Polska

Jako, ze ostatnio dluzy mi sie w pracy, a zadne gry mp w tym czasie sie nie odbywaja, postanowilem sobie pograc w EU2. To niestety jest dosc "nudne" na sp. Zmusze sie, wiec do stworzenia czegos wiecej. Odcinki bede publikowal jak najdzie mnie ochota, choc mam nadzieje, ze nie bedzie trzeba zamykac tematu.

Dane techniczne:
Mapa: Kasperus
Mod: ExtraWATK
Poziom trudnosci: Very Hard
Poziom agresywnosci: Furious
Wszystkie dodatkowe eventy: ON

Cele:
1. Cos napisac od poczatku do konca
2. Podboj swiata - czesc latwiejsza
3. Kolonizacja swiata - czesc trudniejsza

Cheaty:
1. Dodanie 6 kolonistow wraz z eventem o przypomnieniu o zmianach DP, ktory przesunalem na styczen.

Wiecej grzechow nie pamietam.
Mam nadzieje, ze dam rade !

 

Wstep​

1419​

Sytuacja miedzynarodowa​

Na Polwyspie Iberyjskim dom Habsburgow poprzez mariaze umacnia swoja pozycje. Ostatni muzulmanie przygotowywuja sie do opuszczenia tego niegoscinnego zakatka ziemii. Rekonkwista tych terenow dobiega konca.
Na terenie Francji Anglicy dokonuja spusztoszen, siejac smierc. Kolejne zamki oddaja sie w rece Henryka V. Paryz znalazl sie w rekach najezdzcow. Mlody delfin nie jest w stanie opanowac sytuacji.
Skandynawia, pod przywodztwem dunskim osiagnela czas spokoju i wewnetrznej rownowagi. Pozwala im to na ekspansje na kraje sasiedzkie.
Panstwa ruskie wyrywaja sie na niezaleznosc od Zlotej Ordy. Jej sytuacja wewnetrzna jest tragiczna. Nowogrod i Moskwa rozpoczely rywalizacje o miano lokalne potegi.
Sytuacja na Balkanach jest niestabilna. Agresywna Porta i znaczne wplywy slabego Cesarza Zygmunta dosc ostro sie scieraja. Upadek Imperium Bizantyjskiego dobiega wlasciwie konca.
W Afryce Polnocnej Imperium Mamelukow przezywa kryzys wewnetrzny. Ich pozycja lokalnego mocarstwa jest jednak na chwile obecna niezagrozona. Tereny wloskie sa miejscem starcia drobnych wladcow feudalnych.
Wplywy papieskie kreuja sytuacje w Europie. Wywoluje to silne wzburzenie. Szczegolnie na terenie Rzeszy. Imperator jest slaby, a niepokoje religijne i narodowosciowe dodatkowo go oslabiaja. Hanza wlasciwie znalazla sie poza jego realna wladza. Zakony Krzyzowe prowadza wlasna polityke podbojow, a w Czechach wrzenie.



Krol Jagiello zaliczany jest w Europie do grona najwazniejszych wladcow. Jednakze nieudana ostatnia kampania przeciwko Krzyzakom oslabila jego pozycje miedzynarodowa jak i wewnetrzna. Widzac slabosc Imperatora dostrzegl szanse na ostateczne rozprawienie sie z Krzyzakami. Poza tym chcial Polske wyprowadzic nad morze co daloby mu silniejsza pozycje w handlu. W tym celu wspomaga czeskich feudalow niechetnych Zygmuntowi jako dywersje, a takze ustala pomoc militarna Szwecji i Pskowa w ataku na Zakony. Wykorzystujac sile swojego sojuszu Krol ma nadzieje na zlamanie wroga i zawarcie korzystnego pokoju.

Sytuacja wewnetrzna
​

W domu Jagiello musi zmagac sie z silnym oporem feudalow. Jego wladza, nawet ta nad wojskiem, jest slaba czego dowiodly wydarzenia lat 1409-1411. Wielkie zwyciestwo pod Grunwaldem zostalo zaprzepaszczone przez wasnie we wlasnym obozie. Cale szczescie, ze polska armia ma dobra taktyke ze wzgledu na kontakty ze Wschodem jak i z Zachodem. Jednym z celow Krola jest wzmocnienie wlasnych wplywow.

​

Dochody panstwa sa niewystarczajace wobec wielkich wyzwan. Brak handlu oraz bardzo slaba sciagalnosc podatkow powoduje, ze potrzebne sa nowe sposoby na poprawe sytuacji.

​

W Polsce obce religie cieszyly sie dosc duzym powazaniem. W zwiazku jednak z ekspansja Ottomanow na Europe stosunek do mniejszosci muzulmanskiej jak i panstw uznajacych taka religie za panstwowa stal sie wrogi. I choc oficjalnie nie jest to gloszone to Muzulmanie sa traktowani na rowni z Zydami.

​

 

Wladyslaw II Jagiello​

1419 - 1434​

Sytuacja miedzynarodowa​

Przy koncu zycia wielkiego Litwina sytuacja polityczna w Europie ksztaltowala sie dla Polski bardzo korzystnie. Dwa ogniska zapalne na Zachodzi i jedno na Wschodzie powodowaly, ze rola Jagielly w konstelacji dyplomatycznej byla nie do przecenienia.
We Francji wojna stuletnia absorbowala coraz to nowych graczy. Do konfliktu dolaczyly panstwa iberyjskie, poza Portugalia, ktore zamierzaly wspomoc dwor angielski. Bylo to silne wsparcie, ale spotkalo sie z reakcja Burgundii, ktora opuscila sojusz z Anglikami i wsparla oreznie Delfina. Ten, po smierci Charlesa VI, zajal Paryz i oglosil sie Krolem Francji. Wyczerpana wojnami Anglia skupila sie na podbojach na wyspach macierzystych i utracila czesc posiadlosci na kontynencie. Konflikt ten jest coraz gwaltowniejszy i krotkotrwale okresy zawieszenie broni nie przeksztalcaja sie w trwaly pokoj.
Skandynawia jest oaza spokoju. Po krotkotrwalym wmieszaniu sie w konflikt na rzecz Polski i nieznacznych zdobyczach na wybrzerzach Baltyku Dania skupila sie na sytuacji wewnetrznej. Wzroslo zagrozenie konfliktem z Polska, ktora silnie umiejscowila sie nad Baltykiem.
W zwiazku ze slabnieciem Zlotej Ordy Ksiestwo Moskiewskie podjelo staranie o przejecie roli lokalnego hegemona. Anektowalo Riazan i podbilo znaczna czesc kupieckiego Nowogrodu.
Po krotkotrwalej probie rekonkwisty czesci Afryki Polnocnej powrocono do status quo. Mamelukowie utrzymuja status najsilniejszego panstwa regionu.
Zlota Porta wobec zaangazowania Zygmunta w sytuacje w Czechach wzmacnia swoja obecnosc na Balkanach. Kolejne agresje i aneksje powoduja wzrastajaca niechec w Europie i chec rewanzu. Niestety brak sil i srodkow do relizacji akcji odetowych. Wolania Bizancjum o pomoc pozostaja bez echa.
Sytuacje w Rzeszy kreuje wielki zryw religijny w Czechach.

