Pierwszy w Rzymie

W owym czasie wyszło rozporządzenie Cezara Augusta, żeby przeprowadzić spis ludności ...... Nim jednak Cezar August mógł wydać owo historyczne rozporządzenie Rzym musiał stać się imperium. Kronikarze spierają się co do dokładnej daty, która stanowiła początek prawdziwej historii Rzymu jako potęgi w basenie Morza Śródziemnego. Historyk z okresu późnego pryncypatu niejaki Runneriusz z Bononi, twierdzi, że wszystko zaczęło się 474 roku AUC czyli od założenia miasta.​

W 474 roku od założenia miasta w ostatnich dniach konsulatu Lucjusza Emiliusza Barbuli wojna z Epirem i Greckimi koloniami na półwyspie Apenińskim trwała w najlepsze....

Stanowisko pretora zajmował Numeriusz Fabiusz Pictor
Kwestorem Floty był Pubiliusz Semproniusz Spohus
Kwestorem Legionów był Gajusz Fabiusz Licyniusz
Edylem Gnejusz Korneliusz Blasio
Stanowisko Pontiexa Maximusa sprawował natomiast Gajusz Attylus Regulus

Prowincjami zarządzali

Lukania - Lucjusz Valeriusz Falkkus
Apulia - Lucjusz Juniusz Pullus
Kampania - Lucjusz Juliusz Libo
Samnium - Gajusz Fabiusz Pictor
Picenum - Publiusz Klaudiusz Pulcher
Umbria - Marcus Aemiliusz Paulus
Erturia - Quintus Ogulnius Gallus


Początek roku 474


Senat i lud Rzymski dysponowały w owym czasie dwoma legionami. W Rzymie stał dowodzony przez samego konsula Lucjusza Emiliusza Barbulę, drugi legion znajdujący sie w Lukanii przypadł pod komendę 23-letniego Gajusza Duliusza, człowieka nowego, który jednak dzięki poparciu Barbulii otrzymał swe stanowisko. Flotę składająca się z 9 okrętów znajdującą się w Rzymie dowodził Kwintus Mamiliusz Vitulus o którym mówiło się, że jest krewnym przyszłej małżonki Lucjusza Emiliusza Barbulii.


Konsul Lucjusz Emiliusz Barbula


Plan wojny przedstawiony senatowi był bardzo prosty. Konsul Barbula wraz z swym legionem miał ruszyć na południe i zdobyć Tarentum. Z Lukanii Gajusz Duliusz miał ruszyć w stronę Krotony. Oblec to miasto i zdobyć, a następnie powstrzymać wojska nadchodzące z należącej do Epiru Sycylii.
Kwintus Mamiliusz Vitulus miał w tym samym czasie ruszyć na morze i jak najszybciej rozbić flotę Pyrrusa, aby uniemożliwić mu ewentualne wysyłanie posiłków z Grecji.

Nim jednak Legiony zdążyły wyjść na swoje pozycję, Grecy oblegli Apulię. Na wycofanie Gajusza Duliusza było już za późno, więc nie informowany o rozwoju sytuacji w Apulli wszedł on na tzw Ager Bruttius, gdzie w serii bitew pokonał wojska greckich kolonii.

Tymczasem 16 marca 474 roku auc upłynął koniec kadencji Lucjusza Emiliusza Barbulii. Rzymianie na swego konsula wybrali Lucjusza Juliusza Libo, zarządcę Kampanii


Lucjusz Juliusz Libo

Jednocześnie senat poparł wniosek zgłoszony przez nowego konsula, aby przedłużyć imperium Lucjuszowi Emiliuszowi Barbuli, aby mógł nadal pełnić swe funkcje w Legionach zmierzających do Tarnetum. Natomiast stanowisko zarządcy Kampanii powierzono Pubiliuszowi Waleriuszowi Leavinusowi wielkiemu przyjacielowi Lucjusza Juliusza.

24 kwietnia do Rzymu docierają wieści o rozbiciu floty Pyrrusa w bitwie u wybrzeży Sycylii.

23 maja na wniosek konsula senat zgadza się na formowanie III Legionu w Rzymie i Erturii, którego dowództwo obejmie sam konsul.

26 maja Lucjusz Emiliusz Barbula odnosi wielkie zwycięstwo nad grekami pod Tarentem. W swym raporcie dla senatu podkreśla fakt, że prace oblężnicze zostały już rozpoczęte i lada dzień spodziewa się upadku miasta.

19 czerwca poddaje się Kroton. Gajusz Duliusz Rusza do Lukanii, gdzie niedobitki greków wciąż plądrują okolicę.

Tymczasem w Rzymie pojawiają się pierwsze poselstwa zarówno Pyrrusa, jak i z Greckich Kolonii. Podczas jednej z debat dochodzi do ostrego sporu między konsulem Lucjuszem Juliuszem Libo, a krewniakiem dowódcy floty Lucjuszem Mamiliuszem Vitulusem. Z racji jego pokrewieństwa przez żonę z Lucjuszem Emiliuszem Barbulą w senacie coraz wyraźniej rysuje sie linia podziału miedzy zwolennikami Barbuli. a obecnego konsula.

26 lutego 475 roku upada prowincja Apulia pod greckimi mieczami. Oburzenie senatorów wzmogło się gdy poinformowano ich o tym, że Lucjusz Juliusz Libo wciąż gromadzi swój III Legion i nadal nie jest gotowy do wymarszu. Gajusz Duliusz tymczasem nie może ruszyć na odsiecz, gdyż wciąż naciskany jest przez Epirskie wojska z Sycylii, a Barbula mimo swych dumnych zapowiedzi wciąż oblega Tarentum.


Gajusz Duliusz. Człowiek nowy.

10 lipca Lucjusz Juliusz Libo kończy formowanie swego legionu i rusza na jego czele do Samnium nękanego przez Greków.

9 sierpnia Konsul zwycięża nad Grekami. Bitwa ta zasłynęła dzięki dużemu zdyscyplinowaniu rzymskich legionów, które nie złamały swych formacji mimo zaciętych ataków wroga. Ani jeden rzymski oddział nie poszedł w rozsypkę. Konsul zatem bez przeszkód mógł ruszyć do Barrium stolicy Apulii i przywrócić tam rzymskie panowanie.

21 października Barbula zdobywa Tarentum. Rozpoczyna się zima, a grecy zmęczeni wojną zaczynają poważnie myśleć o ustępstwach. Senat pod łaskawym przywództwem Lucjusza Juliusza Libo zgadza się na pokój w zamian za Ager Bruttius. Jednocześnie jednogłośnie wyznacza Lucjusza Emiliusza Barbulę na gubernatora tej nowej prowincji. Jedni twierdzą, że jego kandydatura była jego własnym pomysłem inni uważali, że konsul che się pozbyć Barbuli z Rzymu. Prawdopodobnie ci ostatni byli bliżsi prawdy szczególnie gdy przyjrzy się przyszłym wydarzeniom zachodzącym w senacie. Pozostała jeszcze kwestia Gajusza Duliusza. Zdobył on popularność podczas wojny z Grekami, jak i lojalność swych legionów. Senat postanowił go nagrodzić prowincją Lukanią. Gdzie został mianowany na miejsce Lucjusza Waleriusza Flakkusa. Członkowie patrycjuszowskich rodzin uważali, że ta nagroda jest i tak zbyt duża jak dla wieśniaka nie wiadomo skąd.

16 marca 476 Lucjusz Juliusz Libo przystępuje do ofensywy. Zgłasza pod obrady senatu tzw lex Julia umożliwiające konsulowi sprawowanie kilku kadencji pod rząd jeśli zostanie wybrany zgodnie z prawem. Bez obecności Barbulii w senacie opozycja była zbyt słaba i nie zorganizowana. Najgłośniejszy obrońca starych praw Serwiusz Fulwiusz Paetinus stał się osobistym wrogiem konsula. Mimo to prawo zostało ogłoszone i zapisane na tablicach. Lucjusz Juliusz Libo mógł sprawować kolejną kadencję na stanowisku konsula.

W lipcu 476 roku dochodzi do wielkiego skandalu. Gubernator Samnium Gajusz Fabiusz Pictor zostaje oskarżany przez mieszkańców prowincji o zdzierstwo, rabunki i morderstwa. Senat nie zajmowałby się problemem, gdyby już wcześniej nie pojawiały się plotki o nadmiernym ściąganiu złota z prowincji przez Pictora, złota, które nie zawsze trafiało do skarbu państwa. Wobec tych skarg Lucjusz Juliusz Libo nie miał innego wyjścia jak odwołać Fabiusza Pictora z stanowiska. Czym oczywiście naraził się niemal wszystkim Fabiuszom. Gajusz Semproniusz Baeus zostaje wysłany na jego miejsce. Sam Fabiusz Pictor jednak dzięki wsparciu rzymskiej sprawiedliwości odpowiednim zasobem złota uniknął kary.

Luty 477 przyniósł wieści z Kampanii, gdzie przyjaciel konsula Pubiliusz Waleriusz Laevinus zupełnie sobie nie radził z zarządzaniem prowincją. Ku oburzeniu części senatorów konsul zignorował ten problem. Wieści o tym wydarzeniu szybko rozeszły się wśród mieszkańców Rzymu (Fabiusz Pictor wydał ogromne sumy na tzw plotkarzy). Lud grzmiał i gdy przyszedł czas na kolejne wybory nowym konsulem został Marek Emiliusz Paulus - dux Umbrii. Na jego miejsce wysłano Lucjusza Korneliusza Lentullusa. Fabiusz Pictor nie mógł się jednak cieszyć z swego sukcesu - obalenia Lucjusza Juliusza Libo. Wracając z niecki Komicjów potrącił go bliżej nie znany mu człowiek. Nim się ktokolwiek zorientował Pictor już nie oddychał, a z piersi jego wystawał sztylet . Ostatni rozkaz drugiego konsulatu Lucjusza Juliusza Libo został wykonany.

 

Czas wojny i czas pokoju
478 - 492 AUC ​

Zwycięstwo Marka Emiliusza Paullusa w wyborach na konsula Rzymu wydawało się wskazywać, że długi konflikt między Emiliuszem Barbulą, a Juliuszem Libo dobiegł końca i obaj zajmą się stanowiskami w swych prowincjach do wyboru których mieli prawo zgodnie ze zwyczajem.


Italia w 478 r.

Pierwszym sygnałem wskazującym na czas nowej polityki republiki było wysłanie Lucjusza Maniliusza Vitulusa (znanego przeciwnika Lucjusza Juliusza Libo) do Egiptu, by wsparł złotem tamtejszego króla walczącego z najazdem Seleukidów.


Marek Emiliusz Paullus

Nowy konsul zadbał również o skarb państwa. Wprowadził ostrzejszą dyscyplinę podatkową i pragnął ograniczenia zbędnych jego zdaniem wydatków.



