzieci swoich wydawał Krzysztof za mąż, by stosunki poprawić dyplomatyczne. I tak małżeńskimi połączono więzami szlachetną Badenię z Portugalią, Węgrami, Bawarią, Oldenburgiem i Bremą. W związku z taką ilością potomstwa nieprzychylni mu dzieciorobem go zwali i plotki rozpuszczali, że jakoby Krzysztof cudzołożąc się dzieci swych dorobił. Gdy przyłączył się do wojny z Anglią, Hiszpanią i Portugalią wedle woli Francji i razem z sojuszem, władcy tamtych krajów tytułować go poczęli Krzysztofem I Dzieciorobem. W Tordesillas natomiast traktat ważny podpisan został, jednakże kolonii on dotyczył, a sprawy owe Badeńczykom odległe były.



Tymczasem we Włoszech Mantua niepodległość swą ogłosiła, a Hiszpania Neapol do włości swych przyłączyła. Podobnie król Francuski, Ludwik XII z Brytanią poczynił. Austria Czechy zwasalizowała. W Baden - Baden się margrabia raduje, bowiem do skarbca coraz to większe kwoty napływają, co ordynacjom handlowym zawdzięcza. Sukcesy niebagatelne tymczasem Francuzi odnoszą - Calais i Perpignan już oblegają, a legiony potężne spod znaku trzech lilii przez Pireneje przechodzą, by rozwagi nauczyć króla hiszpańskiego. Jedynie Angielczyków flota nad Francuzami zwycięża, a we Włoszech papieżowi dywizje Hiszpańskie zagrażają, lecz Bóg do Rzymu ich nie dopuści. Francuzi już Geronę i Bilbao oblegają, klęska Hiszpanów pewną się wydaje, jedynie Ankonę we Włoszech, co to do Papieża słusznie należy, zajmują.

Francuzy i Sabaudczycy Perpignan, Calais, Bilbao i Geronę już zdobyli. Hiszpania 200 florenów zapłaciła za pokój z sojuszem. Meklemburgia wyswobodziła się i niepodległość ogłosiła, skutkiem czego natychmiast rzuciły się na nią Hanower, posiadacz były oraz sojusznik jego, Saksonia.

Następne mariaże zawarto ze Szkocją, Zakonem Krzyżackim i Münsterem. Na wschodzie Polska, Litwa, Prusy i Brema nową wojaczkę rozpoczęły i ostrza swe przeciw Brandenburgii skierowały. Papież zawarł pokój z Anglią i Portugalią. Zmarł Filip Wittelsbach, elektor Palatynatu i przyjaciel Badenii. Na tronie zastąpił go Ludwik V. Do wojny z Brandenburgią przyłączyły się Meklemburgia, Dania i Szwecja. Sojusz Habsburski z Węgrami wojować począł. Sabaudia pokój zawarła z Anglią i Portugalią. W kolejną wojnę wplątali się Habsburgowie - z Würzburga, Hesji, Klewe i Oldenburga przymierzem tym razem.

Odbili Angielczyki Calais, a i Amiens opanowali. Stanęły jednakże pod Lizboną wojska Francuskie, a Lizbona był to ostatni Portugalczyków bastion w kraju ich rodzimym, gdyż resztę już Francuzy okupowały.

W Alzacji bunt chłopstwa nastąpił znów. Udało się kmieciom zająć Strasburg i wojska margrabskie do odwrotu przymusić, co zasygnalizowało natychmiast Krzysztofowi, że pokój czym prędzej zawrzeć powinien. Tak zrobił i w walce z sojuszem angielsko - portugalskim same zostawił Francję i Papieża. A był to już rok 1510.