​

Poczatkowo wykorzystany przez Polakow do swoich wlasnych celow w chwili smierci Jagielly byl juz pomylka, ktora chciano zapomniec. Husyci otrzymali pomoc militarna i logistyczna Polakow i Litwinow, ale ich radykalizm wzburzyl sojusznikow. Ich dokonania militarne byly jednak niezaprzeczalne i dlugotrwala wojna z Kaiserem dowiodla slabosci panstewek Rzeszy.
Polska jako lider Europy Wschodniej potrafila umocnic swoja pozycje. Odbylo sie to droga rozwoju wewnetrznego, ale przede wszystkim podbojami.

Wojna Polski z Zakonemami
​

Przygotowania do wojny z sojuszem panstw krzyzackich w koncowce 1419r. osiagnely poziom, ktory uniemozliwial ukrycie tego przed wrogiem. Jagiello pragnal co prawda czekac do miesiecy wiosennych, aby zapobiec uszczuplaniu wojsk z powodu panujacych warunkow zimowych,ale lagodna zima umozliwila mu wczesniejszy atak. Wyslano poslow, ktorzy powrocili w grudniu 1418r. do obozu wojsk polskich oznajmiajac, ze z dniem 1 stycznia 1419r. Polska znajdzie sie w stanie wojny z Krzyzakami. Plan polski zakladal szybkie rozbicie wojsk polowych, a nastepnie obleganie zamkow. W pozniejszym etapie miano przerzucic gros wojsk do wsparcia Litwinow, ktorzy atakowali na Polnocy. 11 stycznia wojne Zakonom wypowiedzial sojusz polnocny (Dania, Szwecja, Norwegia), a takze Pskow wraz z sojusznikami. Z zalozonych sojusznikow jedynie Pomorze uchylilo sie od wojny. Kampania przebiegala nadspodziewanie dobrze. Rozbito Krzyzakow w bitwie pod Toruniem i ich sily ograniczyly sie do obrony. Zamkniete twierdze pozwolily na przerzut wojsk do Kurlandii. Tutaj Litwini radzili sobie nadzwyczaj dobrze rozbijajac wojska drugiego z Zakonow pod Pskowem we wspolpracy z silami ruskimi. Pozbawienie Krzyzakow mozliwosci manewru spowodowalo niesnaski pomiedzy dotychczasowymi sojusznikami. Dunczycy zajeli Torun oraz Gdansk, Polacy Krolewiec oraz Ketrzyn. Na polnocy Szwedzi wzieli Oesel, a sojusz polsko- litewski reszte twierdz. Brak porozumienia doprowadzil do sytuacji, ze Skandynawowie 5 maja 1421r. wycofali sie z wojny obsadzajac wyspe Ozylie oraz twierdze Torun. Wychodzac z Gdanska pozwolili obsadzic go silom wroga. Gdansk pozostawal, wiec ostatnim punktem oporu. Dzieki umiejetnej obronie oraz przekupstwu czescie moznowladcow udalo sie im stawiac zaciety opor. Tymczasem Litwa 26 sierpnia 1422r. w Rydze zawarla pokoj z wasalem Krzyzakow. Pozwolilo to przerzucic wojska do ostatecznego zakonczenia wojny.
Zdobycie Gdanska przedluzalo sie jednak ponad miare. Ostatecznie skapitulowal on we wrzesniu 1424r., a w listopadzie podpisany zostal pokoj w ktorym Krol Polski zostal suzerenem Wielkiego Mistrza, a takze przejeto twierdze Gdansk.

Wojna na Pomorzu
​

Pomorze mialo wspomoc wysilek wojenny Polski. Jednakze uchylio sie od tego pod pozorem zlamania warunkow umowy przez Jagielle. Obie strony trwaly przy swoim stanowisku. Strumien pomocy z Hanzy plynal szlakiem przez Szczecin do Gdanska. Flota dunska na poczatku konfliktu blokowala go z morza byla to wiec pomoc niezykle wazna. Kanclerz koronny Wojciech Jastrzebiec staral sie zamknac ten szlak jednakze zawiodl. Jagiello wykorzystujac zastoj pod Gdanskiem przerzucil wojska do Kujaw i w sierpniu 1420r. ruszyl na Szczecin. Rozbicie wrazych wojsk odbylo sie na polach pod Szczecinem. Po szybkim zdobyciu zamkow ksiazeta zlozyli hold lenny w Krakowie.

Hanza i sprawa hanowerska
​

Pomoc jakiej miasta hanzeatyckie udzielaly Krzyzakom byla ciernia w boku Jagielly. Po wycofaniu sie flot skandynawskich wolny dostep do Gdanska umozliwial przesyl broni, rekrutow i pieniedzy potrzebnych do prowadzenia wojny. Odpowiedzia Polski byl bezposredni atak na polnocy Rzeszy. W czerwcu 1421r. armie polskie operujace na Pomorzu wtargnely do Meklemburgii. Po tym ataku Zakon przestal byc wspierany i jego opor sie zalamal. Tymczasem zajeto Lubeke i Skwierzyn. Zagarnieto centrum handlu, a armia przesunela dzialania na teren Holsztynu. Tutejszy Ksiaze wykazal sporo zdrowego rozsadku i poddal sie opiece Krola Polski. Tymczasem na poludniowej flance pojawily sie zatargi z Hanowerem, ktory nie chcial udostepnic drogi do zamkow Bremy. Winna byla strona polska, ktora niejednokrotnie przekraczala granice. Jednak dyplomatyczne wykorzystanie roznych niuansow umozliwilo wypowiedzenie wojny i dostep do ostatnich zamkow Bremy. Dodatkowo po kapitulacji wojsk polowych ksiestwa po bitwie pod Brunszwikiem umozliwilo wasalizacje Hanoweru. Oczywiscie na kazdym z ksiazat wymuszono wysokie okupy.

​

Zakonczenie wojen na polnocy Rzeszy umozliwilo umocnienie wplywow Polski na tym terenie. Sklocone ksiestwa niemieckie nie byly w stanie powstrzymac zdeterminowanej Polski. Oczywiscie Skandynawowie nie patrzyli na te podboje pozytywnie.

Sytuacja na Litwie​

Podczas, gdy Polska dokonywala podbojow na polnocy Rzeszy Litwini zamarzyli sobie o wlasnych podbojach. Wypowiedzieli wojne Moldawi co wzburzylo Jagielle i odmowil on swojej pomocy w tej eskapadzie. Nastepnie uderzyli na Pskow i Nowogrod. Ich postawa byla duzym zaskoczeniem, ale ksieze Witold dazyl do korony.