Cenzorom nakazano sprawdzenie wszystkich senatorów czy zgodnie z prawem spełniają cenzus majątkowy wymagany by zasiadać w Kurii Hostyliusza


Najznamienitsze rody Rzymu

W kwietniu 479 roku za namową Emiliusza Paullusa postanowiono rozwiązać legiony weteranów i sowicie opłacić ich za służbę w wojnie z Epirem i Koloniami greckimi.

Stabilność państwa rosła, jednak wkrótce stała się rzecz straszliwa. Na północy ruszyli barbarzyńcy. 17 tys wojowników maszerowało prosto na Umbrię. Senat nie zwlekał. Specjalną uchwałą wezwano Marka Emiliusza Paullusa do formowania nowego legionu i zatrzymanie barbarzyńskiego najazdu.

4 lipca barbarzyńcy wkroczyli na teren Umbrii i rozpoczęli plądrowanie.

Mimo ponagleń ze strony senatu Konsul nie miał zamiaru wyruszać do walki. Dopiero gdy 16 marca 480 roku potwierdzono jego wybór na drugą kadencję, wyruszył do Umbrii.

17 maja I Legion dociera do Umbrii i przy południowej granicy prowincji dochodzi do bitwy.


Bitwa na polach Umbrii

Konsul poniósł klęskę. Stracił ponad 1/8 swych sił i został zmuszony do odwrotu do Erturii. Skąd ponownie zaatakował 6 października. Efekt był podobny.

Na wieść o dwóch klęskach senat natychmiast podjął decyzję o formowaniu drugiego legionu i oddanie go pod dowództwo doświadczonego wodza Lucjusza Juliusza Libo.

Powierzenie drugiego legionu Juliuszowi Libo niezwykle rozwścieczyło Marka Emiliusza Paullusa. Wyraził to dość ostrymi słowami podczas spotkania z przedstawicielami senatu w stolicy Erturii. Jego skargi nie zdołano już rozpatrzyć. 23 listopada znaleziono konsula martwego. Sztylet w jego sercu nie pomógł w znalezieniu winnych zamachu. Nowym konsulem ogłoszono Lucjusza Juliusza Libo, a jako następcę Emiliusza Pulusa w dowodzeniu I Legionem, wyznaczono innego weterana wojny z Grekami i męża konsularnego zarazem, Lucjusza Emiliusza Barbulę.


Kto zabił Marka Emiliusza Paullusa?

30 grudnia padła Perugia, stolica Umbrii. Barbarzyńcy ruszyli na Rzym. Jedynymi siłami zdolnymi bronić miasta, był wciąż na etapie formowania II Legion Lucjusza Juliusza Libo. Senat wpadł w panikę. Wielu z patrycjuszy rozpoczęło ucieczkę na południe do Kapuii czy Lukanii. W wielkim pośpiechu odbyło się jeszcze jedno posiedzenie senatu podczas którego autoryzowano powstanie dwóch kolejnych legionów na południu pod wodzą Gajusza Duliusza i Kwintusa Mamiliusza Vibusa, kolejnych dwóch weteranów wojny z Grekami.

18 kwietnia 481 r na przedpolach Rzymu Lucjusz Juliusz Libo stoczył skazaną na porażkę walkę z barbarzyńcami. Uległ im i został zmuszony do wycofania się do Erturii. Miasto zostało otoczone.


Bitwa o Rzym

Kroniki tak opisują późniejsze wydarzenia
Gdy wszystko było już jasne i obserwujący z murów miejskich przebieg bitwy Rzymianie dojrzeli uciekającego konsula Lucjusza Juliusza Libo, rozpoczęła się żałość. Senatorowie, którzy jeszcze nie zbiegli do swych posiadłości na południu nałożyli żałobne stroje. Zwykli mieszkańcy wzywali pomocy bogów idąc w procesjach do świątyni Jowisza Największego i Najwspanialszego, składali ofiary Janusowi. W Suburze rozpoczęły się zamieszki i plądrowanie i tylko szybka reakcja Pretora Miejskiego uniemożliwiła się ich rozprzestrzenienie do innych dzielnic, a szczególnie na Palatyn. Słońce zasłoniło gęste chmury, a około południa rozpoczęła się burza. W takich to właśnie warunkach Gajusz Attylus Regulus, jako Pontifex Maximus wyszedł na czele szlachetnych rzymian, członków kolegium Augurów, w miejsce gdzie zwykle składano ofiary. Tłum wiedząc, że Pontifex będzie chciał szukać znaku danego mu od bogów, tłumnie zgromadził się u stóp świątyni. Attylus Regulus złożył ofiarę. Nastała cisza przerywana tylko odgłosami kropel padających na dachy budynków. Wtem wzmógł się wiatr. Niebo jakby się przejaśniło, chmury rozpierzchły się, a nad miastem wykwitła tęcza. Nagle dziki pisk rozdarł ciszę. Oto orzeł 3 krotnie okrążył Forum. "Znaki są pomyślne "zakrzyknął Pontifex Maximus, tłum zaczął wiwatować.



30 kwietnia 481 roku do formujących się Legionów dowodzonych przez Gajusza Duliusza przybył posłaniec od króla Pyrrusa. Grecy wypowiadali Rzymowi wojnę.

17 sierpnia Grecy wkroczyli do Apulii. W tym czasie Gajusz Duliusz maszerował już na Tarent.

6 stycznia 482 Juliusz Libo usiłuje przerwać oblężenie Rzymu, jednak ponosi klęskę. Tymczasem Emiliusz Barbula oblega zajętą przez barbarzyńców Perugie.

18 stycznia Rzym upada. Plądrowanie, mordowanie gwałty trwają przez kolejne 3 dni. Do wodza barbarzyńców przybywa delegacja senatorów. W imieniu konsula proponują barbarzyńcom zgodę na osiedlenie się w Umbrii i okolicach Rzymu. Barbarzyńcy zgadzają się. Na północy pozostaje tylko jeszcze jedna horda.

Senatorowie, którzy w panice uciekali na południe teraz uciekają ponownie do Rzymu przed Grekami. Mimo panującego wokół chaosu odbywają się wybory konsula. Juliusz Libo zostaje odwołany. Na jego miejsce wraca Emiliusz Barbula.

27 kwietnia Gajusz Duliusz zwycięża z Epirem w bitwie pod Crotonem

30 kwietnia konsul Barbula postanawia ostatecznie rozprawić się z barbarzyńcami plądrującymi Italię. W szaleńczym ataku na pozycje wroga, przypadkowa strzała rani go. Atak zostaje odparty i Rzymianie muszą się wycofać.

2 września upada Samnium i barbarzyńcy ponownie ruszają na Rzym. Ponownie Lucjusz Juliusz Libo jest jedynym ratunkiem dla miasta i ponownie zawodzi.

10 listopada pod barbarzyńskie Samnium przybywa Barbula. Nakazuje szturm. Kolejna strzała czyni z niego kalekę i osobę mało zdatną do dowodzenia armią.

1 stycznia 483 roku Gajusz Duliusz obelga Syrakuzy

8 luty pada Lukania. Próba przerwania oblężenia w wykonaniu Kwintusa Mamiliusza Vitulusa kończy się niepowodzeniem.

2 kwietnia Barbula zdobywa Samnium. Jego ludzie ogłaszają go Imperatorem. Sam Barbula złożony chorobą i kalectwem nie może się cieszyć zbytnio z tego zwycięstwa.

9 kwietnia Pyrrus wkracza do Lukanii

9 maja Xantos Omirid wkracza do Samnium i w krótkiej bitwie rozbija wojska Barbuli.

1 czerwca ponownie upada Rzym. Kolejne dni plądrowania i mordów.

6 czerwca Gajusz Duliusz zdobywa Syrakuzy. Rozpoczynają się negocjacje z Grekami. Ich efektem jest pokój z powrotem do Status quo.

17 lipca Lucjusz Juliusz Libo dobija Rzym z rąk barbarzyńców. Niestety w Picennium ponownie klęskę ponosi Barbula.

2 marca 484 roku połączone siły Emiliusza Barbuli, Juliusza Libo i Mamiliusza Vituliusa zwyciężają nad barbarzyńską hordą. Niemal 6000 ludzi ponosi śmierć w tej bitwie. Juliusz Libo rusza w pościg za barbarzyńcami do Bononi.

W październiku Juliusz Libo zwycięża ostatecznie z hordami barbarzyńców w Bononi. Za zgodą senatu rozpoczyna osadzanie w tej prowincji weteranów.

10 listopada w Rzymie odbywa swój tryumf.



Popularność Juliusza Libo rośnie i nikogo nie dziwi, że w marcu 486 roku zostaje wybrany konsulem Rzymu.

Juliusz Libo prowadził bardzo liberalną politykę wobec Italskich sojuszników, którzy lojalnie wspierali Rzym w walkach z Grekami i barbarzyńcami. Zgłoszone przez trybuna ludowego prawo lex Julia Libia zostaje zatwierdzone przez senat. Prawo owo nadaje mieszkańcom Samnium status obywateli rzymskich

Tymczasem w maju Gajusz Duliusz zazdrosny o pominięcie go w sukcesach i nagrodach rusza do Ligurii by otworzyć tą prowincję na rzymskich kolonistów. Ponosi klęskę i barbarzyńcy ponownie wkraczają do Italii. Tym razem jednak wojna ma inny przebieg. Szybko przejąwszy dowodzenie nad II Legionem zwanym Gemina Juliusz Libo wypiera barbarzyńców wkracza do Ligurii i zakłada tam kolonie.

Dużą słabością konsula Juliusza Libo było jego zły sposób dobierania przyjaciół. Największym jego kłopotem był Pubiliusz Walerius Laevinus. Lucjusz Juliusz Libo już raz obronił go przed odwołaniem w niesławie, jednak ten wciąż działał niegodnie pogrążając się w hazardzie, a co za tym idzie w długach, które spłacał za pomocą pieniędzy ściąganych podatków. Zdając sobie z tego doskonale sprawe, kaleki senator Emiliusz Barbula, ogłosił prawo Lex Emilia, które skazywało na wygnanie i konfiskatę mienia każdego kto został oskarżony o kradzież na stanowisku gubernatora. Prawo to miało bezpośrednio uderzyć w Waleriusza Laevinusa, który jednak czuł się pewnie dzięki temu, ze miał wsparcie w wielkim człowieku jakim był Juliusz Libo. Konsul jednak pamiętając o efektach jego przymykania oczu na nieprawidłowości i malwersacje Laevinusa, poparł Barbulę i odwołał Laevinusa ze stanowiska gubernatora czyniąc sobie z tego człowieka wroga.

Wkrótce po tych wydarzeniach idąc z forum do swego domu na Palatynie, konsul zostaje napadnięty. Broni się, jednak napastnicy zadają mu cios na tyle poważny, że lekarze nie widzą innego wyjścia jak tylko amputację ręki. Mimo sprawnie przeprowadzonego zabiegu Juliusz Libo zaczyna ciężko chorować.

16 marca 490 roku konsulem zostaje kaleki Barbula. Jego również dosięga zemsta Laevinusa. Jego 16 letnia córka zostaje przez niego uwiedziona i wkrótce oboje biorą ślub. Barbula ma zięcia, który jest jego rywalem.


