Na Wyspach, gdzie kwitną Wiśnie - Japonia AAR

Długo zabierałem się do zagrania Japonią w EU 2. W bladym stopniu interesuję się tymże krajem, głównie pod względem militarnym oraz powierzchownie kulturowym; nie jestem jednak maniakiem anime czy współczesnej zjawiskowości pop-japan. Pomysł zaczął powoli kiełkować, aczkolwiek miałem wątpliwości co do samego robienia z tego utworu literackiego; ciągłe bunty i bunty, na przemian z okresem nudy. W pewnym momencie dowiedziałem się od kogoś, że Japonia głównie w pierwszych dwóch wiekach ma problemy w EU 2; posiada pewne perspektywy podboju otaczającego ją świata... Rozpocząłem więc pisanie AAR'u. Tak, to drugi z "serii". Nie zaniedbam swojej Bawarii. "Wyspy Wiśniowe" będą jedynie odskocznią od przebywania w europejskim świecie fabularnopisarskim. Odcinki będą obejmować minimum 10 lat gry, zazwyczaj po kilkanaście. 30 odcinków to będzie aż za dużo w planach; nie spodziewam się dużo powyżej dwudziestu. Rozgrywkę rozpocznę od 1537 roku, skończę na 1818.

​

Logo/banner AAR'u. Symbolizuje on po części politykę Japonii w mojej rozgrywce; staczającą się powoli ku Morzu, niekoniecznie tylko Japońskiemu. Rozgrywka prowadzona jest w ExtraWATK'u 0.6b (z Kasperusem oczywiście), na poziomie trudności Normal. Rozpocznę "ze środka" toczonej ze mnie rozgrywki, gdyż uznałem, że nie ma sensu opowiadać o pierwszych 80 latach buntów (w tym wojnie epoki Onin), zwłaszcza że nie znam się aż tak na historii Japonii, by silić się na wierną fabularyzację. Zresztą, pokieruję Japonią nieco inaczej niż było historycznie. Prolog nie będzie fabularyzowany; stanowić będzie jedynie informację z początku roku 1537 oraz parę informacji z przeszłości rozgrywki (od scenariusza '1419). Późniejsze odcinki posiadać będą pewną nutkę fabuły.

Nie jestem pewien, czy powstał kiedyś AAR Japonią na tym forum. :-]

Wschodzące imperia (1537-1548)
Wzrost bogactwa (1548-1560)
Patrząc w stronę morza (1560-1572)
Jak z poprzedniego stulecia (1573-1582)
Wyspy dla Wyspiarzy (1583-1595)
Szósta z Wielkich Wysp (1596-1610)
Przez Morze Chińskie (1611-1622)
Wojenna ścieżka (1623-1635)
Przyglądając się Upadkowi (1636-1650)
Coraz bliżej Europy (1651-1663)
Południowe Chiny (1664-1676)
Powtórka z historii (1677-1690)
Batalia o morze (1691-1701)
Handel to nie wszystko (1702-1714)
Kartki z notatnika Imperium (1715-1726)
Doścignąć Europę (1727-1740)
Sakura znów zakwitła (1741-1752)
Swąd spalonego jedwabiu
Początek Imperium Słońca (1753-1763)
Jak zaprószenie ognia w ogrodzie (1764-1776)
Bogaci się bogacą, biedni biednieją (1777-1790)
Wiosna narodów (1791-1804)
Upadek Niebiańskiego Mandatu (1804-1818)

---------------​

Japonia od okresu średniowiecza pogrążona była w walkach pomiędzy książętami o wpływy w konflikcie z szogunem. Doszło więc do spodziewanych konfliktów, zabójstw wielmożnych, buntów, plądrowań. Od pewnego momentu, kolejni szogunowie posiadający faktyczną kontrolę nad Wyspami Japońskimi (jeszcze z rodu Ashikaga) pozazdrościli chińskiemu bogactwu (w tym także kulturalnemu), a także pewnej dozy stabilności Państwa Środka oraz samej potęgi, przez którą całe Indochiny drżały. Po wojnie epoki Onin, państwo japońskie powoli stabilizowało się. W przeciwieństwie do sytuacji historycznej*, szogunowi udało się odeprzeć buntujące się rody. W końcu Japończycy mogli spokojnie wyjrzeć za Morze.

​

Cesarstwo Japońskie. Cały okres 118-lecia na poły alternatywnej historii Japonii charakteryzował utrzymanie całego państwa w ryzach, wzmocnienie poziomu obronności kraju, a także pierwsze próby kolonizacji; utworzono punkt handlowy na archipelagu Kuryli. Wyspa Hokkaido wciąż była słabo ufortyfikowana, acz równie mało ludna. Kiusiu i Sikoku stanowiły pewną zaporę i reprezentatywny status (od niedawna) dobrego stanu państwa. Jeszcze na początku XVI wieku, miasto Saga w prowincji Hizen posiadało centrum handlu obejmujące większość obszarów Wysp Japońskich oraz południowe ziemie koreańskie; przez dwadzieśia lat miasto Akita w prowincji Mutsu zorganizowało rynek dla kupców z 1/3 obszarów Japonii. Wraz ze wchłonięciem Korei oraz Mandźurii przez Cesarstwo Chińskie, japońskie rynki straciły na znaczeniu; obecnie wszyscy kupcy Kwitnącej Wiśnii uczestniczący w handlu powyżej szczebla lokalnego sprzedają swoje towary w Szanghaju.

​

Pierwszą zasadniczą odmaną był sposób myślenia dotyczący pochodzenia kasty samurajów. Posunięcia kolejnych cesarzy (przy przyzwoleniu aktualnych szogunów) sprawiły, że Samurajem stawał się każdy, który zasłużył się w boju i posłudze Cesarzowi, posiadał chyżego i silnego konia, a także wykazywał się talentem szermierczym, dowódczym oraz wiernością bez skazy. Zaniechano tendencję do ograniczania kasty samurajskiej do kręgów arystokratycznych. Samuraj miał być tylko gwardzistą Cesarza. Z jednej strony dopuszczano choćby bogatego chłopa z licznymi zasługami zbrojnymi; z drugiej strony nie zawsze syn szlachecki mógł mieć zaszczyt służenia w gwardii cesarskiej. Jednocześnie Kodeks Bushido zaczął przejawiać coraz konkretniejszą formę... Wraz z ograniczaniem wpływów militarnych arystokracji, coraz częściej państwowe urzędy sprawowali co bardziej utalentowani, nie zaś "błękitnoukrwieni". Konsekwencją ugód na rzecz pospołu, było nieznaczne obniżenie poczucia całkowitego posłuszeństwa poddanych; mieszczaństwo zyskało niewielką świadomość polityczną i społeczną.

Drugą odmianą było podejscie do zagadnień kulturowych. W drugiej połowie XV wieku doszło do pewnego ożywienia czerpania wzorców spoza Japonii; pod kontrolą szoguna rzecz jasna. Wybudowano parę uczelni państwowych (w Europie nazwano by je "uniwersytetami"), nie obawiano się czerpać ze wzorców koreańskich, chińskich czy matarańskich. Od XVI wieku nastąpiło pewne ochłodzenie innowatorskiej myśli, w związku z pojawieniem się doktryny o utrzymaniu tradycji japońskiej wobec supremacji Chin w Azji.

Rola książąt i feudałów malała na rzecz rosnącej władzy militarnego wodza zwanego "szogunem" czy (przynajmniej pozornie) cesarza. Zdecydowanie ułatwiono procedury handlowe, w organizacji wojskowej na dobre zwyciężyła doktryna o elitarności sił zbrojnych. Jednocześnie wielu możnowładców skłaniało się ku Morzu; szogun dobrze wiedział, że prędzej czy później, flota będzie kluczem do udanych podbojów w przyszłości.

​

Japończykom świat znany jest jako ogromna przestrzeń pełna wojujących ze sobą ludów; za Tybetem i Chinami pewne obszary azjatyckie nie są bliżej znane. Państwo Środka zbudowało sobie przyczółek na państwie czampańskim, trzymając w kleszcze niepokornego władcę wielkowietnamskiego. Król ayutthayański stał się jednak poważnym rywalem wobec Minga zasiadającego w Pekinie. Na wyspach indonezyjskich, Mataram wraz z Brunei stanowił potężną ostoję islamu w tak odległym zakątku znanego świata. Półwysep Indyjski ogarnięty był licznymi wojnami, acz Widżajanagar zwiększył swoją potęgę; tak zwani "Mogołowie" zaczęli wdzierać się do Indii. Na wschód od Tybetu oraz Indusu, Nippończykom świat przedstawia się jako pustynie, półpustynie oraz stepy zamieszkałe przez koczownicze i łupieżcze ludy które systematycznie łupią swych sąsiadów; na początku lat '30 XVI wieku Tybet tylko dzięki kruszcowej kontrybucji uchronił się przed najazdem Mongołów.

Na czas aktualny, kupiectwo japońskie ma szerokie wpływy w czterech chińskich ośrodkach handlu oraz w Bengalu. W latach 1480-1495, wysłannicy Kwitnącej Wiśni z sukcesem handlowali także w Malakce oraz w kraiku Ternate.


---------------------------------

Miało być bez fabularyzowania. Niestety. Ale ok. Nie jestem pewien "poprawnej" interpretacji wysokiego wskaźnika Plutokracji, w końcu to ahistoryczna rozgrywka.

 

​

Wschodzące imperia
(1537-1548)​

Podstawą armii była konnica, wśród której najważniejszą rolę odgrywała kasta samurajska. Główna siła uderzeniowa wojska cesarskiego opierała się na szarży kawaleryjskiej wspieranej bądź osłanianej przez konnych łuczników stosujących dłuższe wersje łuków typu yumi (daikyu). Pięćdziesięciu ośmiu tysięcy jeźdźców (samurajów oraz wszelkich innych wojowników zwanych "bushi") stanowili większość; 13 tysięcy piechurów "ashigaru" - uzbrojonych we włócznie yari, naginaty, miecze o właściwościach zbliżonych do rodowych katan, oraz łuki krótsze hankyu - byli uzupełnieniem armii dla osłony tyłów czy konieczności zdobycia fortyfikowanych pozycji przeciwnika. Zależnie od rocznika, całość sił lądowych gotowych do wymarszu stanowiła 71-73 tysiące zbrojnych ludzi.

Widok współczesny​

Rozwój oraz przecieki chińskiej broni palnej oraz przybycie pierwszych "barbarzyńców zza morza" (nanban) - nazywających się "portugese" - spowodował, że tajnikami czarnego prochu zainteresował się sam Szogun. W 1543 roku powstały pierwsze prowizoryczne ludwisarnie, w których wyprodukowano dziesięć spiżowych dział o wagomiarze 35 kin* (ok. 29,5 funta angielskiego), według "Portugeskich" zwanych "kolubrynami". Pojedynczy kowale zaczęli eksperymentować z produkcją podręcznej broni palnej dla piechura. W ciągu czterech lat, do armii dopuszczono sto egzemplarzy "ręcznych armatek", według barbarzyńców zwanych "arkebuzami". Ów broń odpalana była przez przyciskanie mechanizmem spustowym tlącego się lontu do panewki.

​

Jesienią 1540 roku, niezadowolone chłopstwo podburzone przez lokalnych możnowładców, zebrało się pod zamek daimyo ziemi Mutsu. Niektórzy przedstawiciele arystokracji niezadowoleni byli z powiększającej się kontroli cesarskiej oraz szoguna w Japonii. Jak większość poprzednich wystąpień, buntownicy nie przetrwali jednej bitwy. Pięćdziesiąt tysięcy bushi Cesarskiej Armii rozpędziło jedenastotysięczne (w przeważającej części piesze) zgromadzenie; w kampanii wzięło udział 44 tysięcy konnych, resztę stanowili piesi dla ochrony obozu oraz wsparcia z małych katapult polowych.

Zimą 1546 roku ci sami prowodyrzy, którzy umknęli ostrzu odsieczy, wszczęli kolejny bunt. Do stłumienia wysłano zbliżone siły; różnicą była ilość piechurów, o tysiąc większa kosztem jeźdźców. Na tą okazję zabrano dziesięć dział. Przy oblężeniu niewielkiej twierdzy buntowników - po rozgonieniu ich z pola bitwy - pękly dwie jednostki artylerii podczas oddawania salwy. Arkebuzy także nie zrobiły w rzeczywistości faktycznej szkody. Chłopi oraz najemni buntownicy przerażeni byli "buchającym ogniem" z broni przypominającej kij z obitym żelastwem, o długości zbliżonej katanie.

​

Proch zaczęto stosować w celach militarnych, po raz pierwszy w 1541 roku. Dopiero cztery lata później do użytko wzięto inne formy walki prochowej niż odpalanie drobnych rakietek na modłę kitajską. Czarny proch był wciąż narzędziem eksperymentalnym, zaś jedynie najlepsze egzemplarze arkebuzów były w stanie przetrwać dłuższą bitwę czy parę lat użytku. Również każdy okręt Imperialnej Floty zaopatrzono w stanowiska artylerii lekkiej (jeden arkebuz) oraz cięższej (10-kinowe* armaty). Na jeden okręt klasy flagowej (było ich dziesięć) wzięto dwadzieścia podręcznego oręża oraz sześć armatek; pomniejsze okręty (25 w sumie) posiadały odpowiednio "10 i 2" ze wspomnianych egzemplarzy broni. Wciąż jednak użycie broni palnej na morzu miało ograniczać się do salwy przed abordażem; podobnie na lądzie w przypadku kontrnatarcia piechoty czy rozpoczęcia szturmu na fortyfikacje

​

Jedną z reform cesarza był plan podjęcia drugiej (po pięćdziesięciu latach) ekspansji handlowej na Południowych Wyspach**, oraz pomysł przeniesienia warstw społecznych biedoty na obszary niezamieszkane. Celem stał się Archipelag Kurylski, zamieszkiwany nielicznie przez nieznacznie pokrewne Japończykom ludy. Już w 1539 roku podjęto pierwsze próby założenia osady na niewielkiej faktorii handlowej; pierwsza osada nazwana Siize stała się później stolicą Kuryli Cesarskich. Drobne wysepki nie posiadały żadnych istotnych złóż czy innych surowców naturalnych. Osadnicy skupili się głównie na rybołówstwie oraz pokojowej koegzystencji z rybackimi ludami. Dla wielu z przybyłych, nowozakładane kolonie stały się jednak szansą na podniesienie pozycji społecznej.

​

Względny okres dłuzszej stabilizacji kraju służył interesom handlowym. Japońscy kupcy podjęli w 1542 roku próbę handlu własnokulturowymi dziełami sztuki i tkaninami, aż w dalekiej Samarkandzie. Nie utrzymali się długo, glównie z powodu braku zainteresowania dziwną dla możnych Azji Środkowej kulturą oraz wyrobami. Zmuszeni zostali zawrócić oraz sprzedać towary w Lanzhou, wielkim rynku handlowym w głębi Państwa Środka, na Jedwabnym Szlaku. Od 1546 roku wykorzystując zamieszanie związane z ekspansją sułtana matarańskiego poprzez usuwanie kolejnych wasali z ich siedzib, nihońscy kupcy nawiązali intratne i długoterminowe interesy z pośrednikami w Malacce. Opodatkowanie dochodów merkantylistycznych przychodzących ze sprzedażą japońskich tworów znacząco wzmocniło budżet cesarski. Szło to w parze z postępującym rozwojem technik kontroli nad rynkiem, a także poprawiającej się maksymalizacji dodatniego bilansu zysków i strat.

​

W przeciągu ostatnich dziesięciu lat, sytuacja na świecie stała się niezbyt korzystna w perspektywie budowania z Japonii potęgi morskiej. Pomimo odejścia z wpływów tajskich władcy Lan Na, król ayutthayański wcielił pozostałe ziemie wasalne w obręb Królestwa. O ile w ten sposób Chiny zyskały poważne zagrożenie, to podział Wielkiego Wietnamu na ziemie Cesarza oraz państwo Annamskie spowodowało, że za niedługi czas w Indochinach będą sami Kitajowie i Tajowie. W sferze handlowej, kupcy Ayutthayi byli jednym z większych rywali kupców japońskich... Państwo Widżajanagaru podtrzymało swoją potęgę na półwyspie Dekan, wcielając dwóch podrzędnych wasali; acz Kalikat i Gindżi zdołały wyswobodzić się z poltycznych wpływów władcy drawidyjskiego... Sułtan matarański zdołał zbudować mocarstwo niewiele słabsze od Chin w praktyce. W 1548 roku kontrolował prawie całe cywilizowane Borneo i Celebes, dzięki szybkiemu podbojowi Sułtanatu Brunei. W najbliższej okolicy Nipponu, zaistniały już trzy potęgi: Cesarstwo Chińskie, Imperium Królewskie Ayutthaya oraz Sułtanat Matarański.

-------------------------------------
* - 1 kin to 0,375 kg, 375 g (jak kto woli)
** - Indonezja inaczej.

Zastrzegam, że dialogów - raczej - robić nie będę. Fabularność polegać będzie na wtrącaniu cytatów, przytoczeń oraz samej stylizacji tekstu na nieprzypominający terminy prosto z gry.

I nie będzie spamowania screenami z gołą mapką gry (chyba przez to rozumiecie "screeny z gry"; o ile kojarzę, każdy element wyświetlający się w grze jest "z gry").

 

​

Wzrost bogactwa
(1548-1560)​

Postępujące ograniczanie wpływów szlachty na rzecz rozwijającego się systemu opartego na osobach wykształconych, utalentowanych czy silnych (acz wiernych Cesarzowi), powodował podtrzymanie napiętej sytuacji pomiędzy arystokracją a dworem Kioto. Wybuchło kilka buntów, głównie w krainach Mutsu oraz Kansai, co zakłóciło kontynuację względnie spokojnych czasów na Wyspach. Coraz liczniej towary z całych Wielkich Chin, Półwyspu Tajskiego*, Wysp Południowych oraz Bengalu zaczęły napływać do bogatych miast japońskich. Wizyty portugalskich kupców potwarzały się regularnie, acz rzadko co udało się nawiązać interesy handlowe z nimi; Szogun postawił twarde warunki dotyczące wymiany handlowej, przez które ceny towarów japońskich były za drogie jednocześnie przy zbyt tanich europejskich, według argumentów "szerokookich"... W roku 1549, do Japonii przybył pewien duchowny zamorskich barbarzyńców, "Fransisko Szawier" (por: Francisco Xavier). Portugalczyk zaczął prowadzić "misję", jak to określał. Nowe wyznanie, jakie propagował, zyskało nieznaczną grupę wyznawców. Szogun chciał rozpędzić "tych od Krzyża", lecz za poradą cesarskich doradców wstrzymał się; jego propozycja obłożenia znacznie większymi podatkami innowierców szawierskich została zaakceptowana przez Cesarza. W ciągu kilku lat, liczba chrześcijan japońskich wzrosła do dwudziestu tysięcy. Innym skutkiem pojawienia się nowej religii, była nieznaczna intensyfikacja handlu z Portugalczykami.

​

Nowe techniki kupelacji (porowaty tygiel -> kupela) - czyli wydzielania małych ilości metali szlachetnych - zapożyczone poprzez zatrudnienie kilku hutników z Korei przez pewnego właściciela ziemskiego w Satsumie sprawiły, że niedługo potem zaczęto wyraźnie tańszym i szybszym kosztem wytapiać srebro z rud oraz stopów użytych do niegdyś użytkowanych starodawnych przedmiotów. Technologia kupelacji rozwijana była na bieżąco na wyspie Kiusiu, przez co srebro stanowił dominujący udział w ilości wytapianych metali szlachetnych w Cesarstwie od drugiej połowy XV wieku.

​

Na wyspę Tajwan zrzucono w listopadzie 1556 roku sześć tysięcy ashigaru oraz prawie piętnastu tysięcy konnych samurajów oraz bushi. W przeprowadzonym najeździe, w głównej bitwie odległej od miejsca lądowania o dwa ri**, wycięto w pień ośmiu tysięcyzbrojnych Tajwańczyków, z których jedynie co czwarty konny. Tubylcy nie znali skutecznego zastosowania militarnego prochu, poza wystrzeliwaniem rakiet świątecznych z murów w dół wprost na szturmujących twierdze. Na skutek intensywnego i szybkiego zdobywania kolejnych miast i zamków, potracono pięciu tysięcy Japończyków. Tuż przed końcem roku, powrócili na statku Cesarskiej Floty

​

W latach '50 XVI wieku japońscy kupcy nawiązali trwałe kontakty handlowe z Malakką oraz Ternate. Zdominowali na dłużej rynek malakkański, rozpoczęli kupiecką inwazję w celu skontrolowania rynku wschodnioindonezyjskiego. Udało im się utrzymać kontrolę nad wszelkimi rynkami
chińskimi oraz bengalskim. Znikome cła (dla niechrześcijańskich handlarzy nihońskich) spowodowały poszerzenie rynku zbytu dla zagranicznych towarów w Japonii. Monety japońskie (głównie srebrne, nierzadko także złote) były częsty widokiem na targach w Państwie Środka, Ayutthayi, w państwach wietnamskich czy w Arakanie... Rozwinęły się szkoły kupieckie w najbogatszych miastach Wysp, w których snuto plany całkowitego bądź większościowego przejęcia wpływów nad handlem w obrębie Państwa Środka oraz Mórz Chińskich. Dzięki portugalskim technikom handlowym, kupcy japońscy po raz pierwszy w historii mieli przewagę w wykształceniu oraz unikalności praktyk, nad resztą znanej im Azji.

​

Postępująca kolonizacja Kuryli zaowocowała dominacją japońskiej ludności nad lokalną. Siizu rozrosło się do rangi małego miasta (w skali Cesarstwa), stając się centrum kurylskiej produkcji i handlu owocami morza. Od roku 1557 roku tempo kolonizacji opadło, z racji postępującego braku dogodnych miejsc do ulokowania się. Północna Kolonia zdana była na samodzielny rozwój, tylko nieznancznie wspierany przez administrację cesarską.

Tajwan po szybkiej inwazji nippońskiej w znaczący sposób wyludniał. W roku 1557 utworzono faktorię handlową, zaś rok później dotarli pierwsi koloniści. W '59 statki z kolonistami przepadły po sztormie. Region tajwański zasłynął głównie z produkcji tworów rattanowych (mebli, tarcz, ozdób), oraz wyrobów ze specyficznego gatunku jelenia (wschodniego) Mięso jelenie było pewną innowacją wobec diety japońskiej opartej głównie na owocach morza oraz na warzywach i ryżu. Poroża przeznaczano na rzemieślnictwo drobnych ozdób. Skóry jelenie przeznaczane były m.in. jako jeden ze składników zbroi japońskich.

​

Dochody z ceł oraz podatków od corocznego dochodu stanowiły pierwszorzędną rolę w budżecie państwa w roku 1559. Nie przeważały jeszcze nad innymi żródłami pieniężnymi, wciąż opodatkowanie ludności było bardzo istotną sprawą, podobnie jak rosnący udział eksportu japońskiego srebra na rynek pozalokalny i zagraniczny. Utrzymanie wojska oraz floty pożerały ok 8,6 % comiesięcznego wkładu do skarbca cesarskiego. Niewielkie uwalnianie kruszca do dyspozycyjności Cesarza powodowało niewielki wzrost i tak względnie wysokiego poziomu ogólnokrajowej inflacji.


----------------------------------
* - Indochiny.
** - Ri to około 3,927 km długości

Tym razem bez mapek. Nie było nic nadzwyczajnego do ukazywania i grafizowania.

 

​

Patrząc w stronę morza
(1560-1572)​

Wyspa Tajwan okazała się dogodnym miejscem do przeprowadzania kolonizacji. Osada Kaoshiung na gruzach stolicy tubylczego królestwa Gaoszanów przemianowała swoją nazwę na brzmiącą bardziej po japońsku - Raijin - oraz zanotowała względnie dynamiczny wzrost populacji. W roku 1557 roku stolicę prowincji zamieszkiwało około stu dziesięciu osób, by w 1571 ta liczba osiagnęła 874; wyspę zamieszkiwało niebawem 17 tysięcy Japończyków, przy stu dziesięcio tysięcznej ilości rdzennej ludności.

​

Daimyo władający nad większą częścią Archipelagu Ryukyu, z własnego skarbca ufundował sieć manufaktur przetwarzające półprodukty oraz surowce na sprzęt potrzebny do budowy statków i okrętów; to jest: smoła, odpowiednio skrojone belki oraz ociosane bale, uszyte żagle czy utkane liny- ale także same elementy wyposażenia - lawety pod artylerię okrętową, "bocianie gniazda", części mechanizmu sterowego. Zapewnił to zatrudnienie poddanych bez pracy, a także zapewniło dochody arystokracie, Cesarzowi (od opodatkowania) oraz rynek zbytu dla drwali, tkaczy czy rolników uprawiających len. Kosztem umocnienia się lokalnie władzy magnackiej, a także podtrzymania powszechnego sposobu myślenia o tym, że "szlachta jest potrzebna ludowi".

​

Od roku 1562, piraci zaczęli coraz poważniej zagrażać flotom handlowym kursującym w kierunku Chin oraz pomiędzy wyspą Honsiu a Sikoku czy Kiusiu. W listopadzie roku 1563, Imperialna Flota wypłynęła na Morze Japońskie, licząca dziesięć dużych okrętów oraz dwadzieścia pięć mniejszych. Armada skierowała się w stronę wyspy Hokkiado, 23 dnia miesiąca napotkała na przesmyku pomiędzy dwiema wielkimi wyspami dwa okręty pirackie. Rozbójnikom morskim nie udało się uciec, zaś sam zmasowany ostrzał z armatek wystarczył, by zatopić jednostki morskie przeciwnika... Admirał floty, Fujiwara Taketoshi, rozkazał na opłynięcie całej wyspy Honsiu w celu odnalezienie pozostałych eskadr pirackich. 21 lutego 1564 roku obława na cztery okręty pirackie zakończona została sukcesem. Pomimo posiadania lepszych dział produkcji daivietnamskiej, matarańskiej czy chińskiej, korsarze zdołali tylko znacząco uszkodzić jeden dużych rozmiarów cesarski okręt. Zatopiono dwie jednostki wroga, jedną zdobyto; przyłączono ją do floty po rozebraniu na części mocno uszkodzonego okrętu. Jednej łajbie pirackiej udało się zbiec w kierunku wschodnim, acz została dogoniona i dwoma celnymi strzałami z dziobowym armat zatopiona 6 marca.

​

Przez lata '60 XVI wieku przeprowadzono wielką reformę mającą na celu przezbrojenie sił lądowych i morskich na nowocześniejsze uzbrojenie, a także udoskonalenie taktyk bitewnych na morzu czy lądzie; wliczono w to także budowę okrętów zdolnych pomieścić i sprawniej obsłużyć załodze większą liczbę dział, przy zachowaniu zbliżonych parametrów prędkościowych... Do końca 1564 roku, każdy okręt I-klasy ("duży") miał posiadać osiem armat średniego wagomiaru (ćwierćkolubryny) włącznie na obu burtach, oraz po dwie lekkie armaty (ósemki kolubrynowe); niektóre jednostki wyposażone były w cztery ćwierćkartauny zamiast burtowych kolubryn. Okręty II-klasy ("małe") posiadać miały jedynie sześć burtowych ćwierćkartaun oraz "szesnatki kolubrynowe" (kalibru 1 sun* oraz 4 bu*) stanowiące ruchome i zmiejszone wersje "ósemek", po jednej na rufie i dziobie... Arkebuzy lontowe w oddziałach piechoty rozpowszechnione zostały do stanu osiemdziesięciu luf na tysiąc pieszych. Wyżsi oficerowie kawalerii otrzymali po jednym egzemplarzu krótkiej broni palnej - pistolet - o nieznanym dotąd mechanizmie obrotowego napiania zamka (zamek kołowy); broń zakupiona od portugalskich kupców w niewielkich ilościach.

11 marca 1565 roku otwarto - za inicjatywą Cesarza oraz bogatych kupców zamorskich - centralny bank Cesarstwa w siedzibie w Kioto, mający regulować prawa, ograniczenia oraz funkcjonowanie lichwiarstwa oraz pozwolić na bezpieczniejsze gromadzenie oszczędności majętnych ludzi. Oprocentowanie kredytów udzielonych przez państwo na rzecz inwestycji przeprowadzanych przez handlarzy pozwoliło zebrać w późniejszym czasie solidne fundusze. Zarazem ubytek kruszcu na rynku (spowodowany związaniem go ulokowanym w bankach państwowych oraz półprywatnych) zmniejszył wzrost inflacji. Nowinkę tą zapożyczono od Portugalczyków, którzy wspominali o podobnych instytucjach w Europie.

​

Rok 1565 był także początkiem dominacji handlowej Japonii we wschodniej części Azji. W przeciągu czterech lat, japońscy kupcy przejęli kontrolę nad obrotem towarowo-pieniężnym w prawie całych Chinach (wyłączywszy Landzhou obejmujący zachodnie rubieże oraz centralną cześć Chin plus Tybet), nie bez walki z chińskimi, tajskimi czy indonezyjskimi kupcami. Pomimo załamania kontroli rynku w 1570, udało się podtrzymać efekty długoletniej ekspansji handlowej. Cesarz chiński nie miał zdatnych instrumentów wykonawczych, by permamentnie zakazać japońskim handlarzom dobijać interesy w Państwie Środka.

Nowym szogunem, po śmierci Ashikagi Yoshiteru, został daimyo Oda Nobunaga, który właściwie w latach 1567-68 wywalczył drogami dyplomatycznymi (sojusze, ale także zastraszenia i wymuszenia) oraz militarnymi (drobne konflikty pomiędzy arystokratami) tytuł najwyzszego przywódcy wojskowego Nipponu. Parę tygodni po objęciu władzy zdołał przyłumić niezadowolenie chłopów oraz arystokracji w Kansai, najzwyklejszą drogą demonstracji sił na opornych. Za jego władzy, szlachta miała warunki, by zyskać na znaczeniu. W księstwie Hizen, daimyo przeprowadził udaną reformę rolnictwa w postaci pozyskania dodatkowych ziem i tarasów górskich pod zalanie i uprawę ryżu. Pewne senryu opisywało Odę Nobunagę w trafiony sposób:

​

W Chinach zdarzyła się rzecz bezprecedensowa. Władca dynastii Ming zgodził się na propozycję Nanbańczyków w celu... sprzedaży biednej wysepki, przy której bród łączący ją z kontynentem może lada rok zarosnąć. Portugalczycy przejęli kontrolę nad Makao w 1569 roku, by zaraz potem zorganizować nowy rynek handlowy, w którym sprawniej było prowadzić zyskowne interesy niż w sąsiednim centrze chińskim (który upadł jesienią tego samego roku). Kupcy japońscy błyskawicznie przenieśli się z Guangdong na wysepkę, szybko osiągając monopol na pośrednictwo handlu tamże prowadzonego, w tyle wyprzedzając konkurencję. Pojawienie się oraz usadowienie władztwa "barbarzyńskiego" pozwoliło na lepsze zaznajomienie się wysłannikom nihońskim z całkowicie obcą kulturą, w warunkach których nie podlegali jurysdykcji władzy innego państwa niż ich własne.

​

Nowy szogun nie preferował w tak zauważalnym stopniu polityki czerpania coraz to nowszych nowinek zza granicy. Peryferie kraju (szczególnie Hokkiado oraz Kuryle) w sporym stopniu zlekceważył, skupiając się na sprawnym zarządzaniu ludniejszej części Cesarstwa. Eskalacją niesprzyjającej dla biedniejszych mas polityki był bunt na Kurylach, kiedy masy oczekwiały załagodzenia podatków. Jesienią 1571 roku wysłano tam dwa tysiące ashigaru oraz trzech tysięcy samurajów w celu zdławienia rebelii. Buntowników w sile półtorej tysiąca, zdławiono dopiero pod koniec lutego 1572 roku, kiedy to czterystu z nich udało się osaczyć na jednej z wysp.

Nobunaga chciał przejąć całkowitą władzę w kraju. Potężne w sile oraz wpływach klasztory buddyjskie były jedną z większych przeszkód ku temu. Z początku szogun chciał stłamsić latyfundystów mnisich, włączając plan zrównania z ziemią wielkiego zespołu buddyjskiego Enryaku-ji. Jednakże kilka dni przed przystąpieniem do walki z armią klasztoru, zdecydował się na dyplomatyczne rozwiązanie problemu. Przekonał przełożonych, by ci poparli jego sprawę, w zamian za "zwrócenie Japonii ku starodawnym wartościom" w polityce religijnej czy rozwoju myśli filozoficznej czy ideowej. Dzięki temu, piętnastu tysięcy pieszych sohei (dosł.: "mnichów-wojowników", w praktyce prywatni najemnicy świątynni) mogło stawić się przy armii Cesarza w razie zagrożenia Wysp czy koniecznej operacji militarnej. Pięciu tysięcy z nich faktycznie przydzielono do kooperacji z regularnym wojskiem, resztę "odesłano" do klasztorów.

Daimyo na Ryukyu na własną rękę - w porozumieniu i współpracy z pozostałymi możnowładcami - przeprowadził fortyfikację wysp w postaci dobudowania większej ilości małych fortec, dozbrojenia w broń palną istniejących oraz zorganizowaniem niewielkich flot mających a krótki okres czasu (aż do odsieczy) zatrzymywać statki pełne najeźdźców.

​

Arena zmagań pomiędzy państwami Półwyspu Indyjskiego wydaje się być ustabilizowana. Widżajanagar wydaje się być krajem zapadającym powoli w stagnację, szczególnie po stracie wpływów w Radżastanie Bastar na rzecz maharadży w Gondwanie. Władca Golcondy przejął kontrolę nad maharadżastanem Gudżaratu, i ogłosił się Samratem (odpowiednik tytułu cesarza w Indiach. Sojusz pomiędzy Mewarem, Golcondą a Ahmadnagarem wydaje się hamować zapędy Mogoła oraz władcy bengalskiego.
----------------------------------
* - 1 sun to 3,03 cm (30,3 mm), 1 bu to 3,03 mm. Tak więc 1 sun oraz 4 bu to 4,242 cm (42,42 mm)
** - Sentencja po angielsku brzmi "If the cuckoo does not sing, kill it".

Ograniczyłem liczbę cytatów. Myślę, że nie ma co na siłę wciskać, zaś może to wam trochę psuć odbiór odcinka. Patrząc na eventy, może być ciekawie tak do 1582 roku. Historycznie, wspomniany kompleks świątynny został zniszczony przez Nobunagę.

 

​

Jak z poprzedniego stulecia
(1573-1582)​

Tyrania rządów szoguna Ody Nobunagi - zakończona w 1581 jego nagłą śmiercią spowodowaną przez jednego ze szlachciców - przyniosła Nihonowi szereg wystąpień, które zrujnowały poszczególne rejony kraju. Liczne walki sprzyjały rozwojowi militarnemu walczących, czego skutkiem było coraz powszechniejsze zastosowanie broni palnej; arkebuzów i dział. Od portugalskich kupców i gości nadeszła nowsza wersja ręcznej broni palnej - muszkiet - dłuższa, acz lepiej wyważona broń, trochę celniejsza i rażąca mocniej na dalsze odległości broń. Wiele czasu jednak minie, zanim nowe techniki wytwarzania broni palnej przyjmą się w całym kraju. Posiadanie przed buntowników pierwszych samodzielnie zrobionych egzemplarzy jednostek artylerii wymusiło wzmożone doprodukowanie dział do armii cesarskiej. Podczas gdy siły zbrojnie wzrosły do 82 tysięcy (w tym 54 tysięcy konnicy), to armat polowych wyprodukowano kilkadziesiąt; w roku 1582 było ich 39... Liczne niepokoje w państwie nie spowodowały pogorszenia się sytuacji handlowej Japonii. Wręcz przeciwnie, w latach 1578-79 japońscy kupcy przejęli monopol nad handlem wschodnioindonezyjskim w Ternate, które to państwo zostało po części przejęte przez Nanbańczyków. Wpływy "barbarzyńców zza Azji" wydawały się rosnąć, choć Portugalczycy jeszcze nie stanowili poważnej konkurencji czy zagrożenia dla Cesarstwa.

​

Drobne reformy nie ominęły marynarki wojennej. Za pośrednictwem kupców w Chinach, udało się "zakupić" - przeszmuglować - chińskie armaty wraz z planami ich produkcji, które służyły później jako wzór do produkcji własnej artylerii okrętowej; główna nowość polegała na konstrukcji większego kalibru broni o zbliżonej długości, celności oraz trwałości. Wymieniono armaty na 15 dużych okrętach. Już w 1574 roku takowoż uzbrojona Flota Imperialna miała okazję wypróbować nowe uzbrojenie na piratach, którzy zapędzlili się na wody przybrzeżne Tajwanu. Ze względu na mocny wiatr, bitwa (3 września) zakończyła się zatopieniem tylko jednego z dwóch łajb korsarskich, zaś drugą dżonkę ścigano aż do wybrzeży Hizen, dopóki w listopadzie nie została zatopiona.

​

Apogeum konfliktów na Wyspach nastąpiło od 23 maja 1578 roku, kiedy kilku daimyo postanowiło wspólnie wystąpić przeciw Nobunadze. Udało im się wystawić w sumie trzydziestu trzech tysięcy ashigaru w asyście kilkudziesięciu samurajów na koniach oraz po jednej pełnej wagomiarowo kolubrynie na armię (oprócz tego, każda armia miała po sześc ćwierćkolubryn). Buntownicy aktywizowali się na wyspie Shikoku oraz w krainach Kansai i Mutsu, gdzie jedynie miast-twierdz nie udało im się przejąć w początkowej fazie buntu. Armia cesarska, licząca 55 tysięcy ludzi oraz czternaście armat polowych cięższego kalibru (półkolubryny i kolubryny) ruszyła wpierw na wschód. Juz w lipcu udało się rozbić armię pierwszego daimyo, z powodu licznych nieudanych ataków, dopiero dwudziestego grudnia 1578 roku przywrócono porządek w Shikoku. Północą wyspy Honsiu zajęto się w roku 1579, ostatni daimyo opierał się aż do października.

W międzyczasie, w październiku 1579 roku wybuchła chłopska rewolta w Satsumie. Na wieść o przybyciu do regionu dwudziestopięciotysięcznej armii, buntownicy postanowili unikać otwartej walki, atakując z zaskoczenia wywabione pomiejsze oddziały w górach. Dopiero w listopadzie 1580 roku wyczyszono krainę z rebelii, jednakże na tym buncie mocno ucierpiał budżet cesarski. Przez ponad rok, do kasy nie wpływały dochody z wydobycia oraz wytopu kruszców, zaś kraina Satsuma była jednym z największych dostarczycieli metali szlachetnych w Azji Wschodniej.