​

Jego smierc byla szokiem dla moznowladcow i pozwolila Polakom zajac Podole. Tymczasem w Wilnie dwa stronnictwa zwalczaly sie gwaltownie. Jedni wspierali Zygmunta, a inni Swidrygielle. Panstwo staczalo sie w kierunku wojny domowej. Jagiello probowal przekupic Swidrygielle, ale jego wysilki okazaly sie polowiczne.

​

Dopiero jednak zlozenie holdu lennego pomoglo opanowac sytuacje. Stalo sie to w Wilnie 30 stycznia 1430r.

​

Wielka uroczystosc przyciagnela wielu monarchow i pozwolila poprawic zszargana reputacje Jagielly w Europie, jak i na samej Litwie.

Krucjata antyhusycka​

Husyci okazali sie swietna zaslona dla Polski w okresie jej ekspansji. Niestety ich sukcesy wzburzyly moznowladcow i kler w samej Polsce. Okrucienstwa jakich dopuszczaly sie obie strony nie mialy sobie rownych. Dlatego po 10 latach konfliktu Jagiello przestal wspierac rewolucje Kielicha i przeszedl na postawy zachowawcze. Tymczasem w Opolu Bolko V Woloszek przylaczyl sie do sojuszu husyckiego. Jego wojska naruszaly granice Rzeczypospolitej. Nuncjusz apostolski wobec tragicznej sytuacji Zymunta Habsburga naciskal na kler Polski, a ten na Krola.

​

Jagiello zmuszony zostal do zaatakowania Opola. Podboj samego Opola byl bardzo szybki, Bolko zginal w czasie bitwy pod Raciborzem, a jego nastepca zlozyl hold lenny. Husyci nigdy mu tego nie wybaczyli. Propozycje rozpoczecia rozmow pokojowych byly odrzucane, a Jagiello zostal okrzyczany w Pradze diablem wcielonym. Prawie do samej smierci Krola nie udawalo sie ustalic jakiegos kompromisu. Dopiero, gdy Jagiello lezal zmorzony choroba wyslannicy Czechow uznali zakonczenie wojny.

​

2 czerwca 1434r. Jagiello umiera, a schede po nim przejmuje Wladyslaw III.

​

 

Sytuacja wewnetrzna​

Po nierozstrzygnietych bojach z Krzyzakami z lat 1409-1411 wyciagnieto zdecydowane wnioski. Armii potrzebna byla wieksza sila ofensywna. Z tego wzgledu zaczeto formowac jednostki inzynieryjne i pomocniczne. Mialy one pomoagac silom glownym w pokonywaniu terenu oraz w czasie oblegania miast. Bylo to wazne osiagniecie i pozwolilo niejednokrotnie zaskoczyc wrogow. Armia zwiekszyla rowniez sile liczbna.

​

Jeszcze wieksze zmiany zaszly w marynarce. Pierwsze galery zostaly wprowadzone do sluzby w latach 1427 i powoli zwiekszano ich stan. Dzieki ciezkim cwiczeniom udalo sie polepszyc koordynacje i sile uderzeniowa.

​

Oczywiscie zwiekszanie sie sily wojsk krolewskich bylo nie w smak moznowladcom. W czasie zjazdu w Czerwinsku probowali uzyskac kolejne ustepstwa od Krola. Ten jednak twardo im sie postawil. Wybuchly walki wewnetrzne, slumione ze strasznym okrucienstwem. Dlatego w czasie kolejnego zjazdu w Warce 1 lutego 1420r. Jagiello zyskal wylaczenie dowodzenie wojskami krolewskimi jako niezalezne od moznowladcow.

​

Kolejna walke z moznowladcami podjal Litwin po 10 latach. Miasta uzyskaly autonomie od wladz szlachty. Kazde lokowane na prawie niemieckim po uzyskaniu 400 mieszkancow przechodzilo pod opieke Krola. Oczywiscie szlachta sprzeciwiala sie tym decyzjom jednak zmian nie udalo sie juz powstrzymac. Mieszczanie i kupcy wyczuwajac, ze Krol jest im zyczliwy probowali rozegrac to na swoja korzysc. Nie docenili jednak chytrosci starzejacego sie Krola. Walka byla krotka i kosztowna dla obu stron.

​

Pod koniec panowania stosunki wewnetrzne ksztaltowaly sie nastepujaco:

​

Najwazniejszym jednak problemem Krolestwa byly dochody do skarbca. Prowadzenie dlugotrwalych wojen wymagalo wielkich nakladow, a same grabieze zaspokajaly jedynie biezace potrzeby. Na rozwoj potrzebne byly nowe metody sciagania danin. Rzeczpospolita wprowadzila urzad poborcy podatkowego dla wszystkich prowincji, a podatki zaczeto placic w zlocie. Bylo to rozwiazanie podpatrzone w krajach sasiednich. Oczywiscie siegnieto tez do innych sposobow. Kanclerz Jastrzebiec dostrzegl, ze opodatkowanie pielgrzymow i wierzacych jest latwym sposobem na podreperowanie budzetu. Dzieki jego innowacyjnemu sposobowi wzrosly wplywy do budzetu. Pozwolilo to na rozpoczecie budowy katedry w Oliwie.

​

Udalo sie opracowac metodologicznie nowe sposoby handlu. Niestety ze wzgledu na staly brak pieniedzy w skarbcu pozostala to wiedza czysto teoretyczna, ktora oczywiscie zamierzano wykorzystac w przyszlosci.

​

Oczywiscie rabunkowa dzialalnosc Krola nie odbyla sie bez wplywu na calosc gospodarki. Brak zlotego pieniadza powodowal nierownowage na rynku, a to z kolei wywolywalo gwaltowne zmiany w cenach. Dodatkowo przemarsze wojsk, choc glownie wlasnych, czasowo podnosilo ceny. Zbyt dlugie prowadzenie wojen dopelnilo reszty i trzeba bylo skorygowac wszystkie wartosci cenowe.

​

Jedakze wojny mialy tez pozytywny wplyw na rozwoj Rzeczypospolitej. Toczenie walk na obcych terenach pozwalala rozwijac sie w poszczegolnych prowincjach. Swiezo wcielone do Polski szybko zaczely korzystac z dobrodziejstw egzekwowanego przez Sady prawa.

​

Oczywiscie przyciaga to osadnikow z innych krajow, szczegolnie tych niespokojnych. Wywoluje to spore emocje i niejednokrotnie bunty, ale w dlugiej perspektywie jest bardzo korzystne dla panstwa.