Italia w 490 roku AUC

 

Nowe pokolenia zapominają nauki ojców
492-518 AUC​

Gdy nadszedł rok 492 od założenia miasta, wielu Rzymian było świadkami wielkiego pojednania. Lucjusz Juliusz Libo i Pubiliusz Waleriusz Laevinus doszli do porozumienia i w niepamięć odesłali wydarzenia minionych lat. Zgoda owa nastąpiła szybko po tym jak stan konsula Lucjusza Juliusza pogorszył się do tego stopnia, że nie mógł zasiadać w swym krześle kurulnym podczas posiedzeń senatu, a jedynie leżał w lektyce otoczonej przez liktorów, wówczas tylko gdy jego obecność w senacie była konieczna. Wszyscy Rzymianie zastanawiali się tylko, który z wielkich Rzymian odejdzie pierwszy, spędzający w łożu, w Bononi i pędzący życie odludka Lucjusz Emiliusz Barbula czy właśnie pozbawiony ręki nie mogący poruszać się o własnych siłach Lucjusz Juliusz Libo.

Czas szybko odpowiedział na to pytanie. Pierwszy zmarł Pubiliusz Waleriusz Laevinus. W dzień idów marcowych. 493 roku


Pubiliusz Waleriusz Laevinus

Wdowa po nim, córka Lucjusza Emiliusza Barbuli wychodzi za mąż za Lucjusza Juliusza Libo, dzięki czemu długi konflikt między Libo i Barbulą dobiega końca. Wkrótce Rzym obiega wiadomość, że następca Juliuszy przyjdzie na świat z końcem roku.

W połowie grudnia 495 roku, gdy wszyscy w Rzymie oczekują wieści o narodzinach dziecka konsula, przybywa posłaniec z Bononi. W swej willi zmarł Lucjusz Emiliusz Barbula, człowiek, który odcisnął olbrzymie piętno na Rzymie. Umiera w wieku 72 lat.


Lucjusz Emiliusz Barbula na kilka miesięcy przed śmiercią

Pogrzeb odbył się w Rzymie, a tysiące Rzymian przybyło by pożegnać wielkiego Rzymianina.


Pogrzeb Lucjusza Emiliusza Barbuli

Po pogrzebie życie zaczęło wracać na swe zwykłe tory. Senat spierał się o nieważne sprawy, a sam Rzym poza rozwojem ekonomicznym, stał jakby w miejscu. Ciężko chory konsul nie był skory do popierania młodych senatorów nakłaniających do wojny z Grekami. Owym młodym wilkom przewodził syn Lucjusza Emiliusza Barbuli, który niemal natychmiast po śmierci ojca stał się rywalem Lucjusza Juliusza Libo.

W czerwcu 498 roku na Bononie uderza plemię Amantini. Stacjonujący na północy generał Gajusz Dulisz poniósł klęskę, zatem ponownie wezwano Lucjusza Juliusza by przezwyciężył swe kalectwo i stanął na czele Legionów. Lucjusz Juliusz Libo odmawia, a na swoje miejsce proponuje wodza sprawdzonego w boju, Kwintusa Mamilusza Vitulusa.

Tymczasem 29 stycznia 499 Bononia upada, a barbarzyńcy ruszają na Umbrie, gdzie nowy legat Kwintus Mamilusz postanawia im stawić czoła. 15 listopada 499 roku dochodzi do bitwy między 2 legionami Rzymskimi, a barbarzyńską armią. Bitwa kończy się klęską Rzymian.

Senat ponownie wzywa konsula Lucjusza Julisza Libo by stanął na czele Legionów. Tym razem stary człowiek zgadza się. Do pomocy zostaje wyznaczony dla niego Lucjusz Korneliusz Lentulus.
5 lipca 500 roku w bitwie na polach Umbrii konsul Juliusz Libo odnosi swe wielkie zwycięstwo. Jak się później miało okazać, ostatnie.

Tymczasem w całej Italli miała miejsce seria tajemniczych zgonów. Pierwszy w willi gubernatorskiej ginie Gajusz Klaudiusz Centho. Tajemniczy morderca unika ujęcia.

Kolejną ofiarą tajemniczego mordercy pada jeden z byłych Legatów od czasów wojen z Grekami, Gajusz Duliusz.

Kolejny zamach przeprowadzono przeciwko Gajuszowi Klaudiuszow Caninusowi, mężowi młodszej córki Lucjusza Emiliusza Barbuli. Gajusz Klaudiusz przeżył. Zabójca już nigdy więcej nie uderzył.


Pierwsza ofiara tajemniczego mordercy

20 sierpnia 504 roku oficjalnie kończy się Rzym Barbulańsko-Libiańśki. Do swych przodków dołącza Lucjusz Juliusz Libo. Wielu z senatorów wierzyło, że kończył się tym samym okres stagnacji Rzymu, że nowy konsul na poważnie weźmie się za sprawy związane z rozszerzeniem terytorium rzymskiego.


Lucjusz Juliusz Libo


Nowym konsulem został Lucjusz Konreliusz Lentulus



Początek nowego konsulatu nie jest jednak szczęśliwy dla samego Rzymu. Okrutna zaraza przywleczona prawdopodobnie z Massyli zaczyna dziesiątkować mieszkańców wiecznego miasta, a mimo podjęcia kwarantanny szybko dociera do Umbrii, gdzie również tysiące ludzi umiera w mękach.

Gdy w 21 listopada 505 roku senatorowie uzyskują pewności, że straszliwa plaga nie zbiera nowych ofiar, ponownie wychodzą z swych pilnie strzeżonych willi, gdzie pod opieką greckich lekarzy starli się przetrwać trudne czasy. Na pierwszy posiedzeniu Konsul Lucjusz Korneliusz wzywa do uchwalenia nowego prawa o "Obronie ojczyzny". Senat przychyla się do nowych propozycji i z skarbu państwa wyasygnowane zostaje odpowiednia kwota, za którą w stolicach prowincji, które nie posiadały palisady, taką palisadę utworzyć lub naprawić należy. Szczególnie ważne było to dla prowincji granicznych Ligurii i Bononi nieustannie padających ofiarami najazdów barbarzyńców.

Konsul również funduje nowy pomnik, olbrzymi obelisk połączony z fontanną.


Rekonstruowana w centrum Rzymu Kolumna Korneliusza Lentullusa

1 sierpnia 508 umiera Kwintus Mamiliusz Vitulus ostatni wódz pamiętający wojny z Grekami.

Ostatnie lata przyniosły w Rzymie wielką wymianę pokoleń. Ludzie wspaniali z doświadczeniem i doskonałymi umiejętnościami zostawali stopniowo zastępowani przez młodszych, ale za to bardziej nieudolnych. Sytuacja stawała się coraz poważniejsza, stawało się to do tego stopnia niebezpieczne, że rzymski konsul nie miał odpowiednich ludzi do wyboru, jeśli chodziło o obsadzenie stanowisk gubernatorskich. Jednym z niewielu jaśniejszych iskier inteligencji w morzu głupoty, był niejaki Aulus Mamiliusz Torquatus. Pierwszym jego zadaniem był zarząd nad Lukanią od czasów ostatnich dni Juliusza Libo. Gdy Lucjusz Korneliusz Lentulus szukał człowieka odpowiedniego na stanowisko Edyla, większość senatorów polecała mu właśnie Aulusa Mamiliusza.
Niestety Aulus Mamiliusz doskonale wiedział, że powoli staje się człowiekiem niezastąpionym i zaczął to wykorzystywać. Część funduszy przeznaczonych dla jego urzędu ściągał dla siebie. Kwoty najpierw były niewielkie, później większe, aż w końcu były na tyle duże, że nie umknęły uwadze kontrolujących urzędników. Szybko zidentyfikowano winnego. Na wniosek Konsula, Aulus Mamiliusz Torquatus został zrzucony z skały Tarpejskiej.

Konsul Lucjusz Korneliusz powrócił również do wspieranej wiele lat wcześniej idei uczynienia Egiptu przyjacielem ludu rzymskiego. Kolejni wysłannicy, przewozili dary dla Egipskich władców, pokojowa polityka jednak nie zadowalała zwolenników poszerzeni granic Rzymu.

Przyciśnięty do ściany przez Senat, konsul Lucjusz Korneliusz poparł idee wojny z Grekami, 15 czerwca 514 roku Senay i lud Rzymski wypowiadają wojnę koloniom greckim w Tarentum. Po stronie greków do walki staje Epir i Kreta.

Legiony rzymskie były uformowane zgodnie z nowymi wzorami promowanymi przez Lucjusza Korneliusza. Każdy Legion składał się z ciężkiej piechoty Principes, działał natomiast z legionem pomocniczym w związku taktycznym w skład którego wchodziły oddziały piechoty lekkiej i łuczników. W momencie wybuchu wojny z grekami były do dyspozycji Rzymu 2 związki taktyczne

- Legio I Victrix - Kwintusa Waleriusza Falto
- I Legion pomocniczy - Marka Emiliusza Lepidusa

oraz

- Legio II Gemini - Lucjusza Korneliusza Lentulusa
- II Legion pomocniczy - Gajusza Luatcjusza Catulusa

Flotę oddano Gajuszowi Papirusowi Maso

W pierwszej fazie wojny zadaniem wszystkich tych sił było wykonanie wspólnego ataku na Tarentum i zajęcie go. Gajusz Papirus Maso otrzymał tymczasem zadanie zablokowanie cieśniny między Sycylią, a Aeger Bruttium, aby uniemożliwić przejście Epirskiej armii z Sycylii do Italii.

Zgodnie z planem oddziały koloni greckich zostały szybko pokonane i oblężenie Tarentu rozpoczęło się. Flota zajęła swe miejsce i natychmiast zablokowała możliwość greckiej wyprawy do Italii. Epir jednak nie miał zamiaru zostawić tej sprawy samej sobie, wkrótce na wodach wokół Sycylii pojawiły się flota Kreteńczyków i Epiru


Bitwa u wybrzeży Sycylii

Gajusz Papirus Maso zwyciężył na morzu, sam jednak stracił, aż 1/2 okrętów topiąc wrogowi tylko 2. Pozostałe statki Rzymian były poważnie uszkodzone, zatem flota musiała się podzielić. Z Rzymu miały dołączyć do niej 2 kolejne galery, podczas gdy Gajusz Papirus miał oddać swoje 2 najciężej uszkodzone do naprawy. Pech chciał, że owym czasie na akwen wokół Sycylii przybyły galery z Krety. W kilku bitwach wyparły Gajusza Papirusa Maso i zamknęły jego okręty w porcie ,w Lukanii.

To nie był koniec złych wiadomości. 21 stycznia 515 roku na tereny Bononi wkroczyły oddziały barbarzyńców. Wstępne raporty mówiły, że jest ich około 45 tysięcy. Senat zaczął formowanie kolejnego Legionu, a dowództwo nad nim przekazało młodemu senatorowi. Tytusowi Klaudiuszowi Caninie, synowi człowieka który ocalał z zamachów 500 roku i córki Emiliusza Barbuli.

