To nie mial być kolejny aar Szwecja - czyli opowiadanie o tym jak nie grac.

Prolog

​

Specyfikacja
EU3 Heir to the throne ver 4.0 (GDIP) mapa z niewiadomo czego
Poziom trudności - normalny/normalny
Szczęśliwe państwa - historycznie

Cele gry
Zjednoczenie Skandynawskich krajów pod panowaniem rodziny Tott
Utworzenie Skandynawii
Jak najmocniejsze skolonizowanie Ameryki

Sojusznicy
Na początku Unia z Dania
W późniejszym etapie rozgrywki prawdopodobnie bez trwałego silnego sojusznika

Wrogowie
Zdecydowanie wschodni sąsiedzi (Nowogród, Państwo Moskiewskie)
Prawdopodobnie Anglia i w późniejszym czasie księstwa niemieckie

Mapa

​

Parę słów od "tfórcy"
Chciałbym zwrócić uwagę na parę faktów które przydadzą się przy czytaniu następnych odcinków.
Po 1 jest to mój pierwszy aar. Jakby nie dość tego (w typowym dla mnie stylu) rozegram go w grze w której będzie to moja 2 poważniejsze podejście.
Zaliczając wcześniej tylko Portugalie i chwilkę Rzeczpospolita.
Ale w sumie pomyślałem sobie, ze to za mało. Wiec dodatkowo postanowiłem robić mapki samemu. Powiecie - przecież to nic trudnego. Ale ci sprytniejsi domyśla się, ze ..., tak - to będzie moje pierwsze spotkanie z programami do obróbki graficznej.
Nigdy wcześniej nie używałem PS-a, Gimpa a w IrfanView tylko zmieniałem rozdzielczość.
W sumie pomysł napisania aara to byl pretekst do zagłębienia się w te programy.
Jako, ze mam prawie 100 lat i po raz ostatni pisałem cos innego niż spam jakieś 10-15 lat temu, moje wypociny będą potworne pod względem stylistycznym (mam nadzieje, ze orty wyłapie word).

Co do samej rozgrywki. Ci którzy grają ze mną w WoT-a znają mój styl. Gram na luzie, tak żeby sprawiało mi to przyjemność. Nigdy nie dopuszczę, żeby traktować grę jak wzór matematyczny z idealna ścieżka rozwoju. Potrafię być uparty i zniszczyć sobie rozgrywkę tylko dlatego, ze ktoś mi podpadł i w formie rewanżu zaatakuje go. W tej rozgrywce np. próbowałem zawrzeć sojusz z Gotlandia. Straciłem na to prawdopodobnie ok 500 dukatów, wielu dyplomatów i czasu.
O ile pamiętam podpisywałem umowę o sojuszu 4-5 razy i za każdym razem po 1 dniu zrywali ja ze mną.
Każdy z was zrezygnowałby po 1-2 razie albo w ogóle się w to nie pchał.
Ale to jest mój styl grania. I tego spodziewajcie się tutaj. Z 2 strony w grach strategicznych (w przeciwieństwie do strzelanek) gram zwykle defensywnie. Wiec ostrzegam, ze z gry może wiać nudą.
No i ostatnia kwestia. Szkocja i Irlandia są krajami o które szczególnie dbam w swoich grach. Uwielbiam te kraje w realu i zawsze staram się im pomóc.
Tu będzie tak samo. Zresztą nie mam zamiaru prowadzić rozgrywki historycznej. W aarze będzie to co przyniesie mi rozgrywka,

PS: Gdy pisze te słowa mam już za sobą ok 250 lat grania. Zebrałem już pewne doświadczenia i widzę, ze ten aar nie wyjdzie dokładnie tak jakbym chciał pod względem graficznym. Nie wszystkie screany zapisały się na dysku, część jest zepsuta, ma błędy itp. O części screanow w ogóle zapomniałem.
Możliwe, ze będę je zastopował innymi. Może stworze 2 rozgrywkę tylko po to, żeby je uzyskać. Jeśli nie, będziecie musieli się obejść bez nich.
W ogóle zauważyłem, ze gdy toczy się wojna - zapominam o całym świecie - a szczególnie o wciskaniu prtscr

PS2: Jako, ze jest to mój pierwszy aar, postanowiłem wzorować się na paru moich ulubionych. Mam nadzieje, ze ich twórcy nie będą mieli mi za złe kopiowania pomysłów (chodzi o układ aara, wygląd grafiki itp.). Nie chodzi o ułatwienie a raczej o fakt, ze taki styl mi bardziej odpowiada.




Niech moc będzie z wami - przyda się wam przy czytaniu tego aara.


PS3:
odcinek 1
odcinek 2
odcinek 3
odcinek 4
odcinek 5
odcinek 6 i 7
odcinek specjalny A
odcinek 8
odcinek 9
odcinek 10
odcinek 11 czesc A
odcinek 11 czesc B
odcinek 12
odcinek 13
odcinek 14
odcinek 15

 

Odcinek 1
1399 - 1440









Eryk VII
Król Dani i Szwecji -1440







POLITYKA WEWNETRZNA

​

W przeciągu kolejnych lat doszło do dużej liczby zmian w polityce wewnętrznej. Szczególnie handel skupiał na sobie uwagę króla. W czasie jego panowania coraz większy nacisk kładziono na odejście od merkantylizmu.
Eryk uznał, ze w obecnym momencie, państwo bardziej potrzebuje skutecznych kupców. Pierwsi kupcy zostali wysłani do podjęcia rywalizacji na terenie Nowogrodu. Po opanowaniu tego rynku kolejni byli wysyłani do Ligurii i Lubeki.

TECHNOLOGIA

​

Także do dużych zmian doszło w technice. Starsi ludzie bardzo narzekali na te zmiany. Po co zmieniać cos co działa. Król miał inne zdanie. Uważał, ze dla przyszłości Unii rozwój jest jedyna nadzieja. W czasie jego panowania rozwinięto wszystkie gałęzie, ale szczególnie dużo zmian pojawiło się w handlu gdzie doszło do 3 poważnych odkryć oraz w technice lądowej, gdzie wynaleziono 2 takich.

MISJE


​

w 1399 roku zlecił Król misje. Miano przeprowadzić kolonizacje Laponii i Koli. Po jej udanym wykonaniu w 1428 polecił rozbudować armie aż do poziomu porównywalnego z silami Zakonu Krzyżackiego. Biorąc pod uwagę, ze Armię Szwedzką w tamtym czasie stanowiło ledwie 3 tysiące wojów był to bardzo odważny plan.

REFORMA ROLNA, SPIS LUDNOSCI

​

Jako, ze Szwecja nie należy do najbardziej zaludnionych terenów uznano, ze należy dobrze wykorzystać jej możliwości. W tym celu rozpoczęto przeprowadzanie spisu ludności. Co prawda miejscowym się to zdecydowanie nie podobało. Jednak do większych rozruchów nie doszło. Zadowolony z takiego rozwoju sytuacji Król zdecydował się także na rozpoczęcie reformy rolnej.

ROZBUDOWA FORTOW, NAPIECIA NA GRANICY

​

Zdaniem władcy , jeśli kiedykolwiek Szwecja zostanie zaatakowana zbrojnie, atak tan najpewniej nadejdzie ze wschodu. Z tego powodu postanowił, by rozbudować przygraniczne warownie i posterunki tak, aby mogły sprostać co raz to nowszym i z każdym rokiem bardziej wymyślnym maszynom oblężniczym, a także braniu głodem.

PANSTWOWA POLITYKA HANDLOWA

​

W listopadzie 1413 roku wprowadzono w Szwecji Państwową Politykę Handlowa. W swoich założeniach miała ona być kolejnym elementem rozwoju tego działu polityki wewnętrznej. W ocenach kupców przyniesie ona ponad 10krotny wzrost ich efektywności.
Kulminacyjnym punktem rozwoju handlu w Szwecji było stworzenie w 1427 roku ośrodka handlowego w Sztokholmie. Ten jakże kosztowny krok miał przynieść w niedalekiej przyszłości poważne zyski dla korony.

EVENTY

​

W czasie istnienia Unii z Dania doszło, do kilku nie zawsze pozytywnie wpływających na rozwój kraju wydarzeń. Pierwsze zachwiały silą armii.
Doszło w niej do poważnego rozłamu pomiędzy dwoma frakcjami. W końcu, aby spor zażegnać musiał interweniować sam Eryk. Postawił on ofensywna taktykę uznając, ze będzie ona bardziej przydatna. Nie wszyscy byli przekonani o słuszności tych decyzji - szczególnie, ze ostatnie lata pokoju źle wpłynęły na charakter armii. Jeden z wodzów dosadnie to uznał twierdząc, ze co najmniej jeden na dziesięciu rekrutów jest tchórzem.
Kolejnym problemem były sprawy religii w państwie. Niektórzy kapłani zaczęli głosić bardzo dziwne teorie. Nie byłby to problem, ale niestety ludność miejscowa zaczęła dawać posłuch tym teoriom. Nie bacząc na koszty król ostro ale skutecznie interweniował, czego efektem była utrata części prestiżu.
O dziwo król zgodził się z teoriami jednego z kapłanów doprowadzając do wściekłości władze kościelne. Co prawda doprowadziło to do spadku stabilności, ale należy się spodziewać, ze wprowadzone innowacje pozytywnie wpłyną na sytuacje w kraju w przyszłości. Pozytywny efekt za to miało wypuszczenie na rynek w Nyland nowego towaru. Przyniosło ono 100 dukatów które bardzo wzmocnili skarbiec królewski.

BUNT EINARA

​

W tym czasie doszło do 2 buntów. W 1421 roku w prowincji Dalaskogen Armia Szwedzka starla sie z Einarem af Gennas. Dysponujący porównywalna armia uzurpator stanowił poważne zagrożenie które należalo jak najszybciej usunąć. Po 3 kolejnych krwawych bitwach udało się wrogie wojska zniszczyć.

BUNT FINOW

​

2 bunt był bardziej zaskakujący. W 1431 roku nacjonaliści Fińscy zbuntowali się, na szczęście ich siły były na tyle małe, ze w wyniku pojedynczej bitwy udało się je zniszczyć.

WOJNA DANII I SZWECJI Z ZAKONEM KRZYŻACKIM​

Na początku XV wieku Zakon Krzyżacki w wyniku swojej agresywnej polityki toczył wojnę z niemal każdym sąsiadem. Spowodowało to także zwiększoną ilość buntów, które co prawda, były słabe, ale zużywały środki. W tej sytuacji Eryk w 1431 roku wypowiedział krzyżakom wojnę. Nie trwała ona jednak długo.
Ciężka sytuacja militarna zmusiła Zakon do szybkiego zawarcia pokoju w wyniku którego tracili Ozylie i prestiż a także musieli zapłacić kontrybucje.
W Szwecji pokój ten odebrano bardzo negatywnie. Wojska które wzięły na siebie główny wysiłek nie zostały w ogóle nagrodzone.
Parę lat później w roku 1438 dochodzi do wznowienia działań wojennych. Ponownie to siły Szwedzkie biorą na siebie ciężar walk. Zapisują się chwała w czasie obrony Ozylii a także w czasie zdobywania Estonii na której terenie dochodzi do parokrotnych starć z silami Zakonu. I ponownie tak jak i w poprzedniej wojnie podpisany pokój nie uwzględniał dokonań Szwedzkich. To Duńczycy uzyskują Estonie, kontrybucje i prestiż. Nie dość tego, zostaje on szybko podpisany w sytuacji gdy wojska Szwedzkie prą na stolice przeciwnika. Było to ewidentnie świadome zamierzenie Króla Duńskiego. Nie chciał on bowiem wzmocnienia siły Szwedzkiej. Po tej wojnie, możni Szwedzcy zaczęli głośno dyskutować o potrzebie uwolnienia się spod krepującej ruchy Unii Kalmarskiej.
28 listopada 1440 Eryk VII Gryf z Dani zmarł. Unia personalna z Dania zostaje rozwiązana. W kraju dochodzi do chwilowego zamieszania i anarchii, na szczęście nowy król Magnus IV Tott szybko i sprawnie przejmuje władze nad państwem.

MAPA SKANDYNAWII 1440

​

 

Odcinek 2
1440 - 1465










Magnus IV Tott
Król Szwecji 1440 - 1465



Długa Szwedzka rekonkwista
​

12 lipca 1442 roku mając casus belli (rekonkwista) przeciwko Norwegii, Król wypowiedział jej wojnę. Był do niej już wcześniej przygotowany i tylko wyczekiwał odpowiedniego momentu.

​

Początek zmagań, to wpuszczenie Armii Norweskiej na własne terytorium, do prowincji Varmland, gdzie w zastawionej pułapce siły Haralda Haraldsona zostały kompletnie zniszczone.

​

Niestety Harald zdołał w nieznany sposób zbiec z pola bitwy i wystawić nowa armie. Mając przewagę sil i pierwsze zwycięstwo za sobą Magnus postanowił uderzyć. 1 października 1442 roku w prowincji Bergenshus doszło do kolejnej bitwy z Norweska armia. Także tutaj przewaga ilościową wojsk Szwedzkich dala pewne zwycięstwo.

​

W przeciągu kolejnego roku Magnus zajmował się zdobywaniem kolejnych zamków oraz niszczeniem buntów na terenach Norwegii.

​

Na początku 1444 roku -poradziwszy sobie z własnymi buntami - do wojny dołączyła Dania. Było to duże zaskoczenie dla króla. Spodziewał się, ze bunty jakie wybuchły w Danii zabezpiecza granice przed ewentualnym atakiem. W pospiechu zaczął ściągać cześć oblegających twierdze oddziałów starając się zebrać jak największe siły w prowincji Varmsland. Zanim był gotowy do kontrataku, wojska Duńskie zdołały opanować Smaland i oblegały Vastergotland. Magnus uznał, ze to dobry moment na atak. Mając pod swym dowództwem 10 tys. rycerzy i piechoty odważnie zaatakował porównywalne siły Froda I Munka.
Bitwa została wygrana jednakże straty poniesione w jej czasie były bardzo poważne i król się obawiał, ze po paru takich bitwach nie będzie miał czym dalej walczyć.

​

Wróg wycofał się do Smaland gdzie w wyniku kolejnej, tym razem bardziej szczęśliwej, bitwy doszło do zniszczenia armii Duńskiej. Armia została podzielona i skupiła się na zdobywaniu zamków.
Aby Frod nie wysłał nowej armii w trakcie, gdy własna jest rozproszona, wysłano flotę 16 okrętów do cieśniny Sund. 31 października 1444 roku doszło w niej do wielkiej bitwy. Duńczycy mający teoretycznie mniej okrętów, jednakże więcej ciężkich, wyszli w morze. Flota ta Szwedzka nie sprostała tej sile i musiała się wycofać. Po tej bitwie Duńczycy zapewnili sobie panowanie w cieśninie niszcząc 4 szwedzkie galery i przejmując 1 koge.

​

Na szczęście siły Duńskie były na tyle osłabione, ze nie było mowy o jakimkolwiek ataku.
Magnus postanowił wykorzystać ta sytuacje i w czasie zdobywania kolejnych prowincji przeprowadził rozbudowę floty pozwalająca na ponowne stracie się na morzu. Na przełomie 1446-47 przeprowadzono desant na Estonie i Ozylie które w lutym zostały zdobyte. Ostatnim finalnym akcentem wojny było zdobycie Zelandii. 24 lutego 1447 roku Dania zaakceptowała ofertę pokoju jaka wysłał Magnus. W jej wyniku tracili Estonie, Ozylie, Skanie i Halland, oraz musieli unieważnił wszystkie traktaty z Norwegia.

​

Po wycofaniu się Dani z wojny pozostało Królowi zniszczyć pozostałe floty Norweskie a następnie zdobyć Islandie. 17 maja 1450 roku Norwegia przyjęła ofertę pokoju w wyniku jej tracili wszystkie, poza stolica, prowincje. Oferta ta była efektem kompromisu ponieważ mimo zdobycia wszystkich prowincji Król Norweski nie zgadzał się na wasaliację swojego kraju. Jego krótkowzroczność bardzo irytowała Magnusa który wiedział, ze będzie zmuszony z tego powodu stoczyć jeszcze jedna wojnę. Mimo wzrostu prestiżu jaki dokonał się w wyniku wygrania obu wojen, dodatkowym efektem było uznanie Szwecji za bardzo wojowniczy kraj - co zdecydowanie nie było celem Króla.

​

W 1450 roku Magnus postanowił jeszcze bardziej wspomóc swoich urzędników. Wprowadził on administracje cesarska, co miało wpłynąć w szybkim czasie na rozwój prowincji, szczególnie tych oddalonych od Sztokholmu.

​

W czasie panowania Magnusa IV Tott doszło tylko do jedne zmiany w polityce wewnętrznej. Król obawiał się, ze znaczne zwiększanie centralizacji spowoduje wybuch dużej liczby buntów. Szwecja była jeszcze na tyle słabym krajem, ze mogłaby ich nie przetrzymać. Jednakże nawet takie, wydawałoby się, niewielkie zmiany miały mieć dalekosiężne zmiany dla przyszłości kraju.

​

Razem ze śmiercią poprzedniego króla, zakończył się proces wzmacniania kupców w Szwecji. Magnus uznał, ze maja oni na tyle silna pozycje na arenie międzynarodowej, ze można swobodnie przeznaczyć środki a inne cele. Fakt, ze kupcy kontrolowali trzy ośrodki handlu (Nowogród, Szwecja oraz Antwerpia) bardzo cieszył Magnusa i dawał mu bardzo pokaźne zyski do skarbca. W związku z tym w okresie jego panowania nacisk zwiększono na rozwój administracji. Dzięki temu bardzo szybko dokonano 3 gruntownych zmian w strefie rządowej. Także w produkcji dokonały się wtedy poważne zmiany. 2 nowe odkrycia doprowadziły do znacznego wzrostu produktywności w kraju. Mimo skupienia się na tych działach także w pozostałych dokonano rozwoju, aczkolwiek nie tak spektakularnego.

​

Król w czasie swojego panowania polecił skupić się swojej administracji na 2 konkretnych misjach.
W pierwszej kolejności należało zwiększyć prestiż państwa. Nie było to proste zadanie, gdyż przez dłuższy czas kraj oceniano negatywnie. Miały na to wpływ zaszłości i stereotypy dotyczące Szwecji, jakie na terenie Europy rozprzestrzeniały się. Nadal widziano ja, jako krainę głupich wikingów. Na szczęście w wyniku długofalowych działań udało się poprawić go na tyle, żeby zadowolić Króla. Kolejna misja zlecił Magnus w 1447 roku. Uznał, ze nadszedł czas by otoczyć opieką Królestwo Norwegii, które po upadku Unii Kalmarskiej było wystawione na ciosy sąsiadów.

​

W czasie panowania Króla w Szwecji doszło, do kilku wydarzeń. Które miały poważny wpływ na rozwój państwa. Pierwszym z nich był Bunt w Bohuslan. Jego powodem były zbyt wysokie podatki oraz różnice religijne oraz kulturowe. Król bojąc się rozprzestrzenienia buntu na sąsiednie prowincje postanowił ugiąć się pod naciskiem. Efektem tego było obniżenie podatków w regionie o 10% oraz spadek prestiżu króla.
Tym 2 jednak nie należało się martwic, bo w wyniku działań administracji znacznie ono wzrosło w tym czasie.
W 1458 roku do Króla dotarła straszna wiadomość o upadku Bizancjum. Pamiętając o kontaktach jeszcze sprzed paruset lat, gdy chętnie wynajmowano tam Szwedzkich wikingów, Magnus zdecydował się przyjąć uchodźców w swoim kraju. Oczywiście decydując się na to, wcale nie myślał o historii, ani o potomkach wikingów zamieszkujących tamte tereny, był pewny, ze dobrze wykształcone osoby bardzo pozytywnie wpłyną na jego kraj. I znów jak u poprzedniego króla pojawił się myśliciel - który podważał decyzje kościelnych dostojników. Także tym razem król poparł go przeciwstawiając się kościołowi. Mimo chwilowego zamętu i spadku stabilności, wzrost innowacyjności był bardzo pozytywny.

​

Przez cały okres panowania król musiał walczyć z powtarzającymi się buntami. O ile narodowe prowincje nie zajmowały zbytnio, o tyle nowe tereny przysparzały wiele kłopotów. Skutecznie odwracały uwagę króla od innych celów. Dodatkowo bunty w Estonii i Ozylii zmusiły do stałego utrzymywania tam 6 tysięcznej armii.

24 lutego 1465 roku zmarł Magnus IV Tott. Szczęśliwie 1 lutego tego roku Król - prawdopodobnie przeczuwając swoja rychłą śmierć - ogłosił Alexandra prawowitym następcą tronu. Pomogło to nowemu Królowi w pierwszych latach rządzenia utrzymując stabilność państwa.

MAPA SKANDYNAWII 1465

​

PS: odcinek mialem dac dopiero w weekend, ale tak siedział smutny na dysku.
W koncu zdecydowalem sie go wrzucić dzisiaj. Najwyżej na nastepny poczekacie dłużej
A poza tym chcialem zeby aar byl 1 na liscie

PS2: wiem, ze niektóre skreany wygladaja srednio. Nadal bawie sie troche programami i szukam szybkiego i efektywnego sposobu ich obrobki.

 

Odcinek 3
1465-1500







Alexander Tott 1450-1500 (50)
Krol Szwecji 1465 - 1500





DRUGA WOJNA POLNOCNA
​

Zgodnie z planem Magnusa w 1468 roku jak tylko rozejm sie skonczyl 27 sierpnia sily szwedzkie wkroczyly do Akerhus - ostatniej Norweskiej prowincji.
Zaraz po jej zdobyciu podpisano pokoj w wyniku ktorego Norwegia stawala sie wasalem Szwecji. Rezygnowala z roszczen do wszystkich prowincji i uniewaznila wszystkie umowy z Burgundia. Jak widac Christoffer I Sture musial zaplacic za krotkowzrocznosc i upor Froda.

MISJE
​

Zwycieska wojna z Norwegia, tak zachwycila krola, ze szybko oglosil nowy kierunek ekspansji. W sytuacji gdy polwysep byl w pelni kontrolowany przez Szwedow, gdy Dania zostala zlamana, gdy jedyny przeciwnik - Nowogrod - nie mial sil by pokonac Limes Finnia - pozostalo skierowanie sie na poludnie. Kontrola morza baltyckiego byla od wiekow celem Szwedzkim i teraz krol mogl tego dokonac w pelni. Dlatego tez pierwszym etapem mialo zostac zdobycie Pomorza Przedniego.

POLITYKA WEWNETRZNA

​

Jednym z ignorowanych przez krola obiektow byl rozwoj polityki wew. Co prawda krol widzial, ze decentralizacja byla nadal powaznym problemem, ale uwazal, ze nie jest w stanie temu zaradzic. Spodziewane bunty a przez to spadek stabilnosci w obecnej sytuacji bylby niedopuszczalny.