​

Dochod miesieczny wzrosl w ciagu tych 15 lat blisko czterokrotnie. Bogate podboje i spore daniny sciagane od wasali pozwalaja na intensywny rozwoj, a wzrost inflacji nie jest jeszcze zauwazalny.

​

Na poczatku lat 20 XIVw. stosunki z Kosciolem zaczely byc bardzo napiete ze wzgledu na polityke wobec Hustytow. Jednakze pod koniec zycia Jagiello pogodzil sie z klerem i zaczal wspierac akcje nawracania prowincji na jedyna wiare.

​

Wielkim niespelnionym marzeniem byly odkrycia, ktorych ze wzgledu na brak czasu nie udalo sie Krolowi zaspokoic. Krol zaczytywal sie w pamietnikach Marco Polo i marzyl o odkryciu drogi do Kitaju.

 

Wladyslaw III​

regencja Zbigniewa Olesnickiego
1434 - 1446



Sytuacja miedzynarodowa​

Sojusz kastylijsko - aragonski zaciesnial wspolprace. Z polwyspu usunieto sojusznika Anglii, Nawarre oraz pobito Portugalie. Dzieki korzystnemu uksztaltowaniu terenu podjeto najazdy na Francje, ktora ciezko walczyla z Burgundia oraz z Anglia. Glownym rozdajacym karty na terenie Francji byla Burgundia, ktora pobila wojska angielskie, a nastepnie francuskie. Niestety zwyciestwa te byly krotkotrwale, poniewaz wrogowie poanektowali mniejszych sasiadow i w tej chwili sa silniejsi. Krol Angielski zostal Krolem Szkotow 10 stycznia 1436r. po koronacji w Edynburgu.
Skandynawowie dokonali agresji na oslabiony wojnami Nowogrod i zajeli Kexholm. Szwedzi zrzucili zaleznosc lenna od Krola Danii, ale stosunki pozostaly dosc dobre.
Moskwa agresywnie poczyna sobie na mroznej polnocy. Z calej republiki nowogrodzkiej pozostalo samo miasto, ktore stanowilo centrum handlu. Zlota Orda po rozpadzie wzmocnila sie wewnetrznie.

Wojna w Rzeszy
​

Wladyslaw III kontynuowal polityke swego Ojca i umacnial pozycje Polski w polnocnej czesci Rzeszy. W dniu 1 stycznia 1436r wypowiedzial wojne sojuszowi Ksiestw nadrenskich z Bergiem na czele, a rok pozniej w celach taktyczno - operacyjnych Hesji. W przypadku Bergu, otrzymal on pomoc kilku sasiadow, ale Hesja toczyla wojne samotnie. Oczywiscie w starciu z potezna Polska ta pomoc byla iluzoryczna. Rozbicie niezmobilizowanych wojsk zacieznych bylo szybkie i zdecydowane. Jako pierwszy hold lenny zlozyl w Wismarze Ksiaze Klewe, a juz po 2 tygodniach Ksiaze Bergu. Od dnia 23 lipca sojusz antypolski zostal wlasciwie pokonany. Oblegane zamki przechodzily w rece Wladyslawa III. Na wielkim zjezdzie w Krakowie 1 kwietnia 1439r. pokonani ksiazeta Kolonii, Moguncji, Hesji oraz Fryzji zginaja kolana w gescie poddania. W wyniku wypadku na zjezdzie ginie bezpotomnie maloletni Ksiaze Mazowiecki Boleslaw IV. Powoduje to wchloniecie Mazowsza do Polski.

Wojna 20-letnia​

Tymczasem w Czechach umiarkowani Husyci pokonuja radykalny Tabor i skladaja hold lenny Zygmuntowi w Iglawie. Oczywiscie Cesarz Rzymski musi isc na spore ustepstwa, ale wobec postepow Polakow w Rzeszy jest zdecydowany zawrzec kompromis, aby uratowac resztki autorytetu. Tereny jakimi administruje sa jednak wlasciwie ziemia spalona i wymagaja czasu, aby moc myslec o sciaganiu podatkow czy braniu rekruta. Dlatego mobilizacja jest powolna i Zygmunt jej zakonczenia juz nie dozywa choc 10 stycznia 1437 koronuje sie na Hradczanach na Krola Czech.

​

Po jego smierci wladze przemuje Albrecht II Habsburski, ktory rownie zawziecie jak poprzednik prze do rozwiazan silowych w konflikcie z Polska. I choc wlasciwie wszystkie znaki wskazuja na to, ze wojna jest nieunikniona to wydarzenia na Balkanach zaczynaja wplywac na obie wrogie strony. 18 marca 1439r. zdesperowany Cesarz Bizantyjski sklada we Florencji wyznanie wiary w obrzadku zachodnim. Jest to ruch podyktowany tragiczna sytuacja na polach bitew. Z jego wladztwa zostaja nedzne resztki skladajace sie z miasta, portu i palacu w Konstantynopolu. Liczy on na pomoc glownie flot Wenecji i Genui, ktore moglyby wesprzec jego dogorywajace panstwo. Nic takiego sie jednak nie staje.
Jest wiec juz tylko biernym obserwatorem zachodzacego upadku. Jego upadku nie dozywa Albrecht II, ktory umiera na cholere 27 października 1439 w Neszmely na Wegrzech. Sytuacja staje sie dla Rzeszy tragiczna, a Polska z przerazeniem spostrzega, ze wrog jest calkowicie inny. Styczen 1440 roku staje sie punktem zwrotnym historii Europy Srodkowo - Wschodniej.
2 stycznia Czesi oddaja korone Przemyslidow Wladyslawowi. Jest to czyn zrozumialy wobec wydarzen na Balkanach.

​

3 stycznia pada ostatni bastion stolicy Bizancjum i chrzescijanie zostaja pozbawieni mozliwosci handlu na Morzu Czarnym.

​

Tego samego dnia granice Litwy przekraczaja wojska Krymu sprzymierzonego z Moskwa

​

4 stycznia do Wegier wkracza olbrzymia armia sultanska, a Moskwa rzuca wyzwanie Polsce. 5 stycznia okazuje sie, ze z wojskami Krymu maszeruja zolnierze Zlotej Ordy, Syberii oraz Kazachowie, a wojska moskiewskie wspomaga Twer. Wykorzystujac sytuacje 7 stycznia wojne deklaruje Nowogrod. Wybucha wielka wojna wojna, ktorej nikt sie nie spodziewal. Upadek Cesarstwa byl szokiem dla calej Europy. Papiez i Jean Par de Lastic wezwali do krucjaty narody chrzescijanskie. Oczywiscie pozostaje to bez odzewu. Wegry tocza ciezka walke z cala potega Ottomanow, a Polska wraz z Litwa opiera sie najazdowi hord i kontratakuje. 9 marca Wegrzy, podobnie do Czechow, przynosza korone Wladyslawowi III, ktory przyjmuje miano Ulaszlo I.