Tymczasem w sierpniu 516 roku upada Tarent. Dyplomaci senatu podejmują się negocjacji w wyniku których anektują podbite terytorium. Sojusz Epirsko Kreteński zgadza się wycofać z wojny.

Pozostają jeszcze tylko barbarzyńcy. Zgromadziwszy odpowiednio dużą Armię Tytus Klaudiusz rusza do Umbrii, gdzie zmierzają również barbarzyńcy, a która jest niemal za każdym razem szlakiem ich wyprawy na Rzym. Zastawiwszy im drogę w pobliżu stolicy prowincji, Tytus Klaudiusz toczy bitwę, którą zwycięża. Barbarzyńcy uciekają w popłochu.

Senat decyduje o przyznaniu Tytusowi Klaudiuszowi prawa do tryumfu.



W najbliższych wyborach konsularnych, w roku 516 Tytus Klaudiusz Canina, zostaje konsulem Rzymu.


Tytus Klaudiusz Canina z rodziną

 

Senatorowie przez Cenzorów spisani w roku 518 ​

Fabiusze



Marek Fabiusz Buteo- Dux Lucania, 55 lat. Uważany za przeciętnego Rzymianina. Jego umiejętności zarządzania są minimalne, podobnie znajomość wojny. Dumny, podejrzliwy, ale i mądry .

Waleriusze



Pubiliusz Waleriusz Falto – 46 lat, dux Ager Brutius. Przeciętna osobowość z potencjałem na całkiem niezłego wodza. Skromny, skłonny do dobra, ale i uparty, podejrzliwy. Mąż Klaudii Caniny



Kwintus Waleriusz Falto – 54 lata. Niezły wódz obdarzony niezłą charyzmą, ma za złe przyznanie tryumfu Kaludiuszowi Caninie, przez co ucierpiała jego lojalność wobec Rzymu. Dowódca Legio I Victrix. Kochany przez lodzi, sprawny organizator, obdarzony rzymska skromnością.Ostatnio choruje i kaszle.



Marek Waleriusz Albus – 30 lat, bardzo dobrze zdaje sie znać na sprawach wojskowych, obdarzony niezłą charyzma, mądry, ale zestresowany. Bankrut.



Maniliusz Waleriusz Maximus – Dux Picenum, 50 lat. Podejrzliwy, mściwy, nie wieży w bogów, kaszle podobnie jak kuzyn. Czyżby pokłosie plagi?

Korneliusze



Lucjusz Korneliusz Lentulus - 7 -krotny konsul Rzymu, 54 lata. Ogólnie uważany za człowieka słabego i łatwego do kierowania, dlatego dano go Lucjuszowi Juliuszowi Libo do pomocy podczas wojen z barbarzyńcami. Obecnie dowodzi Legio II Gemini. Maż Emilii Barbuli „kochanki konsulów”. Czyli kobiety, która była żoną wszystkich konsulów od czasu śmierci swego pierwszego męża Pubiliusza Waleriusza Laevinusa.

Emiliusze



Marek Emiliusz Lepidus – Dowodzi II legionem pomocniczym, 48 lat. Bez żadnych talentów Znany z brzydoty, głupoty i braku umiejętności taktycznych. Przyjaciel Pretora i Duxa Apulii



Apiusz Emiliusz Barbula – 41 lat, dux Apulii jedyny syn Lucjusza Emiliusza Barbuli i Mamili Denatatus. Kolejny przykład miernoty obdarzonej pewnym zmysłem taktycznym. Jest bardzo ambitny i łatwo wchodzi w konflikty. Jego sposób zarządzania prowincja jest bardzo ostry przez co przez wielu jest znienawidzony.

Klaudiusze



Tytus Klaudiusz Canina- 21 lat Konsul i doskonały wódz, choć nie bez wad (nie potrafi dobrze wykorzystać taktycznych okazji). Sceptyczny lecz wybaczający innym. Syn Emilli Barbuli Młodszej



Lucjusz Klaudiusz Kanina – 16 lat. Dzięki wsparciu brata został najmłodszym Kwestorem Armii. Jest arogancki, podejrzliwy, ale i obdarzony jest również doskonałymi umiejętnościami przemawiania do tłumu. Bratu nie dorówna w polu bitwy (przewyższa jednak większość innych wodzów) ale w talencie organizacyjnym i finezji nie ba chyba nikogo mu równego.

Semproniusze



Gajusz Semproniusz Blaseus – Edyl, 69 lat, mąż Julii Libii, Człowiek szanowany o całkiem dobrych talentach zarówno wojennych jak i politycznych. Jego charyzma pozostawia jednak wiele do życzenia. Człowiek pobożny i skromny.



Tyberiusz Semproniusz Gracchus – dux Kampanii, 45 lat, maż Julii Libii Starszej. Z pozoru wydaje się w pełni kontrolować swoje uczucia, grać w grze pozorów. W duszy i gdy alkohol zaszumi w żyłach rozpustny.

Fulwiusze



Kwintus Fulwiusz Flaccus – Pretor, 44 lata, nie cieszy się dobrym zdrowiem. Osoba bez żadnych wyróżniających sie umiejętnością i talentów.

Juliusze



Aulus Juliusz Libo – Dux Tarentum 18 lat. Nie odziedziczył po ojcu Lucjuszowi Juliuszowi Libo zbyt wielu talentów. Uczciwy.

 

Cuiusvis hominis est errare, nullius nisi insipientis in errore perseverare

518-551 AUC


Nowy konsul, obdarzony niezwykłym talentem dowódczym w przeciwieństwie do swego poprzednika szybko zaczął reformować państwo. Wyzwolony od wpływu senatu, od którego uzależniony był Lucjusz Korneliusz Lentulus, przystąpił do inwestycji w handel. W wielu miastach będących do tej pory koloniami na prawie latyńskimi, lub też miastami Rzymskimi wbitymi w serce plemion Italskich, rozpoczął budowę forum na wzór rzymski, dzięki czemu tamtejsi członkowie ordo equester mogli skuteczniej czerpać zyski z handlu towarami produkowanymi w prowincjach.

Oczywiście takie reformy, a co za tym idzie wzmocnienie ekwitów nie było w smak wszystkim członkom kurii. Słynący z trudnego charakteru i opozycji wobec wszystkich Apisuz Emiliusz Barbula rozpoczął na forum publicznym oczernianie Tytusa Klaudiusza i stał się jego zażartym przeciwnikiem.

Zmiana konsula, nie przyczyniła się jednak do zmiany sytuacji na północnej granicy. Nieustannie plądrowana przez barbarzyńców Bononia, ponownie była zagrożona. Tym razem senat zdążył jednak zareagować dość szybko.
Na czele Legio I Victrix postawiono Marka Waleriusza Albusa, a do pomocy dano mu Marka Emiliusza Lepidusa, który miał dowodzić Legionem Pomocniczym.

Obaj wodzowie wyruszyli na północ i zdążyli dotrzeć do Bononi, zanim przybyły tam barbarzyńskie plemiona. Niestety Marek Waleriusz Alba przypłacił ten pośpiech utrata zdrowia, więc gdy przyszedł czas wielkiej bitwy nad połączonymi siłami rzymskimi stał Marek Emiliusz Lepidus.



Bitwa kończy się olbrzymim sukcesem Rzymu, a sam Marek Emiliusz Lepidus prowadząc setki barbarzyńskich niewolników, odbywa tryumf w Rzymie.

22 lutego 522 roku, podczas wyborów trybunów ludowych Apiusz Emiliusz Barbula przybywa do niecki komicjów wraz z uzbrojonymi w pałki młodymi członkami rodzin senatorskich oraz byłych gladiatorów. Dochodzi do przepychanki z podobnymi wynajętymi ludźmi Tytusa Klaudiusza, którzy mieli przypilnować, aby to właśnie popierany przez konsula kandydat otrzymał właściwą liczbę głosów. Przepychanki, przeradzają się w bitwę. Dopiero interwencja konsula i jego 12 liktorów powstrzymuje walki. Apiusz Emiliusz Barbula odnosi rany w wyniku ciosu pałką.

524 rok przynosi straszliwe wydarzenia w Bononi. Podczas przedstawienia w teatrze, Gajusz Pomponiusz Matho, Pontifex Maximus, obraża mieszkających w tym mieście Italczyków. Ci czuli niezwykle na ograniczanie ich praw w Republice dają się ponieść emocjom. Pontifex Maximus, i 10 innych obywateli rzymskich z żonami zostaje rozszarpanych przez tłum. Marek Waleriusz Albus, na czele Legio I Victrix wkracza do miasta. Uczestników owych krwawych wydarzeń rozkazuje przykładnie ukarać torturami i śmiercią.

31 czerwca 526 roku umiera Lucjusz Korneliusz Lentulus. Obecnie nie ma już w Rzymie żadnego męża konsularnego, który mógłby dorównać Tytusowi Klaudiuszowi.

W listopadzie 527 roku, po kolejnej mowie zakończonej uwagą, "A ponadto uważam, że Epir trzeba zniszczyć" Tytus Klaudiusz Canina rozkazuje rozpoczęcie wojny przeciw Epirowi. PO stronie Epirotów staja Macedończycy. Ten barbarzyński lud morduje Sekstusa Fabiusza Labeo, który z wypowiedzeniem wojny ruszył do stolicy Epiru.


Nawet niewolnicy z Afryki, z orszaku Sekstusa Fabiusza nie uniknęli straszliwego losu


Plan jest prosty. Tytus Klaudiusz wraz z swym Legionem rusza na Sycylię, podczas gdy flota zapewnia panowanie Rzymu wokół Italii i zapewnia bezpieczne przejście konsulowi z Ager Brutium na Sycylię.

18 lutego 528 roku Tytus Klaudiusz zwycięża bitwę pod Syrakuzami i przystępuje do oblężenia miasta.

Niestety, 8 maja 528 roku Flota Gajusza Licyniusza Warusa ponosi klęskę w walce z flotą Epiru. Ponad połowa floty Rzymu idzie na dno, a sam Warus na swym flagowym okręcie ucieka do Lukani, gdzie zarządza budowę dodatkowych okrętów.
Na wieść o tej porażce Tytus Klaudiusz niemal postradał zmysły. Jego legioniści w obozie pod Syrakuzami, niemal co noc słyszeli jęki i nawoływania " Gajuszu Licyniuszu Warusie... Oddaj moje okręty".



Korzystając z swego sukcesu na morzu Grecy rozpoczynają ofensywę w Italii. Wiele okrętów Macedońskich i Epirockich dostarcza nowych żołnierzy do armii szturmujących miasta Italii.

22 czerwca 528 roku senat podejmuje decyzję o formowaniu kolejnego legionu, nad którego dowództwo ma objąć Gajusz Aureliusz Agricola

Tymczasem padają Syrakuzy, niestety na przemian sukcesy i porażki floty Rzymu, sprawiają, że Tytus Klaudiusz nie może przedostać się do Italii i odciążyć obleganych tam przez wroga miast.