NOWE DOKTRYNY
​

W czasie swojego panowania Szwecja obrala dwie kolejne doktryny. Pierwsza - wybrana jeszcze w grudniu 1465 roku byl patron sztuki. Tak jak ojciec Krol uwazal, ze prestiz panstwa jest bardzo istotnym mechanizmem polityki miedzynarodowej. Jednak o ile Magnus powiekszal prestiz poprzez wojny i dyplomacje, o tyle jego syn skupil sie na sztuce. Bylo to o tyle latwiejsze, ze krol znany byl z zamilowania do malarstwa.
W czerwcu 1496 roku ogloszono kolejna doktryne. Wielkie odkrycia - bo taka obrano wydawala sie kompletnie utopijnym pomyslem. Wiekszosc doradcow zdecydowanie odradzala krolowi ten wybor. Nawet zakladajac, ze doktryna pozwoli na odkrycie jakis terenow to ewentualne zyski z tego pojawia sie za ponad 100 lat. Szwecja byla zbyt slaba by skupiac sie na takiej mrzonce.
Na szczescie Alexander - wychowywany na legendach o wielkim ladzie daleko na zachodzie - oparl sie protestom i zatwierdzil decyzje.

KULTURA
​

4 grudnia 1465 roku krol postanowil wesprzec szkole florencka. Malarze wloscy dostawali intratne zamowienia, a niektorzy byli wrecz utrzymywani przez wladce.
W marcu 1479 roku oraz 3 lata pozniej na zamowienie Alexandra powstaly 2 piekne arcydziela dzieki ktorym zdecydowanie wzrosl prestiz wladcy. Przed smiercia Krol zdarzyl jeszcze zamowic epopeje narodowa w 1489 roku. Miala ona opiewac czyny Magnusa Totta. Szybko rozprzestrzenila sie legenda o tym, ze wladca ten powroci na ziemie i uratuje swoj lud w chwili proby.

TECHNOLOGIA
​

Alexander utrzymal kierunek rozwoju zapoczatkowany przez swojego ojca. W czasie jego panowania dokonaly sie 3 kolejne wielkie odkrycia w administracji oraz produkcji. Takze armia sie rozwinela - dzieki 2 wynalazkom w technice ladowej oraz 1 w technice morskiej - Szwedzi nie odstawali od swoich sasiadow.
Niestety kolejne lata ignorowania handlu spowodowaly, ze w czasie panowania krola doszlo tylko do 1 znaczacego odkrycia. Nie dosc tego kupcy zaczeli przegrywac z rywalami w osrodkach handlu. Efektem tego byla utrata zyskow z nich.
Szwecja zdolala sie utrzymac tylko na wlasnym rynku i od czasu do czasu rywalizowac na rynkach nowogrodzkich.

OSTATNIA SARZA
​

Z poczatkiem 1471 roku Krol wyglosil zdanie ktore wstrzasnelo Szwedzkim rycerstwem. W czasach gdy w calej europie stan ten triumfowal w kazdej bitwie,
gdy opiewano ich chwala Alexander oglosil kres ich chwalebnego etosu. Czasy sie zmieniaja i rycerstwo musi sie zmienic o ile nie chce zniknac w ogole.

DECYZJE PROWINCJONALNE

​

Wprowadzenie administracji cesarskiej przynioslo efekty juz za panowania tego krola. Przeprowadzono spis ludnosci, rozbudowano obiekty pocztowe w az 5 prowincjach. A na koniec wybudowano sklad ziarna w Sztokholmie.

BUNT
​

W porownaniu z panowaniem poprzedniego Krola - zdecydowanie wzroslo niezadowolenie niektorych warstw spolecznych. Dochodzilo do rozruchow prowokowanych przez patriotow i nacjonalistow Norweskich. Szczegolnie ciezkim rokiem byl 1493 gdy buntownicy zdolali opanowac Halsingland oraz Vasterland.
Na szczescie udalo sie wszystkie te sily zniszczyc. Choc srodki zuzyte na nie zdecydowanie hamowaly rozwoj kraju.

EVENTY

​

W kwietniu 1476 roku przeprowadzono reforme rolna. Nowe technologie upraw i nawadniania oraz organizacja wlasnosci ziemskiej przyniosla na tyle pozytywne efekty, ze krol zdecydowal, ze podniesienie podatkow nie wplynie na nastroje buntownicze. Co prawda, czesc doradcow namawiala Alexandra na zmiane tej decyzji. Uwazali, ze wieksze zyski chlopow doprowadza, do zwiekszenia liczby mieszkancow a co za tym idzie do zwiekszenia liczby poborowych.
Jednakze silna pozycja Szwecji pozwalala wierzyc, ze marynarka poradzi sobie z ew. zagrozeniami. Nastepne wydarzenia byly juz zdecydowanie gorsze. Wpierw w lutym 1481 roku na polowaniu zginal nastepca tronu - Gustaw Tott. Krol nie zdazyl jeszcze oplakac smierci syna gdy doszlo do 2 powaznych zagrozen. Wpierw dowiedzial sie o sojuszu zawartym przez szlachte z Kurlandia. Zdrajcy zostali surowo ukarani - niestety zamieszanie zwiazane z buntem szlachty doprowadzilo do spadku stabilnosci. Co do samej Kurlandii - krol nie mogl sie zdecydowac, czy pretekst ten jest wystarczajaco silny by wypowiedziec im wojne. problemy jakie mial w kraju kierowaly go ku mysli, ze tym razem bedzie musial odpuscic zemscie. Nastepnie doszlo do buntu wznieconego przez uzurpatora Christopha Eka w Finlandii gdzie 4 tysiace buntownikow zostalo pokonanych. Problemy - jakie po smierci syna spadly na barki krola, zamiast go zlamac doprowadzily do wzmocnienia jego sil. Przed smiercia zdolal Alexander zobaczyc efekty swoich decyzji. W 1491 roku jeden z malarzy utrzymywanych przez niego stworzyl dzielo oceniane jako jedno z najwiekszych w historii swiata. Prestiz jaki kraj zdobyl dzieki temu z nawiazka odpalcil sie za koszty jakie poniesiono. Okazalo sie, ze te krolewskie "fanaberie" wcale nie sa takie bezsensowne.

DYPLOMACJA

​

Od poczatku 1494 roku doszlo do serii dyplomatycznych akcji majacych na celu poprawe stosunkow z Dania. Efektem tych zabiegow bylo wpierw 5 sierpnia podpisanie sojuszu miedzy krajami, a nastepnie 24 grudnia 1495 roku krolewski mariaz. Decyzja ta, mimo duzych kosztow jakie za soba niosla, miala sie okazac w niedalekiej przyszlosci kluczowa dla bezpieczenstwa. Po 2 wojnie polnocnej Dania uznala Szwedzka supremacje w regionie i wyrazila zgode na swoja wasalizacje.
Miala sie stac ona bardzo szczesliwa decyzja dla obu krajow. Dunczycy znajdywali silnego seniora - ktory od tej pory musial ich bronic - natomiast Szwecja nie musi tracic cennych sil na kolejna bratnia wojne.

WOJNA Z ANGLIA​

Styczen 1497 roku zmusil starego i schorowanego krola do jeszcze jednego powaznego wysilku. Anglia zaniepokojona ekspansja Szwecji, a szczegolnie zdobyciem Islandii wypowiedziala wojne. Alexander mial sie w koncu przekonac, czy jego decyzja oparcia bezpieczenstwa kraju na silnej flocie sprawdzi sie w konflikcie z silnym przeciwnikiem. W czasie wojny doszlo do wielu mniejszych i wiekszych bitew morskich. Anglicy przekonani o sile swojej flotty postanowili ja podzielic i zablokowac wszystkie porty. Byl to bardzo powazny blad ktory Krol postanowil wykorzystac.
W bitwie o poludniowe morze norweskie a takze w bitwach o Kattergat udalo sie flocie szwedzkiej zniszczyc 13 okretow glownie ciezkich. Niestety takze przeciwnik zorientowal sie w swoim bledzie i w koncu 4 listopada 1497 roku w 4tej bitwie o Kattergat zdolal zmobilizowac na tyle duze sily, ze Szwedzi nie dali sprostac i przegrali bitwe. Fakt zmiany taktyki, przegranie bitwy a takze oslabienie flotty zmusily krola 1 grudnia 1497 roku do zaakceptowania oferty pokojowej. Nie byla ona na reke Alexandrowi, biorac pod uwage dotychczasowy rozwoj sytuacji byla wrecz obrazliwa, ale wladca wiedzial, ze kolejna oferta bedzie juz zdecydowanie gorsza i ze nalezy przyjac taka jaka jest teraz.
W wyniku podpisania pokoju Szwecja tracila Orkady oraz musiala usunac Gotlandie ze strefy swoich wplywow oraz zaplacic 25 dukatow.
Pozytywnym aspektem tej wojny bylo uhonorowanie sojuszu przez Norwegie i Danie. Biorac pod uwage wojownicza polityke ostatnich wladcow Szwecji bylo to zaskakujace. Krol zaczal brac pod uwage mozliwosc pokojowego zjednoczenia Skandynawii. Ale takze wiedzial, ze tym zajmie sie dopiero jego nastepcy.

PROWINCJE NARODOWE​

W czasie wojny - 4 marca 1497 roku ogloszono Ozylie oraz Estonie prowincjami narodowymi. W nastepnych latach mialo to dac zdecydowanie uspokojenie sie ludnosci miejscowej, coraz bardziej asymilujacej sie z Szwedzka.

mapa Skandynawii z 1500 roku





Zapiski Admirala Severiana z wojny z Anglia na morzu​

PS: Przepraszam, za tak dlugie nie odzywanie sie. Mam nadzieje, ze aar jak i jego czesc specjalna spodobaja sie. Przy okazji chcialem bardzo podziekowac Severianowi za znalezienie czasu dla mnie i napisanie tak interesujacego opisu.
Nastepny odcinek juz za tydzien.

 

Odcinek 4
1500-1515









Karl VIII Gustaw Tott Tott
Krol Szwecji 1500 - 1515




OGOLNA SYTUACJA (PROWINJE NARODOWE)

​

Ostatni rok XVw zaczynał się w sposób najgorszy możliwy. Zmarl Alexander Tott wielki cesarz Szwedzki.
To za jego panowania zakończył się pierwszy etap zjednoczenia Skandynawii. W czasie, gdy sąsiedzi prowadzili ciągłe wojny, prowincje Szwedzkie miały zapewniony spokojny rozwój. Spowodowało to zwiększenie zamożności własciwie wszystkich grup społecznych. Nagle, niczym z podziemi zaczely wyrastac nowe miasta i wsie. Dobrobyt i poziom życia jaki panowal, spowodowal duze migracje ludnosci z sasiednich krajów. Nowy Krol był bardzo zadowolony z tego powodu. Wiedział dobrze, ze Szwecja do dalszego rozwoju potrzebuje jak najwięcej poddanych.

​

Decyzja zwiekszenia jakosci wojska jaka podjeto jeszcze w XV wieku miala zbawienny wplyw w pierwszych latach sprawowania przez nowego krola wladzy. Sila armii, jej nowoczesnosc i zorganizowanie spowodowalo zdecydowany wzrost prestizu kraju.

KULTURY

​

Nie dość tego, na samym poczatku roku ogloszono, ze kultura Norweska bedzie kultura akceptowaną, a prowincje Norweskie traktowane jako narodowe. Integracja obu tych państw postepowała tak szybko, ze mozna bylo spodziewać sie rychlego scalenia obu kultur.
Decyzja ta niestety doprowadzila w 1504 roku do uznania kultury Finskiej za obca. Krol uznal, ze osoby ktore mialy sie zasymilowac ze spoleczeństwem, juz to zrobiły. Po reszcie nie należało sie juz tego spodziewać. Ewentualne wysiłki skierowane w ta strone beda zmarnowanymi srodkami.
Przy okazji okazało sie, ze naplyw imigrantów oraz kontakty z Dania i Norwegia maja tez swoje minusy. Kraj zostal zalany obcymi monetami, jednostami miar i wag. Wprowadzilo to zamieszanie i zaczeło zwalniac handel.

SYSTEM MIAR

​

Aby poprawic sytuacje ogloszono reforme systemu miar i wag. Od tej pory na terenie cesarstwa mozna bylo uzywac tylko konkretnych jednostek. A za korzystanie ze starych mozna bylo spodziewać sie surowych kar.
Decyzja ta, mimo poczatkowych protestów, szybko przyniosła wyniki i nawet najwieksi przeciwnicy musieli przyznac, ze doprowadzila do rozwoju handlu.
Przy okazji, kary jakie nakladano, doprowadzily do uzyskania pokaznych srodków finansowych przez prowincje.

DECYZJE PROWINCJONALNE

​

Dzieki tym srodkom rozpoczeto rozbudowe dróg. Rozwoj kraju, wzrost liczby mieszkancow i potrzeby handlu zdecydowanie nie byly w stanie oprzec sie na obecnej infrastrukturze. Nie dosc tego ruch jaki po niej sie odbywał, spowodowal jej coraz gorszy stan. Rozbudowa byla procesem czasochlonnym, ale juz pierwsze decyzje spowodowaly poprawe sytuacji. Szczegolnie w okolicach Sztokholmu dało sie zauważyć poprawe.

​

Dodatkowo zaczęto przeprowadzać takze grodzenie pól. Co prawda, nie wszyscy byli z tego zadowoleni uważajac, ze jest to oslabienie władcy, jednak król uznał, ze w tym przypadku właściciele ich beda o nie bardziej dbać niz sam władca.

TECHNOLOGIE

​

Spokój jaki nastał po ostatniej wojnie doprowadzil, do szybkiego rozwoju technicznego kraju w niektorych dzialach. Oczywiście, tak jak u poprzedników, nacisk byl zdecydowanie położony na rozwoj strefy rzadowej. MIalo w tym pomódz 2 doradców zatrudnionych przez króla. Wielkie osobistosci takie jak Ludwig Ehrensvard oraz Magnus von Ascheberg swietnie sprawdzili sie doprowadzajac do wprowadzenia 4 nowych odkryc (w tym nowa organizację sądu). Było to niesamowite tempo biorac pod uwage, ze stalo sie to w 15 lat. Kolejnym dzialem ktory dobrze sie rozwijał byla produkcja. W czasie panowania Karla wprowadzono 3 nowe technologie. Mimo ciagłych prob Handel nie mogl odzyskac wiodacej roli w Szwecji. W tym czasie udalo sie wprowadzić tylko 1 nowinke. Co wydawało sie slabym wynikiem. Jednak jak sie pozniej okazalo, dzieki niej kupcy zdołali nie tylko utrzymac kontrole nad Szwedzkim osrodkiem handlu, ale takze Nowogrodzkim oraz skutecznie rozpoczeli podbijanie rynków Astrachańskiego i Andaluzyjskiego. W technice wojskowej w tym czaseie nic powaznego sie nie wydazylo. Nowa technologia spowodowala wzrost morale w wojskach ladowych. Natomiast Flota zaczela wprowadzac nowa jednostkę - barkę.

​

Niestety 9 grudnia 1504 roku Jeden z najslawniejszych Szwedzkich szkutnikow napisal dokument w ktorym przekonywal, ze proponowane ulepszenia sa bledem. Nie dosc tego ulepszenia te spowoduja zatoniecie nowych jednostek. Krol niezadowolony z dokumentu postanowil go zignorowac, czym doprowadzil do wielkiej awantury z Admiralicja. Awantura ta jeszcze przez wiele lat nie pozwalala na szybki rozwoj floty.

PROTESTANTYZM

​

Poczatek XVI wieku to wzmożony rozwój nowych myśli - szczególnie religijnych. Powodowal on w krajach ktore opanował chaos i niekiedy rewolty.
Zamieszanie to dotknęło takze prowincje cesarskie. Nie byla to dobra wiadomosc, ale nie mozna bylo przed nia uciec. Na poczatku nie wydawała sie ona takim problemem - w miastach dochodzilo co najwyżej do pobic na tle religijnym. W niektorych miejscach nie wpuszczano katolikow w innych protestantow. Jednak z dnia na dzien sytuacja robila sie coraz bardziej niebezpieczna. Bójki i awantury zaczely przybierac coraz wieksze rozmiary. W koncu Krol uznal, ze spraw nie moze zostawic wlasnemu biegowi. Mimo, ze sam Karl byl zwolennikiem i wielkim fanem idei ktora wiazała sie z protestantyzmem, to wiedzial jakie zagrożenia ona ze sobą niesie. Mozna sie bylo spodziewac zahamowania integracji albo wrecz jej cofniecia. Nie dosc tego sasiedzi, napewno nie pozostawiliby tej decyzji samej Szwecji i chcieliby wykożystac sytuacje dla wlasnych celow. Przez kolejne miesiace zgryzota i niemoznosc podjecia decyzji zaczeły wplywac na samopoczucie króla. Wygladal on zdecydowanie starzej. W koncu 18 maja 1515 roku widzac, ze przed decyzja uciec sie nie uda, postanowil skozystac z nowych idei i przyjac protestantyzm. Szwecja byla pierwszym krajem w ktorym ta religia stala sie narodowa. Dzieki temu Krol mógł sie oglosic "obronca wiary" - jednak uznał, ze byloby to za duzo dla sąsiadów i przyniosłoby wiecej szkod niz pozytku. Przez najblizsze lata należalo scalic naród w nowej religii oraz zdusic ewentualne protesty i bunty. Wedłóg wszelkich znaków czasy spokoju w Szwecji dobiegaly konca.


Dwa miesiace po tej decyzji 7 lipca 1515 roku zmarl Cesarz Karl VIII Gustaw Tott. Co prawda jego przeciwnicy mowili o karze boskiej, za odwrocenie sie od jedynej prawdziwej wiary, ale blizsze prawdzie bylo zdanie o tym, ze to problemy i zgryzoty krola doprowadziły do tej przedwczesnej smierci.

Cesarstwo Szwecji w dniu smierci Karla VIII Gustawa Tott


​

Na szczescie Karl pozostawil po sobie nastepce. Jeszcze tego samego dnia ogloszono Karla IX nowym imperatorem.
Wielu mieszkancow zastanawiało sie czy na barki mlodego władcy nie zrzucono zbyt duzej liczby problemów?




PS: Juz w prologu pisalem o pewnej szczegolnej sytuacji z Gotlandia. Przez caly okres probowalem ja sciagnac dos wojej strefy wplywow, zawrzec z nia sojusz i ewentualnie zwasalizowac. Za kazdym razem wszelkie proby konczyly sie w ten sam sposob.

[/U​

Umoczylem w ten sposob strasznie duzo kasy i dyplomatow. I co gorsza w koncu musialem odpuscic.

PS2: Dla osob zainteresowanych jeszcze jeden screan ekonomiczy:

​

PS3: ze wzgledu na turniej Ural Steal w World of Tanks (gdzie nasz klan wystawia 2 druzyny) odcinek 5 raczej nie pojawi sie w nastepna niedziele (no chyba, ze na niebie pojawi sie deszcz zab). Za ponowna przerwe przepraszam. Mam nadzieje, ze obowiazki kapitana BD2 pozwalaja mi na takie burzujstwo

 

Odcinek 5
1515-1558









Karl IX 1495-1558
Krol Szwecji 1515-1558





DECYZJE PROWINCJONALNE


​

Mimo chaosu jaki spowodowało pojawienie się na terenach Szwecji protestantyzmu, nowy król postanowił skupić sie na bardziej doraznych problemach.
Juz na samym poczatku ogłosil dalsza rozbudowe prowincji. Doswiadczenia z rozbudowy sieci dróg w okolicach Sztokholmu, wplyw tych działań na handel, spowodował szczegolne skupienie sie na dalszej rozbudowie sieci drogowej. W czasie panowania Karla w 14 prowincjach zarzadzono ten proces. Co prawda na efekty należało poczekac, ale należalo sie spodziewac szybkiego zwrotu kosztow inwestycji. W celach lepszego rozeznania sie w potencjale Cesarstwa zlecono rozpoczecie spisu ludnosci.
Biorac pod uwage, ze ostatni wladcy nie zajmowali sie tym dane byly bardzo nieaktualne. W czasie zycia Cesarza udalo sie przeprowadzic taki spis w 6 prowincjach.
Widać bylo, ze Karl calymi garsciami bierze z doswiadczeń swoich poprzedników. Bo jak inaczej ocenić wznowienie grodzenia pól, ktore bylo tak zle oceniane za zycia poprzedniego władcy, a co przyniosło bardzo pozytywne efekty. Trzy kolejne prowincje jakie poddano temu procesowi miały juz w niedalekiej przyszlosci byc najlepiej prosperujacymi terenami. Jeszcze za panowania tego wladcy rewolucja rolnicza w 4 prowincjach doprowadzila do powaznego zwiekszenia sie zyskow z podatkow i to przy jednoczesnym wzbogaceniu sie chlopów.

DECYZJE NARODOWE

​

Po zorganizowaniu pracy w prowincjach, Cesarz zdecydowal sie na ocene sytuacji wewnetrznej kraju. W 1517 roku ogloszono Prawo o Imporcie. Dzieki ograniczeniu mozliwosci dzialania obcych kupcow na terenie Cesarstwa, a szczegolnie na rynkach regionalnych, mozliwy bedzie poważny rozwoj wlasnej gospodarki.
Kolejna decyzja bylo wzmocnienie Cesarskiej Marynarki Wojennej kosztem sil ladowych. Bylo to zgodne z planami poprzednich wladców i załozeniem, ze to marynarka ma bronic Cesarstwo przed atakami. Niestety spotkalo sie to z wyraznym sprzeciwem generałow, ktorzy uznali to za probe oslabienia ich wplywu na panstwo i wladce w szczegolnosci. W formie protestu, a moze liczac jeszcze na zmiane decyzji postanowili odejsc ze służby. Decyzja nie została zmieniona, a w wyniku tego protestu panstwo stracilo na prestiżu.
W 1544 ogloszono jeszcze jedna decyzje. Byla ona zwiazana, z nowymi odkryciami geograficznymi, a wlasciwie z ich gorsza strona. Nowe tereny bardzo szybko zaczeły przyciagnac elementy raczej niewskazane. Ataki na statki byly coraz czestszym problemem. Biorac pod uwage sile marynarki a takze potrzeby zabezpieczenia handlu, ogloszono prawo o piratach. Stanowilo ono radykalne zaostrzenie przepisow prawa i mialo przyniesc wymierne skutni w przeciagu nastepnego stulecia.

DOKTRYNY PANSTWOWE

​

Ostatnia decyzja Cesarza dotyczaca bezposrednio wewnetrznych spraw panstwa bylo ogloszenie 2 stycznia 1523 roku powstania Kompani Kolonialnej. Karl uznal, ze problemy Cesarstwa sa na tyle duze, ze nie jest w stanie jednoczesnie zajmowac sie nowymi prowincjami. Dlatego tez powstanie nowa kompania ktora dzieki swoim uprawnieniom ma lepiej kontrolowac sytuacje w nowym swiecie. Nikt nie spodziewal sie, jak efektywna będzie i jak szybko przyniesie ona profity.

INTEGRACJA ZIEM

​

Mimo tych wszystkich zmian, tak administracycjnych jak i religijnych na poczatku 1557 roku ogloszono pelna integracje ziem Norweskich ze Szwedzkimi.
5 wrzesnia tego roku po dlugich negocjacjach ksiaze Norweski zgodzil sie na pelna aneksje swojego panstwa. Zapewnienie mu odpowiedniego stanowiska w administracji Cesarskiej zdecydowanie pomoglo w podjeciu tej decyzji. Od tej chwili wszystkie oczy skierowaly sie na Danie ktora miala pojsc w slady swojego polnocnego brata. Ktoz pod koniec XIV wieku moglby sie domyslic, ze juz 150 lat pozniej cala Skandynawia bedzie zjednoczona pod kontrola rodziny Tott.