​

Pewien wysłannik cesarski - kronikarz Hobedai- mający za zadanie przekazywać do Japonii wieści z Azji Centralnej, nawiązał dyplomatyczny kontakt z głównym wodzostwem państwa plemiennego Ordy Kazachskiej, kiedy to tenże Chan Szigai odmawiał kolejnych propozycji kapitulacji podczas oblężenia twierdzy Bałgasz (po północnej stronie Jeziora Bałchasz) przez wojska Chanatu Czagataj. Z relacji podczas podróży Hobedai'a towarzyszącego za zgodą chana czagatajskiego z armią turkomongolską wynikało, że lud kazachski - jak wiele plemion zwanych "tureckimi" w tym rejonie - cechuje zastój i zacofanie, co resztą było widoczne przy stosowanych technikach obrony przed Czagatajem; hord kazachskich nie było na nic więcej stać niż wystrzeliwać co kilkanaście minut kul z prymitywnych perskich bombard, prowadzących bardzo niecelny ogień, ponadto posiadanie przez wojownika choćby prymitywnego hinduskiego czy safawidzkiego arkebuza wraz z kilkoma kulami i garścią prochu z miejsca "nobilitowało" do elitarnych formacji. Wojska Chanatu Czagataja nie były znacznie lepiej zaawansowane technologicznie, acz istniały przynajmniej pierwsze regularne niewielkie oddziały strzelające z chińskich strzelb lontowych, zaś sama konnica i piesi nie panikowali w dużym stopniu od samego huku wystrzału jednostki artyleryjskiej.

​

Miejscowość Raijin, stolica prowincji tajwańskiej, urosła do rangi niewielkiego miasta, bardzo ważnego dla Cesarstwa z racji położenia (bliskości Chin oraz do portugalskiego Makao) oraz bogactwa wynikającego ze sprzedaży luksusowych wyrobów rattanowych czy ze skóry gatunku jelenia wschodniego. Na początku lat '80 XVI wieku liczyła już tysiąc stu mieszkańców, zaś cała populacja Japończyków na wyspie liczyła 23 tysiące, przy ponad sześciokrotnie większej populacji ludności tubylczej. Dla ochrony przed wystąpieniem rdzennych ludów, jak i zamieszania na Czterech Wyspach, sformowano niewielki, czterotysięczny oddział składający się wyłącznie z ochotników ashigaru. Wniesiono także osiem niewielkich twierdz oraz zbudowano mur miejski wokół Raijin... Jak w każdej prowincji państwa japońskiego, szybko wprowadzono do Tajwanu wyspecjalizowanych urzędników podatkowych. Roczny cenzus podatkowy wpływający do skarbca Cesarza wzrósł o jedną ósmą stanu poprzedniego.

​

Epoka Muromachi przyniosła utrwalenie się zwyczaju ceremonii picia herbaty, zwanej chanyou ("wrzątek na herbatę"; "droga herbaty"). Stworzenie i rozpowszechnienie tej tradycji - jeszcze za szoguna Yoshimitsu z rodu Ashikaga - zawdzięczane jest niedoszłemu mnichowi buddyjskiemu Muracie Mokichi. Kontynuatorem dzieła Muraty był mistrz Sen no Rikyu, który swoim nauczaniem oraz intepretacją dał trwały wzorzec dla przyszłych pokoleń. Samo kultywowanie tradycji ceremonii herbacianej odbywało się w pawilonie herbacianym usytuowanym w ogrodzie. Atmosfera i miejsce miały sprawiać wrażenie iluzorycznego świata, symbolizując w ten sposób oderwanie się od świata zewnętrznego oraz spraw codziennych; nie w takcie były rozmowy o polityce czy świecie.

Cesarstwo Japońskie z końcem 1582 roku, w podziale na prowincje (z czego większość to księstewka)​

---------------------------------------------



* - Baochuany to największe okręty za czasów Zheng'a He, stanowiące trzon jego floty. Te, od których w ExtraWATK'u flota chińska nazywa się "Treasure Fleet".

Postanowiłem nie dawać dokładnego opisu ceremonii herbacianej, gdyż każdy może sobie poczytać choćby w Wikipedii, zaś wg mnie niezbyt w tonie byłoby kopiowanie tekstu z Wiki i przetwarzanie na czas przeszły.

Odcinek PABii będzie jutro bądź pojutrze. Przepraszam za takie opóźnienia. Master of Orion 3 wciąga ^^. Piszę zazwyczaj odcinki w swoich dwóch AAR'ach na przemian.

Dla zainteresowanych, techy obecne Japonii (tym razem nie dawałem screenów):
LT: 11, NT: 11, Trade: 3, Infra: 3 (rozwijanie na 4).

 

​

Wyspy dla Wyspiarzy
(1583-1595)​

Końcówka XVI wieku przyniosła Japonii głównie okresy spokoju, przeplatane licznymi wystąpieniami chłopskimi oraz szlacheckimi z powodu uprawiania coraz surowszej polityki podatkowej przez nowego szoguna, Toyotomo Hideyoshi. Główne wydatki kasy cesarskiej szły na rozwój cechów oraz placówek pracy nakładczej, później zaczęto podejmować próby rozpowszechnienia w armii nowej odmiany broni palnej: muszkietu lontowego portugalskiego. Wzorem sprawności milicji kolonialnych Portugalczyków oraz armii chińskiej, w której wykorzystanie broni palnej zaczęło równoważyć się wobec klasycznym natarciom i szarżom, wojsko nippońskie musiało czym prędzej usprawnić wprowadzoną jeszcze za Nobunagi doktrynę "ściany ognia", w której artylerzyści strzelają kolejnymi salwami zamiast jednorazowego ostrzału całością formacji przy późniejszym długim okresie ładowania broni. Podobne nowinki niektórzy dysydenci zaczęli przyswajać, kluczowym więc był rozwój sił lądowych... Piraci zaczęli być trudniejsi do odparcia przez flotę; ledwie uporała się w jednej bitwie z trzema łajbami rozbójników morskich, którzy wzbogaceni o portugalskie oraz nowe atjehańskie działa, na widok okrętów japońskich po prostu odpływali ostrzeliwując tak długo, jak tylko mogą.

​

Po ponad siedemdziesięciu lat, gdy Malakka odparła Ayutthayę odbierając im jeszcze krainę Perak, nowy i wszechmiar uzdolniony władca Tajów, Naresuan. Poprowadził swojego wojska na pierwszy od tak długiego czasu bój, wpierw rozprawiając się z odwiecznym konkurentem na Półwyspie Malajskim, który stracił na znaczeniu w wyniku supremacji Sułtanatu Maratamu w Południowych wyspach. Wojna wybuchła w marcu 1592 roku. Wojska ayutthayańskie szybko wdarły się na terytorium wroga, liczące czterdziestu tysięcy ludzi. Do listopada zdobyto połowę twierdz malakkańskich. Obie armie wyposażone w zakupywane od Portugalczyków arkebuzy i muszkiety, stoczyły szereg bitew, stanowiących dla wysłanników japońskich ważne cele obserwacji w przypadku jakiegokolwiek konfliktu Cesarstwa.

Dopiero 20 lutego 1593 powiódł się kolejny z wielokrotnych z rzędu szturmów na samo miasto Malakkę. Armia Naresuana dotarła aż do Singapuru, lecz zmęczona już ponad rocznym konfliktem, nie dała rady zdobywać klku pozostałych fortyfikacji. 13 maja 1593 roku sułtan malakkański dla ustanowienia pokoju, zrzekł się połowy swojego terytorium na rzec króla ayutthayańskiego. Konflikt zakłócił handel w całym Pólwyspie Tajskim oraz w dwóch trzecich Archipelagu Południowego; dotykając także interesy kupców japońskich. Rozbudzenie ekspansjonizmu Tajów sprzed XV oraz początku XVI wieku mogło przynieść rozstrzygnięcie w sprawie utwierdzenia aktualnego rozkładu sił na południu znanego Japonii świata. Intrygującą sprawą była reakcja Nanbańczyków na rodzące się imperia.

​

Do końca XVI wieku miało nastąpić przezbrajanie wojsk na sprowadzane bądź produkowane w kraju muszkiety, wypierając łuki z użytku piechoty. W praktyce, z łuków miała korzystać jedynie konnica oraz niektóre oddziały specjalne piesze. Broń palna miała stać się czynnikiem decydującym w rozstrzyganiu bitew. Podobny proces zachodził już od 2. poł. tego stulecia w Państwie Środka, gdzie jednak z powodu samego ogromu armii, nie zrezygnowano tak drastycznie z łuków czy kusz. Wśród straży gości oraz kupców portugalskich nie było widać kogokolwiek z łukiem czy kuszą, zaś same karaki europejskie coraz ciężej obładowane były armatami. Nawet sam chan Czagataju podjął wyprawy łupieżcze na wschód od Turkiestanu, byleby przejąć jak najwięcej chińskiej broni palnej.

​

Pod koniec maja 1583 roku, ustanowiono Taikokenchi. Był to rozpowszechniony na całe państwo cenzus pobierany z dochodów pochodzących ze sprzedaży tworów produkowanych w kraju. Każdy kawałek uprawnej ziemi, cech rzemieślniczy czy jakikolwiek inny zakład nastawiony na zysk miał zostać przeanalizowany pod kątem tego, ile każda rodzina czy grupa ludzi powinna płacić podatków. Wprowadzona reforma miała stanowić podstawę nowocześniejszego systemu podatkowego. W praktyce w wprowadzała większą kontrolę Cesarza nad poddanym, każdy mieszkaniec w praktyce miał przypisane, ile powinien oddawać zasobów czy pieniędzy państwu.

W 1587 roku, rosnąca liczba wyznawców barbarzyńskiej napływowej wiary - jakim było dla szoguna chrześcijaństwo - sprawiła, że Hideyoshi postanowił wybrać się z wojskiem na wyspę Kiusiu, a następnie zmusić do odejścia wszystkich duchownych nihońskich czy zagranicznych (szczególnie jezuitów), a także dał możliwość nawróconym na katolicyzm daimyo powrót do rodzimych wyznań lub odejście wraz z Nanbańczykami; bez względu na rangę arystokraty. Decyzja szoguna została podparta edyktem, który przyniósł opadnięciu bojowych nastrojów przeciwnych wtrącaniu się Barbarzyńców do Wysp. Z obecnej sytuacji nie daleko było od izolacji politycznej i kulturowej kraju, czego Hideyoshi chciał uniknąć; to dzięki otwarciu się na nowinki, Cesarstwo mogło dokonać ekspansji handlowej. Dopuszczano więc zagraniczne innowacje po uprzednim sprawdzeniu ich zgodności z interesem Cesarza czy szoguna. Ponownie jednak Nippon mógł stać się "zaściankiem Azji".

W 1588 roku, szogun Toyotomo Hideyoshi podjął działanie ujednolicenia podziału na chłopów-rolników oraz chcących być nobilitowanym do funkcji samuraja. Dał ludności wybrania zostania albo jednym, albo drugim, bez opcji łączenia zawodów. Niearystokratyczni samurajowie dostali zakaz uprawiania ziemi czy hodowli zwierząt oraz mieli zamieszkiwać na stałe u swojego daimyo bądź w zamkach szoguna. Chłopi oraz wszelkie straże świątynne nie będące formacjami militarnymi na służbie Cesarza, miały zostać rozbrojone; pod pretekstem "budowy posągu Buddy z uzbrojenia". Wszyscy niesamurajowie bądź nieżołdacy mieli zakaz posiadania jakiegokolwiek narzędzia uznanego za broń.

​

Opodatkowanie dochodów kupców z handlu prowadzonego skutecznie niemalże z połową znanej Azji doprowadził do uzależnienia kasy cesarskiej z tychże trudnych do ustabilizowania przychodów; prawie połowa pieniędzy do Cesarza przychodziła od handlarzy prowadzących interesy w Chinach, Bengalu oraz w Indonezji. Reforma, mająca na celu ustanowienie sądów kontrolowanych przez państwo, zaczęła być wdrażana od 1589 roku; wpierw w stołecznym regionie oraz ważniejszym ze strategicznego punktu widzenia zachodzie Archipelagu. Zaobserwowano lekkie uspokojenie ludności świadomych sprawiedliwszych decyzji podatkowych, cywilnych czy karnych. Poziom korupcji wyraźnie obniżył się, wobec czego więcej podatków wpływało do skarbca cesarskiego.


-----------------------------------

@Firek: Nie wiem, czy dam radę dalej niż do szóstego odcinka. Problem w tym, że nie chciałbym opisywać ciągle tego samego, zaś nie podejmę samobójczych wojen tylko po to, aby jeden odcinek był pełen bojów, ostatecznie przegranych. Może XVII wiek stanie pod znakiem jakichś wojen? Spróbuję sam poszukać obszarów zdatnych do podbicia. Mindanao na Filipinach wydaje się być łatwym do podbicia krajem, acz trochę daleko od Tajwanu. Z Dai Viet czy Annamem mam zbyt dobre stosunki. Chiny na razie są wybitnie nieosiągalne, zas Mataram pewnie ma zbyt mocną flotę oraz zbyt liczną armię. Moze więc... wyprzeć Portugalię z Makao?

 

​

Szósta z Wielkich Wysp
(1596-1610)​

Sen wojowniczo nastawionych arystokratów, z Ieyasu z rodu Tokugawa na czele, miał się ziścić wraz z nadejściem nowego stulecia. Pierwotnym celem była Korea, lecz ta kraina od prawie setki lat była pod panowaniem Państwa Środka. Państewko muzułmańskie, niemalże na uboczu znanego świata oraz na północ od Wysp Południowych, Sułtanat Magindanao na południowej wyspie archipelagu Ma-yi, według chińskich map. Wyspa Mindanao zamieszkwana była przez prawie cztery setki tysięcy ludzi (jak donosili indonezyjscy kupcy handlujący w Ternate oraz w Malacce), którzy tworzyli populacje zdecydowanie zacofane względem matarańskiego sąsiada zamorskiego. Muzułmanie na archipelagu Ma-yi wydawali się uprawiać politykę całkowitej izolacji od świata, w praktyce zislamizowanie Mindanao kilkadziesiąt lat temu nie zmieniło zbytnio mentalności ludzi; wojska Magindanao wciąż przystosowane były do realiów Półwyspu Tajskiego w pierwszej połowie XV wieku. Oddziały jednego z regentów szoguna Hideyoshiego, Ieyasu Tokugawy, miałyby nader łatwe zadanie; uzbrojone w muszkiety lontowe oraz spiżowe lekkie i ciężkie armaty, a także wyposażone w konie, które plemienni na Ma-yi mieli w względnym niedoborze w porównaniu do Wiśniowych Wysp.

Na ten szeroko zakrojony cel militarny, do 1599 roku zwodowano trzy I-klasy dżonki wojenne oraz pięć flotylli statków transportowych pełnomorskich; pierwsze miały stanowić dodatkową eskortę, drugie miały stanowić odwód w razie zatopienia poprzednich. Osiemnaście dużych okrętów oraz osiem grupek transportowców miały zabrać armię z Hizen do Raijin, by ta połączyła się z czterema tysiącami pieszych bushi stanowiących mobilną obronę wyspy. Na inwazję przeciw Sułtanatowi przygotowano 18,7 tysiąca ashigaru (w tym sześciu tysięcy artylerzystow wyposażonych w ręczną broń palną), 10,6 tysiąca konnych samurajów oraz dwadzieścia siedem kolubryn o klasie co najmniej "ćwiartkowej" (nie brano armat "podwójnej" klasyfikacji). W lutym 1600 roku niemalże trzydzieści tysięcy zbrojnych wypłynęło na armadzie w kierunku Mindanao.

​

Oficjalnie, wojna wybuchła pierwszego maja 1600 roku, w momencie, gdy od kilku dni wojsko czekało na desant. Wedle doniesień zwiadowców, wojska maginadajskie liczyły co najwyżej 10 tysięcy pieszych. Tubylcy wyposażeni w kampilany*, kalisy*, barongi* oraz dzierżący rattanowe kalasagi** stanęli do nierównej walki z najeźdźcą stosującym nieznane rodzaje broni, inne metody walki oraz posiadającym ogromną przewagę liczebną. Ściana ognia tworzona przez artylerzystów, była nie do pokonania przez broniące się siły muzułmańskie. Pomimo znacznego zalesienia wzgórz Ma-yi, broń palna bardzo dobrze spisała się, wspierana przez natarcie konnicy które spychało przeciwnika na otwarte pola, w ten sposób narażając ich na japoński ostrzał.

Zupełnie nieznane Nippończykom warunki naturalne stały się jedynym skutecznym (statystycznie) czynnikiem przeciw najeźdźcom. W przeciągu całej kampanii, poległo prawie osiemnaście tysięcy wojowników, z czego trochę ponad połowa w wyniku problemów zaopatrzeniowych (żywność czy opatrunki) oraz strat wynikających z konieczności spacyfikowania silnie zalesionego i górzystego terenu. 21 września padł ostatni zamek na wyspie Mindanao. Straty armii Ieyasu poniesione przez walki i oblężenia wyniosły niecałe osiem tysięcy, z czego 3/5 w wyniku szturmów. Tylko z powodu niemożności stabilnej kontroli nad całym obszarem, do Cesarstwa Japońskiego przyłączono krainę Zambonagę, zaś resztę wyspy oddano możnym muzułmańskim, którym nie udało się już odbudować kraju po śmierci sułtana zastrzelonego z portugeskiego pistoletu (o kołowym naciągu) przez jednego z samurajów.

Nowym szogunem, po śmierci Toyotomo Hideyoshi oraz ustanowieniu bakufu rodu Tokugawy po Sekigaharze - wielkiej bitwie z przeciwnikami politycznymi Ieyasu - został bohater wojny w archipelagu Ma-yi, Ieyasu Tokugawa. Odmówił współpracy z rodami Shimazu, Oda, Mori, Chosokabe, Uesugi oraz Date, które potem nowy szogun usunął z polityki metodą militarną. Całą administracyjną kontrolę nad państwem miał sprawować klan Tokugawa, odpowiadający jedynie przed cesarzem. Każda prowincja była ściśle podporządkowana Kioto na najwyższym szczeblu zarządzania, zaś szogun rozwinął doktrynę merytokracji do pełni praktycznego wykorzystania owej teorii. Pieniądze uzyskane z dochodów oraz spieniężenia części przejętych posiadłości, przeznaczono na budowę sześciu dużych okrętów, budowę niewielkich twierdz na Kurylach, ukończenie planu sieci państwowych sądów prowincjonalnych oraz rozbudowę murów Kioto oraz trzech najważniejszych rodowych zamków Rodu na terenach w pobliżu stolicy.

​

Zdobycie przyczółku w pobliżu Wysp Południowych niewątpliwie poprawiło sytuację kupców japońskich handlujących w dwóch wielkich rynkach handlowych w Ternate oraz Malacce. Część handlarzy wyuczyła - drogą empiryczną - się efektywniejszej manipulacji cenowej przy ustalaniu cen skupu czy sprzedarzy, od portugalskich, bengalskich, malakkańskich czy chińskich konkurentów po fachu. Do kupieckich cechów oraz szkół w Nipponie doszły słuchy o możliwości państwowej blokady handlu w obrębie danego ośrodka handlowego, wobec kupców z danego kraju; bez większego zaburzenia rynku konsumentów. W ten sposób, potężne państwo mogłoby wpływać w miarę swobodnie na handel znacznej części znanego świata.Takie warunki miał cesarz chiński, co przeraziło nihońskich interesantów. Podobne instrumenty oraz warunki miał już także Cesarz Wysp czy szogun.

​

Prawdopodobnie bardziej głośnią sprawą niż bunt Mindanajczyków podczas wiosny kalendarzowej w 1603 roku była działalność tzw. teatru kabuki, czyli "sztuki teatru i tańca" (wg niektórych intepretacji wyrażenia), specyficznego teatru japońskiego nieformalnie założonego poprzez występy za domniemaną kapłanką Izumo-taisha, Okuni. Przedstawiane były komiczne sceny z życia codziennego, w którym aktorki grały role żeńskie oraz męskie. Kabuki szybko zyslało ogromną popularność; powstały konkurencyjne grupy względem formacji Okuni. Rubaszne i sugestywne wystąpienia wielu naśladowców "kapłanki", a także dostępność kurtyzańska sporej części aktorek, wzbudzały protesty mające na celu ochronę moralności; przedstawiciele rodu Tokugawa coraz mniej przychylni byli Teatrowi.

​

W listopadzie oraz w grudniu 1605 roku, doszło do ostatecznego rozwiązania kwestii Sułtanatu, który istniał wtedy tylko z nazwy. 9 grudnia 1605 roku oddziały Hidetady Tokugawa - syna Ieyasu - rozpoczeły szybkie oblężenie stolicy Magindanao. Już po 10 dniach miasto zostało zdobyte, zaś formalnie od początku 1606, cała wyspa była pod kontrolą nippońską. Zdobywca II - krótkiej - kampanii Ma-yi, Hidetata, w 1605 został formalnie nowym szogunem, po oficjalnej abdykacji ojca; Ieyasu kontrolował jednak państwo rękoma swojego ulubionego syna... Wyspę Samar (której interior nie został zbadany) zasiedlł tajemniczy nanbański lud. Według wieści, byli podobni do Portugalczyków, acz zarówno język, jak i obyczaje oraz zwyczaje, mieli inne. Faktem było to, że pochodzili z tego samego regionu - "Europy" - oraz posługiwali się jak Barbarzyńcy Zamorscy muszkietami... Okręty, przejęte po muzułmanach mindanajskich, przydzielono do floty cesarskiej. Dwanaście sporych okrętów oraz cztery grupki transportowe, przebudowano i wyposażono w armatki okrętowe. Już w 1606 roku, Cesarz dysponował 61 bojowymi jednostkami morskimi, w tym 36 dużymi okrętami.

​

Samym okrętom przebudowywano omaszowanie, by mogło utrzymać większej powierzchni żagle bądź kilka o mniejszej niż przed modernizacją. W wojskach lądowych doszło do trochę większych reform. Wojna na Archipelagu Ma-yi przyczyniła się do rozwoju taktyk z zastosowaniem muszkietów. Coraz więcej w oddziałach ashigaru było strzelców; tworzono dwa zasadnicze formacje: artylerzystów (muszkiety) oraz piechotę liniową (oburęczne bronie drzewcowe, obuchowe oraz sieczne jako podstawa uzbrojenia); dopuszczano pododdziały łucznicze. Kawaleria służyła przede wszystkim jako podstawę przełamania w trakcie natarcia czy rozbicia ataku przeciwnika na flankach. Obok łuków, jeźdźców wyposażano w (pierwszej już krajowej produkcji) pistolety z zamkiem kołowym; zdołano jedynie elitarnych kawalerzystów dozbroić. Propocja kawalerii i piechoty miała być zachowana połowicznie; w 1610 roku armia japońska liczyła 83 tysięcy ludzi na czynnej służbie oraz 117 armat od klasyfikacji "ćwiartkowej" w górę.

​

Ekspansja handlowa Japonii skutkowała ustabilizowaniem względnie sporych wpływów w Samarkandzie. Odkrycie nowych złóż srebra w regionach, gdzie istnieje już sieć kopalń wydobywających kruszce w formie rodzimej, powiększyło dochód roczny wpływający do kasy cesarskiej. Cła oraz opodatkowanie eksportu oraz importu sprawiło, że niemalże połowę dochodów krajowych stanowiły te pochodzące z handlu... Po okresie nieznacznej izolacji względem świata zewnętrznego pod koniec XVI wieku, włodarze z rodu Tokugawa ponownie otworzyli się na sąsiednie kraje, zaś szogun zezwolił na autonomię religijną, kulturalną oraz obyczajową muzułmanom na Mindanao. Życie poddanych wciąż było ściśle podporządkowane wg określonych zasad, jak np.: tylko samurajowie oraz członkowie armii i garnizonów mogli posiadać broń, chłopom nie wolno było zajmować się handlem i rzemiosłem, mieszczanie nie mogli budować wysokich domów. Rola Cesarza była coraz to ograniczana na rzecz instytucji szoguna. Już w 1599 roku założono Japońską Kompanię Monopolistyczną, zrzeszającą wszystkie zalegalizowane gildie kupieckie, mającą na celu kontrolę handlu z zagranicą.

Dzięki mapom mindanajskich kronikarzy, uzyskano wieści o niekontrolowanej przez Sułtanat Mataramu wyspie Madura. Podjęto działania mające na celu bardziej pokojowe opanowanie terenu; w połowie 1609 funkcjonowały faktorie handlujące z tubylcami, zaś już we wrześniu 1610 utworzono osadę Katon liczącą nieco ponad dwustu ludzi.

-------------------------------

* - Kolejno: jednosieczny długi miecz filipiński (kampilan), odpowiednik krisa indonezyjskiego (kalis), nóż-ostrze o szerokiej głowni (barong - narodowa broń Moro z południowych Filipin).
** - Duże, prostokątne tarcze, zazwyczaj rattanowe.
*** - "Nonszlangi" to "3/4 kolubryny".
**** - 1 jō to 3,03 metra.

Wiecie zapewne, czemu nie mogę użyć wyrażenia Filipiny?

I macie trochę mniej nudny okres z AAR-u. ;D Generalnie, to zamierzałem zrezygnować z pisania AAR-u. Nudziło mnie to, że musiałbym pisać "to samo" przez cały czas. Rozegranie tego odcinka miało zdecydować, czy kontynuuję. Na razie, akcja przekonała mnie do tego, by rozegrać i dać później co najmniej jeszcze jeden odcinek.

"Espanie" to kontynuacja określenia Hiszpanów w świecie AAR-u, skoro są już "Portugescy". Attrition, jak na razie, jest moim największym wrogiem.

 

​

Przez Morze Chińskie​

(1611-1622)​

Kluczem do osiągnięcia dominacji w Azji Wschodniej było opanowanie kontroli nad Morzami Chińskimi oraz zatokami i cieśninami Wysp Południowych. Oznaczało to konieczność stoczenia co najmniej jednej zwycięskiej wojny z Cesarstwem Mingów, a później podtrzymanie supremacji na morzu oraz konflikty z Sułtanatem Mataranu. Szogun zarządził zbudowanie i zwodowanie pięciu dużych okrętów wojennych oraz dziesięć mniejszych do 1614 roku. W 1615 roku sprzymierzeni z klanem Tokugawa daimyo ufundowali z własnej inicjatywy kolejne pięć liniowych dźonek wojennych. Zwiększono nieznacznie liczbę armat polowych oraz oblężniczych w zgrupowaniach armijnych, jak i zaciągnięto więcej pieszych bushi. Swoisty "sprawdzian" umiejętności piechurów - jakim było odparcie tubylców na Madurze, którzy opanowali kolonię japońską - został "zdany" wzorcowo: spośród dwóch tysięcy ashigaru, żaden nie zginął, w trakcie walki z 800 pieszymi i 200 konnymi autochtonów.

​

Nowe jednostki we Flocie Cesarskiej zaprojektowane zostały na wzór portugalskich galeonów, żeglujących wokół Makao oraz wyspy Ternate; w ten sposób powstały pierwsze shuinseny* powstałe z jednostek kupieckich, stanowiące wizualnie hybrydę dżonek oraz europejskich żaglowców. Mniejsze jednostki wyposażone były najczęściej w osiem armat burtowych oraz dwadzieścia arkebuzów pokładowych; większe zaś posiadały po siedem armat na burtę oraz czterdzieści arkebuzów. Przebudowano w ten sposób istniejące statki transportowe, tym samym na każdy przebudowany transportowiec mógł przewieść za morze około setki ludzi.

W lipcu 1615 roku, dżurdżeński wódz Nurhachi zjednoczył wszystkich Mandżurów na północnych terytoriach Państwa Środka, a następnie uniezależnił swój lud spod władzy cesarza. Przejął kontrolę nad całym obszarem przynależnym do grupy etnicznej Mandżurów, w ten sposób odcinając właściwe ziemie Chin od opanowanego przez nich Półwyspu Koreańskiego. Pierwszy poważny problem dla dynastii Ming, oznaczał szansę dla syna Ieyasu Tokugawy, który miał stoczyć wielką wojnę po śmierci pierwszego Tokugawy na funkcji szoguna.

Oficjalnie, w październiku 1615 roku, Cesarstwo Japonii wstąpiło do sojuszu z Cesarstwem Dai Viet, Królestwem Annamu oraz Królestwem Ayutthayańskim, w celu umożliwienia pokonania Państwa Środka. Założycielem sojuszu było państwo daivietańskie, od którego zależał późniejszy rozejm Sojuszu z Chinami. Wojska nippońskie miały się skupić na Korei oraz związać większą część floty chińskiej na Morzu Wschodniochińskim, zaś państwa Półwyspu Tajskiego miały najechać terytoria chińskie na ziemiach czampańskich oraz na rubieże południowochińskie.

​

Zwiad zimą roku 1616 wykazał, że ziemie koreańskie nie są bronione jakąkolwiek mobilną w swym przeznaczeniu formacją; poza silnie ufortyfikowanej środkowej częsci Półwyspu (włącznie z miastem Hanseong**), istniały zaledwie prowizoryczny i pamiętający średniowieczne czasy system murów miejskich oraz zamków, wyposażonych w chińską broń palną lepszej jakości i konstrukcji od nihońskiej... W czerwcu 1616 roku Koreę najechało 41 tysięcy*** najlepszych wojowników posiadających 81 armat średniego i cięższego kalibru, podzielonych na dwie armie: pierwsza stanowiąca jedną trzecią sił wylądowała pod Gwangju, druga zaś pod Pusan. Zmasowane szturmy, trwające po kolei aż do końca lipca, nie powiodły się; wojska nippońskie zmuszone były przejść do pasywnego oblegania głównych miast.

​

Pierwsza bitwa morska pomiędzy flotą japońską a chińską - a zarazem największa w tej wojnie - została stoczona 28 czerwca 1616 roku koło wyspy Cuszima. Trzon Floty Ming stanowiący prawie pięćdziesiąt wielkich okrętów. Znacznie liczniejsza Flota Cesarska - lecz o mniejszych jednostkach - szybko osłoniła eskadry transportowe i zmusiła ogniem artyleryjskim do załamania szyku Chińskiej Floty. Szybsze i liczniejsze okręty nihońskie były trudnym celem dla artylerii przeciwnika, zaś niemalże przez cały czas ostrzeliwane chińskie dżonki nie mogły przejąć inicjatywy pomimo trochę cięższego uzbrojenia. Marynarze japońscy byli lepiej zdyscyplinowani, doświadczeni o walki z piratami oraz żeglugę aż do mórz maratańskich... Admirałowie flot chińskich spanikowali po utracie dziewięciu okrętów, odpływając na południe. Nippon stracił zaledwie dwa duże okręty oraz jeden mniejszy, wszystkie starszej daty.

​

Po bitwie pod Cuszimą - w wyniku której ostatecznie wojska japońskie zdołały utrzymać przejętą wyspę - zadaniem Floty Cesarskiej było blokowanie portów koreańskich podczas serii szturmów wojsk lądowych. Trzeciego września 1616 roku odparto zaczepny atak eskadry chińskiej liczącej siedem jednostek, zaś dziesięć dni później doszło do drugiej bitwy z udziałem trzonu Floty Ming. W wyniku obrania tej samej taktyki przez kitajskich admirałów, kolejne siedem wielkich dżonek poszło na dno, przy utracie przez Flotę Cesarską zaledwie dwóch najstarszych z jednostek drugiej klasy wielkości... Do końca września 1616 wracająca armada nihońska zdołała zdjąć blokadę wyspy Kiusiu ustanowioną przez trzynaście okrętów chińskich.

Od listopada 1616 roku rozpoczęto kolejne serie szturmów na Gwangju oraz Pusan. W przypadku drugiego miasta, dostarczono najętych z Kagoshimy oraz F u k uoki kolejnych sześciu tysięcy pieszych bushi. Mniejsza armia rozpoczęła natarcie na wycieńczonych obrońców w Gwangju wraz z początkiem grudnia, kiedy to zaledwie tysiąc obrońców posiadających trzy armaty, nie dało rady prawie dziesięciokrotnie liczniejszym i silniejszym artyleryjnie siłom szturmującym. 17. i 21. grudnia kolejno oba miasta - stanowiące ostatni punkt oporu południowej części Półwyspu Koreańskiego - padły. W styczniu 1617 roku rozpoczęto oblężenia silnie ufortyfikowanych twierdz, w tym miasta Seul; nie przedsięwzięto jednak generalnych szturmów.

Wieści o grudniowej inwazji armii chińskiej na Tajwan, skłoniły Flotę Cesarską do obrania kursu na południowe morza chińskie. Powołano kolejnych samurajów oraz najemnych, z wysp Kyushu oraz archipelagu Ryukyu. Na początku marca 1617 roku zmuszono do ucieczki kolejną z flotylli wojennych, zaś niewielka flota annamska (9 okrętów) przez trzy następne miesiące blokowała porty w Szanghaju, Nankingu oraz Hangzhou. Na początku marca kolejne dwie jednostki kitajskie zostały zatopione nieopodal archipelagu Ryukyu. Tam też zorganizowano siły mające dokonać kontrdesantu na Tajwan, jak i dołączono dziesięć nowych małych okrętów zbudowanych przez szlachtę archipelagu.

​

Odsiecz licząca prawie dwunastu tysięcy żołnierzy wyparła chińskich najeźdźców aż do obleganego przez nich Raijin. 22 czerwca 1617 roku był dniem pierwszej i jedyniej faktycznej bitwy na otwartym polu pomiędzy Chinami a Japonią w tej wojnie; jeśli nie liczyć rozgromienia przez artylerię nihońską około tysiąca jeźdźców koreańskich z pospolitego ruszenia w środkowej części Półwyspu Koreańskiego, kiedy ci nie zdołali zorganizować się w formację... Pomimo pewnej przewagi liczebnej (12 tysięcy kontra 8,5 tysiąca) oraz w liczbie muszkietów, regimenty kitajskie okazały się zdecydowanie lepiej zorganizowane oraz zdolne do wykonywania manewrów w trudnych sytuacjach. Kawaleria po obu stronach bitwy okazała się zupełnie nieprzydatną formacją na wzgórzach wyspy, praktycznie służąc co najwyżej w roli osłony podczas odwrotu taktycznego danych oddziałów ashigaru. Bitwa pod Raijin okazała się klęską taktyczną wojsk japońskich, gdzie kontrdesant zmuszony został do powrotu na statki transportowe; po stronie nippońskiej poległo nieco ponad trzy tysiące ludzi, zaś po chińskiej około dwóch tysięcy. W praktyce jednak, w razie porażki gotowych do wysłania było co najmniej 5-6 tysięcy kolejnych bushi na Wyspach; oblężenie mogło być zakończone poprzez pokonanie oddziałów chińskich jeszcze do końca 1617 roku.

1 października 1617 roku, odparto kolejne okręty chińskie, prowizorycznie blokujące port w F u k uoce, co skończyło się zatopieniem trzech z sześciu jednostek przeciwnika. Po planowanym rozbiciu floty kitajskiej na zachód od Cuszimy, w lutym 1618 roku miało dojść do drugiej odsieczy Raijin, a później do niewielkiej inwazji na rodzime ziemie Państwa Środka. Jednakże cesarz Dai Viet podpisał w imieniu sojuszu rozejm z cesarzem Państwa Ming, w którym Cesarstwo Chińskie zostaje okrojone z ziem na Półwyspie Tajskim do stanu odpowiadającego jednej trzeciej z 1615 roku; kolejne "trzecie części" poszły po jednej dla Annamu oraz Dai Viet. Nie przypadło nic wedle porozumień dla Nipponu. Wzburzony szogun Hidetada Tokugawa wystąpił w 1619 roku z Sojuszu; rok wcześniej podporządkował sobie wyspy Cuszima oraz Jeju-do (pomiędzy Wiśniowymi Wyspami a Koreą), co nie spotkało się z reakcją cesarza chińskiego zmuszonego walczyć z licznymi rebeliami.

​

Na przełomie 1617/18 roku wprowadzono poprawki odnośnie wykorzystania taktycznego muszkietów oraz pistoletów, wzorując się na skuteczności chińskich odpowiedników "artylerzystów liniowych japońskich". Przekierowano wykorzystanie strzelców z "żywej i mobilnej najlżejszej artylerii" na siłę kontrolującą czynnie działania piechoty. Zreorganizowano także sam stosunek liczebny piechoty do kawalerii; zaoferowano kilku tysiącom samurajów odejście z formacji kawaleryjskich do pieszych w zamian za większe płace oraz podoficerskie funkcje.

W maju 1620 roku, brat sułtana matarańskiego przybył do dworu cesarza w Kioto w celu pozyskania wsparcia dla sprawy wywalczena tronu matarańskiego; obiecując w razie powodzenia pełne wsparcie militarne i handlowe pomiędzy Mataranem a Nipponem. Zarówno cesarz, jak i szogun, zgodnie nie chcieli niewygodnych wojen, szczególnie przy rozwijającej się kolonii na wyspie Madura - ok. 700 osadników na rok 1622 - gdzie stacjonowało tylko dwóch tysięcy pieszych.

Od kupców japońskich doszła wieść do rodu Tokugawa o wyzwoleniu się Koreańczyków, w regionie nieopodal miasta Pusan, z władzy cesarza Chin. Królestwo powstałe 12 października 1621 roku, istniało praktycznie tylko do 24 czerwca 1622 roku, kiedy to stolica buntowników padła pod naporem szturmujących Kitajczyków... W 1622 roku, nie powiodło się przekonanie wodza mandżurskiego Nurhachi'ego do porozumienia militarnego z Cesarstwem Japonii; wobec planowanej na najwcześniej rok 1624 kolejnej wojny o Koreę.

​

Całą odpowiedzialność za konflikt w Korei oraz na Półwyspie Tajskim obarczono Nippon, który już po aneksji Sułtanatu Magindanao zyskał reputację bardzo agresywnego państwa, tylko czekającego na słabość sąsiada. Królestwo Ayutthayi - które odmówiło wsparcia walczących z Chinami - w 1619 roku podporządkowało sobie państewko Lan Na pomiędzy Tajami a Kitajem. Sytuacja w Indiach sprowadza się do utworzenia trzech głównych potęg - Golcondy, Vijayanagaru oraz Mewaru - przy którym Państwo Mogołów zaczęło chylić się ku upadkowi.
---------------------------------



* - eng. "Red seal ship", historycznie handlowe jednostki morskie w latach 1600-1635.
** - nazwa Seulu podczas rządów dynastii Ming w Chinach.
*** - trudno jest w EU 2 zebrać 158 tysięcy żołnierzy Japonią, jak to było historycznie w 1592 roku, zostawiając część sił na wypadek buntów w kraju. Może to moja nieumiejętność, lecz nie chciałem podnosić znacznie inflacji w wyniku walki ze spłacaniem ogromnych kosztów utrzymania takiej armii.
**** - chińscy muszkieterowie.

Wieksze napisy są... i szczerze mówiąc, średnio mi się to podoba; rozjechane to to niczym w Polskim Imperialiźmie. Mapka jest, na prośbę.

Eltoro -> Nie miałem CB na Chiny. Ale co to dla mnie -2 do staba. W przeciągu pół roku nadrobię to. Dla mnie obniżka o 4 poziomy dopiero jest bolesna.

I nie ta sama religia. Chiny mają "Konfucjanizm". zaś Japonia "Buddyzm".

Morał z wojny taki: nie wchodzić do istniejącego sojuszu, walczyć samemu lub w sojuszu jako przewodniczący temuż. Nigdzie nie dopisałem tego w odcinku, acz Chiny straciły w tej wojnie 22 duże okręty, zaś ja tylko 2 duże i (zasadniczo) 4 małe (w tym jeden w ramach Attrition).