Stłumione zostały chłopskie rozruchy. Natomiast Polska z Litwą, Prusami i Bremą wojnę przeciw Szwedom i Duńczykom wszczęły. Do wojny owej przyłączyły się rychło siły hanowersko - saksońskie. Również sojusz austriacko - czesko - bawarsko - münsterski przeciw Branderburgii wojować zaczął. W Alzacji stłumiono kolejny bunt chłopski. Tymczasem z dowódców inicjatywy rozpoczęta, sukcesem zakończyła się armii badeńskiej reforma. Francja pokój zawarła z sojuszem angielsko - portugalskim, na czym równo 168 florenów zarobiła. Zaraz po tym zgotowała Krzysztofowi niespodzian prezent, niepodległość mu gwarantując.
Na północy Brema właściwą Danię całą już zajęła - od Szlezwiku po Aarhus i Kopenhagę. W tym to kraju rządy rozpoczął... Krzysztof I, margrabii badeńskiego imiennik. Jako, że Bremę z Badenią ciepłe od zawsze stosunki, nie wzbudziło to kontrowersji żadnych, a wręcz przeciwnie, przyjaźń między państwami pogłębiło.

Nad Renem nic się nie działo, aż do roku 1513. Były to czasy, kiedy Krzysztof na zdrowiu podupadł i ochromiał bardzo, a rządzeniem parała sie żona jego, wojownicza i krnąbrna, lecz nie wiedział o tym nikt. I właśnie w roku pańskim 1513 Francja zaatakowała Lotaryngię, Palatynat i Kolonię. Nietrudno domyślić się więc było, co wobec takiego wydarzeń obrotu kobieta owa, imieniem Otylia von Katzenelnbogen zrobi...

Jednak dysponowali lotaryńczycy zbrojeniem nowocześniejszym i fechtunkiem lepszym, co zmagania wojenne utrudniało niezwykle. Nancy oblegać Sabaudczycy poczęli, więc na Palatynat wojska badeńskie ruszyły. Jednak to przeciwnicy wciąż na Alzację napierali. I nagle, niespodziewanie, zaczynająca się wojna skończyła się - oto w imieniu całego sojuszu Francuzy z sojuszem wrogim pokój zawarli, biorąc za to marne 4 floreny i pozwolenie na przemarsz wojsk przez Lotaryngię. Już część pieniędzy znaczna ze skarbca została w tę wojnę włożona, a Francuzi bezczelni bez konsultacji z Krzysztofem wojnę zakończyli. Hańba im!*

Brandenburgia wszystkie swe tereny nad morzem położone straciła, gdyż mieszkający tam Pomorzanie niepodległość ogłosili. Rządu Brandenburskiego upadek to spowodowało i osłabiło zacny niegdyś kraj na tyle, iż nie rozpoczął nawet wojny przeciw państwu nowemu, Pomorzem okrzykniętego. W ciągu ostatnich 15 lat stracili Brandenburczycy trzy czwarte swego terytorium.

Mediolan wszystko, co w latach ostatnich zdobył, zatracił. Istria, ogarnięta buntami, do Wenecji się przyłączyła. Nowy sojusz się zawiązał, przeciw Brandenburgii, Danii i Szwecji skierowany i wojujący otwarcie z owymi państwami. W skład jego wchodziły Hesja, Hanower, Saksonia i Pomorze. Würzburg przyłączył się do Wirtembergii i Szwajcarii. We Francji sensacyja natomiast nastąpiła - oto pustkami świeci skarbiec w Paryżu, bankructwo!

Brandenburgia z map zniknęła już, przez Saksończyków anektowana. 23 listopada roku pańskiego 1514 wprowadził Krzysztof nowy podatek, by sytuację finansową kraju ustabilizować.



Rozpoczęła się wojna habsbursko - węgierska, w której broniące się Węgry nie miały praktycznie żądnych szans.

20 kwietnia 1515 roku na zamku w Baden - Baden Krzysztof ducha wyzionął. Panowanie jego przysporzyło margrabstwu mnóstwo prześwietnych mariaży i sojuszy. Lud kochał go niezmiernie, jedynie niektórzy kmiecie alzaccy bunty wzniecali przeciw jego miłosiernemu panowaniu. Z wojen wszelkich zwycięsko lub pokojowo wychodził. Zarządzał dobrze krajem w trudnych chwilach, szczególnie podczas zawieruchy wojny pięcioletniej oraz wojny z Anglią, Hiszpanią i Portugalią, w której co prawda margrabstwo czynnego udziału nie brało. Władzę w kraju najstarszy z synów margrabskich objął i koronowany jako Bernard III został rychło.