TECHNOLOGIE​

Ilosc odkryc jakie zostaly wprowadzone w Szwecji w czasie jakze krotkiego panowania poprzedniego wladcy, powodowala pewne obawy odnosnie nastepnych lat. Wydawalo sie niemozliwoscią, zeby rozwoj kraju mozna bylo jeszcze bardziej przyspieszyc. Jakze niesprawdzone okazaly sie te oceny. W czasie panowania Karla doszlo do kolejnych epokowych zmian. Szczegolnie na tym tle wyróżniala sie Cesarska Marynarka Wojenna. Fakt przekazania na jej barki obronnosci kraju spowodowal reorganizacje Admiralicji, a takze zainteresowanie sie nowymi projektami. W wyniku czego do konca zycia Cesarza wprowadzono 6 bardzo powaznych innowacji, dzieki ktorym marynarka stala sie technologicznie jedna z najbardziej rozwinietych na swiecie. Mimo utraty prestizu takze sily ladowe nie proznowaly. odejscie starych generalow dopuscilo do wladzy ludzi z nowymi pomyslami. Efektem tego bylo wprowadzenie 3 kluczowych innowacji. Podobna ilosc zmain wprowadzono do przemyslu. Ktory powoli stawal sie wazniejsza niz handel galezia gospodarki. Taka ilosc zmian spowodowala dalsze oslabienie pozostalych dzialow. Do tego, ze handel jest traktowany po macoszemu mozna bylo sie przyzwyczaic juz u poprzednich wladców. Jego ostatecznym upadkiem bylo ogloszenie pracy o blednie prowadzonej polityce handlowej. Wynikiem tego byl wzrost inflacji o 5%. Ale fakt, ze Strefa rzadowa doprowadzila do wprowadzenia zaledwie 2 odkryc do administracji, stanowil juz powazna zmiane. Przyszlosc wskaże czy bylo to tylko jednorazowe oslabienie czy tez jest to zmiana kursu w kierunku wprowadzania nowych technologi w panstwie.

DECYZJE KULTUROWE​

Mimo wielu problemow Cesarza, nie zapomnial on calkiem o kulturze. Inwestycje jakie poprzedni Wladcy wylozyli na kulture i filozofie nadal przynosily pozytek. 1 listopada 1515 roku wydano prace Ludviga Ehrensvarda "O duchu praw" To monumentalne dzielo stalo sie ukoronowaniem jego pracy. A zawarte teorie podziwiane na calym swiecie. Nacisk na zmiany w administracji spowodowal doglebna analize a co za tym idzie powstanie teorii o ustrojach a takze o trojpodziale wladzy.
23 listopada 1549 roku kolejna epokowa prace napisal Nils Levenhaupt. Ten znany z teorii empiryzmu i sceptycyzmu filozof opisal w swym dziele uwagi dotyczace rzeczywistosci i niemoznosci stworzenia teorii o niej. To kolejna praca dzieki ktorej Szwecja staje sie znana z filozoficznych dysput.
12 grudnia 1556 roku odbylo sie przedstawienie Komedii dell'Arte. Byla ona tak dobrze oceniona przez Szwedow, ze nalezal sie spodziewac kolejnych takich prob.

ODKRYCIA


​

Atmosfere odkryc na poczatku XVI wieku w Szwecji dobrze oddaje praca Capricorna. Znanego w tamtych czasach w swiecie literackim jako autora tak powiesci historycznych jak i sesnacyjnych. Ale oddajmy glos autorowi:

Co prawda wyspa ta nie okazała sie rajem na ziemi. Gorzej, bo nie przedstawiala w sobie zasobow odpowiednich do egzystowania duzej samowystarczalnej kolonii. Jednak Grenlandia - w Dunskich sagach zwana Gronland - stanowila świetna baze wypadowa do dalszego badania i kolonizacji spodziewanych na zachodzie terenów. Dodatkowo znajdowaly sie na niej ruiny wielu siedzib skandynawskich Jarlów o ktorych mozna bylo usłyszec tylko w opowiadaniach starych wieszczow. To wszystko razem, spowodowało, ze Johan von Dobeln - dowodca tej ekspedycji postanowił zatrzymac sie w niej az do przyszlego roku. Tworzac podwaliny pod silna kolonie. Okrety ktore w takim wypadku mialy byc niepotrzebne, po spenetrowaniu okolicznych mórz wrociły sie do Islandii po zapasy i grupe kolonistów.
Przy okazji zauwazono, ze okoliczne wody sa pelne wielorybów ktore mogly stanowic powazna wartosc dla przyszlej bazy.
Tak jak sie spodziewano, okrety te wrocily do Eriksfjord - bo tak nazwano okoliczne tereny - z poczatkiem nastepnego roku. Tym razem, dzieki wiekszej znajomosci okolicznych mórz, obylo sie bez strat we flocie i po szybkich naprawach Johan zarzadzil wyplyniecie. Grenlandia a szczegolnie problemy jakie codziennie dostarczala ta wyspa kolonistom powodowała, ze wyprawa morska na kompletnie nieznane tereny okazywała sie mniej straszna niz pozostanie na miejscu. Poczatkowo nie zamierzano zmieniac kierunku i płynieto dalej prosto na zachód. Jednak coraz ciezsze warunki w jakich przyszlo podróżowac doprowadzila, do zmiany poczatkowego planu.
Zamiast zachodniego obrano poludniowo zachodni a nastepnie poludniowy kurs. Zmiana ta okazala sie bardo szczesliwa dla wyprawy. Nie dosc, ze warunki żeglugi znacznie poprawily sie w tym czasie, to juz w sierpniu zauwazono nowy lad. Tym razem Johan zarzadzil zamiast ladowania oplyniecie ladu. Dzieki temu okazalo sie, ze jest to wyspa znajdujaca sie blisko jakiegos wiekszego ladu. Szczesliwy odkrywca przeczuwajac, ze moze tu znajdowac sie zagubiona osada Leifa Eriksona nazwal ja Vinland.
Niestety szczescie bylo niepelne. Bo jak inaczej okreslic fakt, ze podroznik w przeddzien wiekiego odkrycia, biorac pod uwage pozna pore roku zmuszony jest do powrotu na Grenlandie i dalej do Islandii. Takze po pobierznych naprawach i zebraniu potrzebnych zapasow Johan von Dobeln zbiera swoja eskadre i wytycza kurs powrotny do starego swiata. Stary admiral spogladajac na oddalajaca sie wyspe przeczuwal, ze nigdy wiecej nie bedzie mu dane zobaczyc ja znowu.
Mimo poznaniu nowych terenow do jakich doszlo dzieki wyprawom, nastepne 5 lat bylo bardzo spokojnymi. Cesarz wiedzial, ze bez silnej koloni w Eriksfjord kolejne wyprawy beda bezcelowe. A juz sama Grenlandia - a szczegolnie utracenie drugiej koloni w Vestbygden - nastreczalo kłopotow na granicy mozliwosci Cesarstwa. Szczesliwie kolejne lata udowodniły, ze przygotowania nie poszly na marne i juz 4 sierpnia 1530 roku oddzialy Cesarskie laduja w Akadii.
Utworzenie kolonii okazalo sie jednak trudniejsze niz na Grenlandii. Udowodnilo tez, ze na tym ladzie nalezy sie spodziewac innych problemow. Zaraz po wyladowaniu doszlo do wielkiej bitwy z tubylcami. Na szczescie przewaga tak techniczna jak ilosciowa zapewnila pelne zwyciestwo. Doprowadzilo to jednak do opustoszenia prowincji z miejscowej ludnosci i pozostawienie kolonistow samym sobie. Musieli sobie teraz radzic sami w nieznanym terenie. Gdzie tak roslinnosc jak i zwierzeta nie przypominaly nic z czym wczesniej stykali sie kolonisci. Juz rok pozniej Cesarstwo moglo sie pochwalic dwoma praktycznie samodzielnymi koloniami dajacymi swietne warunki do dalszych podbojów. Aby to umozliwic zarzadca koloni w Abnaki Gottfrid Dahlberh po zebraniu wystarczajacych sil rozpoczal wyprawe w glab ladu. W ciagu dwóch kolejnych lat mimo wielu problemow, szczegolnie powodowanych przez agresywna ludnosc miejscowa udalo sie odkryc nowe prowincje nazwane Micmac, Abnaki oraz Kespek. Juz w niedlugim czasie tereny te mogly pochwalic sie swoimi koloniami, a do 1539 roku ogloszono ich samowystarczalnosc. Dotychczasowe wyprawy nie napotkaly na wieksze organizacje plemienne. Mialo sie to zmeinic razem z dwoma kolejnymi misjami odkrywczymi. W 1543 roku Bjorn Jagerhorn probujac odkryc kraine wielkich jezior o ktorej duzo opowiadali indianie natrafil na plemie Chirokezów (choc sami zwali sie Tsalagi). Bylo to duzo powazniejsza organizacja plemienna, zajmujaca tereny okalajacyce jeziora. Bjorn widzac slabosc swoich oddziałow i nie chcac prowokowac wojny skupil sie na obejściu tych prowincji i nastepnie ze zdobyta wiedza powrocil na wybrzeze.
Informacje zebrane przez niego, a takze kolejne wyprawy morskie utwierdzily Cesarza w przekonaniu, ze kolonizacja nadmorskich prowincji na obecnym etapie bedzie duzo bardziej efektywna. Dlatego tez w latach 1549-1553 powstala cala grupa nowych koloni lezacych bardziej na poludnie. Byly to Connecticut, Innu, Labrador, Manhattan, Unami oraz Delaware. Rozwoj tych prowincji i zabezpieczenie ich przed innymi panstwami stal sie na obecnym etapie najwazniejszym zadaniem Cesarstwa. Przewage jaka posiadali Szwedzi nalezalo wykorzystac w jak najwiekszym stopniu. Dlatego tez doszlo juz tylko do jednej wyprawy ktorej dowodca zostal Gustav Engerbrecht. Jego zadaniem byla dalsza penetracja wybrzeza oraz ocena potencjalu okolicznej ludnosci. W wyniku wyprawy w 1557 roku udalo sie stworzyc dwie kolejne kolonie w prowincjach Connoy oraz Powhattan. A takze spotkac kolejne silne plemie jakim byli Irokezii (Haudenosaunee). Byla to wlasciwie liga plemion bardzo zaawansowana cywilizacyjnie. Okazalo sie, ze dalsza pokojowa kolonizacja nie bedzie mozliwa i predzej czy pozniej trzeba bedzie ktores z silnych plemion zaatakowac. Ale narazie, poki kolonie nie zaczna dzialac jako jeden organizm, byly to odlegle i malo zajmujace problemy.

EWENTY​

Duza czescia wydarzen do jakich doszlo w czasie panowania Karla byla powiazana z pojawieniem sie nowych religii. W dwoch prowincjach doszlo do niepokojow na tym tle. W Finnmark doszlo do poskromienia heretykow, ktorzy w sile 2 polków probowali opanowac prowincje. Na szczescie proces zapoczatkowany jeszcze za poprzedniego Cesarza zaczal przynosci wyniki. Kolejne prowincje zaczynaly przechodzic na protestantyzm. Nie oznaczalo to konca buntow, zamieszek i haosu, ale byl to napewno poczatek konca problemow. Tymczasem Cesarzowi pozostalo do konca zycia tlumic kolejne bunty chlopstwa chcacego powrotu starej wiary. Otwartosc ludzi na nowe religie miala czasami bardzo negatywne efekty. Niektore z religii byly bardziej sektami, organizacjami na ktorych panstwu napewno nie zalezalo. Herezja jaka sie przez to rozprzestrzeniala powodowala do zagrozenia nowymi buntami. Panstwo musialo zdusic je w zarodku, co z kolei doprowadzilo do oskarzenia o dopuszczanie ludnosci tylko do niektorych wybranych religii.

Na szczescie nie tylko do zlych zdarzen dochodzilo w tamtym czasie. Prestiz jaki miala za soba Cesarska Marynarka Wojenna powodowal, ze kazdy marynarz chcial w niej sluzyc. Powodowalo to nie tylko wzmocnienie sily i potencjalu marynarki ale takze dodatkowe wzmocnienie jej chwaly.
W tym czasie takze zaczelo przynosci efekty stworzenie Kompani Kolonialnej. Dzieki niej dwukrotnie w ciagu polwiecza dochodzi do wzrostu inwestycji w technike morska a takze, do zmniesjszenia jej kosztow. Co prawda mialo to tez ujemne skutki. Pojawienie sie nowych technologii i skomplikowanie budowy statkow spowodowalo wydluzenie czasu ich produkcji, ale mialo to przyniesc efekty juz bezposrednio na morzu.
Dodatkowo w 1532 roku jeden z najslynniejszych szkutnikow Szwedzkich napisal prace o budowie okretow. Uznano ja za epokowe dzielo zdecydowanie zmieniajace sposob patrzenia na budowe jednostek morskich.

1 stycznia 1531 roku doszlo do wielkiego skandalu na dworze cesarskim. Skandal byl na tyle poważny, ze na dlugi czas wstrzymano wszelkie dzialania dyplomatyczne. Stabilnosc panstwa drastycznie spadla a przed kolejnymi problemami udało sie zabezpieczyc kosztem 100 dukatow ktore dostal doradca. Nieszczesnik ten musial wziasc na siebie wine, mimo ze w niczym nie zawilnil. Tego wymagalo niestety dobro Cesarstwa. Osoby winne zostaly usuniete z dworu po cichu. Nie udalo sie jednak w pełni opanować sytuacji. Krol wstrzasniety tym skandalem zapadł na powazna chorobe czego efektem byl kolejny spadek stabilnosci w panstwie a co gorsza wzrost wladzy arystokracji. Nie omieszkala ona wykorzystac ten moment dla swoich celow. Przepychanki i rodowe wojny tylko komplikowaly sytuacje. 25 listopada 1541 roku kraj obiega tragiczna informacja. Adolf Fredric - nastepca tronu - ginie na polowaniu w niewyjasnionych okolicznosciach. Informacja ta tylko pogarsza stan Krola ktory juz do konca zycia nie jest w stanie wrocic do normalnego sprawowania wladzy. 10 lutego 1558 roku w czasie snu umiera Karl IX. Jego nastepca zostaje Oskar I

​

PS: sorry, ze znow tak dlugo czekaliscie. Mam nadzieje, ze odcinek sie spodoba. Wprowadzilem w nim pare zmian: np nie dublowalem screanow ktore byly juz w poprzednich odcinkach ani nie meczylem was zdjeciem technologii. Dajcie znac ktora wersje wolicie.
PS2: Kolejny odcinek wlasciwie gotowy wiec (prawie) na bank pojawi sie za tydzien

 

Odcinek 6
1558- 1571










Oskar I 1533 - 1571 (38lat)
Krol Szwecji 1558 - 1571



DECYZJE PROWINCJONALNE​

W czasie panowania Oskara I zakonczono kolejny etap rozbudowy sieci drog. Ostatnie prowincje doganialy pod wzgledem infrastruktory swoich bogatszych sasiadow. Takze zakonczono grodzenie pol. Co prawda Cesarz byl przeciwny oddawaniu terenow, ale uznal, ze nalezy zakonczyc zaplanowane zadania.
W kazdym razie byly to ostatnie tereny przekazane prywatnym wlascicielom na bardzo dlugi czas. Ostatnią decyzja odziedziczona po poprzednim wladcy byl spis powszechny. Byla to na tyle wazna decyzja, ze z calych sil starano sie ja w Szwecji wypelnic. Do 1571 roku udalo sie przeprowadzic ten spis w 5 kolejnych prowincjach.

​

Dwoma nowymi decyzjami, ktore Oskar firmowal bylo utworzenie centrow poboru oraz marchii. Spis ludnosci wskazal bardzo szybkie zwiekszanie sie liczby mieszkancw Szwecji. Niestety byla to nadal wartosc niewystarczajaca. W razie dlugiej i wyniszczajacej wojny problemem bedzie wzmacnianie wojsk nowymi poborowymi. Aby temu zaradzic Cesarz zarzadzil wprowadzenie, narazie testowo w Sztokholmie, centrow poboru. Mialy one ulatwic przyjmowanie jak najlepszych poborowych dla wojska.
Druga decyzja bardzo zaskoczyla doradcow Oskara. Oddawanie czesci wladzy w obce rece wydawala sie duzym bledem w sytuacji gdy Szwecja tak dobrze radzila sobie z wszelkimi przeciwnosciami. Cesarz przeczuwajac pozniejsze problemy szczegolnie widzac zbytni wzrost potegi Kurlandii a takze podejrzanie pokojowa dzialanosc Nowogrodu. W takiej sytuacji prowincje baltyckie bylyby w powaznym zagrozeniu. Nie dosc tego ewentualny przeciwnik mogl wykorzystac rewolucyjne i separatystyczne ruchy. Aby ubezpieczyc sie od takich dzialan postanowiono utworzyc Marchie w ktorej pewna autonomiczna wladze dostalby miejscowy ksiaze.
Spodziewano sie uspokojenia ta decyzja ludnosci, zwiekszenia bezpieczenstwa a takze byc moze wzrostu podatkow jakie naplywaja do stolicy.

DECYZJE NARODOWE

​

Do ciekawych decyzji doszlo w kwesti panstwowej. O ile dotychczasowi wladcy skupiali sie na religii, handlu, administracji, nowy wladca poswiecil cala swoja sile edukacji. Byc moze wiedzial, ze nowe ruchy beda wymagaly bardziej wyksztalconej ludnosci. Mlody Oskar aby uzyskac odpowiednie wyksztalcenie musial udac sie w odlegle tereny europy. I nawet dla jego bogatego ojca byl to powazny wydatek nie mowiac juz o niebezpieczenstwach czychajacych przyszlego spadkobierce Szwecji. Jak tylko otrzymal wladze Cesarska rozpoczal projekt rozwoju edukacji na terenach Szwecji. Ogloszono Karte szkolna a takze prawo o szkolach. Dzieki tej pierwszej w 1558 roku powstal Uniwersytet w Sztokholmie. Druga decyzja zostala sprowokowana czesciowo dzieki rozwojowi protestantyzmu. Przy pojawiajacych sie wszedzie kosciolach, zaczeto budowac male szkoly przykoscielne. Co prawda srodki nie pozwalaly na zbytni ich rozwoj, ale mialy bardzo poozytywny wplyw na regionalne osrodki. Aby wspomodz ta dzialanosc Cesarz oglosil Prawo o Szkolach. W pismie tym oglosil wspolfinansowanie szkol przykoscielnych z funduszow prowincji. Co prawda zmniejszalo to dochod z podatkow wplywajacy do stolicy, ale za to dawalo prawie natychmiastowy wzrost produktywnosci.
Byly to pierwsze, jeszcze nie za bardzo udane proby stworzenia szkolnictwa narodowego.

DECYZJE KULTUROWE

​

Tak jak sie spodziewano, przedstawienie komedii dell'Arte 12 grudnia 1556 roku, zapoczatkowalo kolejne takie proby. Juz w 7 lat pozniej ponownie pojawia sie komedia w Sztokholmie. Tym razem jej popularnosc przebija wszelkie przewidywania. Fakt, ze blazenstwa i blazenada staja sie tak popularne i maja tak pozytywny wplyw na ludnosc utwierdzil Oskara w zdaniu o celowosci wspierania takich dzialan.

TECHNOLOGIE​

Skupienie sie na prowincjach, nauce i kulturze, a takze wczesniejszy rozwoj technologii spowodowal, ze w czasie sprawowania wladzy przez Oskara doszlo do wprowadzenia tylko 2 innowacji w panstwie. Nie dosc tego dotyczyly one tylko produkcji. Najblizsze 10-20 lat mialo zostac wykorzystane, na przyzwyczajenie Szwedow do nowych pomyslow, narzedzi, decyzji. Kolejne zmiany moglyby nie zostac zrozumiane przez spoleczenstwo.

DYPLOMACJA​

Scalenie ziem Norweskich w organizm nowego Cesarstwa bardzo zaniepokoil arystokracje Dunska. Nie dosc, ze ich niegdys potezne Krolestwo stawalo sie wasalem to jeszcze mialo przed soba wizje calkowitego znikniecia. Aby zapobiec ewentualnym buntom i ruchom separatystycznym Oskar zarzadzil wzmacnianie/przekupywanie głównych rodow dunskich. Dyplomaci zrobili to na tyle skutecznie i bez rozglosu, ze sytuacja zostala szybko zazegnana, a stronnictwo cesarskie w Danii z powrotem opanowalo sytuacje. Aby dodatkowo ugruntowac ta sytuacje postanowiono zawrzec sojusz militarny pomiedzy tymi dwoma krajami. Co prawda w wypadku wojny Dunczycy i tak wparliby Szwedow, ale taki dokument ugruntowywal przekonanie wsrod ludnosci o nierozlacznosci tych ziem od cesarstwa.

EWENTY


​

Pierwszym wydarzeniem do jakiego doszlo po koronacji Oskara I bylo powstanie pretendenta do tronu w Skanii. Folke de la Gardie, bo tak nazywal sie ten buntownik razem z 8 pulkami wojska postanowil 11 lutego 1558 roku opanowac ta prowincje. Biorac pod uwage, ze Skanii bronily zaledwie 2 pulki piechoty, wydawalo sie to pewne. Polkownik cesarski widzac zagrozenie jakie nastapilo postanowil walczyc do konca. Swoje wojska skoncentrowal w stolicy liczac na jak najdłuzsza obrone. Opor jaki stawili tak wsciekl buntownikow, ze gdy w koncu 23 lutego zdolali wedrzec sie do zamku, dokonali rzezi na obroncach.
Na szczescie obrońców a takze brutalnosc do jakiej dopuszczali sie buntownicy dal czas na zgromadzenie odpowiednich sil Cesarzowi.
14 czerwca Kungliga Armee dogonila przeciwnika i na polach okalajacych stolice prowincji doszlo do wielkiej bitwy. Buntownicy widzac, ze Cesarz zgromadzil zaledwie 4 pulki piechoty byli przekonani o swoim zwyciestwie. Planowali wykorzystac konnice i w jednym wielkim uderzeniu zapewnic wladze swojemu dowodcy.
Jakiez zdziwienie obmalowalo sie na twarzy Folka gdy jego potezna konnica pedzaca na pelnej szybkosci juz zaledwie pare metrow od cesarskiej piechoty nagle jakby pod wplywem grzmotu zatrzymala sie i padla. Taki efekt spowodowali Cesarscy artylerzyści, pierwszy raz w historii walczący w bitwie. Szok byl tak duzy, ze oddzialy zachwialy sie a nastepnie zaczely w panice wycofywac sie. Armia Cesarska pozbawiona konnicy nie byla w stanie gonic przeciwnika ktory zdolal uciec do sasiedniej prowincji. 21 sierpnia w prowincji Ostergotland doszlo do drugiej bitwy. Niestety efekt byl podobny. Przeciwnik po nieudanym ataku przy duzych stratach znow zdolal uciec. Co gorsza skierowal sie w strone Sztokholmu ktorego nie pilnowala w tym czasie zadna jednostka wojskowa.
1 pazdziernika pod murami stolicy doszlo do ostatniej bitwy. Mieszczanie na wiadomosc o zblizaniu sie buntownika zaczeli tworzyc oddzialy milicji miejskiej ktora obsadzono mury i bramy. Folke nie wpuszczony do miasta, majac za plecami oddzialy Cesarskie zostal zmuszony do stoczenia bitwy w bardzo niekorzystnych warunkach. Oskar tym razem nie popelnil juz bledu i nie dpuscil do ucieczki przeciwnika.
Zolnierze i mieszkancy majacy w pamieci bestialstwo przeciwnika w Skanii nie zostawili ani jednego buntownika zywego.