 

​

Wojenna ścieżka
(1623-1635)​

II wojna japońsko-chińska została zainicjowana 19 lutego 1625 roku przez wylądowanie ponad czterdziestotysięcznej armii nowego administratora bakufu, Iemitsu Tokugawy (syna - oficjanie abdykowanego - szoguna Hidetady) na wybrzeża południowe Korei. Cesarstwo Ming strawione było od lat rebeliami, chłopskimi czy wojskowymi. Jedyną zaporą dla sił Nihonu była istnieją flota chińska, zdolna zatrzymać okręty szogunatu. Od 1624 roku trwało powstanie koreańskie, które zdołało przejąć kontrolę nad wszystkimi miastami w północnowschodniej części Półwyspu.

Czarne kreski to strefa powstania koreańskiego​

Aż do końca marca 1625 roku ponawiano intensywne szturmy na twierdze południowokoreańskie. Jedynie Gwangju oraz Pusan - doświadczone poprzednią klęską w 1616 roku - oparły się falom ashigaru. Na zachodzie inwazji japońskiej, problemem stał się 4,8 tysięczny oddział chiński, skutecznie utrudniający oblężenie. Dopiero upadek Pusan 11 maja sprawił, ze w czerwcu udało się rozbić nielicznych Han w koreańskich górach. Od sierpnia, całość ofensywy Iemitsu Tokugawy zatrzymała się pod Seulem... Aby ściągnąć większą ilość samurajów oraz najemnych z Wysp, szogun zwolnił z zakazu posiadania ziemskich posiadłości - wyłącznie w Korei - wszystkich uczestników wojny, jeśli uda się zmusić Państwo Środka do zrzeczenia się ziem koreańskich.

Dwutysięczny pieszy regiment na Madurze kilkukrotnie odpierał ataki niewiele liczniejszych hord Chińczyków. W międzyczasie drugie tyle ściągnięto do kolonii prosto z Mindanao, w celu utwierdzenia chińskich generałów w złej taktyce, jaką było marnowanie sił w pobocznej (w skali całej wojnie) operacji, kiedy w Korei wpływy Mingów są coraz mniejsze.

Po sukcesie floty japońskiej (12 dużych okrętów oraz 5 flotylli transportowych wroga zatopionych, kosztem dwóch mniejszych shuinsenów rozbitych na mieliźnie oraz jednego okrętu i pięciu transportowców zatopionych w ferworze ostrzału), na maj 1626 roku zaplanowano wsparcie oblężenia Seulu posiłkami (dziesięciu tysięcy pieszych oraz dwadzieścia armat) oraz inwazję na kontynentalne Chiny. 10 tysięcy ashigaru wraz z 26 cięższego kalibru działami wylądowało na wschód od Kowloon, w pobliżu portugalskiego Makao. Ofensywa zakrojona na niewielką skalę, natknęła się na szaleńczą szarżę 900 konnych chińskich. Przeciwnik przetrzebiony o 2/3 początkowego stanu, zdołał zmienić w trakcie kierunek szarży wprost na źle osłoniętą artylerię, co wymusiło odwrót Nihończyków do małej osady Hong-Kong. Próba przejęcia prowincji chińskiej powiodła się w sierpniu, kiedy to ten sam oddział został rozbity przez ostrzał artyleryjski.

23 sierpnia 1626 roku Seul padł z powodu kiepskiego stanu fizycznego oraz psychicznego obrońców oraz mieszczan. We wrześniu podzielono armię Iemitsu na dwie części, mające na celu zdobycie wszystkiego co ufortyfikowanego w Korei. Rdzenni buntownicy odmówili współpracy z armią japońską, po ofercie politycznej podległości Cesarstwu Japońskiemu w zamian za protekcję militarną oraz ekonomiczną. Samurajowie rozpoczęli oblężenia twierdz z koreańskimi oddziałami... W październiku 1626 roku doszło do zabójstwa cesarza chińskiego Xīzōng (era Tiānqǐ) przez skrytobójców mandżurskiego pochodzenia. Władzę przejął jego brat, Chongzhen, zaś w celu uratowania Państwa Środka od rebelii, rozporządził edykt o wyzwoleniu spod władzy chińskiej terytoriów kontrolowanych przez Japonię oraz rebelie w Korei. Szogun Iemitsu Tokugawa zaaprobował decyzję nowego Minga na tronie w Pekinie. 60% powierzchnii ziem koreańskich oraz okolice osady Hong-Kong dostało się pod władzę szogunatu, zaś buntownicy koreańscy założyli swoje państwo ze stolicą w Hamhung.

​

Trzeci z szogunów Tokugawa, był sceptycznie nastawiony do "południowych barbarzyńców", jakimi to określał Portugalczyków, Hiszpanów czy (ostatnimi czasy) Holendrów. Na początku 1630 roku, wpierw handlarze japońscy donieśli o istnieniu czwartej nacji Nanbańczyków, kolejnej odmiennej. Królowie Widżajanagaru sprzedali kawałek ziemi i tak kontrolowany przez tzw. "Anglików" skrawek terenu, gdzie istniała faktoria oraz Fort Świętego Jerzego. Oznaczało to wzrostu wpływów europejskich w całym regionie azjatyckim. Przejęcie wyspy w archipelagu Ma-yi przez Espanów, kontrolowanie Ternate i Makao przez Portugeskich, oraz Nederlanderscy kupcy ciągle proszący o dzierżawę jednego z portowych miasteczek na wyspie Kiusiu było wystarczającym powodem do ksenofobicznych obaw Iemitsu. Posunięcie Anglików było kolejnym dowodem na to, że chrześcijanie kiedyś rozpoczą wojenne działania w celu dokonania ekspansji, być może także na Wyspach.

​

Jeszcze przed II wojną japońsko-chińską (tzw. II koreańską) wprowadzono koncepcję osobnych formacji w kształcie czworoboków, zapożyczoną od Nanbańczyków. Usprawniało to prowadzenie ognia przez kolejne rzędy muszkieterów przechodzących na przód i odchodzących w cyklu. Ta modyfikacja uspójniła także działania formacji dostosowanych do walki wręcz. Kawalerię zaczęło ustawiać w szyku schodkowym (eszelonowym), w kolejnych rzędach; utwierdzając ostatecznie konnicę jako siłę tylko przełamującą w bitwie... Wszelkie starej konstrukcji okręty postanowiono rozebrać bądź częściowo zdemontować, w przeciągu lat 1628-1630 zbudowano okręty wg nowego wzoru, będącego hybrydą europejskich galeonów z dotychczasowymi dżonkami. Całą flotę poddano tej operacji, zaś do końca 1630 jeszcze ją powiększono o dziesięć okrętów pierwszej klasy wielkości, trzy flotylle transportowe oraz uzupełniono stan mniejszych jednostek do tego z 1624 roku.

​

Kolejnemu Mingowi w jego Zakazanym Mieście nie powodziło się w odpędzaniu buntów. Po utracie kontroli nad chińskim skrawkiem ziemi birmańskiej, buntownicy nieopodal osady kontrolowanej przez Japonię przyłączyli się nań. Zwiększono siły kontrolujące japoński skrawek chińszczyzny, w obawie przed rewoltami w przypadku niezadowolenia ludności nową władzą.

Zabiegi dyplomatyczne, prowadzone od 1627 roku, przez wysłanników cesarskich w celu zmiany opinii międzynarodowej o Japonii jako "kraju wykorzystującym zdobycze barbarzyńców zza morza w celu dokonania lupieżczych ekspansji", nie powiodły się. Najemników japońskich wyrzucono ze służby w Królestwie Ayutthaya. Pomimo ustabilizowania stosunków z nowym cesarzem chińskim do poziomu neutralnego - m.in. deklaracją o zaprzestaniu agresji nihońskiej wobec Państwa Środka - sułtan matarański podjął próbę załamania rodzącej się supremacji nippońskiej. W roku 1632 roku imperium indonezyjskie rozpoczęło inwazję na Madurę oraz wysłało swoją flotę na Mindanao.

​

W przeciwieństwie do chińskiego generała Zwensunga, sunnici byli lepiej zorganizowani w celu dokonania inwazji na nippońską posiadłość kolonialną. Pomimo proporcjonalnie mniejszej ilości muszkietów oraz braku pistoletów, Jawajczycy byli poważnym przeciwnikiem. Na Madurze, 13 lutego 1632 roku doszło do krwawej dwudniowej bitwy, zakończonej klęską Japonii. Przy nieco większych stratach matarańskich, bushi zmuszeni byli na łodziach w ukryciu przed flotą przeciwnika uciekać; wybrali nieosłonione wybrzeże południowej Jawy.

W celu zatrzymania armady maratańskiej jeszcze w Ma-yi, wysłano flotę cesarską bez mniejszych jednostek (nie dostosowanych do żeglugi pełnomorskiej). W czerwcu 1632 roku pięćdziesiąt pięć okrętów japońskich wraz z flotą transportową stoczyło bitwę koło wyspy Samar z islamskim przeciwnikiem. Przeciwnik o trzydziestu trzech okrętach oraz czterech grupach statków wypelnionych żołnierzami, udało się przebić przez blokadę nihońską. Potężny ostrzał z obu stron, pozbawił życia setek marynarzy oraz niedużej częsci wojów gotowych do przeprowadzenia inwazji. Na dno poszło pięć shuinsenów liniowych oraz po jednej dużej i małej jednostce przeciwnika... W lipcu doszło do kolejnej bitwy, również przegranej przez Cesarstwo. Pięć kolejnych dużych okrętów opadło na dno, zaś przeciwnik stracił jedynie drugą z czołowych dżonek... Wojna skończyła się jednak szybciej, niż rozpoczęła. W sierpniu 1632 roku szogun Iemitsu uznał panowanie morskie sułtana na Południowych Wyspach, sugerując że wzajemne wykrwawianie się nie pomorze przed potencjalną agresją Nanbańczyków. Władca matarański dał się przekonać na biały pokój.

​

Kolejny cesarz chiński został zamordowany, zaś władzę przejął generał blisko spokrewniony z Mingami. Megalomania nowego "cesarza" sięgnęła szczytu w maju 1633 roku, kiedy oficjalnie wypowiedział wojnę Wyspom w celu odzyskania Kowloonu oraz Korei. Szybko jednak wybuchły bunty możnowładców przeciwnych tej decyzji oraz inspirowanych przez władcę mandżurskiego. Szesnastu tysięcy zbrojnych japońskich wraz z 87 armatami uderzyło na Pyongyang, wpierw tłumiąc po drodze rebelię chłopską, by od lipca 1633 roku bronić miasta oraz całego regionu przed desantami armii Han; samo miasto padło w przeciągu sześciu dni podczas jednego szturmu... W sierpniu oraz wrześniu tego samego roku, daimyo zagrali na nosie Minga (ów generał należał do drzewa dynastycznego), urządzając zmasowane przymusowe nawracanie ludności Kowloon na buddyzm. Aż do września 1633 roku, ledwie odbudowana flota po klęsce na wodach Ma-yi odegrała się na resztkach floty chińskiej, zatapiając kilkanaście jednostek. Umknęło jej jednak akcja wielkiej floty transportowej, która przeniosła kawalerię chińską oraz nieliczną piechotę na Hokkaido. Udało się zatopić w pościgu tylko jeden okręt przeciwnika, zaś dopiero w kwietniu 1634 roku odparto Chińczyków spod murów Sapporo. W tym samym miesiącu generał-cesarz zmuszony był zaakceptować propozycję pokoju, oddając ostatni chiński skrawek Korei we władanie japońskie.

Władca mandżurski, rozochocony po przyłączeniu się ludności z jednej przygranicznej prowincji chińskiej, we wrześniu 1634 roku najechał na japońską część Półwyspu Koreańskiego, by wespół ze swoim sojusznikiem - królem koreańskim - odbić Koreę z rąk obcojęzycznych najeźdźców. Posiadając bardzo liczną armię (głównie Osiem Chorągwi) wraz z całym przejętym dobrodziejstwem technologii militarnej Mingów, liczył na zepchnięcie "karłów zza morza" co najmniej poza Seul. Desantu i tak nie miał jak przeprowadzić - fundusze starczyły przymierzu na zwodowanie zaledwie jednej większej jednostki, szybko zatopionej przez flotę nippońską.

16 października 1634 roku doszło do pierwszego starcia pomiędzy obiema stronami rzeki oddzielającym ziemie japońskie od mandżurskich. Praktycznie bez widocznych pozornie strat, Wyspiarscy żołnierze wysiekali muszkietami oraz drzewcami dwadzieścia tysięcy piechurów z Mandżurii.

​

27 grudnia 1634 roku doszło do pierwszej - z wielkich - bitew pod rzeką Yalu. Pierwsza, nieopodal miejscowości Wiwon, była wielkim natarciem czerdziestu sześciu tysięcy nieustraszonych Mandżurów przez rzekę przeciw ponad dwukrotnie mniej licznym wojskom Cesarstwa. Kolubryny, organki dziewięciolufowe (aż 5) oraz masowe wykorzystanie prymitywnej konstrukcji pocisków kartaczowych sprawiło, że aż do przybycia posiłków z Wysp, przez osiem dni wytrzebiono wszystkich "półdzikich" (jak to szogun określił) pieszych jeszcze podczas kolejnych przemierzeń brodów rzeki. W wyniku tak intensywnego zastosowania artylerii, trzy ćwierćkolubryny oraz jedno wielolufowe działo poszły do śmietnika historii. Krwawe walki z hordami jeźdźców spowodowały śmierć ponad czterech tysięcy samurajów i ashigaru włącznie, poległo jednak piętnastu tysięcy Mandżurów, a kolejne trzy tysiące dostało się do niewoli. Przejeto wiele arkebuzów oraz muszkietów, tych od poległej piechoty która "zdołała" polec po japońskiej stronie brzegu rzeki.

18 lutego 1635 roku doszło do bitwy pod Nanjning, podczas próby przedarcia się części armii japońskiej do obleganego przez sojuszników Wysp - Arakanu oraz Dai Viet* - miasta stołecznego Królestwa Korei. 35 tysięcy Mandżurów (w tym 12,5 tysiąca konnych) odparto praktycznie bez większych strat (dwustu poległych bushi), uśmiercając kolejnych jedenastu tysięcy mieszkańców Północy. Koczownicy nie mogli znaleźć sposobu na potężną artylerię oraz nieznane im umiejętne wykorzystanie broni palnej; pomimo posiadania części egzemplarzy chińskich muszkietów z zamkiem skałkowym, nie umieli skoordynować ostrzału tak, by stanowił jakieś wsparcie dla kawalerii.

​

W kwietniu przymierzu mandżursko-koreańskiemu udało się odeprzeć siły sojuszników Nihonu oraz trzech tysięcy samurajów z ziem Królestwa. 20 maja 1635 roku siły nieco mniejsze niż w przypadku ofensywy lutowej, od strony koreańskiej przystąpiły do ataku na Japończyków przygotowanych na odparcie hord od strony rzeki. Krwawa bitwa była jednak początkiem porażek szogunatu. Dowódcy wyspiarscy, w obawie przed utratą znacznej ilości armat, postanowili dokonać odwrotu w stronę Seulu; piechota miała za zadanie osłaniać kontrolowaną operację. Piętnaście armat - te najbliżej Korei - zagwożdżono, aby przeciwnik nie przejął ich. Klęska Nipponu, została określona przez rozsiekanie bądź wzięcie w niewolę piechurów spośród dwunastotysięcznej formacji (uratowało się ledwie tysiąc) oraz śmiercią 1,5 tysiąca samurajów; przeciwnik nie stracił dużo więcej niż dziewięciu tysięcy Mandżurów.

​

9 września 1635, kontrofensywa mająca na celu zapobieżenie zdobycia Pyongyangu przez mandżurskie wojska, również nie powiodła się, pomimo udziału trzech tysięcy pieszych daivietańskich (posiadających gorsze egzemplarze ręcznej broni palnej). 22 tysięcy po stronie koalicji japońskiej stoczyło krwawy bój z 29 tysiącami Mandżurów. Z choćby kontrolowanego osłabienia najeźdźcy, doszło do masakry wojsk nihońskich, podczas których poległo trzynastu tysięcy Japończyków (w tym cała piechota) oraz musiano zagwoździć kolejne dwanaście armat; przeciwnik stracił nie więcej niż osiem tysięcy swoich. 13 listopada Mandżurowie zdobyli Pyongyang. Szogun Iemitsu Tokugawa zbierał siły na kontrofensywę w 1636 roku, organizując armię nieopodal Seulu, licząc na to, że potężne fortyfikacje lokalne oraz górzysty teren zmusi do pokory syna wielkiego (dla Mandżurów) Nurhachiego.

----------------------------


* - dwa miesiące przed wojną, zaprosili mnie do sojuszu.

Wojny są, i to sporo. To chyba wynagrodzi pierwsze pacyfistyczne do bólu odcinki. Tak, teraz przegrywam i to względnie mocno.

 

​

Przyglądając się Upadkowi
(1636-1640)​

Najważniejszą przyczyną porażek Japonii w wojnie z Mandżurami oraz Koreańczykami był brak planu na osiągnięcie zwycięstwa; w końcu "nie można wygrać bez pomysłu na zwycięstwo". Noc pomiędzy rokiem 1635 a 1636, szogun wraz z książętami oraz głowami innych rodów toczył burzliwą dyskusję odnośnie planu wyparcia dzikich hord za rzekę Yalu. Jedni twierdzili, że należy tradycyjnie zgromadzić armię z Wysp oraz uderzyć od Korei najpóźniej w czerwcu 1636 roku. Inni uważali, że konfrontacja na Półwyspie przy przewadze liczebnej oraz w ręcznym orężu palnym wroga to tylko strata ludzi; rozwiązaniem byłaby ofensywa co najmniej 20 tysięcy zbrojnych (posiadających minimum trzydzieści dział) na północ od Królestwa Korei, morskich wybrzeży Mandżurii na Morzu Japońskim, mającej dotrzeć aż do Czarnej Rzeki*, w celu odsunięcia na krótki czas hord Północy z ziem japońskich. Ostatecznie szogun Iemitsu Tokugawa przyjął drugą koncepcję, jako jedyny racjonalny i jednocześnie wykorzystujący potężną flotę japońską; Mandżurowie w najgorszym wypadku dla Nipponu walczyliby do późnej jesieni w celu usunięcia zagrożenia zza wybrzeża.

Te plany szybko zniweczył Cesarz, który nie ufając wojskowym, wysłał posłów do króla koreańskiego w celu rozmowy z całym Przymierzem Północnym odnośnie rozejmu. Obie strony szybko doszły do porozumienia, 9 stycznia za równowartość pięćdziesięciu tysięcy koku ryżu w srebrze, które miałý zostać rozdzielone po połowie dla władcy mandżurskiego oraz monarchy koreańskiego Zawarty pokój - za względnie niską cenę - nie podobał się niemalże całej warstwie samurajów oraz najemników, a także większej części arystokracji. 109-ty cesarz, a zasadniczo Cesarzowa Meisho, zastrzegła także okres "polityki pokoju" na okres dziesięciu lat od podpisania rozejmu. Czas odpoczynku od wojen i konfliktów mial służyć rozwojowi jeszcze świeżo zdobytych ziem koreańskich oraz chińskich. Administracja podatkowa miała zostać zainstalowana w prowincjach północnych Japońskiego Półwyspu, zaś praktycznie wszędzie poza Sześcioma Wyspami, Ryukyu oraz Kurylami pojawiły się niebawem sądy podatkowe, które obowiązywały na rdzennych bądź dawno podbitych ziemiach.

Wracający do Nihonu żołnierze najprawdopodobniej przyciągnęli za sobą dżumę, przy okazji dobijającą i tak pochłonięte rebeliami Chiny, gdy powrócili na Wyspy po konfikcie trwającym dwa lata. W listopadzie 1636 roku w kilku miastach ogłoszono stan epidemii, zaś do końca wiosny 1637 roku co najmniej dwadzieścia miast ogłosiło kwarantannę. Zmarło dziesiątki tysięcy ludzi, zaś zaraza zaczęła mijać dopiero w 1638 roku. Już trzy lata później, scenariusz ten powtórzył się.

​

Zamknięty dla japońskich kupców rynek handlowy w Corchin oraz w innych miastach mandżurskich i koreańskich skłonił gildie kupieckie do stopniowego przeniesienia swoich obszarów działania w kierunku południowym i zachodnim. Zorganizowano Japońską Kompanię Handlową, ufundowaną przez cesarzową oraz szoguna, 4 stycznia 1643 roku. Pierwszym efektem działalności JKH było zmonopolizowanie międzynarodowej skali rynku pod handlarzy nihońskich w Landzhou; później dokonano podobnego sukcesu w Bengalu i Malacce, ostatecznie pokonując matarańskich oraz malakkańskich kupców w walce o kontrahentów Wysp Południowych oraz Półwyspu Tajskiego. W przeciągu czterech miesięcy od pojawienia się wieści o ponownym utworzeniu centra handlu w Samarkandzie, przedstawiciele JKH zdobyli największe spośród innych wpływy; podobnie się stało przy przeniesieniu ośrodka handlu bengalskiego do Kalkuty.

​

6 lipca 1643 roku Nippon strwożyło zamordowanie jednego z krewnych księcia (han) Iwate. Ów arystokrata został utopiony w ogrodowym jeziorze przez wzburzonego samuraja, który został zdenerowany z bliżej nieznanych prywatnych przyczyn. W akcie łaski, daimyo owego mordercy nakazał swojemu podwładnemu stanąć do pojedynku z sekundantem hana Iwate. Po wygraniu przez samuraja pojedynku, niezadowolony książe nakazał jednak ściąć zabójcę... Fakt zabicia wpływowej osobistości oraz postępowanie księcia wstrząsnęło całą szlachtą japońską. Złamanie zasady o braku podwójnej karalności dla samuraja spowodowało poważne debaty nad uniknięciem tego typu przypadków w przyszłości.

Daty oznaczają rok dokonania ekspansji przez Mandżurów​

W Chinach działo się z roku na rok coraz gorzej. W 1640 roku swoje państwa utworzyli czołowi przywódcy rebelii przeciw Mingo. Zhang Xianzhong ("Żółty Tygrys") opanował Sichuan, zaś Li Zicheng ("Wędrujący Król") Shanxi oraz miasto Kaifeng. Cesarz Chonzheng powiesił się na drzewie w ogrodzie Zakazanego Miasta, kiedy Wędrujący Król wdarł się z buntownikami do niedostępnego dla reszty świata pałacu 26 maja 1644. Niebawem mandżurskie hordy wykorzystały okazję, by podbić upadające Chiny. Część przedstawicieli dynastii Ming podjęła walkę z samozwańczymi włodarzami oraz Mandżurami, włącznie z generałem Koxingą. Do 1646 roku dawne Państwo Środka utraciło kontrolę nad prawie wszystkimi terytoriami na północ od rzeki Jangcy, wchłonięte przez Żółtego Tygrysa, Osiem Chorągwi czy ordy dalekiej Mongolii. Bunty nie ustawały, kilka z nich pojawiło się w obrębie państwa ludu z Północy. W marcu 1647 roku władca mandżurski oficjalnie wypowiedział wojnę Mingom, w której jednak dopiero trzy lata później zaczęło dochodzić do niewielkiej przewagi Mandżurów nad Chińczykami.

​

Japońskie oddziały podczas wojny z Mandżurią napotkały na liczną kawalerię przeciwnika, w której niemalże każdy posiadał łuk bądź muszkiety lontowe, kołowe czy skałkowe (stanowiące nowinkę od I wojny japońsko-chińskiej). Samo zastosowanie taktyki opierające się na przygniecenie przeciwnika masą szarżujących formacji nie było zawsze najlepszym środkiem; aczkolwiek częśc z jeźdźców ostrzeliwała regularnie z broni palnej szeregi ashigaru czy konnych samurajów. Od 1644 roku postanowiono zastosować nowatorskie uzbrojenie "w stylu mandżurskim" do armii nippońskiej. Wpierw wyposażono co trzeciego kawalerzystę w parę pistoletów kołowych; postanowiono wypróbować taktykę galopu w stronę przeciwnika, oddania strzału oraz wycofania się. Później utworzono także oddziały konnych muszkieterów, wyposażonych w krótsze muszkiety z zamkiem kołowym. Nowością - mającą być zaskoczeniem dla przyszłego adwersarza - miały być oddziały muszkieterii przemieszczające się konno; co dwunastego strzelca z długolufową bronią przeszkolono w jeźdźiectwie. Chińskie karabiny skałkowe zgromadzono w liczbie paru tysięcy. Ze względu na oszczędność oraz brak techniki produkcji samego zamka, zdecydowano się na mocno ograniczone zastosowanie muszkietów skałkowych w armii. Broń tąotrzymało jedynie 900 najlepszych muszkieterów pieszych, z czego trzystu w Korei, dwustu w Hongkongu oraz dwustu w Hizen.

​

20 listopada 1650 roku, Wyspy zostały wmieszane w konflikt Arakanu, Annamu, Tybetu oraz Dai Viet z Bengalem oraz sułtanem Atjeh. Jedynym powodem planów aktywnego uczestnictwa w konflikcie było wypróbowanie nowej taktyki konnicy. Czoło Floty Cesarskiej - po wydzieleniu z formacji mniejszych okrętów - wypłynęło w kierunku portu Hong Kong w celu załadowania znacznej części stacjonujących tam wojsk. Sześciu tysięcy piechurów oraz trzy tysiące dwustu jeźdźców 14 grudnia rozpoczeło wymarsz na okręty transportowe. Sześćdziesiąt dużych okrętów wojennych miało być gwarantem nadchodzącego desantu. Pierwotnie celem ma być samo Atjeh, acz sytuacja Arakanu i Tybetu (szczególnie zacofanie militarne tego drugiego) sprawia, że lepszą okazją będzie obrona birmańskiego królestwa.
-----------------------------


*- rzeka Amur
** - Chodzi o Anglików

Chiny, od początku rozgrywki, zaliczyły co najmniej sześć "upadków rządu".

 

​

Coraz bliżej Europy
(1651-1663)​

Jeszcze przed kwietniem 1651 roku flota japońska przekroczyła Cieśninę Malakki; wtedy to zwiadowcy rozesłani na ląd atjehański zawiadomili o ponad trzydziestu tysiącach zbrojnych tego sułtanatu. Priorytetem miało być szybkie dotarcie do portów arakańskich, a najlepiej pod porty bengalskie. Pierwszą przeszkodą była flota muzułmanów, która 4 kwietnia próbowała zatrzymać armadę Wyspiarzy sześcioma okrętami; bezskutecznie, przy zatopieniu całej ekspedycji Atjehu, po dwudniowej rozpaczliwej walce. Pozwoliło to na skuteczny atak floty bengalskiej, jednakże 8 kwietnia na dno poszły kolejne okręty przeciwników militarnych Japonii. Z unieszkodliwionych jednostek, które zmuszone były w ferworze walki wpaśc na skały bądź mieliznę, nihońscy marynarze zdołali wydobyć zbiory cennych map. Już 20 maja Cesarska Flota odblokowała od strony morza oblegany przez muzułmańską armię stolicę Arakanu, Akyba, zaliczając kolejne trzy zatopienia.

Strzałki pokazują ogólny kierunek ofensywy Tybetu oraz Bengalu​

19 czerwca 1651 roku około 8,7 tysięcy żołnierzy japońskich - którzy przetrwali podróż morską - wylądowało nieopodal Kolkatty. Z powodu zbyt rozbudowanych fortyfikacji czołowego miasta handlowego, nie podjęto oblężenia. Dowódca nippońskiej ekspedycji najemnych oraz samurajów zarządził wyprawę po indyjskim kraju mającą na celu splądrowanie jak największych połaci wrogiego państwa, a tym samym zwrócenie na siebie uwagę i odciągnięcie jak największych sił bengalskich od Arakanu; w szczególności przy nieudanych atakach Tybetańczyków, z powodu ich mocno przestarzałych metod walki oraz uzbrojenia. Niespiesznie, bo w przeciągu miesiąca, Japończycy opuścili główny rejon delty Gangesu, zaś w trzydziestym pierwszym dniu ofensywy zmasakrowali stuosobowy oddział konnicy lokalnych watażków. W sierpniu 1651 roku dotarli ponownie nad rzekę Ganges oraz zdołali uniemożliwić formowanie się baterii artylerii bengalskiej składającej się z sześciu safawidzkiej produkcji armat.

Dopiero w październiku 1651 roku doszło do poważniejszych starć sił muzułmańskich z Wyspiarzami na lądzie. Podczas obrania kierunku w stronę Arakanu, napotkano nieopodal miasta Balurghat na wykrwawioną armię bengalską, która od sierpnia odpierała ataki górali z Północy. 23 października 1651 roku, armia japońska z lepszym zapleczem taktycznym, sprzętowym oraz liczebnościowym, doprowadziła do pogromu Bengalczyków za Brahmaputrę. W przeciągu pierwszej godziny bitwy, morderczy ostrzał z muszkietów, hwachów oraz pojedynczych armatek 4-kinowych (2,4 kg pocisku) przy nieustajcym marszu piechurów oraz karakolicznym podjazdom strzelców konnych, półtora tysiąca muzułmanów zginęło bądź w panice zbiegło do lasu. W drugiej godzinie batalii, kiedy to doszło do podjazdowych walk na broń białą, poległo kolejnych ośmiuset Hindusów, zaś resztki obrońców wycofało się na południe. General Hondokagai zmuszony był uzczić pamięć zaledwie stu zbrojnych, czyli połowę ludzi zmarłych z przemęczenia bądź udarów słonecznych podczas długiego przemarszu.

Największe straty spowodował głód - kraina Bihar kompletnie splądrowana przez liczne najazdy Tybetańczyków - oraz zaraza rozniesiona przez jednego z wieśniaków, przez co prawie półtora tysiąca Wyspiarzy (włącznie z adiutantem dowódcy) zmarło. 9 grudnia 1651 doszło do oblężenia słabo ufortyfikowanego miasta Silet, pod którym to Nippończycy spędzili miesiąc. Pod koniec stycznia 1652 roku niecałe siedem tysięcy ekspedycjonistów przekroczyło granicę Bengalu z Arakanem. Całą zimę, wojska Hondokagai'a przeczekały w górach birmańskich, uczestnicząc w odpieraniu ofensywy bengalskiej podczas bitwy 27 marca; przy pomocy arakańskiej piechoty, zaledwie przy stracie pięćdziesięciu ashigaru oraz tysiąca Birmańczyków, odparto 10 tysięczną armię muzułmańską. W maju 1652 doszło do ponownego oblężenia Silet ze strony Wyspiarzy, gdzie przesiedzieli dwa miesiące, aż doszło do podpisania rozejmu pomiędzy Arakanem i ich sojusznikami, a sojuszem sułtanatów bengalskich i atjehańskich.

​

Eksperymentalny model kawalerii, zastosowany podczas inwazji na Bengal, wprowadzono ma mocy reformy wojska z maja 1653 roku do całej Imperialnej Armii. W konflikcie na obszarze delty Gangesu zrodziła się potrzeba sformowania lekkiej artylerii regimentowej, wchodzącą w skład każdej formacji taktycznej piechoty. Zarządzono projekt wzmocnienia każdego regimentu o baterię lekkiej artylerii polowej (3 armaty 2-kinowe (1,2 kg pocisku) oraz 2 armaty 5-kinowe (3 kg pocisku)), a także na wzór europejski zorganizowano formacje taktyczne i operacyjne. Ponadto rozpoczęto projekty konstrukcyjne zamków i fortec pozwalające na odparcie oblężenia z użyciem licznej artylerii przeciwnika.

Spoiler

Nowa organizacja wojska lądowego Cesarstwa Japonii z 1653 roku:

Pododdziały
Drużyna - 6 ludzi
Podsztandar - 30 ludzi (5 drużyn)
Sztandar - 180 ludzi (6 podsztandarów - 30 drużyn)
Batalion - 600 ludzi (3 sztandary + bateria lekkiej artylerii)
Oddziały:
Regiment - 1200-2400 ludzi (2-4 bataliony)
Związki taktyczne:
Prowincjat - 2-4 regimenty lub ich ekwiwalent siły
Korpus - 2-3 prowincjaty
Armia - minimum 2 korpusy

Artyleria
Działon - ekwiwalent drużyny
Bateria - ekwiwalent dwóch podsztandarów
Dalej jak poprzednio, do batalionu

Podstawową jednostką operacyjną był sztandar (od sztandaru dzierżonego przez chorążego w formacji), składający się zazwyczaj z trzech podsztandarów muszkieterów oraz trzech podsztandarów siepaczy liniowych (walczący bronią białą, głównie dowolną dwuręczną). Prowincjat to formacja taktyczna przypisana do danej prowincji, pod względem organizacyjnym bądź co najmniej rekrutacyjnym, dowodzona przez obranego przez szoguna daimyo.

W 1658 roku, armia lądowa Cesarstwa liczyła 107,5 tysiąca żołnierzy (w tym czterdziestu tysięcy konnych), a także miała na składzie 202 działony artylerii (średnie i cięższe armaty, większe hwachy oraz specjalistyczna, jak np.: organki czy rakietnice wystrzeliwujące większe rakiety).

​

Cesarz Go-Sai, po konsultacji z szogunem Ietsuną Tokugawa, znacznie zwiększył w 1655 roku nakłady państwowe na rozwój oraz ekspansję japońskiego handlu zagranicznego, w tym eksportu wyrobów (ze srebra, rattanu, zdobionej broni czy tytoniowych z Mindanao). Działania mające na celu zapewnienie niepodważalnej supremacji nihońskich interesów w Azji zaczęły uskuteczniać się już cztery lata później. Liczba statków handlowych oraz eskortowych wzrosła, zaś flota wojenna aktywniej zwalczała piractwo na Morzu Żółtym oraz Południowochińskim. Konsekwencją tego było znaczne spowolnienie procesu rozbudowy fortyfikacji, szczególnie w Korei, gdzie jedynie 1657 roku przebudowano fortyfikacje Pyongyang, a w okolicy tego miasta postawiono dwa kamienne forty; w tym samym roku na łapówkarstwie przyłapano kilkunastu przedstawicieli Kompanii w Hongkongu. Jednakże centrum handlowe w Malacce zostało po raz pierwszy stale zmonopolizowane przez Japońską Kompanię Handlową, podobnie jak Kolkatta czy środkowochiński rynek. W tamtych miejscach, jak i również w Ternate i Samarkandzie, JKH ustanowiło swoje stałe placówki w postaci wydzierżawionych dzielnic miast.

​

Najpoważniejszą w dotychczasowej historii działalności inwestycją Japońskiej Kompanii Handlowej było jednak załozenie faktorii handlowej na Borneo, przy dofinansowaniu ze strony rodu Tokugawa. W roku 1657 zbudowano pierwsze zabudowania, zaś w 1662 funkcjonowała już osada handlowa. Pech trafił, że w miejscu założenia kolonii, tubylcy mogli zaoferować głównie ryby słodkowodne oraz słonowodne w zamian za paciorki ze szkła czy jeleniej kości; placówka miała być jednak podwaliną do założenia przyszłej kolonii oraz poszerzenia samego terytorium w kierunku zachodnim. Sułtan matarański jedynie zwiększył nieznacznie liczebność wojska na wyspie, nie chcąc ryzykować wojny oraz inwazji wyraźnie nowocześniejszej armii japońskiej, która przy mniej niż 10 tysiącach ludzi zdołała złupić spore połacie Bengalu.

​

Podstawowym problemem Floty Cesarskiej podczas wojny w 1651-1652 roku była odporność okrętów na rejsy długodystansowe, ich zaopatrzene oraz mentalność załogi; do czerwca 1651 podczas operacji transportu wojsk do Bengalu załogi czterech okrętów zmuszone zostały zejść na ląd z powodu uszkodzeń statków od soli morskiej czy kul armatnich przeciwnika oraz braku zaopatrzenia. Postanowiono w większym stopniu upodobnić konstrukcję samego okrętu w oparciu o styl europejski, a także zwiększyć łączną powierzchnię żagli, powiększyć sam kadłub (przy nadaniu mu bardziej opływowego kształu), jednocześnie wprowadzając stałe racje żywnościowe dla załogi przy zwiększonych nakładach na zaopatrzenie jednostki. Wpierw, udało się do 1659 roku zrealizować wszystkie te cele w stopniu ówcześnie zadowalającym, gdzie nowe okręty konstruowane były całkowicie w styli galeonów hiszpańskich (lecz mniej obszerne i szybsze), zaś starym jednostkom zrekonstruowano omasztowanie pozwalające na zamontowanie trzech żagli rejowych na jednym maszcie; zazwyczaj tylko środkowy masz miewał dwa żagle rejowe europejskie oraz jeden dolny na modłę wschodnioazjatycką. Rok później dozbrojono same okręty, dozbrajając je do stanu 30 lekkich i 20 ciężkich dział dla dużych jednostek, oraz odpowiednio 20 oraz 10 dla małych. W 1662 roku zakupiono od Portugalczyków plany konstrukcyjne lunet oraz "Lasek św. Jakuba", co pozwoliło na lepszą nawigację morską, a także na skuteczniejszą obserwację w ramach akcji zwiadowczych. Popchneło to do ekspedycji mających na celu odkrycie wnętrza niezbadanych obszarów znanych od dawna wysp. Dokładnie wymierzono linię brzegową Karafuto* oraz wysepek Archipelagu Południowych, odkrywając kolonie i faktorie handlowe innych krajów europejskich, jak choćby Danię (W-y Andamany), Holandię (trzy wysepki na wschód od Celebes oraz na południe od Ternate); podjęto ponadto komunikację z kolonią hiszpańską na wyspie w archipelagu Ma-yi. Większa aktywność barbarzynców "z Południa" strwożyła szoguna, przez co zwiększył nakłady na modernizację oraz wzrost liczebności okrętowej floty.

​

Najbledszy i najjaśniejszy brązowy - nieskolonizowane odkryte obszary

Na subkontynencie indyjskim doszło do poważnych zmian geopolitycznych, między innymi z powodu przyłączenia Gondwany do Królestwa Widżajanagaru, całkowitego podporządkowania się watażków mogolskich chanowi uzbeckiemu. Chanat Uzbecki wzrósł na sile, podbijając Baluchistan oraz Balkh oraz znaczne połacie Ordy Kazachskiej. Dzięki mapom uzyskanymi drogą dyplomatyczną od chińskiego państewka Mu Bang, kartografowie japońscy nanieśli na nie państwo plemienne Mongołów oraz całość ziem państwa mandżurskiego. Sami Mandżurowie na mocy traktatu pokojowego w 1656 roku z Mingami zajęli wyspę Hainan oraz spore połacie ziem, w tym trzy prowincje na drugim brzegu rzeki Jangcy. Na dalekim zachodzie, kupcy japońscy nawiązali kontakty z włodarzami na ziemiach potężnego i okazałego jak kraje europejskie kraju muzułmańskiego, zwącego się "Wiecznym Krajem" czy po prostu imperium osmańskim, które miało znajdować się zaraz za hordami Turków Uzbeckich. Równocześnie z Samarkandy nadeszły plotki o pewnym imperium białych Nanbańczyków, którego obycie praz kultura zdecydowanie różniło się od tej napotkanej ze strony Portugalczyków, Anglików czy Holendrów.

----------------------------------


* - Sachalin
** - Morze Kaspijskie

Mam nadzieję, że "spolier" działa. Organizację wymyśliłem sam, bo częściej znajdywałwem w Google swój AAR (a co dopiero samo opisanie samuajów czy Cesarskiej Armii z okresu 1869-1845) niż cokolwiek mogącego naprowadzić na organizację feudalnej i wczesnonowożytnej armii szogunatu.

