Prathet Thai - Ayutthaya AAR

EU2 ver. 1.09
WATK Grand Campaign
Kasperus Map
Poziom: very hard
Agresywność: normal​

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1419

Syndrom oblężonej twierdzy?



Jest 10. rok panowania króla Intaradży, założyciela dynastii Suphannaphum w Królestwie Ayutthayi.​

Ayutthaya, Pałac króla Intaradży, styczeń 1419 roku

Intaradża: (…)jakie wieści kanclerzu?

Sri Boromangara: Miłościwy Panie, nasz kraj potrzebuje jeszcze wiele, by zapewnić mu trwałe bezpieczeństwo. Od czasu secesji Chiengmai granice Ayutthayi są wciąż naruszane przez tych buntowników.

Intaradża: Jakie proponujecie kroki?

Sri Boromangara: Opowiadam się za pracą na rzecz utworzenia sojuszu, który równoważył by wpływy Chiengmai i Pegu w tym rejonie. Sułtan Malakki, Megat Iskandar również jest nam nieprzychylny.

Intaradża: Ale to właśnie te kraje zabrały nam kiedyś za naszych pradziadów szereg prowincji. Więc to równie my możemy czuć się upokorzeni tą sytuacją.

Sri Boromangara: To prawda, ale musimy stale utrzymywać w izolacji Malakkę, co więcej próbować „pchnąć” na nich Atjeh bądź Brunei. I tu też mam propozycję dla Ciebie, miłościwy Panie.

Intaradża: Jakaż to opcja?

Sri Boromangara: Rozwój punktów handlowych na Borneo, które w krótkim czasie mogą zaowocować przyciągnięciem do sojuszu Sułtanatu Brunei, dzięki czemu w łatwiejszy sposób stawimy czoła Malakce i jej ewentualnym sojusznikom. Po drugie rozwijając nasze włości na Borneo możemy przyczynić się do wzrostu naszej renomy oraz powiększenia terytorium własnego kraju.

Intaradża: Z tego co mówicie jedynym sojusznikiem na obecną chwilę wydaje się Kambodża.

Sri Boromangara: W rzeczy samej, jednak moi wysłannicy będą szukać przyjaciół też szerzej. Na pewno musimy utrzymać dobre kontakty z Lan Czang, tamtejszy władca wstąpił w sojusz z wielkimi Chinami, które i tak wzmacniają swoją pozycję kosztem Dai Viet, choć nieobce są wśród tego narodu tendencje wyzwoleńcze.

Intaradża: Róbcie jak uważacie, jedynie proszę was o to byście zdawali mi co jakiś czas odpowiednie raporty odnośnie uczynionych kroków. Nie chciałbym przejść do dziejów Ayutthayi, jako ten, który pogrążył kraj w wojnie domowej, bądź czymś jeszcze gorszym.

Sri Boromangara: Wielkość naszego kraju jest i moim największym celem, miłościwy Panie (…)

Kanclerz królewski wziął sobie te uwagi do serca. Jeszcze w tym samym roku powziął kroki, zmierzające do realizacji zamierzonych przedsięwzięć.

Zmiana suwaków w opcji obskurantyzm-innowacyjność, na korzyść zwiększenia szans otrzymania kolonistów. Spowodowało to wprawdzie pewne zamieszanie w kraju, ale do września sytuacja w kraju powróciła do normy i zupełnie zgasło zagrożenie wybuchem zamieszek.


Królestwo Ayutthayi położone było w środkowej części Płw. Indochińskiego i oblewane przez ciepłą Zatokę Syjamską. Państwa sąsiadujące z Ayutthayą wydawały się mieć żywotny interes w zupełnym zniszczeniu tego pokojowo żyjącego kraju. Najgorsze stosunki Ayutthaya posiadała z Malakką, która zatrzymywała Kuantan, zwany teraz Kelantanem, a który został zabrany długo przed wstąpieniem na tron króla Intaradży. Nieco mniej gorsze, ale również niezachęcająco działo się na granicy z Pegu i Chiengmai. Pegu sprawowało rządy nad tajską prowincją Tenasserim, a Chiangmai niedawno wyzwoliło się zupełnie spod władzy Ayutthayi. Na północy ufne w pomoc chińską Lan Czang zabrało kiedyś dumnym Tajom – Lavę i Leu. Jedynie Królestwo Kambodży kierowane przez Narayanana Ramadhipati było przychylnie nastawione do Ayutthayi.​

Wrogowie Ayutthayi.


Królestwo Ayutthayi w 1419 roku składało się z niewielkich pięciu krain: Ratburi, prowincja stołeczna Ayutthaya, Phuket, Ligor i Kedah.


Największym miastem w kraju pozostawała Ayutthaya, która liczyła 8 tys. mieszkańców. Drugim co do wielkości grodem był Kedah, zamieszkiwany w dużej mierze przez ludność wyznania islamskiego (7 tys. mieszkańców). Z dużych miast można jeszcze wyróżnić Phuket, który liczył ok. 6 tys. obywateli.


Na zabiegi dyplomatyczne kanclerza Sri Boromangary w Królestwie Kambodży, zareagowała szybko Malakka, fortyfikując graniczne prowincje Kelantan i Perak – marzec 1419.


15 maja 1419 roku podpisano już zupełnie oficjalnie sojusz Ayutthayi z Kambodżą, który wzmacniał bezpieczeństwo tych obydwu państw i skierowany był przede wszystkim wobec agresywnej Malakce.​

Po udanej reorganizacji polityki wewnętrznej kraju uczynionej przez kanclerza, rozpoczęto pracę nad unowocześnieniem armii, która to już wkrótce będzie „motorem” zmian na mapie politycznej indochińskiego regionu. Również we wrześniu postanowiono zbudować pierwsze trzy niewielkie okręty (galery), które pozwolą na podstawowe zabezpieczenie kraju możliwością desantowania się Malakki w stolicy Ayutthayi.​

11 września 1419 roku kanclerz Sri Boromangara postarał się o przyciągnięcie do sojuszu z Kambodżą, Królestwa Czampy, które wybitnie mogło odczuwać zagrożenie za strony Dai Viet, jako że trzymało ich Annam. Przyciągnięcie Czampy, nie spowodowało protestów Kambodży, ale nieco zatrzymało ich ekspansjonistyczne działania w stronę pozbawienia tego wschodniego sąsiada paru prowincji. Główny cel tego obronnego sojuszu to przecież Malakka. Władca Czampy, Jaya Sinhawarman V okazał się dobrotliwym władcą i kanclerz wrócił do Ayutthayi z kufrem pełnym podarków dla Intaradży.

1419 – przegląd sytuacji międzynarodowej:


-22 stycznia: Obywatele Dai Viet zrzucają zależność od Chin i wypowiadają posłuszeństwo cesarzowi. Król Le Loi z dynastii Le nie przestraszył się groźby chińskiej interwencji i gorączkowo przygotowuje kraj do obrony.

-20 kwietnia: Sułtanat Bantem i Cesarstwo Majapahit wstępują w sojusz militarny.


-29 kwietnia: zawarto porozumienie handlowe między Królestwem Pegu a Sułtanatem Malakką, mające raz na zawsze zakończyć spory między dwoma centrami wymiany towarowej.

-8 maja: Sułtanat Bengalu i Królestwo Arakan wstępują w sojusz militarny.

-3 czerwca: odpowiedzią na alians Ayutthayi z Kambodżą – jest sojusz Królestwa Chiengmai z Królestwem Pegu.

-12 sierpnia: Chiny wypowiadają wojnę buntownikom z Dai Viet, po stronie chińskiej opowiada się Lan Czang.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1420

Mariaże, mariaże…​

Na przełomie stycznia i lutego roku 1420 Sułtanat Malakki ukończył budowę fortyfikacji w dwóch graniczących z naszym krajem prowincjach – Kelantan (Kuantan) i Perak. Również Królestwo Czampy, nasz nowy sojusznik zakończył fortyfikowanie delty rzeki Mekong, a konkretnie miasta o oryginalnej nazwie Oc Eo.

30 stycznia, pałac królewski w Ayutthaya;

Raport kanclerza Sri Boromangary:

(…)najlepszym zaś sposobem na trwałe zawiązanie więzów sojuszniczych jest przypieczętowanie tego układu trwalszym to jest związkiem małżeńskim. Przeto wysłaliśmy królewiczowi kambodżańskiemu, Narayanowi – naszą najpiękniejszą księżniczkę Prajantrikę Suyavahati, którą poślubił piętnaście dni temu, dając wyraz dozgonnych chęci do utrzymywania z naszym krajem jak najlepszych stosunków. Ufamy, że sojusz oparty teraz na wartościach ponadczasowych przyczyni się do jeszcze większego polepszenia naszych relacji z Królestwem Kambodży (…)

Królewski mariaż z Kambodżą zwiększa szansę Ayutthayi na osiągnięcie hegemonii w tym rejonie.​

W marcu br. oddano do użytku 3 niewielkie okręty ochrony (dozoru) wybrzeża Zatoki Syjamskiej. Otrzymały one nazwy: „Prayasani”, „Inthasanon” i „Nuntharajjani”. Trwają prace nad opracowaniem planu jeszcze większej rozbudowy floty, ale to będzie wymagało polepszenia wpływów do kasy królewskiej, a zabierze to trochę czasu.

Trzy okręty to jeszcze zdecydowanie za mało by stawić czoło Malakce.​

4 maja to kolejny dzień wielkiego triumfu Ayutthayi. Tym razem zawarto królewski mariaż z Królestwem Czampy. Za mąż wydano jedyną córkę króla Intaradży, Sunmiyundżanę Tayavattanę. Jej wybranym został królewicz czampański – Kutsuan Arlaondjani. Idea kanclerza Sri Boromangary triumfuje – sojusz ajutthajsko-kambodżańsko-czampański wzmocniony dwoma układami małżeńskimi wydaje się jeszcze bardziej trwalszy, co doskonale rokuje na przyszłość.

Zawarcie mariażu z Czampą wydatnie poprawia nasze stosunki z tym krajem.​

Kedah, siedziba cechu kupieckiego, 30 czerwca;

Z rozmowy między kanclerzem Sri Boromangarą a szefem kupców w tym regionie Tao Mongkutem Rai

Mongkut: (…)wasza kanclerska mość, nasi kupcy potrzebują szerszych kontaktów handlowych z naszymi sąsiadami, szczególnie z państwami wyspiarskimi, aby móc bardziej zyskiwać na wymianie towarowej.

Sri Boromangara: Wielce miłościwy nasz Pan, Intaradża jest zdania, że po pierwsze musimy rozwijać armię, aby stawić czoło koncentrycznej inwazji Pegu, Chiengmai i Malakki. A wtedy wybaczcie, ale kontakty handlowe nie przyniosą nam spodziewanych zysków.

Mongkut: Radzi byśmy byli, gdyby wasza kanclerska mość mógł przekonać naszego wybitnego władcę o możliwym osiągnięciu przez nasz kraj jak największych profitów, które to nam dadzą solidne wpływy do kasy królewskiej.

Sri Boromangara: Mogę wam obiecać, że poruszę ten temat przy rozmowie z naszym władcą, ale ostatnie słowo należy do niego samego i on tylko podejmie decyzję czy przekazać wam odpowiedni glejt uprawniający was do podróży zamorskich czy też nie.

Mongkut: Czcigodny Kanclerzu, nasz kraj jest ewidentnie podzielony na wpływy handlowców z Pegu i Malakki i naszym zdaniem, należałoby jak najszybciej pozwolić kupcom z Ayutthayi konkurować na rynkach tychże wielkich targów (…)

Rynek w Pegu obejmuje północną i środkową część Ayutthayi i obecne obroty nie przekraczają 280 tysięcy złotych rupii indochińskich.


Rynek w Malakce jest trochę słabszy od targu w Pegu, niemniej obejmuje oprócz płd. części Płw. Indochińskiego szereg wysp takich jak np. Sumatra, Borneo, Jawa, Celebes, Moluki. Wartośc obrotów wynosi dokładnie 267 tysięcy złotych rupii indochińskich.


Sytuacja wyznaniowa w Ayutthayi, Kambodży i Czampie na lata 1419-1420; w Ayutthayi spore problemy sprawia mniejszośc islamska umiejscowiona w Kedahu, Czampa boryka się z wyznawcami hinduizmu w prowincjach Panduranga i Kadran.


23 września udało się podpisać umowę o swobodnym przemarszu wojsk ajuttańskich na terenie Sułtanatu Brunei, co ma związek z planowanym gospodarczym wykorzystaniu ziem Borneo, pozostających bez przynależności państwowej. Wg planu kanclerza Sri Boromangary pierwsze próby kolonizowania powinny nastąpić w roku przyszłym.


Ayutthaya na koniec roku 1420:

2 kupców, 0 kolonistów, 3 dyplomatów, 2 misjonarzy.


1420 – przegląd sytuacji międzynarodowej:

-1 stycznia: zanim zawarliśmy królewski mariaż z Czampą, państwo to zdołało się zabezpieczyć na północnym-zachodzie zawierając taki sam układ z Królestwem Lan Czang.

-3 stycznia: Królestwo Korei przyłączyło się do sojuszu z Cesarstwem Chin i do wojny przeciw Dai Viet.

-4 stycznia: zawarcie królewskiego mariażu między Sułtanatem Bengalu a Królestwem Arakan.

-6 maja: zawarcie królewskiego mariażu między Imperium Timura a Sułtanatem Delhi, tworzący nową jakość – wielki sojusz militarny na zachód od Ayutthayi.

-13 maja: Królestwo Lan Czang zawiera królewski mariaż z Państwem Szan, które jest realnie zagrożone przez ekspansję chińską na tym obszarze.

-2 lipca: Ofiarą wielkiego sojuszu Delhi z Imperium Timura pada Sułtanat Beludżystanu zaatakowany jeszcze przy współudziale Ordy Kazachskiej i Kaszmiru.


-26 października: W Królestwie Korei wybudowany zostaje Chiphjondżon – Pałac Zebranych Cnót. To niewątpliwie wybieg króla Sejonga wobec bogatych możnowładców, kraj toczy przecież niewygodną wojnę z Cesarstwem Japonii i poparcie tej wpływowej grupy jest mu bardzo potrzebne.


-na froncie wojny między Chinami, Lan Czang, Koreą a Dai Viet można zaobserwować wielką bitność oddziałów Wietnamczyków, którzy mimo skrajnie niekorzystnej sytuacji za wszelką cenę starają się powstrzymać wroga. Stolica Lan Czang jest oblężona przez armię królewską Le Loi. Chińczycy z kolei wchodzą na terytorium Dai Viet i próbują opanować Tonkin, Lan Czang z kolei pragnie odciąć Wietnamczyków od wybrzeży Morza Południowochińskiego poczynając od opanowania Tanh Noah.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1421

Wojna Narodu Pokoju​

3 stycznia Królestwo Kambodży nieoczekiwanie wypowiedziało wojnę Królestwu Lan Czang, już od około dwóch lat toczącego wojnę z Dai Viet. Była to dość zaskakująca informacja dla obydwu sojuszników Kambodży – Ayutthayi i Czampy. Przyjęta została z takim niedowierzaniem, że Czampa zerwała sojusz z Kambodżą, a u nas…

Ayutthaya, pałac królewski, 4 stycznia;

Skrót rozmowy między królem Intaradżą a kanclerzem Sri Boromangarą i dowódcą sił lądowych Phrao Ramatem Sekku

Intaradża (…)powiedzcie mnie jedną rzecz. Dlaczego takiej decyzji odnośnie wypowiedzenia wojny, Kambodżańczycy nie ustalali z nami?

Sri Boromangara: Miłościwy Panie, ich władca Narayanan podjął te lanczańskie wyzwanie w trosce o los mniejszości kambodżańskiej w nadgranicznych prowincjach. My też mamy sporo zastrzeżeń co do sposobu prowadzenia polityki narodowościowo-asymilacyjnej przez króla Lan Czang.

Intaradża: Jakie stanowisko wypadałoby zatem zająć?

Marsz. Ramat: Myślę, że możemy polegać na naszej armii, która z powodzeniem może odebrać niegdyś zagrabione ziemie przez Lan Czang. W połączeniu z armią kambodżańską, która liczy ok. 20 tys. żołnierzy, możemy nawet pokusić się o sprowadzenie Lan Czangu do roli państwa zależnego od nas.

Intaradża: Jakie stanowisko zajęły Chiny?

Sri Boromangara: Oficjalnie cesarz postanowił nieinterweniować w sporze między Kambodżą a Lan Czang, więc mamy możliwość zupełnego rozgromienia tego państwa, tym bardziej że w ich stolicy już „siedzą” Wietnamczycy. Będziemy mieć zatem ułatwione zadanie, miłościwy Panie.

Marsz. Ramat: Warto by było z powrotem przyciągnąć do sojuszu Czampę, zawsze warto mieć zabezpieczenie od wschodniej strony, tak by Kambodża nie była niemile zaskoczona.

Sri Boromangara: Miłościwy Panie, decyzja należy do Ciebie, jaką odpowiedź dajemy Kambodży?

Intaradża: Przyłączamy się do wojny, ryzyko musi być podjęte (…)

Kanclerzowi Królestwa Ayutthayi udało się w krótkim czasie „przyciągnąć” z powrotem do sojuszu Czampę, wskutek czego połączone siły trzech państw Płw. Indochińskiego bez trudu mogły się „zająć” płd. prowincjami Królestwa Lan Czang. Czampa zerwała przy okazji królewski mariaż z Lan Czang, co wydatnie odbiło się na jej sytuacji wewnętrznej. Wojska czampańsko-kambodżańskie wkroczyły na tereny płd-wsch. tego państwa i zaczęły oblegać Savannakhet. Natomiast 11-tysięczny korpus wojsk ajuttańskich wyruszył na zdobycie miasta Tai Panom, leżącego w prowincji Leu i odebranego kiedyś naszemu krajowi jeszcze za panowania wcześniejszych dynastii. Do pierwszych walk z wojskami lanczańskimi doszło pod murami miasta Tai Panom w dniach od 18 do 23 stycznia. Marszałek Ramat zrazu odniósł przewagę nad wrogimi jednostkami, jednakże zastosowany przez nich fortel spowodował odwrót części sił Ayutthayi i zarazem wycofanie się z pola walki. Utracono spory procent żołnierzy, co zadecydowało o nowym poborze do armii, który niezwłocznie uczyniono.

Wojska ajuttańskie poniosły pierwszą porażkę.


Sytuacja Królestwa Lan Czang staje się trudna…​

Co ciekawe, wycofujący się na północ korpus sił lanczańskich dążący do połączenia się z resztą sił po drugiej stronie rzeki Mekong w Vientiane stoczył jeszcze jedną zwycięską bitwę, tym razem z wojskami kambodżańskimi pod wodzą króla Narayanana. Kambodżańczycy musieli połknąć tak jak i my pigułkę klęski, więc postanowili wrócić do Angkor Wat i dokonać nowego przegrupowania sił, by wyruszyć znowu. W międzyczasie my ruszaliśmy już z nową armią na Tai Panom i dotarliśmy tam 16 kwietnia, zrazu rozpoczynając oblężenie tego miasta. Całe szczęście, że główna armia lanczańska „czeka” na Wietnamczyków, inaczej na pewno rzuciłaby się na nas. Równocześnie do naszych działań wojska Czampy zaczęły oblegać Savannakhet.

Początek oblężenia Tai Panom, stolicy lanczańskiej prowincji Leu przez wojska ajuttańskie.​

Kanclerz Sri Boromangara wysłał przedstawicieli naszego kraju do Bandar Seri Begawan, na dwór sułtana Brunei z zapytaniem o możliwość dołączenia do sojuszu z nami, Kambodżą i Czampą. Usłyszeliśmy niestety niewiele poza wspieraniem naszych działań i modlitwą o zwycięstwo.

Brunei odmawia przyłączenia się do sojuszu – 3.V.​

5 czerwca mury Tai Panom opuszcza niewielka armia lanczańska, która próbuje „zdjąć” pierścień oblężenia zawiązany przez nasze wojska i posiłki kambodżańskie, który dotarły jakiś czas później. Bitwa która rozgorzała wczesnym świtem trwała do późnych godzin nocnych, ale zakończyła się naszym zwycięstwem.

Wygrana pod Tai Panom podbudowała morale żołnierzy Ayutthayi.​

21 czerwca przynosi złowróżbną informację z zagranicy. Oto Sułtanat Malakki podpisał umowę o sojuszu z Królestwem Pegu i Królestwem Chiengmai. Co to oznacza dla Ayutthayi nietrudno zgadnąć. Konflikt z Lan Czang musi być szybko zakończony.

Sytuacja geopolityczna Ayutthayi pogorszyła się znacznie wskutek porozumienia Pegu, Chiengmai i Malakki.​

1 sierpnia ukończono reformę naszych sił lądowych co pozwoli na lepszą koordynację działań wojskowych i wydatniejsze operowanie armią, co nie pozostanie bez znaczenia w obecnej chwili.

Armia ajuttańska będzie teraz walczyła lepiej.