W Rzymie natomiast nadzorcy skarbu ogłaszają w Senacie, że skarb państwa jest na minusie i jeszcze kilka miesięcy blokad Macedońsko-Epirockich na morzu, a państwo będzie zmuszone do sprzedaży części budynków publicznych.

W lutym 529 roku do Massyli rusza Lusjusz Fabiusz Dollabela i wzywa tamtejszych mieszkańców do pomocy Rzymowi. Władzę Massylów przyjmują rzymską delegacje łaskawie i obiecują pomoc.


15 listopada 529 roku pada Lucania. Niemal cała Italia południowa poza Ager Brutius znajduje sie pod panowaniem Greków. Rzym zostaje oblężony przez Macedończyków.

10 lutego 530 roku Gajusz Aureliusz Agricola ponosi klęskę w Ager Brutius i wycofuje się na Sycylię, korzystając z chwilowej przewagi Rzymu na akwenie wokół wyspy.



Tymczasem z północy ruszają Legiony do tej pory strzegące granic Rzymu przed najazdem barbarzyńców z północy

15 lutego 530 roku Marek Waleriusz Albus w bitwie u murów Rzymu zwycięża. Rzymianie tłumnie wylegają na przedpola miasta i oklaskują zwycięskiego wodza. Markowi Waleriuszowi Albusowi przyznany zostaje wieniec z traw

W Samnium, Aulus Fulwiusz Curio odnosi wielkie zwycięstwo nad połączonymi siłami Greckimi. Żołnierze ogłaszają Aulusa Fulwiusza imperatorem.



30 marca 530 Marek Aureliusz Albus przerywa oblężenie Kapui w Kampanii.

3 czerwca 530 roku odbudowana flota rzymska spotyka się z flotą grecką dowodzoną przez samego króla Macedonii. Mimo przewagi liczebnej Warus ponownie traci niemal wszystkie okręty i zostaje zmuszony do odwrotu.



6 czerwca 530 roku Grecy wracają do Kampanii, której broni Legio I Victrix Marka Waleriusza Albusa. Bitwa przybiera tragiczny obrót dla Rzymian. Marek Waleriusz nakazuje odwrót i sam przejmuje dowodzenie strażą tylną mającą za zadanie osłanianie odwrotu pozostałej części legionu. Jazda grecka odcina jednak straż tylną od pozostałych sił, przez co Marek Waleriusz dostaje się do niewoli.

24 lipca 530 roku. Do Rzymu przybywa wysłannik Macedonii. Macedonia pozbawiona już zasobów ludzkich, mająca jedynie siłę na morzu, oferuje Rzymowi o pokój, żądając w zamian wpłaty pewnej ilości talentów. Senat przystaje wiedząc, że wprawdzie Epir dysponuje silną armią, na morzu jednak jego siły zostały silnie zredukowane w potyczkach z Rzymianami. Pokój z Macedonią odblokowywał 2 legiony znajdujące się do tej pory na Sycylii.

Wieści o pokoju rozeszły się szybko i zatrwożyły króla Epiru, który natychmiast wysłał posłów do Rzymu. Nie widząc szansy na dalszą walkę, oddał on pod władanie Rzymu, Syrakuzy.

30 grudnia 530 roku Aulus Fulwiusz Curio odbywa swój tryumf w Rzymie za zwycięstwo w Samnium.

1 kwietnia 531 roku Tytus Klaudiusz korzystając z doświadczeń ostatniej wojny, odrzuca reformy wojskowej Lucjusza Korneliusza. Tytus Klaudiusz likwiduje Legiony pomocnicze, które miały działać, jako związek taktyczny z legionami podstawowymi. Od tej pory w skład zwykłego legionu, miało wchodzić 3-4 kohorty wojsk pomocniczych, głównie łuczników.

Następuje czas powolnej odbudowy. Skarb państwa odtwarza swoje zapasy złota i odbudowuje sprzedane za długi budowle użytku publicznego. Do senatu przybywają wkrótce mieszkańcy północnych prowincji Ligurii i Bononi. Proszą oni o zatwierdzenie praw kolonizacyjnych, ziem na północ od Italii.

Senat przychyla się do ich propozycji. Decymiusz Horatius Albus otrzymuje zadanie wspierania zbrojnym Ramieniem kolonizacji kolejnych prowincji: Galii Przedalpejskiej, Algleborges i Paleoveneti. W roku 543 ostatnia z tych ziem staje się prowincją rzymską.

W między czasie umiera największy utracjusz i awanturnik Rzymu - Apiusz Emiliusz Barbula, kończąc w ten sposób męską gałąź tego rodu konsulów.

W 547 roku Decymiusz Horatius Albus, za swe liczne zasługi w procesie kolonizacyjnym i zwycięstwa nad barbarzyńcami, otrzymuje prawo do tryumfu. Wkrótce po nim umiera.


Italia po śmierci Decymiusza Horatiusa


W 548 roku wybucha skandal obyczajowy. W Rzymie coraz częściej mówi się o tym, że Tytus Klaudiusz nie do końca jest mężczyzną. Brak żony i potomstwa, przy takim majątku i stanowisku był rzeczą niezwykłą, gdyż na przykład jego brat cieszył się już trójką dzieci. Oskarżenia szły w różne strony. Z jednej strony mówiono, że konsul jest impotentem, inne że woli chłopców. Tytus Klaudiusz zaprzeczał, jednocześnie samemu prowadząc śledztwo kto z jego otoczenia (bo tylko jego otoczenie miało pewne informacje na takie tematy) rozprzestrzenia te plotki. Gdy okazało się, że ta osobą jest jego siostra, natychmiast z całą bezwzględnością wezwał jej męża do fizycznego ukarania tej kobiety i zerwał z nią wszelkie stosunki.

30 lipca 551 Umiera bezdzietnie Tytus Korneliusz Canina, konsulem zostaje jego brat Lucjusz Klaudiusz Canina.

 

De bello Gallico
551-568 AUC​

Po zwycięstwie nad Grekami zajęciu Sycylii oraz sukcesach związanych z kolonizacją ziem na północy Rzym przygotowywał się do okresu odbudowy i wzmocnienia ekonomicznego. Konsul Lucjusz Klaudiusz Canina nakazał budowę kolejnych umocnień na granicy, zwiększenie poziomu handlu i generalnie zysku dla skarbu państwa, by w przyszłości powołanie kolejnych legionów pod broń nie powodowało strat dla Rzymu. Dodatkowo prowadził kontynuację polityki swych poprzedników zmierzających do przyjęcia Egiptu w poczet sojuszników i przyjaciół Rzymu.

Ekonomia w Rzymie, jednak rzadko kiedy przydawał konsulom chwały, zatem gdy nadszedł rok wyborów 554 następnym konsulem zostaje człowiek wywodzący się Juliuszów, syn Lucjusza Juliusza Libo - Aulus Juliusz Libo.

W owym roku umiera również nieodżałowany wódz legionów Aulus Fulwiusz Curio, który podczas wojny z Epirem i Mecedonią pokonał ich przeważające siły, dzięki czemu otrzymał prawo do Tryumfu. Wielu Rzymian żałowało, że nigdy nie miał szans by zostać konsulem.

W 557 na Rzym spada kolejna inwazja plemion barbarzyńskich. Ich celem staje się Galia Cisalpina. Gajusz Licyniusz Warus, dowódca stacjonującego tam legionu ponosi klęskę. Wkrótce prowincja pada, co wywołuje oburzenie w Rzymie i przywraca w roku 558 na krzesło konsula Lucjusza Klaudiusza Canine.

W 559 roku na wniosek gubernatora Syrakuz obywatelom tej prowincji zostaje przyznane obywatelstwo Rzymu. Budzi to sprzeciw pozostałych gubernatorów, którzy władają prowincjami, które już od dawna wchodzą w skład Republiki, a wciąż obywatelstwa nie posiadają. Niektórzy senatorowie i rycerze narzekają na dewaluacje dobra jakim jest obywatelstwo rzymskie.

Wszystkie te niepokoje powodują, że w 560 Lucjusza Klaudiusza zastępuje ponownie Aulus Juliusz, który znów w 562 roku oddaje pierwszeństwo Lucjuszowi Klaudiuszowi.

25 kwietnia 564 roku na stałe zapisał się w kronikach Rzymu. Owego dnia Dowódca legio V Galica podczas spotkania z człowiekiem jak się później okazało z plemienia Aeudi, został zdradziecko zamordowany. Smierć Sekstusa Postumiusza Fimbrii wzbudziła wielkie oburzenie. Senat zebrał się w świątyni Bellony i nakazał rozpoczęcie przygotowań do wojny.



Kilka dni później dochodzi z Galii Cisalpina kolejna straszliwa wieść. Młody Legat następca Sekstusa Postumiusza, Aulus Agricola również zostaje zamordowany.



Gdy z Tarentu dochodzi wieść o zbezczeszczeniu przez grupę barbarzyńców ołtarza Westy, cały Rzym wyje i krzyczy domagając się natychmiastowego rozpoczęcia wojny, bez zbędnych przygotowań i uderzenia wykonanego przy użyciu legionów strzegących północnej granicy.

11 września 564 roku czara zostaje przelana. Dowódca Legio I Victrix, weteran wielu kampanii na morzu i lądzie Gnejusz Licyniusz Warus zostaje zamordowany przez zabójce z plemienia Aeudi. Wojna wybucha niemal natychmiast. Aeudii nie są jednak sami, po ich stronie opowiadają się niemal wszystkie plemiona galijskie.


9 maja 565 roku do Helvetii opanowanej przez Aeudii po wygnaniu Macedończyków, wkracza Lucjusz Kaludiusz Canina. Rozpoczyna on natychmiast oblężenie. Jednak już w październiku na odsiecz osadzie przychodzą plemiona Nervii i pokonują w zażartej bitwie wojska konsula.



Gallowie nie zaprzestają uderzeń przeciw Rzymowi w Allobroges połączone siły Carnutes, Lemovicess i Nervii pokonują Lucjusza Aureliusza Albinusa. Pokonany wódz wycofuje się do Ligurii.



Rozpoczyna się oblężenie, które 30 września 566 roku kończy się zajęciem prowincji. Tymczasem w Galii Cisaplinie konsul Lucjusz Klaudiusz dowodzący Legio II Gemini i Tytus Korneliusz Cezar aktualny dowódca Legio I Victrix ruszają na odsiecz tej prowincji. Przybywają jednak miesiąc po jej upadku. 17 listopada w trudnych warunkach pogodowych i bez wsparcia z strony garnizonu oba legiony zostają pokonane.



Na wieść o o tej klęsce i na podstawie ogólnej sytuacji na północy senat decyduje się na powołanie Legio VI Fretensis



Jeszcze końcem 566 nawała Gallów wypiera Rzym z Galii Cispalpina

W lipcu 567 roku Lucjusz Klaudiusz podejmuje próbę kolejnej ofensywy. Uderza na Galie Cisalpina gdzie wciąż Mediolanum broniło się przed Gallami.