 

​

Południowe Chiny
(1664-1676)​

W roku 1664 ogłoszono mobilizację samurajów oraz zbrojnych w Kyushu, Tajwanie oraz w Hong-Kongu. Szogun wezwał do przygotowywania się na "wyprawę chińską", której zainicjowanie miało nastąpić w listopadzie tego samego roku. Upadający Mingowie na południowym relikcie swej dawnej chwały stali się łakomym kąskiem dla wszystkich sąsiadujących z nimi państw. Kolejną z pobudek była potrzeba ostatecznej destrukcji floty chińskiej, by ta kiedyś nie dostała się w rękach Mandżurów, jeśli ci w przyszłości wchłoną ostatnie prowincje imperium Mingów. Oficjalnie, 30 listopad 1664 był dniem wręczenia aktu wypowiedzenia wojny przez posła nihońskiego na dworze w Guangzhou.

​

Od strony ziem lądowych, niecałe piętnaście tysięcy żołnierzy zaopatrzonych w sześć ćwierćkolubryn oraz cztery półkolubryny, mając na celu obleganie i stopniowe obleganie silnych - acz niewielkich - licznych zamków. W operacji zrzutu dwudziestu tysięcy żołnierzy (z Tajwany oraz z Czterech Wysp) uczestniczyć miał trzon floty cesarskiej, który później miał blokować porty chińskie oraz zapewniać transport dodatkowego zaopatrzenia. Nie przedsięwzięto większych sił ze względu na trudności w utrzymaniu wojska na górzystym terenie, a także z uwagi na wciąż istniejące zagrożenie ze strony Mandżurii. Sojusznicy Japonii - Cesarstwo Dai Viet, Królestwo Annamu, Królestwo Arakanu oraz Tybet - przystąpili do działań militarnych, szybko skutecznie ściągając prawie wszystkie armie chińskie na rubieże sojuszników Nipponu.

​

Bitwa pod Fuzhou, 7 stycznia 1655 roku, była największą bitwą w polu pomiędzy obydwoma Cesarstwami w tej wojnie. Chińczycy trochę zaskoczyli najeźdźców tak sporą ilością armat w jednej armii, acz niewiele to pomogło obrońcom trzykrotnie mniej licznym. W wyniku artyleryjskiej wymiany ognia, połowa kawalerii kitajskiej i stanowisk działonowych pogrążyło się w błocie, przy symbolicznych stratach wśród siepaczy ashigaru oraz rozsadzeniu całego loża oraz podwozia jednej z armat. Zorganizowane kolejne salwy strzelców japońskich same powstrzymywały samobójczą szarżę chińskiego generała niższego stopnia, który liczył na stratowanie lekkozbrojnej piechoty konnicą. Kawaleria kitajska więcej poczyniła strat agresorom poprzez ostrzał z łuków, pistoletów czy muszkietów, niż z broni białej. W międzyczasie, przy znikomych stratach, jeźdźcy samurajscy wycięli w pień chińską obsługę dział, zdobywając cztery ćwierćkolubryny uratowane przed zagwożdżeniem. Dwie godziny walki wystarczyły, by Nippon odniósł pierwsze zwycięstwo, wycinając w pień ponad 6 tysięcy Chińczyków... W przeciągu następnych kilku miesięcy, zdobyte armaty weszły w skład powoływanych licznie baterii artyleryjskich, potrzebnych do sforsowania grubych i dobrze bronionych miast oraz twierdz.

12 września 1665 roku flota chińska próbowała wyrwać się z blokady, za inicjatywą admirała, w celu choćby paromiesięcznego złamania dostaw do sił oblężeniowych Nihonu. Pierwsza Flota Cesarska - licząca 55 okrętów pierwszej klasy oraz 45 drugiej klasy - napotkała na siedemdziesiąt sześć sporych okrętów transportowych* eskortowanych przez dwie sporych gabarytów dżonki wojenne. Pierwsze dwadzieścia minut właściwej bitwy stanowiło zatopienie całej "eskorty" oraz dwóch transportowców. Kolejne pół godziny było pościgiem za bezbronną armadą, która zanim zamknęła się w porcie, straciła kolejne czterdzieści jednostek. Cała - niespełna jednogodzinna - akcja admirała Koxinga ośmieszyła tylko upadające państwo Mingów, które później jeszcze w tym samym miesiący utraciło Junnan zdobyte przez państewko Mu Bang.

​

5 maja 1666 roku Fuzhou zostało zdobyte po szesnastomiesięcznym długim oblężeniu, po czym owi zdobywcy (I Korpus Japoński) wyruszyli w stronę Hangzhou. 21 września 1666 roku drugiej armii japońskiej udało się wedrzeć do wszystkich twierdz, miast oraz portów na obszarze dolnego dorzecza Rzeki Perłowej. II Korpus Japoński podzielono się na pół, tworząc zalążki kolejnych, które wyruszyły na Nanchang oraz Guijian. 7 listopada 1666 roku pod tym drugim miastem, ośmiotysięczna nippońska formacja konna starła się z trzema tysiącami jeźdźców chińskich, której udało się dosłownie roznieść oddział Mingów, likwidując praktycznie wszystkich Chińczyków przy stracie 150 kawalerzystów Wysp.

​

W 1666 roku cesarz daivietański rozkazał niektórym swoim generałom wspierać Japończyków podczas oblężeń miast chińskich. Piętnastu tysięcy pieszych wietnamskich przybyło aż pod Hangzhou, tylko po to, by 15 sierpnia 1666 roku rozpocząć walny szturm, bez porozumienia z generałami nihońskimi. Zmuszony dać jakiekolwiek szanse inicjatywie południowego sojusznika, generał Hirohito Kagemusha podjął następnego dnia decyzję o włączeniu ashigaru oraz artylerii do akcji zdobycia miasta. Skończyło się na skrajnym wyeksploatowaniu kilku armat nippońskich, zniszczenia siedmiu z nich przez chińskich obronćow, oraz stracie połowy piechurów. Jak na ironię, oprócz dwóch pierwszych dni szturmu, wojska daivietańskie byly mocno oszczędzane przez ich dowódców; zaledwie trzy tysiące poległych. Południowców czym prędzej wygoniono z oblężenia, zaś na Tajwanie i w prowincji Hong-Kongu przedsięwzięto intensywne prace ludwisarskie oraz rekrutacyjne.

14 grudnia 1666 roku flota chińska podjęła kolejną desperacką próbę wyjścia w morze. Trzydzieści sześć statków transportowych (najprawdopodobniej dobudowano kolejne dwa) tym razem miało ucieć do hiszpańskiego miasteczka w archipelagu Ma-yi, w celu uratowania ostatnich marynarzy, oficerów oraz ich rodzin. Tragicznie, wpadli w zasadzkę Pierwszej Floty Cesarskiej, w której wszystkie jednostki kitajskiej zostały zatopione. Czterystu rozbitków odłowiono, a następnie ścięto lub wzięto w niewolę.

​

6 marca 1667 roku Nanchang został zdobyty. III Korpus Japoński został podzielony połowiczne, zaś dwa powstałe oddziały miały połączyć się osobno z I oraz II Korpusem. Całą wiosnę i lato trwało zebranie sił potrzebnych do skuteczniejszego oblegania Hangzhou. Przyłączano kolejne baterie armat oraz regimenty piechoty. Ostatecznie, w sierpniu osiągnięto stan 15,5 tysięcy ludzi z 88 armatami ciężkiego kalibru. 22 sierpnia 1667 roku rozpoczął się drugi historycznie szturm japoński na Hangzhou, w którym uczestniczyło także pięć dużych shuinsenów ostrzeliwujących miasto z morza. Przez pięć dni szturmu, to głównie artyleria praktycznie stanowiła siłę uderzeniową nihońskich wojsk, wymiatając Chińczyków z murów oraz stanowisk artyleryjskich. Muszkieterzy japońscy jedynie zza osłon, prowadzili ciągły ostrzał murów; dokonano kilka udanych podkopów pod murami. Dopiero w ostatnim dniu, siepacze ze strzelcami wdarli się do fortyfikacji miejskich, gdzie garnizon wykrwawiony w wyniku szatkowania kulami armatnimi, muszkietowymi, kartaczowymi oraz rakietami nie mieli siły odpierać przeciwnika, który już wtedy miał prawie trzykrotną przewagę liczebną. Sześciuset ashigaru zginęło przy ostrzeliwaniu murów (jak i pięć stanowisk działonowych zniszczono), kolejne tysiąc poległo w zgiełku na murach Hangzhou. Trzynaście dział fortecznych zasypane zostało przez gruz kamienno-ceglisty, z dwunastu tysięcy obronćów, jedynie trzy tysiące zdołało poddać się; ci zostali następnego dnia publicznie ścięci

​

Po porze monsunowej 1667 roku (zimą w Europie) I Korpus Japoński rozpoczął wyprawę w celu zdobycia stolicy państwa Mingów, Guangzhou. W grudniu tego samego roku zdobyto Guijian, zaś II Korpus Japoński wyruszył na Nanning, przy okazji plądrując obszary górnego dorzecza Rzeki Perłowej. W przeciągu wiosny 1668 roku, Mandżurowie okroili o połowę obszar państwa Da Shun. Trzeciego maja 1668 roku poseł cesarza Chin przyjechał do szoguna koordynującego działania militarne na kontynencie, błagając o zawarcie pokoju. Wedle postanowień, Cesarstwo Japonii otrzymało prawa do władania wszystkimi ziemiami opanowanymi przez wojska nihońskie do 1 września 1667 roku. Rozejm podpisano jeszcze następnego dnia.

​

13 kwietnia 1668 roku, Japońska Kompania Handlowa po otrzymaniu rok wcześniej wyłącznych uprawnień do kolonizowania Ma-Yi oraz Wysp Południowych, ogłosiła założenie osady Mombetsu na Borneo, na zachód od istniejących już japońskich faktorii handlowych. W przeciągu sześciu lat, w rejonie osiedliło się prawie trzy tysiące kolonistów, w tym nieco ponad czterystu w samej "stołecznej" miejscowości. Kolonia JKH nastawiona była na eksport owoców morza, wysokogatunkowego drewna oraz wosk pszczeli.

W 1669 roku sprowadzono do nowopodbitych terytoriów urzędników z Wysp, któzy mieli pomagać we wprowadzeniu japońskiego prawa podatkowego oraz egzekwować należności państwowe. Chińska ludność nie była zadowolona z dodatkowego obciążenia nałożonego na liczne splądrowania poczynione przez armie japońskie i daivietańskie. Sytuację pogrążył fakt zmęczenia gospodarki całego Cesarstwa Japońskiego po ponadtrzyletniej wojnie, a także rozwijająca się korupcja urzędnicza na niegdyś chińskich terenach. W całym konflikcie zginęło niecałe 25 tysięcy zbrojnych i samurajów. Wysokie wydatki na zbrojenia spowodowały wzrost ilości srebra oraz złota na rynku, czyli w konsekwencji trochę większy wzrost inflacji w ciągu ostatnich dziesięciu lat. Proces wdrażania nowego zarządzania oraz prowadzenia rolnictwa, górnictwa oraz manufakturalnej produkcji był spowalniany z powodu lokalnych zamieszek czy zbyt małego dofinansowania prowincji, w celu odbudowania jej po wojennej zawierusze.
------------------------------------


* - Traktuję, że 1 transportowiec w grze to 2 duże statki transportowe fabularnie
** - Regimentier to dowódca regimentu.

Wiecie może, jak dać kodowanie "spoiler" tak, aby wyświetlała się treść ukrywana po wyświetleniu? Chciałem coś pokazać w poprzednim odcinku, ale nie wyszło.

 

​

Powtórka z historii
(1677-1690)​

W Chinach niespokojnie. W 1677 oraz 1679 roku wybuchły bunty chłopskie koło Sahoguan przeciw brutalności nowych panów - daimyo awansowanych przez Cesarza za zasługi wojenne - oraz usystematyzowanym rygorze podatkowym opierającym się na stałej stawce podatkowej na tym, ile poddany powinien co roku wytwarzać surowców bądź produktów; bez względu na czynniki losowe. O ile pierwsza rewolta została szybko stłumiona przez regularne wojska stacjonujące nieopodal, to druga wymogła wsparcie drugiej armii w Japońskich Chinach stacjonującej w Fuzhou.

​

W przeciągu ostatnich pięćdziesięciu lat, do Japonii dotarło wiele wynalazków z Europy. Niektóre z nich przyjęły się jedynie poza Czterema Wyspami (choćby kosa), część z nich traktowane były jako ciekawostki naukowe (barometry wodne czy rtęciowe, maszyny elektrostatyczne, zegary wahadłowe), inne pośrednio wpłynęły na rozwój kraju (suwaki logarytmiczne, kostki Napiera czy maszyny liczące zwane "pascalinami"). Europejski rozwój nauki trafiał do Wysp z zaledwie kilkunastoletnim opóźnieniem; podobnie było z nowinkami w wielu dziedzinach sztuki. Budowano nowe trakty brukowane, zaś utrzymywanie ich opłacane było przez nieznaczne podwyższenie stawek myt. Miasta otrzymały trochę większą niezależność gospodarczą wobec rodów panujących na danym obszarze.; w 1679 roku rada miasta Matsua była głównym inwestorem budowy sieci manufaktur (tkalnii, przędzalni, farbiarni, smolarni, tartaków) oraz nowej infrastruktury portowej w tymże mieście. Ostatecznie, w 1680 roku wprowadzono nadrzędny (ponad księstwami i prowincjami) podział administracyjny państwa na prefektury, w którym zarządcą był wybierany przez szoguna nestor rodowy (bądź jego następca) spośród rodów zamieszkujących dany obszar. Cztery Wyspy podzielone zostały na siedem prefektur (w tym cztery na Honsiu), Korea na trzy, Japońskie Chiny na cztery, Mindanao na dwa; kolonie nie miały podlegać temu podziałowi.

W listopadzie 1680 roku delegatura cesarska wynegocjowała historyczne porozumienie z królem Ayutthayi o zezwoleniu dokowania i przeprowadzania napraw (odpłatnych wobec strony nihońskiej) okrętów w portach tajskich oraz przemarszu wojsk Cesarstwa przez ziemie Królestwa (przy opłaceniu pełnych kosztów pobytu przez stronę japońską), przez czas nie dłuższy niż dziewięć miesięcy od pojawienia się żołnierzy. Pakt ten był o tyle istotny, iż król ayutthayański w latach 1678-1679 zmusił władców Dai Viet, Arakanu oraz Annamu do podległości wasalnej.

4 marca 1681 roku pierwsi koloniści na zlecenie nowego szoguna Tsunayoshi Tokugawa wylądowali na Karafuto, zakładając osadę Suzu. Rejon dużej wyspy na skraju Morza Północnego był poza obszarem działalności Japońskiej Kompanii Handlowej. Osadnictwo na wyspie Karafuto nie rozwijało się tak gwałtonie, jak na Wyspach Południowych, z racji surowego klimatu oraz niewielkiego bogactwa regionu w surowce naturalne. Plotki głosiły o pojedynczych samorodkach złota w nurtach niektórych ze strumieni górskich, zaś zwierzyny łownej przeznaczanej na skóry nie było zbyt wiele (np.: skóry sobole czy niedźwiedzie). Głównym towarem eksportowym Karafuto na rynek krajowy były owoce morza; rozpowszechniony towar w Nipponie.

​

Jeśli nie japońskie podatki, to Mandżurowie najbardziej gnębili Chińczyków w XVII wieku. Jesienią 1682 roku zmusili watażkę w Da Xi do oddania wodzowi Kangxi 4/5 ziem chińskiego państewka. W wyniku wojny trwającej od 1678 roku, niecałe pięć lat później tuż przed początkiem chińskiego roku podbili resztki państwa Mingów. Kangxi koronował się 28 stycznia 1683 roku na Cesarza Chin, w ten sposób dając początek mandżurskiej dynastii Qing w Państwie Środka. Do zjednoczenia ziem za potęgi Mingów brakowało jedynie ostatecznego zgniecenia Da Xi oraz wyrzucenia Japończyków z Korei oraz południowochińskich ziem. Dwa miesiące po koronacji, chiński cesarz podporządkował sobie ziemie Królestwa Korei, wyrzucając z niej swojego wasala, władcę korańskiego. Reakcją Wysp było zawiązanie sojuszu militarnego z Tybetem oraz państewkiem Mu Bang; sułtanat na wyspie Bali postawił wcześniej weto wobec wejścia Nipponu do sojuszu z Ayutthayą oraz owym państewkiem muzułmańskim.

Zielony - wyprawa w 1685 roku; ciemnozielony - 1686 rok; turkusowy - 1. poł. 1687 roku; niebieski - 2. poł. 1687 roku​

JKH wynajęła wybitnie uzdolnionego młodego nawigatora, Haredę Hondo, w celu zrealizowania kontrowersyjnego wtedy pomysłu na zbadanie obszarów nieumieszczonych na mapach. Argumenty "przeciw" różniły się od "przywilejów Nanbańczyków na bezpieczną eksplorację" do kosztów i kwestii opłacalności tej operacji. Na zlecenie szoguna, żeglarzowi Hondo ufundowano jeden okręt wojenny, o mniejszej ilości najcięższego uzbrojenia oraz załogę i żołnierzy-zwiadowców. Przez pół roku (luty - sierpień 1685) odkryto rozległe wybrzeża na północ od Karafuto oraz Wysp Kurylskich, napotykając jedynie na plemienne nieliczne osady oraz wulkan na poływspie Kamczatka. Za drugiej wyprawy (marzec - lipiec 1686) odkryto archipelag Palau, oraz opłynięto całą wielką wyspę (Wyspa Wschodnia) na skraju Archipelagu Południowego. Podczas trzeciej Hondo odkrył zupełnie nieznany wielki ląd, wielkością porównywalny dla nawigatora do Chin. Czwarta wyprawa przyniosła odkrycie kolejnych pacyficznych wysp oraz dokładniejsze opłynięcie i zbadanie "nowego kontynentu".

Szogun Tsunayoshi był miłośnikiem zwierząt, szczególnie psów. W 1686 roku wydał edykt o ochronie zwierząt domowych, rozszerzony rok później o wszystkie zwierzęta. Zakazane było dręczenie, bicie i porzucanie zwierząt, a także drastyczny przebieg uboju zwierząt czy polowania. Jednym z punktów edyktu było nazywanie psów per "panie psie". Złe obchodzenie się z psami było surowo karane. Ludność coraz bardziej była niezadowolona z narastającej liczby bezdomnych psów oraz solidnej egzekucji kar chłosty za choćby zranienie czy wyrzucenie psa. "Psi szogun" w 1689 roku zarządził budowę przytułków dla bezdomnych zwierząt, aby zapobiec przyrostowi brudu; władze miejskie na tyle zaaprobowały ten projekt, że same zgodziły się na samodzielne finansowanie budynków opieki nad zwierzętami.

​

Odrodzenie się Cesarstwa Chin wymogło potrzebę wielkich reform wojska. Zapoczątkowane zostały już w 1678 roku, acz dopiero dziesięć lat później rozpowszechnione w całej armii. Reforma obejmowała zniesienie wszelkiego rodzaju sztandarów osobistych zbrojnego (glównie sashimono; zastąpione jednolitymi opończami i płaszczami wierzchnimi) jako etap ujednolicenia struktur wojska, zmiany organizacji kawalerii oraz artylerii. Konnica dzielić się miała na: lekką jazdę, liniową jazdę (hybrydę rajtarii i dragonii europejskiej) oraz ciężką jazdę. Liniowa "średnia" kawaleria - średniozbrojna - walczyła głównie poprzez ostrzeliwanie przeciwnika z muszkietu, konno bądź po zejściu z wierzchowca, mogąc pełnić funkcję wspierania szarży ciężkiej jazdy. Każdy kawalerzysta otrzymać miał po parze pistoletów z olstrami. Lekka jazda była jedyną formacją wyposażoną w łuki (obok tego yari, uchigatany, wakizashi, pistolety), zaś każdy jeździeć na własne życzenie mógł zostać wyposażony w dowolną krótszą broń drzewcową (naginata, nagamaki) bądź dwuręczny miecz (no-dachi); ciężkozbrojny kawalerzysta miał obowiązek posiadać jedną z tych broni jako "zapasowy drzewiec" po użyciu długiej lancy yari.

Ujednolicono wagomiar artylerii polowej, wprowadzając podział na lekką, średnią i ciężką; dla kolubryn 2, 4, 10 i 20 kin, dla kartaun 3, 6, 12 i 24 kin. Za współpracą z ottomańskimi wojskowymi oraz inżynierami, ściągnięto projekt zbudowania "broni Abus", czyli ręcznych armatek na trójnogu, o lufie długości przeciętnego ashigaru, wystrzeliwanych za pomocą zamka skałkowego uruchamianego przez naciśnięcie spustu. Wystrzeliwane pociski przez "armatę abusową" ważyły zazwyczaj około trzech kin (1,8 kg) były bronią przeciwpiechotą, w celu wsparcia obrony bądź walnego natarcia poprzedzonego salwą ogniową muszkieterów. Armata abusowa miała stanowić zamiennik najlżejszych armatek polowych, zaś "baterie abusowa" była osobno dołączane do danego prowincjatu (w liczbie od 1 do 3). Inną innowacją artyleryjską było wprowadzenie masowej produkcji organków artyleryjskich (wyposażanych w muszkiety, garłacze bądź 1-kinowe armatki). Artyleria rakietowa także uległa modyfikacji; dodano nowe projekty budowy hwach, które miały wystrzeliwać rakiety doczepione do oszczepów o długości 3 shaku. Za inspiracją dziełem Kazimierza Siemienowicza (polsko-litewskiego szlachcica, generała, artylerzysty i inżyniera wojskowego) - "Artis Magnae Artilleriae pars prima" - zaczęto rozmyślać nad skutecznym wykorzystaniem pojedynczych dużych rakiet. Powstały pierwsze prototypy "mobilnych balist" wystrzeliwujących poprzez spalanie prochu pojedyncze rakiety o długości 6 czy 7 shaku (181,8 - 212,1 cm) na łożach i podwoziu lekkim armatnim, a także wersje dwu- czy trójłożowe.

Od 1686 roku miały być użytkowane jedynie egzemplarze broni z zamkiem skałkowym, w celu ostatecznego ujednolicenia stosowanego oręża. Za edyktem szoguna Tsunayoshi Tokugawy, zniesiono nazewnictwo piechoty "ashigaru", zaś termin "samuraj" rozszerzono do każdego mającego czynnie brać udział w batalii żołnierza, bez umniejszania wymogów elitarystycznych; stworzono specjalny podział na "ziemskich" i "błękitnych", którzy ci ostatni pochodzili z rodów arystokratycznych. Błękitni samurajowie jako jedyni mogli służyć w armii jako ciężkozbrojni kawalerzyści oraz posiadać katany (reszta żołnierzy posiadała odpowiedniki zwane "uchigatanami").

​

Dwóch artystów pochodzących z rodów samurajskich, Chikamatsu Monzaemon (własc.: Sugimori Nobumori) oraz Basho Matsuo (własc.: Matsuo Munefusa), zasłynęło jako najwybitniejsi literaci siedemnastowiecznej Japonii. Pierwszy z nich pisał sztuki do japońskiego teatru marionetek "bunraku" - polegających wpierw na pokazywaniu widzom ilustracji, później przedstawiający akcję poprzez manipulacje lalek - opowiadające o codziennym życiu przeciętnego Japończyka (sewamono) bądź o legendarnych wojownikach czy wielkich historiach miłosnych (dramaty jidamono). Basho zaś rozpopularyzował stylu lirycznego haikai (z których wyodrębniono później haiku), które pierwotnie komponowane były grupowo jako rozrywkę towarzyską w gronie wykształconych ludzi.

​

Osada Mombetsu na Borneo rozrosła się do rangi miasta w 1689 roku, stając się głównym portem japońskim na Archipelagu Południowym, obok portu na Madurze. Śmiała akcja skolonizowania południowej części największej wyspy na Archipelagu Ma-yi powiodła się na tyle, że największa osada Ajigasawa już w 1687 roku przekroczyła liczbę 600 osadników. W nowy rejon kolonizacyjny założono plantacje trzciny cukrowej zakupione od Holendrów. W roku 1688 roku spis ludności na Mindanao wykazał, że islam został ostatecznie wyrugowany z tej wyspy; wyznawców sunnityzmu było mniej niż 1/8 populacji wyspy.

​

Odkrywca Hondo w latach 1689-1690 wypływając z ayutthayańskiego Dagonu**, wypłynął na okręcie ku zachodowi od Indii. Podczas żeglugi wzdłuż wybrzeża, natknął się na jego "zawrócenie", w tzw. Zatoce Perskiej (jak później dowiedział się w tureckich portach). Ekspedycja w roli poselstwa, nie zdołała nawiązać dobrych stosunków z sułtanem Omanu czy przedstawicielstwem odległych Mameluków w Basrze. Odkryte lądy były w całości pustynne bądź pustynno-górzyste, zamieszkiwane przez muzułmanów. Na rok 1691 i 1692 zaplanowano kolejny rejs, mający odkryć świat na południe od Maskatu, stolicy Sułtanatu Omanu.

Ekspansja handlowa Nipponu sprawiła, że włodarze kolejnych ośrodków handlu nie chcieli handlować z Japończykami, aby nie stać się ich podwładnymi w interesach. Blokady towarowo-handlowe zrodziły potrzebę zorganizowania międzynarodowego centrum handlowego na terenie Japonii. Niestety, wciąż Wyspy traktowane były jako skraj świata, przez co wysyłanie kupców do swoistej "giełdy" japońskiej było nieopłacalne dla bardzo wielu państw. Drugą opcją było zdobycie miasta innego państwa wraz z ośrodkiem handlowym. Rozpatrywano dwa pomysły: kolonia hiszpańska na Samar oraz matarańskie centrum na Ternate. Pierwszy pomysł odpadł z pwoodu nikłego znaczenia stucznie wytworzonego rynku Nanbańczyków (kilkadziesiąt lat wcześniej, portugalskie Makao padło z powodu zbyt niskiego ruchu) oraz możliwej przewagi floty hiszpańskiej nad japońską. Drug pomysł był bardzo ryzykowny, acz opłacalny. Wymagał jednak szybkiego zwalczenia przestarzałej - acz bardzo licznej - floty Sułtanatu Mataranu, oraz walki lądowej na Borneo, Madurze bądź Jawie oraz na samym Ternate jednocześnie. Zwodowano w 1685 roku pięciu pierwszej klasy wielkości okrętów, choćby z powodu wzrostu stanu floty "mandżurskiej" chińskiej.
----------------------------------------------


* - Nowa Gwinea
** - obecnie Rangun

Odkrywcę mam z eventu losowego, który przytrafił mi się losowo.

 

​

Batalia o morze
(1691-1701)​

Ustabilizowanie polityczne oraz gospodarcze Chin nie było na rękę szogunowi. Cesarz Kangxi planował odzyskać należące niegdyś do Państwa Środka terytoria, jak choćby rubieże zachodnie, częśc wybrzeża należącego do Japonii oraz Koreę, jak również dokonać w późniejszym czasie podboju Mongolii, Tybetu oraz Tajwanu. Wojna Nihonu z "mandżurskim" sąsiadem zaszkodziłaby temu pierwszemu; prawie z całkowitą pewnością spowodowałaby straty terytorialne oraz straty wykwalifikowanych oddziałów wojskowych. Jedyną drogą do zwiększenia potęgi czy choćby zabezpieczenia innych obszarów działania było wszczęcie i wygranie wojny z jakimś morskim południowym sąsiadem. Znacząca większość książąt, daimyo, generałów oraz admirałów żażyczyła rozbicia potęgi morskiej Sułtanatu Mataranu; szczególnym powodem było jeszcze żywe wspomnienie porażki z 1632 roku, kiedy to właściwie cudem sułtan indonezyjski zgodził się na rozejm przy przywróceniu status quo sprzed konfliktu. Wojna wybuchła w październiku 1691 roku, kiedy to oddziały z Mindanao dokonały desantu na Ternate, likwidując 14 osobową matarańską awangardę i przystępując do nagłych szturów. Armada Japońska gotowa była do działań destrukcyjnych już we wrześniu.

​

Armada Japońska - licząca 63 galeonów i dużych shuinsenów oraz 44 małe shuinseny - stoczyła w wojnie osiem bitew. Pierwsze uderzenie nastąpiło 8 października, podczas próby zablokowania portu Mombetsu przez trzon floty matarańskiej. Przewaga w sile oraz zasięgu ognia armatniego jednostek nippońskich sprawiła, że odparto próbę wdarcia się klinem oraz pochwycenia drogą abordażową przynajniej jednego okrętu przez przeciwnika. Gdy Mataranie stracili wszystkie eskortowe mniejsze jednostki oraz cztery zasadnicze we flocie, sunnici niezbyt udolnie podjęli próbę uratowania swoich dżonek. Na dno poszło łącznie osiem flagowców, trzy eskortowe oraz jedna eskadra transportowa; kosztem tylko trzech okrętów japońskich II-klasy... 14 listopada 1691 roku, Armada Japońska podjęła operację odblokowania portu na Madurze. Teoretycznie trudna do przegrania, niestety Mataranie tym razem obronili blokadę jak swojego własnego portu. Z taktycznego punktu widzenia, równowaga sił została zachowana. Jednakże utrata trzech niejszych shiunsenów oraz jednego większego - przy prawie połowie uszkodzonych okrętów - praktycznie do końca roku pogorszyła zdecydowanie morale marynarzy oraz żołnierzy okrętowych.

Screen z bitwy w kwadracie​

Zadaniem Floty Ma-yi było osłanianie dróg zaopatrzeniowych wojsk, którym szturm na miasto matarańskie na Ternate nie powiódł się; pomimo ponad 90% strat garnizonu, ten odparł zmęczone licznymi próbami szturmu w przeciągu miesiąca oddziały Wyspiarzy. Druga czołowa częśc floty Sułtanatu - złożona wyłącznie z chmary małych jednostek - osaczyła 27 października 1691 roku trzykrotnie mniej liczną osłonę oblężenia japońskiego. Polecenie jak najdłuższego utrzymania się nie dalej niż trzydzieści mil od Ternate udało się zrealizować. Z politycznego punktu widzenia, sunnici ponieśli klęskę zaskoczeniu determinacją ariergardy marynarki wojennej Cesarstwa. Z taktycznego punktu widzenia, Flota Ma-yi poniosła znaczącą cenę za zwycięstwo, tracąc połowę eskortowych jednostek przy zatopieniu zaledwie jednego matarańskiego odpowiednika oraz lżejszego uszkodzenia kolejnych siedmiu.

​

Słabym punktem Wiśniowych Wysp w tej wojnie były posiadłości Japońskiej Kompanii Handlowej na Borneo. Decyzja dowódców armii japońskiej była jednoznaczna: walczyć na terenie przeciwnika, zanim ten zdoła przegrupować się. 13 października 1691 roku doszło do bitwy pod matarańską Sukadeną. Ashigaru w liczbie niespełna sześciu tysięcy podeszli na odległość połowy ri (nieco mniej niż 2 km) od miatsa, zmuszając kawalerię muzułmanów do próby odparcia zagrożenia. Po niezbyt skutecznym ostrzale kolumn muszkieterów z broni skałkowej, kawaleria matarańska - niemalże średniowieczna, z bronią palną co najwyżej u oficerów w liczbie jednego pistoletu kołowego - zdołała rozbić mocno szyki pikinierów z yari, którzy ufnie pokładając nadzieję w "ścianę ognia" kolegów, nie spodziewali się olbrzymiego uporu Południowców. Doszło do regularnej bitwy na miecze, drzewce przy okazyjnym akompaniamencie oręża prochowego. Niezwykle krwawa bitwa przeciągnęła się na kolejne dwa dni, z przerwami nocnymi. Za trzecim dniem, pewna drużyna pieszych strzelców dołączyła do armii matarańskiej. Nic nie dało to kawalerii sunnickiej, która została zmuszona do odwrotu w wyniku szaleńczego natarcie mocno wykrwawionego prowincjonatu nihońskiego. W zwycięskim starciu pod Sukadeną, sumarycznie poległo około 2,7 tysiąca pieszych japońskich oraz 1,7 tysiąca kawalerzystów matarańskich z siedmioma strzelcami.

13 stycznia 1692 roku port matarańsi na Ternate został ostatecznie zdobyty. Zwycięski oddział został niebawem wysłany na Madurę, którą od strony lądu broniło 5 tysięcy piechurów oraz tysiąć kawalerzystów, poprzez obronę na górzystym sąsiedni wybrzeżu wyspy Jawa; na terenie przeciwnika. Taktyka ta sprawdzała się przez cały kwartał; przy regularnie uzupelnianej stracie łącznie 1,5 tysiąca Nippończyków, muzułmanie dążyli zmarnować pod uchigatanę oraz kulę muszkietową ponad sześć tysięcy braci w wierze.

​

Zimowy - względem Japonii - okres od stycznia do marca 1692 roku, na wyspie Jawa był pasmem walk obronnych przeciw kolejnym zastępom matarańskich oraz z Sułtanatu Sumbawy, wspierającego swojego sojusznika. Pomimo kryzysie lutowym, kiedy to desant trzech tysięcy wojowników z wysepki indonezyjskiej wprost do Madury powodującym konieczność zawrócenia wojsk, już na początku marca sytaucja powróciła do stanu sprzed końca poprzedniego roku. W obawie przed walką na niekorzystnym, równikowym leśnym terenie, "obrońcy" spod Sukadeny wrócili do japońskiej części Borneo. Podczas pomniejszych potyczek morskich, Armada Japońska zatopiła cztery flagowe okręty przeciwnika, zaś Flota Ma-yi utraciła jeden mniejszy podczas udanej próby przepłynięcia do zatoki pomiędzy wyspami Borneo a Celebes.

​

2 maja 1692 nie było tak komfortowo samurajom na północy Borneo, jak na "froncie" jawajskim. Bitwa pierwszego dnia wyglądała na starcie lokalnych zrównoważonych sił, kiedy to z jakichś powodów Mataranie unikali walnego rozpoczęcia bitwy. Czekali na wsparcie kawalerii, z którą dnia następnego uderzyli mocno na dwukrotnie mniej liczne siły nihońskie pod Sarawakiem. Muszkiety skałkowe zniechęciły pieszych sunnitów do natarcia, acz kawaleria przeciwnika stłamsiła nieliczne sztandary konnicy samurajskiej. Gdyby nie elitarne wyszkolenie, determinacja, zdyscyplinowanie oraz lepsze uzbrojenie, nippońskie faktorie handlowe stałyby się dostępne do złupienia przez muzułanów. Ponosząc wysokie straty - prawie 1100 ashigaru oraz 400 kawalerzystów; czyli połowa stanu sprzed bitwy - 5 maja udało się odeprzeć Południowych, doprowadzając do śmierci sześciuset pieszych wojowników oraz trzystu jeźdźców.

​

Kilkanaście dni przed dotarciem zdobywców matarańskiego Ternate na Jawę, 30 kwietnia 1692 roku wojska japońskie na Jawie stoczyły pierwszą cięzką bitwę. Indonezyjczycy wykorzystali przewagę liczebną oraz konną w górskich warunkach, szybko doprowadzając do zwarcia i częściowo niwelujac taktykę wojsk japońskich polegającą w tym przypadku na poważnym rozstrzelaniu sił przeciwnika przed walnym uderzeniem. Mataranie wciąż jednak nie przywykli do ponad 500-letniego doświadczenia oraz kunsztu militarnego samurajów w walce wręcz, pomimo większych strat po stronie Wyspiarzy (1,2 tysięcy żołnierzy, a niecałe siedemset sunnitów). Wraz z późniejszym przybyciem dziesięciu tysięcy "nowych" sił z 37 średniego oraz ciężkiego wagomiaru armatami, rozpoczęto 14 maja oblężenia fortyfikacji na wschodzie glównej wyspy Sułtanatu.

Akordami kończącymi wojnę było zatopienie sześciu okrętów wojennych oraz czterech eskadr transportowców przy blokadzie Brunei, dokonanych przez Armadę Japońską kosztem jednego małego shuinsena. Flota Ma-yi równocześnie rozpoczęła w czerwcu blokadę wyspy Sumbawa, zapisując na swym "koncie" jedno zatopienie małej jednostki owego państewka. 17 lipca 1692 roku głównodowodzący siłami zbrojnymi Sułtana Mataranu oraz admirał Floty Cesarskiej podpisali rozejm, na którego mocy matarańska połowa wyspy Ternate przechodzi w ręce japońskie. Walki z Sułtanatem Sumbawy były kontynuowane. Dopiero 16 kwietnia 1693 roku udało się zdobyć wszystkie osady i miasta na wyspie Sumbawa, zaś samo państewko oficjalnie anektować poprzez ścięcie naginatą osób będących niegdyś rodziną sułtana wraz z samym watażką.

W Drugiej Wojnie Południowej uległo zatopieniu 12 jednostek Cesarstwa Japonii (w tym tylko jeden duży shuinsen), Sułtanat Mataranu utracił 18 flagowych okrętów, 13 pomniejszych oraz 7 grup statków transportowych, zaś Sułtanat Sumbawy jeden mały okręt. W 1693 roku, tuż przed powrotem Armady Japońskiej do Fukuoki, dziewięc niejszych shuinsenów zdemontowano z powodu uszkodzeń nieopłacalnych w naprawie; materiały zużyto na poczet odbudowy kolonii w Borneo. Ponadto, po aneksji Sułtanatu Sumbawy, w skład Floty Cesarskiej dostał się jeden okręt flagowy, dziewięć niewielkich oraz dwie eskadry transportowe. Względem strategicznego punktu widzenia, Flota Cesarska poniosła więc minimalny ubytek stanu bojowego, zaś flota indonezyjskiego mocarstwa straciła prawie wszystkie większe okręty oraz jedną piątą eskortowych. Inną konsekwencją wojny była - zrealizowana do końca 1694 roku - konieczność obwarowania miasta Mombetsu oraz postawienia dwóch twierdz kolonialnych nieopodal portu japońskiego na Borneo.

​

10 stycznia 1693 roku Królestwo Anglii wykupiło teren w delcie Gangesu - włącznie z Kalkuttą oraz tamtejszym międzynarodowym ośrodkiem handlu - pod użytek Brytyjskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej. Nanbańczycy od razu wprowadzili swoje porządki i znieśli uprawnienia dla japońskich kupców odnośnie prowadzenia interesów. Stanowiło to zapowiedź kryzysu handlowego Japonii, którego nie zapobiegło przejęcie kontroli nad handlem we wschodniej części Archipelagu Malajskiego. Dzięki nowym odkryciom geograficznym, udało się uzyskać dostęp do handlu na Półwyspie Arabskim, wschodnioafrykańskiego (w Mombasie należącej do Mameluków); acz Omańczycy oraz Egipcjanie szybko zorientowali się w dalekosiężnej niekorzyści handlu z Nipponem z racji dążenia Wyspiarzy do zdominowania rynku zbytu poprzez obrót własnymi oraz obcymi towarami. W roku 1694 roku, jedynie ottomański odpowiednik "giełdy handlowej" w Baku (odpowiadający za handel w Anatolii, Kaukazie oraz obszarach dawnej Persji.) oraz należący do Królestwa Golkondy w Mumbaju pozwalały na pelną swobodę oraz ograniczały niedużymi cłami nihońskich handlarzy.