Obecnie trwają pracę nad poprawą jakości naszego handlu. ​

16 września nadeszły pomyślne wieści z frontu wojny z Lan Czang. Nasze oddziały udanie zakończyły oblężenie Tai Panom i wkroczyły do miasta radośnie witane przez sporo ludności tajskiej, która przez lata była niesprawiedliwie traktowana przez poszczególnych władców Lan Czangu i ich edykty. Armia ajuttańska wyruszyła teraz w górę rzeki Mekong pod Lava, aby i tam dokonac wyzwolenia ludności tajskiej spod okupacji lanczańskiej. Do naszych niewielkich sił ma dojść potężna 31-tysięczna armia kambodżańska króla Narayanana. Spowoduje to niewątpliwie przyśpieszenie oblężenia i kolejnego naszego zwycięstwa. Równocześnie kanclerz Sri Boromangara nie czekając na ewentualne nowe sukcesy naszych żołnierzy, próbuje paktowac z Lan Czangiem, za warunek zakończenia wojny stawiając przekazanie nam Tai Panom. Niestety Lan Czang odmawia dwa razy (24.IX., 25.X.), licząc zapewne na ponowny sojusz z Chinami i odwrócenie sytuacji na froncie na swoją korzyść.

Tai Panom znowu tajskie – wrzesień 1421 rok.​

Okazało się, że Lan Czang udało się z powrotem przyciągnąć Cesarstwo Chin do swojego sojuszu, zatem nasza sytuacja na froncie musi być jak najszybciej rozwikłana, gdyż walki ze znacznie liczniejszymi wojskami chińskimi nigdy nie należą do przyjemnych. 8 listopada jest zatem dniem zwrotnym w całej naszej kampanii z Lan Czang. Dobrze, że Chińczycy walczą jeszcze z Dai Viet, co daje nadzieję na pewne ich zatrzymanie zanim dotrą do granic państw naszego sojuszu. W dalszym ciągu oddziały ajuttańsko-kambodżańskie oblegają Lavę, a siły kambodżańsko-czampańskie Savannakhet.

Ayutthaya na koniec roku 1421:

6 kupców, 1 kolonista, 0 dyplomatów, 4 misjonarzy.

1421 – przegląd sytuacji międzynarodowej:

-1 stycznia: Chanat Czagataja przyłączył się do sojuszu z Chinami, Koreą i Lan Czang.

-5 stycznia: Królestwo Myanmar zaatakowało Królestwo Arakan, licząc na łatwe zagarnięcie tego państwa-miasta położonego nad Zatoką Bengalską. Sułtanat Bengalu, na który tak liczyli Birmańczycy wycofał się z sojuszu.

-1 marca: Myanmar zdradzony przez Bengalczyków podpisał nową umowę o sojuszu z Assamem.

-18 kwietnia: Bengal wycofawszy się z wojny przeciw Arakanowi, zmienił front i teraz wstąpiwszy w sojusz z tym państwem, wydatnie utrudni Myanmar osiągnięcie szybkiej wygranej.


-21 maj: na tron w Delhi wstępuje Mubarak Szah, będący już trzecim władcą o tym imieniu. Na uroczystość intronizacji wysłano specjalnego przedstawiciela Królestwa Ayutthayi.

-na froncie wojny Dai Viet z Chinami, ci ostatni zdołali zdobyc Tonkin, wojska chińskie szykują się teraz by odbic stolicę Lan Czang z rąk Wietnamczyków, wojska Dai Viet króla Le Loi jak tylko mogą starają się przeszkodzic Chińczykom w osiągnięciu tego celu. Chińczycy oblegają też Tanh Noah, port nad Morzem Południowochińskim.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1422

Wyrównana krzywda​

5 stycznia kanclerz Sri Boromangara udał się do Hue na spotkanie ze swoim odpowiednikiem ze strony Dai Viet – Le Than Fa Nguyenem, aby omówić sprawę przyłączenia się tego państwa do sojuszu z Ayutthayą, Kambodżą i Czampą, aby wspólnie stawić czoło przewidzianej nawale chińskiej, która już niebawem może pojawić się u wrót południa Indochin.

Hue, siedziba władz prowincjonalnych, styczeń br.

Z rozmowy kanclerza Sri Boromangary z kanclerzem Dai Viet, Le Than Fa Nguyenem.

Fa Nguyen: (…)na obecną chwilę nasi dyplomaci próbują rokowań z Chińczykami, mamy szansę zakończyć ten konflikt bez strat terytorialnych, co zawdzięczamy również waszym zaangażowaniu w Lan Czang, jednakże stanowisko mojego władcy jest jasne i wyraźne, nie włączamy się teraz w żaden sojusz.

Sri Boromangara: Gorzko mnie słyszec te słowa, ale przecież wydatnie byśmy was odciążyli od groźby zawłaszczenia waszym krajem przez wojska chińskie. Wojska czampańskie są gotowe przejść przez Hue i Tanh Noah i wspomóc was w walce o utrzymanie Hanoi.

Fa Nguyen: Dai Viet przez wiele lat było pod chińską kontrolą, więc nasza myśl taktyczna, rozumowanie podczas walk nie pozostaje znacznie z tyłu od chińskich działań na froncie, dajemy sobie radę z nimi, mimo że jesteśmy sami i mimo, że mamy jeszcze na „głowie” szykującą się na nas armię lanczańską.

Sri Boromangara: Nasza propozycja będzie jeszcze parę razy ponawiana, bardzo chcielibyśmy was widzieć w naszym sojuszu, tym bardziej, że jak mówicie orientujecie się w wojennym „rzemiośle” Chińczyków.

Fa Nguyen: Nasz władca Wielki Le Loi powtarza nam setki razy, że zawsze najlepiej polegać na sobie niż na innych, zawsze lepiej jest samemu zwyciężać niż dzielić się z innymi. Wtedy i zwycięstwo daje zupełnie inny smak niż odniesione wspólnie.

Dai Viet odrzuca propozycje wejścia do sojuszu.​

W marcu sformowano nowe 3 tys. piechoty, potrzebne do odparcia ewentualnej agresji Chiengmai, Pegu i Malakki. Cały czas mamy nadzieję, że do ataku tych trzech państw nie dojdzie. 6 kwietnia król Intaradża podpisał edykt uprawniający kupców z naszego kraju do podróży zamorskich do różnych centrów handlowych. Na początku nasi kupcy skupią swoją uwagę na targach w Pegu i Malakce.

Nasi kupcy otrzymali specjalny glejt, dzięki czemu poprawi się wydolność finansowa Ayutthayi.


Obecnie prowadzone są prace nad poprawą jakości walki naszej floty.​

Na froncie wojska ajuttańsko-kambodżańskie oblegają Lavę nad rzeką Mekong, Po wielkiej 31-tysięcznej armii króla Narayanana pozostała mniej więcej 1/3. Również nasze wojska cierpią głód i niedożywienie z powodu przedłużającego się oblężenia tego miasta. Dobrze, że Chińczycy zajęci wyzwalaniem stolicy Lan Czang spod panowania Wietnamczyków nie ruszają na odsiecz Lavie. Rozbili by nas bez trudu. Tylko armia lanczańska postanowiła „wyrównać” rachunki z armią kambodżańsko-czampańską, która zdobyła wreszcie Savannakhet (4.V.), jednakże ich atak został odparty. Kanclerz Sri Boromangara po raz kolejny apeluje do dworu Lan Czang o przyjęcie warunków pokojowych na mocy których przejmiemy Tai Panom, ale wrogowie są dalej nieugięci (15.IV.), zatem walka trwa dalej.

Oblężenie Lava powoli zbliża się ku końcowi – lipiec 1422. ​

7 sierpnia Dai Viet udaje się zakończyć konflikt z Cesarstwem Chin na wyjątkowo wygodnych warunkach, płacą cesarzowi tylko 145 tysięcy liangów, co w obliczu utraty paru prowincji stawia władcę Dai Viet, Le Loi w wyjątkowo dobrym świetle dla własnych poddanych, co zresztą wkrótce wykorzysta do własnych celów. Pokój wietnamsko-chiński ma jeszcze jedną wadę, teraz Chińczycy będą mogli znacznie bardziej pomóc Lan Czang, co sprawi, że nasze sukcesy na froncie szybko mogą się zmienić w upokarzające porażki. W kraju zakończyliśmy reformę marynarki wojennej (1.IX.), ale przed nami jeszcze kosztowna rozbudowa tej formacji zbrojnej, jeśli myślimy o uczynieniu Ayutthayi mocarstwem kolonialnym.

To pierwsza z wielu czekających naszą marynarkę wojenną – reform.


Aktualnie zaczynamy pracę nad poprawą jakości naszych dróg, co przyda się w obliczu przedłużającej się wojny, by szybciej nadsyłać posiłki. ​

17 września to wielki dzień dla wojsk ajuttańsko-kambodżańskich. Wyczerpani głodem obrońcy Lavy kapitulują wobec sprzymierzonych sił, a do miasta wkracza nasz wielki marszałek Ramat, zatykając proporzec Ayutthayi na miejskim ratuszu.

Wzięcie Lavy oznacza prawdziwy przełom w wojnie z Lan Czang i możliwość szybszego zakończenia wojny.​

21 września podpisaliśmy w końcu układ pokojowy z Lan Czang, na mocy którego do Królestwa Ayutthayi powróciła prowincja Leu, a z nią tajskie miasto Tai Panom. W granicach Lan Czang pozostało Savannakhet i Lava, więc nasze stosunki z tym krajem nie będą jeszcze się na tyle poprawiały, by mówić o trwałym pokoju. Ludność tajska zamieszkała w Lava będzie jeszcze musiała poczekać na wyzwolenie. Kanclerz i król cieszą się wielce, że nie doszło ostatecznie do konfrontacji z wojskami chińskimi, których obecność na Płw. Indochińskim i ich ewentualne sukcesy mogłyby „popchnąć” Chiengmai, Pegu i Malakkę do wypowiedzenia nam wojny. Zatem ryzyko się opłaciło.

Granice Ayutthayi zostały powiększone w kierunku północno-wschodnim, przejęte miasto Tai Panom jest ośrodkiem wydobycia rud miedzi, ale jest straszliwie spustoszone przez działania wojenne, zatem na prawdziwy rozkwit nowego grodu trzeba będzie jeszcze poczekać. ​

5 listopada próbujemy ponownie przyciągnąć Sułtanat Brunei do naszego sojuszu, lecz władca tego kraju nie wykazuje chęci do przyłączania się w taki alians. Może sytuacja się poprawi, gdy zostanie wybudowany punkt handlowy na Borneo i blisko granic Brunei. Czampa natomiast próbuje załagodzić kryzys w stosunkach z Lan Czang, odnawiając zerwany mariaż w dniu 8 grudnia.

Ayutthaya na koniec roku 1422:

6 kupców, 1 kolonista, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1422 – przegląd sytuacji międzynarodowej:


-w roku 1422 nowi władcy na Płw. Indochińskim pojawiają się w dwóch państwach: w Myanmarze król Thihathu, w Asamie król Suphakpa. Ponieważ oba kraje są ze sobą w sojuszu, będą próbowały zapewne ograniczyć wpływy sojuszu bengalsko-arakańskiego, który ten rok może zaliczyć do bardzo udanych.


-styczeń: władze chińskie tworzą nowe centrum handlowe w Pekinie z początkowymi obrotami na sumę 241 tysięcy liangów, co ma poprawić kontakty handlowe z Koreą, Manczu i Mongolią. Nasi kupcy chętnie by i tam pojechali jednakże na obecną chwilę priorytetami są osiągnięcie jak najlepszej pozycji handlowej w Pegu i Malakce.

-28 luty: Sułtanat Delhi zaczyna znów „porządkować” na subkontynencie indyjskim, ich ofiarą pada Jodhpur zaatakowany przez przeważające siły Mubaraka Szaha III.


-4 lipca: w Bengalu został podpisany układ pokojowy między Królestwem Myanmar a Królestwem Arakan i Sułtanatem Bengalu na mocy którego Myanmar płaci 18 tysięcy złotych rupii indochińskich oraz oddaje Czin – Arakanowi.


-15 sierpnia: pozbawiony grożby chińskiego odwetu król Dai Viet, Le Loi postanawia przekształcic swoje państwo w cesarstwo, co nie jest niestety dobrą wróżbą na polepszenie stosunków z Czampą, a więc i z naszym sojuszem.


-23 września: Cesarstwo Japonii zaniepokojone pojawieniem się nowego centrum handlowego w Pekinie postanawia odpowiednio zabezpieczyć interesy handlowe swoich kupców i podpisuje porozumienie handlowe z Chinami.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1423

Progresja handlu​

W styczniu wysłano w końcu kupców do zagranicznego centrum handlowego. Zanim podjęto decyzję, przeprowadzono wywiad środowiskowy na dwóch najbliższych targach, Pegu i w Malakce, jakie towary znajdują obecnie największy popyt. Po drugie trzeba było też mieć na uwadze koszt umieszczenia danego kupca w centrum handlowym. Dane z początku roku przedstawiały się następująco: najdrożej było na wyspie Hajnan i w Szanghaju – aż 10 tys. cesarskich liangów , drogo było też w Malakce – 9 tys. rupii. Względnie tanio było w dalekim Delhi i Pekinie – tylko 5 tysięcy odpowiednich walut. Najtańszą opcją okazało się Pegu, gdzie wymagano tylko myta w wysokości 3 tys. złotych rupii indochińskich, co przy naszych skromnych możliwościach budżetowych, wydawało się zbawienne. Wysłano aż 6 kupców (koszt łączny: 18 tys. złotych rupii ind.), z których każdy pochodził z innej prowincji kraju. I tak kupiec Le Chang, Taj pochodzenia wietnamskiego handlował trzciną cukrową, Shanyarayan z kolei handlował zbożem, kupiec Maluo Keram rybami, Thanghijjana – wyrobami z porcelany, a dwaj kupcy z płn. i płd. zagłębia miedziowego (Phrao Raya i Marak Raj Sańdź) wieźli ze sobą do Pegu pokaźne transporty wyrobów z miedzi.

Rozpoczęta „ekspansja” handlowa.​

Na targ handlowy w Pegu dotarli 10 lutego i zrazu odnieśli wielki sukces, gdyż ich towary prędko znalazły nabywców wśród kupców z pozostałych państw Płw. Indochińskiego. Nie udało się tylko Phrao Rayi, który musiał powrócić z powrotem do Tai Panom. Zostanie wysłany do innego centrum handlowego i tu myśli się o Delhi bądź Pekinie. Pozostałych pięciu kupców będzie odtąd przynosiło dochody Królestwu Ayutthayi w wysokości 11, 5 tys. złotych rupii indochińskich każdego roku, co znacząco poprawi sytuację finansową kraju.

Pegu „zdobyte” przez ajuttańskich kupców.​

27 marca nasz młody królewicz, syn Intaradży – Adź Sangańdż poślubił przysłaną mu przez sułtana Brunei, księżniczkę Miyaghati Ismena, co przyczyniło się do poprawienia naszych wzajemnych relacji z tym państwem.

Królewski mariaż z Sułtanatem Brunei wzmocni jeszcze bardziej nasz prestiż na arenie międzynarodowej.​

1 czerwca zakończono rozbudowę najważniejszych dróg w naszym kraju, najbardziej zwrócono uwagę na trakt łączący Ayutthayę z Malakką na południu i jemu to właśnie poświęcono najwięcej czasu. Drugą korzyścią wynikającą z poprawy infrastruktury jest możliwość wybudowania w poszczególnych największych miastach naszych 6 prowincji – budynków poborców podatkowych, co znacząco poprawiłoby nasze możliwości budżetowe.

Nasz kraj może teraz raptownie zwiększyć swoje dochody. ​

Ayutthaya, pałac królewski, 3 czerwca;

Z rozmowy króla Intaradży z naczelnym skarbnikiem królewskim, Amiranjani Pratap Wangiem.

Amiranjani: (…)Miłościwy Panie, to wielkie dobrodziejstwo i należy z tego jak najlepiej skorzystać, nasz kraj potrzebuje większych zdolności finansowych, by mógł pozwolić sobie chociażby na rozbudowę armii czy floty, a przecież w planach mamy ekspansję zamorską.

Intaradża: Dopóki będę żył, moim celem będzie zapewnienie pokoju moim poddanym oraz nie prowokowanie ich do buntu. Każdego dnia wielkie dzięki składam Buddzie, że dał nam zwycięstwo w narzuconej przez Kambodżę wojnie z Lan Czang. A teraz gdy mi mówicie o profitach jakie odniesie nasz kraj dzięki uciskowi ludności poprzez wprowadzenie nowych podatków to aż robi mi się niedobrze. Oprócz tego, że taka decyzja nie spodoba się ludności, to jest szalenie kosztowna – wprowadzenie reform o jakich mówicie pochłonie aż 300 tys. rupii!

Amiranjani: Miłościwy Panie, jeśli taka jest Twa wola, niechże się stanie według Twego rozkazu. Ja wierny sługa wasz, wyraziłem tylko swoje zdanie, które nie ma znaczenia wobec Twego sprzeciwu.

Intaradża: Uważam, że nic tak krajowi nie pomoże jak ekspansja ale w wydaniu handlowym. Nasi kupcy już odnoszą sukcesy w Pegu, a gdybyśmy teraz zaczęli tworzyć budynki poborców podatkowych, nie moglibyśmy wysyłać nowych. Mamy przecież ambicje co do udziału naszych handlowców i w Pekinie i Delhi, nie mówiąc o „podkopaniu” wpływów handlowych Malakki na jej własnym terenie.

Amiranjani: Jeśli Wasza wola się zmieni, proszę natychmiast po mnie posłać, czekam na rozkazy, miłościwy Panie (…)

Ale władca zdania nie zmienił. Na jego decyzję zapewne wpływ miał katastrofalny stan budżetu kraju, który w chwili rozmowy ze skarbnikiem wynosił tylko 18 tys. złotych rupii indochińskich. W roku 1423 planowano jeszcze jeden wydatek związany z dyplomacją, przeto władca nie wyrażał zgody na wprowadzanie pewnych innowacji od razu.

Postępując zgodnie z wytycznymi dotyczącymi rozwoju handlu, przystąpiono do prac nad poprawą jakości tego działu gospodarki narodowej. Za jakiś czas umożliwi to tworzenie punktów handlowych - zaczątków ekspansji kolonialnej Królestwa Ayutthayi.​

1 sierpnia wysłano kolejnego pełnomocnika Ayutthayi na dwór obecnie już cesarza Le Loi, władcę Dai Viet z zapytaniem o możliwość wejścia w sojusz z nami, Kambodżą i Czampą. Odpowiedź odmowna oznaczała, że Cesarstwo Dai Viet może spróbować zbrojnie „wyrównać” rachunki z Czampą co i nasz kraj postawiłoby znowu w obliczu narzuconej wojny.

Dai Viet odmawia – coraz większe zagrożenie dla Czampy.​

13 grudnia król Intaradża postanowił poprawić nieco popsute relacje z Kambodżańczykami, szczególnie gdy nie uzyskali oni żadnych cesji terytorialnych ani odszkodowań po wygranej wojnie z Lan Czang. List polecający i podarek w formie wyrobu porcelanowego dla króla Narayanana odmienił nieco oblicze naszych wzajemnych stosunków.

Ayutthaya na koniec roku 1423:

2 kupców, 1 kolonista, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1423 – przegląd sytuacji międzynarodowej:


-w roku 1423 w krajach Płw. Indochińskiego pojawił się nowy władca w Pegu, starego króla Razadarita zastąpił Binnya Dammayaza.


-1 stycznia: Chińczycy ustanowili nowe centrum handlowe na wyspie Hajnan, łączne obroty na tym targu nie przekraczają 245 tysięcy liangów.

-2 stycznia: Królestwo Szan atakuje Królestwo Assam w zach. części Płw. Indochińskiego, narażając się jednocześnie na odwet ze strony Myanmaru, który pośpieszył z pomocą zaatakowanemu Assamowi.

-14 lipca: Królestwo Korei wchodzi w królewski mariaż z cesarskimi Chinami szukając zapewne sposobu na to, by wszelkimi sposobami zatrzymać japońską ofensywę w ich kraju i skorzystać z chińskiej pomocy militarnej.

-15 grudnia: Królestwo Szan natomiast znalazło sobie sojusznika w postaci Chin i Lan Czangu. Oczywiście państwa te nie dołączyły do wojny z Asamem i Myanmar, ale powoli w płn. części Płw. Indochińskiego zaczynają się tworzyć niebezpieczne sojusze, co dla planów Ayutthayi i pozostałych państw tego regionu nie związanych w żaden sposób z Chinami jest wybitnie niekorzystne.


-wojna Szan z Assam i Myanmar na koniec 1423 roku przedstawia się następująco: wojska assamskie za wszelką cenę próbują zdobyc Myitkyinę w płn. części Królestwa Szan, co ma takie znaczenie, że odsunie w czasie bezpośrednie zaatakowanie stolicy Assamu. Armia szańska oblega stolicę Myanmaru, Avę i jeśli zdobędzie ten gród, najprawdopodobniej Myanmar wycofa się z wojny.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1424

Nowy król, stare problemy​

Ayutthaya, pałac królewski, 10 stycznia;

Król Intaradża na łożu śmierci.

Intaradża (…)chciałbym, byście pamiętali, że najważniejszą sprawą jest takie kierowanie państwem, aby nie powodować wzajemnych waśni, by nie doprowadzać do kłótni z wyznawcami innych religii w naszym państwie…

Adź Sangańdż: Ojcze, spełnimy Twą wolę i ja jako nowy władca będę sumiennie dbał o naszych poddanych.

Intaradża: Synu, chcę byś z kolei Ty zostawił nasz kraj, jeszcze bardziej potężniejszy niż obecnie jest, by za Twego panowania udało się skolonizować Borneo i uzyskać jeszcze więcej spornych terenów, jakie zabrali nam sąsiedzi. Niech Budda Cię prowadzi!