​

Bylo to jednak miano czysto formalne ze wzgledu na fakt, ze Krol podjal wyprawe na Wschod i rzadzili w jego imieniu Regenci - w Polsce Zbigniew Olesnicki, a na Wegrzech Ioannes Corvinus.
23 marca Rosjanie rozpoczynaja oblezenie Rygi. Jest to najdluzsze obleznie tej wojny. Dzieki pomocy floty kaperskiej Gdanska twierdza trzyma sie dzielnie, a obroncy dokonuja licznych kontratakow. Warunki w obozie rosyjskim sa tragiczne i liczba poleglych idzie w dziesiatkach tysiecy. Niektore zrodla podaja nawet, ze mogly byc to setki tysiecy. W tym samym czasie Tatarzy wkraczaja na Ukraine i tam dochodzi do najwiekszej bitwy w tym okresie.

​

Jazda polska pod osobista komenda Krola masakruje wroga. Wykorzystujac powodzenie wojska pod przewodnictwem Przedbora oblegaja Bakczysaraj. Jako, ze lud tatarski prowadzi zycie koczownicze w malych grupach to wojna sklada sie z drobnych potyczek i palenia wrazych miasteczek i wiosek.

​

Po roku takiej wojny chan tatarski Hajji I podpisuje umowe o nieszkodzeniu Polsce i Litwie oraz pomocy w wyprawie wojennej na wschod. Wladyslaw tymczasem z wiekszoscia wojsk rusza na Nowogrod. W rejonie Tweru rozbija posilkowe jednostki moskiewskie oraz formujaca sie armie samego Tweru. 11 marca 1440 rozpoczyna oblezenie centrum handlu, ktore pada po poltora roku oblezenia i zostaje inkorporowane do Polski wraz z kilkoma terytoriami kolonialnymi.
W latach 1441-44 trwa wyczerpujaca kampania na wschodnich stepach, ludzie w zimie zamarzaja, w lecie gina w przemarszach. Przedbor nieublaganie brnie do przodu. Zdobywa Sarai i Embe, a takze wiele innych miast. Jego wojska po kilkuletnich kampaniach sa jednak wyczerpane i wymagaja wzmonienia. Wladyslaw III rusza, wiec z posilkami i dzieki temu udaje sie przeprowadzic kilka smialych manewrow i pokonac Zlota Orde i Sybir. Wojska polskie ruszaja na Uzbekow.
Tymczasem na froncie polnocno-wschodnim zachodzi dramatyczna zmiana. 24 lutego 1444r. wojska dunskie wkraczaja na Pomorze. Sa to swieze i potezne sily koalicji polnocnej, ktora opowiada sie po stronie Moskwy. Flota polska nie moze dluzej wspierac Rygi ze wzgledu na przewage wroga i ta pada lupem Rosjan.

​

Nastepuje tydzien rzezi. Norwegowie oblegaja Wismar, ktory po dlugotrwalym oblezeniu pada. Rosjanie spod Rygi ida szybkim marszem na Nowogrod, ktory wpada w ich rece w rok pozniej. Wszystkie centra handlowe Polski znajduja sie w rekach wrogow. Na poludniu Wegrzy zawieraja separatystyczny pokoj z Turcja i wystawiaja polska flanke. Na szczescie zamet wewnetrzny spowodowany powstaniami uniemozliwia Porcie wykorzystanie sytuacji w Polsce.
Uzbekowie tymczasem stawiaja dzielny opor. 10 listopada 1444 w bitwie nad rzeka Syr-Daria w dosc niespodziewanych okolicznosciach ginie Wladyslaw III. Odbierajac wiwaty zwycieskich wojsk spada z konia i lamie kark. Jego smierc nie wplywa na przebieg kampanii i wszystkie wilajety zostaja zajete, a Chan Uzbecki sklada hold wasalny i wyplaca spora danine.

​

Wiesci o tym wydarzeniu docieraja do Krakowa dopiero w 1446, a regent Olesnicki blokuje przez kilka miesiecy koronacje nowego Krola pod pozorem koniecznosci prowadzenia wojny.

 

Sytuacja wewnetrzna​

W chwili objecia wladzy przez Wladyslawa III Polska cieszyla sie okresem spokoju. Pierwszymi decyzjami bylo, wiec uporzadkowanie spraw finansowych. Wsparto kupcow coraz liczniej pojawiajacych sie na szlakach do polskich centrow handlu. Dzieki takiej polityce polepszyli oni swoje wyniki finansowe, a to przelozylo sie na bogactwo miast. Oczywiscie bogacenie sie jednych pozwalalo na korzystanie rowniez szerszym rzeszom spoleczenstwa, a w szczegolnosci kleru i szlachty. Dzieki temu rowniez skarb krolewski odczul znaczna poprawe sytuacji. Obnizono inflacje, ktora dzieki dwom reformom zniknela, a prowincje zaczely przynosic jeszcze wieksze zyski.

​

Okres ten wykorzystano do rekrutacji piechoty i rozbudowy floty. Zwiekszylo to skutecznosc wojsk w walce, a takze umozliwilo budowe lepszych umocnien inzynieryjnych.

​

W latach wojny w Rzeszy spoleczenstwo dosc pozytywnie znioslo ograniczenia wynikajace z czasu wojny. Walki toczyly sie w odleglych krajach i nic nie zaklocalo bezprecedensowego rozwoju. Szczegolnie bylo widac to w przypadku Mazowsza, ktore wrecz eksploduje.
Zakonczenie wojen wnosi wzrost wplywow niemieckich na dworze. Zbigniew Olesnicki popiera osadnikow z Rzeszy, ktorzy w Polsce poszukuja spokoju i szczescia.

​

Wzrost napiecia na linii Cesarstwo - Polska nie byl jednak tak pozytywnie przyjety w kregach kupieckich i kleru. Szczegolnie kler sabotowal wszelkie poczynania zmierzajace do wojny. Jednak Krol postanawia postawic na swoim. Wybuch wojny wschodniej zmienia ta sytuacje. Krol przewaznie przebywa z wojskami w polu, a faktyczne rzady w panstwie objal Olesnicki. Nie byl on lubiany przez moznowladcow, a takze mial silnego konkurenta w osobie Ioannes Corvinusa, ktory byl bohaterem dla swoich rodakow. Kardynal byl jednak nieugiety i w koncu udalo mu sie wyjac sprawy administracji z rak moznych i obsadzic stanowiska poborcow przez swoich ludzi. Bylo to najwieksze osiagniecie, ktore spotkalo sie z duzym niezadowoleniem szlachty.

​

Sprawy administracyjne i wojskowe znalazly sie w calkowitej domenie krolewskiej. Obsadzanie ich jednak bylo zawarowane jedynie dla ludzi z odpowiednim cenzusem spolecznym i majatkowym.