​

Dwa kolejne wydarzenia byly zwiazane z koloniami. Pierwsza byly wyniki handlowe jakie panstwo uzyskalo dzieki koloniom. Znacznie przekraczaly one pierwotne przewidywania, lecz aby nie zmniejszac tempa Cesarz postanowil zyski zainwestowac w dalszy rozwoj handlu. Kolejna wiadomoscia nadchodzaca z koloni byla informacja o ciezkiej zarazie bardzo nekajacej indian.
Cesarz ktory byl bardzo zainteresowany pokojowym rozwojem koloni a w szczegolnosci rozwojem handlu zmuszony byl do przekazania sporych srodkow na pomoc dla tubylcow. Okazalo sie to bardzo dobra decyzja. Zaangazowanie Szwedow w pomoc sposodowalo poprawe stosunków z niektorymi plemionami dotychczas nieufnie nastawionymi do przyjezdnych. Wspolpraca z nimi doprowadzila do dalszego rozwoju handlu na ktorym tak bardzo zalezalo Szwedom. Szczegolnie udanym wynikiem mogl pochwalic sie zarzadca prowincji Lenape w ktorej dzieki wspolpracy z indianami kolonia powiekszyla sie o dodatkowe 200 osob. Z kazdym rokiem Cesarz przekonywal sie, ze decyzja o powstaniu kompani kolonialnej byla jedna z lepszych jego poprzednikow.

​

Kolejne wydarzenia nie byly juz tak pozytywne. Wpierw w 1563 roku umiera spadkobierca tronu - Karl. Cesarz aby nie doprowadzic do chaosu zaraz po pogrzebie oglosil, ze Gustaw zostanie jego nastepca. Nastepnie jeszcze tego samego roku w prowincji Varmland zalozono nowa religie przypominajaca bardziej sekte.
Oskar nie bedac w stanie w podjać decyzji, postanowil zostawic sprawe wlasnego biegowi. Efektem tego bylo zwiekszone ryzyko buntu i drastyczny spadek dochodu z podatkow na terenie prowincji. Ostatnim negatywnym zdarzeniem byl bunt szlachty do jakeigo doszlo 10 stycznia 1570 roku.
oslabiony cesarz po raz kolejny nie znajduje sil do walki i decyduje sie na ustepstwo. Wynikiem jego jest drastyczne zwiekszenie wladzy artystokracji ktora dodatkowo wymusza zwiekszenie poddanstwa. Byly to decyzje bardzo cofajace w rozwoju kraj. Mozna sie zastanawiac, czy nie byly efektem knowan sasiadow ktorym nie w smak byl wzrost potegi Szwedzkiej.
Potwierdzeniem tej oceny byla nagla smierc Cesarza 26 marca 1571 roku.

Odcinek 7
1571-1580



Rada regencyjna 1571-1580


EWENTY​

Co prawda smierc wladcy nigdy nie nastepuje w odpowiednim momencie, jednak szczegolnie teraz dało sie odczuc problemy zwiazane z nia. Gdyby nie garstka moznych zajmujacych czolowe miejsca w administracji Cesarskiej, to pewnie arystokracja rozszarpalaby panstwo niwecząc wszystkie wysilki wladców z rodziny Tott. Szczesliwie juz nastepniego dnia, tj 27 marca utworzona zostala Rada regencyjna, ktorej celem bylo zarzadzanie panstwem do czasu pelnoletnosci nastepcy tronu. Przy odrobinie szczescia przez 9 lat jakie miala Rada rzadzic moglo nie dojsc do zadnych problemów w panstwie.
Jako, ze osoby te byly zaprawione w administracji Cesarskiej postanowiono skupic sie wlasnie na tej dziedzinie.

​

Zgodnie z decyzjami poprzednikow, wszelkie zyski z handlu z koloniami przekazywano na ich dalszy rozwoj. Co prawda był pomysł aby dochody te wzmocnily kupców na okolicznych rynkach, lecz dogłębna analiza wykazała, ze wbrew pozorom swietnie sobie oni radza. Takze kolonie dostaly dodatkowa mozliwosc rozwoju, ktora miala w niedługim czasie okazac sie strzalem w dziesiatke. Kolejna decyzja bylo podniesienie podatków w Ostergotland. Prowincja ta dzieki rewolucji rolniczej tak dobrze prosperowała, ze bez ryzyku zbytniego uciskania ludnosci miejscowej mozna go bylo podniesc o cale 2 poziomy.

​

Kolejna decyzja z jaka musiala sobie poradzic Rada byla juz bardziej kłopotliwa. Mimo stopniowej unifikacji religijnej nadal dochodzilo do powstawania nowych sekt religijnych na terenie Szwecji. Tym razem powstala taka w prowincji Akerhus a regencji nie mieli odwagi sie jej przeciwstawic siłowo.
Decyzja ta wydawała sie zbyt ugodowa dla wiekszosci spoleczenstwa jednak jak mialy pokazac nastepne miesiace nie byla ona bezpodstawna.
1 lipca 1573 roku ogloszono 3 nowe przepisy. Prawo o unifikacji, majace wspierac jednosc koscioła, mowilo o obowiazkowym uczestnictwie w mszach oraz o wymogu zgodnosci obrzadku z modlitewnikiem powszechnym. Nastepna decyzja bylo prawo o przysiedze, ktore mowilo o obowiazku slubowania na wiernosc kosciołowi panstwowego oraz Cesarzowi jako głowie tegoz, przez urzednikow, wojskowych oraz członkow Admiralicji.
Ostatnim przepisem bylo prawo o sufraganach. Byla to bardziej decyzja administracyjna dajaca biskupom pomocniczym uprawnienia biskupow diecezjalnych.

​

W czasie kierowania krajem przez regentów udalo takze powaznei wzmocnic flotte. Ostatnie bardzo energiczne działania kolonialne doprowadzily do oslabienia sily tejze. Aby temu przeciwdziałac zarzadzono budowe kolejnych okretow ktore mialy nie tylko zastapic zniszczone jednostki ale takze powaznie wzmocnic panstwo na tle sasiadów. Niestety nie wszystkie projekty byly nalezycie przygotowane przez co w tym czasie stracono 430 dukatow zainwestowanych w niektore plany.
Przy okazji udalo sie wprowadzic 2 wynalazki do nowych konstrukcji, ktore zdecydowanie podnosily poziom okretów.

​

Ostatnim raczej niemilym zdarzeniem byla informacja jaka naplynela ze skladnicy ziarna w Sztokholmie. Okazalo sie, ze zagniezdzily sie w nim szczury niszczac czesc towaru a takze uszkadzajac budynek. Koszty naprawy i walki ze szczurami wyniosły 50 dukatów. Po tej naprawie pozostaly tylko pogłoski o tym, ze te szczury nie trafily tam same, a byly raczej podrzucone przez jednego z wrogów. Mieszkancy spodziewali sie, ze nie jest to ostatni taki wypadek i ze wczensiej czy pozniej wrog pokaze sie z jeszcze gorszej strony.

1 wrzesnia 1580 roku Rada Regencyjna z ulga zdala swoja wladze na rzecz Gustawa I Totta. Ciemne chmury jakie nadciagnely nad kraj wymagaly silnej osobowosci na tronie. Wszyscy liczyli ze wlasnie taka postacia bedzie Gustaw.

 

Odcinek specjalny A
DRUGA WIELKA WOJNA Z ANGLIA O KOLONIE
1576 - 1606





ETAP PIERWSZY (1576-1583)


WOJNA W KOLONIACH​

Wybuch wojny zaskoczył bardzo Rade Regencyjna. Ale jeszcze bardziej zaskoczył ja jej przebieg w pierwszych miesiącach. Zamiast silnego uderzenia w koloniach i zablokowania portów Szwedzkich Anglicy zachowywali sie jakby wojna w ogóle nie wybuchła. Dzięki temu 29 maja 1576 roku Skanska Armeen ma czas pokonać buntowników w prowincji Manhattan, a następnie w ciągu miesiąca zdołała przesunąć sie na południe w celu odparcia angielskiego ataku.
Tak jak sztab sie spodziewał, w końcu pojawiła sie tam armia angielska i 23 sierpnia tego roku udało sie doprowadzić do bitwy. 9 tysiecy Szwedzkich wojowników nie miało problemów z 3 tysiącami Anglików. Zażartość walk była tak mocna, ze w obcej armii nie pozostał nikt żywy, Szwedzi stracili tylko 150 rannych i zabitych.
Po tej bitwie sytuacja stała sie dużo pewniejsza. Armia Szwedzka miała czas aby powoli wkroczyć do kolonii angielskich i zacząć przejmować kolejne prowincje.

​

Dopiero 9 stycznia 1577 roku natrafiono na kolejna armie Angielska. W prowincji Tuscarora drogę Szwedom zablokowało 7 tysiecy wojska Jeremy Norfolka.
Przy równowadze w piechocie, o wyniku zadecydowała kawaleria ktora śmiałym uderzeniem zniszczała wpierw konnice przeciwnika a następnie wyszła na tyly piechoty. Tylko dzięki rozsądkowi Angielskiego generała udało sie ta armie uratować od pogromu tracąc tylko 2 tysiace wojska.
Z końcem roku udało sie kolejna armie Szwedzka przenieść na południe. Juz 6 listopada 1577 armia ta pod przywództwem Rangvalda Adlersparre pokonała garnizon Angielski w Sante i przejęła kontrole w prowincji. Przez kolejne pól roku armia nie napotykała większych sil przeciwnika i mogła poświecić czas na zdobywanie kolejnych fortów. Najwidoczniej Armia Angielska byla nieprzygotowana do tej wojny. Jedyne sily jakie mogła wystawić to pułk piechoty na który natknęli sie szwedzi 17 maja 1578 roku w Muskogee oraz oddział kawalerii Monacan 23 lutego 1579 roku. Poza tym jedyne działania byly przeprowadzane przeciwko silnym oddziałom partyzantów.

​

10 listopada 1578 roku w prowincji Kespek gdzie Adolf Johan Jagerhorn zdołał wystawić 2 tysiace powstańców. Na szczęście byli oni na tyle słabo wyszkoleni, ze nie stanowili problemu dla Szwedzkiej kawalerii.
31 lipca 1579 roku dochodzi do kolejnej bitwy z powstańcami Magnusa Arnessona w prowincji Agder. Szczęśliwie Akurat udało sie sprowadzić posiłki do tej prowincji - dzięki czemu 3 tysiace musialo stawić czoła 6 tysiecy Szwedów wzmocnionych 5 tysiącami artylerzystów. Jak można sie było spodziewać - brak decyzji o wycofaniu sie spowodował kompletne zniszczenie armii Magnusa.

​

W końcu 8 lipca 1580 roku doszło do największej bitwy z armia Angielska. Hokoleskwa Alawaymotakah zdołał zgromadzić w prowincji Muskogee ponad 7 tysięcy piechoty. Gdy naprzeciwko siebie zobaczył mala trzy tysięczna armie Szwedzka byl przekonany o swoim zwycięstwie. Tym bardziej zaskakujące bylo gdy pod koniec dnia okazało sie, ze po stronie Szwedzkiej stoi nadal 2800 piechoty, natomiast powstańcy stracili ponad tysiac rannych i zabitych.
Bojąc sie zniszczenia armii, przy dużych stratach wycofał sie z armia do Cheraw. Była to dobra decyzja bowiem w prowincji tej czekały juz nowe siły razem z głównodowodzącym znanym juz Szwedom Jeremy Norfolkiem.
W miesiąc później wkroczył do tej prowincji Rangvald Adlersparre razem z oddziałem 9 tysiecy wojska. Ponownie silna kawaleria przeważyła szale bitwy na korzyść Szwedów. Ponownie okazało sie, ze w koloniach Szwedzka kawaleria nie ma sobie równych potrafiąc bez strat pokonać każdego przeciwnika.
Po tej bitwie, poza małymi buntami ludności miejscowej nie dochodziło do żadnych większych ruchów wojsk.

WOJNA NA KONTYNENCIE​

Po pierwszych sukcesach w koloniach Imperialny Sztab Armii zaczal planować działania na kontynencie. Bardzo pozytywnym była rezygnacja Angli z wpłynięcia swoja flota do Morza Bałtyckiego. Zapewne poprzednie doświadczenia spowodowały ze bali sie uszkodzenia okretow zbyt daleko od swoich portów.
Jednak mimo wszystko, biorąc pod uwagę wyniki działań w koloniach należało ostrożnie planować ofensywę. Biorąc pod uwagę stagnacje na tym froncie i strach przed dużymi stratami jeden z doradców Imperatora zaproponował działania niekonwencjonalne. Uznał, ze dzięki niewielkim środkom można przysporzyć dużo problemów w Anglii. Wystarczyło tylko wesprzeć patriotów i nacjonalistów jakich pełno było w Irlandii i Szkocji. Koszty jakie miała objąć były tak małe przy kosztach wojny, ze Imperator od razu wyraził zgodę na operacje.
Dlatego tez zaplanowano akcje przerzucania szpiegów, dyplomatów i dowódców na tereny Wielkiej Brytanii. Bardzo pomocnym w tym przezucie była cicha pomoc Holandii która użyczała okręty i kupców do przerzutu środków.

​

Juz 9 grudnia 1576 dotarły do Sztokholmu pierwsze raporty z Irlandii. Okazało sie, ze wybór tej wyspy byl świetnym posunięciem. Irlandczycy bardzo chętnie angażowali sie do wszystkich działań i juz w niedługim czasie na tych terenach działały niemałe sily powstańcze. Wsparcie ich nie tylko finansowo, ale takze doświadczonymi oficerami Szwedzkimi spowodował, ze armia ta byla jak na swoje możliwości świetnie wyszkolona.
Do sierpnia 1578 roku udalo im sie kontrolować Ulster, Meath oraz Munster a dalszy napływ środków dawał dobre rokowania dla kolejnych prowincji. 23 marca 1579 roku patrioci irlandzcy ogłosili powstanie Irlandii naradzie kontrolującej Ulster i Munster. Należało sie jednak spodziewać, ze dyplomatom uda sie wynegocjować układ i dowódcy pozostałych 2 armii kontrolujących swoje prowincje przyłącza sie do nowego tworu.
Efekty w Irlandii przekonały Sztab i Imperatora do dalszych takich działań. Tym razem należało wesprzeć Szkotów do których pierwsze pieniądze zaczęły docierać juz na początku 1582 roku. 15 marca do Sztokholmu przyszła wiadomość, ze udało sie stworzyć pierwsze siatki szpiegowskie.

​

Niestety nie obeszło sie bez strat. W prowincji Fire bylo na tyle duzo anglików, a działania szpiegów na tyle niebezpieczne, ze duża czesc Szwedzkiej misji wpadła w rece przeciwnika.
Ciągle dosyłanie środków zaczęło w końcu przynosić skutki i do końca roku Armie Szkockie zdołały opanować cala centralna Anglie niebezpiecznie zbliżając sie do Londynu. Co najdziwniejsze do ogólnego powstania nie przyłączyły sie północne Szkockie klany. Najwidoczniej bały sie rosnącej sily klanów z nizin i wolały słuchać anglików niż swoich braci.

W lipcu 1583 roku sytuacja Anglii była tragiczna. Stracili kontrole nad wszystkimi koloniami, na terenie Irlandii co prawda mieli silna armie, ale tak naprawdę to Irlandczycy i Leinsterczycy kontrolowali wyspę. Najgorzej jednak było w ich własnej Anglii, w ktorej oblegany byl juz Londyn.

​

19 tego miesiąca w koncu zostaje przyjęła Szwedzka propozycja rozejmu. Jest ona bardzo zaskakująca dla Europy. W końcu rzadko zdarza sie aby protestancki kraj zamiast przejąć terytoria zadowala sie stworzeniem 2 katolickich krajów. Taka byla umowa miedzy Szwecja a patriotami Irlandzkimi i Szkockimi. I mimo namów, aby zapomnieć o tych obietnicach i przejąć te tereny dla siebie Imperator nie zdecydował sie na takie kroki. Zadowolił sie aneksja prowincji Monacan.

​

ETAP DRUGI (1603-1606)​

O tym, ze rozejm będzie tylko chwilowy wiedziały obie strony. Dlatego tez przygotowania do przyszłej wojny szły pełną para.
Dzięki temu na początku 1603 roku gdy Anglia wypowiedziała ponownie wojnę Szwecji jej armie były gotowe do wkroczenia do kolonii przeciwnika.
Pierwsza Livlandska Armeen w sile 8 tysiecy wkroczyła do Muskarora, gdzie na początku kwietnia zdobywa stolice kolonii przejmując nad nia kontrole.
Druga Skanska Armeen (5 tysiecy) miała za zadanie opanować prowincje na zachodzie.

​

Równo z atakiem armii lądowych wysłana została flota do patrolowania wybrzeża. Juz 12 kwietnia doszło do pierwszej bitwy morskiej o grzbiet Blake'a. Spotkały sie w niej 2 floty złożone z 5 ciezkich okrętów. Bardzo pozytywna wiadomością było, ze ta bardzo wyrównaną bitwę wygrali Szwedzi, a wycofujący sie Anglicy musieli zostawić 1 tonący okręt. 2 czerwca udało się przechwycić okręt transportowy. Pomysł wysyłania pojedynczego transportowca na tereny Szwedzkie wydawał sie bardzo nierozsądny. Do 1 lutego 1604 roku obie prowincje na zachodzie zostały zdobyte i obie armie przesunęły sie na południe powoli przejmując kolejne forty.

​

Tak jak i w poprzednich wojnach szybko udało sie zniszczyć wszystkie armie angielskie i pozostało zając sie wybuchającymi powstaniami. To one stanowiły największy problem dla Imperialnego Sztabu.

​

27 kwietnia 1604 roku Cottawanego Okowellos w Kentucky z armia 4 tysiecy zaatakował sily Szwedzkie. Na szczęście przewaga techniczna zmusiła przeciwnika do wycofania sie do prowincji Pennyrile a następnie Cumberland. W każdej z tych prowincji powstańcy byli szybko wypychani i w końcu zniszczeni.

​

Do ostatniej bitwy doszło na początku 1606 w prowincji Pensacola gdzie silny opor stawiły 3 tysiace żołnierzy angielskiego garnizonu. Gdyby zamiast kawalerii w tej fortecy byla piechota wynik bitwy zapewne byłby inny.

​

Po tej bitwie nie pozostało nic innego Anglikom jak zaakceptować ofertę pokoju. W wyniku niej Londyn tracili 8 kolejnych bardzo bogatych kolonii uszczuplając swój stan do 3 ostatnich. Szwecja dzięki temu zabezpieczyła sobie pozycje na wypadek ataku a dodatkowo blokowała dalsza ekspansje kolonialna w centrum ameryki. Zyskany prestiż, kolonie oraz poprawa sytuacji strategicznej bardzo pozytywnie wpływała na ogólna ocenę sytuacji i nie mąciło tego nawet uznanie Szwecji jako kraj agresywny.





PS: Przepraszam, ze trzeba bylo czekac tak dlugo na kolejny odcinek. Co gorsza nie jest on taki jak zaplanowalem. Niestety moj pomysl nie udalo sie zrealizowac i musialem dac zastepcza wersje. Mam nadzieje, ze zdjecia i grafika choc troche poprawi ogolna slabosc tekstu.
Aby wynagrodzic wam czekanie postaram sie jeszcze dzis (przed lub po pracy) kolejny odcinek

PS2: Goliat mam nadzieje, ze w tym odcinku liczba screanow bardziej pasuje do mnie

 

Odcinek 8
1580 - 1616







Gustaw I 1565 - 1616
Imperator Szwecji 1580 - 1616



DECYZJE PROWINCJONALNE​

Proces rozbudowy prowincji na kontynencie byl juz praktycznie ukonczony. Za zycia Gustawa przeprowadzono tylko grodzenie pol w dwoch prowincjach oraz w 4 kolejnych uregulowano rzeki aby nadawaly sie do spławiania towarów. Jednak fakt, ze rozbudowa na kontynencie ucichla nie oznacza, ze nic nie budowano.
Do prawdziwego bumu doszlo w koloniach. Pierwsza firmowana przez wladce decyzja byla rozbudowa sieci drog. Proces ten przeprowadzono z takim rozmachem jaki nigdy w Szwecji nie byl spotykany. Przez caly okres zycia krola 43 razy oglaszano decyzje jej rozbudowy w kolejnych prowincjach. Mozna powiedziec, ze Imperator zostawil po sobie kolonie ze swietnie rozbudowana siecia drogowa. Oczywiscie mialo to decydujacy wplyw na te prowincje a takze (po czesci) na handel odbywajacy sie w nich. Rozwoj spowodowal takze potrzebe przeprowadzenia spisu lidnosci. Byly one juz na tyle rozwiniete ze nie stanowilo to problemu w 8 pierwszych koloniach. Zwiekszenie ich potencjalu , doplyw kolonistow, handlarzy, kupcow, coraz wieksza hegemonia Szwedzka w nowym swiecie doprowadzila do przejecia 4 kolonii od innych krajow. Byly one slabo zaludnione, zle zarzadzane, wlasciwie zapomniane przez wladców, ale dzieki Szwedzkiemu potencjalowi mialy szybko rozwinac sie na miare swoich sasiadów.

TECHNOLOGIE

​

Mozna powiedziec, ze podczas wladania Szwecja przez Gustawa, kupcy w koncu odzyskali nalezne im miejsce. Lata zapoznienia technologicznego, braku innowacji mial sie zakonczyc razem, z objeciem tronu przez tego wladce. 3 nowe innowacyjne systemy wprowadzone do handlu, razem ze stalym wzmacnianiem kupcow w koloniach doprowadzil do znacznego wzrostu zyskow z tego tytulu. Udalo sie takze, wyraznie wzmocnic sily zbrojne. O dziwo wzmocnione zostaly tak sily ladowe jak i marynarka imperialna w tym samym stopniu. Fakt ten zostal dostrzezony, przez okolicznych sasiadow pilnie zwracajacyh uwage na potencjal wojenny Szwecji. Armia, jak i samo panstwo zyskalo na prestizu dzieki wdrozonym zmianom. Udalo sie takze przeprowadzic jedna powazna zmiane w strefie rzadowej. Natomiast produkcja dzialala bez zmian.