Adź Sangańdż: Ojcze, tak bardzo będzie nam brakować Twego dobrego słowa. Poddani Cię uwielbiają za Twą dobroć.

Intaradża: Chciałbym, byś Ty też był dobry dla mieszkańców naszej ziemi. A teraz idź, chcę odejść w spokoju duszy…

Król Intaradża zmarł po 15-latach panowania (1409-1424) wskutek zatrucia grzybami.


Następcą Intaradży został jego syn Adź Sangańdż, który przybrał imię Boromaradży. Był to już drugi władca pod tym imieniem w historii kraju Tajów.​

Z mowy pożegnalnej wygłoszonej przez kanclerza Sri Boromangarę podczas rytualnego pogrzebu króla.

„Miłościwy Pan, Nasz Władca, Król Ayutthayi i Patron Indochin, Pierwszy Prowincji Ratburi, Ayutthayi, Kedah, Ligor, Phuket i Leu, Wielki Intaradża Suphannaphum odszedł w chwale do wieczności parę dni temu. Chciałbym przypomnieć wam, drodzy zebrani jak ogromną pracę wykonał na rzecz dobrobytu swojego narodu. Objąwszy tron w 1409 roku po śmierci Rama Thibodiego II z dynastii Uthong, nie spodziewał się zapewne aż takich trudności w rządzeniu krajem. Wynikały one z zaboru spornych terenów przez Chiengmai, Pegu, Malakkę i Lan Czang, które wykorzystując naszą niepewną sytuację – zaczęły decydować za nas o statusie danych ziem, leżących w Królestwie Ayutthayi. Kraj został pozbawiony wielu dóbr z prowincji bezprawnie zaanektowanych. Nasz król, który mógł wypowiedzieć wojnę poszczególnym sąsiadom, nie uczynił tego w trosce o naszych poddanych. Rozwijał wszelkie działy gospodarki, reformował armię i flotę, by Ayutthaya była zdolna do odparcia kolejnej agresji. Wysyłał naszych przedstawicieli na dwory Kambodży i Czampy, Brunei i Dai Viet licząc na stworzenie silnego sojuszu mogącego równoważyć wpływy kwartetu Chiengmai-Pegu-Malakka-Lan Czang. Wielkim osiągnięciem króla było stworzenie silnego sojuszu Ayutthayi, Kambodży i Czampy, który zdał próbę ognia jaką była wojna z Lan Czangiem, którego dodatkowo wspierały cesarskie Chiny. Miasto Tai Panom zawdzięcza królowi swoje wyzwolenie i przyłączenie na nowo do Ayutthayi. W dziedzinie handlu nasi kupcy „opanowali” pobliskie Pegu, co jest dobrym początkiem tworzenia potęgi gospodarczej, jaką nas chciał uczynić Wielki Intaradża. Jego śmierć oznacza jednak też kontynuację tego stylu rządzenia, który zamierza podjąć miłościwie nam panujący nowy władca – Boromaradża"

W styczniu mimo niewielkiego budżetu postanowiono wysłać dwóch kupców do tanich centrów handlowych. Do Pekinu wysłano „pechowca” z Pegu, Phrao Rayę z wyrobami z miedzi z prowincji Leu, a do Delhi – kolejnego handlowca zbożem – Jingh Thraośunga. Okazało się po ok. miesiącu, że Phrao Raya nie dotarł do Pekinu i być może zginął po drodze, gdzieś na granicy Lan Czangu z Chinami. Natomiast drugi kupiec, Jingh dotarł wprawdzie do Delhi, ale jego towary nie znalazły odpowiednich kontrahentów, a w dodatku wskutek silnej konkurencji kupców z Sindu nasz handlowiec musiał powrócić do Ayutthayi jeszcze szybciej niż znalazł się w Indiach. Źle zatem rozpoczął swoje panowanie nowy król, Boromaradża II, ale może i najpiękniejszy kwiat i może wszystko co piękne rodzi się w bólu i cierpieniach.

Nasz kupiec nie zobaczył wspaniałego Pekinu.


Delhi okazało się niegościnne dla naszego handlowca.​

10 kwietnia w wyniku zawarcia traktatu pokojowego między Królestwem Korei a Cesarstwem Japonii, które szeroko komentowano w całej Azji Płd-Wsch, nasi dyplomaci odkryli umiejscowienie nowej stolicy tego państwa – Kioto. Równocześnie gród ten był centrum targowym, zatem i nasi kupcy mogą skorzystać na handlu z Japonią, tym bardziej, że myto jest relatywnie niskie, tylko 5 tys. jenów, co daje podobną kwotę w złotych rupiach indochińskich.

Obroty targu w Kioto nie przekraczały sumy 90 tys. jenów, co czyniło ten targ najmniej opłacalnym z wszystkich dotychczas poznanych przez naszych kupców. Na plus można dodać tanie koszty utrzymania.


Zostało poznane położenie Kioto w prowincji Yamashiro. ​

2 czerwca król Boromaradża, licząc zapewne na ułatwienie dla naszych kupców, którzy niebawem pojawią się w Kioto, postanowił wydać za mąż, naszą księżniczkę Jayasinghe Prekapok, której wybrano japońskiego samuraja o imieniu Yoshihito.

Zawarcie królewskiego mariażu z Japonią poprawi naszą pozycję dyplomatyczną.​

Niebawem trzeba było słać wysłanników na dwór Cesarstwa Chin, zmarł oto Jungli, władca wielkiego imperium, który rządził od 1402 roku. Jego następcą został Hongczi, człowiek niezwykle dynamiczny i sprawny, jemu to właśnie nasi przedstawiciele przedstawili skargę na bandy rabusiów, z których jedna zamordowała naszego kupca i zagarnęła transport miedzi na pograniczu z Lan Czang. Hongczi niczego nam nie obiecywał, proponując raczej drogę morską, jako sposób dotarcia do Pekinu, z drugiej strony optował za tym byśmy handlowali w Szanghaju lub na Hajnan.

Intronizacja nowego cesarza Chin – Hongczi, 14 sierpnia w Pekinie.

Ayutthaya na koniec roku 1424:

2 kupców, 2 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1424 – przegląd sytuacji międzynarodowej:


-w roku 1424 w krajach Płw. Indochińskiego pojawił się nowy władca w Malakce, znienawidzonego przez nas Megata Iskandara, zastąpił Sri Maharadża Muhammad Szach.


-10 kwietnia: sposób w jaki Cesarstwo Japonii zakończyło wojnę z Koreą, zaszokował nawet Chińczyków. Koreańczyków zmuszono do oddania trzech prowincji – Pyeongyan, Hamgyeong i Jeolla, co stworzyło wspólną granicę Japonii z Chinami. Jednak cesarz Japonii ma inne plany niż łączenie się z Chinami.

-kwiecień: wojska assamskie zdobyły szańską Myitkinę, a Szan zdobywając Avę, stolicę Królestwa Myanmar, zmusiło je do podpisania separatystycznego pokoju, który przyniósł Szanom dochód w wysokości 41 tys. złotych rupii indochińskich.

-w roku 1424 nasz sojusznik, Czampa zaczął budowę dwóch siedzib rządców płn. prowincji, to samo dzieje się w nadgranicznej prowincji z Chiengmai - Sukhotai. I nasz władca musi w końcu postanowić o wybudowaniu tychże budynków mimo wysokich kosztów.

-9 września: Cesarstwo Dai Viet nieoczekiwanie wysunęło propozycję sojuszu do Cesarstwa Japonii, i o dziwo została ona przyjęta. Chińczycy mogą zatem czuć się nieco okrążeni, choć zapewne i z Japonią i megalomanem Le Loi, rządzącym Dai Viet poradzą sobie bez trudu.


-6 października: z dalekiego Sułtanatu Delhijskiego doszła do nas informacja o przyjęciu przez władcę Kaszmiru stosunku lennego względem potęgi Delhi. To wielki sukces Mubaraka Szacha, który okazuje się prowadzić Delhi do samych zwycięstw.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1425

Życie zwykle różni się od marzeń​

W styczniu br. swoje życie zakończył sułtan Brunei, Ahmed. Na tron po swoim ojcu wstąpił jego syn, Szarif, który przybrał imię Ali Bifakih. Stosunki z Brunei są dla nas niezmiernie ważne, jeśli chcemy rozwijać naszą przyszłą ekspansję na wyspie Borneo. Odnośnie tej wyspy, to Brunei właśnie straciło swoją kolonię na Sarawaku, bezlitośnie zniszczoną przez tubylców.

Wieści z Bandar Seri Begawan: nowy władca, ale stosunki dyplomatyczne utrzymane na wysokim poziomie.​

Ayutthaya, pałac królewski, 2 lutego;

Rozmowa między królem a kanclerzem.

Boromaradża II: (…)przyrzekłem memu ojcu, że będę dbał o nasz lud, ale nasi wrogowie wciąż rozwijają handel albo ściągają podatki skąd tylko mogą. Jeżeli będziemy za długo pozostawać w tyle, urosną w siłę i zmiażdżą nas w jednej chwili. Jakie wasze zdanie kanclerzu?

Sri Boromangara: Panie, do Ciebie należy decyzja w tej sprawie, trzeba by było pomyśleć o odpowiednim powiadomieniu ludności o wzroście podatków, tak by jak najmniej myśleli o buncie, a jak najwięcej o pracy, jaką trzeba wykonać, by spłacić poprzez podatek dług własnej Ojczyźnie.

Boromaradża II: Mądrze powiedziane, kanclerzu. Rad jestem, że mamy Ciebie w swym gronie, choć nie jesteś już tak młody. Ale powiedz mi jedną rzecz, z tego co wiem, wybudowanie domów rządców w każdej prowincji i każdym mieście pochłonie aż 300 tys. rupii z naszej królewskiej kasy. Jak temu zaradzić? Czy możemy prosić o pożyczkę bogatych kupców?

Sri Boromangara: Miłościwy Panie, nie rób tego kroku. Lichwiarze mają to do siebie, że chętnie pożyczają, ale potem trzeba oddać dwa albo trzy razy tego ile się wzięło. Zresztą proces podnoszenia podatków powinien być z racji uspokojenia ludności bardziej długotrwały niż przeprowadzony od razu. Wiedz, Panie, że nasi wrogowie może i biorą pożyczki, ale wszystko ma krótką metę, gdy nie będzie ich stać na oddanie, wpadną w jeszcze większe długi, a wtedy staną się łatwym łupem dla sąsiadów, również dla nas.

Boromaradża II: Dobrze, Wielki Kanclerzu Ayutthayi, przekonałeś mnie, że wprowadzanie podatków to proces, który wymaga olbrzymiego taktu od państwa i jego przedstawicieli. Kasa królewska liczy obecnie ok. 30 tys. rupii, zważywszy, że budowa tych posiadłości pochłonie ok. 300 tys. rupii, na zakończenie tego procesu będziemy czekać aż 10-11 lat.

Sri Boromangara: Tak, Panie, nie zapominać wszak należy o naszych kupcach, którzy mogą potrzebować królewskiego wsparcia, zatem można mówić nawet o okresie 12-13 lat (…)

Tym sposobem podjęto decyzję o wprowadzaniu urzędów rządcy prowincji w Królestwie Ayutthayi, który znacząco poprawi zdolności finansowe kraju.

Naszych pięciu kupców w Pegu doskonale sprawuje się na tamtejszym rynku handlowym. Ich obroty z 11,5 tys. złotych rupii indochińskich rocznie, wzrosły prawie o tysiąc. ​

Raport urzędnika Tadź Sahagana dla władcy Ayutthayi, dotyczący realizacji planów kolonizacyjnych na terenie Malajów i Wysp Oceanu Indyjskiego.

(…)Najdoskonalsze warunki do osiedlenia się dla wysłanników naszego zacnego narodu znajdują się w trzech miejscach. Pierwszym z nich jest wybrzeże, które obywatele Brunei, gdy mieli jeszcze dostęp do Sarawaku, nazywają Kuching. Jest tam niewielka grupa tubylcza, która nie wykazuje większej agresywności i z pewnością ustanowienie punktu handlowego, a później kolonii nie będzie nastręczało kłopotu. Blisko wielkiego Cesarstwa Majapahit, znajdują się 2 wyspy, które doskonale nadają się do założenia władztwa Ayutthayi. Pierwszą z nich jest Sumbawa z ok. 2 tysiącami mało bitnych mieszkańców, a drugą – Flores, które zasiedla tylko ok. tysiąca ludzi. Wszystkie te trzy prowincje mają różne dobra, które warto poskromić dla rozwoju naszego handlu. Kuching słynie z doskonałych stanowisk do łowienia ryb, na Sumbawie można znaleźć nieprzebrane bogactwo w postaci dorodnych drzew nadających się do zrobienia z nich wielu interesujących rzeczy, a Flores słynie z kopalni miedzi. Nasz kraj mający zagłębia miedziowe na południu i na północy, gdyby opanował Flores, mógłby zapewnić sobie monopol na handlowanie tym wyrobem. Pozostałe krainy nie zachęcają do kolonizacji czy nawet ustanowienia punktu handlowego. 3 wolne miejsca na Sumatrze są atrakcyjne, ale wobec istnienia tam silnych społeczności lokalnych, nieopłacalne jest tworzenie czegokolwiek, choć słyną z wielkich dóbr własnych jak kość słoniowa czy złoto. 4 wolne krainy na Borneo to głównie ośrodki rybołówstwa, ale także miejsca handlu przyprawami czy złotem. Warto się nimi zainteresować w innym czasie, ale najważniejsze pozostają trzy wyżej wymienione prowincje. Prowincje na Jawie i Celebes są również atrakcyjne ze względu na duże pola trzciny cukrowej i ośrodki wyrębu drzew, ale duża agresywność tamtejszej ludności zapewne nie pozwoli na tworzenie punktów handlowych. Pod drugie trzeba uważać na Majapahit, Bantem bądź Atjeh, które zazdrośnie strzegą swojej strefy wpływów na terenach Sumatry czy Jawy. Na Celebes i za tą wyspą znajdują się nieznane kraje, zatem trzeba jeszcze bardziej uważać co się kolonizuje. Generalnie polecam jako teren do założenia pierwszego punktu handlowego – wyspę Flores (…)

Najlepsze tereny do kolonizacji.


6 września król Boromaradża objął osobiste dowództwo nad armią Królestwa Ayutthayi, która ze względów oszczędnościowych liczy 4 tys. wojsk pieszych.


15 października z polecenia króla, zostają szeroko nawiązane stosunki z Cesarstwem Japonii, które skutkują wymianą map. Dzięki temu, Ayutthaya poznaje najbliższe sąsiedztwo Japonii, oraz problematyczną granicę między Chinami a Wielkim Chanatem Mongolskim.


Nasze odkrycia w pełnej krasie.


Naszego władcę od pewnego czasu nurtuje kwestia koncentracji silnej armii Pegu na naszej granicy k/Mulmejn. Mamy nadzieję, że jest to tylko demonstracja siły, a nie realne zagrożenie dla istnienia naszego państwa.

Ayutthaya na koniec roku 1425:

4 kupców, 2 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1425 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-5 stycznia: Kolejne państwo naszego sojuszu, Królestwo Kambodży poprawia sobie stosunki z niedawno wrogim Lan Czang. My, Tajowie nie zamierzamy jednak układać się z kimś, kto zagarnął nam kilkanaście lat temu szmat ziemi.


-29 maja: na cesarskim tronie w Chinach zasiadł nowy władca – Czuande. Po zagadkowej śmierci Hongczi po zaledwie roku sprawowania rządów, sytuacja wewnętrzna w tym kraju nie jest jeszcze w pełni ustabilizowana. Na intronizację nowego władcy Chin, nie wysyłaliśmy jednak przedstawiciela, jak to miało miejsce rok wcześniej. Wysokie koszty, niepewna podróż, to wszystko sprawia, że taka wyprawa staje się coraz mniej opłacalna.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1426

Pokusa sytuacji​

W początkach Nowego Roku 1426 z Mulmejn został wycofany 12-tysięczny korpus wojsk Pegu, co bardzo ucieszyło króla Boromaradżę, gdyż jego własna armia daleko była do skutecznego przeciwstawienia się potędze wojskowej tego kraju w przypadku popadnięcia w konflikt. Wycofanie wojsk Pegu miało zapewne związek ze zmianą władzy, nowym królem tego państwa został Binnya Ran, a jego gest dobrej woli odnośnie wycofania wojsk może być odczytany jako próba odwrotu też z sojuszu z Chiengmai i Sułtanatem Malakki.

Ayutthaya, palac królewski, 13 marca;

Rozmowa między królem a skarbnikiem, Amiranjani Pratap Wangiem.

Amiranjani: (…)miłościwy Panie, nasz kraj chcąc stać się bogatszym i lepiej zarządzanym musi zdecydować się na tworzenie siedzib rządców, dlatego dziękuje Ci Panie, za Twój trafny wybór.

Boromaradża II: Pieniądz naszego regionu złota rupia indochińska stoi bardzo wysoko, ale to zasługa konkurencyjności dwóch centrów handlowych, Pegu i Malakki.

Amiranjani: Zgadza się Panie, rupia indochińska w porównaniu z rupią indyjską lub chińskim liangiem czy japońskim jenem wypada bardzo dobrze, co jest zaskakujące, bo mamy sporo wojen na Półwyspie.

Boromaradża II: Przedłużający się konflikt Assamu z Szan nie wpływa za dobrze na gospodarkę całego regionu, jeśliby któryś kraj będący w posiadaniu wielkiego targu handlowego wszedł w wojnę, wówczas ucierpielibyśmy wszyscy.

Amiranjani: Niewątpliwie, ale nasza rupia jest wciąż mocnym pieniądzem i co najważniejsze w kraju nie ma zjawiska jej psucia. Obecny stan finansów naszego kraju to 41 tysięcy rupii.

Boromaradża II: Długotrwała rozbudowa posiadłości rządców to tak naprawdę zmuszenie państwa do prowadzenia polityki pokojowej względem sąsiadów. Obawiam się tylko tego, by nasi wrogowie nie wykorzystali w pewnym momencie naszej słabości finansowej.

Amiranjani: Myślę, że do tego nie dojdzie, wszak rywalizacja z kupcami z Pegu czy Malakki to też wojna, tylko że prowadzona innymi środkami (…)

Sytuacja budżetowa Ayutthayi daleka jest od doskonałości, dochody z podatków – 4,5 tys., z produkcji dóbr – 0,9 tys., z handlu – 1 tys. rupii, inflacja – 1,11%.​

2 czerwca zawarto kolejny mariaż królewski z państwem Półwyspu Indochińskiego. Tym razem wybór padł na Myanmar, który szczęśliwie obroniwszy się przed agresją Szanów, może być naszym późniejszym sprzymierzeńcem na wypadek wojny z Pegu lub Chiengmai. Poza tym sojusz Myanmaru z Assamem może wiele dac Ayutthayi później, gdy już odbije wszystkie zagrabione ziemie. Tajska księżniczka Mekghanjjani została poślubiona myanmarskiemu królewiczowi, Tharavadday.

Królewski mariaż z Myanmar poprawia nasze relacje z tym państwem. ​

W lipcu postanowiono zaryzykować i wysłać pierwszego kupca do Kioto, na dwór cesarski i na targ handlowy. Kupiec ów, Rao Tung, za punkt honoru wziął sobie nie zawieść zaufania królewskiego i dowieść statkiem szczęśliwie i cało duży zapas wyrobów z miedzi. Po miesiącu otrzymaliśmy informację, że udało się zainteresować tamtejszy rynek naszymi produktami. Dochód z uzyskiwanej sprzedaży będzie wynosił narazie 1,26 tys. jenów co w przeliczeniu na rupie da zbliżoną kwotę.

Sukces ayutthajskiego kupca w dalekim Kioto.​

Izolacja Królestwa Lan Czang, które wypowiedziało układ sojuszniczy z Chinami wybitnie ucieszył króla Boromaradżę. Pojawia się szansa na wyzwolenie kolejnej tajskiej prowincji nad rzeka Mekong. Problem w tym, że rozejm kończy się dopiero 21 października 1427 roku, a do tego czasu nasi wrogowie zdążą wejść w jakiś nowy sojusz. Król w takim momencie zapytuje się kanclerza…

Sri Boromangara: (…) miłościwy Panie, pod żadnym pozorem nie zrywajmy z nimi rozejmu, gdyż ucierpi na tym nasza reputacja, mamy słabą armię, no i sąsiedzi mogą to wykorzystać przeciw nam.

Boromaradża II: Ale możemy liczyc na armię swoich sojuszników.

Sri Boromangara: Twój ojciec, Panie, powiadał, że lepiej się nieangażować za wcześnie, gdy nie jest jeszcze pewne zwycięstwo. My musimy wiedzieć, że nie ruszy przeciw nam Chiengmai, Pegu i Malakka, a są one związane sojuszem, o czym trzeba pamiętać.

Boromaradża II: Dobrze powiedziałeś. W takim razie priorytetem pozostaje gospodarka. A jeśli sami nas zaatakują?

Sri Boromangara: Wtedy poszczególne kraje naszego półwyspu ujmą się za nami, a już szczególnie Czampa i Kambodża (…)

Izolowane Lan Czang wydawało się być smacznym kąskiem dla ambitnych Tajów.​

Ayutthaya na koniec roku 1426:

5 kupców, 2 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1426 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-w roku 1426 w krajach Płw. Indochińskiego pojawili się nowi władcy w Myanmarze – krół Minhlange oraz w Pegu – król Binnya Ran.