​

Pomimo absolutnego taktycznie zwycięstwa sil lądowych Japonii nad matarańskimi watahami (bez porażki Wyspiarzy), wychwycono pewne niedociągnięcia w funkcjonowaniu wojsk. Brytyjskie wojska w Kalkucie czy Madras, badź Holenderskie na kilku wyspach w Archipelagu Malajskim, podpatrzone stały się inspiracją dla rozwiązania problemu osłony przed kawalerią poprzez stosowanie broni drzewcowej a koniecznością prowadzenia jak najsilniejszej walki ogniowej. Garnizon w Kalkucie stosował bagnety tulejowe osadzane na wylot lufy muszkietu, umożliwając teoretycznie strzał; w ten sposób żołnierz wyposażony jest faktycznie w broń spełniającą funkcję długiej drzewcowej (łącznie, od kolby broni palnej do końca bagnetu prowadziła odległość sięgająca dwóch metrów) oraz jednocześnie palnej. Konserwatywne grono generalicji było przeciwne gwałtownemu przezbrajaniu ashigaru na muszkiety z bagnetami tulejowymi, które ich zdaniem były "za wąskie" w porównaniu do japońskich mieczy; ponadto koszt całościowego i jedncozesnego wyszkolenia w stosowaniu broni palnej całego wojska był zbyt wysoki do efektywnej realizacji. Postanowiono o utworzeniu eksperymentalnych lekkozbrojnych oddziałów tzw. fizylierów, a także o wyposażeniu wszystkich dragonów w bagnety tulejowe. Alternatywą dla "cieńkiego szpikulca" było skonstruowanie mniej zakrzywionej oraz cieńszej wersji wakizashi z pierścieniowym zaczepem jak u odpowiednika tulejowego. Ów "bagnet wakizashi" skonstruowany był tak, że po jego nasadzeniu, krzywizna broni lekko rozchodziła się w całości od przedłużenia wylotu lufy, przy możliwości atakowania muszkietem jak naginatą. Fizylierzy rozpoznawani byli poprzez czerwono-czarne luźne umundurowanie skrywające lekkie laminowane woskiem pszczelim kirysy skórzane. Taktyką "lekkiej piechoty" było wspieranie ostrzału muszkieterów, osłanianie pikinierów oraz szybkie załatanie dziur w formacji regimentu; zastosowany był szyk tyraliery, czyli rozciągnięcie pododdziałów na jeden szereg oraz następowanie ich co kilka metrów kolejno. W obrębie jednego batalionu (powiększonego w konsekwencji do stanu 660 żołnierzy) wchodziły dwa podsztandary (60 ludzi) fizylierskie.

Na jasnobrązowo - zbadane obszary​

W październiku 1695 roku nawigatorowi Haredzie Hondo udało się opłynąć cały tajemniczy kontynent, odkryty kilka lat wcześniej. Grupy zwiadowcze raportowały o tajemniczej i nieznanej do tej pory faunie, w ty spore i daleko skaczące w biegu stworzenia z "torbą brzuszną" czy dzikie "wilkolisy". Ludność aborygeńską Hondo omyłkowo zaliczył do "fauny", nie rozpoznając w nich autentycznie tego samego rodzaju ludzkiego co likwidujący w 1692 roku flotę matarańską. Najbardziej zaskakujące dla odkrywców był... brak Europejczyków. Co prawda Holendrzy już czterdzieści lat temu donosili o tajemniczym lądzie na południowy wschód od wyspy Jawa, lecz przynajmniej z punktu widzenia kartografii japońskiej, były to co najwyżej legendy. Na wielkiej wyspie - nazwanej "Płaską Wyspą" - dostrzeżono wielką rozpiętość flory: od subtropikalnej na północy, do rosnącej w niezbyt blisko zbliżonym klimacie do panującego na Czterech Wyspach.

​

Nie mylili się mędrcy japońscy, odnośnie zamiarów Kangszego. Już w 1692 roku zlikwidował państewko Da Xi, dwa lata później pokonał żyjących w średniowieczu Tybetańczyków i odebrał najmniej górzysty kawał ziemi z terytoriów państwa Tybet. W 1695 roku po wojnie z Mu Bang, podczas której Królestwo Ayutthayi mało skutecznie wspierało inwazję chińską, ostatecznie Yunnan wraz z całą okoliczną prowincją został włączony do Cesarstwa Qing. Co prawda rozwój militarny wojska Chin ograniczał się do jak najlepszego zoptymalizowania doświadczeń oraz innowacji bojowych Ośmiu Chorągwi z tradycjami wojska Mingów, acz już wtedy samą ogromną przewagą liczebną Cesarz byłby w stanie stłamsić każdego pojedynczego przeciwnika. Zostaje zostawione pytanie: kiedy przyjdzie czas na ziemie japońskie? Jesienią 1696 roku, delegacja cesarza japońskiego podpisała w jego imieniu porozumienie o wsparciu militarny z chanem mongolskim.

Japońska Kompania Handlowa, po Drugiej Wojnie Południowej, załozyła dwie faktorie handlowe na wyspie Timor. Próby założenia osiedli na północnej połowie głównej wyspy Archipelagu Ma-Yi nie powiodły się aż sześciokrotnie do 1701 roku. Populacja miasta Ajigasawy rosła nieśpiesznie, w 1700 roku przekraczając tysiąć mieszkańców.

​

Od 1696 roku, inny z zatrudnionych przez JKH nawigatorów, Toshima Katori, rozpoczął żeglugę rekonesansową na wschód od Wysp Południowych. Natknął się na niezliczone drobne, dziewicze atole , zamieszkiwane przez niewielkie wioski tubylcze. Do końca wspomnianego roku naliczono setki drobnych wysp oraz parę większych, jak np.: Fidżi. W 1698 roku odkryto na południowy wschód od Płaskiej Wyspy dwie sporej wielkości wyspy - porównywalne do Honsiu - oraz drobniejszą pod samą Płaską Wyspą.

We wrześniu 1699 roku wybuchł bunt muzułmanów w Ternate. Inaczej niż w 1693 roku, ty razem udało się rebelii uprzednio przejąć kontrolę nad miastem. W międzyczasie oblężenia, na Sumbawie w maju 1700 roku wybuchł podobny bunt, lecz zdławiony tuż przed rozwinięciem się. Dopiero 24 lutego 1701 odzyskano kontrolę nad portem ternatańskim, zaś buntowników oraz ich rodziny wycięto w pień.

​

Bazując na doświadczeniach wojny morskiej z Sułtanatem Mataranu oraz rosnącą aktywnością piracką na Wyspach Południowych po samej wojnie, wdrożono dwie poważne reformy marynarki. Pierwsza dotyczyła samej budowy przyszłych okrętów. Postanowiono porzucić model shuinsenu, jedynie włączając część jego koncepcji pod budowane "europejskie" typy okrętów. Do okrętów pierwszej klasy wielkości należeć miały galeony, zaś drugiej klasy wielkości: brygi. Średniowieczny "żagiel chiński" stosowany miał być jedynie w brygach w ożaglowaniu gaflowym. Druga reforma dotyczyła wprowadzenia produkcji dział z żeliwa oraz zastępowanie nimi spiżowych dział. Uzbrojenie brygu miało składać się z 16-18 armat burtowych lekkich oraz z czterech działek ręcznych koło dziobu oraz rufy. Galeon posiadał dwa działa burtowe oraz trzy maszty; uzbrojony w 11 średnich armat (wyzszy rząd) oraz 7 ciężkich armat (niższy rząd) przypadających na burtę, a także po dwie lekkie armaty na dziób i rufę oraz trzy lekkie po burcie forkasztelu... Podczas wdrażania reform, zwodowano dwanaście galeonów nowego typu (10 do Armady Japońskiej oraz 2 do Floty Sumbawiańskiej)
------------------------------------


W końcu, po ciężkiej połowie roboczego tygodnia...

 

​

Handel to nie wszystko
(1702-1714)​

Nie spodziewano się, że cesarz chiński zechce ruszyć na Mongolię już w zimowym początku 1702 roku. Po nagłej naradzie całej generalicji oraz admiralicji sił japońskich, szogun podjął decyzję o braku pomocy chanowi mongolskiemu. Wyliczono, że nawet przy trwającej batalii o dalekie północne stepy, armie nihońskie utrzymają chińskie hordy nie dłużej niż przez 6-7 miesięcy. Wojna pomiędzy dwoma zwaśnionymi cesarstwami skończyłaby się szybkim "pogrzebem" kitajskiej floty, lecz liczebność wojsk Qing stosujących trochę przestarzałe uzbrojenie oszacowano na co najmniej 140-160 tysięcy możliwych do wystawienia szybciej niż w pół roku pod granicę z Nipponem; co najmniej połowa tej liczby wzięła natychmiast udział w walce z Mongołami.

Prefekt Tajwanu ze środków prefekturalnych sfinansował plan tzw. "Bastionu Tajwańskiego". Tenże plan obejmował ufortyfikowanie Raijin i trzech pozostałych najważniejszych miast na wyspie, a także budowę małych silnie ufortyfikowanych nadbrzeżnych posterunków rozstawionych co 12 ri (21,6 km), o garnizonie liczącym średnio 80-110 ludzi posiadających co najmniej jedną ciężkiego kalibru armatę i kilkalżejszych. Zwieńczeniem projektu, zrealizowanego w 1702 roku, było wzniesienie kilkumetrowej wysokości ceglano-kamiennego muru chroniącego najdogodniejsze dla przeciwnika miejsca na desant wojsk, najeżonego lekką artylerią. Podobny projekt iał być zrealizowany nieopodal Kioto oraz w prowincji Kinai, acz zrealizowano z tego jedynie nowatorskie obwarowanie iast: Osaka, Nara, Wakayama oraz Tsu.

​

21 kwietnia 1701 roku podczas spotkania Kiry Yoshinaki - szlachcica organizującego ceremoniały odwiedzin Cesarza (koke) - z Asano Naganori (daimyo Ako), ten drugi dokonał nieudanej próby zabicia "koke" krótkim mieczem; Kira został tylko zraniony. Tego samego dnia, na wieść o incydencie szogun Tsunayoshi rozkazał popełnić seppuku atakującemu.

Prawie dwa lata później, roninowie będący niegdyś podwładnymi Asano, na czele z Ōishi zaatakowali rezydencję Kiry Yoshinaki. Czterdziestu siedmiu roninów zaatakowało na sygnał bębna od frontowego oraz bocznego wejścia; dziesięciu ochroniarzy Kiry odparło szturm na główne przejście, zaś grupka dowodzona przez syna Ōishi z powodzeniem wdarła się do środka. Kira ukrył się w niewielkim budynku, do którego prowadziło ukryte przejście. Jeszcze tego samego dnia przywódca roninów odnalazł i rozpoznał szlachcica, po uprzednim przeszukaniu całego domostwa. Kira został ścięty tym samym szyletem, z którego został szybko rozbrojony, gdy go odszukano; głowę denata wyczyszoną oraz wymytą postawiono przed grobem Asano. 4 lutego 1703 roku, szogun - w lawiracji pomiędzy spełnionym prawem samurajskim do wendetty a przestępstwem zabicia w ramach zemsty - rozkazał popełnić samobójstwo 47 roninom

W maju 1703 roku do ambasadora japońskiego w Lance dotarła wieść o "skręcie" wybrzeża wielkiego, pełnego Arabów i Czarnoskórych, kontynentu "Afryki" na północ od strony zachodniej. Wiosną tego samego roku przedstawiciele Japońskiej Kompanii Handlowej znaleźli licznych klientów oraz pośredników w Istanbule, zaś siódma próba kolonizacja północnej połowy wielkiej wyspy w Archipelagu Ma-yi powiodła się; założoną osadę nazwano Niitsu. Drobne przywileje oraz uprawienia nadawano stopionowo kolejnym miastom na Czterech Wyspach.

​

Skoro wg Europejczyków świat był kulą, to zdaniem Japończyków można było dostać się do Europy drogą wschodnią, przez wielki ocean. W 1704 roku okręt Toshima Katori natknął się na rozległy archipelag wysp na wschód od Kamczatki, po kontynuacji kursu, odkrył stały wielki ląd. Z początku myślano, że to Europa, jednakże plemiona żyjące nań wydawały się zbyt prymitywne i mało rozwinięte cywilizacyjnie sami tubylcy nie przypominali wyglądem Nanbańczyka z Zachodu. Dopiero po połowie roku żeglugi wzdłuż wybrzeża Kontyntentu na południe, dostrzeżono niewielką faktorę handlową Hiszpanów. Ci poinformowali o tym, że nowa ziemia jest odrębnym kontynentem, Ameryką. Im na południe, tym było więcej Hiszpanów, aż w rejonie zwanym "Mehikiem"* napotkano na liczne kolonialne porty hiszpańskie. Podczas drogi powrotnej w drugiej połowie 1705 roku, przez Pacyfik, odkryto archipelag wysp, z dala od tysięcy rozsianych wysepek na południu Oceanu. Poza Hiszpanami, wszystkie inne ludy i plemiona zorganizowane były w co najwyżej "wioski-państwa" czy "wysepki-państwa" Ze wschodniego wybrzeża Ameryki oraz Archipelagu Hawai**, który zyskał japońską nazwę "Katori Rettō" (Wyspy Katori), od nazwiska odkrywcy.

​

W maju 1705 roku weszło w życie szereg poprawek dotyczących japońskich sił lądowych. Ujednolicono produkcję bagnetów, poprzez odrzucenie europejskich tulejowych w dragonii, zastępując je skonstruowanym pod koniec XVII wieku "bagnecie wakizashi". Nastąpił powrót do koncepcji "600-osobowego batalionu" (3 sztandary po 180 ludzi oraz bateria lekkiej artylerii), w której zamiast dwóch osobnych podsztandarów fizylierskich, zreorganizowano sam odpowiednik kompanii (kosztem jednego podsztandaru siepaczy liniowych, wstawiono jeden podsztandar fizylierów); w ten sposób proporcja lekkiej i nowoczesnej piechoty względem innych typów wojska pieszego w batalionie wzrosła z 1:11 do 1:6,(6). Zdecydowano się na porzucenie pośredniej jazdy (średniozbrojnej). Najlepszych strzelców ze średniozbrojnej kawalerii przeznaczono do dragonii pełniącej od tej pory funkcję "piechoty konnej" (bez zmiany opancerzenia), zaś z reszty żołnierzy oraz lekkich jeźdźców sformowano lotne formacje lansjerskie.

Artyleria również została wzmocniona. Wprowadzono do użycia nowoskonstruowane rakiety czarnoprochowe, wypłenione na przedzie kulami muszkietowymi oraz drobnymi kawałkami żelaza czy ołowiu; kosztem masy oraz większej ilości użytego prochu, postanowiono wykorzystać działanie kartaczy w wystrzeliwanych rakietach. W ramach eksperymentu, odlano osiem egzeplmarzy luf armatnich, z których utworzono armaty krótkozasięgowe ciężkiego (12 oraz 16-kinową) kalibru, zwane "haubicami"; wykorzystując moździerzową technikę prowadzenia stromotorowego ognia, miały zza osłony niespodziewanie ostrzeliwać przeciwnika z bliżej odległości, niż wróg by się spodziewał.

​

W czerwcu 1706 roku weszła także poprawka dotycząca marynarki wojennej. Uregulowano, że uzbrojenie burtowe brygów stanowić będzie 18 armat (zamiast 16 bądź 18), tym dwie średniego wagomiaru. W przypadku galeonów, oba kasztele miały posiadać po sześć lekkich armat (zamiast wyłącznie forkasztelu), zaś do wyższego rzędu artyleryjskiego burtowego dorzucono jedną armatę średniego kalibru.
Do 1712 roku zwodowano trzynaście galeonów, z których osiem dołączono do Japońskiej Armady (osiągając liczbę 80 dużych okrętów wojennych).

​

Malejąca popularność japońskich kupców, oraz samej JKH odpowiadającej za handel, działających za granicą kraju, od kilkudziesięciu lat powodowała nieznaczne, acz stałe obniżenie wpływu kapitału do kasy państwowej. Miasta oraz kraiki zagraniczne po prostu nie chciały być "dojone" z wpływów handlowych przez przedstawicielstwo z Kioto oraz Fukuoki (oficjalnej siedziby Japońskiej Kompanii Handlowej od 1704 roku), wobec czego skutecznie zbywano jakichkolwiek Japończyków nie będących wysłannikami cesarskimi bądź chętnyi na złożenie poddaństwa lokalnemu władcy. Szogun, aby utrzymać finansową sytuację Nipponu, zdecydował się na wprowadzenie tzw. "ceł kolonialnych" o zaledwie 2-5 % marży w zależności od wartości towaru (im wartościowszy, tym większy "procent"). Wzburzyło to na przełomie 1706/1707 roku mieszkańców Mindanao oraz japońskich wybrzeży Rzeki Perłowej wszczeli rewoltę, której celem było wpłynięcie na szoguna, aby ten zniósł ów podatek wewnątrzkrajowy. W Chinach za broń chwyciło ponad 32 tysiące chłopów, najemników oraz mieszczan, zaś w Mindanao około dwunastu tysięcy. Walki na Ma-yi trwały do początku maja 1707 roku, zaś niezwykle ciężkie walki (poległo 28 tysięcy buntowników oraz 11,5 tysiąca żołnierzy) nad Rzeką Perłową zakończyły się miesiąc później. Plotki głosiły o podżeganiu ludności przez chińską agenturę cesarską w celu jak największego utrudnienia życia okupantowi japońskiemu na południowym wschodzie Chin.

​

Kolejną reakcją szoguna po buncie kolonialnym było ograniczenie Cła Kolonialnego do stawek obejujących 1-3% marży. W pólnocnej części japońskiej Korei (nie traktowanej "kolonialnie", tak samo jak Tajwan, Wyspy Ryukyu, Kuryle oraz Wyspy Macierzyste) działała organizacja "Czarna Wstęga Chorągwi" ("chorągwi" w liczbie mnogiej; odwołanie do Ośmiu Chorągwii mandżurskich), której celem statutowy było oswobodzenie Korei z "zarazy japońskiej" na rzecz protekcji chińskiej. Pomimo wykrycia samych spiskujących, władze prefektury Północnej Korei zdołały aresztować tylko kilkunastu działaczy prochińskiego zrzeszenia oraz zebrać listę większości "Kirowców" . Prefekt, po porozumieniu się z dowódcą Armii Japońskiej Korei oraz Szogune, podjął decyzję o aresztowaniu oraz wywiezieniu z Korei żon, sióstr oraz dzieci osób uiszczonych na owej liście. Prowokacja powiodła się, kirowcom udało się przekonać niektórych chłopów do rewolty, lecz naprędce zmilitaryzowani, nawet przy przewadze liczebnej zostali wyrźnięci co do jednego podczas bitwy 27 lipca 1708 roku, kilkadziesiąt kilometrów od Pyongyangu. Łącznie z niewielkimi stratami Armii Japońskiej Korei (ok. 1,6 tysiąca samurajów), zginęło około 35 tysięcy ludzi w wyniku samej bitwy, zaś kolejne cztery tysiące nieuczestniczących w bitwie przedstawicieli Czarnej Wstęgi zostało do końca sierpnia pochwyconych i ściętych. Los rodzin spiskowców przywiódł do Tajwanu oraz Czterech Wysp, gdzie zostali, przydzieleni w nagrodę możnowładcom w roli niewolników bądź przeznaczeni do wszelkich prac niemilitarnych w armiach lądowych. Najdorodniejsi z nastoletnich chłopców, panien oraz młodych wdów przekierowani zostali na służbę dworu szoguna oraz Cesarza.

​

Latem 1710 roku galeon wojenny na służbie Nipponu, przekroczył Cieśninę Gibraltarską. Kolejne kursy odkrywające kolejne wybrzeża Afryki od 1708 roku, osiągnęły sukces: odkrycie morskiej drogi do Europy. Hiszpańskie, portugalskie, holenderskie czy angielskie miasta kolonialne były zaledwie namiastką wobec obrazu Lizbony, Murcji, Barcelony, Marsylii, Genui, Neapolu, Algieru czy Tunezji (dwa ostatnie muzułmańskie). Nawigator oraz dowódca okrętu "Boski Wiatr", Yamashiro Tokugawa, wcielił się w rolę przedstawiciela dyplomatycznego Cesarstwa w Hiszpanii, Portugalii, Sułtanacie Maroka, Republice Genui czy nawet na audiencji u Papieża. Wedle jednych marynarzy, wpłynięcie do Morza Nanbańczyków*** było nie czym innym, jak "wtargnięciem do piekła", z racji zetknięcia się z wszechotaczającą odmienną i niezrozumiałą kulturą, architekturą czy obyczajami. Te opinie potwierdziło po części traktowanie samego rodowca daleko spokrewnionego z dynastią szogunów, jako "niewiernego dzikusa" bądź "przedstawiciela niższego rodzaju ludzkiego" od strony dworów europejskich, mimo pełnej kurtuazji przyjmujących prośby o audiencję.

Niemniej, udało się już w 1711 roku podpisać kilka umów z książętami włoskimi oraz kupcami francuskimi i burgundzkimi, dotyczące handlu z Japonią. W ten sposób JKH udostępnił się bardzo chłonny rynek zbytu, który trzeba tylko przekonać, aby kupował towary wytwarzane na Wyspach. Spadek nadmiaru wytwarzanych towarów, a później konieczność zwiększenia produkcji rzeczy o największym wzięciu w Europie spowodował ogólny wzrost wartości eksportowanego jedwabiu (od wykradzionych w wojnach Chinom jedwabników), rattanu, przypraw korzennych, dzieł ozdobnych czy metali szlachetnych. Brak tego ostatniego sprawił, że japońskie monety zdrożały, co w dalszej konsekwencji i zestawieniu ze wzrostem wartości towarów sprawiło, że doszło do zauważalnej deflacji w gospodarce; w 1711 oraz 1713 roku (średnio -2% na rok)

Sprawę pogorszyło jednak zamknięcie kilkunastu kopalni srebra z powodu wyczerpania złóż, a także ogólnego spadku wartości srebra w 1714 w Europie, co skutkowało zanikiem rynku zbytu na japońskie srebro. Aby zapobiec nagłemu wzrostowi inflacji ponad spadki deflacyjne, podjęto decyzję o zamknięciu kolejnych trzech mniejszych kopalni srebra, aby zmniejszyć wydobycie kruszcu rodzimego oraz wytop gładkiego metalu. Wliczając oba wydarzenia, tysiące ludzi straciło pracę oraz zostało zmuszonych do pracowania za niewielkie wynagrodzenie w roli chłopów, służących czy sprzątaczy.

Obszary objęte rewoltą zakreskowano​

Wobec pogarszającej się sytuacji handlowej w Cesarstwie, w 1704 roku szogun podjął decyzję o zmniejszeniu represji wobec chrześcijan, którzy by mogli mieszkać jeszcze w Japonii. Pierwotnie - jeśli jako kto inny niż atasze krajów zagranicznych bądź tymczasowo jako kupcy - mogli mieszkać tylko w wydzielonych dzielnicach-sztucznych wyspach w Nagasaki, Fukuoce oraz Osace; tylko i wyłącznie nie-Japończycy. Zezwolono w tymże roku na wyznawanie chrześcijaństwa przez Japończyków, pod warunkiem mieszkania tylko w strefach wcześniej wyznaczonych; do każdego z trzech kompleksów dosypano niewielką wysepkę. Rok później zezwolono na osadnictwo chrześcijan na terenach o statusie kolonialnym (w tym chińskie wybrzeża pod rządami nihońskimi), przy ściśle określonych limitach - 400 rocznie na prefekturę - oraz przy zakazie nawiązywania innych kontaktów z Japończykami niż czysto finansowe. Już w 1707 roku zaproszono do Chin, japońskiej częsci Borneo oraz Madury portugalskich oraz holenderskich osadników. Przypływ ludności europejskiej (w tym kupców, inwestorów oraz inżynierów) miał na celu ogólne zwiększenie dochodów wpływających do skarbca z prefektur. Chrześcijanie w Chinach oraz w Korei (gdzie w 1712 także zezwolono; przy ostrzejszym limicie "250 na rok") byli jednak nieco lepiej traktowani niż wyznawcy konfucjanizmu, którzy w wyniku licznych incydentów pomiędzy strażami granicznymi Imperium Qing a Nipponu, obkładani byli jednorazowymi podatkami w ramach "oduczania współpracy z wrogiem".

W akcie odwetu, w czerwcu 1714 roku kilku regimentierów**** z I Armii Japońskich Chin rozkazało swoim podwładnym spalić czternaście pagod w prefekturze Nanchang oraz osiemnaście w prefekturze Fuzhou. W tym samym miesiącu, prefekt Pusan nerwowo - z racji wydarzeń związanych kilka lat temu z Czarną Wstęgą - podjął rozkaz ścięcia wszystkich członków jednego z ważniejszych koreańskich rodów, z powodu podejrzeń współpracę synów nestora rodowego z dowódcami armii chińskich na pograniczu. Na przełomie lipca i sierpnia 1714 roku niezadowolenie niektórych Chińczyków i Koreańczyków w przedstawionych rejonach sięgnęło zenitu. Łącznie pięćdziesiąt tysięcy buntowników zaczęło mordować w osadach chrześcijańskich oraz oblegać miasta. Arenę walk w Nanchang wygaszono już do końca siepnia 1714 roku. Ostatnie bojówki w Korei spacyfikowano 2-4 października, zaś walki w północnej części wybrzeża chińskiego należącego do Japonii trwały aż do listopada. Rewolty zdecydowanie zniechęciły Europejczyków do osiedlania się w japońskich Chinach czy Korei. Wliczając wsie wspierające buntowników, do końca 1714 roku w ramach zwalczania niepokojów zginęło do 80 tysięcy ludzi.

​

Już w 1702 roku Królestwo Ayutthayi podporządkowało sobie kolejne państewko - Mu Bang - poprzez nakłonienie lokalnego watażki do złożenia hołdu w zamian za ochronę przed Państwem Środka, ktore cztery lata później po wojnie z plemionami mongolskimi powiększyły swoją terytorialną rozpiętość. Kolonizacja Archipelagu Ma-yi skutkowała podziałem na japońską "północ i południe" oraz hiszpański "środek". Na subkontynencie indyjskim od aneksji Bengalu w 1709 roku istniały tylko cztery kraje, w tym nowe rządy Maratów. Wschodnia część Afryki podporządkowana była władzy arabskim Mamelukom, których wpływy sięgały "na wysokości geograficznej" omańskiego Zanzibaru. W 1712 roku ulokowano pierwsze faktorie handlowe na północ od Morza Północnego, na zachód od Karafuto, na kontynencie azjatyckim.

--------------------------------

* - Fonetyczny zapis hiszpańskiego "Mexico"
** - Od lokalnego "Hawai'i"
*** - Morze Śródziemne
**** - odpowiednik pułkownika; dowódca regimentu.

Chciałbym przypomnieć, że Inflacja w EU 2 nie oznacza "rocznego wzrostu" fabularnie, tylko ogólnego wzrostu cen z 1419 roku (początku gry).

I ma takie pytanie: jakie muszą być spełnione wszystkie warunki do uzyskania Bonusu Sąsiedzkiego?

 

​

Kartki z notatnika Imperium
(1715-1726)​

Przed wiosną 1715 roku, delegacja cesarska podpisała z przedstawicielstwem króla burgundzkiego porozumienie o współpracy handlowej. Towary wyprodukowane w Cesarstwie oraz poddane pośrednictwu nihońskiemu miały trafiać do portów burgundzkich przy objęciu znacznie mniejszym cłem, analogicznie miało się stać w przypadku dóbr burgundzkich wysyłanych do Wysp. Utajniony załącznik obejmował międzypaństwową umowę o dostarczanie konkretnych broni: Japońska Kompania Handlowa miała eksportować wszelkiego rodzaju "artylerię rakietową" (unowocześnione hwachy, rakietnice skonstruowane na podobieństwo armaty polowej, rakietki muszkietowe odpalane iskrą od zamka skałkowego), zaś importować z Marsylii dostawy rozmaitych europejskich egzemplarzy broni (m.in. krótkolufowe bronie wystrzeliwujące granaty ręczne, krótsze i lżejsze karabinki dla kawalerii).

​

Sukces wojny morskiej z Sułtanatem Mataranu w latach 1691-1692 obił się echem na pokoleniu, które wyrosnęło na wspomnieniach o batalii na Morzu Południowym. Wielu młodych marzyło o służbie w japońskiej marynarce wojennej, szczególnie w Japońskiej Armadzie. Odkrycia geograficzne z przeciągu trzydziestu lat wpłynęły na geograficzny światopogląd urodzonych w XVIII wieku. Lokalni prefektorzy ubiegali się do szoguna o zwiększenie dotacji dla prefektury na rzecz zwodowania dodatkowych okrętów. Do czerwca 1716 roku zwodowano dwadzieścia brygów, które włączono do Japońskiej Armady, liczącej w sumie 130 jednostek bojowych oraz dwadzieścia grup statków transportowych.

​

Ekspedycja nawigatora Yamashiro Tokugawy od lutego do lipca 1716 roku przyniosła odkrycie wschodniej części Morza Nanbańczyków. Niespodziewanie, napotkano na krainy pełne muzułmanów; jedynie Peloponez oraz Kreta podporządkowane były europejskiej i chrześcijańskiej władzy. Aleksandretta kontrolowana przez dalekie państwo między Europą a Azją, które w mniemaniu Nippończyków zawierało w sobie najgorsze cechy dzikusów mongolskich i europejskich. Była to ostatnia wyprawa odkrycy, który podczas rejsu powrotnego do Lan Ki zmarł 13 listopada 1716 roku podczas żeglugi przez Zatokę Gwinejską.

4 luty 1717 roku był datą włączenia Cesarstwa Japonii do Wielkiego Przymierza Południowego, po licznych negocjacjach z sułtanem matarańskim, królem ayutthayańskim oraz sułtanem w Bali. Nowy szogun, Yoshimune Tokugawa, po objęciu władzy rozpoczął plany odbudowy wizerunku międzynarodowego Japonii oraz uniezależnienia gospodarki kraju od obrotów z handlu zagranicznego (poupadajacego stopniowo w wyniku kolejnych embarg) od ocieplenia kontaktów z południowym mocarstwem oraz podtrzymania dobrych stosunków z Tajami. Pierwszą reformą gospodarczą było "odrodowienie" tytułu prefektora, by móc obsadzać kompetentniejszych ludzi spoza kręgu Tokugawów, a także dodano Radę Prefekturalną jako organ doradczy i kontrolujący zarządzcę prefektury. Do 1725 roku, zmerykratyzowano sztab administracji na Czterech Wyspach, Tajwanie, całej Korei, całej japońskiej części Archipelagu Ma-yi, Madurze, Sumbawie, Ternate, japońskiej części Borneo oraz w Hong-Kongu. Nie zmieniło to jednak statusu kolonialnych obszarów.

​

Pomimo ogólnej niechęci Europy do japońskich chciwych handlarzy, ta niezraziła się do innych aspektów charakterystyki Wysp. W 1716 roku Brytyjczycy sprezentowali w Osace działanie maszyny napędzanej parą wodną, zazwyczaj ogrzewanej przez spalanie węgla drzewnego lub wydobywanego w kopalni. Szogun zakupił egzemplarz, by rok później wynegocjować ofertę z Brytyjską Kompanią Wschodnioindyjską o dostarczenie dziesięciu prymitywnych silników parowych. Pierwotnie były zaledwie ciekawostką, służącą do wpompowywania wody do fontann zamku cesarskiego. Ktoś zasugerował możliwośc wykorzystania do wypompowywania wody z kopalni.

Z Europy dotarły także liczne osiągnięcia naukowe (choćby Newtona czy Leibnitza), a także pierwsze notacje muzyczne kompozytorów barokowych; aczkolwiek muzyka Johanna Sebastiana Bacha, Antonio Vivaldiego czy dopiero zaczynającego swą karierę Georga Friedricha Händla nie przypadły odmiennemu gustowi Nihończyków. Kilku japońskich twórców muzyki zaczęło eksperymentować z zagraniem ludowych utworów na klawesynie czy fortepianie. Rozpoczęto wprowadzanie tzw. "rewolucji agrarnej" (m.in. wyspecjalizowaną hodowlę). Niemiłym zaskoczeniem było dostarczenie w 1721 roku przez Holendrów saskiej produkcji porcelanowych dzbanów; oznaczało to koniec monopolu japońskiego na handel porcelaną w Europie.

​

13 lipca 1723 roku sułtan matarański wezwał swoich sojuszników do najazdu na Bantam. Konflikt na wyspie Jawa spowodowany był skandalicznym zachowaniem bantaskiego posła, który wedle pogłosek dyplomatów Sułtana na dworze ayutthayańskim oraz w Kioto miał "zhańbić" wszystkie córki monarchy w Jogyakarcie. Na wzgląd "statusu lokalnego" konfliktu dla szoguna, zdecydowano się na wysłanie tylko dwóch flot w Archipelagu Malajski oraz wojska na Madurze i Sumbawie w celu wspomożenia sojusznika. Pomimo pierwszych starć floty Sułtanatu Bantamu z I i II Flotą Południową, dopiero 16 października 1723 roku doszło do pierwszej większej bitwy morskiej ze wsparciem sześciu małych okrętów matarańskich. Flotę przeciwnika pogoniono z wód wyspy Celebes przy zatopieniu jednej dużej i trzech małych jednostek morskich Bantamu.

​

Napięcia pomiędzy mieszkańcami świeżo ulokowanych osad nad Morzen Himińskim* a półkoczowniczymi ludami syberyskimi sprawiły, że pewnego dnia osadnicy bez gwarancji ochrony przez Imperium podpartej sprowadzeniem regularnych sił czy sfinansowaniem stałego garnizonu i fortów kolonialnych najzwyczajniej... sami postanowili zapewnić sobie ochronę. 16 września 1723 roku zbrojnie wyszli na ulice miejscowości, urzędników cesarskich wysłali na statkach handlowych do Karafutu; łącznie dwóch tysięcy ludzi z osiemnastoma zrobionymi chałupniczymi metodami ćwierćkartaunami. Mobilizacja osadników zaniepokoiła tubylców, którzy także zorganizowali się w liczbie kilku tysięcy. Do końca 1723 roku koloniści w wielu krwawych potyczkach odpierali ataki ludów syberyjskich, skutkujące m.in. zmasakrowaniem Kagi, po której zostało jedynie dwudziestu pięciu mieszańców niepoddanych militaryzacji. Regiment cesarski liczący trzy tysiące ludzi (z proporcją 2:1 piechoty i kawalerii), stłumił do połowy grudnia i buntowników, i dzikusów.

​

Rozstrzygającą z bitew na terenie Sułtanatu Bantem była ta z 3 stycznia 1724 roku, będąca próbą rozpędzenia kotła oblężniczego z Jakarty. Połączone siły japońskie (wszystkie średnie oraz ciężkie armaty; 10 tysięcy ludzi), matarańskie oraz ayutthayański oddział kawalerii (4 tysiące ludzi) odparły natarcie znacznie mniej licznych sił bantamskich ze słabiej rozwiniętym zastosowaniem broni palnej od Południowych sąsiadów Nipponu. Próba ataku o świcie pozwoliła na toczenie regularnej bitwy jedynie do późnego rana. Kawaleria tajska wraz z matarańską skutecznie blokowały przed dywersją konnicy przeciwnika, zaś osiągnięciem konnych samurajów było przejęcie czterech ćwierćkolubryn bantemskich podczas rychłego odwrotu zachodniojawajskich sił. Niezbyt liczny nippońscy fizylierzy wraz z artylerią regimentową byli wystarczającym argumentem do podjęcia przez wojska Bantamu ucieczki. Podczas całej bitwy, nie zginęło więcej niż trzystu Japończyków.

Do czerwca 1724 roku, w kilku potyczkach morskich, na dno poszły cztery flagowe okręty, osiem drobnych oraz jedno zgrupowanie transportowe Sułtanatu Bantamu tylko w wyniku akcji obu flot japońskich; dwa shuinseny były na tyle uszkodzone, że postanowiono je zdemontować na rzecz budowy nowocześniejszych brygów mających zastąpić starsze jednostki. Wiosną 1724 roku szogun rozkazał siłom oblegającym Jakartę wrócić do Madury, na wzgląd kiepskiej aprowizacji od strony Sułtanatu Mataramu; po drodze ariegarda z artylerią (4 tysiące ludzi oraz 20 armat) dokonała masakry zabłąkanego oddziału bantamskiego liczącego 1,1 tysiąca zbrojnych. 15 czerwca 1524 roku Tokugawa Yoshimune zgodził się na rozejm z Sułtanatem Bantamu, w którym jawajskie państwo miało przekazać bogactwa o wartości 3,8 koku srebra. Szogun, widząc urażenie sojuszników ze względu na zawarcie separatystycznego pokoju, postanowił wysłać dary władcom Ayutthayi oraz Mataranu w ramach "odszkodowania za brak wsparcia".

​

Ilość otrzymywanych od Burgundii karabinków kawaleryskich była jednak na tyle mała, że postanowiono wyposażyć w nie jedynie armię chroniącą wyspy Honsiu. Walki na Jawie oraz w koloniach syberyskich pokazały, że należy odejść od formuły bitewnej "muszkieter-pikinier". Jedynie ze względu na armie azjatyckie - stosujące przestarzałej technologii muszkiety, niezdolne do przebicia z dalszej odległości grubych kirysów, a także notoryczne korzystanie z taktyk mających na celu nawiązanie walki wręcz - ustanowiono, że oddziały siepaczy liniowych pozostaną licznie w piechocie. W skład sztandaru miały wejść po dwa podsztandary muszkieterów, siepaczy liniowych oraz fizylierów. Podjęto także próby skonstrowania pierwszych "ciężkich" odpowiedników artylerii rakietowej; nic poza skonstruowaniem rakiety opartej na długim drzewcu (9-10 shaku) po yari i wystrzeliwaniem jej z rakietnicy do złudzenia przypominającej kołowe łoże artyleryjskie nie wskórano.

Pomimo wmieszania Wysp w kolejną wojnę, tym razem nie potraktowano militarnego aspektu działalności Cesarstwa jako "łupieżcze działanie". Szogunowi, po zabiegach dyplomatycznych z Państwem Środka, udało się zaniechać konfliktów granicznych, trwajacych do 1719 roku. Yoshimune Tokugawa bardziej niż jego poprzednicy starał się poszanować kulturowość europejskich gości (a w zasadzie: zaczął tolerować). Podstawą reform Ósmego Szoguna Tokugawa było dokonanie tzw. "westernizacji" gospodarki, armii oraz floty na wzór europejski; miało to zapewnić wzrost zamożności, zapewnić bezpieczeństwo gospodarcze, a także uchronić przed zakusami Chin oraz europejskich kompanii handlowych. Pomimo trwającego od 150 lat procesu stopniowej europeizacji Japonii, wielu konserwatywnych arystokratów nie zgadzało się na zwiększenie tempa upodobniania się do Nanbańczyków. Najbardziej palącym problemem był praktycznie brak sieci manufaktur produkujących towary w bardzo dużej ilości głównie na rynki pozalokalne; wyjątkiem były ośrodki na wyspach Ryukyu oraz w mieście Matsua.