*Władowałem w tę wojnę ok. 4/5 funduszu, żebym mógł się utrzymać, liczyłem na duże zdobycze, a tu mi wyskoczyło... Wredne żabojady ;/.

Pomagajcie mi proszę, bo nie gram nawet miesiąca w EU2 i idzie mi ciężko. Również ciężko pisze mi się AARa - przerzucenie się z HoI na EU to trudna sprawa. wiem, że ten odcinek wyszedł koszmarnie i będę wdzięczny za każdy komentarz, niezależnie, co w nim będzie zawarte

 

Taka wprawka. Niestety, lub na szczęście, wszystko co mówił chłopak (ja) to prawda...

 

Bernard III (1515-1536)
Część 2​

Nie był Bernard tak zdolny jak Krzysztof, ojciec jego. Wojaczki i dyplomacji podstawy jedynie opanował, a na ekonomiji i administracyji nie znał się zupełnie. Jedna mu przyświecała idea - z Wirtembergią Badenię połączyć, gdyż kraj to badeńczykom był bratni.

W roku 1515, pierwszym jego panowania, sojusz polsko - litewsko - bremeński, który Węgry opuściły, pokój zawarł z Danią i Szwecją. Na mocy traktatów owych, na Bornholmie podpisanych, otrzymywała Brema całą Jutlandię i Holsztyn. Dla Skandynawów upokorzenie to ogromne, jednak propozycja łaskawa była, zważywszy, iż wróg Kopenhagę trzymał. Francuzy natomiast cuda jakoweś wyczyniają - oto urzędników awansują wszędzie, fortece wznoszą i flotę rozbudowywują, jak tylko da się w ich zakresie. Litwa natomiast lennikiem polskim być przestała. Oldenburg z Wenecją sojusz zawiązał, przeciw Austryjakom zapewne skierowan. Austryja Karpaty zdobyła i wszystkie tereny po zachodnim Dunaju brzegu od Węgier. Szykują Habsburgi Madziarom porażkę niebagatelną.

Widząc, iż podupada we Flandryji handel, podpisał Bernard kilka porozumień, by nie konkurowali ze sobą kupcy krajów wzajem przyjaznych. W czerwcu roku 1516 w nową, magiczną broń armię badeńską wyposażono. Była to broń palna - arkebuzy.



W Alzacji kolejne bunty chłopskie wybuchły. Margrabia mariaże, podobnie jak swój ojciec zawierał. Niechże przykładem będą te z Meklemburgią, Litwą i Toskanią. W końcu, 7 marca 1517 roku, udało się Bernardowi dokonać tego, czego pragnął od kiedy tylko na tronie zasiadł.



Austryja Bawarię, co to od wojny z Węgrami odstąpiła, zwasalizowała, Meklemburgia natomiast, w Rusinach z Moskwy oraz z Riazania sojuszników znajdując, na Mongołów ruszyła. Natomiast Krzyżacy, wraz ze swymi sojusznikami - Palatynatem, Kolonią i Lotaryngią sojusz polsko - litewsko - pruski zaatakowali. Jednak już wojnę skończyli i rzucili się Litwini na Mołdawię. Za odszkodowanie niewielkie zakończyła Dania wojnę z Saksonią i Hanowerem; tak samo Czesi z Madziarami, którzy już tylko w Budapeszcie przed Austryjakiem się bronią poczynili. Toskania, Genua i Joannici wojować przeciw Modenie poczęli.

Znów chłopi alzaccy bunt wszczęli, jednak skutecznie stłumion on został. 29 maja południowym Niemiec rejonem straszliwa wiadomość wstrząsnęła...



W tym samym dniu niejaki Marcin Luter rozpoczął kościoła reformowanie. Herezje jego popularne stały się w całych wschodnich Niemczech. Śmierć heretykom! W Badenii nowa religia nie będzie tolerowana!