-7 września: Sułtanat Delhi dołącza do wielkiej wyprawy wojennej na Chanat Czagataja, wspierając tym samym Ordę Kazachską i Kaszmir.

-8 września: Cesarstwo Chin ponownie w stanie wojny, tym razem wypowiedzianej również Chanatowi Czagataja, Lan Czang i Szan odmówiły wysłania kontyngentów wojskowych i opuściły sojusz z tym państwem.

-8 i 12 września: Chiny otrzymują zagadkową zgodę Chiengmai i Myanmaru na przejście swych wojsk przez terytorium tych państw. Czyżby wojna z Chanatem Czagataja ma tak naprawdę zasłonić prawdziwy cel ekspansji?

-15 października: Bengal z kolei użycza swojego terytorium dla wojsk delhijskich chcących szybko się dobrać do skóry muzułmanom z wyżej wymienionego chanatu. Spotkanie wojsk chińskich i delhijskich bliskie?


-Na wojnie między Assamem a Szan, wciąż górują ci pierwsi. Opanowali północną prowincję swojego przeciwnika pod nazwą Kaczin, teraz myślą o wyniesieniu z tej wojny ekwiwalentu w postaci właśnie tej ziemi.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1427

Konieczne posunięcie​

Ayutthaya, pałac królewski, 13 stycznia;

Uroczystość nadania rodowi Uthong opieki nad miastem Ayutthaya i związanemu z tym przywilejowi pobierania podatków od mieszkańców tego grodu i całej prowincji stołecznej.

Boromaradża II: (…)Ja, król i dziedzic narodu pokoju – wielkiej Ayutthayi, patron Indochin, Boromaradża Suphannaphum, mówię, co następuje: wielce zasłużonemu ajuttańskiemu rodowi – Uthong Beri nadaje w wieczyste władanie prawo do pobierania podatków od mieszkańców miasta jak i prowincji, zastrzegając państwu dochód w wysokości 5/6 uzyskiwanych opłat z czynszów oraz handlu i jednocześnie gwarantujących 1/6 całości podatków jako zapłaty dla rodu Uthong za jego wielką pracę na rzecz Ojczyzny. Wierzę, że Ayutthaya dzięki waszemu poświęceniu dostojny seniorze rodu – wybije się jeszcze bardziej w Indochinach. Przyjmując ten dokument, jednocześnie ręczycie za swój ród własnym życiem i majątkiem.

Sri Janarajaya Uthong Beri: Miłościwy Panie! Dziękujemy Ci za łaskę i prestiż, jaki spłynął na nas wraz z Twym dokumentem. Ufamy, że nasza pomoc dla kraju, będzie jak najlepsza i gwarantujemy, że wysokość podatków ujęta w dokumencie będzie zasilała skarb królewski zgodnie z wytycznymi. Zgadzamy się na wasze warunki i los stołecznej prowincji jest od tej pory naszym losem (…)

Uroczystość mianowana rządcy podatkowego w Ayutthayi oraz szerokich uprawnień dla całego rodu Uthong, pochłonęła aż 50 tysięcy złotych rupii indochińskich.​

Dochody naszych kupców w Pegu i Kioto w tym roku nieco się zwiększyły z latami poprzednimi. Obecnie w Pegu nasi kupcy przynoszą dochód powyżej 13,5 tysiąca rupii, zaś w Kioto wynosi to odpowiednio 1,28 tys. jenów.

Raport kanclerza Sri Boromangary na temat stosunków dyplomatycznych Królestwa Ayutthayi z dnia 20 maja:

(…)Miłościwy Panie, nasz kraj położony w środkowej części Półwyspu Indochińskiego utrzymuje stosunki dyplomatyczne z wieloma krajami. Począwszy od Sułtanatu Delhijskiego i Księstwa Orissy, poprzez drugi co do wielkości ważny w Indiach - Sułtanat Bengalu oraz Królestwo Arakanu, dalej przez poszczególne kraje Indochin – czyli Assam, Szan, Myanmar, Pegu, Chiengmai, Lan Czang, Czampę, Kambodżę, Dai Viet i Malakkę – przechodzimy do krajów położonych na wyspach czyli do Sułtanatu Atjeh, Sułtanatu Brunei, Cesarstwa Majapahit i Sułtanatu Bantem. Specjalne wyróżnienie należy się dwóm Wielkim Imperiom: Chińskiemu i Japońskiemu, między którymi leży Królestwo Korei. Nasza Ayutthaya jest obecnie w sojuszu z Królestwem Czampy i Królestwem Kambodży i traktat ten trwa do września 1432 roku. Aktualnie mamy zawartych pięc królewskich mariaży, z których najważniejsze to te z Kambodżą (do stycznia 1445), Czampą (do maja 1445) i Brunei (do marca 1448 ). Mniej ważne od tych trzech wymienionych są mariaże z Japonią (do czerwca 1449) i Myanmarem (do czerwca 1451). Do czego zmierzam? Od ponad roku sąsiadujące z nami Królestwo Lan Czang pogrążone jest w izolacji(…)

Rzeczywiście, izolacja Lan Czang może skierować je na wrogi ton względem Ayutthayi.​

(…)Każdego miesiąca do stolicy Lan Czang, przybywają posłowie z Pegu bądź Chiengmai chcący by to państwo przyłączyło się do sojuszu z tymi państwami. Nie wolno do tego dopuścić, gdyż sojusz Lan Czang z Pegu, Chiengmai i Malakką mógłby spowodować bezpośrednie zagrożenie agresją na nasz kraj. Dlatego opowiadam się za tym, miłościwy Panie, że mimo przetrzymywania naszych ziem przez ten kraj, włączyć go w skład naszego sojuszu z Kambodżą i Czampą. Tylko w ten sposób uczynimy Ayutthayę bezpieczną i spokojniejszą, tym bardziej, że poświęciliśmy się bez reszty kosztownym budowom, które mają przeobrazić kraj. Jestem do waszych usług i będę pierwszy, który pojedzie z waszymi plenipotencjami na dwór króla Lan Kham Denga, władcy Lan Czangu.

Raport Sri Boromangary zrobił duże wrażenie na królu.​

Na skutki nie trzeba było długo czekać, tym bardziej, że już w październiku wygasał rozejm między Ayutthayą a Lan Czang, co na pewno mogła wykorzystać jedna ze stron naszego sojuszu, Czampa bądź Kambodża. Boromaradża wezwał do siebie kanclerza, przekazał mu swoje pełnomocnictwa i wkrótce Sri Boromangara znalazł się na dworze władcy Lan Czang, który bez chwili wahania podpisał akcesję do sojuszu z Ayutthayą, Kambodżą i Czampą. Tym samym zręczne posunięcie Boromaradży uchroniło kraj przed skutkami możliwej wojny, która wisiała na włosku.

Sojusz z Lan Czang został zawarty 11 czerwca.


Od tej pory nasz sojusz liczy sobie cztery państwa i jest najsilniejszym takim związkiem państw na Półwyspie Indochińskim. ​

21 października planowo upłynął rozejm z Królestwem Lan Czang, jednak nasi obywatele mogli spać spokojnie, ufając zapewnieniom władcy tego kraju o wstąpieniu do sojuszu z Ayutthayą.

Ayutthaya na koniec roku 1427:

6 kupców, 3 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1427 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-w roku 1427 w krajach Płw. Indochińskiego pojawili się nowi władcy w Myanmarze – król Kalekyetaungyo. Nawiasem mówiąc ostatnio władcy z tego kraju padają jak muchy.


-19 lipca: Sułtan Bengalu, wielki Jalal al-Din Mohammad zwasalizował Arakan, co za jakiś czas może doprowadzić do zawłaszczenia części Półwyspu Indochińskiego przez muzułmanów. Władca Arakanu, Narameikhla z ufnością przyjął opiekuńcze skrzydła dużego państwa subkontynentu indyjskiego.

-7 września: Jedno z państw indyjskich, Haihaya, wyraziło zgodę na przemarsz wojsk delhijskich przez swoje terytorium. Czyżby Mubarak Szach, sułtan Delhi, szykował się do nowej wojny?

-na froncie Assamu z Szan niewiele zmian, Assam dalej utrzymuje drugą co do ważności prowincję Szan - Kaczin.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1428

Dobra okazja​

Ayutthaya, pałac królewski, na przełomie marca/kwietnia;

Z rozmowy króla Boromaradży z kanclerzem Sri Boromangarą.

Sri Boromangara: (…)Czcigodny Patronie Indochin, zwracam się do Ciebie z prośbą o zgodę na zawarcie królewskiego mariażu z niedawnym wrogiem, Królestwem Lan Czangu. Od czasu gdy zmarł nieprzychylny nam król tego kraju, Lan Kham Deng, a na tron wstąpił młody władca o imieniu P’omaat’at, stosunki z tym państwem wymagają głębszej odbudowy, tak aby nasi pobratymcy pozostający wciąż w granicach Lan Czangu mogli czuc się bardziej bezpieczni.

Boromaradża II: Lan Czang jest państwem kruchym i ze wszech miar zależnym od humoru Chin. Obawiam się, gdy są już z nami w sojuszu, nie poczuli się nazbyt pewnie i nie zaczęli prowokować tego imperium. Wiecie kanclerzu, co by się wtedy stało. Musielibyśmy sojusz opuścić, a Czampę i Kambodżę poświęcić Chińczykom, chyba, że i one wyszłyby z tego niewdzięcznego sojuszu.

Sri Boromangara: Z raportów moich agentów wynika, że nowy król jest usposobiony pokojowo i na pewno żadnej poważnej wojny nam nie sprowadzi. Nasz sojusz jest silny ale nakierowany na obronę. Królewski mariaż między naszymi państwami wspomógłby pozycje młodego króla i dopomógł mu w rządzeniu państwem.

Boromaradża II: Niechże będzie tak jak mówicie, kanclerzu. Jakąż to księżniczkę wyślemy tym razem?

Sri Boromangara: Z naszej strony będzie to jasnowłosa piękność – Garanaraja Ayutthia Maya, a jej wybranym wielce szanowany dworzanin, wiceskarbnik królewski - Trinh Wang.

Boromaradża II: Oby ich związek pieczętował też przyjaźń między naszymi krajami i oby nigdy już oręż nie przesądzał o przynależności tej czy innej ziemi naszych drogich Indochin (…)

3 maja zawarto królewski mariaż z Lan Czang. Będzie on obowiązywał do maja 1453 roku.​

Z raportu naczelnego skarbnika królewskiego, Amiranjani Pratap Wanga dotyczącego stanu wydolności handlowej Ayutthayi na dzień 14 listopada 1428 roku:

(…)bogactwem Królestwa Ayutthayi jest niewątpliwie miedź, której ceny na najbliższych rynkach handlowych w Pegu, Malakce i na Hajnan wahają się w granicach 14-15 tys. złotych rupii indochińskich, względnie takiej samej ilości cesarskich liangów za 100 sztuk tego wyrobu. W naszych dwóch prowincjach, Leu i Ligor zgromadzone są zapasy tegoż produktu. Obecnie nasz zysk ze sprzedaży miedzi wynosi 2,2 tys. rupii. Drugim ważnym produktem, który wzmacnia pozycję naszego handlu w stosunkach z innymi krajami jest chińska porcelana, której to sekret wyrobu wykradli wieki wieków temu nasi przodkowie. Tutaj również jej cena za 100 naczyń wynosi ok. piętnastu tysięcy złotych rupii indochińskich. Stołeczna prowincja Ayutthaya jest centrum wyrobów z porcelany od ponad 300 lat. Nasz zysk ze sprzedaży porcelany jest nieco niższy niż w przypadku miedzi i wynosi 2,1 tys. rupii. Trzecim niezwykle ważnym i strategicznym produktem jest trzcina cukrowa, dająca nieograniczone możliwości handlowe szczególnie gdy chodzi o handel z Chinami, Koreą czy Japonią. Centrum upraw tej rośliny znajduje się na wybrzeżu Phuket, z tej też racji region ten narażony jest najbardziej na niebezpieczeństwo agresji państw ościennych jak również ataki piratów. Zysk ze sprzedaży wynosi 2-3 tys. złotych rupii indochińskich, a cena za 100 jednostek na rynkach zagranicznych równa jest kwotom osiąganym przez miedź i porcelanę. Prowincja Kedah specjalizuje się w rybołówstwie. Tamtejsi rybacy okazują się być prawdziwymi mistrzami swojego fachu i dochody Ayutthayi wynoszą 0,3 tys. rupii przy jednocześnie wysokiej cenie za 100 ryb (10 tys. rupii). Ostatnim produktem przynoszącym dochód o jednocześnie relatywnie niskiej cenie, ale niezmiernie pożądanym przez wszystkie warstwy społeczne jest zboże, którego największe uprawy spotyka się w prowincji Ratburi. Tutaj cena na rynkach oscyluje w granicach 5 tys. złotych rupii indochińskich za 100 q rozmaitych typów zbóż. Dochód państwa nie przekracza 0,1 tys. rupii. Ewentualna kolonizacja obszarów leżących daleko na południe od naszej najdalszej rodzimej prowincji powinna przynieść poprawę handlu o niespotykanych dotąd rozmiarach (…)

Raport skarbnika obnażył słabości handlu Królestwa, ale i zaznaczył dobre strony.​

Informacja sporządzona dla króla Boromaradży od szefów frakcji kupieckich w mieście Tai Panom i Ligor:

(…)Wielki Królu, czcigodny Panie! Doszły nas słuchy, że w stołecznym mieście Ayutthaya niedawno został wybudowany budynek rządcy. W związku z tym mamy do was Panie ogromną prośbę związaną z potrzebami naszych miast. Wiadome jest, że do obowiązków rządcy należy ściągania podatków. Nasze miasta nie udźwigną powinności podatkowych, gdyż wciąż są niewielkimi mieścinami, Tai Panom liczy sobie 3861 mieszkańców, a Ligor 3376 mieszkańców. W związku z tym chcielibyśmy prosić o przesunięcie terminu budowy w naszych miastach budynków rządcy, do czasu znacznego powiększenia naszych miast. Słyszeliśmy o Waszych planach kolonizacyjnych i w związku z tym mamy zapytanie czy nie można by do czasu wprowadzania urzędu rządcy, kierować jedną setkę kolonistów co jakiś czas do naszych prowincji? Koszt rozlokowania nowych mieszkańców dla Tai Panom wynosi 79 tys. rupii, a dla Ligor tylko 22 tys. rupii. Ufamy, że powiększenie miast przyniesie znacznie liczniejsze dochody skarbowi królewskimi, niż gdyby miano je ściągać ze wciąż nierozbudowanych miast. Liczymy na Waszą łaskę, miłościwy Panie!

Podpisano:

Krashan Mari i Lan Tharanyani Sarathipasata - szefowie frakcji handlowych Tai Panom i Ligor, odpowiedzialni za produkcję w prowincjach Leu i Ligor (…)

Niewątpliwie te dwa miasta wciąż potrzebują sporej ilości kolonistów by się rozwinąć. Król Boromaradża ma trudny orzech do zgryzienia.

Ayutthaya na koniec roku 1428:

6 kupców, 3 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1428 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-w roku 1428 w krajach Płw. Indochińskiego pojawili się nowi władcy: w Myanmarze – król Mohnyininthado i w Lan Czangu - P’omaat’at.

-5 stycznia: Państwo Tybetu dało zgodę na przemarsz wojsk chińskich przez swoje terytorium. Ma to zapewne związek z chińską ekspedycją wojenną na ziemie Chanatu Czagataja.

-5 czerwca: jedno ze średnich państw subkontynentu indyjskiego – Sułtanat Jaunpur wypowiedział wojnę górzystemu Nepalowi. Władca Jaunpur, sułtan Shams chce w ten sposób zagarnąć nieliche bogactwa Nepalu, o którym krążą wszędzie legendy. Do wojny po stronie Jaunpuru przyłączyły się inne państwa indyjskie (Bundelchand, Gwalior, Mewar).


-21 czerwca: Cesarstwo Japonii ma nowego władcę z wiecznej dynastii Jimmu o imieniu Go-Hanazomo.

-27 sierpnia: Po daniu zgody na przemarsz wojsk Delhi w zeszłym roku, Haihaya daje ten przywilej kolejnemu państwu – Sułtanatowi Jaunpur, walczącemu już z Nepalem.


-12 września: Pierwszą ogólnokrajową decyzją nowego cesarza Japonii, Go-Hanazomo jest obniżenie podatków i skasowanie długów jak również ogłoszenie amnestii dla spiskowców, którzy dążyli do wywołania rewolty pod nazwą Shocho Ikki. Cesarstwo dzięki temu unika niebezpiecznej wojny domowej.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1429

Możliwy atut​

Na początku roku król Boromaradża II wydał specjalny edykt o nowych przywilejach dla handlu. Dokument ten szybko nazwano tolerancyjnym, gdyż znosił wiele nieznośnych podatków dla warstwy kupieckiej.

Zmiana ustawień polityki wewnętrznej w pozycji wolny handel-merkantylizm.​

Ayutthaya, pałac królewski, 4 lutego;

Skrót rozmowy między królem Boromaradżą II a kanclerzem Sri Boromangarą.

Sri Boromangara: (…)Czcigodny Panie, stan naszego skarbu wciąż nie odzwierciedla siły i potęgi naszego kraju. Może udałoby się to wyeliminować poprzez ekspansję. Chciałbym Cię prosić Panie o zgodę na zaatakowanie naszych odwiecznych wrogów – Chiengmai i Pegu, w chwili gdy już nie będą w sojuszu z Malakką.

Boromaradża II: Muszę odmówić, wielki kanclerzu. Nie na darmo nazywają mnie królem pokoju i dobrobytu. Wiadomo było od początku, że nie staniemy się za szybko krajem bogatym i dostatnim. Pewne było też to, że mamy jak ognia strzec się wojny, która tylko niszczy i rujnuje. Nie mogę pozwolić na to, by nasi obywatele cierpieli głód i nędzę, a pomyślałeś kanclerzu, co się stanie z krajem gdy sojusznicy nas opuszczą?

Sri Boromangara: Ufam, że dotrzymają swoich zobowiązań.

Boromaradża II: Ja twierdzę, że stanie się inaczej, a Malakka tak czy siak przyłączy się do sojuszu z Chiengmai i Pegu. Oni są na siebie skazani, tak jak my na trwanie w wielkim sojuszu obronnym. Za kilka miesięcy wysyłam Ciebie w specjalnej misji dyplomatycznej, droga to daleka, trochę morska i trochę lądowa.

Sri Boromangara: Słucham Cię, Czcigodny Panie.

Boromaradża II: Dla mnie dochody z handlu są ważniejsze od wszelakich wojen, dlatego pojedziesz na delhijski dwór Mubaraka Szacha aby prosić go o zgodę na podpisanie glejtu gwarantującego dobre obchodzenie się z naszymi kupcami. Tylko dzięki naszym dzielnym kupcom kraj odzyska na nowo najważniejsze wartości! Weźmiesz ze sobą bogate dary dla wielkiego władcy i orszak stu ludzi.

Sri Boromangara: Będzie jak każesz, Panie.

Trudna misja kanclerza w stolicy Sułtanatu Delhijskiego opłaciła się. Niezmiernie miło przyjmowany orszak kanclerski z dalekiej Ayutthayi wzbudzał zainteresowanie swoim przepychem i elegancją. Mubarak Szach, sułtan Delhi przyjął gości już na schodach swojego pałacu. Sam dokument potwierdzający specjalne prawa kupców ajuttańskich podpisano w nocy z 21/22 czerwca.

Porozumienie handlowe z Sułtanatem Delhi ułatwi nam infiltrację tamtejszego rynku handlowego.​

Bilans dziesięciolecia​

Mija dziesięć lat od opisywania dziejów Ayutthayi. Warto przypomnieć jej najważniejsze osiągnięcia w skrócie:

-dochód narodowy rocznie: 6,6 tys. złotych rupii indochińskich.
-6 prowincji pod kontrolą (w 1419: pięć)
-sojusz z Kambodżą, Czampą i Lan Czang.
-mariaże z Kambodżą, Czampą, Lan Czang, Japonią, Brunei i Myanmarem.
-5 kupców w Pegu.
-1 kupiec w Kyoto.
-wybudowany budynek rządcy w stolicy kraju – Ayutthaya.
-porozumienie handlowe z Delhi.

Porównanie światowe​

Militaria:
1.Państwo Moskiewskie – 97 pkt, 2.Imperium Osmańskie – 85, 3.Królestwo Kastylii – 83, 4.Królestwo Aragonii – 74, 5.Królestwo Burgundii – 71, 6.Królestwo Anglii – 64, 7.Cesarstwo Japonii – 53……Królestwo Ayutthayi – 9.

Ekonomia:
1.Plemię Huron – 56 pkt, 2.Cesarstwo Chin – 48, 3.Imperium Vijayanagaru – 41, 4.Królestwo Portugalii – 37, 5.Królestwo Lan Czang – 30, 6.Sułtanat Bengalu – 27, 7.Republika Genui – 25……Królestwo Ayutthayi – 5.

Dyplomacja:
1.Imperium Timura – 53 pkt, 2.Królestwo Anglii – 46, 3.Królestwo Ayutthayi – 42, 4.Księstwo Hesji – 38, 5.Królestwo Pegu – 32, 6.Księstwo Lotaryngii – 31, 7.Królestwo Mewar – 29.

Klasyfikacja łączna:
1.Królestwo Anglii – 120 pkt, 2.Państwo Moskiewskie – 117, 3.Imperium Osmańskie – 110, 4.Imperium Timura – 92, 5.Królestwo Burgundii – 89, 6.Królestwo Kastylii – 87, 7.Królestwo Aragonii – 80……15.Królestwo Ayutthayi – 56.