Konsul odnosi zwycięstwo, a Legiony przystępują do dalszej ofensywy zmierzającej do rozbicia Galijskiej koalicji.

Końcem 567 Legio VI Fretensis kończy formowanie i rusza na północ.

1 stycznia 568 Lucjusz Aureliusz Albinus dowódca Legio III Italica zwycięża w Alleborges, a następnie rusza do Arvernii, która upada 18 sierpnia 568 roku. Rzym podporządkowuje sobie to plemię, a sam Legion rusza na Lemovices. Tymczasem 3 legiony pod wodzą konsula Lucjusz Klaudiusza uderzają na Helvetii.

W 689 roku upada najpierw Lemovices, oddając pod opiekę Rzymu swych mieszkańców i ziemie, a następnie Helvetii. Zmęczeni wojną Aeudii błagają o pokój, na co senat łaskawie przystaje w zamian za Helvetii.


Rzym po wojnie Galijskiej

Jeszcze tego samego roku Lucjusz Klaudiusz Canina odbywa swój tryumf w Rzymie. Tysiące Rzymian wita go gromkimi brawami i podziwia łupy i niewolników prowadzonych przed rydwanem wodza. Zwycięskie Legiony paradują ku uciesze obywateli miasta, a sami żołnierze nie mogą się doczekać czasu, gdy będą mogli wrócić do domów.

Następnego dnia konsul w otoczeniu swoich dwunastu liktorów wędruje w stronę świątyni Jowisza. Wszyscy wokół pozdrawiają go i chcą uścisnąć mu rękę, na co ten chętnie przystaje. Konsul jest niezwykle zadowolony, uśmiecha się, niedaleko samej świątyni zbliża się do niego człowiek odziany w togę, jednak konsulowi wydaje się dziwnym, sposób w jaki ów osobnik sie porusza, jakby do końca nie potrafił właściwe nosić togi. Mężczyzna uśmiechnięty, pozdrowił konsula i zbliżył się do niego. Błysk sztyletu zaalarmował Lucjusza Klaudiusza, który w ostatniej chwili uchylił się przed ciosem. Liktorowie zareagowali szybko. Obezwładnili nieudolnego zamachowca. Gdy 3 dni później senat zebrał się na posiedzenie Lucjusz Klaudiusz rozpoczął swe przemówienie od słów "Kartagina......."

 

Civis pacem parabellum
569-590 AUC​

Wygłoszone przez konsula Lucjusza Klaudiusza Caninę przemówienie skierowane przeciw Kartaginie mocno wstrząsnęło Senatem. Wszyscy wiedzieli, że będzie wojna i nie mieli wątpliwości, kto ich na tą wojnę poprowadzi - Lucjusz Klaudiusz. Mimo swoich 67 lat wydawał się on być wciąż człowiekiem zdolnym do znoszenia trudów wojaczki. Na polecenie Konsula, prynceps senatu zgodził się opracować raport dotyczący Kartaginy z którego jasno wynikało, że Rzym choć mający mniejszy dochód, w zasobach ludzkich jak i jakości armii przewyższa mieszkańców miasta Dydony. Jednak w swym podsumowaniu, prynceps nie pozostawił żadnych, nawet najmniejszych nadziei na to, że wojna taka byłaby krótka. "Trzeba nam więcej wojska" zapowiedział i postawił przed senatem wniosek, który wzywał konsula do rozpoczęcia rekrutacji kolejnego legionu.

W 572 roku z północy, gdzie stacjonował Legio II Italica przyszła straszliwa wiadomość. Nowy dowódca tego legionu Marek Pulcher został zamordowany. Kartagiński morderca został pochwycony, a następnie ukrzyżowany. Kolejne wieści nadeszły z Helvetii, gdzie tamtejszy gubernator pochwycił prowokatora, który skutecznie podburzał mieszkańców, tej nowo zdobytej prowincji.

Ostateczny cios dla Rzymu przyszedł w sierpniu 572 roku. Podczas pobytu w łaźni zamordowany został konsul Lucjusz Klaudiusz Canina. Przywódca zwolenników wojny z Kartaginą. Na jego miejsce zostaje wybrany 72 letni Aulus Juliusz Libo.


Aulus Juliusz Libo

Powrót Aulusa Juliusza na najwyższe stanowisko w Rzymie nie zapowiadał się najlepiej. Konsul był już bardzo starym człowiekiem, a jego umiejętności dowódcze i ogólnie wojskowe były bardzo marne. Z racji tego był on również zwolennikiem stronnictwa gołębi w senacie i stawał w twardej opozycji do Klaudiuszów, którzy niemal wszyscy popierali atak na Kartaginę.

Początkowo usprawiedliwieniem dla Aulusa Juliusza był brak odpowiedniej liczby legionów. Zatem gdy w kwietniu 574 roku zakończono formowanie Legio VII Sabina, Zażądał od senatu zgody na formowanie następnego legionu. Gdy i Legio VIII Ferrata oficjalnie kończy okres szkolenia, Aulus Juliusz wymusza na senacie zgodę na budowę drugiej eskadry okrętów, która miała liczyć 10 statków.

Aulus Juliusz mimo wieku całkiem zwinnie unikał jakichkolwiek działań, które mogłyby doprowadzić do wojny. Na licznych spotkaniach z ludźmi klas średnich, roztaczał przed nimi wizje porażek, plądrowania i upadku Rzymu, jeśli tylko dojdzie do wojny z Kartaginą. Mowy konsula były wyraźnie skuteczne, gdyż zgromadzenie centurialne kadencja po kadencji wybierało Aulusa Juliusza Libo na konsula.

Po kolejnych przegranych wyborach przez stronnictwo jastrzębi, grupa senatorów skupiona wokół niego, postanowiła sama wypromować człowieka, którego lud wybrałby na nowego konsula i który byłby w stanie poprowadzić go do zwycięstwa. Ponieważ przywódca stronnictwa Apiusz Klaudiusz Canina nie otrzymał dowództwa nad żadnym Legionem, postanowiono wypromować Appiusza Horacjusza Rufusa. Wódz ten, dowódca Legio III Italica od jakiegoś czasu odnosił zwycięstwa na granicy, przeciwko barbarzyńcom. Po kolejnym nieco większym zwycięstwie tego wodza, na wniosek jastrzębi przyznano mu tryumf. Sypnęły się sestercje z skarbu państwa, z kieszeni senatorów, a wszystko to po to, aby nowym konsulem został Appiusz Horacjusz Rufus. W 576 roku, w kolejnych wyborach wygrywa ponownie Aulus Juliusz Libo.


Appiusz Horacjusz Rufus


W roku 580 80 - letni Aulus Juliusz Libo, jak zwykle wygrywa wybory i ponownie odmawia ataku na Kartaginę. Tym razem w senacie ma jednak jeszcze silniejszą opozycję, bowiem dołączyło do niego dwóch młodych Klaudiuszów. By nieco ich ugłaskać Numeriusz Klaudiusz Canina otrzymuje stanowisko Pontifexa Maximusa, a jego brat Lucjusz Klaudiusz Canina, otrzymuje zaszczytne stanowisko gubernatora bogatej Kampanii. Obdarzony słabszym charakterem Lucjusz Klaudiusz szybko przystępuje do stronnictwa gołębi.

W 582 roku kolejne wybory przynoszą zwycięstwo Aulusowi Juliuszowi. Senat zaczyna się zastanawiać, czy aby ten człowiek nie jest nieśmiertelnym. Jastrzębie ponownie postanawiają znaleźć kandydata, który oprze się Aulusowi Juliuszowi. Wybór pada na Tytusa Korneliusza Cezara, który zdaje się być o członkiem o wiele lepszego rodu niż Appiusz Horacjusz, a jego ostatnie zwycięstwa na czele Legio I Victrix predysponowały go do tryumfu, a później zajęcia stanowiska konsula. Niestety w 584 Tytus Korneliusz podobnie jak Appiusz Horacjusz ponosi klęskę.


Tytus Korneliusz Cezar


Gdy w 584 roku wybrano Aulusa Juliusza na kolejną kadencję jego stan zdorwia był już zły. W ostatnim okresie przeszedł lekki wylew, który sprawił, że część jego twarzy była nieruchoma, a mózg nie pracował już tak sprawnie. Zatem gdy w 585 roku konsul umiera, nie jest to zaskoczeniem dla nikogo, a większość senatorów myśli podobnie: "Nareszcie". Po pogrzebie państwowym wybrano nowego konsula. Został nim kolejny członek stronnictwa gołębi, choć jego nazwisko wskazywało, że winien być jastrzębiem. Nowym konsulem został Jucjusz Klaudiusz Canina.


Lucjusz Klaudiusz Canina. Syn konsula, który pokonał Gallów

Stronnictwo jastrzębi ponownie odżyło, jednak zatruty poglądami Aulusa Juliusza, umysł Lucjusza Klaudiusza nie mógł zrozumieć, jak potrzebna jest wojna z Kartaginą. Jedynym co wymusili na konsulu była zgoda na wyprawę Appiusza Horacjusza do Raeti w celu przygotowania tej prowincji na rzymską kolonizację, do czego doszło w roku 588.

Zgodnie jednak z przysłowiem, że kropla drąży skałę, Lucjusz Klaudiusz nie miał na tyle silnej woli by nieustannie upierać się przy swoim zdaniu, wbrew poglądom całej jego rodziny. Gdy w 590 ponownie wybrano go na konsula, zażądał od senatu zgody na wojnę z Kartaginą. Senat z ogromną radością, udzielił mu tej zgody.

 

Ceterum censeo Carthaginem delendam esse
590-608 AUC​

Gdy w 590 roku podjęto decyzję o wypowiedzeniu wojny Kartaginie, a odpowiedni wysłannik wsiadał już na okręty zmierzające do tego miasta, sytuacja i plan militarny Rzymu wyglądał następująco.

Legiony:


Legio I Victrix (11 tys) - Tytus Korneliusz Cezar, otrzymał zadanie obrony północnych granic


Legio II Gemina (11 tys) - Tytus Licyniusz Albinus, otrzymał zadanie obrony północnych granic


Legio III Italica (18 tys) - Appiusz Horacjusz Rufus, otrzymał zadanie obrony Italii


Legio IV Macedonica (11 tys) - Sekstus Albus, otrzymał zadanie zajęcia Korfinium


Legio V Gallica (8 tys) - Tytsu Fabiusz Labeo, otrzymał zadanie dokonania inwazji na Iberię


Legio VI Fretensis (13 tys) - Numeriusz Klaudiusz Canina, otrzymał rozkaz zdobycia Korsyki


Legio VII Sabina (12 tys) - Marek Licyniusz Warus, otrzymał zadanie lądowania i zajęcia Afryki


Legio VIII Ferrata (11 tys) - Lucjusz Klaudiusz Canina, miał również wylądować w Afryce


Floty

1 eskadra - 12 okrętów - Serwiusz Kalpuriusz Murena
2 eskadra - 7 okrętów - Numeriusz Caedicii Kotta


Działania rozpoczęto niezwłocznie. 2 czerwca 590 roku wkroczył do Korfinum Sekstus Albus i natychmiast przystąpił do oblężenia.