Luter jako igraszka w rękach diabła - drzeworyt z 1525 r.


Dnia 5 października oburzony margrabia wojnę zdradzieckim Szwajcarom wypowiedział. Ruszyła armia pułkownika Plauena na Zurych. Pod miasta owego murami helwecką armię rozgromiła i oblężenie rozpoczęła.

Austryjacy natomiast wojną z Węgrzynami zakończyli, otrzymując całą wschodnią stronę Dunaju, Siedmiogród i Karpaty. Karol I z Hiszpanii nowym Cesarzem Rzymskim obwołan został. Oldenburg i Wenecja z Mantuą wojnę zaczęli. Tymczasem dowódcę nowego Bernard pozyskał, imieniem Georg Truchsess. Utalentowany ów generał szybko marszałkiem polnym mianowan został i głównym dowódcą w wojnie z Helwetami go margrabia obwołał. 24 października Zurych zdobyty został,oblężenie sukcesem zwieńczono. 14 grudnia 1519 roku pańskiego bitwę pod Beromünster wygrali Badeńczycy i Berno oblegać poczęli.



Dnia 5 lutego roku 1520 przyjęli Saksończycy herezje Lutra i oficjalnie członkami kościoła reformowanego stali się. Hańba im! Skończyła się wojna Modeny z Joannitami, którzy to cały ów kraj do włości swych włączyli. W Alzacji bunt chłopstwa kolejen stłumiono. Nadsyłali Szwajcary mnóstwo pokoju ofert, jednak jedną za drugą odrzucał Bernard konsekwentnie. Wtedy to bardzo śmiały krok wykonali Badenii sojusznicy, Francuzi, jedynym obrońcą wiary katolickiej się ogłaszając. Austria Czechy przyłączyła do terenów swych; powstaje w Wiedniu mocarstwo przeogromne.

27 lipca sukcesem zwieńczono Berna oblężenie i cała Szwajcaria w rękach badeńskich się znalazła. Pokój zawarto, na mocy którego w ręce Badenii wschodnia część kraju przechodziła, a Szwajcaria lennikiem badeńskim się stawała. Natychmiast w dowód miłości i dobroci Badeńczyków do Berna dar został posłan.

Jako druga luterańskie herezje Brema przyjęła. Zasmucił się tym faktem niezwykle Bernard, który od zawsze bremeńczyków sympatią darzył. Würzburg do sojuszu wenecko - oldenburskiego się dołączył.

W roku 1521 Sabaudia wojnę Szwajcarii wypowiedziała. Rychło do wojny owej Bernard się przyłączył. Zaraz oddziały na Berno ruszyły i 4 października oblegać je poczęły. Po niedługim czasie się Francuzy do nich przyłączyli.

Bawaria ze szponów habsburskich się wyrwała i lennikiem Austryji dłużej nie będzie. Nowym papieżem Adrian VI został. Jako następny kraj, zdradził katolicyzm Würzburg. Zaraz po nim uczyniło to Pomorze. Francja na własną rękę wojnę z Oldenburgiem i Wenecją wszczęła. 5 czerwca od naporu Badeńczyków i Francuzów Berno padło. Natychmiast anektował Bernard Szwajcarię. Tu napomknąć warto, iż margrabia miłował ziemię oraz jak najwięcej pragnął jej mieć i od okoliczności niezależnie granice państwa swego sposobem dowolnym chciał rozszerzać.

Następne kraje protestantyzm przyjęły, Hanower i Szwecja mianowicie. Margrabia rozpoczął natychmiast poprawę stosunków dyplomatycznych na celu reputacji swej w świecie polepszenie mającej. Krzyżacy również protestantyzm przyjęli. Wypowodowało to wojnę między nimi a polsko - litewsko - prusko - węgierskim przymierzem. Mediolan częścią Austryji stał się, a Francuzy Fryzję oblegają.