Ayutthaya na koniec roku 1429:​

6 kupców, 4 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1429 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-w roku 1429 w krajach Płw. Indochińskiego pojawili się nowi władcy: w Kambodży – król Sedaiya i w Lan Czangu – Pak Louei Luang.


-rok 1429 był również pierwszym rokiem panowania nowego sułtana Wielkiego Imperium Majapahit – Suhity. Suhita daje się poznać swoim poddanym jako twórca niezrównanych wierszy.


-5 stycznia: Myanmar wypowiedział wojnę Arakanowi licząc na szybkie zagarnięcie ziem tego państwa. Po stronie Myanmaru opowiada się Assam, który wciąż toczy wojnę z Szan, a po stronie Arakanu jego senior – Wielki Sułtanat Bengalu.

-16 stycznia: Assam daje prawo do przemarszu swojemu sojusznikowi – Myanmarowi.

-1 maja: Cesarstwo Chin zawiera zwycięski pokój z Chanatem Czagataja na następujących warunkach: prowincja Ilibalik w składzie Chin, wypłacenie przez Chanat kontrybucji wojennej w wysokości 33 tys. liangów.

-19 lipca: Chiengmai i Pegu odnowiły między sobą sojusz. Zagrożenie Ayutthayi znów wzrosło.

-5 grudnia: Do sojuszu z Chengmai i Pegu przystępuje Malakka. Król Ayutthayi nie pomylił się co do intencji południowego sąsiada.

-grudzień: wojska Assamu zdobyły ważne miasto Bengalu – Kocz. Czyżby zwiastowało to koniec wielkiego państwa – przeciwwagi dla Delhi po tej stronie subkontynentu indyjskiego?​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR​

1430​

Komplikacje​

Ayutthaya, pałac królewski, 10 stycznia;

Rozmowa króla Boromaradży II z kanclerzem Ayutthayi.

Boromaradża II: (…)tak jest w istocie. Nie mogę przedkładać swoich ambicji i próżnych wyobrażeń ponad to co już zostało ustalone. Phuket zasługuje na dom rządcy.

Sri Boromangara: Uważam, że to mądra decyzja, Panie. W końcu mieszkańcy naszego kraju są naszym dobrem, a przez to, że będą strzeżeni przez królewskiego rządcę, ich bezpieczeństwo będzie w pewnym stopniu jeszcze większe.

Boromaradża II: Nie chciałbym, żeby się buntowali przeciw przedstawicielowi władzy królewskiej. Obawiam się tego, gdyż rządca ten nie pochodzi z ich miasta, lecz ze stolicy.

Sri Boromangara: Zaakceptują waszą wolę, Miłościwy Panie, ale musisz poświęcić więcej uwagi rozwojowi floty, jeżeli mamy się stać potęgą morską, a przez to i kolonialną.

Boromaradża II: Jeżeli uda się dożyć chwili, w której wszystkie prowincje będą miały swoich rządców, poświęcę się tej idei. Jeśli ja odejdę przedwcześnie musisz to samo powiedzieć mojemu następcy. Kraj nie może zejść z raz podjętej już drogi, gdyż grozi chaosem i destabilizacją, na której skorzystają tylko nasi wrogowie

Sri Boromangara: Będzie jak zechcesz Panie, ale ufam, że przeprowadzisz wielką reformę naszego kraju do końca (…)

​

Król ustanowił w styczniu rządcę podatkowego w postaci Rana Thama i wszystkich potomków-spadkobierców jego rodu jako wieczystych przedstawicieli władzy ajuttańskiej w Phuket. Kosztowało to skarb państwa 50 tys. złotych rupii indochińskich, ale za to w krótkim czasie wzrosną dochody z handlu trzciną cukrową.

Kanclerz Sri Boromangara w tym roku zajęty był perturbacjami handlowymi w Pegu. Okazało się, że w wyniku knowań Arakanu, z rynku handlowego wypadł w czerwcu jeden z kupców. Kanclerz posłał kolejnego w lipcu, ale i ten nie zdołał odnieść sukcesu na rynku. Musiał więc wysłać kolejnych dwóch w sierpniu i dopiero jeden z nich zdołał przywrócić równowagę w Pegu.

Arakan pragnął się odegrać na kupcach z Ayutthayi za swoje niepowodzenia dyplomatyczne z Myanmarem, ale ostatecznie sam przegrał w wojnie handlowej.

Król Boromaradża II myśli o zapewnieniu jego krajowi podobnych zabezpieczeń handlowych jakie posiadł niedawno od Sułtanatu Delhijskiego. Jego wzrok pada na Cesarstwo Japonii, które mając mariaż z Chinami, zapewne pójdzie w stronę rozwoju gospodarczego, nie zaś wojny i umożliwi kupcom ajuttańskim swobodne poruszanie się po Kioto. Cóż się okazało? Specjalny wysłannik króla i kanclerza, Intra Pararaja powrócił z pustymi rękoma. Będąc szmat czasu na dworze cesarza Go-Hanazomo przekonał się, że Japonia dąży bardziej do zmonopolizowania swojego rynku handlowego niźli do otwarcia się na świat. Zasady jakie funkcjonują w Pegu czy Malakce są zupełnie obce rynkowi w Kioto, gdzie handel ogranicza się praktycznie do relacji dwustronnych między Chinami a Japonią, głównymi decydentami tego forum kupieckiego. 24 lipca zatem przejdzie do historii Ayutthayi jako dzień odrzucenia porozumienia handlowego przez Japonię. ​

Japonia tkwi w handlowym izolacjoniźmie.​

Ayutthaya na koniec roku 1430:

4 kupców, 5 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1430 – przegląd sytuacji międzynarodowej

-w roku 1430 pojawił się nowy władca w Lan Czang – chorowity król T’ao Sai.​

-4 stycznia: mariaż między Cesarstwem Chin a Cesarstwem Japonii może zapowiadać erę pokoju na Dalekim Wschodzie.

-styczeń-maj: na froncie bengalsko-assamskim, wojska Assamu próbują zdobyć stolicę Sułtanatu w Santal, a armie Bengalu próbowały odbić Kocz.

-6 maja: Arakan podpisuje układ pokojowy z Myanmarem po utracie miasta Czin. Na mocy tego pokoju Arakan płaci 8 tys. złotych rupii indochińskich i oddaje Czin. Kończy się też równocześnie wojna Bengalu z Assamem, która jest pochodną tego konfliktu.​

-7 maja: wskutek zaboru Czin przez Myanmar powstaje wspólna granica myanmarsko-assamska co wykorzystują obydwa kraje podpisując sojusz. Assam wykorzystuje ten fakt do skupienia się na drugiej wojnie, która się wciąż toczy, a mianowicie z Królestwem Szan. Wojska szańskie próbują odzyskać Myitkyinę.

-4 lipca: sojusz między państwami Jawy: Cesarstwem Majapahit a Sułtanatem Bantem.

-3 sierpnia: Chanat Czagataja zgodził się na przemarsz wojsk Jaunpuru. Ma to zapewne związek z przedłużającą się wojną z Nepalem.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1431

Spodziewane zagrożenie​

Ayutthaya, pałac królewski, 23 września;

Rozmowa króla Boromaradży II z kanclerzem Ayutthayi.

Boromaradża II: (…) wiem o tym mości kanclerzu. Perspektywa, że sojuszu nie da się odnowić, napawa mnie przerażeniem. I nie wiem co mam robić. Nasi posłańcy przychodzą z niczym. Nowy król Lan Czangu jest marionetką w szponach tamtejszego dworu. Bliżej im do Chin…

Sri Boromangara: Panie, nie wolno tracić nam nadziei na to, że choć jeden z tych krajów wejdzie z nami w sojusz obronny. Musimy się obronić przed Malakką!

Boromaradża II: Orientuje się w tym, że jak rozpoczniemy ekspansję morską to trzeba będzie poszukać nowych sojuszników. Co myślisz o niezrównanym Suhicie?

Sri Boromangara: Wielki cesarz Majapahit, Suhita już nieraz wspominał, że za morzami istnieje Ayutthaya. Szczerze dziękuje za dobre słowa pod jego adresem, ale póki nie załatwi sprawy z Bantemem próżne nasze starania.

Boromaradża II: Istotnie. Ale wyślemy misję w przyszłym roku do niego, co nie znaczy, że nie będziemy próbowali odnowić sojuszu z Lan Czang, Kambodżą i Czampą. Są nam niezbędni do przetrwania trudnych chwil.

Sri Boromangara: Racja, Panie. Jestem gotowy do trudnej misji wywiadowczej na dwór Suhity (…)

Sytuacja stanie się dramatyczna za rok, kiedy to wygaśnie sojusz Ayutthayi, Czampy, Kambodży i Lan Czang.


Ród Ran Tham zakończył budowę ośrodka rządcy w mieście Phuket. Dzięki temu dochody królewskie rozszerzą się w pewnym stopniu (styczeń). Król Boromaradża II już niedługo wyznaczy kolejny ród do sprawowania kontroli nad finansami w innych prowincjach kraju. ​

Boromaradża II doskonale wie o grożącej izolacji Ayutthayi. Wysyła swoich posłańców do innych krajów Półwyspu Indochińskiego, aby świadczyli o pokojowej woli do dalszego współistnienia na tych terenach. Misja do Królestwa Assamu okazuje się skuteczna. Władca tego kraju, Suphakpa godzi się wyswatać swojego syna, Angarę z ajuttańską księżniczką, Sri Ira Nani.

Królewski mariaż z Assamem poprawi relacje dyplomatyczne.

Ayutthaya na koniec roku 1431:

4 kupców, 5 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1431 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-w roku 1431 tron Królestwa Lan Czang objął P’aya Khai. Jest jednak władcą słabym i silnie ulegającym presji otoczenia.


-rok 1431 był także pierwszym rokiem panowania nowego sułtana bogatego Bengalu. Shams al-Din Ahmad marzy o rozszerzeniu granic swojego państwa.


-3 stycznia: Bantem kierowany przez maharadżę Wastu Kancanę zrywa stosunek wasalny z Cesarstwem Majapahit. Cesarz Suhita nie rezygnuje jednak z wcielenia Bantemu w skład swoich włości.

-styczeń: wybucha wielka wojna domowa na Półwyspie Indyjskim – Jaunpur, Bundelchand, Gwalior, Mewar kontra Gujarat, Malwa, Sind i Hajdarabad.


-27 lutego: początek rewolty w Sułtanacie Delhijskim. Mubarak Szah III nie panuje nad sytuacją…Pozycja jedynego kupca z Ayutthayi w Delhi wysoce zagrożona…

-18 marca: cesarz Chin, Czuande postanowił wznowić konflikt z Mongolią. Cesarstwo najwyraźniej dusi się w swych granicach.

-14 kwietnia: Chiny wstępują w sojusz z Japonią i niedawnym wrogiem, Dai Viet. Bardzo niebezpieczny układ militarny dla państw indochińskich.

-25 lipca: Cesarstwo Majapahit odnowiło królewski mariaż z Bantemem. Cesarz Suhita nie rezygnuje z wcielenia tego kraju.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1432

Nowy sojusz​

Surabaja (Djanggala), 28 lutego;

Kanclerz Królestwa Ayutthayi z wizytą na dworze imperialnym u cesarza Majapahit, Suhity.

Sri Boromangara: (…) najmiłościwszy Panie! Nasz władca, wielki Boromaradża prosi Ciebie abyś łaskawym okiem spojrzał na mającą się wkrótce zacząć kolonizację dużej wyspy (Borneo).

Suhita: Znam i ja Ayutthayę, poznaje też jej bogactwo, skoro decyduje się na zamorskie eskapady i podbój ziem. Jedno czego wam nie wolno to osiedlać się na naszej wyspie.

Sri Boromangara: Imperatorze, chodzi o wyspę na której leży też Bantem?

Suhita: Tak w istocie, a także ta wyspa, na której leżą nasze posiadłości i islamiści z Atjehu.

Sri Boromangara: Moglibyśmy stać się waszymi sojusznikami i wspólnie przegnalibyśmy Atjeh.

Suhita: Wielkie wyspy Południa i Zachodu należą do Majapahitu. Proszę to zapamiętać. Ja w swojej łaskawości daruje wam dużą wyspę. Tylko uważajcie na Brunei, ich nowy władca, Sulejman to doskonały wręcz organizator.

Sri Boromangara: Serdecznie dziękuje w imieniu mojego władcy za okazaną łaskę.

Suhita: Kto wie, czy może nie będziemy w sojuszu, jak tego będzie wymagać sytuacja. Niemniej kiedy rozpoczynacie kolonizację?

Sri Boromangara: Mój król twierdzi, że za kilka lat, zanim uporamy się z postawieniem gospodarki na nogi.

Suhita: Proszę o jedno, rozgłaszajcie potęgę Cesarstwa Majapahit, które rządzone w sposób sprawiedliwy jest największym imperium świata. Mówcie o niej w Ayutthayi! (…)

Sri Boromangara chciał wspomnieć coś o Chinach, bo to one są największą potęgą regionu, ale pragmatyzm wziął górę. A jeżeli Suhita zmieni zdanie i cofnie przywilej na osiedlanie się na Borneo? Lepiej zamilczeć, gdy cesarz snuje wizję. Wizyta zakończyła się sukcesem.

Zamieszki i walki wewnętrzne o tron w Delhi spowodowały, że nasz jedyny kupiec na tym terenie utracił wszelkie dobra, a na dodatek został wciągnięty w spisek przeciw Mubarakowi Szachowi III i stracony. Intryga kaszmirska w pełni się powiodła.


Boromaradża II odnalazł jednak wyjście z tej sytuacji i skierował nowego handlarza o imieniu Tai Ghar do dalekiego Pekinu, który trochę spokojniejszy otworzył swoje podwoje przed ajuttańskim kupcem.​

Król wciąż zwleka z przyznaniem kolejnego przywileju dla ajuttańskiego rodu na prawo wieczystego zbierania podatków w imieniu monarchy. Na przyznanie tego prawa czekają miasta Tai Panom w prowincji Leu, Ratburi, Ligor i Kedah. Przyczyną jest oczywiście niewielki skarbiec.

Wielkimi krokami zbliżała się jesień 1432 roku, a wraz z nią koniec wielkiego sojuszu indochińskiego, Ayutthayi, Lan Czang, Kambodży i Czampy. Władca Kambodży, Sedaiya zaprosił wszystkich zainteresowanych na stary dwór królewski w Angkor Wat, w nadziei szybkiego odnowienia układu militarnego. Poruszano w licznych rozmowach niebezpieczeństwo powstania sojuszu Dai Viet-Japonia-Chiny, a także stałe zagrożenie Ayutthayi w wyniku sojuszu Pegu, Chiengmai i Malakki. Władca Lan Czang, P’aya Khai bezwolny ale i uspokojony informacją o chińskiej gwarancji niepodległości nie uczestniczył prawie w rozmowach. Dialog prowadzili głównie władcy Ayutthayi i Kambodży. Jaya Sinhawarman V, król Czampy jest też zainteresowany sojuszem z racji pretensji Dai Viet i ich władcy, Le Loi. 2 września upłynęła ważność sojuszu 4 państw, a dwa dni później podpisano nowy ściślejszy, który obejmował Ayutthayę i Kambodżę.

Koniec wielkiego sojuszu indochińskiego.


Umowa ajuttańsko-kambodżańska o wzajemnej pomocy z 4 września.​

Obradujących w Angkor Wat zaskoczyła informacja o prowadzonej akcji islamizacyjnej prowincji Padang na terytorium Sułtanatu Malakki. Jako, że wszystkie 4 państwa są wyznania buddyjskiego wieść o prześladowaniach wzbudziła w nich wielki gniew. Sułtan Malakki, Sri Maharadża Muhammad Szah wyraźnie prowokuje Ayutthayę…

Islamizacja na południu Płw. Malajskiego.

Ayutthaya na koniec roku 1432:

4 kupców, 5 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1432 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-w roku 1432 tron Sułtanatu Brunei objął Sulejman. Jego panowanie może przyczynić się do znacznego utrudnienia spodziewanej za jakiś czas akcji kolonizacyjnej Borneo przez Ayutthayę. Sulejman jest dobrze wykształconym władcą.

-3 stycznia: Królestwo Assam i Królestwo Szan zawierają w końcu długo oczekiwany pokoj. Assam płaci odszkodowania wojenne w wysokości 31 tys. złotych rupii indochińskich.

-styczeń: Chiengmai wchodzi w królewski mariaż z Myanmar (Awa). Być może jest to troska o swoje zaplecze, zważywszy na następne kroki dyplomatyczne Myanmaru.


-styczeń: władca Assamu, Suphakpa utracił nieco prestiżu przy przegranej wojnie z Szan i przyjął propozycję lenną, wysuniętą przez króla Myanmaru, Mohnyininthado. Myanmar (Awa) staje się powoli potęgą podobną do Bengalu we wsch. Indiach, co może zapowiadać niejeden konflikt i to nie tylko na płaszczyźnie gospodarczej.

-przez cały rok trwają walki na Płw. Indyjskim, w Sułtanacie Delhi szaleje wojna domowa, a kupcy stamtąd uciekają, albo "znikają" jak to było w przypadku handlarza z Ayutthayi.

-23 maja: Księstwo Bastar wchodzi w królewski mariaż z Orissą, państwem-południowym sąsiadem Wielkiego Bengalu. Orissa czuje się zagrożona ciągłymi walkami w Indiach i nie chce być „przypadkowo” zaatakowana przez jedną ze stron konfliktu.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1433

Dobre widoki​

Phuket, 24 kwietnia;

Król Boromaradża rozmawia z kanclerzem Ayutthayi, Sri Boromangarą.

Sri Boromangara: (…)teraz wiem, dlaczego cesarz Majapahitu chodzi w złotej masce.

Boromaradża II: A nie chciałeś wierzyć, mości kanclerzu. Jak inaczej ukryłby inną płeć? Tylko w ten sposób. Całe szczęście, że nie wyjawiłeś tego sekretu publicznie inaczej zginąłbyś w Djanggali. Pamiętaj że to jest cesarz, nie inaczej.

Sri Boromangara: Suhita ma obecnie wielki problem na głowie, chodzi oczywiście o agresję Brunei, obawiam się, że jak i my zaczniemy osiedlać się na Borneo również padniemy ofiarą ich ataków.

Boromaradża II: Mając przywilej Suhity możemy spokojnie osiedlać się na wybrzeżach Borneo, niemniej do realizacji tego przedsięwzięcia będzie potrzebna duża flota.

Sri Boromangara: Ród Natuhipok pochodzący z Tai Panom w prowincji Leu wielce jest rad za okazanie honorów, jakim było przyznanie godności rządcy w tym mieście.

Boromaradża II: Jeszcze w trzech miastach musimy dokonać rozdziału uprawnień i godności, ale to potrwa z 6 lat. Długich lat, a tymczasem nasi wrogowie nie śpią. Malakka islamizuje, Dai Viet się zbroi, nie chce myśleć, co będzie, gdy mnie zabraknie, a w skarbcu nie będzie pieniędzy.

Sri Boromangara: Władca Czampy jest zainteresowany odnowieniem sojuszu z nami i Kambodżą, dla niego to jedyne wyjście aby pozbyć się izolacji politycznej.

Boromaradża II: Natychmiast wysłać do niego gońców, że my również się zgadzamy. Powiadom też kambodżański dwór.

Sri Boromangara: Wojska Pegu stoją blisko Phuket na granicy z Ayutthayą, może chodzi im o prowokację?

Boromaradża II: Pegu żyje z handlu, więc nie mają tak naprawdę sensu wojować. Ale bacznie im się przyglądać, Malakka też jest centrum handlowym a jak nam szkodzi (…)

Rozpoczęcie budowy ośrodka rządcy w mieście Tai Panom w prowincji Leu (styczeń).​

Król Boromaradża II i kanclerz Sri Boromangara byli radzi, że posłańcy powrócili z Czampy z dobrymi wieściami. 16 maja podpisano sojusz obronny z tym krajem, który zaakceptowała również Kambodża. Sojusz z tymi dwoma krajami daje szansę Ayutthayi na przetrwanie okresu przekształceń gospodarczych i nowej polityki podatkowej.

Jaya Sinhawarman V złożył sygnaturę – Czampa w sojuszu z Ayutthayą!​

W roku 1433 postanowiono również rozszerzyć handlowe wpływy Ayutthayi w centrach handlowych Chin i Japonii jako najbardziej ostatnio spokojnych. Do Pekinu udał się Rahangiri Chao, a do Kioto – Chekraya Wasuti. Obydwu kupcom udało się odnieść sukces. W Pekinie naszych dwóch kupców zarabia nieco ponad 5,5 tys. cesarskich liangów, a w japońskim centrum handlowym zyski wynoszą ponad półtora tysiąca jenów.

Pomyślne wieści handlowe.

Ayutthaya na koniec roku 1433:

4 kupców, 5 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1433 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-w roku 1433 tron Królestwa Lan Czang obejmuje Chieng Sai Lao, który zrywa oficjalną współpracę z Ayutthayą, Kambodżą i Czampą.


-4 kwietnia: dzień ten przejdzie do historii średniowiecznych Indochin jako powstanie sojuszu Królestwa Lan Czang z Królestwem Szan. Oba państwa mają bardzo długą granicę z Chinami stąd może ich wzajemna sympatia.