Jednocześnie w wyniku niepełnego przygotowania floty podjęto decyzję, że Korsykę zajmie Legion VII, a nie jak wcześniej planowano Legion VI.

Tymczasem na północy Tytus Fabiusz Labeo podejmuje marsz na Iberię. Niestety po wkroczeniu na terytoria barbarzyńskie wpada w pułapkę zastawioną przez wrogie Rzymowi plemiona. Pokonany i pohańbiony wycofuje się na terytorium Rzymu.

Flota Rzymska natychmiast po rozpoczęciu wojny podjęła agresywne działania wymierzone w flotę Kartaginy. Pierwsza eskadra transportowała wojska na Korsykę, podczas gdy eskadra druga u wybrzeży Kartaginy dopadła 5 okrętów wroga. W zaciętej bitwie Numeriusz Caedicii Kotta zwyciężył topiąc aż 3 kartagińskie jednostki.



31 lipca 590 Marek Licyniusz Warus ląduje na Korsyce i oblega tamtejszą stolicę.

5 sierpnia Serwiusz Kalpuriusz Murena u wybrzeży Korsyki napotyka równą mu siłami flotę Kartaginy. Szybko przystępuje do walki będąc pewnym zwycięstwa. Niestety duma rzymskiego wodza została ukarana i jak niepyszny musi wycofać się do Rzymu.



Zaraz potem Kartagińczycy rozpoczynają wysadzanie swych sił, aby przerwać oblężenie stolicy Korsyki. Marek Licyniusz Warus jednak bez większego trudu odpiera wroga i 1 kwietnia 591 roku zajmuje całą prowincję.

W tym czasie Tytus Fabiusz Labeo podejmuje się kolejnej próby wymarszu na Iberię. Wkracza tym razem ostrożniej na ziemie barbarzyńskie, gdzie zamiast wrogich plemion spotyka maszerującą Armię Numidii. Po niezbyt zaciętej bitwie ponosi klęskę i wycofuje się na ziemie Massylów.

25 stycznia 592 Sekstus Albus zajmuje Panoramus


Kartagińska Iberia

Tytus Fabiusz Labeo nie był człowiekiem, który łatwo się poddawał. Podczas pobytu u Massylów zdołał wymóc na nich walkę w wojnie po stronie Rzymu i będąc pewnym sojusznika ruszył ponownie na pobliskie ziemie Kartaginy. Massylowie uderzyli na Saguntum, on wybrał jako cel Belli.

27 maja 593 roku Legio V Gallica ściera się w Belli z połączonymi siłami Kartagińsko-Numidyjskimi. Zdziesiątkowany stratami Legion ponosi klęskę, a jego dowódca zostaje wzięty do niewoli.



Legio V pozbawiony swego najwyższego dowódcy, kierowany przez trybunów wycofał się do Saguntum, które w międzyczasie opanowali Massylowie. Rzymianie oddali sie pod dowództwo dowódcy tamtejszej Masylskiej armii i kiedy doszły wieści o zbliżającej się armii Kartagińskiej, byli pewni, że połączone siły Rzymu i Massyli pokonają wroga. Tak się jednak nie staje, gdy dochodzi do bitwy, Masylski oficer nakazuje odwrót swym oddziałom i pozostawia Rzymian samych sobie. Legio V Gallica zostaje wycięty w pień i przestaje istnieć.


Tymczasem w Rzymie pojawia się kolejna straszliwa wieść. Na Italię maszeruje Phila Naravid, numidyjski dowódca prowadzący bardzo liczne wojsko. Z braku lepszych sił przeciwko Numidyjczykom zostaje wysłany Legio I Victrix Tytusa Korneliusza Cezara. Tytus Korneliusz ponosi klęskę, a senat wystawia przeciw Numidyjczykom Legio III Italica Appiusza Horacjusza Rufusa.



Appiusz Horacjusz mimo posiadania bardzo licznego legionu, również ponosi klęskę i dołącza tym samym do Tytusa Korneliusza obozującego w Arverni

Numidyjczycy idą na Rzym, a ostatnią nadzieją staje się Legio VI Fretensis Numeriusza Klaudiusza Caniny.

W sierpniu 594 roku na przedpolach Rzymu dochodzi do bitwy. Rzym zwycięża, Numidyjczycy zostają wycięci do nogi.



W czasie gdy na Rzym wciąż maszerowała Armia Numidyjska, Kartagińczycy również postanowili zorganizować marsz na Rzym. Nie byli jednak tak skuteczni jak ich numidyjscy sojusznicy. W Arverni Legio I Victrix i Legio III Italica, pod wspólnym dowództwem Tytusa Korneliusza Cezara rozgromiły Kartagińczyków i ruszyły za nimi w pościg, aż do Iberii.

Wszystko zatem wskazywało, że Rzym odzyskuje inicjatywę. Ofensywa Tytusa Korneliusza na Iberię postępowała całkiem dobrze, Sycylia i Korsyka była w rękach Rzymu, a flota rzymska odnosiła sukcesy na morzu.... Do czasu...

9 września 595 roku Serwiliusz Kalpurniusz Murena napotyka dużą Kartagińską flotę. Wróg dysponuje wprawdzie 1 okrętem mniej, jednak nieudolne dowodzenie w wykonaniu Serwiliusza Kalpurniusza daje znać o sobie. Z pośród 12 okrętów Rzymu do portu docierają tylko 3 jednostki. Wróg nie traci ani jednej.



Początek 596 roku to dalszy ciąg nieszczęść. W Iberii, prowincji Belli, Tytus Korneliusz Cezar zostaje pokonany i zmuszony do odwrotu na tereny Rzymskie. Oba Legiony mocno przetrzebione wycofują się przez ziemie barbarzyńców.

Nowym konsulem w 596 roku zostaje Sekstus Albus dowódca Legio IV Macedonica, który całkiem skutecznie zajął Panoramus i doskonale broni Sycylii.

26 marca 597 gdzieś w północnych prowincjach Iberii, w dalekiej dziczy umiera wycieńczony ucieczką i zmęczony chorobą Tytus Korneliusz Cezar.

6 lutego 598 roku zmęczone oddziały z wyprawy Iberyjskiej Tytusa Korneliusza docierają do prowincji rzymskich. Nadchodzi czas, gdy legiony muszą zostać odbudowane. Z zaskoczeniem senat odkrywa, że niemal cały Legio I Victrix pozostaje lojalny wobec rodu Tytusa Korneliusza i nie ma wyjścia jak tylko mianować na dowódcę tego Legionu, jego syna Tyberiusza Cezara.

W liberii wojna jednak przyjmuje niepokojący charakter dla Massylów. Trzy Massylskie prowincje w wschodniej Iberii zostają zajęte przez Kartaginę. Rzym nie ma wyjścia, jak tylko ruszyć na pomoc swym sojusznikom.



Zadanie to wyznaczono Lucjuszowi Klaudiuszowi Caninie i jego Legio VIII Ferrata

12 września 598 pokonuje on armie Kartagińską w Emporion i rozkłada oblężenie.
Garnizon Kartagiński poddaje się szybko, a zadowolony Lucjusz Klaudiusz w lutym 599 rusza do Cassetani, gdzie niestety zostaje pokonany. Tracąc niemal 75% ludzi w tej kampanii zostaje on zmuszony do wycofania się na Rzymskie ziemie. Nie widząc szans na poprawienie swego losu Massylia 28 lutego 599 roku podpisuje pokój z Kartaginą oddając jej Emporion, Cassetani i Ilercavones.

Widząc co się dzieje, w maju, stacjonujący w Arverni Tyberiusz Cezar, Lucjusz Kaludiusz Canina i Appiusz Horacjusz Rufus postanawiają ponownie ruszyć do Iberii licząc, że świeżo zajęte prowincje Massylskie nie są jeszcze dobrze bronione.

26 września 599 Armia Tyberiusza Cezara zwycięża Kartagińczyków w Emporion

21 listopada 599 senat podejmuje decyzje o konieczności ponownego formowania Legio V Gallica. Wbrew radom augurów, którzy twierdzili, że taka nazwa może przynieść pecha.

3 stycznia 600 roku olbrzymia armia kartagińska uderzyła na 3 legiony Cezara Tyberiusza



Rzym zwycięża i wróg wycofuje się w popłochu. Podczas szturmu na obóz wroga pochwycono Metallo Milkiramida wodza Kartagińskiego o ponadprzeciętnych zdolnościach. Wśród brańców znaleziono również 7 letnią dziewczynkę, członkinie rodziny obecnego najwyższego generała Kartaginy.


30 czerwca 600 roku, Kartagińczycy podejmują kolejną próbę szturmu na Emporion. Zdziesiątkowane Legiony Tyberiusza Cezara nie miały szans wobec przewagi 3:1. Kartagińczycy zmuszają Tyberiusza Cezara do odwrotu.

http://img229.imageshack.us/img229/3921/20fb8.jpg

8 sierpnia 601 roku zakończono oficjalnie formowanie Legio V Gallica

27 sierpnia 601 Numeriusz Klaudiusz Canina ląduje na Balearach.

12 grudnia 601 roku umiera Serwiusz Kalpurniusz Murena, który wsławił się utratą całej floty w bitwie z Kartaginą. Na jego miejsce zostaje mianowany Maniusz Klaudiusz Canina.

Marzec 602 upadają Baleary.

26 stycznia 603 roku Ludzie Numeriusza Klaudiusza Caniny lądują w Emporion. Na północy tymczasem rusza kolejna ofensywa mająca na celu wsparcie wysiłków Numeriusza Kaludiusza. Tyberiusz Cezar zbiera swój I legion, a z nim rusza Legio III Italica, Legio V Gallica i Legio VIII Ferrata.

10 kwietnia połączone siły Tyberiusza Cezara napotykają Numidyjską piechotę, którą bez trudu rozbijają.

23 czerwca 603 roku dochodzi do spotkania między siłami Tyberiusza Cezara i Numeriusza Klaudiusza w Emporion.

6 listopada po krwawym szturmie upada Emporion.

Kartagińczycy postanawiają wykorzystać zmęczenie legionów po szturmie miasta i dokonują dużego ataku 5 rzymskich Legionów wycofuje się na północ.

W sierpniu odzyskawszy nieco siły Tyberiusz Cezar ponownie rusza na Iberię, tym razem jako swój cel wskazuje Cassetani.

6 czerwca 604 roku umiera Appiusz Horacjusz Rufus niedoszły kandydat jastrzębi na konsula Rzymu. Wspaniały wódz, syn wspaniałego wodza. Siły Tyberiusza Cezara nie mają jednak czasu na wypoczynek. Co kilka miesięcy ich pozycje atakowane są przez coraz liczniejsze siły Kartaginy.


Jedna z licznych bitew w Cassetani

Luty 607 roku przynosi coraz większe niepokoje w Rzymie. Kolejne prowincje buntują się, a przez pozbawioną Legionów północną granicę przenikają barbarzyńcy. Z zachodu do Italli wkraczają Numidyjczycy. Pozostawione do obrony siły zupełnie sobie nie radzą.