​

Kanclerz z rozsadkiem podszedl do sprawy innowiercow i udalo sie ich przekonac do jedynie slusznej wiary. Oczywiscie nie obylo sie bez lekkich zgrzytow w czasie wizyty Olesnickiego w Haliczu, ale byl to raczej incydent niz zaplanowana intryga.

Odkrycia i kolonizacja​

Natchniony przez swojego Ojca Wladyslaw pragnal poznac droge do mitycznego Kitaju. Kupcy przybywajacy ze Wschodu twierdzili, ze byl on bardzo, bardzo daleko. Jednakze skoro oni mogli przebyc taka droge dla zysku to i Polacy mogli chyba tam dojechac. Tym bardziej, ze do Krakowa dotarla ksiega z wyprawy Marco Polo. Wybuch wojny umozliwil podjecie dzialan odkrywczych.

​

W Nowogrodzie odryto mapy do malych faktorii na Morzem Bialym, ktore objeto protekcja Krola. Zdobycie zas Bakczysaraju otworzylo zas pole do popisu dla kartografow. W rekach Polakow znalazly sie mapy do osrodkow handlowych w Azerbejdzanie oraz Samarakandzie. Okazalo sie, ze Marco Polo pisal prawde, ale zawezil troche swiat. Byl on duzo wiekszy niz sie spodziewano. Tymczasem po wojnie ze Zlota Orda w granicach Krolestwa Polskiego znalazly sie nowe posiadlosci kolonialne. Byly to tereny slabo zaludnione i wymagajace duzych nakladow

 

Kazimierz IV Jagiellończyk​

1446 - 1492​

Sytuacja miedzynarodowa​

Lata panowania Kazimierza IV oznaczaja dla Europy wzrost wplywow dwoch rodzin krolewskich - Habsburgow i Jagiellonow. Inne dwory spadaja do roli drugorzedowej i sa statystami w rozgrywkach politycznych tych mocarstw.
Kastylia i Aragonia poprzez malzenstwo Izabelli i Fernanda 2 lutego 1479r. tworza wielka Unie Hiszpanska. Ich sila militarna staje sie olbrzymia i dzieki temu zaczynaja podbijac tereny Francji. Ta nie moze sobie poradzic, a dodatkowym ciosem dla niej staje sie objecie wladzy w Burgundii przez Habsburga w grudniu 1489r. Dzieki takiej polityce Rzesza poludniowa i Polwysep Iberyjski sa pod bezposrednim wladaniem tej rodziny. Dodatkowo dzieki koligacjom i i sojuszom wplywy ich siegaja do Wloch i na Polwysep Balkanski. Korona Cesarska rowniez przypadla temu domowi.
Na Balkanach nastepuje wzrost wplywow Osmanskich. Porta zagraza Wenecji i Panstwu Koscielnemu, ktore wzywa do krucjat . Niestety nie daje to wiekszych efektow. Zlota Orda po ostatniej probie reform i ulozenia swojej sytuacji pada, rozdarta przez moznowladcow i sasiadow.

Poczatek wladzy Kazimierza IV​

Nierozwiazane wojny, ktore rozpetal brat zaciazyly na poczatku panowania nowego Krola. Konflikt z Olesnickim oraz sytuacja miedzynarodowa byly niestabilne. Pozbawione dowodztwa wojska wschodnie wtargnely na teren Imperium Timura i po kilku miesiacach spalily Samarakande. Odbilo sie to szerokim echem w calym regionie, a Imperium rozpadlo sie jak domek z kart pomiedzy zwalczajace sie klany. Jednakze pozwolilo Uzbekom uswiadomic sobie jak ciezka jest ich sytuacja. Zlozyli oni hold lenny w sierpniu 1447, a w pazdzierniku resztki Armii Wschodu wycofano z panstwa Timura.

Zakonczenie wojny 20-letniej​

Przerzucenie weterenow pozwolilo przeniesc wojne na teren Skandynawii. Odbito Wismar. Podjeto rowniez ograniczona ofensywe w kierunku Nowogrodu. Niestety warunki pogodowe pozwalaly Rosjanom na utrzymanie swoich pozycji. Dunczycy mimo swojego mestwa nie mieli tyle szczescia. Prawie trzyletnie zmagania w rejonie Sundu przyniosly odpadniecie tego panstwa z koalicji antypolskiej. Niestety wyczerpanie wojsk osiagnelo dosc znaczny poziom i panstwo zmuszone bylo siegnac po piechote lanowa. Zmniejszylo to dosc znacznie mozliwosci ofensywne panstwa. Rada Krolewska postanowila, ze sily zostana skupione na mniejszych uczestnikach wojny. W ciagu trzyletnich zmagan wyeliminowano tym sposobem Norwegie i Pskow. Pskow zaplacil mala kontrybucje, a Norwegia przed swietami Bozego Narodzenia A.D. 1453r. oddala wysepki na polnocnym Atlantyku. Tymczasem Rosjanie podjeli ostatnia ofensywe na Smolensk. Rozbicie ich glownych sil pozwolilo odzyskac Nowogrod. Po kilku drobniejszych potyczkach przesunieto sily do Estonii i odzyskano tamtejsze centrum handlu. Ziemie polskie znowu znalazly sie pod panowaniem krolewskim. Umozliwilo to podjecie rokowan pokojowych. Niestety Moskwa byla temu niechetna. Trwaly, wiec drobne starcia bez angazowania powazniejszych wojsk. Tymczasem dzieki flocie przerzucono sie na teren Szwecji. W dwuletniej kampanii opanowano Sztokholm i ziemie przylegle. Krol szwedzki zlozyl hold lenny Polsce. Pozostali na scenie dwaj glowni wrogowie. Jednak obaj znuzeni wojna i coraz bardziej skorzy do zawarcia jakiegos porozumienia. Doszlo do niego w Smolensku w kwietniu 1456. Tak oto zakonczyla sie najdluzsza i najkrwawsza wojna tego okresu. Byl to olbrzymi sukces oreza polskiego i przyniosl olbrzymie korzysci polityczne.

Rozwiazanie problemow bliskiej zagranicy​

Okres po zakonczeniu wojny ustabilizowal sytuacje wewnetrzna i pozwolil na probe pokojowego rozwiazania problemow z najblizszymi sasiadami. Zakon pozostawal cierniem w oku wladcy Polski i Litwy. Jego likwidacja byla podnoszona na wszystkich mozliwych sejmikach szlacheckich. Wladca musial i chcial cos z tym zrobic, niestety panstwo nie bylo gotowe do podjecia kolejnej wojny. Tymczasem mieszczanstwo ziem okupowanych przybylo z poselstwem do Krakowa w celu oddania sie pod opieke Kazimierzowi. Przyjal on ich z wielka checia. Byla to pomoc jakiej potrzebowal. I choc na zewnatrz udawal, ze rozwiazuje problemy dyplomatycznie to jednak szykowal sie do uderzenia.