-11 kwietnia: Sułtanat Brunei kierowany przez młodego Sulejmana wypowiada wojnę Cesarstwu Majapahit. Sułtanat Bantem odmawia wsparcia wojskowego Majapahitu.

-9 maja: Bantem zostaje przekonany przez wysłannika cesarza Suhity i ostatecznie przyłącza się do wojny po stronie Majapahitu i wchodzi w konflikt z Brunei.


-11 sierpnia: szogun Yoshinori dokonuje kolejnych reform samorządowych w Japonii i uporządkowuje zbiór Waka.

-wrzesień: wojska Brunei, kierowane przez Sulejmana dokonują zajęcie miasta Jambi na wyspie Sumatra, wysp Bangka i prawdopodobnie wyspy Lombok. Majapahit odpowiada desantem na Brunei, ale próba wzięcia szturmem stolicy tego kraju - Bandar Seri Begawan kończy się niepowodzeniem.


-21 października: umiera cesarz Dai Viet, Le Loi. Jego marzenie o podboju Annamu i reszty płd-wsch. części Płw. Indochińskiego pozostało niespełnione wobec przyłączenia się Czampy do sojuszu z Ayutthayą i Kambodżą. Następcą zostaje równie groźny w swych zamiarach Le Thai Tong.

-1 listopada: wygasa stan wojny między Chanatem Czagataja a Sułtanatem Delhi i Księstwem Kaszmir.

-8 grudnia: cesarz Dai Viet, Le Thai Tong cieszy się takim poważaniem, że nawet cesarz chiński Czuande wysyła do niego posłów z zapytaniem o wstąpienie w królewski mariaż. Dai Viet wyraża zgodę. Odtąd obydwa państwa łączy znacznie więcej, aniżeli sojusz militarny. Jest to też wyraźna groźbą pod adresem sąsiadów Dai Viet.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1434

Dyplomacja napędem kraju​

Tai Panom, 28 lutego;

Król Boromaradża II po oficjalnym przekazaniu obowiązków i funkcji rządcy podatkowego w mieście dla rodu Natuhipok rozmawia z kanclerzem Sri Boromangarą.

Boromaradża II: (…)Le Thai Tong (cesarz Dai Viet) to przebiegły gracz, nie dajmy się zwieść tymczasowemu spokojowi. Jeżeli Chińczycy zakończą wojnę z Mongołami, niedługo może być u nas bardzo gorąco. W skarbcu niewiele złota, a i żadni możni nie dołożą się do skarbca. Przecież to w interesie nas wszystkich, ja mogę ze swojej strony obiecać przywileje kolonialne, dlaczego więc nie chcą wspomóc kraju?

Sri Boromangara: Każdy woli dbać o swoje interesy, nie o interesy kraju. Przyzwyczaili się do Twojej dobroci, Panie. Ilekroć jesteś w odległych stronach, to zewsząd otrzymuje głosy o Twoim poważaniu, niemniej jest trochę gorzej, gdy chodzi o wspomaganie finansowe. Dai Viet na pewno wysunie już niedługo roszczenia wobec Czampy powinniśmy być gotowi do ataku morskiego na Hajfong lub Hanoi, ale sprawy wewnętrzne pochłaniają za dużo pieniędzy. Proszę Cię Panie o jedno, nie angażuj się w żadne wyprawy zamorskie z Twoim osobistym udziałem.

Boromaradża II: Zawsze marzyłem o tym, aby zostać nie tylko królem na tronie, ale również władcą w boju, zwycięskim monarchą. Zgoda, kanclerzu, będę walczył jedynie na lądzie dla obrony kraju, skoro pojmujesz, że to będzie lepsze.

Sri Boromangara: Mamy trudności ze skarbcem, a gdyby jakieś niepowodzenie Cię spotkało, mogłoby to być obrócone przeciw Tobie i dynastii.

Boromaradża II: Rozwój dyplomacji powinien nas uratować, wysłałem posłów na dwór Królestwa Szan, aby polepszyć nasze relacje w tamtej części Indochin.

Sri Boromangara: Słuszne posunięcie, Panie. Szefowie klanu Szan doskonale zdają sobie sprawę ze swojej beznadziejności położenia w przypadku gdy zaatakują ich Chiny.

Boromaradża II: I my stoczymy się z równi pochyłej, jak do agresji chińskiej dojdzie malakkańska intryga. Musimy zawczasu zabezpieczyć tyły i porozumieć się szerzej z Majapahitem (…)

Rządca podatkowy z rodu Natuhipok awansowany - miasto Tai Panom i prowincja Leu przyniesie teraz większy dochód z produkcji wyrobów z miedzi.


12 maja podpisano królewski mariaż z Szan, który ma za zadanie polepszyć stosunki Królestwa Ayutthayi z płn-zach. krajami Płw. Indochińskiego.


Sułtanat Malakki, największy wróg Ayutthayi zakończył awansowanie rządców w swoich prowincjach, co świadczy o wzroście potęgi gospodarczej i możliwych kłopotach naszego kraju w konfrontacji z południowym sąsiadem.​

We wrześniu dotarła do Ayutthayi informacji o zmianie władcy w dalekim Delhi. Na dwór do Muhammada Szacha II udała się misja dyplomatyczna z przyszłym kanclerzem ajuttańskim, Mal Wanem. Poza kurtuazyjnymi przemowami nie osiągnięto jednak satysfakcjonującej poprawy warunków dla przyszłych kupców z naszego kraju w delhijskim centrum handlowym.

23 października kolejny kupiec wysłany dla rozszerzenia wpływów Ayutthayi w tym regionie. Ukrócono intrygi kupca z Mewaru, nie udało się jednak utrzymać pozycji handlowej w Delhi.

Ayutthaya na koniec roku 1434:

6 kupców, 6 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1434 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-w roku 1434 tron Królestwa Lan Czang obejmuje Juchon. To kolejny chwiejny i słaby władca. Laos jest przez to pogrążony w wewnętrznym nieładzie.


-rok 1434 jest również pierwszym rokiem panowania Ali Chana, króla Arakanu, państwa zależnego od potężnego Sułtanatu Bengalu.


-w roku 1434 w dalekiej Orissie na Płw. Indyjskim wstępuje na tron maharadża Kapileśwara Gadżapati. Okazuje się zręcznym i inteligentnym władcą.


-18 lutego: buntownicy multańscy wdzierają się do stolicy Sułtanatu Delhi i mordują Mubaraka Szaha II. Nowym władcą zostaje Muhammad Szah II.

-cały czas trwa wojna chińsko-mongolska. Ajuttańscy kartografowie i wywiadowcy żywo się nią interesują, gdyż prawdopodobnie po jej zakończeniu impet chińskiej agresji przesunie się na południe, a tam ich wierny sojusznik Dai Viet może wypowiedzieć wojnę Czampie, a wraz z nią Kambodży i Ayutthayi. Chińskie wojska zdobyły przygraniczne miasto Chachar w Mongolii, o reszcie zdobyczy nic nie wiadomo (niepełna wiedza kartograficzna).

-równie zacięta jest wojna Cesarstwa Majapahit, Sułtanatu Bantem z Sułtanatem Brunei. Majapahit odzyskał Jambi na Sumatrze, w ręku Brunei pozostaje jednak archipelag wysp Bangka i Lombok, aktualnie trwa szturm Bali. Brunei przeważa w tej wojnie, co na pewno nie pozostanie bez wpływu na kierunki kolonizacji ajuttańskiej w tym regionie za jakiś czas.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1435

Chiński sprzeciw jak policzek​

Ayutthaya, 19 maja;

Kanclerz Ayutthayi, Sri Boromangara rozmawia z królem Boromaradżą II o aktualnej sytuacji politycznej.

Sri Boromangara: (…)Panie, nasi kupcy w Pegu i Pekinie po ostatnich wydarzeniach odczuwają prześladowania, a my nie możemy się nawet upomnieć o ich prawa, z racji niskich dochodów w skarbcu.

Boromaradża II: Obiecałem mojemu ludowi poprawę stanu życia, ale doprawdy niech nie oczekują, że na wszystko będzie nas stać od razu. O ile wiem, to kupiec z Pegu został zamordowany wskutek malakkańskiej intrygi, niemniej, nie możemy otwarcie wystąpić przeciw niej, ale możemy dokonać podobnego czynu jak ona w Pegu.

Sri Boromangara: Jestem do dyspozycji.

Boromaradża II: Wyślesz kilku zaufanych ludzi na teren Malakki, tam gdzie jest prowadzona akcja islamizacyjna. W naszym interesie jest, aby południe pozostało buddyjskie.

Sri Boromangara: Jeszcze jedno, Panie. Mamy problemy w Pekinie. Od kiedy zabrakło życzliwego nam Czuande, jego następca cofnął nam niektóre przywileje. Traktują nas jak ubogich znajomych.

Boromaradża II: Nie będzie to już za mojego życia, ale jestem pewien, że potęga chińska będzie kiedyś złamana, a Ayutthaya będzie wielka i potężna, jak nigdy wcześniej. I to właśnie my, kiedyś uznamy Chińczyków za ubogich krewnych.

Sri Boromangara: Mocne słowa. Mój uczeń i następca, Mal Wan próbował coś wyjednać u cesarza Czengtonga, ale bezskutecznie.

Boromaradża II: Ten twój uczeń jakoś nie ma szczęścia do misji dyplomatycznych. Najpierw odniósł porażkę w Delhi, teraz w Pekinie.

Sri Boromangara: Proszę o łaskę dla niego, nabiera nauki i doświadczenia, przekazuje mu całą swoją wiedzę, bo wiem gdy mnie zabraknie, to Ayutthaya będzie w niebezpieczeństwie.

Boromaradża II: Z drugiej strony to nie jego wina, że Delhi i Chiny nie godzą się na nasze propozycje handlowe. Dobrze, że chociaż Twoja misja doprowadziła do podpisania porozumienia handlowego z Sułtanatem Delhijskim parę lat temu. Niemniej porozumienie to jedno, a swoboda działania kupców to drugie, Muhammad Szah powinien o tym wiedzieć i nie utrudniać nam prowadzenia handlu.

Sri Boromangara: Teoria czasem się kłóci z praktyką, będziemy jednak kontynuować starania dyplomatyczne (…)

Boromaradża II ustanowił ród Lan Kheng Sa za godnych do piastowania funkcji rządcy w prowincji i mieście Ratburi w zach. części kraju. Do zakończenia procesu wzmacniania gospodarki upłyną jeszcze 4 lata, wraz z zakończeniem awansowania rządców w Ligor i Kedah na południu kraju.​

Dwór królewski zaczął wstępne rozmowy z Orissą i Majapahitem w sprawie wymiany map, jednakże są to na razie początkowe dialogi bez żadnej mocy prawnej. 2 marca wstrząsa Ayutthayą wieść o morderstwie jednego z kupców w Pegu z inspiracji malakkańskiej. Król nie zamierza jednak wystosować ostrzeżenia dla Malakki, która zapewne liczy na sprowokowanie do wojny, która mogłaby być skrajnie niekorzystna dla nas. Nasze dochody w Pegu spadły zatem z 11 do 9,5 tys. złotych rupii indochińskich. To samo spotkało nas w Pekinie, Czengtong cofnął przywilej jednemu z naszych kupców, a misja Mal Wana zakończyła się niepowodzeniem. Ajuttańskie dochody w Chinach spadły z 5 do 2 tys. cesarskich liangów.

Utrata wpływów w Pegu – prowokacją Malakki.


Mal Wan nie jest w stanie zakończyć swojej misji powodzeniem – Czengtong nie godzi się na porozumienie handlowe.

Ayutthaya na koniec roku 1435:

6 kupców, 6 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1435 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-w roku 1435 tron Królestwa Lan Czang obejmuje Kam Kheut. Kolejna rządząca koteria polityczna wyniosła do godności króla osobę, która zawdzięcza tron niejasnym machinacjom. Czy Lan Czang grozi wojna domowa?


-30 stycznia: podczas walk z Mongołami zmarł cesarz chiński, Czuande, przyjaciel Ayutthayi. Tron po nim objął nieprzenikniony Czengtong, którego kontakty z Dai Viet mogą wróżyć kłopoty dla naszego kraju.

-przez cały rok trwa oblężenie Bali przez wojska Brunei. Siły Majapahitu są zbyt słabe, by zapobiec dostaniu się i wyspy i miasta w ręce nieprzyjaciela. Ostatecznie 30 listopada wojska Sułtanatu Brunei wkraczają do miasta Bali.


-16 lipca: władca Myanmaru, Mohnyininthado wypowiada wojnę zależnemu od Bengalu – Arakanowi. Liczy na uzyskanie dostępu do morza i polepszenie sytuacji gospodarczej wraz ze wzrostem koniunktury. Za Arakanem wstawia się jego senior – potężny Sułtanat Bengalu, a Myanmar popiera z kolei jego wasal – Assam. Ta wojna może doprowadzić do zniknięcia dwóch państw, a z drugiej strony doprowadzić do powstania regionalnego imperium w tej części Indochin. W interesie Ayutthayi lepiej by było, gdyby zwyciężył Myanmar, z którym ma lepsze stosunki niż z Bengalem. Do końca roku działania wojenne koncentrują się na terenie Arakanu i Assamu. Wojska bengalskie oblegają stolicę Assamu, Shillong, a wojska myanmarskie – stolicę Arakanu, Tarakan.

-ajuttańscy kartografowie i wywiadowcy informują, że wojska chińskie zdobyły Setsen na Mongołach. Niewiele wiadomo ponadto, gdyż jest to ostatnia prowincja, o której wiemy, że na pewno jest pod okupacją chińską.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1436

Dwie aneksje​

Ayutthaya, 31 października;

Król Boromaradża w rozmowie z kanclerzem królewskim Sri Boromangarą i jego uczniem Mal Wanem.

Sri Boromangara: (…)Panie, Myanmar z Bengalem chcą doprowadzić do sytuacji podziału zachodnich Indochin między siebie, czym niezmiernie utrudniają naszą sytuację geopolityczną.

Boromaradża II: Istotnie, aneksje Assamu i Arakanu oznaczają zupełnie nowy rozdział historii naszego regionu. Zastanawiam się nad wysłaniem ostrzeżenia do Bengalu. Islam nie może wkroczyć do Indochin!

Mal Wan: Czcigodny Panie! Ostrzeżenie dla Bengalu będzie niczym iskra w lesie, rozpali ogień, którego nie ugasi żadna woda. Moja misja do Pandurangi na dwór króla Czampy, gdzie miałem prosić o wstąpienie w stosunek lenny nie udała się, ale przywiozłem z niej plan jakim kieruje się władca tego kraju, Jaya Sinhawarman V. Dąży do zjednoczenia Dai Viet i Czampy, ale na swoich warunkach. Wie, że Le Than Tong, cesarz Dai Viet skorzysta z wszelakiej pomocy chińskiej, aby zjednoczyć kraj wg swojej koncepcji, a wpuszczenie Chińczyków do Indochin to przecież to samo jak zobaczyć wojska bengalskie w naszych granicach! Agresja chińska w Indochinach i zagarnięcie choćby jednej z dużych ziem jakiegokolwiek kraju oznacza koniec spokoju i upadek Narodu Pokoju, jakim my jesteśmy!

Boromaradża II: Nie chodzi mi tutaj o zagrożenie bengalskie i chińskie, ale o sam fakt zagarnięcia Assamu przez Bengal. Znowu kolejna grupa wyznawców Buddy jest prześladowana przez islamistów. Jakie to szczęście, że w Padangu na terenie Malakki wybuchło powstanie buddystów i nie udała się tam akcja nawracania. Wiem, że to zasługa ludzi naszego kanclerza.

Sri Boromangara: Dziękuję, miłościwy Panie. Nie było to trudne, bo reżim Sri Maharadży Muhammada Szacha jaki odczuwają buddyści na terenie Sułtanatu Malakki jest doprawdy okrutny. Zgadzam się z Mal Wanem, że w stosunkach z Chinami trzeba zachowywać wielką ostrożność i nie prowokować, natomiast z całego serca wspierać Czampę i Kambodżę gdy zaatakuje ich Dai Viet. Chiny nie mogą tu wkroczyć!

Boromaradża II: I nie wkroczą! Jeśli tylko Czengtong ze swymi armiami wejdzie w granice Czampy, jeśli Le Thai Tong zapragnie tego samego, to i ja ruszę ze swoimi wojskami na pomoc i nie będę patrzył na to, że mogę zginąć. Lepiej bowiem walczyć o honor i polec w walce niż stchórzyć jak najpodlejsze zwierzę! Kanclerzu, donoś o wszystkim co się dzieje między Czampą a Dai Viet, a Myanmar masz wspierać w trudnej walce z islamskim Bengalem (…)

Malakka nie zdołała pomyślnie zakończyć misji nawracania buddystów na islam w prowincji Padang. Intryga Sri Boromangary zakończyła się sukcesem. Powstanie, które wybuchło w styczniu, stłumiono dopiero w październiku.


Mal Wan, uczeń Sri Boromangary udał się z kolejną trudną misją dyplomatyczną. Tym razem na dwór króla Czampy do Pandurangi proponując objęcie tego kraju ajuttańską pomocą i protektoratem. Niestety Jaya Sinhawarman V odmawia, ale nie wyprowadza Czampy z sojuszu, pragnie pomocy, tylko nie chce zwasalizowania (11.VII.).


8 stycznia zakończono rozbudowę budynków rządcy rodu Lan Kheng Sa w prowincji i mieście Ratburi. W krótkim czasie spowodowało to wzrost dochodów z produkcji i sprzedaży plonów zbóż.

Ayutthaya na koniec roku 1436:

6 kupców, 6 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1436 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-w roku 1436 na tron w dalekim Sułtanacie Jaunpur na Płw. Indyjskim został wyniesiony Mahmud Szah. Jego przenikliwy umysł zadziwiał ówczesnych. Kto wie, czy przed Jaunpurem nie nastały teraz czasy wielkiej potęgi?


-na froncie wojny między Majapahitem a Brunei ciągle zmiany. Majapahit odzyskuje w lutym wyspy Bangka, po czym traci je ponownie w grudniu. W tym samym miesiącu wojska majapahitańskie ścierają się z armią Brunei pod miastem Bali. Wynik konfrontacji po myśli Brunei. Drugą wyspę - Lombok, Majapahit odzyskał w lipcu i utrzymuje nad nią kontrolę.


-wojska bengalskie pod dowództwem sułtana Shamsa doprowadziły 1 lipca do zdobycia stolicy Assamu, Shillong, a wraz z tym posunięciem do zupełnego wcielenia buddyjskiego państwa w skład islamskiego regionalnego imperium jakim jest Bengal.


-miesiąc później, 1 sierpnia wojska myanmarskie króla Mohnyininthado wyrównują rachunki z Arakanem, zdobywając, paląc i rabując stolicę tego kraju – Tarakan. Królestwo Arakanu wcielone do Myanmaru, który dzięki temu uzyskuje dostęp do morza. Armia myanmarska rusza od razu na stolicę Bengalu w Czittagong, ale pierwsza bitwa została przegrana (IX.). Bengal oblega jedno z miast Myanmaru, Czin, ale zwinął oblężenie po tym jak w listopadzie druga armia myanmarska zaczęła ponownie oblegać Czittagong.

-23 grudnia: Myanmar zawiera sojusz militarny z jednym z państw indyjskich, Orissą, które jest jednocześnie zachodnim sąsiadem Bengalu. To porażka dyplomatów Ayutthayi, których marzeniem było wstąpienie Myanmaru do ich sojuszu z Kambodżą i Czampą. ​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1437

Banicje i odmowy​

Ayutthaya, dwór królewski, 4 sierpnia;

Król Boromaradża w rozmowie z kanclerzem królewskim Sri Boromangarą.

Boromaradża II: (…)Jakie wieści przywozisz z dalekiej Japonii?

Sri Boromangara: Niewesołe, miłościwy Panie. Japonia może i nie jest ostatnio agresywna, ale jej związki z Chinami mogą przynieść jej same kłopoty. Oczywiście sama ma z nimi porozumienie handlowe, natomiast nam odmawiają ile wlezie i jedni i drudzy.

Boromaradża II: Niedobrze, ale nie dziwmy im się. Nie jesteśmy na tyle konkurencyjni, aby konkurować z nimi. Chiny mają trzy wielkie targi handlowe, Japonia ogromny rynek w Kioto. A jak na tym wszystkim wyglądamy my?

Sri Boromangara: W kolejce do przyznania godności rządcy podatkowego czeka już tylko jeden ród z prowincji Kedah. Nazywają się Pay Bao Rama. Po gospodarce czeka nas zatem wytęskniona kolonizacja.

Boromaradża II: Już nie mogę się doczekać, jak dla chwały Ayutthayi będę przejmował nowe ziemie za morzem. Jednocześnie trzeba będzie budować armię i flotę, zajmiesz się tym.

Sri Boromangara: Tak, Panie, mamy na stanie trzy stare statki, które przydadzą się do transportu małego oddziału zbrojnych.

Boromaradża II: W moim zamyśle jest fakt, aby Ayutthaya miała dużą flotę, największą w Indochinach i wokół wysp na Malajach. Dziesięć okrętów wojennych i 20 mniejszych statków pomocniczych to piękne marzenie, ale chyba nie do spełnienia, prawda, kanclerzu?

Sri Boromangara: Panie, potrzeba wielkich sum aby taką flotę i równie silną armię utrzymać. Ale ufam, że nasi następcy zobaczą takową.