FLOTA

​

Jak u poprzednikow Imperialna Marynarka Wojenna byla oczkiem w glowie mlodego wladcy. Widac to bylo na kazdym kroku. Jednak koszty ekspansji kolonialnej, nowych odkryc, walki z piratami na tak duzym terenie powodowaly powazne straty we flocie. Dlatego tez, zarzadzil Gustaw jej rozbudowe. Miala ona, mimo skupienia sie na koloniach byc na tyle wielka aby spokojnie poradzic sobie z obrona wybrzeza przed kazdym przeciwnikiem. Bardzo pozytywnym aspektem rozbudowy byly nadspodziewanie dobre i szybkie dostawy materialow od okolicznych manufaktur. Najwyrazniej rozwoj produkcji jak i czeste zamowienia na kolejne okrety doprowadzily do silnego rozwoju tej gałęzi przemyslu. Takze Kompania Kolonialna miala swoj wplyw na ta rozbudowe. Stanowila ona bowiem glownego uzytkownika tychze okretow. Tak nagla i szybka rozbudowa floty doprowadzila takze do pewnych (znanych juz wczesniej) problemow. Nie kazdy pomysl, kazda decyzja byla dobrze przemyslana a szybkosc budowy powodowala brak czasu na kontrole. Takze niektorzy urzednicy probowali zarobic na podejmowanych decyzajch. W zwiazku z tym w tamtym okresie Imperium stracilo blisko 1460 dukatow zainwestowanych we flote.
Byly to jednak rzadkie przypadki. W ogolnym rozrachunku tradycja morska jak i kult marynarki powodowaly ciagle wzmacnianie prestizu tejze jak i Imperium ktore nia kierowalo. To wszystko, oraz opisy legendarnych kolonii powodowalo, ze coraz wiecej osob zmienialo swoj dotychczasowy pewny los, na nieznane na morzu i w obcym swiecie. Spowodowalo to tak rozwoj koloni jak i przybywanie wiekszej ilosci kolonistow. Stary swiat, pekajacy w szwach od nadmiernej liczby mieszkanców nagle znalazl ujscie dla tego potencjalu. A ujscie to kontrolowala w duzej mierze Szwecja czerpiac z tego tytulu nalezne jej zyski.

EVENTY

​

Jednym z takich zyskow byl handel. Im wiecej osob przybywalo do koloni, im wiecej w tych koloniach produkowano, tym wiecej towarów nalezalo wyslac do europy jak i przyslac z powrotem. A to dzieki zaradnosci kupcow tylko nakrecalo cala inicjatywe.
Kolejnym efektem bylo przeprowadzanie w kolejnych koloniach rewolucji rolniczych. Po pewnym czasie zaczynaly one przynosic takie zyski, ze spokojnie mozna bylo zwiekszac podatki bez ryzyka niezadowolenia.
Zmiany w armii i zwiazany z tym prestiz przyszly chyba w najlepszym mozliwym momencie.

​

22 sierpnia 1600 roku doszlo do sporu granicznego pomiedzy Szwecja a Nowogrodem. Spor tyczyl sie malutkiego kawalka prowincji, jednak oba panstwa traktowaly sprawe bardzo piorytetowo. Prestiz armii i nieugieta postawa Gustawa doprowadzily do wycofania sie przeciwnika z tej awantury. Jednak byla najlepszym dowodem, ze z tej strony nalezy sie spodziewac najwiekszego zagrozenia w przyszlosci dla kontynentalnej czesci Szwecji. Co prawda Nowogrod nie zaatakowal, ale pogorszenie sie wzajemnych stosunkow jak i pretekst jaki zyskal ten kraj do wypowiedzenia wojny w kazdej chwili spowodowal przeniesienie czesci armii na zagrożone tereny.
Poki co jedynym efektem tego zatargu bylo ponowne podrzucenie przez jakis agentow nowogrodzkich szczurow do Sztokholmskich skladów ziarna. Kosz usuniecia szkod na szczescie nie byl powazny i zamknął się kwota 50 dukatow.
Jednym z ostatnich wydarzen byla nagla choroba Karla. Szybki rozwoj choroby przyszlego spadkobiercy tronu spowodowal duze zamieszanie na dworze. Na szczescie Lekarz po ktorego poslano zdolal zażegnać niebezpieczenstwu. Wladca juz po pelnym wyzdrowieniu Karla oglosil regulacje dotyczace zawodu lekarza. Zawod ten mial miec wiekszy dostep do uczelni, dzieki czemu na terenie kraju zwiększyłby sie poziom leczenia.
Ostatnim efektem choroby Karla bylo zwiększenie staran o umocnienie legalności rodziny Tott na tronie Szwedzkim. Wielki Marszalek Adolf Frederick Dufwa wsparł ja tak dobrze przez kolejnych 6 lat, ze byla ona wyraznie wzmocniona i zabezpieczona.

​

Do zmian doszlo takze w polityce wewnetrznej. Gustaw zainteresowany byl dalsza centralizacja wladzy. Niestety wielkosc imperium, szczegolnie ilosc jego prowincji a co za tym idzie ryzyko buntu zwiazanego z taka decyzja zmusilo go do szukania innego kierunku rozwoju. Po dłuższej analizie potrzeb uznal, ze innowacyjność od tej pory powinna stac sie kluczowa dla panstwa. To dzieki niej rozne dzialy gospodarki mialy nabrac jeszcze wiekszego rozpedu. W wybraniu jej pomogl takze przypadek. Bylo nim rozwój architektury, ktora znajdowala sie w tamtym czasie w Szwecji w trakcie powaznych przemian.
Wznoszenie licznych monumentalnych budowli, powodowalo zachwyty i zazdrosc w pozostalych krajach. Wladca widzac skuteczność tych działań, postanowił jeszcze bardziej je wzmacniac.

DYPLOMACJA

​

W ostatnich 15 latach XVI doszlo do ciekawych wydarzen w Irlandii. Po wojnie z Anglia stworzono na tych terenach Królestwo Irlandii, niestety kraj byl na tyle oslabiony ciaglymi wojnami, ruchami separatystycznymi oraz religijnymi problemami, ze praktycznie od razu wybuchło powstanie. Gustaw I zajety koloniami postanowil zostawic te problemy swojemu biegowi. Jakiez bylo jego zdziwienie gdy w czerwcu 1589 roku powstancy postanowili oddac Szwecji wszystkie zdobyte prowincje. Nagle wladca stal sie z powrotem wlascicielem 4 katolickich prowincji w większości zamieszkałych przez Irlandzkich patriotów.
Przeczuwając przyszłe problemy zwiazane z tymi terenami, dnia 13 czerwca tego roku Król na nowo stworzył Królestwo Irlandii tym razem ograniczone o 1 prowincje zdobyta przez księstwo Leinster. Aby zabezpieczyć sie, przed dodatkowymi problemami, dodatkowo ksiestwo to stało sie sojusznikiem Szwecji. Imperator liczyl, ze uda sie je kontrolowac i zapewnic wyspie spokoj na dluzszy okres czasu.
W sierpniu 1587 roku Imperium Szwecji weszlo w krolewski mariaz z ksiestwem Danii. Mialo to scalic oba kraje i zabezpieczyć Szwecje przed separatystycznymi ruchami. Nikt w tym okresie nie przewidywał, ze juz 15 lat później 2 stycznia 1602 roku zostanie ogłoszona integracja ziem Duńskich ze Szwedzkimi.
W 1557 roku podczas przeprowadzania integracji ziem Norweskich ze Szwecja - wszyscy wiedzieli, ze proces ten zostanie powtórzony na południu. Jednak obecnie, po 50 latach wydaje sie, ze odbyl sie on zbyt szybko, zbyt latwo. Co prawda do stworzenia upragnionej Scandynawii droga byla daleka. Ale juz obecna sytuacja dawala duze nadzieje, na następne półwiecze.

WOJNY W KOLONIACH​

24 sierpnia 1593 wojska Szwedzkie wkroczyły do prowincji Cumberland, co zostalo jednoznacznie zrozumiane jako wypowiedzenie wojny przez plemie Shawnee.
Wojskami Cesarskimi dowodzil Gustawv Adolf Sture a w skład jego wojsko wchodzilo 2 tysiace konnicy oraz 3 tysiace piechoty. 2 tysiace indian jakie spotkano w pierwszej prowincji nie miało żadnych szans w starciu z nowoczesnymi wojskami europejskimi. Efektem bylo całkowite zniszczenie armii przeciwnika przy braku strat własnych. Dwie kolejne prowincje: Pennyrile i Cahokia, zostaly takze zdobyte bez problemow. Łącznie po 3 kolejnych bitwach straty wojsk Szwedzkich wynosily 106 zolnierzy. 6 lipca, po stoczeniu ostatniej bitwy w Ohio opor Indian zostal całkowicie stłumiony, a tereny włączone w obręb Imperium.
13 grudnia 1598 roku wybuchła nowa wojna w koloniach. Tym razem celem ataku wojsk Szwedzkich było plemię Chirokezow. Siły przeznaczone na wojnę zostały powiększone do 3 tysięcy konnicy i 5 tysięcy piechoty. Niestety, Gustaw Adolf Sture ktory znow mial dowodzic wojskami zachorował na któraś z nowych chorób pojawiających sie na terenie kolonii i nie byl w stanie prowadzić wojsk. Dwaj wodzowie Dragging Canoe Cheasequah oraz Moytoy Tsiyi mimo najszczerszych chęci i odwagi nie mieli żadnych szans. W wyniku kolejnych 3 bitew następne plemie musiało uznać supremacje przeciwnika oraz zaakceptować administracje i wojska Szwedzkie na swoim terenie.
Ostatnia wojna w koloniach do jakiej doszło, za panowania Gustawa I byla próba podbicia ligi plemion Irokezow. Rozpoczela się ona 3 lipca 1605 zmasowanym atakiem indian na tereny Imperium. Mimo wielokrotnej przewagi Irokezow juz pierwsze bitwy udowodniły, ze wojna ta moze miec tylko jednego zwycięzcę. Nawet chwilowe przejecie kontroli nad jedna z prowincji Szwedzkich nie zmienilo tej oceny. W wyniku kolejnych bitew wydawało sie, ze przeciwnik za niedługo będzie musiał sie poddać. Jednak ciężkie tereny na jakich przyszło toczyć walkę i zawziętość przeciwnika spowodowały, ze zadowolono sie przejęciem kontroli nad dwoma prowincjami. Poprawilo to zdecydowanie mozliwosci ochrony północnych granic, co było kluczowym dla państwa.

​

PS: do niedzieli powinien pojawic sie kolejny odcinek

 

Odcinek 9
1616 - 1637






Karl X 1583-1637 (54 lata)
Krol Szwecji 1616-1637



DECYZJE NARODOWE​

17 sierpnia 1624 roku Karl X ogłosił zmniejszenie poddaństwa chłopów. Obowiązkowe prace na rzecz właścicieli ziemskich miały zostać stopniowo zmniejszane i zastępowane innymi formami pracy. Była to mało popularna decyzja. Nie dość, ze arystokracja uważała to za atak na ich strefę wpływów to doprowadziło to do zamętu na wsiach. Nagle ludzie nieprzyzwyczajeni do takiej wolności zaczęli przemieszczać sie w dużych ilościach pomiędzy miejscowościami. Efektem tego była tymczasowa utrata części potencjału ludzkiego. Jednak Imperator liczył, ze w długofalowo będzie to opłacalniejsze dla kraju.

​

Druga decyzja narodowa bylo ogłoszenie utworzenia Banku Narodowego 4 wrzesnia 1627 roku.
Wysoka inflacja z jaka od 2 wieków borykała sie Szwecja, wymagało od administracji drastycznych decyzji. Dlatego tez wdrożono na szeroka skale proces poprawienia tej sytuacji. Poza samym bankiem bylo to tez zatrudnienie trzech mężów stanu specjalizujących sie w zbijaniu inflacji. Ostatnia decyzja bylo zmniejszenie miesięcznych przychodów państwa tak, żeby ja bardziej kontrolować.

DECYZJE PROWINCJONALNE​

Decyzje te głównie dotyczyły szybko rozwijających sie koloni. Jedyna dotyczaca kontynentu bylo dalsze przygotowywanie sieci rzek - tak, zeby byly gotowe do splawiania nimi towarów. W koloniach dalej prowadzony byl nacisk na rozbudowę sieci drog. Przeprowadzono to w 14 prowincjach. Dodatkowo odbyl sie spis ludności w 6 prowincjach a także grodzenie pol w 2 kolejnych. Ostatnia decyzja bylo anektowanie 3 kolejnych kolonii które juz od dłuższego czasu ciążyły ku Szwecji. Zmiany te doprowadziły do dalszego bumu handlowego. W kolejnych 7 prowincjach zyski z tego handlu byly inwestowane z powrotem w koloniach.

EVENTY

​

W październiku 1618 roku dyplomacja Szwedzka doprowadziła do sojuszu z Leister. Wladca uznał, ze w sytuacji podziału wyspy pomiędzy Leister i Irlandie może dojść w przyszłości do konfliktów które byłyby niewskazane z punktu widzenia interesów Szwecji.
Podpisanie sojuszu miało dac większe możliwości ingerencji dyplomatom Imperium.
Kolejne działanie dyplomatyczne, miało bardzo przypadkowy charakter. W 2 lata po podpisaniu sojuszu, działania kupców Szwedzkich sprowokowaly poprawienie stosunków z Mediolanem. Było to o tyle korzystne, ze oba te kraje miały wspólne granice w koloniach.
Na pewno pomogło w tym takze usuniecie zarządcy jednej z kolonii który w okolicznych terenach znany byl ze swojej chciwości i okrucieństwa. Jego częste wyprawy łupieżcze na tereny kolonii mediolańskich powodowały coraz to większe problemy dyplomatyczne.
Niestety kontakty tubylców z kolonistami nadal prowadziły do zarażania tych pierwszych nowymi chorobami. Tak jak i poprzednimi razy tak teraz Karl postanowił pomoc ludności miejscowej. Koszty ich leczenia miały szybko sie zwrócić w postaci handlu i dobrych stosunków z administracja kolonii.
Dodatkowym efektem tej decyzji byl dalszy rozwój lecznictwa, który doprowadził do Uregulowania tego zawodu. Zwieszona ich liczba zmusiła państwo do większego zorganizowania tej służby. Ujednolicenia wiedzy zdobywanej na uczelniach oraz wymagań stawianych tym osobom. Spodziewano sie, ze juz w następnych latach decyzja ta spowoduje mniejsza umieralność chorych, a co za tym idzie zwiększy potencjał ludzki kraju.
Bardzo dobre informacje napłynęły z kontynentu w 1620 roku. Okazało, sie ze w 3 kolejnych prowincjach zakończyła sie rewolucja rolnicza. Mimo zamętu związanego ze swobodnym poruszaniem sie chłopów, nowe techniki upraw, nawadnianie oraz nowa organizacja własności ziemskich doprowadziły do wzbogacenia sie tak ludności miejscowej jak i państwa dzięki przychodom z podatków.

WOJNA Z IROKEZAMI

​

W listopadzie 1623 roku doszlo do wybuchu wojny z Irokezami. Szwecja była przygotowana na taka sytuacje i szybko bo juz w grudniu była w stanie wkroczyć dwoma armiami na tereny Indian. Pierwsza armia złożona z 3 pułków kawalerii i 5 piechoty wkroczyła od zachodu do prowincji Potawotomi. Druga armia która miała w teorii stanowić siły pomocnicze, złożona byla z 3 pułków kawalerii i 3 piechoty wkroczyła od południa do prowincji Oneida.
O ile pierwsza armia juz w pierwszej bitwie zniszczyła kompletnie armie indian i pozostało jej tylko przejecie kontroli nad terenami, to druga musiała stoczyć pare bitew aby uzyskać ten sam wynik. W maju 1624 roku Władca Irokezow zaakceptował warunki pokoju które zmuszały go do zaakceptowania administracji Szwedzkiej.
Karl wiedział że ten lud sprawi jeszcze wiele kłopotów, zanim ugnie kark przed nowymi władcami, ale należało sie spodziewać, ze w końcu to uczynią. W każdym razie pierwszy krok do tego został juz uczyniony.

TRZECIA WIELKA WOJNA Z ANGLIA O KOLONIE​

Wybuch wojny z Irokezami Anglicy potraktowali jako szczęśliwy traf. Uznali, ze jest to idealna sytuacja dla odzyskania terenów jakie stracili w wyniku poprzednich wojen.
W grudniu ich wojska wkroczyły na tereny Szwedzkie w koloniach.
O ile początkowo uzyskały te armie duże sukcesy, to juz w niedługim czasie okazało sie, ze ocena tak potencjału Irokezow jak i potencjalnych buntowników w innych prowincjach była przeceniona. Szczególnie zawiódł główny sojusznik - Polska. Silna flota Szwedzka nie pozwalała na przekroczenie morza, a na transport lądem nie zgadzali sie sąsiedzi - bojący sie ewentualnej Szwedzkiej zemsty.
Armie Angielskie powoli zdobywały kolejne prowincje - tracąc przy tym duża ilosc wojska w wyniku chorób i ciężkich warunków działania. Natomiast Szwedzi zachowywali sie na południu całkowicie biernie, jakby w ogóle te prowincje ich nie interesowały. Skupiły się tylko na niszczeniu w zarodku kolejnych buntów. Na przełomie kwietnia i maja jednostki z północy zaczęto stopniowo przenosić na południe.

​

Do pierwszej bitwy doszło 30 kwietnia 1624 roku w prowincji Alabama. 5 tysiecy Szwedów nie miało żadnego problemu z 3 tysiacami anglikow. Zażartość bitwy byla tak duża, ze następnego dnia okazało sie, ze nikt z pola bitwy nie uciekl ani nie dostał sie do Szwedzkiej niewoli.
W międzyczasie swoje możliwości pokazała marynarka wojenna. 21 lutego eskadra złożona z 9 ciężkich i 1 średniego okretu dopadła na morzu Irlandzkim flote angielska. Zdecydowana przewaga ilościowa Szwedów doprowadziła do szybkiego zniszczenia obydwóch ciężkich okrętów angielskich. I gdyby nie brak rozsądku dowódcy Szwedzkiego ktory swoim najmniejszym okrętem koniecznie chciał sie wykazać w bitwie, to marynarka wyszła by z tej bitwy bez strat. Niestety płynąc do abordażu dostał tak celne salwy burtowe od obu okrętów, ze wyleciał w powietrze. Do kolejnej bitwy doszło w okolicach przylądka Hatteras, gdzie flota Szwedzka zniszczyła angielska karawele.
W grudniu dochodzi do powstania Irokezow. Na szczescie armia przygotowała sie do tej sytuacji i jest w stanie nadal kontrolować te tereny. W tym czasie 19 grudnia dochodzi do kolejnej bitwy z anglikami w prowincji Tuskegee, gdzie pułk jazdy angielskiej zostaje złapany w pułapkę i kompletnie zniszczony.

​

Do podobnej bitwy dochodzi takze w Pensacoli w marcu 1625 roku. Także tam armia angielska zostaje zniszczona. Wydaje sie, ze w tym momencie sztab angielski całkowicie pogubił sie w sytuacji. Wypuszczanie kolejnych pojedynczych oddziałów na tereny Szwedzkie było czystym samobójstwem, świetnie wykorzystywanym przez miejscowe oddziały. W ten sposób zostaje zniszczona kolejna armia angielska w Pensacoli 23 lipca oraz 5 września 1625 roku.

​

21 stycznia 1626 roku doszło do wielkiej bitwy morskiej z angielska flota kaperska. Wysłanie galer przeciwko Szwedzkim karawelom w cieśninie Sund okazało sie bledem. Tylko 3 z 12 było w stanie opuścić pole bitwy.
23 marzec 1626 roku doszlo do nieszczęścia. Flota Szwedzka będąca w trakcie przebazowania została wykryta przez Anglików w okolicach przylądka Hatters. Naprzeciwko 6 ciężkich i 5 transportowych okrętów stanęło 11 angielskich Karawel. Mimo próby uratowania części floty skończyło sie jej całkowitym pogromem. Admirał Szwedzki pod koniec bitwy widząc brak możliwości ucieczki rozkazał zatopić wszystkie okręty - tak aby nie dostały sie w ręce wroga.
O kolejnych bitwach nie bede wspominał, wszystkie one byly do siebie podobne. Szczególnie znamiennym byly ciągle próby desantowania wojsk w Pensacoli. Każda z tych armii została zniszczona.

​

30 czerwca 1626 roku Anglia podpisała pokój ze Szwecja. Byla to 3 kolejna wojna wypowiedziana przez nich i 3 przegrana. Dlatego tez tym razem warunki pokoju były dużo cięższe. W wyniku swoich działań stracili bowiem oni wszystkie znane Szwecji kolonie w Ameryce północnej. Przynajmniej tymczasowo Szwecja miała mieć zabezpieczone kolonie na wypadek kolejnej wojny. Pokój ten, jego warunki zaskoczyły władców europejskich którzy do tej pory mało interesowali sie sytuacja w koloniach. Dzięki Temu kraj zyskał bardzo dużo prestiżu.

​

PS: screan z przychodow panstwa:

 

Odcinek 10
1637 - 1647








DECYZJE NARODOWE I PROWINCJONALNE​

Początek działania rady nie należał do najłatwiejszych. Juz w listopadzie 1638 roku Imperium musiało spłacić pożyczkę w wysokości 1300 dukatów. Byl to poważny problem dla finansów państwa. Jednak szczęśliwie udało sie uzyskać odpowiednie fundusze, dzięki czemu nie doszło do przeniesienia spłaty na kolejne lata.
Kolejna ważna informacja przybyła do Sztokholmu w marcu 1640 roku. Okazało sie, ze trzy kolejne kolonie zostały przyłączone do Imperium. Po raz kolejny okazało sie, ze handel i działania kupców maja większa moc niz silna armia.
3 listopada 1641 roku Rada Regencyjna podjęła decyzje o kontynuowaniu procesu centralizacji w Szwecji. Proces zapoczątkowany juz wiek temu miał być dalej prowadzony, mimo sprzeciwów jakie powodował. Decyzja ta wpłynęła na wzrost produktywności oraz przychodu z podatków, jednak powodował ryzyko zwiększonego wyczerpania wojna. Jednym z niebezpiecznych efektów tej decyzji bylo powstanie uzurpatora w Savolaks.

​

Adolf Johan Gathenhielm najwidoczniej jednak nie zdążył sie przygotować do powstania. Nie dosc, ze wystawił armie złożona tylko z 2 pułków, to jeszcze próbował zdobyć 19 listopada prowincje w której stacjonowała silna armia Szwedzka. Po pierwszej bitwie z resztkami armi udalo mu sie wycofać do prowincji Osterbotten gdzie 2 stycznia 1642 roku jego armia została ostatecznie zniszczona.

EWENTY

​

Potega handlowa Szwecji, sila z jaka jej kupcy działali na obcych rynkach powodowała często, stosowanie nieczystych zagrywek względem nich. Czasami były to "wypadki" na morzu czasami inne zdarzenia. Do jednej z takich sytuacji doszło 13 listopada 1637 roku gdy kupcy działający na rynku w Aleksandrii zostali wygnani z tego kraju pod pozorem złamania prawa. Szczęśliwie jeden z dyplomatów Szwedzkich przebywał w tym regionie i dzięki wsparciu finansowemu zdołał uciszyć cala sprawę tak, ze ostatecznie kupcy zostali i mogli dalej działać.
27 lipca 1640 w prowincji Szlezwik ogłoszono wielki bum w gospodarce. Byla to juz kolejna prowincja przezywająca tak duży rozkwit gospodarczy. Niestety tak jak i w poprzednich sytuacjach administracja bojąc sie zwiększonych kosztów stabilności nie odważyła sie wesprzeć tej działalności zadowalając sie drobnymi zyskami.
12 kwietnia 1644 roku w związku z rozwojem rolnictwa w prowincji Ostergotland podniesiono w niej podatki. Tak jak i w poprzednich sytuacjach ludność wzbogaciła sie na tyle, ze nie przeszkadzały jej tak wysokie oplaty na rzecz panstwa.