28 sierpnia 1725 roku, po wielomiesięcznym oblężeniu Jakarty oraz pokonaniu jej mocnych fortyfikacji, Królestwo Ayutthayi ogłosiło aneksję wszystkich terytoriów Sułtanatu Bantamu. Rozczarowanemu sułtanowi matarańskiemu zostało jedynie stracić ród byłego państewka podczas egzekucji publicznej w Jogyakarcie.

​

W XVIII wieku kolonizacja Archipelagu Malajskiego przez Europę została wzmożona. Krol portugalski zainteresował się północą wyspy Celebes. Holenderska Kompania Wschodnioindyjska (Vereenigde Oostindische Compagnie) spore nakłady przeznaczyła na budowę faktorii handlowych, a później wysyłania osadników, we wschodniej części Archipelagu. O ile pod koniec XVII wieku jedynie wyspy Suru, Ambon i Banda skolonizowane były przez Holendrów, to w 1726 roku na Flores ulokowano miasto kolonialne, zaś Sumba i Seram oficjalnie weszły pod zarząd VOC po postawieniu placówek kupieckich.

​

Szybko udało się odbudować osady ze zniszczeń powstałych podczas buntu w latach 1723-1724. Miasto Himi zostało stolicą Prefektury Przymorza; w 1725 roku zostało ufortyfikowane ceglanym murem oraz basteiami. Głównymi towarami eksportowymi Przymorza było drewno i wyroby z drewna, małe statki oraz futra (niedźwiedzie, sobole czy od tygrysów syberyjskich. Latem 1723 roku ten rejon zamieszkiwało około 9 tysięcy kolonistów (w wyniku rewolty zginęło prawie trzy tysiące), zaś w 1726 roku już 15 tysięcy; liczba ta obejmowała między innymi czterech tysięcy Nanajów, którzy podjęli się pracy u japońskich pracodawców.

-----------------------------------


* - Morze Ochockie.
** - lud tunguski zamieszkujący wschodnią Syberię.
*** - chodzi o około trzydzieści centymetrów śniegu.


http://i816.photobucket.com/albums/... 15/Map_projection-Eckert_IV.png?t=1272633307 - obszar znany Japończykom w 1726 roku, obwiedziony linią.

Zapowiadam, że w pewien sposób "urealistycznię" przemiany w Japonii pewnym eventem autorskim. W końcu ile można mieć techgroup "china", co w pewnym sensie zaczyna się być dziwne z fabularnego punktu widzenia. W pewnym sensie zmiana będzie "dopakowaniem się". Jakby ktoś się pytał:
Dochody: w tej chwili walczę o "dotknięcie" 190 miesięcznie; to nie czasy, kiedy ponad 210 było czymś "dużym".
Armia: 76,75 tysiąca piechurów, 51,1 tysięcy kawalerzystów, 288 armat
Flota: 105 "okrętów wojennych", 66 "galer", 27 "transportowców".

Ciągle trudno mi wpleśc co odcinek stany dochodowe czy armijne.

 

​

Doścignąć Europę
(1727-1740)​

W obliczu osłabienia intensywności handlu od prawie półwiecza, szogun Yoshimune Tokugawa wraz z swoimi i cesarskimi doradcami opracował tzw. "Mały" i "Duży Plan Gospodarczy". Zasadniczym problemem gospodarki przetwórczej był brak większych okręgów manufakturalnych. Pomimo identycznego problemu w Chinach (zniszczonych wojnami w XVII wieku i zarządzanych przez Qingów niczym pastwiska koczownicze), kraje takie jak Królestwo Ayutthayi czy Królestwo Widżajanagaru były w stanie od XVII wieku wznieść liczne manufaktury państwowe. Europejczycy nawiązywali kontakty handlowe z Japonią tylko dla pozyskania srebra oraz półproduktów wytwarzanych w dużych ilościach z kolonii nihońskich, aby zaspokoić potrzeby swoich ośrodków przemysłowych i gospodarczych; prędzej czy później holenderskia czy brytyjska kompania handlowa zaczęłaby oferować za grube pieniądze finalne produkty powstałe z... nippońskich surowców. Kluczem do wzmocnienia Japonii w przyszłych latach i uchronieniem od miana "mniej barbarzyńskiego tubylczego państwa w Azji" wedle opinii Europy było rozpoczęcie wytwarzania towarów na znacznie większą skalę. Dzięki temu - w najgorszym razie - japońskie produkty swoją ceną oraz ilością mogłyby wyprzeć europejskie z całej Wschodu azjatyckiego. Japonia nie mogła otrzymywać "innowacyjnych ochłapów" oraz być "straszona" brytyjskimi silnikami parowymi pierwszych konstrukcji.

Aby rozwinął się przemysł na wzór europejski, trzeba było ściągnąć inżynierów oraz zezwolić poddanym na oddolne inicjatywy. Zrezygnowano z tak ściśle kontrolowanych odwiedzin Nanbańczyków na Wyspy; zamiast tego wprowadzono opłaty wedle odległości oraz czasu przebytego poza wyznaczonymi sektorami w których mogli mieszkać Europejczycy, a także zachęcano uczonych ofertami objęcia niskiej i średniej rangi etatów w administracji państwowej (acz dobrze płatnymi), dotyczących innych spraw niż bezpośrednie zarządzanie terytorialne. Mieszczanie, rady miejskie oraz panowie feudalni uzyskali większe przywileje odnośnie zakładania i rozbudowywania własnej działalności gospodarczej.

​

"Mały Plan Gospodarczy" obejmował wybudowanie czterech ośrodków manufakturalnych. Na Tajwanie rozbudowano sieć manufakturalną, wytwarzającą wszelkie dobra do użytku cywilnego surowców ściąganych z japońskiej części Chin. W Tokai oraz Nagoji rozwinięto infrastrukturę portową oraz wybudowano multum zakładów wytwarzających dobra konieczne do rozpoczęcia budowy jednostek wodnych na potrzeby cywilne i militarne. Północ wyspy Honsiu oraz najmniejsza z Czwórki Sikoku miały być centrami przetwórstwa metalurgicznego. Zaryzykowano po raz pierwszy wykorzystać węgiel brunatny i kamienny z otwartych paru kopalni oraz sprowadzanych z zagranicy. Podstawą zaopatrzenia manufaktur było sprowadzanie koniecznych surowców z kolonii, gdyż jedynie rolnictwo oraz lokalne wydobycie metali szlachetnych i niektórych żelaznych wystarczało na potrzeby Wysp. Istniejące kopalnie zreorganizowano; zamknięto najmniej wydajne i rozbudowano pozostałe.

"Duży Plan Gospodarczy" odłożono na długie lata, z racji wysokiego kosztu "Małego Planu". Zdecydowano się na odbudowę twierdz w prowincji Fuzhou, zniszczonych jeszcze podczas ostatniej wojny z upadającym państwem Mingów, a także wybudowanie pięciu bastionów na granicy z Państwem Środka od strony koreańskiej. Udało się zrealizować "Mały Plan Gospodarczy" do końca lata 1730 roku.

​

Początek intensywnej "łupieżczej" polityki kolonialnej w Chinach oraz intensyfikacji produkcji surowców i półproduktów w Korei (między innymi poprzez zaostrzenie pracy chłopów oraz robotników) spowodował zbrojne bunty w sierpniu 1730 roku. O ile zamieszki w miasteczkach nieopodal Pyongyang stłumiono przed końcem miesiąca, to dopiero podczas szczytu zimowej pory monsunowej w styczniu 1731 roku - podczas chłodnej i suchej pory - udało się spacyfikować wszelkie rozruchy w Chinach.

W sierpniu 1735 roku szogun odrzucił zbiorcze żądania chłopskie i drobnoszlacheckie dotyczące zdecentralizowania apelacji o zadośćuczynienia za ciężką pracę, z poziomu instytucji prefekta do lokalnego pana feudalnego bądź przedstawiciela rady miejskiej zarządzającego prowincją podległej danemu miastu. Przyczyną odmowy było zachowanie kontroli nad decyzyjnością, zaś rozdrobnienie i przydzielenie pełnej autonomi odnośnie tego typu spraw drobnym rządcom mogłoby spowodować wyraźne różnice w traktowaniu chłopów w różnych krainach, co w przypadku znacznie lepszego traktowania chłopów, spowodowałoby żądania w celu "unormowania" praw poddanych do wyższego poziomu. Ludność wiejska była mocno niezadowolona z decyzji władcy, zaś w środkowej części Korei zawrzało z oburzenia na tyle, że konieczne stało się ściągnięcie dodatkowych prowincjonatów (odpowiednik dywizji w wojsku) z wyspy Kiusiu, by w styczniu 1736 roku zażegnać problem.

​

Na wyspie Timor w roku 1731 na gruncie faktorii handlowej założono pierwszą osade, Iwanai (w 1740 liczyła 867 mieszkańców), wedle decyzji JKH. Rozwój oraz opłacalność bankierii w Cesarstwie Japońskim spowodowała, że szogun w celu uratowania rentowności państwowej spółki handlowej postanowił przekształcić ją w Japońską Kompanię Bankowo-Handlową (JKBH), do której struktur dołożono kompetencję organizacji banków na użytek inwestorów na obszarze działania owej instytucji (wszystkie japońskie wyspy w całym Archipelagu Malajskim). Sama osada na Timorze przeżyła atak tubylców w 1733 roku, po którym na wyspę wysłano regiment piechoty liczący dwa tysiące żołnierzy.

​

Rozwój kolonii na wybrzeżu syberyjskim spowodował trzykrotny wzrost populacji osadniów (45 tysięcy; rok 1738) ze stanu z 1726 roku. Miasto Kaga ufortyfikowano. Dokonano także zbadania terenów pomiędzy chińską stroną Czarnej Rzeki a granicami osadnictwa japońskiego. Obszary - stanowiące tzw. "Mandżurię Północną" okazały się słabo zaludnione (acz bardzo agresywnymi plemionami Nanajów bądź ludami pokrewnym Mandżurom) i bardzo zasobne w surowce naturalne. Ów odkrycie geograficzne okazało się także dobrą wieścią z militarnego punktu widzenia: w porze letniej podczas ewentualnego konfliktu z Państwem Środka, Armia Cesarstwa Japońskiego mogła zaskoczyć przeciwnika nagłym atakiem kawalerii od strony Czarnej Rzeki, wspartej domykającym desantem z Karafutu.

​

Rozwój szkutnictwa wojennego sprawil, że zrodziła się koncepcja budowy dwóch nowych typów okrętów. Pierwszy z nich, tzw. "okręt liniowy", był bezpośrednim rozwinięciem flagowych okrętów galeonowych, które miały decydować o wygraniu bitwy swoim ciężkim uzbrojeniem armatnim; łączyło się to z doktryną rozstrzygania walki tylko i wyłącznie dążeniem do zatopienia wrogiej jednostki. Wizja galeonu z trzema pełnymi rzędami dział burtowych była kusząca, acz ograniczono się jedynie do zwiększenia nagromadzenia armat na dwóch rzędach (15 i 13 odpowiednio na wyższym i niższym rzędzie). Drugi tyw, zwany "fregatą", był w japońskim wydaniu wypośrodkowaniem pomiędzy kształtem brygu a uzbrojeniem galeonu. Oflagowanie jak w okrętach galeonowych, acz tylko jeden rząd armat burtowych (średnich, aniżej lekkich). Fregaty, wraz z okrętami liniowymi, miały stanowić nowe "jednostki dużej wielkości'. Budowa "galeonów liniowych" w sporych ilościach była zbyt droga, pod względem kosztów zwodowania, uzbrojenia i utrzymania. Fregaty uzbrojone w siedemnaście średnich armat w jednym rzędzie na burtę oraz po sześć dział lekkich na rufę i dziób były szybsze i zwrotniejsze od niewiele ciężej uzbrojonych istniejących galeonów (12 i 7 dział odpowiednio na rzędach). Eksperymentalnie, zwodowano dwie fregaty w 1737 roku.

​

Podczas reform szoguna Yoshimune Tokugawy, armia ulegała stopniowym przeobrażeniom. Ostatecznie zrezygnowano całkowicie z "siepaczy liniowych". W 1731 roku w sztandarze piechoty znajdował się tylko jeden podsztandar pikinierski (2 muszkieterskie, 3 fizylierskie), zaś cztery lata później "kompania" piechoty składała się tylko z czterech fizylierskich oraz dwóch muszkieterskich. Konserwatywni generałowie nie zgodzili się jednak na istnienie samej lekkiej piechoty jeśli chodzi o opancerzenie. Wszyscy piechurzy od 1736 roku zaczęli nosić tzw. "półzbroje lekkie", będące lżejszą wersją japońskich kirysów ze skórzanymi laminowanymi woskiem ochraniaczami na ramiona i uda. Rola muszkieterów ograniczyła się do wspierania ogniem z muszkietów o cięższym kalibrze (19-22 mm) mogących być podpartym o hak czy dwójnóg na dalszą odległość; oficjalnie zatwierdzono noszenie przez nich metalowych puklerzy dla osłony w sytuacji walki wręcz. Muszkiet fizylierski - zwany poniekąd "karabinem" stał się nieco lżejszy, zaś jego długość stanowiła niecałe 5 shaku.

Modernizacja armii nie ominęła kawalerii. Dragoni zyskali pierwszy model tzw. "skałkowego karabinka kawaleryjskiego", półzbroję lekką. Zrezygnowano z broni drzewcowej u lekkiej jazdy, tworząc z nich formacje na wzór europejskich huzarów, jedynie dodając im ów lżejszy model kirysu oraz drugi dwuręczny miecz no-dachi. Ciężka jazda nie uległa szczególnej przemianie, poza usunięciu zbędnego opancerzenia z nogawek i dłoni na rzecz pogrubienia napierśnika i naplecznika.

​

Pomimo braku funduszy na realizację Dużego Planu Gospodarczego (obejmującego budowę licznych manufaktur w całym Imperium poza obszarami chińskimi), zdecydowano się w czerwcu 1740 roku na rozpoczęcie budowy manufaktur na Mindanao produkujących wszelkie wyroby tytoniowe oraz fajki.

W maju 1740 roku wybuchł konflikt pomiędzy państewkiem Czampa a wasalem tajskiego królestwa, Annamem. Dwa miesiące później tenże konflikt był pretekstem dla Sułtanatu Malakki, by najechać na jedyne niezależne politycznie od Ayutthayi państewko na Półwyspie Indochińskim. Do końca 1740 roku, bardziej zaawansowane technologicznie uzbrojenie czampańskich wojowników (zbliżone do japońskiej armii z 1706 roku) odpiera zakusy armii obu państw.

------------------------------


Bez cytatów, bo brak dobrego pomysłu.

Nie ma to jak pierwsze mintowanie w rozgrywce AARowej. Mam prawie wszędzie Gubernatorów, więc można było sobie pozwolić. W ten sposób zrównałem się w liczbie manufaktur z wylinkowanymi w odcinku państwami.

Dla was, większa czcionka.

 

​

Sakura znów zakwitła
(1741-1752)​

Rozwój techniczny w Japonii nie podobał się tradycjonalistom oraz duchownym, którzy w postępie cywilizacyjnym przeczuwali upadek wartości narodowych oraz zen. W 1743 oraz 1748 roku doszło do dwóch protestów ulicznych w Kioto, w których domagano się - pod znakiem "barbarzyńskiego buchającego parą smoka" - zaprzestania wzmożonej industrializacji* oraz izolacji kulturowej i dyplomatycznej Cesarstwa. Brytyjskie pierwsze silniki parowe stały się "symbolem" europeizacji Nipponu będącej negatywnym zjawiskiem, zas pierwsze wyprodukowane tabaki oraz fajki w Mindanao nazwane zostały "nanbańskim omamiaczem" na wzgląd mody wśród arystokracji europejskiej na palenie tytoniu. Prawdą było jednak to, że używanych w przetwórstwie japońskim wszelkich prymitywnych maszyn parowych było mniej niż na palcach u rąk pary małżeńskiej.

W 1744 odkryto nowe złoże srebra rodzimego oraz rud miedzi na Kiusiu, a także wprowadzono poprawki do wytopu metali szlachetnych w hutach na terenie Czterech Wysp. Niewielką, acz bogatą w pierwiastek żyłę złota odkryto trzy lata później.

​

Rozwój infrastruktury oraz sieci manufaktur portowych dosięgnął także Osakę, gdzie przeprowadzono tą inwestycję w latach 1744-1746. Poważną oddolną inicjatywą było ufundowanie przez hanów zakładów - produkujących ostre narzędnia, sztućce i zbroje (zdatnych do produkcji wszelkiej broni białej w razie potrzeby) - a także pierwszei dwie walcownie metalu w Niigata oraz Toyama, jesienią 1744 roku.

​

Do Wysp doszły wieści o wojnie francusko-brytyjskiej, rzekomo rozpoczętej w 1743 roku. Na wzgląd względnie czasochłonnego rozchodzenia się wieści przez pół świata do Nihonu, ów wojna "szybko się skończyła" 24 grudnia 1744 roku, oddaniem pod kontrolę Brytyjczykom tajemniczo brzmiących terenów oraz miasta Neapolu z okolicznymi ziemiami. Wiele informacji o przebiegu walk nie doszło do uszu zainteresowanych w Azji, poza wzmianką o "wyjątkowo niszczycielskim zastosowaniu artylerii" oraz "niezliczonych hordach piechoty z muszkietami".

​

O ile w 1745 podjęto decyzję o zrezygnowaniu z budowy okrętów na kształt galeonów - opierając flotę na pierwszych liniowcach, fregatach oraz brygacgh - to w 1746 roku decyzją Cesarza oraz nowego Szoguna Ieshige Tokugawy uchwalono utworzenie zawodu marynarza wraz z całą ustaloną stałą hierarchią stopnii w marynarce wojennej. Pozwoliło to nieznacznie podnieść poziom zdyscyplinowania oraz
wykwalifikowania marynarzy, którzy w razie potrzeby i tak byli "zaciągani z portów" na wolne wakaty. Oficjalnie siły morskie Cesarstwa Japonii nazwano "Imperialną Marynarką Wojenną Sakury", w skrócie "morską wiśnią"., od bandery ten instytucji składającej się z rodowego mon Tokugawa na czerwonym tle.

​

6 października 1746 roku Cesarz zażądał od Króla Ryukyu** zrzeczenia się godności monarszej oraz pozostanie na stopniu hana (księcia) na równi z innymi włodarzami. Ów król Shō Kei po trzech dniach negocjacji z przedstawicielem cesarskim pokornie oddał koronę imperatorowi Sakuramachi. Mniej pokorna była ludność Okinawy, która zaprotestowała wobec aktu oficjalnej aneksji oraz zniesienia i tak nieznacznej od początku XVII autonomii archipelagu Ryukyu. 15 października wybuchła wielka rewolta (33 tysiące ludzi z 21 armatami) znacznie silniejsza od garnizonu wiernego szogunowi i cesarzowi. Wojska japońskie dopiero 22 stycznia 1747 roku - po zebraniu sił - zeszły na wyspy, zaś 5 lutego stoczono ostatnią potyczkę z rebeliantami. Arystokracja na Kiusiu handlująca z kupcami sąsiednich wysp postanowiła zaprotestować zbrojnie wobec przywłaszczaniu władzy w ręce szogunatu mającego Cesarza jako marionetkę, w marcu tego samego roku. Dopiero w maju 1748 roku północne rejony trzeciej co do wielkości wyspy z Czwórki przestały być niepokojone walkami.

​

W Armii Cesarstwa Japońskiego przemianowano nazewnictwo formacji taktycznych i operacyjnych: z "podsztandaru" na plutony (w propocji z 2 do 1), "sztandary" na kompanie, zaś "prowincjonaty" na dywizje. Z racji specjalistycznej roli muszkieterów, ostatecznie przemianowano ich na fizylierów, zaś do trój-plutonowej kompanii dodano "półpluton" grenadierów - doborowej piechoty liniowej miotajacej granaty oraz przewodzącej atakowi na bagnety - zwiększając tym samym siłę pojedynczej kompanii do 210 ludzi; grenadierzy, poza wyposażeniem fizyliera (muszkiet skałkowy z bagnetem, uchigatana, wakizashi), otrzymywali prymitywne granatniki bądź garłacze (w które uzbrajano także co szóstego lekkiego jeźdźca). Ostatnie podsztandary muszkieterskie (strzelcze) istniały do 1748 roku.

W 1750 roku szogun podjął reformę powszechnego wprowadzenia profesjonalnego i powszechnego drylu oraz musztry wojskowej (stosowanego od wielu lat wśród elitarnych oddziałów) w całej armii. Kolejną z innowacji było dostosowanie modelu artyleryjskiego do francuskiego standardu De Vallière, obierając analogię wagi "1 funt francuski jak 5/6 kin", a także dopasowując artylerię rakietową wedle wprowadzonych proporcji oraz mobilną abusową artylerię regimentową pod standard najlżejszego modelu de Vallièrego.

Na wzgląd buntu na Kiusiu w latach 1747-1748, podjęto decyzję o umocnieniu murów najważniejszych miast na tej wyspie oraz budowie pięciu cytadel chroniących okręgi górniczo-hutnicze.

​

Za reformą marynarki, poszło także jej wzmocnienie. W 1742 roku zwodowano dwadzieścia holków transportowych***, powiększając o połowę stan transportowców w Armadzie Japońskiej. W 1747 roku spuszczono ze stoczni dwa "2,5-rzędowe" okręty liniowe, cztery lata później dwie fregaty. Pojawiła się koncepcja inwazji na Chin, w kierunku Mandżurii. Pomimo przytłaczającej liczebności Ośmiu Chorągwii, cesarze Kitaju wprowadzili niewielkie reformy (najważniejszą z nich było rozpowszechnienie w armii zamka skałkowego), zaś hordy mandżursko-chińskie nie zmieniły znacząco taktyki działania od ostatniej wojny z Mingami w 1678-1683 roku. Pomimo sojuszu z Królestwem Ayutthayi oraz Tybetem, wojna z Państwem Środka stanowiła wielkie ryzyko. Uświadomiono sobie, że następne pokolenie żołnierzy mogłoby mieć większe problemy w potencjalnej wojnie, zważywszy na fakt budowy pierwszych zakładów metalurgicznych w Mandżurii oraz próby wprowadzenia pierwszych pojedynczych kompanii na wzór fizylierów w chińskiej piechocie. Flota zachodniego sąsiada praktycznie równie przestarzała, co w XVII wieku, nie stanowiła żadnego taktycznie zagrożenia dla Armady Japońskiej.

​

Działalnośc kolonialna Japońskiej Kompanii Bankowo-Handlowej skupiła się na zachodniej części prefektury Timur. Założono w 1742 roku osadę Kushimoto, zaś dziesięć lat później prawie 6,5 tysiąca kolonistów japońskich zamieszkiwało zachód wyspy Timor. Po Ternate, ów wyspa stała się głównym źródłem przypraw korzennych sprowadzanych do Cesarstwa Japonii

​

Mapa terytorialna Cesarstwa Japonii z koloniami, uwzględniającą nowe nabytki syberyjskie. Terytoria chińskie, pogardliwie nazwane "Chińczykami", czy "Chińszczyzną", uznane zostały jak "kolonie" o statusie specjalnym, w którym m.in. wprowadzono stan kolonialny na podobieństwo wojennego oraz testowano przymusowy pobór chińskich młodzieńców (do co trzeciego batalionu piechoty związków armijnych stacjonujących na japońskich terytoriach w Chinach). O ile ambicją szoguna na kontynencie było władanie całą Koreą oraz uczynienie Morza Japońskiego "wewnętrznym", to praktycznie cały Archipelag Malajski (bez Nowej Gwinei oraz Sumatry) traktowany był jako "tereny teraz bądź w przyszłości japońskie"

-----------------------------

* - w tym przypadku chodzi o wczesne próby industrializacji oraz rozwoju najbardziej zawansowanych form preindustrialnych.
** - Krolestwo Ryukyu istniało do 1879 roku. W grze nie uwzględnione jako organizm państwowy. Fabularnie, było ściśle związane z Nipponem; nie posiadało praw do własnej polityki zagranicznej oraz organizacji wojskowej.
*** - 10 Transportowców w grze

Ikonki miast będą w następnym odcinku.

Jak chcą mapki, to mają.

 

​

Swąd spalonego jedwabiu
Wielka Wojna Obronna Chin w latach 1756-1760​

Przez lata 1753-1755 Japonia przygotowywała się do napaści na Cesarstwo Qingów. Do sojuszu militarnego z Królestwem Ayutthayi oraz Tybetem zaproszono plemiona mongolskie wiele lat temu zmuszone do odwrotu w okolice jeziora Bajkał. Wojna rozpocząć się miała wiosną 1756 roku. Ze względu na opóźnienia w mobilizacji wojsk tajskich oraz zgromadzenia dostatecznego sprzętu artyleryjskiego i rakietowego przez Armię Cesarstwa Japońskiego, dopiero w październiku akt wypowiedzenia wojny trafił do Zakazanego Miasta. Plan natarcia wojsk japońskich był prosty: jak najszybciej opanować wybrzeża mandżurskie od strony Morza Japońskiego, a następnie stopniowo wyrzucać armię chińską z Mandżurii; Hordy mongolskie miały rozlać się na ich rdzenne niegdyś obszary, Tybet miał zaabsorbować wojska Qingów na rubieżach, zaś Tajowie mieli szybko zająć Yunnan oraz wypadami zagrażać Chorągwiom stacjonującym na południe od Rzeki Perłowej. Pomimo braku osobistego udziału szoguna Ieshige Tokugawy, związkiem armijnym nazwanym "Armią Szoguna" dowodził jego zastępca od spraw wojskowych.

Ufortyfikowano północną część Japońskiej Korei na tyle dostatecznie, aby Chorągwie nie mogły szybko i łatwo zdobyć odsłoniętego obszaru. Rozpoczęto w 1755 roku budowę kilku cytadel na obszarach kontynentalnych Chin. Stan regularnych sił Armii Cesarstwa Japońskiego osiągnął liczbę 154 tysięcy żołnierzy z 349 armatami i rakietami średniego oraz ciężkiego wagomiaru. Osiem Chorągwi - choć ten system rzadko był tak sumiennie rozkładany - wraz zz siłami pomocniczymi liczyły sumarycznie 380 tysięcy wojowników z 290 armatami. Koalicja Antychińska liczyła łącznie mniej niż 240 tysięcy ludzi, acz posiadała więcej baterii artyleryjskich.

1756


Liczby oznaczają ilość żołnierzy japońskich w tysiącach. Strzałki to planowane na ten rok natarcia​

Ze względu na zbliżającą się porę zimową, priorytetem było jak najszybsze zajęcie obszarów w celu jak największego wykorzystania zaistniałej przewagi lokalnej przed zimą, która znacznie spowolni oraz osłabi wojska japońskie. Inwazja na chińską część Korei powodowała ryzyko wejścia Mandżurów do Korei. Cesarz Qianlong zaskoczony tak zgraną napaścią ze strony czterech "karłów", większośc wojsk rozdzielił po równo na trzy fronty (tajski, południowochiński, mandżurski), nie podejmując jednak ataku w stronę Pyongyang.

Bitwa pod Hamhung​

Po podjazdach z 19 października 1756 roku, pięć dni później rozpoczęła się bitwa nieopodal Hamhung. Druzgocący ostrzał cięższej artylerii konwencjonalnej i rakietowej zmusił Chińczyków do zarzucenia defensywy "za wszelką cenę" Kolumny i tyraliery idącej zdyscyplinowanym marszem piechoty nihońskiej po skróceniu dystansu rozpoczęły bitwę od salwy trzech rzędów muszkietów. Kolejne serie ogniowe zatrzymywały mniejsze wojska chińskie, którym ledwie udawało się zmniejszać dystans. Aby szybko rozstrzygnąc bitwę, generał japoński po kolejnej salwie z karabinków dragońskich oraz luf fizylierskich zarządził generalną ofensywę całej armii w celu rozbicia przetrzebionych Mandżurów. Zaraz po gremialnej szarży Armii Korei przeciwnik zbiegł w stronę Mandżurii; prawie dziesięć tysięcy kawalerzystów miało ich doścignąć w Jilin

​

Obleganie Hamhung nie było jedyną rzeczą, jaka była potrzebna do przejęcia kontroli nad kitajskim skrawkiem Korei. Chiński cesarz kazał wybudować kilka fortów nadbrzeżnych, które miały rozkaz bronić się aż do ostatniego zbrojnego. W ostrzeliwaniu i niszczeniu tego typu fortyfikacji przeznaczono flotę, która przy okazji zatopiła trzy duże okręty Qingów przypominające karaki portugalskie z 1. poł. XVII wieku. Same mury stolicy prowincji koreańskiej potrzebowały do zburzenia czy choćby przebicia odpowiedniej ilości ciężkiej artylerii. Od drugiego dnia oblężenia na kamienno-ceglane bastionowe wały spadł grad kul oraz rakiet, wywołując kilkanaście mniejszych pożarów w mieście.

Bitwa w Mandżurii​

8 listopada 1756 roku doszło do pierwszej potyczki Armii Szoguna w Mandżurii. Ze względu na górzysty obszar, wojska obu stron walczyły w pewnym rozdrobnieniu taktycznym. Chińczycy bez skrupułów bronili się w wioskach, myląc w ten sposób najeźdźcę odnośnie przeprowadzania ostrzału: "cywil czy wojownik?". Przez dwa tygodnie straty walczących w rozpoczętej kampanii mandżurskiej były nieliczne, niestety jednak kolejne wioski były bezlitośnie niszczone kartaczami oraz kulami muszkietowymi, przy popełnianiu przed wojska japońskie masakr całych lokalnych społeczności w poszukiwaniu kitajskich żołnierzy. Nagłe natarcie większych wojsk obronnych 24 listopada na tyły Armii Szoguna spowodował, że Japończycy zmuszeni byli szybciej spotkać się z oddziałami kolonialnymi poprzez taktyczny odwrót.

​

14 listopada 1756 roku odbyła się największa - i jedyna, w której flota Cesarstwa Chińskiego miała jakiekolwiek szanse - bitwa morska w dziejach tej wojny, w okolicach wyspy Jeju. Liczne lekkie i ciężkie armaty fregat oraz wczesnych okrętów liniowych szybko sprowadziły "XVI-wieczne" dżonki na dno, jedynie na początku bitwy dzięki błędu w liniowym szyku jednej z kolumn Armady Japońskiej, dziesięć okrętów chińskich dokonało na tyle silnych zniszczeń na trzech mocno przebudowanych galeonach, że kapitanowie dokonali samozatopień w celu uniknięcia abordażu Mandżurów. Popołudniową porą tego dnia, poszło na dno osiem jednostek kitajskich; przed wieczorem Chińczycy wycofali się w stronę portu w Szanghaju.

Do końca lutego 1757 roku, 49 jednostek chińskich - czyli całość Floty Wielkich Qingów - została zatopiona.

Oddziały kolonialne wespół z pierwszymi regimentami Armii Szoguna, rozpoczęły w grudniu szturm na twierdze przy północnym wybrzeżu mandżurskim. Wbrew odgórnym założeniom taktycznym, brak inwazji chinskiej na Japońskie Chiny, stacjonujące tam japońskie oddziały rozpoczęły natarcie na Jiangxi oraz oblężenia najważniejszych miast.

1757

​

Najtrudniejszym przeciwnikiem dla Cesarstwa Japonii okazała się zima oraz względnie kiepska zasobność obszarów mandżurskich w żywność. Wielu żołnierzy po prostu zamarzało we śnie, zaś za część strat w Mandżurii i Korei odpowiadały wypady regimentowej bądź batalionowej wielkości oddziałów wroga, które zaburzały działania operacyjne. Koniecznym stało się zorganizowanie stałego systemu przysyłania posiłków; do oblegających Hamhung dostarczano zaciągniętych Koreańczyków, do zdziesiątkowanej Armii Szoguna dołączali nieliczni koloniści, zaś chińscy chłopi od deszczowej pory monsunowej siłą mieli być - z poszczególnych wsi - ściągani i sprowadzani do musztry i wyszkolenia piechura. Ledwie dwa tysiące jeźdźców wróciło z Jilin, po krwawych listopadowych i grudniowych walkach, zdołając spalić ledwie trzy wioski utrzymujące zakłady manufakturalne.

Bitwa o Fuzhou​

Armia Obrony Imperium, po licznych szturmach, potyczkach oraz ciągłych brakach zaopatrzeniowych, posiadała zaledwie dwa nowozreoganizowane bataliony piechoty. 23 kwietnia 1756 roku ów związek armijny zaatakował Chorągiew oblegającą Fuzhou. Piechota jedynie osłaniała artylerię, zas główną siłę ofensywną odegrała konnica. Chińczycy znów zaskoczeni byli tym, jak można wykorzystać przy kawalerii broń palną. Dragonia niemalże zastąpiła piechotę, przy zachowaniu obowiązkowej dla tej formacji mobilności. Lekka jazda dążyła do oflankowania przeciwnika oraz rozłożenia przez niego większych sił na skrzydłach, poprzez karakole pistoletami oraz karabinkami bandoletowymi. Decydującą rolę w wygraniu przez Japończyków odegrała ciężka konnica kirasjerska, która zachowała jednak parę elementów dawnej feudalnej jazdy samurajskiej. Nacierając w luźnym szyku i korzystając z celowania Chińczyków metodą "celowania w obszar", uniknęła większych strat, zaś sto metrów przed przeciwnikiem zacieśniła gęsto szyk i tym zwartym "walcem" rozjechała osłabiony środek formacji. Obie strony poniosły jednak spore straty, zaś chińskie wojska szybko zrezygnowały z oblężenia i wróciły do Szanghaju.

​

11 maja 1757 roku miasto Vanin na dalekiej północy mandżurskiej kapitulowało, zaś Armia Szoguna (ze zmienioną nazwą - "Armia Mandżurska") zorganizowało uroczysta defiladę, pokazującą wyższość wojsk japońskich nad mandżurskimi. Zaniechano jednak czerwcowego ataku w kierunku południowym, ze względu na wciąż niezdobyty Hamhung oraz zbierające się liczne oddziały obronne na wybrzeżu. Czterdzieści tysięcy wojowników chińskich czekało przy rzece oddzielającej Mandżurię od japońskiej Korei; dowódcy bali się jednak przeprowadzić ataku na Pyongyang czy odsieczy na oblegane miasto koreańskie, myśląc, że istnieje "japoński wielki związek taktyczny", tylko czekający na wyjście z okrętów (takowy nie istniał, zaś kilkanaście tysięcy zołnierzy stacjonowało w Kiusiu).

​

Na lessowych rozlewiskach Jangcy, 25 lipca 1757 roku po próbie plądrowania, Armia Obrony Imperium natknęła się na nieco mniej liczniejsze wojska kitajskie. Bitwa szybko zamieniła się w starcie kawaleryjskie, przy marginalnej roli piechoty oraz jedynie uzupełniającej dla artylerii. Szybkie dotarcie posiłków piechoty oraz konnicy pozwoliły załatać straty kawalerii oraz sprawić, że wydzielone bataliony piechoty zadecydowały o zwycięstwie. Zbroje chińskiej kawalerii nie stanowiły żadnego oporu dla kul muszkietowych czy katan, od wielu lat robione ze doskonałej stali. Jeźdźcy przeciwnika zmuszeni byli do odwrotu za rzekę, zaś cztery ćwierćkolubryny salwą zniszczyły most, kiedy ariergarda uciekających Chińczyków galopem pędziła po nim; kolejne pół tysiąca jeźdźców potopiło się w Jangcy bądź zostało dobite karabinkami dragonii.

Bitwa pod Kantonem​

Siły broniące kolonialnych obszarów chińskich, po otrzymaniu wieści o rozpoczęciu oblężenia Kantonu, podjęły w pierwszej połowie listopada 1757 roku brawurową akcję dokonania odsieczy, pomimo niepełnego stanu liczebnego; w praktyce rzucając się na 2,5-krotnie liczniejszego przeciwnika. Kawaleria japońska była niepokonaną (czysto operacyjnie) bronią dla wojsk chińskich, lecz w tej bitwie w Chorągwi było... zbyt dużo wojowników. Jedynie przewaga liczebna piechoty kitajskiej spowodowała, że z batalionów fizylierskich niewiele zostało, zaś po przetrzebieniu pieszych Qingów, resztki Armii Obrony Imperium wróciły do Hongkongu, czekając na silniejsze uzupełnienie. Siły japońskie zreoganizowane zostały w Armię Kantońską.

1758

​

Armii Królestwa Ayutthayi udało się przejąć kontrolę na wyspą Hainan, acz ledwie w 1757 odparli ofensywę Niebiesko-Czerwonej oraz Czerwono-Białej Chorągwi na ziemie laotańskie. Tybetańczycy z sukcesem podjęli drobne akcje ofensywne, zaś Mongołowie skutecznie zajmowali swoje dawne ziemie, czasem walcząc bądź uciekając przed Mandżurami. Problemem dla Armii Cesarstwa Japońskiego stał się system uzupełnień wojsk, który w 1758 roku ledwie wystarczał na potrzeby operacyjno-taktyczne, zaś wojna zdawała się nie mieć końca. W sztabie generalnym w Kioto rozpoczęto pierwsze rozważania o negocjacjach z cesarzem chińskim.

​

Po znacznym uzupełnieniu Armii Korei o rodowitych japońskich żołnierzy - stan 16,4 tysięcy ludzi z 125 armatami - 5 lutego 1758 roku dowódcy garnizonu Hamhung wiedzieli, że prędzej czy później wymrą albo od mieczy czy bagnetów nippońskich, albo z głodu; bowiem zapasy miejskie ledwie starczały na wyżywienie zbrojnych oraz ważnych osobistości, zaś w biedniejszych dzielnicach zapanował wraz z początkiem zimy głód. Tego samego dnia ostatni bastion oporu w Korei oficjalnie padł, lecz kilka dni później Mandżurowie podjęli akcje partyzanckie. Nim Armia Korei wyszła z ziem koreańskich, stoczyła dziewięć potyczek, w których ścięto co do jednego wszystkich uczestniczących w nich bojowników. Same napady inspirowane były przez Żółtą Chorągiew przy granicy japońskp-koreańskiej, która przez prawie całą wojnę nie zmieniła swojej pozycji.

​

Jedną z propozycji cesarza Qianlong była ta z marca 1758 roku, informująca o zrzeczeniu się praw do wielu ziem mongolskich na rzecz plemion zza Bajkału oraz oddaniu skrawka kaszgarskiej ziemi Tybetowi. Oferta korzystna dla Dachu Świata oraz wyjątkowo intratna dla Mongołów, nie odpowiadała jednak ani cesarzowi japońskiemu, ani szogunowi. Nikt z biurokracji cesarskiej Qingów nie śmił o oddaniu choćby pędzi ziemi koreańskiej czy mandżurskiej, zwłaszcza Japończykom. Co pół roku wysyłano identycznie brzmiące propozycje, zaś odpowiedzi nihońskie informujące o zgodzie odnośnie ziem dla Tybetu, wyspy Hainan dla Tajów, niewielkich obszarów dla Mongołów oraz wybrzeża mandżurskiego dla Nipponu skutkowały podarcia papierowego dokumentu osobiście przez Władcę Niebios.