Tymczasem wielkie niezadowolenie wśród chłopstwa zaowocowało w całej Szwajcarii buntami. Z trudem stłumić je się udało, jednak w bitwie zginął marszałek Georg Truchsess...

Portret marszałka Truchsessa pędzla Palmy il Vecchio, szkoły weneckiej

Wielka wojna się rozpętała - oto Austryja w przymierzu z Pomorzem na Polskę, Litwę, Prusy i Węgry ruszyła. Papież w wojnę z Wenecją wdał się, lecz udziału w niej odmówił Bernard. Do sojuszu palatyńsko - kolońsko - lotaryńskiego rychło Würzburg dołączył. Szwecja przestała wasalem być duńskim i z Danią sojusz opuściła, do Krzyżaków i Münsteru się przyłączając. Papieżem nowym Klemens VII został. Poczynił Bernard mariaże z Hesją. Zajęli Austryjaki Podole, Ruś Halicką, Podkarpacie i Lwów, który to Polacy odbić próbują. Do wojny przyłączyła się Bawaria po Habsburgów stronie. Sojusz ów, austryjacko - pomorsko - bawarski wojuje również z przymierzem Oldenburgu i Wenecji, do którego Raguza się dołączyła. Lwów odbili Polacy i na Karpaty si skierowali. Mołdawię, którą to Litwa anektowała natomiast siły Austryjackie oblegają.

W 1524 roku w Badenii nastąpił okropny skandal. Oto Wirtembergia, lennik badeński na protestantyzm przeszła i lenna zapłaty odmówiła. Wściekły, a oporu nie znoszący Bernard przeprowadził zamachu stanu akcje błyskawicznie, po czym przyłączył Wirtembergię do ziem swych.



W zamian za niski trybut sojusz polsko - litewsko - prusko - węgierski zawarł pokój z Austryją, która teraz ku państewkom północnych i środkowych Niemiec bagnety zwróciła. Były to Saksonia, Hanower, Oldenburg, Hesja, Münster i Klewe oraz ich sojusznik Zakon Krzyżacki. Austria znalazła się jeszcze w stanie wojny z Mantuą, Genuą, Toskanią i Joannitami. Niedługo do wojny dołączyły Szwecja, Lotaryngia i wszystkie państwa Niemczech prócz Bremy i Meklemburgii. Palatynat jako jedyny po stronie Austrii się opowiedział. Mantua zdobyła Mediolan, Wenecja Innsbruck, Lotaryńczycy oblegają Besancon, a siły kleweńskie Palatynatu stolicę. Raguzę Turcy zaanektowali, a Hanower za trybut mikroskopijny pokój z Austryją zawarł. Ciężkie się toczą boje w Palatynacie, Würzburgu i okolicach Norymbergi. Lotaryńczycy Besancon posiedli. W Oldenburga rękach znalazła się cała Holandia, gdyż Arhnem i Vlissingen zdobyli. Palatynat z Klewe za niskie odszkodowanie pokój zawarł. Pomorze wyższą cenę musiało zapłacić księstwu za pokój. Oldenburg z Austrią również pokój zawarł, na mocy którego Niderlandy uzyskał. Zaraz potem hrabstwo przyjęło religię kościoła zreformowanego. Habsburgowie Węgry odziedziczyli, lecz na mocy pokoju z sojuszem Würzburga, Kolonii i Lotaryngii posiadłości we Francji stracili. Pomorze z Saksonią i Hesją w stanie wojny się znalazło.

W Zurychu awans podatków poborcy rozpoczęto, a w Wirtembergii bunt, stłumion natychmiast, chłopstwa nastąpił. W końcu, dnia 26 stycznia roku 1527 i sojusz Badenii do wojny się włączył.