MORZE I KOLONIE​

Tak jak i w latach poprzednich popularność koloni i wszystkiego co z nimi związane nie zmniejszała sie. Presja związana z sytuacja demograficzna i finansowa powodowała, ze coraz wiecej ludzi przenosiło sie do ameryki. Było to bardzo pozytywne dla Imperium. Nie dość, ze wpływało to na rozwój kolonii, na sile administracji w prowincjach to jeszcze powodowało przyspieszona asymilacje ludności miejscowej. Niestety nie wszyscy tubylcy tak łatwo poddawali sie administracji Szwedzkiej. Na pograniczu ciągle dochodziło do ataków na kolonie, a i przy zwykłych kontaktach dochodziło często do awantur. Szczególnie traperzy mieli ciężka prace. Futra jakie zdobywali byly łakomym kaskiem przez co dochodziło do częstych ataków na nich. Ciągłym problemem były choroby w koloniach. Tak te które atakowały indian jak i te ktore spotykały kolonistów. Polityka leczenia i dbania o wszystkich poddanych imperium byla słuszna, ale niestety kosztowna.
Mimo wielkiego prosperity jakim cieszyła sie Szwecja dzięki koloniom nadal nie udało sie stworzyć floty wojennej na miarę potrzeb. Mimo środków finansowych przekazywanych na jej rozwój, teren na jakim miala panować powodował, ze ciągle była za mała. Jednym z elementów które miały poprawić ta sytuacje były kompanie kolonialne, które za własne pieniądze finansowały rozbudowę floty tak handlowej jak i wojennej. A także wspierały rozwój szkutnictwa w Szwecji.

​

Niestety miało to tez swoje wady. Fakt, ze to kompanie decydowały o budowie okrętów, często były one nie przystosowane do aktualnych potrzeb, albo do współpracy z Imperialna Marynarka. W związku z tym w samym 1640 roku stracono na niepotrzebnych badaniach 2240 dukatow.

SYTUACJA W KRAJU I U SASIADOW​

Pierwsza decyzja rady Regencyjnej bylo zlecenie przeprowadzenia analizy sytuacji w Szwecji.
Z raportu tego można bylo stwierdzić duże różnice w rozwoju i sytuacji w koloniach jak i na kontynencie. O ile na kontynencie poza dwoma prowincjami w Finlandii reszta w pełni akceptuje kulturę szwedzka, to w koloniach sprawa juz nie jest taka prosta. Nie udało sie przeprowadzić asymilacji w byłych prowincjach angielskich. Na tamtych terenach ludność miejscowa nadal uważała sie, za spadkobierców anglików i po cichu liczyła na ich powrót. Także Irokezi byli dalecy od akceptacji Szwedzkiej kultury. Można powiedzieć, ze pomiędzy wschodnim wybrzeżem, a centralnymi równinami występuje pas prowincji nie akceptujących władzy Szwedzkiej, co stanowi poważny problem na wypadek większych wojen.

Także religijnie sytuacja nie była wcale dobra. Na kontynencie w większości prowincji (poza Dania) Luteranizm był wiodąca religia. W koloniach niestety nie byl w stanie zdobyć sobie takiego uznania. Większość ludności miejscowej dalej praktykowała swoje wierzenia. Także na byłych terenach Angielskich praktykowano je. Pozytywem byl fakt, ze tylko 3 kolonie byly zamieszkałe w większości przez katolików. To dawało szanse, ze ew. rozruchy i powstania Beda mialy charakter lokalny.

Ogólnie kulturę Szwedzka akceptowało ok 70% ludności, pozostałe gruby były juz znacznie mniejsze i nie przekraczały 5-7%. Byly to kultura Dunska, Angielska, Irokeska, Norweska, Shawnee i Estonska. Luteranizm byl praktykowany przez 65% mieszkańców, kolejna religia byl szamanizm (20%) pozostałe 15% to na równi katolicyzm i kalwinizm.

Fakt, ze tylko 45-50% prowincji jest traktowane jako narodowe moze stanowić problem w przyszłości.
Pod względem technologicznym państwo tez nie prezentowało sie najlepiej. W żadnym z działów Szwecja nie znajdowała sie w pierwszej piętnastce. A do liderów zwykle traciła 5-7 poziomów wiedzy. Szczęśliwie dzięki ostatnim reorganizacjom udało sie poprawić stan Imperialnej Armii. Zajmowała ona 10 miejsce na świecie pod względem wielkości i w każdej chwili mogła byc poważnie wzmocniona. Dodatkowo należy powiedzieć, ze Armia kolonialna zdecydowanie górowała nad sąsiadami i nawet atak z paru kierunków nie mogl zagrozić sytuacji na tamtym kontynencie.

Bardzo przykrym odkryciem byl fakt, ze Imperialna Marynarka Wojenna jest zaledwie dwunasta pod względem wielkości. Nawet Wielka Brytania - która juz wielokrotnie pokonywano na morzu miała więcej okrętów. Rada uznała, ze jej rozwój musi byc jednym z podstawowych celów w następnych latach.
Analizując potencjał prowincji należy stwierdzić, ze cześć z nich osiągnęła bardzo duży poziom rozwoju. W produkcji góruje tutaj Laponia oraz Zelandia osiągające prawie 30 dukatow zysku z produkcji. Bardzo pozytywnym jest fakt, ze z pierwszych 15 prowincji - każda uzyskuje przychód ponad 20 dukatów. Niestety wiele prowincji głównie w koloniach nie przynosi żadnego zysku z wyprodukowanych tam towarów. Należy ta sytuacje jak najszybciej poprawić. Nikogo nie zdziwiło, ze najwięcej podatków uzyskuje sie z prowincji Sztokholm. Jest to ponad 31 dukatow i stanowi dwa razy więcej niz kolejna na liście Skania z zyskiem z podatków na poziomie 14.5 dukata.
Do głównych wyprodukowanych towarów należą futra (prawie 30%) oraz ryby i zboże (ok 20% każdy). Kolejne sa bawełna, wyposażenie okrętowe oraz tytoń i żelazo.

Analizując handel i jego ośrodki Rada została bardzo pozytywnie zaskoczona. Szwecja była właścicielem trzech silnych ośrodków handlu. Należały do nich Onondaga o wartosci 875 dukatow (zysk dla naszych kupców 188), Pensacola 653 i 140 dukatow oraz Sztokholm 547 oraz 117 dukatow. Czwarty ośrodek handlowy byl w Aleksandrii, ale także tu kupcy szwedzcy udowadniali swoja supremacje. Niestety byl to już dużo słabszy ośrodek, gdzie przy wartosci 260 dukatow kupcy uzyskiwali 55 dukatow.

Ogólnie analizując budżet, a w szczególności jego przychody, najwięcej dostarcza nam handel. Jest to suma 584 dukaty na rok 1636. Równie silna jest produkcja z suma 539 dukatów. Kolejne rubryki są juz znacznie mniejsze i stanowią je: cło (348d), opodatkowanie (313d), podatki (278d), taryfy (226d), wasale (27d), oraz manufaktury (18d).
Koszty to głównie 2 pozycje. Największa jest Armia z kosztami wielkości 204 dukaty, utrzymanie koloni 128 dukatow koszt dzialanosci kupcow (82d) oraz pensje dowodcow (81,8d).
Poważnym kosztem sa także odsetki stanowiące sume 65d. Male wydatki związane z flota utrzymujące sie poniżej 40 dukatow sa jeszcze jednym powodem, żeby poprawić jej stan.

Na koniec raportu przedstawiono najważniejszy problem. Inflacja mimo wdrożenia procesu jej ciągłego zmniejszenia nadal utrzymuje sie na wysokim poziomie (48,8). Dlatego tez zaleca sie dalsze zacieśnianie pasa, zatrudnienie jeszcze lepszych specjalistów od jej obniżania i obniżenie w przyszłorocznym budżecie wydatków na inwestycje. Na obecnym poziomie inflacja jest poważnym hamulcem dla rozwoju technicznego i gospodarczego kraju.
Mimo, ze kraj jest na świecie uważany jako jeden z 3 najsilniejszych to ma raczej nadszarpnięta reputacje. Co może skutkować wmieszaniem się innych państw w wojny przez nas prowadzone. Raport zaleca bardzo ostrożne działania, a najlepiej zaniechanie na jakiś czas wojen.

Raport wspomniał także, o działających nadal modyfikacjach prawa przeprowadzonych przez poprzednich władców. Należą do nich: Cło dla statków przerywających przez tereny Szwecji (dochód z handlu +20%), Hakkapeliitta (koszt kawalerii -5%), Szwedzka stal (dyscyplina +5%), monopole (handel +5%, produktywność +3%, koszt stabilności +5%), zwiększona biurokracja, jednostki miar i wag (handel +10% produktywność +10% podatki +5%), prawo o imporcie (handel +6%, koszt technologii +6% szansa konkurencji za granica -4%), prawo o piractwie (niegodziwość - 0,01, prestiż +1%, limit niegodziwości -3), prawo o szkołach (kosz budowy +3%, podatki -2%, produktywność +4%, koszt stabilności -3%), prawo o przysiędze (misjonarze +0,5 tolerancja -1), prawo o biskupach pomocniczych (podatki -4%, koszt stabilności -8%), uniformizacja (bunt narodowy +1, misjonarze +0,4 koszt misjonarza -8%), ekspansja kolonialna (koszt kolonisty -3%, limit niegodziwości -3, wzrost kolonii +3%)
Obowiązujące doktryny narodowe to: Państwowa polityka handlowa (efektywność handlu +10%), Patron sztuki (prestiż +2%), Wielkie odkrycia (zasięg kolonialny +30% możliwość rekrutowania odkrywców i konkwistadorów), Kompanie kolonialne (koloniści rocznie +1), Bank Narodowy (obniżka inflacji +0,1).

I na koniec raport pobieżnie ocenia sytuacje sąsiadów Szwecji.
Rosja (republika kupiecka), stosunki z nami -197, technologie: TL22, TM21, pozycja w rankingu -49. Szwecja, Turcja i Polska uważane sa w tym kraju za naturalnych konkurentów. Natomiast czuje zagrożenie ze strony: Szwecja, Turcja, BUrgundia, Hiszpania.
Kurlandia (królestwo), stosunki z nami -200, technologie: TL23, TM22, pozycja w rankingu -4. Ukraina, Polska, Brandenburgia i Magdeburg uważane za naturalnych konkurentów. Ma poczucie zagrożenia ze strony: Turcja, Szwecja, Rosja, Polska.
Turcja (sułtanat), stosunki z nami -200, technologie: TL23, TM22, pozycja w rankingu -1. Sojusz z Serbia i Hedzaz. Ma wasala Serbie. Rosja i Persja uważane sa za naturalnych konkurentów. Ma poczucie zagrożenia ze strony: Hiszpania, Persja, Burgundia i Beludzystan.
Gdańsk (republika administracyjna), stosunki z nami -8, technologie: TL23, TM23, pozycja w rankingu - 88. Pomorze, Austria, Tyrol i Turyngia traktowane sa jako naturalnych konkurentów. Ma poczucie zagrożenia ze strony: Polska i Turcja.
Pomorze (krolestwo), stosunki z nami -16, technologie: TL23, TM23, pozycja w rankingu -89. Gdańsk, Meklemburgia, Czechy i Alzacja uważane sa za naturalnych konkurentów. Ma poczucie zagrożenia ze strony: Brandenburgia, Polska, Czechy i Gdansk.
Brandenburgia (królestwo), stosunki z nami -199, technologie: TL23, TM23, pozycja w rankingu -13. Sojusz z Moguncja oraz Tyrol. Polska, Magdeburg, Salzburg oraz Holandia uważane sa za naturalnych konkurentów. Ma poczucie zagrożenia ze strony: Salzburg, Polska, Magdeburg i Szwecja.
Polska (królestwo), stosunki z nami -199, technologie: TL19, TM17, pozycja w rankingu - 60. Sojusz z Chorwacja Wielka Brytania. Brandenburgia, Węgry, Kurlandia i Ukraina uważane sa za naturalnych konkurentów. Ma poczucie zagrożenia ze strony Turcja i Salzburg.
Meklemburgia (królestwo), stosunki z nami +23, technologie: TL27, TM27, pozycja w rankingu -45. Pomorze, Holsztyn, Saksonia i Alzacja uważane sa za naturalnych konkurentów. Ma poczucie zagrożenia ze strony: Brandenburgia i Magdeburg.
Magdeburg (arcybiskupstwo), stosunki z nami -199, technologie: TL24, TM25, pozycja w rankingu -10. Sojusz z Fryzja. Brandenburgia, Holandia, Palatynat i Utrecht uważane sa za naturalnych konkurentów. Ma poczucie zagrożenia ze strony; Brandenburgia, Salzburg i Holandia.
Holsztyn (królestwo), stosunki z nami +199, technologie: TL23, TM23, pozycja w rankingu -76. Brema, Lunneburg, Oldenburg i Meklemburgia uważane sa za naturalnych konkurentów. Ma poczucie zagrożenia ze str: Szwecja, Magdeburg i Brema.
Brema (królestwo), stosunki z nami +199, technologie: TL23, TM23, pozycja w rankingu -63. Holsztyn, Lunneburg, Oldenburg i Alzacja uważane sa za naturalnych konkurentów. Ma poczucie zagrożenia ze strony: Holandia, Magdeburg, Holsztyn i Oldenburg.

Raport zaleca głębsza analizę potencjału sąsiadów (jak i największych krajów w Europie) a także poprawę stosunków z niektórymi z nich.



PS: ten odcinek byl trudny do napisania, bo w sumie niewiele sie dzialo, a pasowalo mi dac pelny odcinek. Mam nadzieje, ze taki troche exelowy odcinek bedzie wam pasowal.

 

Odcinek 11
czesc A
1647 - 1696







Karl XI Tott 1616-1696
Imperator Szwecji 1647-1696
Krol Skandynawii 1658-1686



EWENTY
​

5 lutego 1647 roku nowym Imperatorem zostaje Karl XI Tott. Władze przejmuje z rak Rady Regencyjnej która administrowała krajem przez ostatnie 10 lat.

​

Juz 4 czerwca musiał sie on zmierzyć z pierwszym problemem. Wysokie podatki, kulturalne i religijne różnice powodowały coraz większe problemy na terenie kolonii. Szczególnie widoczny ten problem okazał sie na terenie Shawnee. Władca mimo nalegań rady aby silą zgnieść karki buntowników podjął odmienna decyzje. Obniżył on na 4 lata poważnie podatki dla ludności miejscowej. Wydawało sie, ze nie jest to dobry start dla władcy - który juz swoja pierwsza decyzja powoduje uszczerbek dla prestiżu kraju, o ktory jego poprzednicy tak bardzo dbali.
Tak jak i w latach poprzednich pęd ludzi do nowych kolonii byl nieprzerwalny. Karl uznał, ze należy powoli zacząć powstrzymywać ta tendencje. Juz teraz zauważono, ze na kontynencie zaczyna brakować ludzi do pracy. Osoby które dotychczas uciekały z innych krajów do Szwecji teraz woleli udać sie bezpośrednio do ameryki. Zdecydowano, ze należy zaostrzyć kontrole osób wypływających do Ameryki.
Na terenie samych kolonii nadal zakładano kompanie handlowe w każdym możliwym miejscu. To nadal handel mial stanowić ostrze kolonialnego miecza. Efekty byly nadspodziewane, a wymiana handlowa z kontynentem z roku na rok coraz większa. Niestety nie wszędzie sytuacja byla tak dobra. Ciągle pojawiały sie kolonie gdzie tubylcy sie nie asymilowali. Zresztą przy obecnym poziomie rozrostu kolonii zaczynało brakować wykfalifikowanych zarządców.
Efektem tego byly 3 powstania niewolników do jakich doszło w czasie panowania Imperatora. Niestety naradzie nie można bylo nic z tym zrobic i pozostało tylko usuwać efekty tych działań.

​

Aby poprawić sytuacje w koloniach zaczęto mocniej wspierać uniwersytet w Sztokholmie. Dzieki czemu dwa kolejne roczniki studentów: grupa 1650 oraz 1667 dala szczególnie cennych urzędników dla kolonii.

​

Kolejny poważny problem musiał rozwiązać Karl w sierpniu 1649. Okazało sie, ze inflacja osiąga nigdy niespotykane rozmiary. Doradcy imperatora zaproponowali wymianę pieniądza, dzięki czemu można byłoby wprowadzić nowa, silniejsza walutę. Władca obawiał sie jednak, ze mimo długofalowych zalet, spowoduje ona bardzo poważne niepokoje społeczne. Takze nie uśmiechało mu sie ponowne osłabienie prestiżu państwa. Nawet kosztem przyszłych zysków. Kraj obecnie byl w zbyt ciężkiej sytuacji zęby myśleć o czym więcej niz obecnym dniu. Czego należało sie spodziewać - rezygnacja spowodowała tylko zwiekszenie inflacji.
Tak jak i u poprzednika poszczególne prowincje przezywały bum ekonomiczny. Tak samo jak i w poprzednich sytuacjach państwo bylo zbyt biedne zeby to wykorzystać. Sytuacje uratował Oskar Bagge - zatrudniony przez wladce na stanowisku zarządcy mennicy. Człowiek ten byl specjalista w swoim zawodzie, a moneta jaka produkował uznawano za jedna z najczystszych w Europie. Ocena tak monety jak i samego zarządcy spowodowała spadek inflacji przez pare kolejnych lat a takze do wzrostu prestiżu kraju.
Na szczęście dbałość o handel, produkcje i rolnictwo zaczęły w koncu przynosić efekty. Rewolucja rolnicza na kontynencie juz sie skończyła i chłopi czerpali z niej pełne zyski. Stało sie to zarzewiem awantury, gdy cześć doradców zarzucała Karlowi, ze oddanie chłopom pieniędzy będzie ich zmarnowaniem. Uważali, ze duzo lepszy efekt dałoby oddanie tych środków administracji. Na szczęście władca nie zaakceptował tej oceny i jeszcze za swojego za życia mogl zobaczyć jej efekty. Okazało sie, ze chłopi bardzo skutecznie potrafili obchodzić sie z tymi środkami, wydając je na konkretne najpotrzebniejsze rzeczy. Przy okazji, dzięki obrotowi pieniędzy, stanowiło wsparcie dla handlu będącego na kontynencie w coraz większej stagnacji.

​

Poważnym problemem stała sie religia. W obecnej chwili duża czesc ludności miała odrębna od oficjalnej religie. Odległość od kontynentalnej, luterańskiej Szwecji ani decyzja o rozwoju innowacyjności w kraju nie poprawiały sytuacji. W kolejnych prowincjach pojawiały sie nowe religie mające znamiona herezji.
Nie dosc tego kler zamiast szukać winnych wśród siebie ogłosił, ze winnym sytuacji jest administracja, za mało wspierająca narodowa religie. Efektem tego było tylko większe zamieszanie i spadek stabilności kraju.

​

Kłopoty kraju starali sie wykorzystać sąsiedzi. W czasie panowania Karla doszło do 2 dyplomatycznych sporów. Jak poprzednio wykorzystywały one mało szczegółowe mapy i były pretekstem do wybuchu wojny. Władca przeczuwając kłopoty musiał ponownie isc na ustępstwa. Tak z Rosja jak i Mediolanem zdecydowano sie na dyplomatyczne negocjacje, co mimo małych strat terytorialnych spowodowało poważny uszczerbek dla prestiżu.
Władca martwił sie, ze kolejne ustępstwa na które sie decydował, spowodują, ze we własnym państwie bedzie oceniany jako osoba slaba i bez charakteru.
Dlatego tez pare lat później gdy nadążyła sie szczególna okazja, postanowił wesprzeć buntowników w Rosji. Co prawda powstanie sie nie udało, ale spowodowało wystarczające kłopoty dla Szwedzkiego sąsiada i doprowadziło do kryzysu we wzajemnych relacjach. Wbrew zamierzeniu władcy - znów źle oceniono jego decyzje. Potraktowano ja jako niepotrzebne awanturnictwo a nie dyplomatyczna zagrywkę.

​

25 lipca 1678 roku doszło do spotkania przedstawicieli szlachty z władca. W wyniku rozmów Imperator zdecydował sie przekazać prawie 600 dukatow na rzecz rodów jako formę rekompensaty, za wzięcie na siebie przez długie lata kosztów rozwoju państwa. O ile to spotkanie jak i decyzje na nim zapadle zaskoczyła większość obserwatorów, to kolejne bylo jeszcze bardziej zaskakujące. 16 grudnia 1685 roku przybyli na spotkanie arystokraci podziękowali za sprzyjanie im w naszych rządach. Ich wdzięczność była tak duża, ze zdecydowali sie na 100 dukatów datku do naszego skarbca.
29 sierpnia 1694 roku zatrudniono doskonałego ministra, jego decyzje bardzo korzystnie wpłynęły na nasze Imperium dzięki czemu rozwinęła sie tradycja wojskowa tak morska jak i ladowa.

​

Niestety nie można uznać za szczęśliwa politykę dynastyczna Karla Totta. Juz 24 grudnia 1657 roku w wyniku wypadku na polowaniu ginie Ulrika Eleonora, a kraj pozostaje bez następcy tronu. Dwa lata później dochodzi do niesamowitego zdarzenia. 31 stycznia w czasie polowania nagle wystraszona zwierzyna naprowadza władcę na kołyskę płynąca wśród trzcin. W środku znajduje sie zdrowe, uśmiechnięte dziecko, które Karl postanawia wychować jak swoje.
Mimo akceptacji tej decyzji przez kościół, jako woli bożej, spowodowała ona dalszy upadek prestiżu państwa, a oraz wzrost oceny niegodziwości tegoż. Także doszlo do zwiększonego ryzyka buntu na terenach kontynentalnej Szwecji. Nowemu następcy tronu nadano imie Christian.
30 maja 1680 roku Christian zapada na dziwna chorobę która mimo zatrudnienia najlepszych lekarzy nie zostaje wyleczona i kraj ponownie pozbawiony zostaje następcy. Chłopak ten wykazywał się nadspodziewana inteligencją, charakterem i rządzą wiedzy. Ponownie wśród ludzi zaczęły szerzyć sie plotki o otruciu następcy. 1 stycznia 1682 roku trzeci raz z rzędu Szwecja zyskuje następcę. Szwedzi maja nadzieje, ze Karla Johana ominą choroby i wypadki które uśmierciły jego braci.