Druga bitwa o Mandżurię​

Jednakże i drobne starcia Armii Korei nie przeszkodziły zaatakować sformowany związek armijny Mandżurów dużo przed Armią Mandżurską, której przygotowanie aprowizacji zajęło tydzień więcej niż powinno. Bitwa pod Niman, 11 marca 1758 roku, była kolejnym z pbrawurowych aktów wojsk nippońskich (które zaczęły już słynąć ze zwycięskich bądź skutecznych czysto operacyjnie szarż na znacznie liczniejszego przeciwnika). Tym razem przeciwnik chcąc uniknąć przetrzebienia w wyniku gradu kul armatnich, siekańców czy pocisków pistoletowych i muszkietowych, pędem zaszarżował na dwukrotnie mniej liczne siły. Bitwa, będąca najkrwawszą ze starć chińsko-japońskich w tej wojnie, zrodziła się w pojedynek bagnetów i uchigatan z włóczniami i mieczami chińskimi. Zaistniał problem "zbyt dużej masy chińskiej", acz w tym przypadku ofiarność regimentów piechoty opłaciła się na tyle, że przeciwnik po stracie połowy żołnierzy zbiegł wgłąb Mandżurii. W samej bitwie poległo około 25 tysięcy ludzi.

Już 2 maja 1758 roku podjęto szturm na miasto-twierdzę Niman. 1,5 tysiąca piechurów podjęło prawie samobójczą akcję pokonania trzykrotnie liczniejszego garnizonu. Potężny ostrzał armat oraz rakiet niemalże zburzył południowo-zachodnią częśc murów, zaś nawet kawalerzyści chętni do rzezi zeszli z koni i zaszarżowali z dwuręcznymi mieczami wspierając fizylierów i grenadierów. Łącznie cztery tysiące żołnierzy japońskich rozsiekało obrońców przy minimalnych stratach. W przeciągu 32 miesięcy wojny, całe wybrzeże mandżurskie Morza Japońskiego było kontrolowane przez Cesarstwo Japonii.

​

Część kitajskich poddanych miała już dosyć znacznie sroższego niż zwykle niewolniczego traktowania, w tym podatków wojennych. W czerwcu 1758 roku doszło do rewolty między Nankinem a Szanghajem, gdzie wystąpiło co najmniej 52 tysięcy chłopów uzbrojonych w narzędzia rolnicze, łuki, broń białą i nielicznie w broń palną. Podobne rewolty powybuchały w środkowej części Chin już w sierpniu i wrześniu, znacznie absorbując nowopowołane wojska chińskie.

​

6 czerwca 1758 roku, kolejna z bitew pod Kantonem była największym "pojedynkiem artyleryjskim" oraz jedynym większym starciem, gdzie Chińczycy posiadali przewagę liczebną w armatach; sam poziom technologiczny artylerii był na gorszym poziomie od japońskiej. Przy niedużych stratach, Armia Kantońska odparła osłabione wcześniej siły oblegające Kanton, przejmując przy tym kilka armat przydzielonych do garnizonu miasta. Brakło tylko kilku miesięcy do upadku potężnego portu, zaś czerwcowe uspokojenie wojene pozwoliło odbudować mury obronne.

​

29 czerwca prowincja kantońska ponowie stanęła w ogniu, za sprawą ataku prawie dwudziestu tysięcy piechurów na uzupełnioną liczebnie Armię Kantońską. Generałowie chińscy postanowili zreogranizować nieco wojsko w tej wysłanej na Japończyków armii, wydzielając co dziesiątego pieszego na "fizyliera", dając mu lepszy muszkiet skałkowy z portugalskim bagnetem tulejowym; wraz z ośmioma kompaniami fizylierów, siła ogniowa i uderzeniowa miała zostać zwiększona. Bitwa była kolejnym starciem, wygranym przez masy chińskie, acz tym razem żołnierze nippońscy zadali ogromne straty przeciwnikowi, nim bezpiecznie wycofali znaczną większość armat.

​

Od lata do końca 1758 roku, Armia Korei połączona z Armią Mandżurską podjemowała szereg szturmów na twierdze i forty przy rzece Wusuli Jiang**, acz zdobyto jedynie co trzeci z nich. Sformowany nowy oddział kolonialny w Kadze na wybrzeżu syberyjskim - liczącym 7,5 tysiąca ludzi - przedostał się przez Czarną Rzekę i zaczął plądrować północne zakątki Mandżurii. Od dłuższego czasu, wojska japońskie w tym regionie nie były niepokojone przez wojowników mandżurskich, które najwyraźniej zostały skierowane do odpierania buntów oraz Mongołów.

1759

​

Rok 1759 miał być rozstrzygający. Najprawdopodobniej cesarz chiński nie mial już armii zdolnej poważnie przetrzebić japońskie wojska i zdobyć choćby jedne ważne miasto na ziemi chińskiej, pod kontrolą nippońską. Należało wykorzystać niepokoje w Państwie Środka i zająć jak największe połacie Mandżurii. Twierdze w prowincji Jilin były zbyt mocne, aby marnować na nie ludzi. W Korei sytuacja nie wyglądała dobrze: ludność oczekiwała powrotu weteranów oraz domagała się końca wojjny drenującej gospodarkę.

​

Nie minęło wiele czasu od uzupełnienia Armii Kantońskiej, jak znów - 21 stycznia 1759 roku - przeciwnik zaatakował, posyłając tym razem tabuny jeźdźców. Pomimo szybko dosłanego wsparcia batalionem kawalerii oraz dwoma bateriami artylerii, doszło do kolejnego krwawego starcia. Nieustraszonych Chińczyków nie złamał fakt, iż bezlitośnie dziesiątkowani byli wszelkiej maści rakietami, pociskami artyleryjskimi oraz muszkieterską ścianą ognia. Jednak i bagnety zatknięte na fuzjach orraz broń biała kawalerii japońskiej skutecznie wycinała w pień konnicę zacofaną technologicznie o wiek. Jedynie w wyniku traty sporej ilości piechoty oraz obawy o zagwożdzenie bądź przejęcie armat, dokonano taktycznego odwrotu, przy oddawaniu zabójczych salw przez dragonię. Okazało się, że akcje konnych strzelców zniechęciły kitajskie hordy do odwrotu, z porażki wykuwając w zwycięstwo.

W maju 1759 roku wybuchły pierwsze zamieszki w koreańskiej Jeolli. W celu ich stłumienia, wydelegowano świeżo sformowaną dywizję w Okayamie. Jednakże i to ledwie wystarczyło na pierwsze miesiące. Latem, wybuchła rewolta nieopodal Seulu.

2 czerwca 1759 roku zrezygnowano z podbijaniu tak wielkich połaci brzegu Czarnej Rzeki, koncentrując się na bszaraż bliższych wybrzeżu; do końca czerwca zdobyto wszystkie lokalne fortyfikacje. Cała Armia Korei i Armia Mandżurii połączyły się w I Armię Japońską i wymaszerowały do stłumienia buntu w Korei. Pierwsze powstania antychińskie w samej Mandżurii spowodowały, że żaden dowódca kitajski nie miał możliwości podjęcia próby odbicia obszarów chronionych przez garnizony japońskie.

​

Po ustabilizowaniu obrony oraz uzupelnieniu sił, Armia Kantońska wyruszyła na północ w celu splądrowania skrawka chińskiej ziemi. Pod Anquing (14 lipca 1759 roku) zatrzymały ją wojska chińskie, które przygotowywały się do kolejnej inwazji na ziemie kantońskie i obleganie tego portu. Dowódcy oraz część żołnierzy doświadczona licznymi krwawymi wojnami, zgotowała podobne wydarzenie mniej licznemu przeciwnikowi. Kawaleria otoczyła związek armijny przeciwnika oraz powystrzelała kitajską konnicę, zaś japońscy fizylierzy pokazali, że i prowadząc ofensywę można umiejętnie prowadzić ścianę ognia oraz razić granatami ręcznymi (oraz wypalanymi z prymitywnych granatników) w środek szyku piechoty chińskiej. Z 5,2 tysiąca Chińczyków nikt nie przeżył, zaś Armia Kantońska straciła niewiele ponad dwustu fizylierów oraz dziesięciu lekkozbrojnych jeźdźców. Sierpniowe próby zdobycia miasta nie powiodły się jednak, zaś w październiku japońskie wojska wróciły do przedpól kantońskich.

1760

​

Wojnę mieli dosyć wszyscy z krajów uczestniczących w niej. Nawet generalicja japońska przydzieliła tylko krótkie proste plany działania, licząc na to, że cesarz chiński w końcu przystanie na propozycję pokoju. Szogun liczył się z tym, że w imię pokoju, będzie musiał zadowolić się jedynie chińskim kawałkiem Korei.

​

Dopiero z początkiem 1760 roku chińscy generałowie ocknęli się, gdy - wykorzystując falę buntów antykitajskich - Japończycy postanowili zagarniać kolejne obszary. 21 stycznia 1760 roky, 9,5 tysiąca konnych miało mocno przeszkodzić przygotowania do oblężenia i zadać jak największe straty. Musztra wojskowa nie pozwoliła na nieprawidłowości w odpieraniu ataku, zaś taktyka poniesienia strat w stosunku 1:4 powiodła się: ponad połowa Chińczyków poległa, zaś po zreorganizowaniu armii, spis batalionów zmniejszył się zaledwie o dwie pozycje. Armia japońska udowodniła kolejny raz, że ma siły walczyć z przeważajacymi liczebnie Mandżurami i Chińczykami.

3 lutego 1760 roku w Shenyang, chiński cesarz, japoński szogun oraz przedstawiciele Mongołów, Tybetńczyków i Tajów podpisali rozejm kończący wojnę oraz gwarantujący pokój przez co najmniej pięć lat. Państwo tybetańskie otrzymało ziemię Yumen, Królestwo Ayutthayi wyspę Hainan, plemionom mongolskim skrawek ziemi przy Bajkale, zaś Cesarstwo Japonii uzyskało brakujący do "kompletu" kawałek Korei; strona japońska nie była pocieszona tak małymi nabytkami terytorialnymi, zaś Mongołowie byli szczególnie rozczarowani. Trzy tysiące kilogramów złota kontrybucji trafiło do równego podziału dla napastników, a ponadto handlarze japońscy mieli równe prawa - jak inne nacje - do robienia interesów w Chinach. Ponadto cesarz chiński zaakceptował władzę Japończyków nad terenami na północ od Czarnej Rzeki.

​

Czwarta wojna chińsko-japońska (poprzednie trzy w XVII wieku) była pierwszą, która szczególnie mocno zależała od kondycji gospodarczej walczących. W samym środku i rozstrzygnięciu wojny, Państwo Środka przestało sobie radzić z "karłem", który w walce na wyniszczenie poradził sobie znacznie lepiej niż wszyscy przewidywali. W XVIII wieku japońska gospodarka okazała się na tyle silna, by - poza buntami w Korei - uniknąć większych rozruchów. Niestety, szczególnie Chiny i Japonia straciły tysiące doświadczonych żołnierzy i podoficerów, z czego druga strona w wyniku mrozów oraz braków aprowizacyjnych. Około 40% strat japońskich powstało w wyniku większych bitew, 20% w wyniku szturmów oraz drobnych potyczek, reszta to wyłączny wpływ chorób, głodu bądź zimna. Najbardziej wojnę odczuli cywile, szczególnie w Chinach. System Ośmiu Chorągwii z armiami towarzyszącymi okazał się niewydolny, zaś kilku generałów za opieszałośc i bojaźń z powodu "strachu przed (nieistniejącą) ukrytą armią nihońską" zostało poćwiartowanych wedle sztuki egzekucyjnej "tysiąca kawałków".

-------------------------------------------


* - 1 jō to 3,03 metra
** - Inaczej: rzeka Ussuri

Chyba nie umiem prowadzić efektywnie bitew.

Ta "rakietnica parowa" to mój wymysł, zaś z racji ogromu odcinka, pominąłem epizod, gdzie podczas szturmu jakiejś twierdzy mandżurskiej, cała piechotę i kawalerię mi wycieło, ale nadal artyleria 1500 ludzi zniszczyła, nim szturm sie nie powiódł.

Pytanie, czy ta wojna ogromnie mnie kosztowała. Nie, tak naprawdę spowodowała jedynie sześcioleni (wojna + kilka miesięcy) przestój w rozwoju, który jednak dokonywał się w wolniejszym tempie (przynajmniej ten technologiczny). Na pewno w tym AARze będzie co najmniej jedna wojna japońsko-chińska.

I dodatkowo:

 

​

Początek Imperium Słońca
(1753-1763)​

Od wchłonięcia południowych Chin przez Mandżurów w 1683 roku, nie było roku, w którym na granicy Cesarstwa Qing i Japonii nie było przygranicznych spięć. Podtrzymanie przez nic embarga było wystarczającym powodem, by publika nihońska zrozumiała czy wręcz poparła wojnę. Prasa administracji Tokugawa bez wytchnienia zamieszczała co najmniej jeden artykuł w miesięczniku "Japońskie Słońce" (założony w 1727 roku; stanowiący sprawozdanie z dziejów z kraju i ze świata) o tym, jakcy "Chińczycy są źli". Częściowe udostępnienie praw mieszkańcom do wydawania własnej prasy (i tak cenzurowanej) nie pogorszyło propagandy antychińskiej. Innymi argumentami za wojną było odebranie Chińczykom zasobnych w surowce naturalne ziem w Korei oraz Przymorzu oraz zablokowanie wszelkich transportów drogą morską z Chin, "legalnych" w ramach działań wojennych.

Środek XVIII wieku oznaczał kontynuację zapoznawania się Cesarstwa z innowacjami europejskimi. Klasyfikacja linnejska botaniczna pozwoliła na ujednolicenie nazewnictwa roślin, w tym także stosowanie tych samych zalecanych gatunków do uprawy. Ekonomiści ostrzegali, że prędzej czy później, przyrost ludności na Czterech Wyspach będzie zbyt duży względem przyrostu efektywności areału. Przekierowanie się w 1753 przetwórstwa tkackiego na bawełnę uprawianą w koloniach - przy zastosowaniu mechanicznych czółen tkackich - pozwoliło stopniowo zaniechać (nielicznych zresztą) hodowli owiec na wyspiarskiej rdzennej Japonii. Zastosowanie wysokiej jakości koksu do wytopu wielopiecowego czy pierwszych maszyn parowych do napędu urządzeń obrotowych wpłynęło na poprawienie wydajności gospodarki nippoińskiej, którą można było określić "przemysłem".

​

Zwodowano osiem fregat tylko na potrzeby wzmocnienia osłony desantu na Mandżurię, składającego się z pięćdziesięciu brygów. Długo wzdrygiwano się przed zamontowaniem rakietnic na okrętach; ryzyko pożaru na okręcie przy próbie zastosowania wydawało się znacznie większe niż przy załadunku i odpaleniu armaty. Nikt nie śmiał więc ładować rakiet choćby na drobne jednostki korwetowe, pominąwszy rakiety na kijki długości strzały wystrzeliwane z powierzchnii specjalnie dostosowanych do tego luf muszkietowych. Podczas oblężenia Hamhung, w 1757 roku, obładowano rakietami i baryłkami prochu dwie korwety - czyniąc z nich prowizoryczne brandery - które wysłane w kierunku portu koreanskiego wybuchły tuż przed podejściem pod mury w wyniku ostrzelania przez artylerię forteczną.

Podczas wojny, zwodowano kolejne cztery fregaty.

​

Dalsze funkcjonowanie Cesarstwa - szczególnie w obliczu narastającej konkurencji ze strony Chin oraz Europy - wymagało poważnych modyfikacji w administracji państwowej. Potężnie przebiurokratyzowaną administrację rodu Tokugawa postanowiono zmienić, oddzielając i rozróżniając faktycznie potrzebne państwu instytucje od podpadających pod sprawy dworskie Szoguna (rozdzielono organizację dworską od państwowej). Nowy porządek administracyjny miał spełniać założenia: inicjować działalność organizatorską, rozwiązywać skonkretyzowane problemy związane z zarządzaniem państwem, regulować życie społeczne oraz gospodarcze, rozróżniającą administrację od wymiaru sprawiedliwości. Rozdział resortów oraz instytucji wedle terytorium, zyskał nadrzędną kontrolę wedle rzeczowego kryterium. Aparatem władzy dysponował i tak szogun, od którego ostatecznej decyzji zależał rodział stanowisk oraz ustalanie wprowadzanych zarządzeń; jedynie oddolne reguły merytokratyczne (rozpatrywane jednostkowo, nie wedle grup społecznych) ograniczały wybór na stanowisko czy funkcję.

Rozpoczęto od reorganizacji rolnictwa, polegającej na częściowej specjalizacji ze względu na lokalne uwarunkowania. Jednakże zachęcanie chłopów do uprawy tylko jednej uprawy "głównej" oraz kilku w "pobocznej roli" nie spodobało się głównie zarządcom, którzy obawiali się strat związanych z utratą stałych klientów oraz ryzykiem nieznalezienia nowych. W praktyce, jedynie na obszarach o statusie kolonialnym rozpoczęto specjalizację agrarną, i tylko w miejscach niewyprzedanym prywatnym inwestorom.

​

Niemalże zaraz po zakończeniu wojny z Chinami oraz zezwoleniu Japończykom na handel w Chinach, szogunat sfinansował misje kolonizacyjne na Północy w celu założenia sieci faktorii handlowej i faktycznym zatwierdzeniu japońskiej kontroli nad terenami na północ od Mandżurii. Sprawa "Północnego Wschodu" Azji wydawała się rozstrzygnięta: wszystkie obszary na północ od Czarnej Rzeki - wyłączywszy skrawek terenu od wieków zamieszkwiany przez Mandżurów i Dżungarów - należą do Cesarstwa Japonii i tylko prawnie się jej należą. Mongołowie popierali antychińską politykę Nipponu, zaś do ich zachodnich rubieży powoli "pukali" rosyjscy kozacy, którzy nie wykazywali tendencji kolonizacyjnych poza utrzymywaniem faktorii handlowych. Niektórzy z japońskich polityków proponowali uzależnienie plemion plemion nadbałkajskich od Cesarstwa, acz w tym przypadku ryzyko kolejnej wojny z Kitajem znacznie by wzrosło.

​

Wraz z uzawodowieniem marynarki wojennej, wiele narzędzi nawigacyjnych oraz szkolenie marynarzy zostało ujednolicone; wprowadzono sekstanty i oktanty oraz poczyniono eksperymenty z systemem wacht. Poza stricte militarnymi etatami dowódczymi, wyspecjalizowały się także "cywilne" (wciąż w ramach Imperialnej Marynarki Wojennej Sakury), m.in.: odkrywcy czy kapitana floty zaopatrzeniowej. W 1762 roku ostatni rejs sławnej z żeglugi po Morzu Śródziemnym jednostki "Boski Wiatr" (mocno przebudowanej pod styl fregatowy) zakończył się zbadaniem kolejnych wybrzeży Morza Adriatyckiego. Inną reformą wprowadzającą poprawki do floty japońskiej, było zamontowanie koła sterowego do wszystkich okrętów oraz produkowanie (nawet w żegludze cywilnej) tylko jednostek z tą mechaniką manewrową.

​

W celu przyspieszenia odbudowy armii oraz kraju po - jednak bardzo kosztownej - 4,5-letniej wojnie z Chinami, nowy szogun Ieharu Tokugawa podjął 18 października 1762 roku wyemitowanie obligacji pięcioletnich pod pretekstem "zbiórki pieniędzy na odbudowę gospodarki". Cieszyły się one dużym zainteresowaniem wśród inwestorów. Acz w praktyce, pomimo wykorzystania 1/3 funduszy na rozwój infrastruktury komunikacyjnej oraz gospodarczej w zachodniej części Timoru, to ponad połowa "wyparowała" na nieznane "tajne cele". Już w marcu 1763 roku, w Kioto skoszarowano nową dywizję piechoty z osobnymi regimentami kawalerii.

​

Zarówno zbudowanie bardziej scentralizowanej administracji, jak i wykorzystanie nowych innowacji technicznych sprawiło, że zanotowano średnio 10-12% wzrost wpływów rocznych do budżetu państwa. Jednakże dopiero szybkie unormowanie gospodarki po IV wojnie japońsko-chińskiej oraz udostępnienie dla handlarzy nihońskich wielkiego rynku zwanego Państwem Środka sprawiło, że względem roku 1753, już dziesięć lat później zanotowano 35% wzrost dochodów. Od dawien dawna, w skali światowej Cesarstwo Japonii było drugim najbogatszym państwem po Królestwie Hiszpanii, lecz w XVII wieku ta pozycja wydawała się niepewna do utrzymania. Bilans z 1753 roku wskazywał, że miesięczne obroty skarbu państwa opiewać będą na średnio 604 tysiące ryō*, zaś cały roczny dochód nawet do 8-8,1 miliona ryō.

W latach 1761-1763 dokończono fortyfikowanie chińskich kolonii, rozbudowując mury i twierdze bastionowe każdemu ważniejszemu miastu oraz wznosząc łącznie 19 cytadel i fortów.

​

Reformy nie ominęły armii, która okazała się skutecznym narzędziem do obrony interesów Nipponu gdziekolwiek i z kimkolwiek. W 1761 roku ostatecznie zrezygnowano z wszelkiej broni drzewcowej w kawalerii, której zastosowanie zmniejszało wykonalność doktryny mobilności; lekka oraz ciężka jazda otrzymały bandoletowych rozmiarów karabinki Ponownie - po okresie ujednolicenia typów konnicy - wydzielono specjalistyczne formacje jeździeckie: z dragonów wydzielono konnych karabinierów (stosujących lżejsze - "średniej długości" - karabinki, nierzadko dwulufowe), lekką jazdę rozdzielono na szwoleżerów i lansjerów (ci ostatni zamiast bandoletu dzierżyli lancę długości 7 shaku [212,1 cm]). Inną zmianą była redukcja uzbrojenia w lekkie polowe kirysy, przeznaczone od 1762 roku tylko dla grenadierów i dragonów (kirasjerzy nadal posiadali swoje ciężkie kirysy); związane to było z redkcją kosztów oraz wzrostem mobilności wobec i tak wątpliwej ochrony.

Długość wojny oraz straty podczas walk w Mandżurii i Chinach pokazały, że konieczne będzie opracowanie sprawnego systemu powoływania rekrutów w celu zredukowania strat. Pojawił się pomysł walki poprzez "zalanie liczebnością", acz wielu (niekoniecznie tylko konserwatywnych) generałów sprzeciwiło się szafowaniem zawodu "żołnierza-samuraja" poprzez powołanie pod tą funkcję maas ludzi, niespełniajacych wielu norm jakościowych. Zrezygnowano z czarno-czerwonych strojów na bardziej funkcjonalne, jasnobłękitne z czerwonymi wykończeniami (wciąż to była hybryda strojów XVII-wiecznych z europejskimi mundurami).

​

Rozwój oraz zwiększenie liczby plantacji trzciny cukrowej na południu Luzon spowodował, że opłacalne stało się wzmożone przetwórstwo cukru trzcinowego na tych terenach. Na przełomie maja i czerwca 1763 roku podjęto budowę kompleksu gorzelnii oraz cukrowni wytwarzających na większą skalę rum oraz zbrylowany cukier na potrzeby Tajwanu oraz Czterech Wysp; uniezależniając się od dostaw holenderskich i portugalskich tego rodzaju alkoholu.

Budowanie silnego imperium japońskiego zakłóciły scysje pomiędzy dworem tajskim a malakkańskim, które skutkowały 4 czerwca 1763 roku wybuchem wojny. Sułtanat Malakki zawarł pięć lat wcześniej przymierze z sutłanatami w Atjeh i Bali oraz państwem matarańskim. Po włączeniu się Cesarstwa Japońskiego - zobowiązującego się do wspierania sojusznika - doszło do wielkiej wojny w Archipelagu Malajskim. Armada Japońska, licząca 12 okrętów liniowych oraz 81 fregat, jak najszybciej wpłyneła z Fukuoki, obierajac szlak wodny wzdłuż wybrzeża azjatyckiego.

​

Częśc floty matarańskiej popłynęła aż pod Morze Południowochińskie, gdzie została zaskoczona przez wielką i zdecydowanie nowocześniejszą flotę japońską; pomimo iż Sułtanat Mataranu bardziej niż Państwo Środka interesował się flotą, to dżonkowe karak nie mogły się równać choćby z nihońską fregatą. "Morska Wiśnia" zmiażdzyła ekspedycję morską południowego mocarstwa, bez straty okrętu. Flota matarańska wciąż opierała się na roju małych jednostek (niezdatnych do oceanicznej żeglugi) tylko wspieranych przez większe i lepiej uzbrojone okręty.

​

Wolska kolonialne Japońskiego Borneo postanowiły nie czekać, aż regimenty muzułmańskie zreorganzują się; podjęły inwazję na Bintulu z podjęciem oblężenia tego miasta. Na początku lipca 1763 roku rozbito trzy tysięczny oddział innowierców, który zaskoczony był atakiem tak zorganizowanemu musztrą i organizacją oraz tak dobrze uzbrojonego przeciwnika; nieliczni zbiegli do Borneo. 25 lipca rozpoczęła się seria walk z równie licznym (acz przzy zaledwie jednym oddziale kawalerii) przeciwnikiem. Walki przeciągnęły się aż do sierpnia, podczas których obie strony ponosiły proporcjonalnie równe straty; w lesie równikowym piechota oraz kawaleria liniowa nie były takie skuteczne w porównaniu do wojowników również dobrze uzbrojonych w wszelkiego rodzaju pistolety czy muszkiety. Dopiero przybycie 6 sierpnia na pole walk kawalerii dowożącej liczne "ćwierć" oraz "pół" lufowe armaty, zdecydowało o losach batalii. Dowódca dywizji kolonialnej postanowił wycofać się do miasta Mombetsu, stolicy prefektury japońskiej na Borneo.

​

I Kolonialna Dywizja (o sile sześciu regimentów) najechała we wrześniu na wyspę Palawan, gdzie od końca tego miesiąca rozpoczęła serię szturmów wobec kilku ufortyfikowanych miast. Ostatni punkt oporu padł 17 października 1763 roku, zaś w listopadzie sułtan matarański oferował kontrybucję (którą szogun odrzucił) w zamian za rozejm obejmujący oba całe sojusze. Wobec wygranych potyczek morskich dwóch kolonialnych małych flot z mocno rozdrobnionymi organizacyjne eskadrami muzułmańskimi, I KD (zreorganizowana, po uwzględnieniu strat, w pięć regimentów) miała być wyładowana na Borneo. Generalicja Armii Cesarstwa Japońskiego nie podjęła decyzji, gdzie konkretnie desantować związek taktyczny (wsparcie obrony Mombetsu czy dywersyjny atak na wschód wyspy). Podjęto jednak decyzję, iż po uzupełnieniu Dywizji, zostanie użyta do drugiego planu.

​

21 listopada 1763 roku pod murami Mombetsu, na wykarczowanym terenie, połowa armii matarańskiej na Borneo (jedna trzecia całego wojska Sułtanatu) podjęła atak na znaczne mniej liczne wojska obronne przetrzebionej II KD, którą w ostatniej chwili wsparło pięć skwadronów kawaleryjskich (trzy szwoleżerskie, dwa dragońskie). Krwawa bitwa obronna rozpoczęła od wzajemnego ostrzelania się lekkimi armatami regimentowymi. Na gołym przedpolu, nie zdały się nieliczny oddział eksperymentalnej matarańskiej dragonii, wobec dziesiątkowania kolejnych fal piechoty matarańskiej. Liczebność wzięła jednak górę i zmusiła broniących się Japończyków do walki w zwarciu. Ostrzał garnizonu miejskiego osłabił atak sunnitów, zaś zdyscyplinowanie rzędów i kolumn bagnetów oraz katan odparł morze broni drzewcowej oraz indonezyjskich mieczy. Trzon piechoty armii matarańskiej wycofał się, tracąc w przeciągu następnych dwóch tygodni kolejne kilka setek wojowników podczas podjazdów lekkiej kawalerii nippońskiej.

Do końca grudnia 1763 roku Morska Wiśnia straciła w trzech związkach flot łącznie dwie fregaty oraz pięć brygów, podczas gdy przeciwnik (Mataram i jego sojusznicy) ponad czterdzieści wszelakiej maści okrętów. Wyspa Bali blokowana przez Flotę Sumbawiańską, zaś III Kolonialna Dywizja z wyspy Madura podczas spokojnego oblegania Surabaji nie stoczyły choćby potyczki z wojskami Sułtanatu. Malakkańskie wojska nader dobrze radziły sobie z armią Ayutthayi, rozpoczynając niespieszną inwazję na Pólwysep Malajski.

---------------------------


* - Ryō to złota moneta (kawałek złota), stanowiąca szczyt hierarchi walutowej; przeważnie ważyła 4,4 momme (16,5 g) złota. 1 ryō to ok. 4 000 mon (drobna, miedziana moneta). Zastosowano przelicznik "1 sz = 2500 ryō", przy uwzględnieniu wszelkich niemiesięcznych stałych dochodów.

Ayutthaya chyba kolejny raz nie radzi sobie; ledwie poradziła sobie z Chinami, teraz daje ciała z Malakką.

Jak widać, "dziura z powodu wojny". W srodku rocznego mintowania niezbyt poradni Tajowie zaatakowali Malakkę (grzechem byłoby niewykorzystać 250 złota miesięcznie; wątpię, bym długo utrzymał takie dochody).I szczerze mówiąc, tej wojny nie chciałem, więc - raczej - wielkich podbojów nie spodziewajcie się odnośnie wojny z Mataranem.

Jeśli po wzmowieniu save'a, Chińczycy nie postawią mi embarga, będę mógł pluć się w brodę za zostawienie Handlu na 5 techu. Oznacza to, że powinienem co najmniej szybko podkręcić do 6-stki.

 

​

Jak zaprószenie ognia w ogrodzie
(1764-1776)​

I Kolonialna Dywizja na początku lutego 1764 roku wylądowała na wschodzie wyspy Borneo, osłaniana ze strony morza przez Flotę Mindanajską oraz kilka dużych dżonek we flotylli państwa Czampy, które niezależnie prowadziło wojnę z wyspiarzami malajskimi. Odstąpiono od oblegania miasta Nunukan przy wieściach o nadchodzących oddziałach muzułmańskich. I KD, składajaca się z połowicznej ilości piechurów i kawalerzystów oraz korpusu artyleryjskiego, przygotowali się po części do okopowej obrony oraz możliwej konieczności powrotu na okręty.

​

15 lutego 1764 roku doszło do spotkania się obu stron w wojnie, acz przygotowanie się Japończyków do walki obronnej spowodowało przełożenie rozstrzygnięcia starcia. Trzynaście dni później (tj. 28 lutego), Mataranie podjęli szybki atak, dzięki któremu zapobiegli zmasakrowaniu przez cięższą artylerię nippońską. Pomimo przyzwoitej - jak na wojska indonezyjskie - siły ognia muszkieterów sunnickich, karne rzędy fizylierów wspieranych przez dragonów wymogły na przeciwniku natarcie na broń białą; w przeciwnym razie podczas wymiany ognia, Południowyc zostaliby powystrzelani. Głównie za sprawą strat - jeden Japończyk za dwóch Malajów - jeszcze przed deszczowym wieczorem wodzowie islamscy wycofali wojska na północ.

Pięć dni później (tj. 4 marca) po przybyciu licznych posiłków matarańskich, I Kolonialna Dywizja szybko przetransportowała się do jednostek transportowych Floty Mindanajskiej. Pomysł dywersyjnej inwazji został zarzucony, zaś mocno przetrzebioona I KD miała otrzymać uzupełnienia w całym Archipelagu Ma-yi oraz dołączyć regiment piechoty z Tajwanu.

​

21 marca 1764 roku, przywrócona do około 70% stanu liczebnego w nowym planie II Kolonialna Dywizja, niespodziewanie została zaatakowana przez równie liczne wojska sunnitów. Sukcesu pierwszej bitwy pod Mombetsu nie udało się uzyskać, mniej liczne - acz zdecydowanie lepiej zorganizowane - oddziały piechurów, swoją determinacją zmusiły II KD do wycofania się spod miasta japońskiego. Aż trzy ćwierćkartauny musiały zostać zagwożdżone, aby przeciwnik nie mógł ich użyć. Nie minął miesiąc, a jedno z największych miast kolonialnych Cesarstwa Japonii na południe od Archipelagu Ma-yi było obleganie.

​

Wojska tajskie powstrzymały wczesną wiosną ofensywę malakkańską, zaś w kwietniu wręcz zmusiły wojska obu sułtanatów (Atjeh oraz Malakki) do powolnego wycofywania się z ziem Królestwa Ayutthayi. Pomimo dwóch przegranych bitew, Armia Cesarstwa Japońskiego wciąż posiadała siły w regionie, zaś połączone floty Malajów straciły kolejne jedenaście jednostek. W drugiej połowie kwietnia rozpoczęły się rozmowy przedstawiciela Szoguna oraz Japońskiej Kompanii Bankowo-Handlowej z emisariuszami sułtanatów. Ani cesarz, ani szogun, nie chcieli prowadzić wojny długo; cały handel w regionie był sparaliżowany bądź mocno zakłócany. 29 kwietnia 1764 roku podpisano rozejm, w którym wyspa Palawan przechodzi pod kontrolę japońską, zaś Królestwo Ayutthayi oraz Cesarstwo Japońskie otrzymały kontrybucję w ramach "odszkodowania za zniszczenia wojenne" (równowartość ok. 125 tysięcy ryō na państwo).

​

Wyprawa z roku 1763-1765 fregaty "Hima Maru" do Europy pozwoliła lepiej zbadać wybrzeża Morza Śródziemnego oraz europejskiej części Portugalii. Potwierdziły się wieści o wielkim "środkowoeuropejskim" imperium, zajmującym prawie połowę kontynentu; tak zwane Cesarstwo Austriackie - utworzone po rozwiązaniu Świętego Cesarstwa Rzyskiego, które po ekspansjonizmie Brandenburgii (później jako Prusy) oraz Austrii w Niemczech przestało mieć rację bytu. - przejęło większość terytoriów Republiki Weneckiej oraz znaczną część północnych Włoch. Dla Japończyków niezrozumiałym było istnienie sporego państwa rządzonego przez najważniejszego duchownego nanbańskiej religii wraz z klerykalną administracją (papieża). Potwierdzono także obecność 74-działowych licznych linowców brytyjskich, które były znacznie groźniejszym przeciwnikiem od 38-działowej fregaty (z 12 armatkami lekkimi).

Do uszu odkrywców dotarły pogłoski o nowej - skuteczniejszej i lżejszej zarazem - wersji dział okrętowych: karonadach. Dzięki starannemu zaprojektowaniu, armatki te były znacznie krótsze - a ze względu na ubytek masy - bardzo często projektowano takie, które wystrzeliwały pociski przeznaczone do tradycyjnych armat najcięższego kalibru. Karonady dopiero były eksperymentalnie stosowane w największych liniowcach angielskich; ich siła rażenia rekompensowała jedynie krótki zasięg (kilka setek metrów).

11 kwietnia 1765 roku cesarz chiński podjął decyzję o ponownym zamknięciu Chin dla japońskiej działalności kupieckiej, łamiac tym samym ratyfikację pokojową z 3 lutego 1760 roku. Nie doszło do wybuchu kolejnej wojny, lecz okręty Armady Japońskiej ponownie były częściej wysyłane na patrole po morzach kitajskich.

​

Poseł nihoński, podczas letniej wyprawy w roku 1768 do chanów mongolskich, wytargował mapy Północy na zachód od ziem kontrolowanych przez Mongołów. Oficjalnie, ziemie te były pod kontrolą Cesarstwa Rosyjskiego (które sześć lat później podbiło znaczną większość Chanatu Chiwańskiego); acz poza nielicznymi faktoriami handlowymi, trudno było dostrzec jakiekolwiek wykonawstwo władzy realizowane tylko patrolami grup kozackich.

​

Japońska Kompania Bankowo-Handlowa sfinansowała wyprawę na archipelag Sulu oraz przekonała Armię Cesarstwa Japońskiego, by I Kolonialna Dywizja podbiła tubylcze państewka na tym archipelagu pomiędzy Borneo a Mindanao. Wyprawa wojenno-łupieżcza z grudnia 1769 do lutego 1770 roku zakończyła się przejęciem kontroli nad wszystkimi wyspami Archipelagu przy wybiciu większości autochtonów. Już 5 lipca 1770 roku założono pierwszą nippońską osadę Setana, układając podwaliny pod oficjalne przejęcie ostatnich nieskolonizowanych przez cywilizowane kraje wysp w Archipelagu Malajskim. W przeciągu następnych pięciu lat, do osady Setana przybyło pół tysiąca kolonistów.

Z nocy z 3 na 4 marca 1771 roku wybuchł pożar w Raijin na Tajwanie, który objął przędzalnie oraz farbiarnie jedwabiu. Udało się jedynie nie dopuścić do rozprzestrzenienia pożaru; główne manufaktury wytwarzające farbowany jedwab zostały spalone wraz z przechowywanymi w magazynie produktami. Szogun obiecał jak najszybszą odbudowę kompleksu; nie minęło pół roku do rozpoczęcia budowy bardziej funkcjonalnych i nowocześniejszych zakładów.

​

Krótki - pięcioletni - okres ożywionego handlu z Chinami pokazał po raz kolejny ogromne znaczenie handlowej polityki zagranicznej. Kupcy wymogli w końcu na szogunie ustanowienie tzw. aktów nawigacyjnych na wzór Hiszpanii czy Wielkiej Brytanii. "Akty Nawigacyjny Ieharu" (od imienia szoguna, Ieharu Tokugawa) z 6 lipca 1771 roku obejmował wyłączność eksportu towarów z kolonii tylko w obrębie Cesarstwa Japonii, wyłączając luksusowe towary końcowego szczebla produkcyjnego z Archipelagu Ma-yi (konkretnie wyszczególnione, m.in.: tabaki, fajki, rum, meble). W ten sposób ograniczono działalność holenderskiej VOC przy oficjalnym braku narzucenia embarga.

W maju 1774 roku Cesarstwo Japonii podpisało nowe porozumienie militarne z Królestwem Ayutthayi, na wypadek agresji chińskiej bądź matarańskiej. Rok później Mongołowie włączyli się do paktu; Tybet odmówił kolejnego porozumienia, gdyż "prowadziłby do kolejnej ciężkiej wojny z Kitajem".

​

Wprowadzenie Aktów Nawigacyjnych Ieharu nie podobało się części ludności kolonialnej. O ile nihońscy kupcy na Madurze potracili interesy z Holendrami i Portugalczykami, to w japońskiej części Chin okazało się, że Chińczycy nie mogli wyprzedawać towarów do swoich rodaków w państwie dynastii Qing. Na wyspie w Archipelagu Malajskim spowodowalo to większy ucisk na tubylców, którzy by zrekompensować straty przedsiębiorców, zmuszeni byli do jeszcze cięższej pracy; z kolei złość ludności chińskiej prędzej czy później musiała wybuchnąć. W listopadzie 1774 roku wybuchło powstanie antyjapońskie na Madurze, wspieranie niejawnie przez Sułtanat Mataramu; na wieść o wielkim buncie zza morza, ludność Han daleko na północny wschód od Hong-Kongu wznieciła chłopską rewoltę. Sytuację w japońskim Kitaju ustabilizowano krwawo do końca marca 1775 roku. III Kolonialna Dywizja na Madurze została zdziesiątkowana; dopiero posiłki z Sumbawy i nippońskiej części Borneo rozpędziły autochtonów latem 1775 roku.