21 sierpnia 607 roku senatowi przedstawiono raport z którego jasno wynikało, że Rzym nie ma już wolnych zasobów ludzkich by uzupełniać legiony.

13 stycznia 608 roku umiera Lucjusz Klaudiusz Canina, człowiek, który podjął decyzję o rozpoczęciu tej straszliwej wojny.

16 lutego tuż przed ostatecznym poddaniem Cassetani, Kartagińczycy podejmują się ostatniego wysiłku, również ich zasoby ludzkie i skarb jest pusty. Dowodzone przez Tyberiusza Cezara siły walczą do końca, jednak w końcu ulegają przewadze wroga. Z 5 legionów czyli około 60 tys ludzi do Republiki wraca tylko 10 tys.

W Italii tymczasem trwa wojna z Italczykami, Barbarzyńcami i Numidyjczykami. Marek Licyniusz Warus końcem marca zwycięża barbarzyńców w Erturii, odbija Bononie i Paleoveneti. Tłumi również niepokoje w Raetii.

Na południu natomiast konsul Sekstus Albus wypiera Numidyjczyków z Samnium. Wkrótce jednak w Syrakuzach, i Ager Bruttius wybucha powstanie, a Numidyjczycy przystępują do oblężenia Rzymu.



12 kwietnia 208 roku Numidyjczycy zdobywają i plądrują Rzym. Senat domaga się od Sekstusa Albusa podjęcia kroków zmierzających do zawarcia pokoju. Senat jednak nie był poinformowany, że konsul już na własną rękę od jakiegoś czasu prowadził rozmowy pokojowe.

20 kwietnia po zaciekłych negocjacjach zostaje podpisany pokój. Rzym otrzymuje niewielkie kontrybucje i obietnicę, że Kartagina będzie płacić mu trybut.

 

Commentarii rerum gestarum belli civilis
609-626 AUC​

Wojna z Kartaginą poważnie nadwyrężyła możliwości Rzymu, zarówno finansowe, jak i ludzkie. Brak Legionów na północnej granicy przyczynił się do nieodwracalnych strat podczas kolejno następujących najazdów barbarzyńców. Konsul Sekstus Albus, który wyrósł na fali niezadowolenia Rzymian z polityki jastrzębi,a w szczególności Klaudiuszów Caninów, przystąpił do energicznych działań mających na celu przywrócenie ładu w republice, odbudowy zdziesiątkowanych legionów i przygotowania do dalszej ekspansji na nowym kierunku.

W 610 roku pod wpływem nowej polityki skolonizowano Vindelicum, pod przywództwem Appiusza Nazyki, nowego dowódcy Legio V Gallica. Osoby niezwykle ambitnej, popularnej wśród mieszkańców, szczególnie nowych ziem, jednak powszechnie nie lubianej w Italii. Sama kolonizacja nie odbyła się bez licznych skandali. Appiusz Nazyka ujarzmiwszy tamtejsze plemiona, zdobył skarb niezwykłej wartości, jednak cześć owego skarbu przesłana do Rzymu wzbudziła tylko śmiech wśród senator i sprawiła, że Sekstus Albus rozpoczął przygotowania do procesu w Trybunale do spraw zdzierstw.

Świadków długo nie trzeba było szukać, tak więc końcem kwietnia na północ wysłano pretora z imperium, po to by wezwał Appiusza Nazykę do Rzymu, jednocześnie pozbawiając go przywództwa Legio V.

Appiusz Nazyka nie zamierzał jednak czekać. Ostrzeżony przez swych przyjaciół wyśmiał pretora, który przybył z senackim nakazem i na czele lojalnych sobie ludzi ruszył na Rzym. Rozpoczęła się wojna domowa.

Zgodnie z przewidywaniami zbuntowała się północ przyjazna Appiuszowi Nazyce, Legion V, którym dowodził oraz Legio VI Fretensis. Bunt ogłosiła również cała flota Rzymska ocalała z pogromu uczynionego przez Kartaginę.


Zbuntowane prowincje Rzymu

Sił lojalistycznych było zbyt mało by w jednym czasie móc pobić wszystkie zbuntowane prowincje. Na południu Sekstus Albus natychmiast przystępuje do oblężenia największego buntowniczego miasta Tarentum. Lojalne Legiony północne oblegają kolejne prowincje buntownicze.

W marcu 611 Decymiusz Falwiusz Dives w Helvetii dopada osłabiony od czasów wojny z Kartaginą Legio VI i wycina go do nogi. Jednakże sam Appiusz Nazyka na czele V Gallica zmierza na Rzym, a żadne regularny Legion nie stoi mu na przeszkodzie.

Na wieść o zagrożeniu miasta, senatorowie z najpotężniejszych rodów fundują nowe oddziały, które dołączają do kolejnych dowódców. Jednym z owych dowodzących siłami, jak to określił konsul Sekstus Albus, pomocniczymi był Tytus Flawiusz Cynna. Ufundował on około 8 tys żołnierzy i po pośpiesznym szkoleniu ich w Kapui, ruszył na odsiecz Rzymowi. Nie zdążył jednak, gdy dotarł pod mury miasta, zastał tam oblegających wieczne miasto buntowników pod dowództwem Serwiusz Waleriusza Albusa.

6 lutego 613 Dochodzi do bitwy w wyniku której Tytus Flawiusz pokonuje wroga i rusza za nim w pościg.



Tymczasem z północy docierają dobre wieści, Decymiusz Flawiusz Dives zajmuje Helvetii, a Marek Licyniusz Warus dowodzący Legio VII Sabina rozpoczyna oblężenie Galli Cisalpiny po wcześniejszym pokonaniu znajdujących się tam buntowników.

W kwietniu 613 z dużą satysfakcją konsul poinformował senat o zajęciu Tarentum i uspokojeniu tym samym rebelii na południu. Dobre wiadomości przyćmiła jednak wiadomość z Kartaginy. Kilka lat po wojnie tamtejsza rada starszych ogłosiła, że nie ma zamiaru płacić dalej trybutu Rzymowi.

11 maja 613 Aulus Albinus zajmuje Arverni

14 lipca 613 Marek Licyniusz Warus raportuje o upadku Galii Cisalpiny

29 sierpnia 613 Numeriusz Klaudiusz Canina donosi o upadku Ligurii

31 sierpnia Aulus Albinus krawo szturmuje Alleborges.

3 września 613 pomocnicze siły Tytusa Flawiusza Cynny zajmują Umbrie ostatnią fortecę rebeliantów.

1 listopada 613 roku Sekstus Albus ogłasza koniec wojny domowej. Sytuacja jednak nie była wesoła. Tzw. siły pomocnicze okazały się być dużym problemem dla Senatu, gdyż lojalne one były tylko wobec tego, kto ich powołał, a ich rozpuszczenie nie było możliwe bez sowitych wypłat z skarbu państwa i rozdawnictwa Ager Publicus, na co senat patrzył nieprzychylnym wzrokiem. Mimo tego Sekstus Albus był zdeterminowany i udało mu się przewalczyć owe wydatki w Senacie. Skarb państwa, jednak po takich wydatkach stał sie bankrutem.

Pustki w skarbie sprawiły, że utrzymanie obiektów publicznych stało się niemożliwe. Kolejne sieci irygacyjne, świątynie, fora popadały w ruinę, lub też w bardzo widowiskowych katastrofach budowlanych rozpadały się zabijając wielu ludzi.

Tymczasem w Syrakuzach wybuchł skandal. Gdy w roku 600 Tyberiusz Cezar pokonał Metello Mirikamida, wśród brańców znalazła się 12 letnia dziewczynka, krewna ówczesnego najwyższego generała Kartaginy. Gdy wojna się skończyła, nie wróciła ona do swego miasta, za to wpadła w oko duxowi Syrakuz Apiuszowi Licyniuszowi Albusowi. Nie zważając na nic, dux ów pragnął posiąść ową brankę lecz z racji jej szlachetnego urodzenia nie śmiał on uczynić z niej swej niewolnicy. Zatem słuchając podszeptów złych doradców pojął ją za żonę, a wkrótce potem pojawiły się dzieci. Apiusz Licyniusz był jednak człowiekiem słabego charakteru, dając swojej kartagińskiej żonie wolną rękę w sprawie wychowania dzieci, uczynił z swoich dwóch synów małych Kartagińczyków. Zatem gdy kadencja owego duxa się skończyła, a on sam wrócił do Rzymu, zwołano specjalną naradę Licyniuszów. Z obrzydzeniem wytknięto kulturę owych synów Apiusza Licyniusza i po krótkiej naradzie oficjalnie wykluczono ich z rodu. Rzym huczał od plotek, a senat wył z oburzenia widząc upadek obyczajów rzymskich, gdy szanowany członek kurii tak pozwala wychowywać swoje dzieci.

W grudniu 615 roku umiera Marek Licyniusz Warus, jeden z bardzo zasłużonych wodzów wojny z Kartaginą i wojny domowej.

W styczniu 618 umiera Aupius Albinus, kolejny wódz z starego pokolenia.

Upadek gospodarczy Rzymu wciąż postępuje, choć powoli kwestorzy zapowiadają, że zdołają spłacić wszystkie długi. Sekstus Albus konsul w wieku sędziwym wciąż jednak maniakalnie wyciąga pieniądze z każdej najmniejszej dziury. Podatki dotykają już niemal wszystkich, złoto z świątyń już dawno zostało pożyczone, a najnowszy podatek od toalet publicznych budził wśród senatorów obrzydzenie. Sekstus Albus wciąż jednak szukał. Coraz częściej zamykał się w swym gabinecie i i liczył, mnożył dzielił. Spędzał tak wiele godzin. Sam, pozbawiony wsparcia popadał powoli w szaleństwo, aż do jego jawnego wybuchu 29 sierpnia 621 roku podczas wystąpienia w kurii Hostyliusza kiedy to, zaczął sam ze sobą się kłócić na oczach oniemiałych senatorów.

Wybór w wyborach 622 roku był jasny, Sekstus Albus musiał zostać odsunięty od władzy. Nowym Konsulem zostaje Maniusz Waleriusz Albus, bratanek Sekstusa Albusa.



1 stycznia 623 niemal 90-letni szalony starzec, kiedyś wielki wódz, potężny konsul umiera samotnie opuszczony przez niewolników w swej willi na Kapitolu.

624 roku Rzymianie przekonali się, że Maniusz Waleriusz Albus nie koniecznie jest najlepszym następcą swego wuja. Kolejnym konsulem zostaje Appiusz Semproniusz Albinus




626 Nijakie rządy, brak postępów, niechęć do rozszerzania granic Rzymu. Lista zarzutów była długa, a głównym jej twórcą był Maniusz Waleriusz Albus. Rzymianie zapomniawszy o latach jego poprzednich rządów ponownie wybierają go na konsula. Ten natychmiast podejmuje decyzje. W sierpniu 626 roku kończy się kolonizacja Turones.


Rzym ponownie wkracza na ścieżkę ekspansji.