Boromaradża II: Zgodnie z ustaleniami z Majapahitem trzymamy się kolonizacji Borneo, ale będziemy musieli wysłać tam oddział żołnierzy. Najlepiej przez Brunei z którymi mamy umowę o swobodzie przechodzenia armii. To dopiero za dwa lata, niemniej im lepiej się przygotujemy, tym szybciej będziemy zbierać owoce naszego trudu dla chwały kraju i jego rozwoju (…)

Ajuttański ród Phra Chaokraya objął ostatecznie we władanie z racji stanowiska rządcy podatkowego prowincję i miasto Ligor na południu kraju. Wzrosną dzięki temu dochody ze sprzedaży wyrobów z miedzi. ​

W lutym wysłano kolejnych dwóch kupców do Pegu i Delhi, korzystając raz z koniunktury, dwa z wyraźnej potrzeby podwyższenia dochodów, wszak kolonizacja blisko. 28 marca dociera wiadomość z Pegu, że nasz kupiec został okradziony z wszelkich dóbr, a palce w tym wszystkim maczał Bengal. Dzień wcześniej dotarła informacja z Delhi, również smutna o zaginięciu naszego kupca. Wiadomo na subkontynencie kolejna wojna domowa i głupotą było wysyłani bogatego handlarza z towarami w ten rejon.

Rynek w Pegu powoli staje się dla nas zamknięty.​

2 maja dochodzi do kraju kolejna smutna wiadomość, tym razem z rynku handlowego w Pekinie. Czengtong rozpoczął ewidentnie prześladowania naszych kupców, korzystając przy tym z pomocy Mandżurów. Ostatni kupiec otrzymał natychmiastowe wymówienie pozwolenia handlowania i musiał czym prędzej opuścić Pekin.

Czengtong wyrzuca naszego ostatniego kupca z Chin.​

Sri Boromangara próbuje zaradzić tej sytuacji, rozmawiając z szogunem Yoshinori podczas oficjalnej wizyty w Kioto (VI-VII.), jednakże Japonia mimo, że jest w sojuszu z Chinami nie ma aż takich możliwości wpływania na sojusznika. Na propozycję podpisania porozumienia handlowego również udziela odmownej odpowiedzi.

Japonia po raz wtóry nie godzi się na umowę o wolnym handlu.

Ayutthaya na koniec roku 1437:

6 kupców, 6 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1437 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-w roku 1437 na tron w Księstwie Bundelchand został wyniesiony maharadża Arjun Dev. Władca ten zanim jeszcze został wyniesiony do tej godności, wykazywał dużą nerwowość i chaotyczność.

-2 stycznia: Sułtanat Delhi, posiłkowany przez Księstwo Kaszmir wypowiedział wojnę Sułtanatowi Jaunpur, kierowanemu przez wszechstronnie uzdolnionego Mahmuda Szaha. Czyżby Muhammad Szah II, sułtan Delhi czuł się zagrożony o swoją posadę?

-2 stycznia: za Jaunpurem wstawił się Gwalior i Mewar, opuścił go Bundelchand.

-5 stycznia: Księstwo Gondwany godzi się na przemarsz wojsk Jaunpuru przez swoje terytorium.

-26 stycznia: potężne Imperium Timura przyłączyło się do wojny po stronie Sułtanatu Delhi i Księstwa Kaszmir, a przeciwko wspomnianym księstwom indyjskim.

-lipiec: wojska Myanmaru oblegają Czittagong, stolicę Bengalu, a wojska bengalskie jedno z miast myanmarskich – Czin.

-10 lipca: Cesarstwo Majapahit podpisało pokój z Sułtanatem Brunei na wyspie Bali na warunkach status quo.

-wrzesień: w podbitym przez Bengal, Assamie wybucha powstanie narodowe, wojska bengalskie wycofują się z bezskutecznie obleganego Czin. Myanmar wycofał się również z pomysłu zdobycia Czittagong i zbiera nową armię.

-na froncie wojny chińsko-mongolskiej sporo zmian. Przede wszystkim za sprawą mongolskiej ofensywy która doprowadziła do zdobycia prowincji Orocz, oblężenia miasta Kirin i zdobycia Jilin w Mandżurii. Mongołowie odzyskali również miasto Setsen.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1438

Bliska realizacja planu​

Kedah, 29 stycznia;

Król Boromaradża w rozmowie z kanclerzem królewskim Sri Boromangarą po uroczystościach związanych z nadaniem przywileju dla rodu Pay Bao Rama.

Boromaradża II: (…)Mości kanclerzu, już za rok będziemy mogli zacząć myśleć realnie o naszych pierwszych koloniach na Borneo.

Sri Boromangara: Miłościwy Panie, poczekałbym jeszcze z rok bo nasi kupcy nie są jeszcze gotowi do zakładania punktów handlowych, a przecież to warunek do poprawy naszych dochodów.

Boromaradża II: Możemy za to rozwijać flotę, byłeś ze mną w porcie w Ayutthayi. Te statki, które mamy nadają się tylko do krótkotrwałego oporu, ale mogą przewieść ten 1000 żołnierzy do Brunei. Transport wychodzi im lepiej.

Sri Boromangara: Całe szczęście, że sułtan Sulejman nie wypowiedział nam porozumienia o zgodzie na przemarsz wojsk, zatem będziemy mogli po pobycie w Bandar Seri Begawan wyruszyć na południe wyspy.

Boromaradża II: Majapahit też chyba nie cofnie swojej zgody na kolonizację Borneo.

Sri Boromangara: Jeszcze jedna prośba, rozwój floty to jedno, ale musimy również pomyśleć nad rozwojem naszych kontaktów handlowych w Malakce. Gdy będziemy kolonizować, staniemy się konkurencyjni, a przez to dochody do budżetu znacznie wzrosną.

Boromaradża II: Myślę bardziej o odbudowie pozycji w Pegu, ale zastanowię się także nad Malakką, choć tam niezbyt nas lubią.

Sri Boromangara: Gdy już nastąpi czas ekspedycji jestem gotów udać się na dwór sułtana Brunei.

Boromaradża II: Liczę na to, że przekonasz sułtana Sulejmana o naszych pokojowych zamiarach względem kolonizowania Borneo (…)

9 stycznia zakończono rozbudowywać budynki rządcy podatkowego w Ligor, a rozpoczęto ostatni etap poprawy stanu gospodarki kraju, awansując rządcę w prowincji i mieście Kedah. Ród Pay Bao Rama będzie od tej pory doglądał wszelkich spraw finansowych na tym terenie.​

Próbowano porozumieć się z Cesarstwem Majapahit w sprawie przemarszu wojsk, bo może się to przydać w przyszłych operacjach kolonizacyjnych na wyspie Borneo, ale cesarz Suhita odmawia. Być może jego gniew z powodu nie radzenia sobie z Brunei podczas ostatniej wojny chce odreagować w formie niechęci do sąsiadów.

Majapahit wyraził swoją dezaprobatę (10.V.).

Ayutthaya na koniec roku 1438:

6 kupców, 6 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1438 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-rok 1438 jest pierwszym rokiem panowania nowego władcy w Królestwie Lan Czang. Król Sai Tiakap’at jest niezłym dyplomatą. Nie brak mu również głowy do interesów.

-styczeń/luty: rozpoczyna się nowa wyprawa wojenna Myanmaru na stolicę Bengalu – Czittagong. W Assamie wciąż trwa powstanie narodowe.


-luty: wybucha powstanie chłopskie w północnej części Korei będącej pod kontrolą Japonii. Sporo w tym inwencji króla Korei, Sejonga, któremu Japończycy kilka lat temu odebrali północ i część południa kraju. Chce w ten sposób pozbyć się wojsk japońskich z półwyspu.

-na froncie wojny chińsko-mongolskiej Mongołowie odzyskali Setsen i wstrzymali oblężenie Kirinu w Mandżurii.

-kwiecień: wojska myanmarskie wycofane z Czittagong, przegrywają dwie bitwy pod Czin i Tarakan, ofensywa Bengalu w pełni.


-sierpień/wrzesień: wojska myanmarskie wyparły Bengalczyków z Arakanu. Powstańcy assamscy doprowadzili do zdobycia Shillong.


-14 października: cesarz Chin, Czengtong w mowie tronowej oznajmił wielkim dostojnikom o nowych koncepcjach rozwoju kraju. Wewnętrzna perfekcja to nic innego jak rozwój handlu, ale to pojęcie może mieć dwuznaczne wytłumaczenie. Odkrycia żeglarza Czeng He pozwalają Chinom zająć się również kolonizacją, co stanowi wielkie zagrożenie dla ajuttańskich planów tworzenia imperium kolonialnego.

-5 listopada: koniec wojny bengalsko-myanmarskiej. Na mocy pokoju w Czin, Myanmar został zobowiązany do wypłacenia 44 tys. złotych rupii indochińskich. Uznano zabory Arakanu przez Myanmar i Assamu przez Bengal.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1439

Fiasko zagrywki​

Ayutthaya, 16 września;

Król Boromaradża w rozmowie z wicekanclerzem królewskim, Mal Wanem, zastępującym Sri Boromangarę na czas choroby.

Boromaradża II: (…)Mal Wanie, jeśli Ty tego nie uczynisz, nikt tego nie zrobi za Ciebie. Widzisz jak kuleje nasze królestwo bez ręki Sri Boromangary?

Mal Wan: Domyślam się Panie, ale Chiengmai nie zgodzi się na naszą propozycję.

Boromaradża II: Nie dowiemy się tego, jeśli nie spróbujemy. Rozbicie tercetu Pegu-Malakka-Chiengmai to wielka sprawa. Gdybyśmy mieli Chiengmai po swojej stronie nasz prestiż znacząco by urósł.

Mal Wan: Wyruszam jeszcze tego samego dnia z bogatym poselstwem na dwór Sam Fang Kaena, ale doświadczenie mówi mi, że wrócę z pustymi rękami.

Boromaradża II: Gdyby nie kolonizacja, jaką chciałbym zacząć już niebawem to wyruszyłbym na wyprawę wojenną przeciwko osamotnionemu Chiengmai. Ale muszę czekać. Dobro Ayutthayi to pokój, najlepiej wieczny.

Mal Wan: Mogę popróbować zaintrygować w Chiengmai.

Boromaradża II: Nie. Jeśli się nie zgodzą, to ich sprawa. Nie będziemy drugi raz ich prosili, a gdy się umocnimy, wówczas ziemie co nam zabrali wrócą do nas bardzo szybko.

Mal Wan: Kiedy rozpocznie się wielka kolonizacja?

Boromaradża II: Czekam na powrót Sri Boromangary. Jeśli wyzdrowieje to już niebawem. Za dwa lata wszystko powinno być już gotowe i wiele statków i chętni do osiedlenia się na Borneo.

Mal Wan: Kanclerz czuje się ostatnio lepiej. Myślę, że wróci za 2-3 miesiące (…)

Sri Boromangara istotnie wyzdrowiał mimo już podeszłego wieku i zdołał przekonać króla o bezsensowności kolonizacji już teraz, „warto zacząć od punktów handlowych czym przekonamy do siebie kupców, dopiero później koloniści” – te słowa wielokrotnie padały w pałacu w Ayutthayi.

Misja Mal Wana w Chiengmai była niemożliwa do spełnienia. Czy Chiengmai pozostanie w izolacji czy raczej wejdzie do zawartego 3 listopada br. odnowionego sojuszu Pegu i Malakki? Odpowiedź przyniesie następny rok.


W styczniu zakończono rozbudowę ostatniego kompleksu budynków rządcy dla rodu Pay Bao Rama w prowincji i mieście Kedah.​

3 stycznia król Boromaradża II wydał specjalny edykt zwalniający ludność na 5 lat z podatków jeśli tylko wyruszą na wyprawę zamorską na Borneo w celu założenia kolonii. Kupcom nie spodobał się ten pomysł, ale na razie nie wysuwają daleko idących żądań wobec monarchy.

Zmiana w polityce wewnętrznej Królestwa Ayutthayi. ​

W czerwcu rozpoczęto budowę dwóch okrętów dozoru morskiego Zatoki Syjamskiej, które zostaną wkrótce użyte do transportu oddziału żołnierzy na Borneo, aby zapewnić bezpieczeństwo pierwszym kolonistom. Zostały zwodowane pod nazwami „Manggani” i „Gyanja”. Wraz z „Prayasani”, „Inthasanon” i „Nuntharajjani” mogą powstrzymać wrogi desant morski na pewien czas.

W sierpniu i wrześniu wysłano ponownie do Pekinu kupców, aby zawalczyć o utraconą pozycję handlową. Jeden kupiec zdefraudował olbrzymie sumy powierzone mu przez władcę i zniknął bez wieści. Drugi, bardziej uczciwszy dotarł do centrum handlowego i odnowił kontakty kupieckie.

​

Bilans dwudziestolecia​

Mija dwadzieścia lat od opisywania dziejów Ayutthayi. Warto przypomnieć jej najważniejsze osiągnięcia w skrócie:

-dochód narodowy rocznie: 7,4 tys. złotych rupii indochińskich (w 1429 – 6,6 tys.)
-6 prowincji pod kontrolą (w 1419: pięć)
-sojusz z Kambodżą, Czampą.
-mariaże z Kambodżą, Czampą, Lan Czang, Japonią, Brunei, Myanmarem i Szan.
-4 kupców w Pegu – dochód: 10,3 tys. złotych rupii indochińskich (w 1429: pięciu kupców).
-2 kupców w Kioto – dochód: 1,9 tys. jenów (w 1429: jeden kupiec).
-1 kupiec w Pekinie – dochód: 2,8 tys. liangów (w 1429: brak kupca).
-wybudowany budynek rządcy w miastach: Tai Panom (Leu), Ratburi, Phuket, Ligor i Kedah (w 1429 tylko w Ayutthayi).
-inflacja – 2,8% (w 1429: nieco powyżej 2%).
-porozumienie handlowe z Delhi (utrzymane w mocy).
-przemarsz wojsk przez Brunei (utrzymane w mocy).

Porażki dyplomatyczno-gospodarcze:

-fiasko rozmów z Chinami (raz) i Japonią (dwukrotnie) w sprawie podpisania porozumienia handlowego.
-nieudane próby umieszczenia kupców w Delhi (trzykrotnie), Pekinie (trzykrotnie), Pegu (czterokrotnie).
-porażka w rozmowach z Chiengmai w sprawie przystąpienia tego kraju do sojuszu militarnego.
-nieudana misja dyplomatyczna do Czampy (odrzucenie propozycji wasalizacji przez ten kraj).
-odmowa Majapahitu na propozycję przemarszu wojsk ajuttańskich przez ich kraj.

Porównanie światowe​

Militaria – 1429
1.Państwo Moskiewskie – 97 pkt, 2.Imperium Osmańskie – 85, 3.Królestwo Kastylii – 83, 4.Królestwo Aragonii – 74, 5.Królestwo Burgundii – 71, 6.Królestwo Anglii – 64, 7.Cesarstwo Japonii – 53……Królestwo Ayutthayi – 9.
Militaria – 1439
1.Imperium Osmańskie – 166 pkt, 2.Królestwo Kastylii – 113, 3.Państwo Moskiewskie – 98, 4.Królestwo Aragonii – 97, 5.Królestwo Anglii – 91, 6.Państwo Chimu – 81, 7.Emirat Ak-Kojunłu – 80… …Królestwo Ayutthayi – 9.

Ekonomia – 1429
1.Plemię Huron – 56 pkt, 2.Cesarstwo Chin – 48, 3.Imperium Vijayanagaru – 41, 4.Królestwo Portugalii – 37, 5.Królestwo Lan Czang – 30, 6.Sułtanat Bengalu – 27, 7.Republika Genui – 25……Królestwo Ayutthayi – 5.
Ekonomia – 1439
1.Cesarstwo Chin – 97 pkt, 2.Królestwo Portugalii – 85, 3.Plemię Huron – 61, 4.Imperium Vijayanagaru – 56, 5.Sułtanat Bengalu – 49, 6.Republika Wenecji – 48, 6.Republika Genui – 48… …Królestwo Ayutthayi – 10.

Dyplomacja – 1429
1.Imperium Timura – 53 pkt, 2.Królestwo Anglii – 46, 3.Królestwo Ayutthayi – 42, 4.Księstwo Hesji – 38, 5.Królestwo Pegu – 32, 6.Księstwo Lotaryngii – 31, 7.Księstwo Mewar – 29.
Dyplomacja – 1439
1.Królestwo Anglii – 83 pkt, 2.Imperium Osmańskie – 75, 3.Królestwo Francji – 74, 4.Królestwo Ayutthayi – 67, 5.Księstwo Würzburg – 64, 6.Imperium Timura – 53, 7.Księstwo Hesji – 52.

Klasyfikacja łączna – 1429
1.Królestwo Anglii – 120 pkt, 2.Państwo Moskiewskie – 117, 3.Imperium Osmańskie – 110, 4.Imperium Timura – 92, 5.Królestwo Burgundii – 89, 6.Królestwo Kastylii – 87, 7.Królestwo Aragonii – 80……15.Królestwo Ayutthayi – 56.
Klasyfikacja łączna – 1439
1.Imperium Osmańskie – 260 pkt, 2.Królestwo Anglii – 208, 3.Królestwo Kastylii – 132, 4.Królestwo Aragonii – 127, 5.Państwo Moskiewskie – 126, 6.Królestwo Francji – 119, 7.Królestwo Burgundii – 118… …20.Królestwo Ayutthayi – 86.

Ayutthaya na koniec roku 1439:

5 kupców, 6 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1439 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-3 stycznia: początek kolejnej wojny feudalnej w Cesarstwie Japonii określanej jako wojna Eikyo. Szogun Yoshinori prosi jednego z wielmożów, Uesugi Norizane o pomoc w stłumieniu buntów w Edo. Jedną batalię z powstańcami wojska cesarskie wygrywają jeszcze w styczniu.

-5 stycznia: Królestwo Szan wypowiada wojnę Sułtanatowi Bengal. Chodzi oczywiście o sporne terytorium Assam, które zostało bezprawnie zawłaszczone przez Bengal, a które obecnie jest w ręku powstańców. Szan chce upiec dwie pieczenie na jednym ogniu, obiecać powstańcom odbudowę Assamu i zarazem szybko przejąć zbuntowane miasto Shillong. Szan otrzymuje wsparcie militarne od Królestwa Lan Czang.

-1 lutego: zawieszenie broni określane jako biały pokój między kilkoma państwami indyjskimi: sojuszem Gwalioru, Bundelchandu i Jaunpuru a sojuszem Gudżaratu i Sindu z drugiej strony. Wciąż trwa natomiast konflikt Jaunpuru z Delhi. Na razie brak szerszych informacji na ten temat.


-sierpień: koreańscy powstańcy nie są w stanie zdobyć twierdzy Hamhung, a tymczasem cesarskie wojska japońskie koncentrują się w sąsiedniej prowincji…

-sierpień: prawdopodobnie wojska szańskie wygrały starcie z Bengalem w Assamie i przystąpiły do odbijania miasta Shillong z rąk powstańców.

-wojska chińskie które już kolejny rok walczą z Mongołami odzyskały Orocz i Kirin, w tej chwili trwa odbijanie miasta Jilin w Mandżurii.

-3 listopada: Królestwo Pegu odnowiło sojusz militarny z Sułtanatem Malakki. ​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1440

Ostatnie przygotowania​

Ayutthaya, 20 kwietnia;

Król Boromaradża rozmawia z kanclerzem Sri Boromangarą w jednej z komnacie pałacu królewskiego.

Boromaradża II: (…)kanclerzu, za rok o tej porze będziemy już się zastanawiać jakąż tą ziemię wybrać na Borneo na miejsce naszej pierwszej kolonizacji.

Sri Boromangara: Miłościwy królu! Oby tylko doszło do tej kolonizacji, bo wojna chińsko-mongolska ma się już ku końcowi.

Boromaradża II: Myślisz, że Czengtong (cesarz Chin) i Le Thai Tong (cesarz Dai Viet) coś planują?

Sri Boromangara: Sojusz Dai Viet i Chin nie jest niestety do podziwiania, on ma czemuś służyć. Mamy jeszcze Japonię, ale uwikłała się ostatnio w kłopoty wewnętrzne. Dai Viet nie zrezygnował z podbicia Czampy, dlatego kilka lat temu nie chciał nas słuchać gdy prosiliśmy go o królewski mariaż. Wszystkich sojuszników tego kraju równo zniechęca do wszelkich podobnych działań. Obawiam się, że Chiny zachęcone bogactwami Indochin, które potwierdzi Dai Viet ruszą na jedno z państw tego regionu, i to właśnie będzie Czampa.

Boromaradża II: Dopóki Czampa jest chroniona przez nas i Kambodżę, dopóty nic jej się nie stanie, sam osobiście stanę na czele wojsk i przegnam daivietańskie armie!

Sri Boromangara: Podziwiam waszą odwagę, Panie, niemniej sądzę, że pokój mimo, że kruchy jest do utrzymania jeszcze przez kilka lat. Obyśmy tylko zdołali się umocnić na Borneo, wtedy i gospodarczo będziemy mogli nieco pójść do przodu, a wraz z tym wzrosną nakłady na armię (…)

2 maja - Królestwo Czampy zgodziło się na przemarsz naszych wojsk, co ułatwi nam proces kolonizacji wyspy Borneo zapoczątkowany w przyszłym roku.