​

Bunty kolonialne były pretekstem do wprowadzenia drobnej reformy kawalerii w grudniu 1774 roku, polegającej na przeniesieniu ciężaru kawalerii na dragonię. W ten sposób dragoni weszli w skład "jazdy pośredniej" pomiędzy kirasjerami a szwoleżerami i lansjerami. Wiosną 1775 roku znaleziono fundusze na rozpoczęcie przezbrajania wojsk na nowocześniejsze karabiny skałkowe w miejsce muszkietów (i tak mocno przekonstruowanych do masowego zastosowania). Lżejsze oraz celniejsze konstrukcje wprowadzono wpierw do formacji grenadierskich i dragońskich, później do pozostałych.

​

Daleko na północnych koloniach japońskich tuż przy nadbajkałskiej Mongolii, część osadników uznała, że lepiej będzie rządzić samemu aniżeli słuchac się odległego szoguna w Czterech Wyspach, który rzadko co uwzględniał cokolwiek z wieści od syberyjskich osad. Prawie tysiąc ludzi - uzbrojonych we wszelakiej maści muszkiety, armaty (mongolskiej oraz chińskiej produkcji) oraz rakiety - zbudowało spory fort będący ochroną interesów kolonistów. Wysłano oddziały z Himi nad Czarną Rzeką. Żołnierze - pozbawieni wsparcia cięższej artylerii - zostali zaskoczeni tak silnym uzbrojeniem pospołu. Po krwawej bitwie syberyjskiej, ekspedycja japońska zmuszona była zawrócić (po stracie połowy piechurów oraz trzystu konnych).

-------------------------------


* - Morze Hazarskie - Morze Kaspijskie
** - Morze Himińskie - Morze Ochockie

Cesarstwo Austriackie istniało dopiero od 1804 roku... ale musiałem wyjaśnić jakoś ich imperializm. Szczególnie po "zjedzeniu" kilku elektorów przez Prusaków i Austriaków...

Przepraszam, że tak długo. W przeciągu miałem parę zlotów i innych spraw, zaś musiałem trochę pomyśleć nad strukturą tego odcinka.

 

​

Bogaci się bogacą, biedni biednieją
(1777-1790)​

Na Syberii, do końca zimy udało się upanować bunt, który okazał się nie byc przygotowany pod warunki niezwykle surowej i zimnej pory roku. Rok 1777 rozpoczął się jednak od ambicji króla tajskiego, który zdecydował się na najechanie Sułtanatu Malakki. W maju w celu wsparcia armii Królestwa Ayutthayi - zaskoczonej walecznością muzułmańskich wojsk w Malezji - II Kolonialna Dywizja wylądowała na Kelantan. Po próbach przełamywania obleżenia Kuantan przez sunnitów do października 1777 roku, zmieniono taktykę działania. II KD po uzupełnieniu, wylądowała na samym południu Półwyspu Malezyjskiego w celu zdobycia Johor Bahru oraz wyspy Singapur.

​

7 lutego 1778 roku padło Johor Bahru, zaś 17 marca ostatnie dzielnice Singapuru. Podczas zimy z 1777/78 udało się Tajom odeprzeć Malakkan pod ich stolicę. Szogun miał dosyć niepokojów na Wyspach Południowych. Zezwolił na przyjęcie posłów Sułtanatu przez Japońską Kompanię Bankowo-Handlową, która w imieniu Cesarstwa Japonii miała zadecydować o pokoju; był to bezprecedensowy i z definicji tylko jednorazowy przypadek. 5 kwietnia zawarto porozumienie o rozejmie, na którym zdobyte przez wojska japońsko-tajskie ziemie przechodziły do Ayutthayi, zaś sułtan w Malakkce miał wypłacić kontrybucję o łącznej równowartości 327 tysięcy ryo dla obu stron.

​

Zamieszanie wokół Malakki było okazją dla chińskiego cesarza, by wszczynać awantury o ważny kawałek Chin pomiędzy Tybetem a Chanatem Czagataja. Po licznych przygranicznych starciach, doszło w latach 1777-1780 do interwencji chińsko-mandżurskich ord oraz oddziałów tybetańskich. Najprawdopodobniej pod presją potęgi władcy Państwa Środka oraz ogromna przewagą w ilości stosowaniej broni palnej, prowincja Yumen wróciła do Imperium Qingów. Szogun Ieharu Tokugawa mógł zainterweniować, lecz kolejna ciężka wojna z Kitajem byłaby wręcz zatrzymaniem rozwoju Nipponu.

​

W przeciągu lat 1779-1783, lokalni zarządcy sporo pieniędzy włożyli na zabezpieczenie administrowanych terenów. O ile wzmocnienie fortyfikacji Kioto czy Osaki było tak naglącą potrzebą, to kompetentni prefekci na wyspie Timor przebudowali mury najwazniejszych osad oraz dobudowali parę fortów przybrzeżnych. Z uwagi na liczne próby oblężnicze Ośmiu Chorągwi podczas wojny japońsko chińskiej w 1756-1760 roku, Kanton od 1782 roku chroniony był przez dwa pierścienie grubych murów gwieździstego kształtu, najeżony artylerią różnorodnego kalibru.

Do kolonii przybywało ludzi przedsiębiorczych, którzy swoimi drobnymi inwestycjami przyczyniali się do nieco szybszego rozwoju całej prefektury. Na wyspie Karafuto utworzono prywatną kopalnię węgla kamiennego, kolejną z licznych powstałych w drugiej połowie XVIII wieku. Wielu emigrantów z Sułtanatu Matarańskiego oraz nieliczni z kolonii holenderskich przybywali do wysp Sumbawa czy Mindanao, widząc lepsze perspektywy na obszarach osadniczych morskiego mocarstwa aniżeli w zacofanym wyspiarskim kraju czy poupadającym europejskim kolonizatorze.

Jednakże wybuch kolejnej wojny tajsko-malakkańskiej w 1784 roku znów zaburzył sytuację na Archipelagu Malajskim. Ponownie wojska japońskie z Mombetsu na Borneo musiały interweniować, by przynajmniej w początkowej fazie pokazać zbrojnym Ayutthayi, jak zwalczać muzułmanów. Tym razem szogun postawił sprawę jasno: Malakka musiała zostać zdobyta przez Armię Cesarstwa Japonii, a następnie wcielona do obszarów kolonialnych.

​

Najistotniejszym starciem - sprowadzającym wojowników islamskich do całkowitej defensywy w dalszych losach wojny - była bitwa kilkanaście mil od Malakki, stoczona 17 września 1784 roku. Wtedy to związki taktyczne, wyczerpane po wielu drobnych potyczkach, podjęły pierwszą zakrojoną na szerszą skalę operację wojenną; Malakkańczycy chcieli odeprzeć ekspedycję japońską, zaś II Kolonialna Dywizja dążyła do likwidacji "oporu muzułmańskiego". Pomimo ogromnej przewagi artyleryjskiej oraz technologicznej wojsk Nipponu, stoczono krwawą bitwę, która została wygrana przez II KD tylko z powodu zadania ogromnych strat sunnitom. Piechota liniowa z dragonią kolejny raz udowodniła, że zorganizowane, gęste i kolejne ściany ognia tyralier oraz kolumn zmiękczą każdy frontalny "średniowieczny" atak, zaś tylko waleczność Malezyjczyków w walce na broń białą spowodowała, że bagnety nie wystarczyły by zminimalizować straty zadawane przez wszelkiego rodzaju miecze, drzewce i maczety.

Liczne starcia odwlekały realizację celu aż do kwietnia 1785 roku, kiedy dopiero wtedy udało się zorganizować stabilne (dla oblegającego) oblężenie Malakki. Flota nihońska zablokowała miasto portowe oraz Cieśninę Malakki i okoliczne wody, zaś Kolonialne Dywizje podjęły cztery próby zdobycia miasta szturmem.

​

Dopiero 16 stycznia 1786 roku, wojska japońskie przejęły kontrolę nad całą Malakką, zaś rodzinę sułtańską stracono ścięciem głów na oczach ich byłych poddanych. Najbogatsze miasto Wysp Południowych - siedziba odwiecznych rywali handlowych Japonii - szybko odbudowano, podobnie jak fortyfikacje naruszone podczas bombardowania kolubrynami i rakietnicami. Dla upokorzenia byłej konkurencji, zarządcy "nowej prefektury" mieli za zadanie traktować miasto z okolicznymi terenami jak nowopowstałą kolonię: zachęcać do kolonizacji i nipponizacji oraz tępić wszelką "tubylczość".

​

W kierunku Europy wysłano trzy ekspedycje (pierwsza w 1782, druga w 1785, trzecia w 1787), każda w postaci jednego dalekomorskiego okrętu zbudowanego na kształt brytyjskich East Indiamanów. Odkryto, że nie tylko Morze Śródziemne jest istotnym obszarem morskim dla Europejczyków; dwa państwa kolonialne (Wielka Brytania i Holandia) konkurowały ze sobą także o wpływy w nieśródziemnomorskiej części kontynentu. Nawigatorzy wraz z pokładowymi kronikarzami drogą dedukcji doszli także do tego, że duński i rosyjski lud konsekwentnie najeźdzali na ludność szwedzką oraz okrajali Królestwo Szwecji z terytoriów; dowodem tego było wyzwolenie się Finów i założenie Królestwa Fińskiego. W tzw. "Niemczech" istniały dwa państwa, znaczeniem równie ważne dla Europy, jak dla Azji jak kraje indyjskie: Królestwo Hanoweru (nazwa od początku supremacji austriackiej), Królestwo Prus. Żeglarze nihońscy dostrzegli także jeden, powoli poupadający, acz jeszcze istotny kraik w Europie. Przez Arabów zwany "Lechistanem", przez europejski wschód "Krajem Lachów", zaś nazwa własna tego kraju odwoływać się miała do "rządów ludu".

​

Na przestrzeni lat, dochodziło do poprawek dotyczących działania taktycznego i operacyjnego w celu zredukowania liczby błędów powstałych podczas dwóch konfliktów o Malakkę. O ile wprowadzono pierwsze karabiny skałkowe, to dopiero w 1786 roku skonstruowano własny model japońskich zasadniczych ręcznych długich broni palnych (kawaleryjskich, dragońskich i piechoty liniowej karabinów), wzorując się na konstrukcjach brytyjskich Land Pattern Musket (Brown Bess) czy francuskiego muszkietu Charleville. Japoński nowoczesny muszkiet pozwalał na prowadzenie celnego ognia na odległość do 150-160 metrów, narzucono ostatecznie dryl ładowania i wypalania z broni w tempie 3 strzałów na minutę.

Inną istotną innowacją było dostosowanie wagomiarowe artylerii konwencjonalnej do modelu Gribeauval, ujednolicający klasyfikację artylerii polowej, oblężniczej oraz moździerzowej; dodano także 5-kinową haubicę (na wzór 6-funtowej francuskiej). Cała innowacja nowego systemu opierała się na oparciu artylerii o lżejszy i liczniejszy sprzęt. Dzięki skuteczniejszej organizacji logistyki, w niektórych armiach liczba etatowa dział wzrosła nawet o jedną trzecią.

​

W roku 1786 roku, nim z powodu silnych sztormów okręt ekspedycyjny zmuszony był zawrócić, odkryto i dorysowano na mapach nihońskich całe zachodnie wybrzeże obu Ameryk, aż do Przylądka Horn. Dwa lata później, kolejne ekspedycja miast zbadać akweny Morza Północnego i Norweskiego, po minięciu portugalsko-duńsko-holenderskiego wybrzeża Afryki Środkowej popłynęła na zachód nie zmieniając kierunku. Pomimo popełnienia drobnego błędu nawigacyjnego - który spowodował drobne odchylenie żeglowania na północ - po jego skorygowaniu, natrafiono na pierwsze wyspy pełne... kolonistów hiszpańskich, angielskich i duńskich. Połowę roku 1788 ekspedycji nippońskiej zajęło odkrycie całego Archipelagu Karaibskiego. Poza dominacją Hiszpanów w tym rejonie, okręt omal nie został "mimowolnie wykorzystany" do rewolty antyhiszpańskiej w rejonie Kolumbii.

​

Cesarz kitajski Qiánlóng, zachęcony odzyskaniem ziem na wschodzie utraconych po 1760 roku, skłócił możnych południowochińskich z arystokracją wietnamską. W ten sposób, wstawiając się za "protekcją swoich poddanych nad Rzeką Perłową", w 1789 roku wkroczył do Dai Viet, będącego wtedy zależnym od rządów w mieście Ayutthaya. Czternastomiesięczna wojna skutkowała całkowitym brakiem interwencji wojsk tajskich, zwróceniem kilku włości południowowietnamskich Annamowi, zas po porozumieniu z 15 lipca 1790 roku, 4/5 obszarów państwa północnowietnamskiego znalazło się pod rządami władcy Państwa Środka. Wybudzenie się militarne Chin, a także szereg drobnych reform armii kitajskiej (m.in. nieznaczne zwiększenie roli pomocniczych oddziałów względem Ośmiu Chorągwii, powolny postęp we wdrażaniu broni o zamku skałkowym) zaniepokoiło mieszkańców Japonii.

Azja w 1790 roku​

--------------------------------------------


A jednak! Jednak warto coś napisać, zwłaszcza, że do końca AARu 2 (moze 3) odcinki, nie licząc tego.

Tego AARa mało kto komentował od stycznia tego roku.

Alcarcalimo, Sasza: Generalnie popularność starszymi grami spada. EU 2 to taka "staroć" pokroju HoM&M III czy IV, niedługo zostanie zrównana z pierwszą częścią Starcrafta. Jednakże problem nie leży także w zmianie skryptu, nazwy i kierunku promowania forum. Największy problem to pewnego rodzaju "kumplowstwo" wyższych instancji forumowych, które zwłaszcza ostatnimi czasy za bardzo chronią swoich, nawet jeśli ci zachowują się wyrażnie nie po zasadach Netykiety. Jak użytkownik ten fakt dostrzeże, to nie ma takiej chęci czytania i pisania na forum. Nie chcę rzucać twardych argumentów, jednakże gołym okiem widać "protekcjonizm" SO i SOA wobec swoich podkomendnych oraz kilku "wybrańców" nie będących funkcyjnymi forum.

Ciekawostka: Okolice Karagandy to zakreskowany obszar na kolor "rosyjski". Tak daleko ekipa Ruchu Chorzów musiała polecieć.

 

[font=”Book Antiqua”]

Wiosna narodów
(1791-1804)​

Na początku 1791 roku, japońska ekspedycja zbrojna licząca 2 tysięcy kawalerzystów oraz rzeszy badaczy wgłąb wyspy Borneo, zakończyła się podporządkowaniem kolejnych postaci gór i lasów deszczowych. Szybko odkryto żyły złota oraz złoża srebra rodzimego, przy okazji gromiąc parokrotnie tubylców sprzeciwiającym się obecności „obcych”.

​

Odkrycie bogatych złóż metali szlachetnych w tzw. Borneo Zachodnim skłoniło Japońską Kompanię Bankowo-Handlową do założenia pierwszych kopalnii i osad górniczych oraz organizowaniu transportu osadników. Pierwsza z miejscowości kolonialnych – Kitami – na początku IV kwartału roku 1791 mogła poszczycić się niewiele powyżej 120 mieszkańcami, zaś pod koniec tamtego roku liczba osadników wzrosła o prawie tysiąc ludzi. Choć warunki pracy były szczególnie ciężkie (upał i wszechobecna wilgoć), to i tak najcięższe prace wykonywali autochtoni, zaś niektórzy z przyjezdnych rozpoczęli szukanie samorodków w rzekach i potokach.

​

Podczas ekspedycji morskiej z lat 1791-1792 mającej na celu opłynięcie całej Ameryki Południowej (od Karaibów, do hiszpańskiego Wicekrólestwa Meksyku), w miejsce domniemywanego przez nippońskich kronikarzy „Wicekrólestwa La Platy” odkryto niezależny od władzy hiszpańskiego króla twór państwowy, zwany Zjednoczonymi Prowincjami Rio de La Plata (hiszp.: Provincias Unidas de Roi de la Plata). Kraj ten zorganizowany był na porządek republikański, dla Azjatów analogiczny jak w przypadku wieści o „zjednoczonych kolonialnych stanach” w Ameryce Północnej. Koloniści wyzwolili się spod władzy Burbonów najprawdopodobniej już w 1788 roku.

​

W obliczu rewolucyjnego zamieszania w Królestwie Francji, szogun zauważył, że wykorzystując słabość władzy Ludwika XVI (który i tak został ścięty 21 stycznia 1793 roku) można zająć francuskią miejscowość Vizille na wyspie Celebes. 7 stycznia 1793 roku jeden okręt liniowy „Kaga Maru” oraz dziewiętnaście fregat japońskich rozpoczęło blokadę portu francuskiego, zatapiając w jej trakcie dwie francuskie fregaty. 29 stycznia, trzy tysiące nihońskich fizylierów zdobyło osadę (liczącą około 400 mieszkańców) bez wystrzału z broni.

​

Kolejną z „amerykańskich republik” była tzw. Wielka Kolumbia (Gran Colombia), która w latach 1792-1793 wybroniła się w ogniu krwawych i zaciętych walk przed wojskami hiszpańskimi. Republika kolumbijska o charakterze federacyjnym była drugim po Rio de La Plata niezależnym państwem w Ameryce Południowej. Niepokoje w hiszpańskich koloniach od ostatniej ćwiartki XVIII wieku były niejako przestrogą dla Cesarstwa Japonii, które przeprowadzało podobne działania kolonizacyjne w Azji od 2 poł. XVI wieku.

​

Wojna japońsko-francuska dopiero co rozpoczęła się w styczniu 1794 roku, kiedy to doszło do bitwy morskiej w Cieśninie Malakka, 30 stycznia 1794 roku; wtedy to ucieczka siedmiu okrętów francuskich przed Flotą Sumbawiańską (14 fregat i 6 brygów) powiodła się przy stracie trzech jednostek Europejczyków i jednego małego okrętu nippońskiego. Do czerwca tamtego roku, zatopiono jeszcze cztery fregaty francuskie pomiędzy wybrzeżami Atjeh a portem Mombetsu na Borneo. 15 lipca 1795 roku podczas II bitwy o Cieśninę Malakka, nie doszło do rozstrzygnięcia konfliktu, pomimo zatopienia trzech jednostek włącznie po obu stronach.

​

W marcu 1795 roku, Francuzi wzniecili bunt sunnitów w Malakkce, którzy w sile 16 tysięcy ludzi oraz dziewięciu francuskich kartaczy podjęli niespodziewany atak na IV Kolonialną Dywizję (11,9 tys. piechurów, 1,6 tys. kawalerzystów i dragonów oraz 35 nielekkich armat). Krwawe starcie skończyło się stłumieniem buntowników, lecz siedem armat japońskich zostało zniszczonych, zaś stan osobowy IV KD spadł o ponad 40% (w tym co drugi konny poległ).

9 sierpnia 1795 roku, 817 dragonów francuskich wylądowało kilkanaście kilometrów od Malakki, w zamiarze podburzenia ludności do kolejnego buntu. IV KD szybko zareagowała na desant nanbańczyków, rozprawiając się z przeciwnikiem w przeciągu trzech dni.

Dopiero na początku 1797 roku, Dyrektoriat wraz z zarządem Japońskiej Kompanii Bankowo-Handlowej oraz posłem od szoguna, zawarli rozejm, w którym Vizille i okolice ostatecznie przyznano Cesarstwu Japonii.

​

Wojna morska z Francją wymogła zreformowanie Imperialnej Marynarki Wojennej Sakury. Po raz pierwszy określono konkretną klasę okrętów liniowych (74-działowce), które miały być wodowane jako okręty I klasy wielkości, a nie jako pojedyncze flagowe; dopuszczono jednak możliwość produkcji liniowców o cięższej wyporności oraz uzbrojeniu. Wprowadzono także tzw. „korwety, czyli trójmasztowe niewielkie okręty (uzbrojone najwyzej w kilkanaście nieciężkich armat) służące do działań patrolowych i pomocniczych jako okręty III klasy wielkości (II klasy wielkości jednostkami stały się fregaty). W latach 1799-1801 zwodowano 3 „74-ki”, 7 fregat oraz 2 korwety.

​

Zjednoczone Prowincje Rio de La Platy toczyły w latach 1797-1799 wojnę z osłabionym od wielu lat Królestwem Szwecji, pod hasłem „rewolucji o wolność i równość” w koloniach Ameryki Północnej. 7 kwietnia pomiędzy tymi krajami zawarto traktat pokojowy, wedle którego miasto Nyadalarna i przyległe administracyjnie ziemie przechodziły do wolnych kolonistów z południa amerykańskiego. O ile koncepcja rządów republikańskich była interesująca dla szwedzkich osadników, to coraz częstsza obecność hiszpańskojęzycznych katolików nie zwiastowała przyjaznej koegzystencji.

​

Napływ nihońskich osadników do prowincji Bulon i zakładanie przez nich kolejnych osad oraz przecznic w Vizille powodowało narastający sprzeciw Francuzów wobec wzrastającej liczby „barbarzyńców”. W porozumieniu z portugalskimi osadnikami z „sąsiedztwa” oraz holenderskimi kupcami, 13 listopada 1800 roku wszczęli bunt, podczas którego zdobyli miasto Vizille , a następnie niezwykle walecznie bronili się przed oddziałami japońskimi. W pierwszej wielodniowej batalii, silnie wsparci holenderskimi i portugalskimi armatami, byli bliscy od rozgromienia; jednakże trzynastego dnia walk dwóch tysięcy fizylierów nippońskich – w obliczu braków w zaopatrzeniu oraz chorób tropikalnych – pod koniecznością ochrzczenia i przyjęcia Komunii Świętej, przyłączyło się do buntowników.

Drugie starcie, 17 stycznia 1801 roku przy udziale 3 tysięcy żołnierzy (w tym 900 dragonów) z 20 armatami, również zakończyło się obroną rebeliantów, którzy tracąc 1,5 tysiąca ludzi (dezerterów nihońskich oraz kolejnych ochotników francuskich i portugalskich) odparli przeciwnika, redukując stan liczebny „wyzwolicielskiego” regimentu do 30%. Nieustanna blokada morska ze strony Floty Mindanajskiej sprawiła, że trzecie starcie 18 czerwca charakteryzował jedynie symboliczny opór buntowników, którzy mając śladowe porcje amunicyjne i żywnościowe nie mogli dalej bronić się. Żyjących dezerterów oraz uczestniczących w rebelii Francuzów stracono publicznie, a ich głowy zatknięto na fortyfikacjach Vizille.

​

Zarówno bitwy w ramach wojny japońsko-francuskiej, jak i bunt kolonialny na Celebes, udowodniły tylko że artyleria od końca XVIII wieku odgrywała decydującą rolę w starciu. Zwiększono nakłady na produkcję większej liczby lżejszych typów armat i rakietnic, zaś w batalionie piechoty zwiększono przeciętną liczbę działonów lekkiej artylerii do sześciu. Jednocześnie rola kawalerii ostatecznie uległa „degredacji” do formacji pomocniczej dla piechoty liniowej; przy przewadze udziału dragonów i karabinierów. Zapożyczono z Europy eksperymentalnie organizację operacyjno-taktyczną Armii Cesarstwa Japonii, wprowadzając między regiment a dywizję tzw. „brygadę” (zazwyczaj 2 regimenty; 4-7 tys. żołnierzy).[/font]

 

[font=”Book Antiqua”]

Upadek Niebiańskiego Mandatu
(1804-1818)​

Po kilku latach szarpanych rewolt Białego Lotosu w Cesarstwie Qing, władza cesarza była mocno nadwyrężona, zaś postępująca blokada handlowa kraju (nie tylko Cesarstwa Japonii, ale także Królestwa Ayutthayi oraz Sułtanatu Mataram) pogarszała sytuacje kitajskich kupców. Generałowie japońscy przewidywali, że – jeśli cesarz Jiaqing uporządkuje kraj w przeciągu dziesięciu lat – to o lepszą okazję do zdominowania odwiecznego przeciwnika będzie można czekać kolejne kilkadziesiąt lat. Wojna była w interesie wielu Nippończyków: podbój Mandżurii da dostęp do bogatych złóż mineralnych, połączy od strony lądowej syberyjskie kolonie oraz zakończy zatargi między rybakami obu stron na Morzu Japońskim; wymuszenie na Głównym Lokatorze Zakazanego Miasta przywilejów handlowych oraz kolejne osłabienie gospodarczo-militarne Chin były kolejnymi potencjalnymi korzyściami.

​

Źle się działo także w państwie tureckim, choć ostatecznie rozstrzygnięcie spraw Anatolii – kwestia zależności Dulkadiru od Wielkiej Porty – dobiegło końca poprzez bezpardonowe wchłonięcie podległego Sułtanowi kraiku. Choć Imperium Ottomańskie od dawna otoczone było przez mocarstwa (Cesarstwo Austriackie, Cesarstwo Rosyjskie, Kalifat Fatymidów, Chanat Uzbecki), to od konfliktu z Rosją sprzed 60 lat – utrata Kaffy orz Aleksandretty – państwo Osmanów zachowało swoją ciągłość. Po przeprowadzeniu serii drobnych reform dotyczących unowocześnienia sprzętu stosowanego przez wojsko – w ujednolicenia piechoty do fizylierów i oddziałów gwardyjskich, choć janczarzy jedynie zmienili muszkiety lontowe na karabiny skałkowe i wciąż byli dominującą siłą polityczną oraz militarną – wolą Sułtana było wszczęcie konfliktu z Zakonem Kawalerów Maltańskich utrzymujący porządek w Grecji.

​

Dopiero trzy czwarte wieku od pojawienia się pierwszych w pełni działających maszyn parowych do Nihonu, silniki oparte na tym patencie zaczęły wychodzić poza eksperymentu szoguna w niektórych zakładach tkackich. Udoskonalenie automatycznej maszyny parowej (silnik parowy Newcomena) spowodowało, że na początku XIX wieku właściciele kopalń w Cesarstwie Japonii lawinowo ściągali z Europy– a później zamawiali na miejscu w zakładach manufakturalnych – tą praktycznie stosowaną maszynerię parową. Przemysł tkacki także zyskał na nanbańskim wynalazku.

​

Ekspedycja z 1807 roku do wysp Palau miała na celu ustanowienie przyczółka na przyszłą kolonię w następnym roku. Dogodne warunki do rybołówstwa, szylkretów (masa rogowa od pancerzy żólwi szylkretowych), uprawy drzew żelaznych oraz gajów kokosowych teoretycznie zachęcać miały do zasiedlania wysp. Same wyspy były ówcześnie kluczowe ze strategicznego punktu widzenia, gdyż mogły stanowić bazę dla floty przeciwko Holendrom oraz dalszej ekspansji na Nową Gwineę czy kolejne wyspy Pacyfiku. O ile pierwsze kilkanaście osób z powodzeniem zbudowało zalążek osady, to kolejne statki z osadnikami przepadały z powodu szalejących tajfunów. Koniec końców, w III kwartale 1808 roku po śmiałkach na wyspach ślad zaginął.

[​

W wojsku rozpowszechniono telegrafy samoforowe optyczne – francuski wynalazek, za pomocą trzech ramiom mógł zakomunikować dowolną literę – co znacząco przyspieszyło komunikację między wojskami; w sprzyjających warunkach wiadomość dochodziła w przeciągu odpowiedniej ilości godzin, a nie dni, jeśli wiadomość rozchodziła się po gęstej sieci tych zabudowań. Technologię balonów wnoszących się dzięki rozgrzanemu powietrzu wykorzystywano do celów zwiadowczych; niektórzy z wyższych oficerów japońskich spekulowali o możliwości bombardowania poprzez spuszczanie ręcznych granatów czy odpalania rakiet w dół. Ponadto formowano pojedyncze mobilne jednostki artylerii (działony), uzupełniające baterie i bataliony artyleryjskie. Początek tzw. rewolucji przemysłowej umożliwiał produkowanie broni, amunicji, sprzętu, ale także i okrętów w większym nakładzie. Z biegiem lat, jedynie angielska i hiszpańska flota były prawdziwymi konkurentami dla Imperialnej Marynarki Wojennej Sakury.

Większe strzałki to główne natarcia, mniejsze strzałki to drugorzędne cele strategiczne oraz przewidziane wsparcie ofensywy​

Mimo kryzysu w Kitaju, armia Jiaqinga była wciąż bardzo liczna, choć nie tak jak w latach 50. XVIII wieku; wciąż obowiązywał schemat Ośmiu Chorągwi, choć spory udział miała piechota chińska wyposażona we wszelką długolufową broń palną jaką zebrano czy wyprodukowano na miejscu.; Armia Zielonej Flagi wciąż opierała się na przestarzałych chorągwialnych zasadach organizacji i taktyki.

W przeciwieństwie do konfliktu z lat 1756-1760, tym razem miał nastąpić frontalny atak na Mandżurię z północy oraz Korei, ze wsparciem desantu od strony Morza Japońskiego; w dalszej perspektywie – po wyrzuceniu za Rzekę Czarną Chińczyków i Mandżurów – południowa część frontu mandżurskiego miała przesunąć się pod sam Pekin. Uznano bowiem, że mocne uderzenie ze wszystkich dostępnych stron będzie zaskoczeniem dla wroga oczekującego wojsk japońskich „okopanych” po przebyciu kilkudziesięciu kilometrów. Na południu Chin połowa wojsk miała bronić natarcia kitajskiego ze strony Szanghaju oraz Nankinu, zaś zadaniem drugiej części było opanowanie całych południowych wybrzeży Państwa Środka. Plemiona mongolskie i wschodniosyberyjskie miały rozpanoszyć się po swoich dawnych włościach (wtedy nazwane przez cesarzy chińskich „Mongolią Zewnętrzną”), natomiast spodziewano się, że wojska ayutthayańskie chętnie wkroczą do północnego Wietnamu kontrolowanego przez chińską administrację. Państwo tybetańskie miało skutecznie absorbować część Chorągwi oraz zielonoflagowców.

Wojna miała rozpocząć się dokładnie 1 marca 1808 roku, poprzez ofensywę przeprowadzoną przez łącznie prawie 125 tysięcy żołnierzy zawodowych oraz pomocnicze brygady ochotnicze i poborowe (tylko w nabytkach chińskich) liczących łącznie prawie 40 tysięcy ludzi; te ostatnie miały jedynie zabezpieczać tyły głównego natarcia. Cała Armia Cesarstwa Japońskiego nie uczestniczyła w wojnie (jedynie połowę kolonalnej dywizji na Ma-yi przetransportowano do Chin; cztery Kolonialne Dywizje wciąż stanowiły formację taktyczną), zaś na wszelki wypadek mały związek armijny sformowano na Kiusiu.

​

8 marca 1808 roku chińska flota licząca 15 dużych okrętów uzbrojonych w stare armaty próbowała przełamać blokadę Japońskiej Armady nieopodal portu szanghajskiego. Początkowo szyk kitajskich jednostek morskich zdołał zatopić dwie fregaty oraz kilka brygów stanowiących zwiad awangardy Armady, lecz względnie szybko kolejne fregaty oraz liniowce wzięły cel na swoje karonady i kolubryny morskie i bezlitośnie wypaliły salwy, które momentalnie niszczył na strzępy okręty chińskie. Połowa okrętów przeciwnika zniszczona tego samego dnia, zaś przez tydzień trwał pościg pojedynczych dżonek.

​

I Armia szybko spychała siły przeciwnika pod jezioro Dongting, aż 21 marca 1808 roku zmusiła zielonoarmistów do nawiązania starcia. Nawała rakiet i armat dziesiątkowała piechotę chińską, zaś kawaleria regularnie podniszczyła rozbite pododdziały. W pewnym momencie fizylierzy i gwardyjscy samurajowie przegonili Chińczyków swoimi karabinami skałkowymi, bagnetami i uchigatanami pod brzegi jeziora, a później wyrżnęli całe oddziały. Spośród całego związku taktycznego kitajskiej armii przeżyli jedynie nieliczni dezerterzy zbiegli rankiem... Podobny los spotkał Kitajców szturmujących pozycje I Samodzielnej Dywizji, lecz tylko z powodu założeń taktycznych obrony nihońskiej przeżyło nieco ponad tysiąc przeciwników. Jeszcze przed końcem miesiąca pierwsza prowincja chińska została zdobyta.

​

Ofensywa w Mandżurii powstrzymywana była jedynie przez garnizony największych fortec oraz miast, zaś stacjonujące wojska chińskiego cesarza wycofywały się w obliczu naporu timenów mongolskich daleko na zachodzie. 16 kwietnia 1808 roku artyleryjskie „zaplecze” Niebieskiej Chorągwi wykonało skuteczny manewr opóźniający wobec II Armii, rozpaczliwie broniąc się przed przeciwnikiem. Mimo trudności Japończyków w pierwszym dniu starcia, ostatecznie tyły wycofującej się Niebieskiej Chorągwii zostały rozbite.

​

Do końca kwietnia opanowano pierwsze porty mandżurskie nad Morzem Japońskim, zaś 13 maja padl Shenyang oraz Guilin. Gdyby nie problemy z garnizonami (jak choćby w Changchun), to do czerwca linia Rzeki Czarnej zostałaby osiągnięta w Mandżurii. Już 15 czerwca Ryojun (półwysep Liaotung) padł, otwierając dostęp do stolicy Kitaju dla 2. Armii, zaś w lipcu 1808 roku kolejne miasta i twierdze przed Zakazanym Pałacem padały. Całe wybrzeże mandżurskie Morza Japońskiego zostało opanowane do końca sierpnia 1808 roku. W międzyczasie Mongołowie skutecznie związali kilka Chorągwii, zaś Tajowie jedynie z powodu niekompetencji części z dowódców nie opanowali całego północnego Wietnamu.

​

Cesarz Jiaqing odmawiał kolejnych propozycji rozejmu, w których m.in.: zawarto odcięcie Chin od wód Morza Japońskiego oraz „niebiańskie przyzwolenie” na patrzenie prosto w oczy cesarzowi od strony przedstawicieli Nipponu. W październiku 1808 roku została jedynie ostatnia warownia po południowej stronie Rzeki Czarnej, zaś miasto Chengde padło 10 października; 31 dni później opanowano cały prawy brzeg Amuru, zaś jedynie zima pod potężną twierdzą w Harbin zatrzymała ofensywę w Mandżurii. Do 12 listopada całe chińskie południowe wybrzeże zostało opanowane przez wojska tajskie i japońskie, jak i również port Tangshan został zdobyty; już trzy dni później 2. Armia bombardowała kulami armatnimi oraz rakietami Pekin, zaś tydzień później samo Zakazane Miasto. Pół Mandżurii było pod ogniem bądź butem nihońskiego samuraja, prawie całe chińsko-mandżurskie wojsko rozbite, zaś zima okazała się nie tak sroga jak obawiano się; jednak z oblężenia potężnej twierdzy na północnym krańcu Cesarstwa Qing koło syberyjskich japońskich kolonii zrezygnowano: w planach miało być kontynuowane dopiero od marca 1808 roku. Grudniowe starcia w Pekinie oraz kolejne nacierające zdziesiątkowane oddziały piechoty tylko udowodniły wyższość Nippończyków, którzy regularnie uzupełniali stan liczbowy związków taktycznych. Ponadto coraz częściej zaczęły wybuchać lokalne bunty w Chinach, kwestionujące niebiańską legitymizację Jiaqinga.

​

Rozmowy trwające od początku grudnia, zostały z sukcesem po obu stronach sfinalizowane 23 grudnia 1808 roku, kiedy to podpisano rozejm. Odstąpiono od „niebiańskiego przyzwolenia”, acz ostatecznie Morze Japońskie stało się „morzem wewnętrznym” Cesarstwa Japonii z powodu wchłonięcia całej jednej i prawie całej drugiej prowincji w Mandżurii; niemniej przedstawiciel dynasti Qing wciąż posiadał nabytki za Rzeką Czarną. Do warunków ugody dołączono przekazanie praw stronie nihońskiej do kilkunastu prefektur pomiędzy Rzeką Perłową a Jangcy oraz zezwolenie na handel dla nippońskich i tajskich kupców. Watażkowie mongolscy mogli kontrolować kolejne ziemie, w tym zachodnie krańce „Mongolii Zewnętrznej”.

​

Nawet tak szybkie znokautowanie Kitaju wymogło okres stabilizacji Japonii; tak spore zdobycze terytorialne nie były łatwe do kontrolowania. Odkrycie bogatych złóż metali szlachetnych oraz żelaznych na Syberii spowodowało, że szogun rozpoczął kampanię w celu zasiedlania obszarów oraz budowy licznych kopalni. Zasięg kolonizacji ograniczony był głównymi dopływami rzeki Lena oraz terytoriami opanowanymi przez liczne zorganizowane plemiona pod kontrolą Mongołów. Już w 1812 roku daleko na północy nad rzeką Ałdan utworzono osadę górniczą liczącą 130 mieszkańców (ponad 600 w 1817 roku). Podczas jednej ze swoich wypowiedzi, cesarz japoński zadeklarował, że „na wschód od rzeki Lena ziemie są tylko japońskie”.

​

Otwarcie się rynku chińskiego dla japońskich handlarzy znacząco zwiększyło obrót towarów, co w dalszej konsekwencji zwiększyło produkcję towarów w Nipponie przeznaczoną na eksport, choć niestabilna sytuacja w Kitaju spowodowała, że na handlu z nihońskimi kupcami skorzystali głównie watażkowie oraz chińska arystokracja. W celu skutecznego regulowania handlu, po raz pierwszy szogun wprowadził cła na eksport srebra wobec Chin oraz Holendrów oraz eksport herbaty (chińskiej i japońskiej), kawy i tytoniu wobec krajów europejskich. Ponadto ostatecznie rozwiązano pół-zależną spółkę Japońskiej Kompanii Bankowo-Handlowej w 1816 roku, w jej miejsce wprowadzając państwowe organizacje regionalnego handlu podpięte pod handlowy ministeriat.

​

Wielkie i liczne bunty mające obalić „niebiański porządek” dynastii Qing zostały wzbudzone w 1810 roku po sromotnej porażce w wojnie z „karłami zza morza”. Najcięższy okres rewolt przypadał na lata 1815-1817, kiedy to prawie cały kraj był pod kontrolą lokalnych hersztów oraz wodzów. Niemniej, podczas zimy z przełomu 1817/1818 roku, część rebeliantów zawędrowała pod opiekę cesarza wietnamskiego Minh Mạng'a (właśc.: Nguyễn Phúc Đảm) będącego pod kontrolą władcy ayutthayańskiego. Parę miesięcy później kolejne prefektury szły pod kontrolę japońską, w ten sposób chroniąc się przed Armią Zielonej Flagi, która wiosną i latem 1818 roku odniosła znaczące sukcesy na rzecz Niebiańskiego Cesarza.

---------------​

[/font]

Uprzejmie zawiadamiam, że:

Koniec AAR-u​

Później dodam jeszcze mapki poszczególnych regionów świata, lecz z merytorycznego punktu widzenia AAR został ukończony. Dziękuję za uwagę, czytanie i krytykę. Przed kilkoma ostatnimi odcinkami wiedziałem, że taki przedział czasu będzie obejmować ten AAR.

Jeśli ktoś jest ciekaw: techy odpowiednio 60/36/7/9 oraz 1. miejsce w punktach.

 

------------

Planuję nowy, acz w innej grze niż od Paradoxu Interactive.