16 kwietnia wojsko badeńskie pod Monachium z Bawarczykami się starło, a po zwycięstwie miasto oblegać poczęło. U murów Baden - Baden Palatyńczycy stanęli i oblężenie rozpoczęli, jednak kontratak odrzucił ich spod miasta. Z pomocą nadeszły papieskie i sabaudzkie dywizje. Austryjacy Innsbruck odbili. Pokój został między nimi i ich sprzymierzeńcami a świętym sojuszem zawarty, mówiący o zapłacie papieżowi 80 florenów trybutu. Rozpoczęto wojnę z Joannitów zakonem, Mantuą, Genuą i Toskanią wedle papieskiej woli. Armie badeńskie skierowały sie ku Genui. Po drodze krótka, wygrana z genuejczykami bitwa się przydarzyła w Turynu okolicy. 19 listopada rozpoczęto Genuę oblegać. Sabaudzkie oddziały wtenczas Modenę, do Joannitów należącą zdobyły. Po podniesieniu podatku wojennego bunty chłopskie się rozpoczęły w Alzacji i wschodniej Szwajcarii. W tłumieniu ich pomagały oddziały francuskie i papieskie. Joannici sojusz z Mantuą, Genuą i Florencją opuściły, a Hiszpanii lennikiem się stały i przyjęły od niej Maltę w podarku hojnym. Sojusz, przez Polskę przewodzony, pokój z Pomorzem zawarł, wskutek którego Prusy w władanie swe obszar od Świnoujścia do Łeby otrzymali.

W Wirtembergii kolejny bunt chłopstwa nastąpił. Mimo, iż został on spacyfikowany w zarodku, podjął decyzję Bernard o opuszczeniu Genui i zostawieniu ją Francuzom. Oddziały, oblegające ją rozwiązano i wycofano się czynnie z wojny. Zdobyto Zurych, dotąd przez chłopów opanowany. Jednak tuż po tym chłopi zbuntowali się znów. Jak zwykle zostali pokonani.

Zawarł sojusz pokój z Genuą w zamian za floreny, w liczbie dziewięćdziesięciu. Florencję Francuzi poczęli oblegać. Bernard przystał również na pokoju propozycje , z Rodos mu przysłaną i w imieniu sojuszu wrogiego z Florencji.



Bernard mariaże ponowił z Polską, Francją i Sabaudią, a także nowe zawarł z Prusami, Portugalią, Mantuą oraz Kolonią. Wenecja tymczasem w sytuacji tragicznej się znalazła - wojowała bowiem z Austryją i Turcją jednocześnie. Węgry niepodległość ogłosiły i Austryjacy im wojnę wypowiedzieli, jednak wszyscy ich sprzymierzeńcy sojusz zhańbili i żywot jego zakończyli, nie zgadzając się tłumić słusznych pobudek Madziarów, atakowanych przez Turków z południa. Genua ze świętym sojuszem pokój zawarła, a Toskania z Francją jedynie, wciąż przed Sabaudią i Państwem Kościelnym się broniąc. Do przymierza starego z Kolonią, Würzburgiem i Lotaryngią Palatynat powrócił. Należące do Austrii wcześniej zbuntowane terytoria Krainy w ręce tureckie z woli własnej przeszły. Habsburgowie pokój z sojuszem kleweńsko - münsterskim zawarli i w Niemczech już tylko z Saksonią wojowali.

Tymczasem w Alzacji kmiecie bunt wzniecili, drugi już o takich rozmiarach niebagatelnych, oto bowiem 35 tysięcy chłopów po broń sięgnęło, mając przewagę niemal pięciokrotną nad ośmiotysięczną armią margrabii. O dziwo, zwycięstwo odniesiono bardzo szybko i strat nie ponosząc niemal zupełnie. Jednak w niestrzeżonym Bernie nastąpił bunt kolejny i oddziały ściągnięto z Zurychu, by kmieciów powstrzymać. Udało się dokonać tego bez problemów większych.

Margrabia zaczął działać na rynku handlowym w Paryżu i rozpoczął umów podpisywanie, gdy nagle rynek, w Londynie umiejscowiony począł kupców spoza Anglii przyjmować Natychmiast posłał tam margrabia swych kupców. Był to rok 1530.




Pierwsi kupcy zagraniczni na rynku w Londynie

Prym jednak wiedli kupcy Bernarda na rynku w Paryżu, gdzie znakomicie się sprzedawały wino Badenii, czy Alzacji oraz żelazo z wirtemberskich wyżyn i szwajcarskich gór.