DECYZJE NARODOWE


​

20 maja 1658 roku doszło do epokowego zdarzenia. Imperator ogłosił 3 decyzje. Pierwsza z nich było powstania nowego państwa - Skandynawii. W końcu zapoczątkowana 320 lat temu decyzja o scaleniu ludów skandynawskich w jednym silnym organizmie pod władza rodziny Tott stal sie faktem. Od dziś każdy mial uważać sie za Skandynawa, miał utożsamiać sie z nowa nazwa kraju i jej flaga. Osoby które niedostosowały się do nowej sytuacji miały nie byc dłużej wspierane i tolerowane. Dlatego tez kultury norweska i duńska przestają byc akceptowane w państwie. Kolejna decyzja bylo lepsze dostosowanie administracji do nowej sytuacji. Imperium było dobrym systemem rządów gdy dotyczyło tylko kontynentalnej Szwecji, ale nie w sytuacji, gdy nowa Skandynawia musi zarządzać jednocześnie dużo większym obszarem za oceanem. Dlatego tez zostaje ogłoszony nowy system rządów: Monarchia Administracyjna.
Poza standardowym w takich sytuacjach spadkiem stabilności doszło także do zamieszania związanego ze zbytnim scentralizowaniem wladzy. Nowa monarchia wymaga większej decentralizacji i póki sie to nie dokona - będzie miało negatywny wpływ na administracje i bunty.
Ostatnia decyzja tego dnia bylo zwiększenie jakości wojsk. Przy mniejszej od rywali liczbie ludności byla to jedyna droga dla naszych wojsk. Niestety przy okazji musialo dojsc do ponownej oceny rekrutów, przez co duża czesc z nich została wycofana jako niezdolna do sluzby wojskowej.
Ostatnia decyzja narodowa jaka Karl oglosil, bylo dalsze zmniejszenie poddaństwa. Droga zapoczątkowana przez poprzedników byla popierana przez obecnego wladce. Pozytywnym aspektem tej decyzji bylo bardziej chetne wstępowanie do armii przez chlopow. Po raz kolejny mialo sie potwierdzić, ze stan ten byl bardzo niedoceniany i ze zmiany jakie zarządza państwo ida w dobrym kierunku..

DECYZJE PROWINCJONALNE​

Okres władzy Karla to czas wielkiej rozbudowy w Imperium. Szczególnie kolonie przezywały w tym czasie bum. Najlepiej świadczy o tym decyzja o rozbudowie sieci dróg w 19 kolonialnych prowincjach. Jak zawsze miało to rozwinąć handel, a co za tym idzie władze na danym terenie. Dobra informacja byla wiadomość, o przejęciu 2 kolejnych kolonii. Do ciekawego eksperymentu doszło w 2 koloniach, gdzie wprowadzono system rządów prowincjonalnych. Imperium było zbyt duże, zeby rządy ze Sztokholmu były w stanie skutecznie zarządzać każda pojedyncza prowincja. Nadanie autonomii miało dac lepsza administracje a co za tym idzie zyski dla państwa. W jednej z prowincji kolonialnych postanowiono wybudować monument. Ciągle utrzymywanie sie religii plemiennych powodowało, ze władza Skandynawska musiała sięgać do specyficznych form, aby uzyskać więcej prestiżu u Indian. Święto jakie przy okazji wybudowania tego monumentu zrobiono okazał sie bardzo pozytywnym i dal dużo pożytku w przyszłych kontaktach z miejscowa ludnością. Takze na kontynencie przeprowadzano w prowincjach zadania.
Władca zarządził ponowne wielkie liczenie mieszkanców. Martwił sie, ze ciągle ucieczki ludności do kolonii spowoduje załamanie sytuacji w Szwecji. Aby temu zapobiec należało sprawdzić ile ich obecnie jest na kontynencie. Kolejna decyzja byla ogloszenie opuszczeniu przez 3 Szwedzkie prowincje Cesarstwa.

TECHNOLOGIE

​

Mimo całego zamieszania do jakiego doszło pod koniec XVII wieku nie osłabł rozwój technologiczny w kraju. Nawet gdy administracja nie była w stanie skutecznie wesprzeć tego działania, to szlachta i arystokracja same z siebie wspierały ten ruch. Szczególnie widać to bylo w produkcji, która juz od dłuższego czasu byla kluczowa dla państwa. 3 szczególnie ważne zmiany spowodowały bardzo silny rozwój. Wpłynęły one także na handel, w którym doszło do 2 zmian. Nie zapomniano o strefie rządowej jak i technice lądowej - aczkolwiek byly one najsłabiej wspierane.
Jak i u poprzedników Marynarka Imperialna byla ważnym punktem w hierarchii państwa. Także tu doszło do poważnych zmian, o dziwo - dzięki skutecznemu zarzadzaniu - obeszło sie bez strat finansowych w wyniku błędnych inwestycji. Wilki morskie - jak nazywano Szwedzkich marynarzy wielokrotnie wpływali na wzrost prestiżu marynarki.

DYPLOMACJA

​

14 maja 1677 roku Leinster ogłosiło, ze w państwie panuje chaos. Kraj jest na skraju upadku, a ciągle wojny jakie toczy nie poprawiają sytuacji. Kłopoty ekonomiczne, społeczne jak i głód i zarazy potęgują zagrożenie dla stabilności państwa. Byla to bardzo niepokojąca sytuacja, szczególnie ze państwo to miało bardzo poważna pozycje w systemie obrony Imperium. W międzyczasie dyplomacja Szwedzka rozpoczęła proces poprawiania wzajemnych stosunków z Rosja. W wyniku kolejnych 12 wizyt, dzięki Chojnym darom a także umiejętnościom wysłanych specjalistów udalo sie zdecydowanie poprawić sytuacje. Przy okazji dyplomaci przekonali sie, ze byl to ostatni moment na taka decyzje gdyż, Moskwa juz przygotowywała sie do uderzenia na nasze państwo. Obecne wzajemne stosunki dawały szanse nie tylko na trwały pokoj, ale nawet na ewentualny sojusz. Nie czekając na taka sytuacje 2 stycznia 1678 roku zdecydowano sie na ponowny sojusz Holandia.
Kraj ten wydawał sie naturalnym wyborem. Nie dosc, ze obowiązywała w nim religia luterańska, nie dość, ze byl jej obrońca, to dodatkowo sąsiadował z prowincjami Cesarskimi które zawsze łakomym kaskiem patrzyły na swoich północnych sąsiadów.
Kolejnym elementem działań dyplomatycznych byl Mediolan. Kraj ten będący obecnie wielka potęga graniczył co prawda tylko 1 prowincja z Skandynawia, ale złe wzajemne stosunki mogły przysporzyć kłopotów. Dlatego tez w wyniku 9 kolejnych wizyt, dzieki wsparciu finansowemu udało sie zdecydowanie poprawić sytuacje. Co prawda nie bylo mowy na razie o sojuszu, ale przynajmniej nie zagrażali nam. Ofensywa dyplomatyczna Skandynawii - ktora nigdy wcześniej tak bardzo sie nie rozwinęła - zakończyła sie królewskim mariażem, a następnie sojuszem z Holsztynem.



PS: W sumie mial tu sie ukazac inny odcinek (specjalny) ale, ze ma on poslizg, to postanowilem wstawic cos. A zeby bylo ciekawiej nie jest to caly odcinek. Gdy przygotowywalem screany okazalo sie, ze parokrotnie przekroczylyby limit obrazkow na post. Wiec macie taki szybki odcineczek w ktorym nic sie nie dzieje
Mimo wszystko mam nadzieje, ze sie spodoba

 

Odcinek 11
czesc B

1647-1690





WIELKA WOJNA POLNOCNA 1647-1690

WOJNA Z TURCJA:​

30 listopada 1647 roku Turcja razem ze swoimi sojusznikami: Hedzarem, Timuridzi, Serbia i Mamelukami ogłosiła dżihad przeciwko Szwecji. Mimo dużej przewagi sil, władca nie martwił sie zbytnio o wynik tej wojny. Dystans jaki musiała Turecka armia przebyć powodował kompletna niemoc skutecznego działania.
5 kwietnia doszło do pierwszej bitwy lądowej. odbyła sie ona w prowincji Memel, gdzie wylądowała armia Szwedzka złożona z 11 tysiecy kawalerii, 8 tysiecy piechoty oraz 4 tysiecy artylerzystów. Abdulmecid Silahdar nie mial szans przeciwstawić sie takiej sile, ale bojąc sie wściekłości swojego władcy, zaraz po straceniu pierwszej armii, wysłał kolejna do ataku. 27 kwietnia armia ta spotyka wojska Szwedzkie w Prusach wschodnich. Bitwa ta zakończyła sie tak samo jak poprzednia co dotyczylo takze kolejnej odbytej 22 maja.
Wojna byla toczona nie tylko na ladzie. O jej morskiej czesci najlepiej opowie swiadek tamtych wydarzen admiral Severian.

Flota turecka nie potrafila wykozystac tego zwyciestwa. Ciezkie warunki pogodowe w jakich przyszlo im walczyc spowodowaly, ze jednostki zostaly wycofane z morza Baltyckiego. Dzieki temu 28 wrzesnia bez problemow zakończyło sie oblężenie Prus wschodnich a 21 grudnia Podlasia. Memel ostatnia prowincja która sie poddała oficjalnie zrezygnowało z dalszej walki 1 kwietnia 1649 roku. Brak zainteresowania Turcji podpisaniem w takiej sytuacji pokoju zmusił Szwecje do ofensywniejszego działania.
11 czerwca 1655 roku wysłana została nowa flota w celu blokady morza egejskiego a następnie kolejnych portów. W maju 1658 roku (w dniu ogłoszenia powstania Skandynawii) Władca turecki w końcu podpisuje pokój, w wyniku którego traci 3 zajete prowincje. Po raz kolejny okazało sie, ze silna flota bedzie kluczowa dla obronności państwa Skandynawskiego.

WOJNA PRZECIWKO UTRECHTOWI​

We wrześniu 1655 roku sensowność zawiązania sojuszu z Holandia okazała sie w pelni słuszna. Na początku miesiąca sojusz Utrechtu, Trewiru, Turyngii, Moguncji, Hesji, Delfinatu i Luneburga wypowiedziały wojnę Szwedzkiemu sojusznikowi. Mimo toczenia wojny z Turcja Karl postanowiła wspomóc swoimi armiami wydarzenia na południu. Wielka armia Szwedzko -Holenderska pod dowództwem Willelma VIII von Wittelsbacha stoczyła swoja pierwsza bitwę w prowincji Westfalen.

​

Niestety mimo przeważających sil, bledy popełnione w trakcie spowodowały, ze przegrano ta bitwę przy dużych stratach sojuszniczych sil. 29 sierpnia dochodzi do kolejnej bitwy tym razem w prowincji Osnabruck. Tym razem wspólne działanie bylo bardziej skuteczne, dzieki czemu udalo sie większość armii przeciwnika zniszczyć. Następnie odziały Szwedzkie skierowały sie do prowincji Oldenburg gdzie 11 tysięcy szwedzkiej konnicy zniszczyło stacjonująca tam armie. Taki sam efekt miala bitwa w Osnabruck 1 pazdziernika 1656 roku, Westfalen 27 pazdziernika oraz 11 listopada a takze o Brunswick 24 listopada.
Nie bede opisywal kolejnych 9 bitew. Niech wystarczy ze napisze, ze armia Szwedzka poruszała sie pomiędzy prowincjami Hesja i Westfalen. Niszcząc każda armie jaka sie pojawiła w tych prowincjach. W czerwcu 1657 roku Imperator zarządził powrót armii konnej na tereny Szwecji. Była ona w bardzo złym stanie i byl to ostatni moment, zanim zostałaby zniszczona. Cel jaki przyświecał interwencji został wykonany - zabezpieczono sytuacje Holandii - przeciwnicy szybko zaakceptowali zawieszenie działań wojennych, ktore następnie przerodziło sie w trwały pokój.

WOJNA Z BURGUNDIA​

16 lipca 1675 roku wybuchla kolejna wojna. Karl byl kompletnie zaskoczony ta sytuacja. Nie spodziewał sie, ze będzie musiał walczyć z Burgundia, Polska i Miśnią. Mimo wszystko sytuacja nie wyglądała na zla. Na terenie kolonii Skandynawia miala przewagę i nie należało spodziewać sie komplikacji. Natomiast dwukrotna przewaga Burgundii w konnicy na kontynencie mogla stanowić problem. Problem tym poważniejszy, ze w parę godzin po Burgundii wypowiedziała wojnę Kurlandia.
Sytuacja zaczęła sie komplikować, bo mimo, ze Kurlandia miala nieliczna armie to jednak technologicznie byla ona duzo lepsza.
Na odprawie wojennej, postanowiono podzielić wojnę na parę oddzielnych terenów operacyjnych. Pierwszym z nich miały byc kolonie na terenie których należało zdobyć wszystkie prowincje przeciwnika. A następnie działaniami floty zabezpieczyć Amerykę przed ewentualnymi kontratakami Burgundczyków.
Drugim sektorem działania miała byc Kurlandia. Jak najszybsze pokonanie jej wojsk i doprowadzenie do korzystnego pokoju bylo kluczowe dla sytuacji w Skandynawii.
Przy odpowiednich działaniach floty można bylo nie dopuścić do poważniejszych zagrożeń ze strony wojsk lądowych Francuzów.
Pozytywnym aspektem byla informacja, ze Leinster, Brema i Delfinat przyłączyły sie do obu wojen. Szczególnie ten ostatni kraj byl kluczowy. Jego długa obrona mogla skupić na sobie większość sil przeciwnika na czas potrzebny do wygrania na innych frontach.
4 sierpnia Armia Burgundzka zdobyła Massachussets i kierowała sie na Mahican gdzie 27 września spotkała spieszące w jej strone sily Skandynawskie.
Dwukrotna przewaga ilościowa pozwoliła zniszczyć ta armie. Zwycięzcom pozostało odzyskać utracona prowincje a następnie zdobyć Narraganset. W międzyczasie na południu kolonii Armie Skandynawskie wkroczyły do prowincji Chickasaw która zdobyto na początku sierpnia. 13 sierpnia doszło do bitwy w Choctaw gdzie mimo dużej przewagi ilościowej Skandynawów przeciwnikowi udało sie wycofać mimo dużych strat w ludziach.

​

12 wrzesnia rozpoczęto oblężenie Caddo oraz Chitimacha. Sytuacja na południu wydawała sie całkowicie opanowana. Na początku września doszło do pierwszego lądowania Burgundczyków na terenie kolonii. Na szczęście 27 wrzesnia udało sie zniszczyć ta armie w prowincji Mahican. W październiku Flocie udało sie 2 razy przechwycić przeciwnika a dzięki przewadze ilościowej zniszczyć go.
W październiku doszło do kompletnego zaskoczenia Skandynawskiego sztabu generalnego w koloniach. Pojawienie sie w prowincji Tamaulipas oddziału 2 tysiecy Burgundzkich kawalerzystów świadczyło o pojawieniu sie nowego frontu walki. Na szczęście Rettil Armfeldt nie dal sie zaskoczyć i 23 października zniszczył caly Burgundzki oddzial. Szybko w rejon ten wysłano następne odziały dzięki czemu 15 lutego oraz 13 marca udało sie zniszczyć kolejne wypady przeciwnika.
W czerwcu Burgundczycy próbowali przedrzeć sie przez prowincje Coahuila, jednak dwunastego w bitwie stoczonej w tej prowincji udało sie zniszczyć caly oddział kawalerii. Byl to ostatni taki wypad, ponieważ jeszcze w tym samym miesiącu 2 armie Skandynawskie wkroczyły na tereny przeciwnika.
14 czerwca zniszczono odziały kawalerii w Tohancapan, a następnie rozpoczęto przejmowanie kolejnych prowincji. 4 marca 1677 roku doszło do lądowania kolejnej Burgundzkiej armii w Mixtekowie. Na szczęście Armia Skandynawska byla przygotowana i bez problemu wygrała.
W maju 1677 roku dzięki zaskoczeniu udało sie Burgundczykom udanie lądować w prowincji Abnaki, gdzie zadała poważne straty armii Skandynawskiej. 29 czerwca dzieki sprowadzonym posiłkom udało sie usunąć zagrożenie jakie powodowała ta armia.
Do konca 1677 roku udało sie przejąć wszystkie kolonialne prowincje przeciwnika. Armie Skandynawskie zostały rozstawione wzdłuż wybrzeża w celu przeciwdziałania ewentualnym desantom jak i buntom ludności miejscowej. 22 stycznia doszlo do podpisania pokoju z Polska. Była to zaskakująca decyzja, gdyż przeciwnik wydawał sie slaby. Karl uznał jednak, ze Skandynawia nie jest w stanie pokonać wszystkich przeciwników jednocześnie. Uważał, ze 300 dukatów jakie zapłacił za pokój było bardzo małym kosztem za zapewnienie sobie spokoju z tej strony. Następnego dnia podobny pokój zawarto z Misnia. Tym razem za cene 100 dukatów. Przez kolejne 3 lata nie doszło do żadnej bitwy lądowej, poza buntami ludności miejscowej armii lądowej pozostało tylko pilnowanie wybrzeza.
Do jedynych działań dochodziło na terenie morza, gdzie kolejne okręty byly przechwytywane przez Flote Skandynawska. Mimo tej stagnacji i mimo ciągłych prob Burgundia nie chciała podpisać pokoju. Myśl o tym, ze przegrali była nie do pomyślenia. A juz na pewno nie do zaakceptowania.
W końcu Karl widząc obłęd Burgundzkiego króla wysłał mu 25 dukatów z wiadomością, ze albo je przyjmie, albo wyśle flotę aby zablokowała każdy najmniejszy port francuski. 15 lipca 1681 roku nadeszła wiadomość, ze Burgundia akceptuje warunki. Był to najbardziej kuriozalny pokój jaki w ostatnich wiekach Skandynawski Król miał podpisać. Nigdy wcześniej władca kontrolujący ponad 15 prowincji przeciwnika nie musiał placic daniny za zawarcie rozejmu.

WOJNA Z KURLANDIA​

31 lipca 1675 roku doszło do pierwszej bitwy morskiej w zatoce ryskiej. Flota Skandynawska która szybko przemieściła sie w celu blokowania portów Kurlandzkich niszczyła kolejne okręty próbujące przedrzeć sie na otwarte morze. Właściwie pierwsza bitwa była zarazem ostatnia, gdyz kolejne nieudane próby opuszczenia portu przez Kurlandzkie sily spowodowały całkowita rezygnacje z działań jej marynarki.

​

Na ladzie wojna nie rozpoczęła sie tak dobrze. Juz 4 sierpnia zostaje zniszczony garnizon Skandynawski w prowincji Memel. Następnie 12 wrzesnia w Prusach wschodnich kolejna porażka spotyka tym razem silna armie Einara Motha. Szybki atak głównych sil Kurlandzkich spowodował, ze 29 wrzesnia w wyniku trzeciej kolejnej przegranej bitwy zostaja zniszczone wszystkie sily Skandynawskie stacjonujące na terenie byłych prowincji Tureckich. W 2 miesiące Armia Karla zostają uszczuplona o prawie 20 tysięcy żołnierzy, co nie stanowi najlepszego początku dzialan wojennych.
Król przekonał sie, ze przewaga technologiczna wojsk przeciwnika powoduje, ze w bitwie równych sil Skandynawia nie ma rządnych szans na zwycięstwo.
Na szczęście juz w następnym miesiącu kolejne armie zbliżały sie do Rygi. 25 października Olav Gyllenhielm pokonuje mały oddział kawalerii i rozpoczyna oblężenie Rygi. Przez cały listopad zmuszony jest odpierać, na szczęście skutecznie, kolejne ataki małych oddziałów przeciwnika.

​

21 grudnia nadchodzi straszna wiadomość z prowincji Samogicja. Silny oddział kawalerii Skandynawskiej (9 tysięcy koni) zapędzając sie zbyt daleko na teren przeciwnika, zostają odcięci od głównych sil a następnie zniszczeni przez silna armie Kaspara Drachenfelsa. Po raz kolejny słabe dowodzenie i uzbrojenie powoduje wielkie straty w armii. Na początku roku 1676 nadchodzą lepsze wiadomości - zdobyta zostaje Ryga, a cala prowincja kontrolowana jest przez sily Skandynawskie. Pozwala to Olavowi Gyllenhielmowi na przemieszczenie swojej armii do Kurlandii, gdzie 21 kwietnia pokonuje w bitwie stacjonujące tam sily wroga.

​

Do dużego sukcesu dochodzi w sierpniu. Wielki generał Skandynawski August af Trolle razem z 13 pulkami piechoty oraz 8 artylerii z marszu zdobywa Wenden. Gdzie następnie 28 sierpnia wygrywa w wielkiej bitwie przeciwko Karlowi I Oginskiemu. Rozochocony tymi sukcesami mimo sprzeciwu władcy wkracza na tereny Litwy gdzie 20 października przegrywa bitwę tracąc blisko polowe piechoty. Na szczęście udaje mu się razem z nietknięta artyleria wycofać z powrotem do prowincji Wenden. 2 grudnia zniszczona zostaje w Kurlandii mały oddział przeciwnika próbujący oblegać stolice prowincji.
12 grudnia do Wenden dociera armia Karla Oginskiego gdzie po krótkiej bitwie August wycofuje sie z prowincji. Ten zapalczywy dowódca po uzyskaniu posiłków próbuje ponownie zaatakować Wenden i tym razem nieudanie. Nie zważając na ta sytuacje druga armia Skandynawska kontynuuje natarcie z Kurlandii i przechodzi do prowincji Memel, gdzie 24 grudnia niszczy stacjonujące tam oddziały. Do polowy 1678 roku wojna w Kurlandii drastycznie zwalnia tempa. Obie armie były na tyle wyniszczone, ze żadna ze stron nie miała odwagi przeprowadzić atak. Na szczęście Skandynawia dysponująca większa liczba rekrutów byla wstanie szybciej odzyskać utracona sile. Do lipca 1678 roku udaje sie kontrolować Wenden, Ryge, Kurlandie, odzyskano Memel i oblega sie Prusy wschodnie oraz Samogicje. W końcu w sierpniu władca Kurlandzki postanawia zaatakować armie w tej ostatniej prowincji. Karl oczekujący takiej sytuacji kończy pozorne rozproszenie armii i przesuwa wszystkie wolne jednostki z sąsiednich prowincji do Samogicji.

​

7 wrzesnia dochodzi tam do największej bitwy tej wojny. Zebrane 26 tysiecy piechoty i 13 pulkow artylerii zapewniło zwycięstwo Einarowi Mothowi. Niestety brak kawalerii zniszczonej na początku wojny nie pozwolił na skuteczny poscig za uciekająca armia. W wyniku tego duża cześć sil dala rade wycofać sie do Litwy. Na szczęście blokada portów Kurlandzkich, koszty wojny, a także zniszczenie kraju spowodowało, ze przeciwnik nie mógł dalej opierać sie. 9 wrzesnia 1678 roku podpisano pokój którego warunki byly bardzo zaskakujące nawet dla doradców Skandynawskiego władcy. Kurlandia zostaje w wyniku niego zmuszona do uwolnienia: Prus, Litwy oraz Rygi a takze zaplaci 75 dukatow.
Władca spodziewając sie problemów z patriotami na nowych prowincjach wolał utworzyć na tych terenach kraje związane stosunkiem wasalnym ze Sztokholmem.
Dodatkowo zabezpieczało to Skandynawie na wypadek kolejnej wojny z Kurlandia lub Rosja.

WOJNA Z BRANDENBURGIA​

17 sierpnia 1678 roku - zaraz przed podpisaniem pokoju z Kurlandia do wojny włącza sie Brandenburgia. Pierwsza decyzja władcy bylo polecenie natychmiastowej blokady portow przeciwnika. Szczęśliwie armia Burgundii nie spieszyła sie z atakiem i Karl zdążył podpisać pokój z Kurlandia i przenieść swoja armie na południe. W listopadzie, nie mogąc doczekać sie ataku, sam wydaje polecenie wkroczenia na teren przeciwnika.