Eskadra naszych okrętów wyszła z portu Ayutthaya w stronę czampańskiego portu Oc Eo, w delcie rzeki Mekong.​

Wrzesień – oddział wydzielony z Gwardii Królewskiej (1000 żołnierzy) oczekuje na przewiezienie na Borneo z początkiem procesu kolonizacji tej wyspy. ​

Z raportu wicekanclerza Królestwa Ayutthayi, Mal Wana:

(…)wszędzie już zakończono rozbudowywanie budynków rządców podatkowych. W Ayutthayi, mieście stołecznym przywilej ten otrzymał ród Uthong Beri. Roczne dochody z tytułu handlu porcelaną wynoszą 20 tys. złotych rupii indochińskich, a miasto liczy sobie 9274 mieszkańców. W największym porcie poza stolicą, mieście Kedah, tam gdzie przywilej ma ród Pay Bao Rama dochody z handlu rybami wynoszą 7 tys. rupii. W mieście zamieszkuje 8115 mieszkańców, którzy w większości wyznają islam. W prowincjach i miastach śródlądowych, a więc w Ratburi (przywilej dla rodu Lan Kheng Sa) i Tai Panom (przywilej dla rodu Natuhipok) dochody wynoszą odpowiednio 13 i 11 tys. rupii. Bogactwem Ratburi (5796 obywateli) jest zboże, a Tai Panom (4427 obywateli) miedź. Ten ostatni surowiec jest także bogactwem miasta Ligor, gdzie żyje najmniej bo tylko 3870 mieszkańców. Dochody ze sprzedaży wyrobów z miedzi nie przekraczają 9 tys. rupii. Tam przywilej posiada ród Phra Chaokraya. W strategicznie ważnym mieście Phuket, które utrzymuje się ze uprawy trzciny cukrowej, dochody wynoszą 12 tys. rupii i żyje 6956 mieszkańców. Tutaj zadanie pobierania podatków należy do rodu Tham (…)

Ayutthaya na koniec roku 1440:

6 kupców, 6 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1440 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-w roku 1440 na tronie królewskim w Myanmarze zasiadł Minrekyawswa. Był to władca dość przeciętny we wszystkich przymiotach, znacznie odróżniający się od swojego ojca, wielkiego wojownika Mohnyininthado. Przed Myanmarem czasy ekspansji morskiej z racji uzyskania dostępu do morza po niedawnej aneksji Arakanu.


-luty: zdobycie dawnej stolicy Assamu, Shillong przez wojska szańskie, które wygrały starcie z powstańcami.

-2 kwietnia: Sułtanat Delhi dokonał aneksji Księstwa Gwalior w środkowych Indiach.


-13 czerwca: nasilenie walk wewnętrznych w Japonii określanych jako finał wojny Eikyo. Armia buntowników w sile 11 tys. żołnierzy rozbiła wojska cesarskie pod Edo i obecnie oblega miasto.

-lipiec: nasilenie walk szańsko-bengalskich pod Kocz Bihar w północnym Bengalu. W stronę Assamu i frontu działań wojennych zmierzają wojska lanczańskie.

-28 września: Królestwo Chiengmai dołączyło do sojuszu z Szan i Lan Czang, a jednocześnie do wojny przeciw Bengalowi. To koniec tradycyjnego tercetu Chiengmai-Pegu-Malakka, niemniej układ Lan Czang-Szan-Chiengmai jest równie groźny dla Ayutthayi.

-wrzesień: wojska lanczańskie i szańskie przegrały z Bengalem pod Kocz Bihar i wycofują się w stronę Assamu.

-wrzesień: Chiny odzyskały kontrolę nad Jilin w Mandżurii z rąk Mongołów.

-15 listopada: pokój chińsko-mongolski w Pekinie, który przynosi Chinom wielką porażkę. Muszą zapłacić bardzo wysoką sumę odszkodowania – aż 120 tys. cesarskich liangów w złocie! Na owe czasy to fortuna! Pozycja cesarza Czengtonga znacznie się przez to obniżyła, wprost przeciwnie dzieje się natomiast na dworze wielkiego chana mongolskiego.

-grudzień: Lan Czang postanowił wycofać swoje oddziały z frontu wojny z Bengalem w prowincji Assam. Powracają one do domu.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1441

Trudne początki​

Ayutthaya, 18 grudnia;

Król Boromaradża ocenia w rozmowie z kanclerzem Sri Boromangarą pierwszy etap kolonizacji.

Boromaradża II: (…)Prawdę powiedziawszy spodziewałem się większych efektów naszej ciężkiej pracy z wysłaniem kolonistów na Borneo i wyspy za Majapahitem.

Sri Boromangara: Wiele statków kolonistów nie przetrwało tak długiej podróży, do tego piraci przeszkodzili zapewne wielu z naszych obywateli.

Boromaradża II: To pewnie zasługa tych dwóch państw, o których mówią kartografowie, że żyją z łupiestwa. Nie znamy ich nazw, a znamy jedynie położenie.

Sri Boromangara: Sądzę, Panie, że to być może też sprawka Majapahitu lub Bantemu, które nie życzą sobie konkurencji na tym terenie.

Boromaradża II: Kolonizacja w Zatoce Kuczing jest naprawdę trudna, przeto wydaje polecenie które proszę traktować jako rozkaz: skupić wysiłki w celu skolonizowania Sumbawy i Flores.

Sri Boromangara: Jak reagować na bunty ludności wyspy tudzież protesty Majapahitu?

Boromaradża II: Uprzejmie wyjaśnić, że w umowie był przykaz na kolonizację Borneo, ale nie było też zakazu kolonizacji na Sumbawie czy Flores. Jedynie na Jawie i Sumatrze nie zamierzamy kolonizować żadnych ziem.

Sri Boromangara: A jeżeli Majapahit wypowie nam wojnę?

Boromaradża II: To wtedy Naród Pokoju jakim jesteśmy pokaże na co stać Tajów i jego króla. Może i nie mamy za dobrej floty, ale jak już ją zbudujemy i wystawimy dzielną armię, wówczas zdobędziemy kolonię na wrogu.

Sri Boromangara: Panie, ze względu na przedłużającą się chorobę muszę opuścić stanowisko kanclerza królewskiego i przekazać je w ręce Mal Wana.

Boromaradża II: Sługo mój wierny, wiem o Twych kłopotach ze zdrowiem, dlatego też muszę wyrazić zgodę na tą prośbę. (...)

Mongkut Sri Boromangara Trahn zmarł niespodziewanie tydzień później, a król Boromaradża II przez dwa tygodnie opłakiwał wiernego kanclerza. Następcą zmarłego zostaje jego dotychczasowy uczeń i wicekanclerz, Arjay Mal Wan Thassari.

Budżet Królestwa Ayutthayi w początkach stycznia wynosił 100-101 tys. złotych rupii indochińskich. Można było zatem dokonać pierwszego etapu kolonizacji na Borneo i na Wyspach Sundajskich. W sierpniu zakończyły się negocjacje z kupcami, którzy zgodzili się spróbować zakładać punkty handlowe na wyznaczonych przez króla terenach pod przyszłą kolonizację. Król wyznaczył też nowe zadania przed poszczególnymi ministrami dworu, którzy będą teraz pracować nad poprawą infrastruktury w państwie. Postanowiono z początkiem września wysłać pierwsze trzy statki z kupcami z rodów Te Rheu, Unbaung i Unthianjjani w stronę Kuczingu na Borneo oraz Sumbawy i Flores. 4 października do Ayutthayi dotarła wiadomość o niepowodzeniu kolonizacji na Kuczing, statek zaginął bez wieści w okolicach wysp Spratly. Wysłano więc drugą misję kupiecką, tym razem z rodu Sri Behrmani, ale i ona (10.XII.) nie osiągnęła celu. Niepokojące wieści dotarły do stolicy również z Sumbawy, gdzie kupcy (10.XI.) zostali zaatakowani przez statek piracki (prawdopodobnie z Makassar) i wzięci do niewoli. Postanowiono zatem wysłać nowych kupców z rodu Te Maung. 18 listopada 1441 roku to ważna data w historii Ayutthayi. Tego dnia właśnie założono pierwszy punkt handlowy na Flores. Król jeszcze w tym samym roku wysłał kolejnych kupców na tą właśnie wyspę (ród Wallami). Obecnie oczekuje się rezultatów rozszerzenia i założenia punktów handlowych odnośnie tych dwóch wysp.

Poprawa w jakości handlu państwa – możliwość zakładania punktów handlowych.


Prace nad poprawą infrastruktury.


Skutki prowadzenia polityki kolonizacyjnej.

Ayutthaya na koniec roku 1441:

6 kupców, 0 kolonistów, 1 dyplomata, 6 misjonarzy.

1441 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-w roku 1441 doszło do zmiany władcy w Królestwie Chiengmai, które ostatnio weszło w sojusz z Lan Czangiem i Szan. Koronę królewską przyjął Tilokaracza, który odznacza się dużymi uzdolnieniami jeśli chodzi o sztukę wojenną.


-rok 1441 to również pierwszy rok panowania nowego władcy w Królestwie Czampa, gdzie po śmierci wybitnego króla Jaya Sinhawarmana V ogłoszono trwającą aż miesiąc żałobę narodową. Na tron wstępuje Maha Widżaja, który jest jedynie miernym naśladowcą zmarłego władcy i dla Czampy mogą wkrótce nadejść trudne chwile.

-6 stycznia: Sułtanat Bengalu wyczerpany poprzednią wojną z Myanmarem oraz konfliktem z Szan, Lan Czang i Chiengmai godzi się na warunki pokojowe. Traktat z Shillong nakazuje wypłacenie przez Bengal kontrybucji w wysokości 4 tys. rupii indyjskich dla Szan.


-9 stycznia: kolejna odsłona wojny domowej w Japonii tym razem określanej jako wojna przeciw Juki. Siły buntowników oblegających Edo urosły z 11 do 23 tysięcy chłopstwa.

-styczeń: japońskie wojska cesarskie przegrywają starcia z koreańskimi powstańcami oblegającymi Hamhung.

-4 kwietnia: Sułtanat Delhi podpisuje pokój z Księstwem Mewar w Allahabadzie na mocy którego jest przymuszony wypłacić kwotę 50 tys. rupii indyjskich. Wciąż trwa wojna z Jaunpurem, brakuje jednak więcej szczegółów odnośnie tego konfliktu, jedno jest pewne: działania wojenne muszą koncentrować się na terytorium Sułtanatu Delhi.

-maj/czerwiec: japońskie wojska cesarskie wyruszają przeciw buntownikom w Edo i rozbijają bez trudu 23 tys. armię. Pod Hamhungiem w płn. Korei kolejna porażka Japonii, a powstańcy nie są w stanie zdobyć tego miasta.


-9 sierpnia: Japonia - nieznani sprawcy zamordowali wielkiego szoguna Ashikagę Yoshinoriego! Do tego wzniecono powstanie ludowe w Kobe wymierzone przeciwko szogunatowi, armia cesarska przegrywa pierwsze starcie. Następcą Yoshinoriego zostaje Ashikaga Yoshikatsu.


-16 sierpnia: zamętu w Japonii ciąg dalszy: nowy szogun Yoshikatsu już na początku swojego panowania zostaje zmuszony do podjęcia decyzji o obniżeniu podatków i skasowaniu długów w przeciwnym razie kraj zostaje objęty wielkim powstaniem chłopskim (Kakitsu Ikki).

-październik: japońskie wojska cesarskie pokonują koreańskich buntowników pod Hamhungiem.

-11 listopada: Sułtanat Delhi dokonuje aneksji Księstwa Multan w środkowych Indiach.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1442

Rozwój i spryt​

Ayutthaya, sierpień;

Król Boromaradża w rozmowie z nowym kanclerzem królewskim, Mal Wanem.

Mal Wan: (…) Miłościwy Panie, mamy do dyspozycji dwóch szybkich posłańców na dwory w Angkor Wat i Pandurandze z propozycją odnowienia sojuszu z Kambodżą i Czampą, który wygasa za miesiąc.

Boromaradża II: Dobrze się spisałeś, udanie zastępując mojego wiernego przyjaciela. Jego pragnieniem było szybko odnowić sojusz, aby Ayutthaya nie była w wiecznym zagrożeniu. Wyślij ich natychmiast. Jak stoją sprawy kolonii?

Mal Wan: Nie wszystko od razu, Panie. Na razie rozwijamy punkty handlowe na Sumbawie i Flores, a ludność tubylcza jest nam przychylna. Potem przyjdzie czas na kolonizację.

Boromaradża II: Jakbym słyszał Boromangarę, potem i potem. Ale dobrze, zgadzam się, gdyż i tego życzyłby sobie i on sam, gdyby tu był z nami. Za ile lat przewidujesz zyski z kolonii z Wysp Sundajskich?

Mal Wan: Jest to przedział w granicach 10-30 lat, oczywiście w zależności od tego czy nie będzie wojny, albo czy tubylcy nie będą atakować.

Boromaradża II: W Oc Eo, porcie czampańskim stoi 1000 żołnierzy, którzy korzystając z gościnności i opieki tego państwa jednocześnie są przygotowywani do tłumienia wszelkich buntów w koloniach.

Mal Wan: Miejsca do kolonizowania zostały wybrane kilka lat temu i braliśmy również pod uwagę agresywność tubylców, sądzę, że nie będzie problemu.

Boromaradża II: Oby tak było, zawsze to strata czasu, co tubylcy zrujnują trzeba odbudować w znacznie dłuższym czasie (…)

Mal Wanowi udało się odnowić sojusz z Królestwem Kambodży i Królestwem Czampy (5.IX.). To jego pierwszy wielki sukces dyplomatyczny i z czasem brak Sri Boromangary nie będzie tak odczuwalny.​

Ayutthaya poświęciła sporo funduszy na rozwój swoich punktów handlowych na Wyspach Sundajskich. 17 lutego rozszerzono punkt handlowy na wyspie Flores, a 20 marca założono punkt handlowy na wyspie Sumbawie. Na Flores odkryto już złoża miedzi, a Sumbawa słynie z olbrzymich kompleksów leśnych, drzew nadających się do budowy okrętów wojennych. 5 listopada wysłano kolejnych 10 kupców na Flores, którzy mają tam dotrzeć w przyszłym roku. Tubylcy na razie siedzą cicho i nie przeszkadzają w prowadzeniu handlu.

Rozszerzenie punktu handlowego na Flores.


Założenie punktu handlowego na Sumbawie.​

Nie zapomniano o handlu. Już w lutym wysłano kupców do Pekinu i Kioto, licząc na powiększenie dochodów uzyskiwanych z tych centrów handlowych. W Pekinie się nie udało, natomiast w Kioto udało się rozszerzyć kontakty handlowe określane dochodami na sumę ponad 4 tys. jenów. W Pekinie zyski wynoszą 4 tys. cesarskich liangów. Dla porównania, dochody uzyskiwane w Pegu wynoszą 14,3 tys. złotych rupii indochińskich. Król Boromaradża II uradowany rozwojem handlu postanowił o wysłaniu kolejnych kupców na chińską wyspę Hajnan oraz do Malakki. Misja kupiecka do Malakki (XI.) nie powiodła się, ale udało się umieścić kupca na Hajnanie. Jego zyski wynoszą 3,4 tys. cesarskich liangów.

Rozszerzenie zysków z handlu w Kioto.


Nowe dochody z handlu na Hajnanie.

Ayutthaya na koniec roku 1442:

4 kupców, 0 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1442 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-w roku 1442 umiera sułtan Bengalu, Shams. Jego następcą został Nasir ad-Din Mahmud, który jednak w niczym nie może się równać ze zmarłym władcą. Do jego zalet należy zmysł organizacyjno-finansowy.

-styczeń: wojska szoguna Yoshikatsu pokonały ostatecznie armię buntowników pod Kobe. Aktualnie nieco spokoju w Japonii.

-1 maja: Sułtanat Delhi przyłączył się do wojny Imperium Timura z Emiratem Beludżystanu.


-8 września: po nagłej śmierci cesarza Dai Viet, Le Thai Tonga, tron przejmuje znacznie mniej odpowiedni do tej roli Le Nhan Tong. Odnowiony sojusz ajuttańsko-kambodżańsko-czampański może dalej korzystać z dobrodziejstw pokoju.

-październik: wojska delhijskie oblegają stolicę Jaunpuru, Lakhnau.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1443

Nowe zagrożenia?​

Tai Panom, 20 listopada;

Król Boromaradża w rozmowie z kanclerzem Mal Wanem podczas inspekcji stolicy prowincji Leu.

Boromaradża II: (…)Kanclerzu, jakie jest Twoje zdanie na temat powstałej granicy między Bengalem a Delhi?

Mal Wan: Myślę, że należy spodziewać się nie tyle wojny między nimi co właśnie aliansu.

Boromaradża II: Sojuszu militarnego? A to mnie zaskoczyłeś, bo ja sam twierdzę, że prędzej czy później te dwa islamskie kolosy wezmą się za łby. Przecież muszą o coś się pokłócić.

Mal Wan: Na razie obie strony mają inny kierunek ekspansji. Bengal preferuje ziemie indochińskie, a Delhi jest zajęte jednoczeniem Indii.

Boromaradża II: Nasi kartografowie wykryli tam parę dobrych miejsc do kolonizacji. Co sądzisz o tamtych stronach, czy warto nimi sobie zawracać głowę?

Mal Wan: Indie to tygiel narodów i państewek. Tubylcy są groźni i nieobliczalni, do tego nie znamy wszystkich miast i państw tego półwyspu. Doprawdy, miłościwy Panie, kolonizacja tych terenów to jak wyrzucanie złotych rupii w błoto.

Boromaradża II: W takim razie pozostanie to tylko w naszych zamierzeniach. Mój następca, syn Ramesuen ma już przykazane słuchać tylko Ciebie, kanclerzu. Szczególnie w sprawach kolonizacji i sojuszy.

Mal Wan: Dziękuję za zaufanie, wielki królu, byłem tylko skromnym uczniem Sri Boromangary, tym bardziej cieszę się z położonych we mnie nadziei. Póki co kolonizujemy Flores, rzadziej Sumbawę, ale jest niewielu chętnych do udania się w taką daleką podróż.

Boromaradża II: Dobrze by było ustanowić tam miasta i osiedlić duża liczbę mieszkańców, ale to nastąpi pewnie już nie za mojego panowania (…)

Misja Mal Wana do Angkor Wat zakończona została niepowodzeniem. Królestwo Kambodży mimo, iż jest w sojuszu nie chce wyrazić zgody na przemarsz ajuttańskich wojsk, które z powodzeniem mogłyby wesprzeć sąsiednią Czampę w obliczu zagrożenia agresją Cesarstwa Dai Viet. Zostaje zatem tylko droga morska.

12 maja – Kambodża odrzuca naszą prośbę.


1 lutego udało się rozszerzyć nasz punkt handlowy na wyspie Flores, który osiągnął już III stopień rozwoju. W tym roku wysłano tam kolejnych kupców.​

W lutym król Boromaradża postanowił wysłać aż czterech kupców do centrów handlowych do Pegu i Delhi. Dwóch zostało wygryzionych przez konkurencję z Bengalu i Chanatu Czagataja, natomiast dwóm innym udało się rozszerzyć swoje kontakty handlowe. Dochody naszyck kupców wzrosły w Pegu do prawie 18 tys. złotych rupii indochińskich, a w Delhi do 8 tys. złotych rupii indyjskich.

Wzrost dochodów naszych kupców w Pegu.


Ponowne pojawienie się ajuttańskiego kupca w Delhi.

Ayutthaya na koniec roku 1443:

3 kupców, 0 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1443 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-rok 1443 jest pierwszym rokiem panowania króla Myanmaru, Narapati. Władca ten w opinii swojego ludu może przyczynić się do rozkwitu gospodarczego państwa z racji wielu uzdolnień w dziedzinie finansów.

-26 lutego: Arjan Dev, książę Bundelchandu, kraju w północnych Indiach postanawia skorzystać z okazji i atakuje nie radzący sobie z delhijską ekspansją – Jaunpur.


-maj/czerwiec: wojska Sułtanatu Delhi oblegają i zdobywają Lakhnau, stolicę Jaunpuru, a armia Bundelchandu znajduje się pod Allahabadem. Później cała armia delhijska maszeruje w stronę Benares (Waranasi).


-lipiec: Księstwo Orissy i Sułtanat Bengalu utraciły swoje kolonie nad Zatoką Bengalską w wyniku ataku tubylców. Orissa utraciła wybrzeże Palakimedi, Bengal stracił deltę Gangesu.Oba tereny nie są znane przez kartografów ajuttańskich.


Znane są za to terytoria Yanam zamieszkane przez około 6 tys. rdzennych mieszkańców, Madras zamieszkane przez około 9000 ludności tubylczej oraz vijayanagarska kolonia Putticherri. Ayutthaya nie utrzymuje jednak kontaktów z Królestwem Vijayanagar z racji braku szerszych informacji o położeniu stolicy tego kraju.

-październik: wojska delhijskie zdobywają Benares (Waranasi), a oddziały bundelchandzkie wciąż oblegają Allahabad.


-23 października: Sułtanat Jaunpur podpisał w Lakhnau pokój z Sułtanatem Delhi na mocy którego miasto Allahabad przejdzie pod kontrolę tego państwa. To policzek dla Bundelchandu, którego armia oblegająca Allahabad musiała czym prędzej opuścić teren przyznany Delhi. W wyniku tego pokoju powstała wspólna granica delhijsko-bengalska, co może zapowiadać przyszłą rozgrywkę o wpływy w północnych Indiach między tymi państwami. Bundelchand sprzymierzony z Gondwaną, Haihayą i Bastarem nadal jest w stanie wojny z Jaunpurem i wspierającym go Mewarem.​