Alzaccy winiarze w Paryżu

Następnym krajem, który w herezję wciągnięto Dania się okazała. W Austryji działo się źle - otóż Czesi, śladem Węgrów podążając, suwerenne państwo swe, protestanckie co prawda deklamowali. W Anglii powstało coś, co admiralicją się zwało i wiadomo było jedynie, iż z marynarką ma to związek ścisły. Zakończyła się wojna w Niemczech, definitywnie przegrana przez Austrię. Ostatniemu przeciwnikowi, Saksonii i jej sprzymierzeńcom zapłaciła 72 floreny trybutu. Również święty sojusz zakończył wszelakie we Włoszech wojny. Na wojnach owych Sabaudii region Modeny zyskała, wcześniej do Joannitów należący, a Mantua wasalem francuskim się stała.



W Wirtembergii znów kmiecie rozruchy czynili, jednak szybko przez wojsko zostali spacyfikowani. Wtedy to Turcy Wenecję zdobyli, nie bacząc na trudy bitwy z kanałami związane. Ukraina niepodległość ogłosiła. Zaatakowały ją Litwa i Prusy. Polska w ataku udziału odmówiła, co wyłączyło ją z sojuszu, jednak zaraz potem do niego dołączyła i Ukrainę zaatakowała. Nad Würzburgiem kontrolę przejęli chłopi zbuntowani. Siły lojalne władcy zlikwidowano, kraj cały opanowan jest przez buntowników. Wypowodowało to upadek rządu tamże. Za 75 florenów trybutu zawarła Austria z Wenecją pokój.

Gros porozumień handlowych Bernard podpisał, w obawie o kupców swoich. Wysłał również do Wirtembergii misjonarzy, by lud tamtejszy, w herezje Lutra wierzący, na katolicyzm nawrócić. W Szwajcarii kolejne bunty wybuchły, lecz chłopom ponownie nic wskórać się nie udało. W Baden - Baden pierwszy pułk artyleryjski Badenii powstał. Rok 1531, kiedy to nastąpiło, za przełomowy jest uważan w badeńskich sił zbrojnych historii.

W Anglii natomiast marudny Henryk VIII stworzył własny kościół, będący kościoła protestanckiego częścią i głową jego się mianował. Poczynił to, gdyż papież nie chciał rozwodu uskutecznić, a ów, zgody pewien, drugą żonę poślubił. Jedynie jako bigamia mogło być to przez papieża poczytane, a to dla Anglii skutki by niosło okropne. Dlategóż wystąpił Henryk z kościoła katolickiego.


Henryk VII i Anna Boleyn, jego druga żona

W roku 1532 wybuchła wojna Sabaudii i Modeny, która za niepodległą uważać się poczęła. Papież odmówił w wojnie udziału, sojusz hańbiąc i świętość jego zabierając ze sobą, odchodząc. Bernard dołączył się do wojny, lecz tylko na papierze.



Margrabia dary do Bremy wysłał również, by stosunki z arcybiskupem bremskim, Krzysztofem I polepszyć. Chcąc zawrzeć z nim przyjaźń osobiście, osobiście dary owe wysłał jako prywatne. Przymierze nowe zawiązali Austryjacy z Papieżem, Genuą oraz Toskanią, i na wojnę przeciw Modenie wyruszyli wspólnie. Do sojuszu, niegdyś świętym nazywanego hrabia Oldenburgu się przyłączył. Odnowiono też mariaże kolejne, mianowicie z Münsterem i Szkocją. Wywalczyła sobie Ukraina niepodległość, lecz musiała oddać okręg Krzemieńczuka Polsce, a Prusom Połtawy. Wojny z Wenecją oraz Modeną Habsburgowie pokończyli. Modena wasalem Sabaudii zwycięskiej została i na tym sojuszu z nią wojowanie się zakończyło. Wenecja do przymierza Polaków, Litwinów i Prus się dołączyła. Z nią to, podobnie, jak z Toskanią zawarł Bernard III mariaż.