​

Tymczasem w Pradze w styczniu 1462r bezdzietnie umarl Jiriz Podebrad i pojawil sie problem sukcesji. Czujac sie na silach Kazimierz IV siegnal po korone Przemyslidow. Utrwalilo to hegemonie Polski w Europie Srodkowej.
Wykorzystujac ten sukces podczas wyborow Mistrza Zakonu krol Polski postawil warunki, ktore de facto czynily z Zakonu prowincje Polski.

​

Zareagowalo Papiestwo i wplywowe polskie lobby koscielne. Krol musial pozwolic na wolny wybor Mistrza Krzyzakow choc z pelnym zachowaniem praw suzerena.

Wojna z portugalskim sojuszem morskim oraz Moskwa​

Wladca Polski poszukiwal, jak jego poprzednicy, drogi do Kitaju. Wykorzystal, wiec porade swoich doradcow i w pazdzieniku 1464r. rozpoczal wojne z Portugalia, ktora miala miec dostep morski do niezbadanych terenow wiodacych do Chin i Indii. Krol Alfonso V wezwal na pomoc wojska Anglii, Saksonii i Brytanii. Przewaga od samego poczatku znajdowala sie w rekach Polski. Wieksza flota i zdecydowanie wieksza, bardziej doswiadczona armia byla w rekach Polakow. Pierwsi na swej skorze odczuli to Saksonczycy, ktorzy wydali bitwe na przedpolach Lipska. Ich wojska zostaly bezlitosnie zmasakrowane. Jednakze zdobywanie zamkow szlo dosc opornie i dopiero po 3 latach Krol Ernst zlozyl hold lenny w Pradze. Tymczasem powoli podbijano rowniez ziemie portugalskie. I choc wojska tego panstwa spalily punkt handlowy w Gwinei to ich wysilki okazaly sie niewystarczajace do zatrzymania Polakow. Kazimierz przyjal hold lenny w Lizbonie 1 stycznia 1470r.
Tymczasem poczynania Polski przyniosly niezadowolenie w Europie. Papiestwo wstrzymalo sie od glosu ze wzgledu na sytuacje Krzyzakow, jednak Francja, Kastylia i Aragonia wstrzymaly ataki na Anglie i Brytanie. Dunczycy zablokowali Ciesnine Sund dla kupcow, choc dla floty wojennej sie nie odwazyli. Najbardziej radykalne kroki podjela Moskwa, ktora w sierpniu 1471r. wkroczyla na teren Litwy.

​

Przyspieszono wiec tempo natarcia na Londyn i po przerzuceniu wojsk z Portugalii podbito go. Krol Henry IV zgina w czasie bitwy pod Essex, a jego nastepca Edward IV oglosil sie wasalem Polski. Spowodowalo to wielka konsternacje w obozie wroga. Brytania i Connaught wkrotce rowniez skapitulowaly. Traktatem z Londynu 1474r. Brytania stala sie wasalem Korony Polskiej. Niestety widzac rozwoj sytuacji Francja wkroczyla na teren Brytanii i ja doszczetnie ograbila. Polska zaangazowana w Moskwie nie zareagowala.

​

Tymczasem litewscy magnaci przekupieni przez Cara wszczeli rebelie na tylach wojsk litewskich. Spowodowalo to czasowe oslabienie morale wojsk wschodnich. Jednakze nie pomoglo Rosjanom w jakis szczegolny sposob. Walki wokol Nowogrodu przebiegaly dla nich bardzo niekorzystnie. Piotr Dunin dwokrotnie pokonal wojska moskiewskie na przedpolach Tweru. Wojsk krolewskie rozbily tymczasem 17 maja 1476r. obleznie Nowogrodu. Przewaga Polakow zrobila wielkie wrazenie na Carze i zaproponowal on pokoj. Jego propozycje byly odrzucane do czasu ustalenia nowej granicy polsko - moskiewskiej. Nastapilo to w czasie zjazdu w Gdansku A.D. 1477r.

Schylek zycia Kazimierza IV i ambicje mocarstwowe​

Zwiekszenie wydajnosci aparatu zarzadzajacego krolestwem pozwolilo Kazimierzowi wprowadzic do umow wasalnych punkt o przejmowaniu wladzy przez Suzerena w przypadku bezdzietnosci obecnego wladcy. Po raz pierwszy skorzystano z tego punktu w maju 1477r. wobec Szwecji, a po 3 latach wobec Hanoweru. Spowodowalo to jednak olbrzymie niezadowolenie w Europie. Krol nie zamierzal rezygnowac ze swoich praw i juz rok pozniej przejal wladze w Saksonii. Dania przejela wladze na terytorium Zakonu. W 1485 objeto wladza Polakow Danie, a w rok smierci Kazimierza IV Portugalie.

​

Nawet poddani litewscy odwrocili sie od Polski wobec tak niecnego postepowania i odmowili przedluzenia sojuszu z Polska. Jedynymi, ktorzy nie zwracali uwagi na takie niuanse byli Wegrzy, ktorzy wobec zagrozenia Ottomanskiego oddali korone Kazimierzowi co ten skwapliwie wykorzystal. Pozwolilo to na chwilowy triumf dyplomatyczny.

​

 

Sytuacja wewnetrzna​

Zbigniew Olesnicki schodzil ze sceny politycznej bardzo opornie, a jego zwolennicy trzymali sie stolkow jeszcze bardziej kurczowo. Oczywiscie Kazimierz IV dosc szybko pozornie opanowal sytuacje i zapobiegl kilku skandalom. Niestety nie udalo mu sie calkowicie zahamowac plotek i kreciej roboty swoich przeciwnikow. W 1450 uderzyli oni z cala sila.

​

Krol zwolal wiec w roku Panskim 1452 w Nieszawie zgromadzenie calego stanu szlacheckiego. Wladca nie uzyskal zakladanych celow tego spotkania, jednakze osiagnieto pewien postep w uspokojeniu nastrojow stanu szlacheckiego.

​

Dodatkowym atutem byl fakt, ze szlachta zobowiazala sie do kilkukrotnego wsparcia finansowego Krolestwa. I choc opodatkowanie tego stanu szlo opornie to dla dobra Krolestwa wsparl on Kazimierza IV sporym zastrzykiem zywego pieniadza.

​

Oczywiscie opieranie swojej wladzy tylko na szachcie bylo samobojcze dla wladzy krolewskiej. Dlatego Krol wsparl sporymi przywilejami Kosciol. Oczywiscie wywolywalo to dalsze zadania, ale dlugoterminowo mialo sie Krolestwu oplacic.

​

Tymczasem reformy wewnetrzne Olesnickiego przyniosly w koncu efekty. Podniesiono wydajnosc urzednikow oraz aparatu wojskowego. Dzieki temu zmobilizowano wojska na ostatnia czesc wojny.
Zakonczenie wojny 20 letniej spowodowalo olbrzymi rozwoj terenow Krolestwa. Ludziom zylo sie dostatnie, rozpoczeto bicie nowych traktow handlowych, a wies przezywala swoj czas handlujac zbozem. Dzieki prospericie Polska stala sie najwiekszym eksporterem zboza, soli oraz materialow stoczniowych na swiecie.

​

Jednakze ludzie jak to ludzie szybko wynalezli sobie powod do narzekania. Zaobserwowana kometa zostala zinterpretowana jako znak konca swiata przez maluczkich.

​

Krolewscy urzednicy sporo czasu zmarnowali na tlumaczenia i prostowanie faktow. Sytuacja wydawala sie opanowana jednak w 1462 po raz drugi wybuch skandal na dworze. Byly to jednak drobne potkniecia i rozwoj Polski byl w tym czasie imponujacy na tle Europy. Poprawila sie sytuacja Polakow w rejonie kostrzynskim oraz na Slasku.

​

Kultura i administracja Polska zdobyla sobie dominujace znaczenie. Rownoczesnie zwiekszono wplywy na Mazowszu. Wydatkowano spore sumy na rozwoj polaczen miedzy dzielnicami oraz na poprawe ich zarzadzania. Rozwoj ten zaowocowal w wydaniu pierwszej drukowanej gazety. Stalo sie to w Krakowie w 1474r.

​

Pozwolilo to zwiekszyc dochody skarbu o okolo 10% w 1476r.

​

Jednakze nie ma rozy bez kolcow. Wojskowi przywlekli plage goraczki krwotocznej z wyprawy afrykanskiej. Wywolalo to ogrome spustoszenie Lizbony i okolic oraz portu w Wismarze.

​

Nie zachamowalo to jednak wielkich przemian. Krol zdecydowal o zniesieniu podatkow dla drobnych rzemieslnikow i artystow w celu zwiekszenia ich konkurencyjnosci na obcych rynkach.

​

Tak wielkie sukcesy nie pozostawaly bez echa w obcych stronach. Przyjmowano osadnikow z roznych czasci swiata, a Ci placili nawet wyzsze podatki w zamian za spokoj.

​

Zasluzeni Polacy jak Jakub z Szadka - rektor akademii krakowskiej oraz Jan Laski - prymas Polski oddali wielkie uslugi w polskiej dyplomacji, wspomagajac kancelarie Krola oraz jego wysilki za granica. Byli to ludzie wielkiego formatu i odcisneli wielkie pietno na historii Europy.

​

Po latach swietnosci przyszlo jednak zalamanie koniunktury. Wielkie wydatki jakie poniesiono na zabor obcych ziem spowodowaly wielkie malwersacje. Podnioslo to dwukrotnie inflacje spowodowana korupcja.

​

Lata 1483-1490 byly wiec czasem wielkich nieszczesc dla polskiej gospodarki. Dodatkowo szlachta samowolnie obnizyla sobie opodatkowanie, a Krol zalezny od nich nie mogl na to nic poradzic.

​

Pod koniec panowania Kazimierza nastapilo dosc znaczne rozprezenie aparatu fiskalnego. Krol probowal ratowac sytuacje wspomagajac jedna z rodzin wielmozow to jednak spowodowalo, ze zaangazowal sie w kryzys polityczny po jego stronie.

​

Armia stanowila oczko w glowie kolejnych wladcow. Jednak wielkie podboje i smiale zwyciestwa pozwolily wladcom uwierzyc, ze orez polski jest najwspanialszy na swiecie. Pod koniec zycia Kazimierza IV stanowilo to jednak juz tylko wspomnienie. Otaczajace panstwa dosc szybko modernizowaly swoje armie, a Polska pozostawala w tyle. Podjete reformy nie byly wystarczajace. Choc Polska mogla zmobilizowac olbrzymia armie to jednak technologicznie byla ona zapozniona. Dlatego skupiono wysilki na poprawie tego stanu.

​

Ziemie przejete od Uzbekow stanowily poganskie dzielnice. Kosciol pragnal sprawdzic w praktyce jak wygladac bedzie nawracanie.

​

W latach 1459-1469 stanowily wielki eksperyment w przywodzeniu niewiernych do grona wyznawcow Chrystusa. Udalo sie nad wyraz dobrze i przynioslo blogoslawienstwo dla polskiego kosciola.

​

 

Odkrycia i kolonizacja​

Rada krolewska dosc szybko dostrzegla olbrzymie korzysci z posiadania kolonii. Duze podatki, male wplywy moznowladcow oraz mozliwosc zssylania niepewnych elementow w odlegle krainy, z dala od wplywow na dworze. Odkrycia zas prowadzily do powiekszania sie mozliwosci handlowych, a takze zwiekszala game dostepnych towarow.
Kazimierz IV postanowil wyslac Piotra Gaszowca z Lozmierzy w 1480r w wielka wyprawe na Wschod, a sam z armia ruszyl na Zachod. Jedna z tych drog miala wiesc do Kitaju. I jedna doprowadzila ... Piotr z Lozmierzy przekupil wladze Bengalu i zdobyl mape drogi do Pekinu. Wladca Chin byl tak wspanialomyslny, ze jego kartografowie wyrysowali znane im mapy za nedzne podarki z jakimi udalo sie podroznikowi do niego dotrzec. Powrot podroznika do Krakowa w 1488r. byl fetowany bardziej niz najwieksze zwyciestwa w wojnach. Obdarowany wielka dozywotnia renta i stanowiskiem prorektora akademii krakowskiej cieszyl sie wielka estyma, az do swojej smierci.

​

Tymczasem orezny podboj Lizbony przyniosl inne odkrycie. Jak twierdzili Portugalczycy ziemie przez nich kolonizowane byly Ameryka, a mieszkali na nich Indianie. Kartografowie polscy szybko dostrzegli pomylke choc nie wyprowadzali z niej innych. Zdradzenie tej informacji grozilo kara smierci, ktora musiala byc kilkakrotnie egzekwowana wobec zdrajcow stanu.
Podjeto, wiec kolonizacje w Afryce i pomimo spalenia punktu handlowego w Gujanie mocna stopa Polska stanela w tym rejonie swiata. Dodatkowo przejeto punkty handlowe w Ameryce od Korony portugalskiej. Umocniono zdobycze na Morzu Polnocnym i Atlantyku. Przejsciowe klopoty oczywiscie sie zdarzaly jak na przyklad spalenie kolonii w Permie przez tubylcow nie zmianialo to jednak ogolnej oceny nowych terenow.

​

Byly to nabytki bogate i wrozace dobrze na przyszlosc. Dodatkowo Kosciol dostrzegl swoja szanse w nawroceniu sporej liczby innowiercow jakich udalo sie przy okazji odkryc.