Prusy protestantyzm przyjęły i hołd lenny Polsce złożyły. Wtenczas w szwajcarskim Basel niezwykły miejsce miał wypadek...

Meklemburgia, podczas gdy Luter zmarł, herezje jego sobie jako wiarę obrała. Tegoż dnia rządy upadły Tunezji i Ordy złotej zwaną, o ile nazwać w sposób taki można w taki sposób nazwać grupę trzymającą władzę wśród owej mongolskiej hołoty. Tymczasem Iwan IV Groźny, książę moskiewski carem Rosyjskim się koronował i władcą Wszechrusi ozwał. W Szwajcarii zaś kolejne powstania chłopskie miejsca zagrzały. Nie jednak na długo.

Węgier podział nastąpił - Austria Pesztu rejon, a Turcja Siedmiogrodu otrzymała. Meklemburgia Bremę najechała, a sprzymierzeńcy jej - Rosja i Riazań z pomocą pośpieszyły. Z duetem owym wszedł Bernard w mariaż szlachetny. Mantua z Wenecją wojaczkę rozpoczęła. Do Wenecjan przyłączyli się sojusznicy dalecy - Polska i Litwa. Bremeńczycy agresorów migiem pokarali, Lubekę zdobyli i tak istnieć przestała Meklemburgia, a Hanza w ręce Bremeńczyków się dostała. Jednak walczyli wciąż z nimi Rosjanie. W Szwajcarskich górskich lasach na świstaki i zwierzynę inną polowanie wielkie urządzono.

12 stycznia 1536 roku pańskiego powołano w Lizbonie urząd religijny, inkwizycją nazwany. Nie wiadomo dokładnie, jaką funkcję urząd ów pełnił będzie, lecz na pewno w świętej swej misji ludziom dopomoże i wiele żywotów ludzkich wspomoże lub ocali. Kwietniem kmiecie Wirtemberscy znów rozruchy wszczęli, zapewne wiosnę czując. Zrozumiałe jest ich zachowanie; do króliczego podobne - również jak króliki w norach mieszkają i obiektem polowań możnych bywają.

Wykorzystując w Danii rządu upadek, Norwegowie niepodległość pod wodzą Hakona VII deklarowali. Szczęśliwie dla nich, Duńczycy nie przeciwstawili się im, czego powodem było zapewne osłabienie państwa wewnętrzne.

30 czerwca roku pańskiego 1536 wydał ostatnie swe tchnienie Bernard III, syn Krzysztofa i Otylii. Nie był władcą wybitnym, aczkolwiek powiększył terytoria Badenii ponad dwukrotnie, pieniędzy mnóstwo zgromadził oraz sprawił, iż w końcu kupcy z Baden - Baden w handlu zaczęli się liczyć. Dwadzieścia jeden lat znakomicie mu na to starczyło, szczególnie owocnym czasem jego panowania był przełom pierwszej i drugiej dekady wieku piętnastego, początek drugiej oraz pierwsza połowa trzeciej. Wielkie niepokoje religijne obeszły Badenię łukiem szerokim. Podczas wielkich wojen, mających na ogół podłoże religijne, nie zatracił niczego Bernard, a zyskał wręcz. Był jednak przez najniższe społeczeństwa warstwy znienawidzony, co bunty ciągłe kmieciów powodowało. Ojcu zdecydowanie w dyplomacji i płodności ustępował. Tron syn bernardowy objął, imieniem Filibert, któremu, jako całe otoczenie młodzianka twierdziło, wielkie czyny były pisane.



P.S

Znaleźliście w tym odcinku 4/5 ciekawe rzeczy? Nie? To szukajcie i pomyślcie!

W następnym odcinku planuję zjednoczenie... Dojczlandu... Da się bez AGCEEP? "imieniem Filibert, któremu, jako całe otoczenie młodzianka twierdziło, wielkie czyny były pisane."

Przydługa cisza, Zamykam, w celu kontynuowania PW
Serek