​

23 listopada dochodzi do bitwy w prowincji Warmia. August af Trolle zręcznie niszczy silna armie przeciwnika i przechodzi do oblężenia stolicy prowincji. Do polowy 1679 roku dochodzi do paru bitew w prowincjach Gdańsk, Płock oraz Warmia. Na szczęście wszystkie one zostały wygrane. W końcu po zdobyciu wszystkich trzech prowincji zaniepokojony stanem wojsk postanowił podpisać 28 lipca pokoj. W wyniku jego Szwecja zyskiwała kolejne trzy prowincje, w tym bardzo bogaty Gdańsk. Prestiż jaki uzyskało państwo w wyniku tych wojen byl bardzo budujący. Niestety bardzo martwił stan wojsk wyniszczonych bardzo. A i państwo było bardzo zabiedzone kosztami 40 lat ciągłych wojen. Dlatego tez mimo możliwości dalszego prowadzenia wojny a zapewne zdobycia kolejnych prowincji zdecydowano sie na jego tak szybkie zakończenie.

WOJNA Z CZECHAMI​

Słuszność tej decyzji potwierdziła sie juz 4 wrzesnia 1679 roku gdy Skandynawia została ostrzeżona przez Królestwo Czech. Czeski ambasador przekazał, ze wypowiedzenie wojny jakiemukolwiek kolejnemu sąsiadowi bedzie równoznaczne z rozpoczęciem wojny z jego krajem. o tym ze jest to pretekst do rozpoczęcia działań Karl dobrze wiedział i wcale nie zdziwiło go, ze 4 stycznia 1680 roku jego kraj znów znalazł się w stanie wojny.
Mimo początkowych sukcesów Armii Czeskiej która zdołała zdobyć Gdańsk w połowie roku sytuacja zaczęła sie poprawiać i na początku października Armia Skandynawska przeszła do ataku na tereny przeciwnika. 31 tego miesiąca doszło do dużej bitwy na Pomorzu Tylnym, gdzie August af Trolle zniszczył sily czeskie. 29 listopada jego armia zdobywa Poznań a władca wysyła ofertę pokoju. Należy przyznać ze oferta byla łaskawa dla przeciwnika. Karl wymagał tylko wokalizacji, bez utraty którejś z prowincji.

WOJNA Z LITWA​

W wyniku afrontu jakiego doznał dyplomata Litewski jego kraj wypowiedział wojnę Prusom. W związku z powiazaniami rodzinnymi jakie łączyły Karla z władca Prus zdecydowano sie, ze Skandynawia wesprze ich w tej wojnie. Biorąc pod uwagę, ze Litwa niedawno odzyskała wolność i ze nie miała czasu stworzyć silnej armii, wojna nie trwała długo. 24 marca 1684 roku Litwa zaakceptowała ofertę pokojowa. W wyniku niej musiała uznać Luteranizm jako religie narodowa, na nowo stać sie wasalem Skandynawii a także oddać jej prowincje Troki. Nie dość tego musiała zrzec się roszczeń do wszystkich prowincji jakie znajdowały sie poza jej granicami.

WIELKA ROSYJSKA REKONKWISTA​

19 lutego 1689 roku Rosja wypowiada wojnę Ukrainie. Jej sojusznicy: Salzburg oraz Wegry postanawiają włączyć sie do wojny. W takiej sytuacji Karl, nie chcąc tracić dobrego sojusznika zostaje zmuszony do rozpoczęcia działań wojennych.
O tym, jak dobrze jest przygotowany do niej przeciwnik przekonuje sie juz 28 lutego. Tego dnia dochodzi do bitwy z armia Węgierska w prowincji Prusy wschodnie. Mimo 5 krotnej przewagi przeciwników udaje sie Skandynawskiemu dowódcy wycofać ponad polowe wojsk do sąsiedniej prowincji. 21 wrzesnia dociera do Prus pierwsza ze ściągniętych w ten rejon armii.

​

Wielki generał Lars Hoegh na czele 9 tysiecy kawalerii stacza zwycięska bitwę z węgierska armia. 2 miesiace później wzmocniony kolejnymi 20 tysiącami piechoty wkracza do Gdańska gdzie niszczy całkowicie wojska okupujące prowincje.
27 tego miesiaca dochodzi do kolejnej bitwy. Druga armia Skandynawska pod wodza Tomasa Engelbrekta niszczy kolejna wroga armie w prowincji Warmia. Nie mija miesiąc, gdy generał ten ponownie ma okazje zwycięsko opuszczać bitwę w tej prowincji. Zadowolenie z rozwoju toczącej sie dotychczas wojny zostaje zachwiane w grudniu 1689 roku.
W Sztokholmie dociera informacja o silnej armii Węgierskiej, która po zdobyciu prawie całej Danii miała zamiar przekroczyć cieśninę i wkroczyć do Szwecji gdzie pojawia sie 7 stycznia. Lars Hoegh który zostaje ściągnięty tu w celu obrony, szybkim marszem 6 kwietnia nawiązuje kontakt z przeciwnikiem. Niestety zmęczenie oddziałów powoduje, ze bitwę przegrywa tracąc trzecia cześć wojsk.
Zanim dochodzi do kolejnej bitwy nadchodzi wiadomość o podpisaniu pokoju. Salzburg w imieniu sojuszników zdecydował sie poprosić o rozejm na co szybko przystał władca Skandynawski.

WIELKIE POWSTANIE LUDOWE​

Kraj jaki w koncu poznal pod koniec XVII wieku smak pokoju przedstawiał przerażający wygląd. Lata wojen odcisnęły straszne piętno na gospodarce kraju. Mimo ze wojny toczyły sie z dala od kluczowych prowincji, to jej koszty były odczuwalne wszędzie. Władca przeczuwał, ze mimo chwilowego spokoju od sąsiadów teraz jego własna ludność przysporzy mu kłopotów. Zresztą pierwsze zapowiedzi buntów pojawiły sie juz w czasie wojny.

​

15 sierpnia 1676 roku Olaf von Trampe na czele 4 tysiecy patriotów wywołał powstanie w Estonii. W wyniku śmiałego ataku udaje sie mu zniszczyć załogę tamtejszej skandynawskiej fortecy. Az miesiąc trwało, zanim udało sie sprowadzić do tej prowincji wystarczające do pokonania buntowników siły. Dokładnie 18 wrzesnia dochodzi do bitwy w wyniku ktorej buntownicy zostaja zmuszeni do ucieczki z prowincji. Po przejściu przez granice nie udalo sie Olafowi, odzyskać sil. Juz 7 grudnia zostaje zaatakowany tym razem przez siły Moskiewskie. W grudniu 1677 wybucha powstanie mieszczan Ryskich pod przywództwem Henninga Balderisa. Bylo to bardzo dobrze przygotowane powstanie, ale tym razem Karlowi dopisało szczęście. Jedna z armii przesuwająca sie w tym czasie w stronę Kurlandii akurat znajdowała sie na tyle blisko, zęby w 2 tygodnie później móc ogłosić ponowne odzyskanie kontroli nad prowincja. Po tych wydarzeniach postanowiono zostawić większe sily w tym regionie w celu zabezpieczenia sie na wypadek kolejnych atakow.

​

O tym ze bedzie to dobre posuniecie można sie bylo przekonać 17 marca 1678 r.
Stoczono tego dnia bitwe z buntownikami w prowincji Ozylia. Gdzie Ludvig Bielke z 2 pulkami piechoty doznał porażki z rak Einara Motha.
Nie minal miesiac, gdy Einar toczy ze swoja armia kolejna bitwe. 9 kwietnia 1678 roku w prowincji Bohuslan pokonuje buntowników Olava Heraldssona.

​

23 listopada dochodzi do ponownego buntu w Ozylii. A w październiku następnego roku ponownie w Bohuslan i Varmland. Olav Gyllenhielm 7 listopada pokonuje wpierw armie Nilsa Tre Rosora w tej drugiej prowincji a nastepnie Oddmunda Olavssona w Bohuslan. Po wygranej bitwie resztki buntowników schroniły sie w Akerhus gdzie 24 grudnia dochodzi do trzeciej i ostatniej bitwy.

​

Nowy nadchodzący rok 1680 mial byc spokojniejszy, niestety juz 12 stycznia dochodzi do pierwszego powstania. Tym razem zbuntowali sie patrioci w prowincji Memel, gdzie 8 tysięczna armiia Leo Rosenberga wygrała bitwe z Augustem af Trolle. Mimo zaskoczenia i dużych strat udało sie Armii Skandynawskiej wycofać. 10 kwietnia po otrzymaniu wsparcia wojska wkraczają z powrotem do prowincji i tym razem to oni zmuszają przeciwnika do ucieczki.
W kwietniu 1681 roku sytuacja jest jeszcze poważniejsza. Wyborg oraz Podlasie sa całkowicie opanowane przez buntowników.

​

23 tego miesiąca udaje sie pokonać kolejna grupę buntowników w prowincji Pomorze Tylne. 2 czerwca 1681 roku w wielkiej biwie w okolicach Gdańska August af Trolle traci cala swoja armie - 6 tysiecy zolnierzy z rak Michaela von Hohenzollerna.
8 listopada do opanowanych przez buntowników prowincji dochodzi Vastergotland.
Miesiąc później udaje sie w końcu pokonać armie w prowincji Wyborg. Niestety resztki zdołały schronić sie w stolicy wiec Skandynawska armia przeszła do oblegania murów.



17 maja 1682 roku nadchodzi zla wiadomość z Warmii gdzie August af Trolle przegrywa z Michaelem von Hohenzolernem tracąc przy tym polowe sil. 8 lipca Lars Hoegh pokonuje buntowników w prowincji Bohuslan a 20 dni później w Vastergotland. Po opanowaniu sytuacji na południu Szwecji przemieszcza sie na jej północny kraniec gdzie 24 listopada w snieznej scenerii pokonuje Inge Larsona w biwie o Halogaland.

​

Początek 1683 roku to ofensywa Skandynawska na południu. 8 stycznia Tomas Engelbrekt pokonuje buntowników w Warmii a 20 dni później w prowincji Gdańsk.
4 lutego Lars Hoegh kończy powstanie na północy zwycięska bitwa o Finnmark. 2 miesiące później flota wysłana na Islandie dokonuje udanego desantu. Armia kieruje sie w stronek Rejkjawiku opanowanego przez nacjonalistów.
Była to ostatnia bitwa jaka w tym czasie musiały stoczyć z powstańcami armie Skandynawskie.

​

Do końca 1684 roku udało sie zdobyć wszystkie fortece kontrolowane przez przeciwników. Opanowanie sytuacji, a przede wszystkim kontrolowanie porządku przez armie spowodowało spokój i ponowny rozwój w kraju, a także większy napływ rekrutów dzięki czemu udało sie w końcu uzupełnić stany żołnierzy w armiach. Król byl bardzo szczęśliwy gdyz wiedział juz, ze najcięższy moment ma juz za sobą.

​

PS: Jak juz tu pewnie wspominalem wczesniej sytuacje w tym odcinku udalo sie stworzyc przypadkiem. W wyniku bledu gry (albo jej mechanizmu) przy tworzeniu 2 wasali w ameryce skoczyl mi nagle badboy z poziomu 0 do 55 (lub wiecej). Jako ze moj kraj mial w tym momencie limit 20-30 jasnym bylo ze w jednej chwili stalem sie najbardziej znienawidzonym krajem na swiecie. Zamiast naprawic ta sytuacje uznalem, ze jest ona swietnym sposobem na utrudnienie sobie zycia i stworzenie ciekawszego aara. Prawde mowiac nie spodziewalem sie ze bedzie az tak trudno. Moze odcinek tego nie oddaje, ale rozgrywka byla piekielnie ciezka. A na koniec wojny zostalem z mnustwem jednostek o zerowym stanie zolnierzy i bez mozliwosci uzupelnienia.
Pokonanie buntownikow stalos ie przez to trudniejsze od prowadzenia poprzednich wojen.

PS2: przed tymi 2ma ostatnimi odcinkami mial sie pojawic odcinek specjalny. Niestety nie wiem kiedy sie on pojawi.

PS3: wojny troche uproscilem dla ulatwienia czytania. Tak prawde mowiac bitew bylo duzo duzo wiecej (screanow z wynikami bitew bylo grubo ponad 100 i to bez buntow). Mam nadzieje, ze takie uproszczenie nie wplynie na ocene poziomu trudnosci ich

 

odcinek 12
1696-1748





Karl XII Tott 1682-1748
Krol Skandynawii 1696-1748



Decyzje narodowe i prowincjonalne


​

W caly okresie panowania Karla widać bylo uparte dążenie do poprawienia poziomu zycia najniższych warstw spolecznych. Zniesienie poddanstwa bylo kluczowym wg tego wladcy. Powodowalo to zatargi ze szlachta i arystokracja, ale nie zmieniło zdania wladcy. Juz pierwsza decyzja uchwalona w dniu koronacji bylo ogloszeni aktu o parlamencie w sposob bardzo zakamuflowany dawala wzrost mozliwosci dla chlopow. Tego samego dnia ogloszono takze przyjecie do grupy doradcow nowej osoby. Byl nia Birger Ehrensvard znany specjalista - teoretyk w zakresie strefy rzadowej. To on podobno namówił krola do reformy w panstwie.
W lipcu 1706 roku wladca byl na tyle pewny swojej sily w kraju ze juz wiecej nie staral sie ukrywać swoich celów. Uchwalono dalsze zniesienie poddaństwa oraz ponowne zwiększenie ich uprawnień.
3 sierpnia 1715 mial sie stac historyczna data dla Skandynawii. W czasie gry europa toczy śmiertelne boje w obronie swych religii, gdy wszędzie wybuchają bunty a w krajach niszczy sie kazda odmienność religijna Skandynawia oglosila humanistyczna tolerancje. Stalo sie to możliwe dzieki zaproszeniu przez krola oficjalnych lub nieoficjalnych hierarchów odrębnych kościołów znajdujących sie na terenie panstwa do rozmow. Efektem tych rozmów (przy bardzo duzym sprzeciwie glowy kościoła Luteranskiego) byla ugoda zwana dalej humanistyczna tolerancja. Dawala ona prawo do posiadania wlasnej religii, zakazywala dyskryminacji na tle religijnym. O tym jakie miala ona mieć następstwo nie mozna bylobyc pewnym. Pewnym bylo, ze dotychczasowy kosciol narodowy w Skandynawii nigdy nie wybaczy krolowi tej decyzji i bedzie robil co tylko w jego mocy aby odzyskac wladze.
W listopadzie 1722 roku Krol po raz ostatni zwiekszyl prawa chlopow. Uznal, ze dalsze ich wzmacnianie byloby niewłaściwie i mogloby doprowadzić do buntow tak ze str arystokracji jak i uwolnionych chlopow.
Krol odziedziczyl kraj spustoszony przez wojny, bardzo zabiedzony z duza liczba mieszkańców uciekających do kolonii. Aby sensownie podejmować decyzje potrzebował wiedzieć ilu i jakich poddanych ma w panstwie. Dlatego tez w kontynentalnej Skandynawii przeprowadzono 28 spisów ludności. Dzieki nim mozna sie bylo przekonac, ze mimo problemów jakie byly, sytuacja w kraju nie jest tragiczna i z kazdym rokiem powinna sie poprawiac. Przy okazji w 11 prowincjach przeprowadzono naprawy i rozbudowę drog zniszczonych czestymi przemarszami wojsk. Mimo oslabienia kontaktow Skandynawii z koloniami krol postanowił wesprzeć je w wybranych regionach. Dzieki temu w jednej prowincji wprowadzil system sadow prowincjonalnych, w 3 warsztaty a w 4 swiatynie (ktore mialy wspierac rodzima religie). Przeprowadził takze rozbudowę fortów w większości kolonii.
2 stycznia 1724 roku ponownie dalo o sobie znac humanistyczne wychowanie krola. Tego dnia ogłoszono budowę Akademii Sztuki w prowincji Akerhus.

Technologie

​

Stabilizacja w kraju spokojne rzady a takze skuteczna wlaka z inflacja spowodowały, ze srodki przekazywane na nowe technologie zaczely znacząco rosnac. Co prawda kraj nadal mial duza strate do liderów, ale wyraźnie widać bylo poprawę. Najwiecej zmian zaszlo w technologiach ladowych, gdzie wprowadzono 4 innowacje. Takze technologie morskie oraz strefa rządowa znacząco zmieniły swoje dzialania dzieki 3 wprowadzonym odkryciom. Nie zapomniano o produkcji i handlu gdzie stabilizacja byla bardziej wazna niz nowinki. Tam wprowadzono po 2 zmiany.

Dyplomacja​

W kraju nadal utrzymywani poprzedni kierunek dyplomacji. Bezpieczeństwo kraju zależało m in od Mediolanu i Rosji. Stosunki z tymi krajami ulegały ciaglym pogorszeniom tak poprzez roznice religijne jak i czynniki losowe. Aby to poprawic pieciokrotnie wysylano dary dla Mediolanu. Dzieki tym działaniom udalo sie zdecydowanie poprawic sytuacje. Niestety z Rosja sytuacja byla trudniejsza. Ciagle zmiany w tym kraju powodowaly utrudnienia dla dyplomacji.
W czasie panowania Karla sytuacja z kazdym rokiem sie pogarszala. Mimo sojuszu jaki mialy oba kraje, w wyniku agresywnej polityki Rosji zostal on rozwizany. Takze kraj ten nie zaakceptowal ponownej propozycji. Nie dosc tego mimo wyslania siedmiokrotnie darow na koniec Skandynawia otrzymala ostatniego dnia 1725 roku zniewage ze strony tego kraju. Mysli krola z kazdym rokiem stawaly sie czarniejsze. Wiadomym bylo, ze Rosja zaczyna kierowac oczy na tereny jego kraju i ze w przyszlosci moze dojsc do wielkiej wojny miedzy tymi krajami. Na wojne ta sily ladowe byly zdecydowanie za slabe. A co gorsza gospodarka nie pozwalala na ich powiekszenie.
W innych kierunkach dyplomacja miala lepsze wyniki. Utrzymywano polityke dbania o stalych sojusznikow i zaprzyjaznione panstwa. Krolewski mariaz ze Szkocja i Holsztynem oraz sojusz z Czechami oraz Holandia umacnialy wzajemne stosunki.

Ewenty​

Decyzja o wprowadzeniu wolnosci religijnej miala znaczacy wplyw na sytuacje w kraju w pierwszej polowie XVIII wieku. Ciagle informacje o tym, ze ludzie sprawdzaja nowe religie, a takze ze cale osady i prowincje przechodzily na inna wiare bardzo denerwowaly kler luteranski. Staral sie on ze swojej strony protestowac gdzie tylko sie da przeciwko tej sytuacji. Co ciekawe o slabosc religii zostal obwiniony krol kler do siebie nie mial zadnych pretensji.
Ataki te prowadziły do powtarzających sie spadków stabilności utrudniających rozwoj kraju. Nie tylko kler utrudniał zycie krolowi. W latach 1702 oraz 1709 na niebie pojawila sie kometa, co u prostego ludu spowodowało chaos i zamieszanie. Nie dosc tego, przez pierwsze 20 lat sprawowania wladzy przez krola dochodzilo do ciaglych buntow na terenie pomorza. Ludnosc miejscowa uznala, ze młody wladca nie bedzie w stanie utrzymac kontroli nad wielkim imperium i da im to okazje do uwolnienia sie. Bunty te spowodowaly potrzebe ciaglego utrzymywania dwóch armii na ich terenie. 14 wrzesnia 1710 roku w wyniku nieporozumienia dyplomatycznego Skandynawia uzyskala casus belli przeciwko Kurlandii. Jednak krol nie zdecydował sie na wykorzystanie tej okazji. Mial dosyc kłopotów na kontynencie, zeby dodatkowe prowokowac. Poza tym, w europie jego kraj nadal mial slaba reputacje i nie nalezalo jej dodatkowo pogarszac. Dlatego tez takze w kolejnej sytuacji - 1 listopada 1717 roku gdy doszlo dos poru granicznego z Rosja Karl zdecydowal sie na ustepstwa. Tym razem nie udalo sie tego przeprowadzić bez utraty prestizu, ale na szczęście nie byly to duze straty.
10 wrzesnia 1720 roku umiera z powodu choroby nastepca tronu - Margareta. Po obrzedach pogrzebowych ogloszono kolejnym nastepca 6 letniego Karla.
Kolejne lata na szczescie byly spokojne dla kraju. Poza awanturami religijnymi nic powaznego przez nastepnych 20 lat sie nie zdarzylo.

​

Dopiero 22 maja 1746 roku grupa wpływowych dowódców zgromadzona wokol Królewskiej Admiralicji oglosila, ze jakiekolwiek inwestycje w armie ladowa, w nowe technologie jest strata pieniedzy. Byla to tym bardziej bledna ocena, ze Krol w kazdej chwili bal sie wybuchu wojny z Rosja. A w tej wojnie marynarka nie moglabyc spozytkowana. Mimo faktu ze zostali oni zignorowani, cale zamieszanie z tym zwiazane spowodowało strate 1000 dukatow przez panstwo.

​

W czasie panowania krola Uniwersytet w Sztokholmie dwukrodnie wypuscil ze swych murów szczególnie wybitnych studentów. BYly to roczniki: grupa 1704 oraz 1746.
W zwiazku z duza iloscia urzednikow zostali oni wykorzystani do poprawy rozwoju kultury.

Wojna z Magdeburgiem​

8 kwietnia 1708 roku Wladca Magdeburga postanowił wykorzystać osłabienie Skandynawii i wypowiedział jej wojne. Wsparty swoimi sojusznikami: Portugalia i Misnia byl pewien zwyciestwa. Nie wiedzial on, ze poza wasalami Karla wespra sojusznicy w postaci Utrechtu i Holandii.
W ten sposob, zamiast wyraznej przewagi sily obu storn wydawaly sie wyrownane.
Mimo wszystko, atak z zaskoczenia dawal Konradowi IV duza szanse.

​

Dlatego tez jeszcze tego samego dnia kroczyl on ze swoja prawie 20 tysieczna armia do prowincji Holsztyn. Dalszy pochod uniemozliwila mu armia Skandynawska pod dowodztwem Edvarda Alkmaara w sile 12 tysiecy. Przewaga przeciwnika, a takze slabe morale wlasnej armii nieoplacanej juz od dluzszego czasu nie dawalo wielkich nadzieji na sukces.
Zgodsnie z tymi przewidywaniami juz nastepnego dnia Edvard z polowa sil musial opuscic teren bitwy uznajac zwyciestwo przeciwnika. Jedynym pozytywem tej bitwy byl fakt, ze przeciwnikom nie udalo sie zniszczyc ani jednej armaty.
Po tej bitwie w wojnie nastapila stagnacja. Skandynawia sprowadzila odpowiednie sily i zadna ze stron nie byla w stanie uzystkac zdecydowanej przewagi. Mimo to dzieki przewadze w artyleriiHolendrom i Skandynawom udalo sie zdobyc pare prowincji.
15 grudnia 1708 roku obie strony uznaly, ze nalezy zakonczyc wojne. Magdeburg tracil w wyniku jej 5 prowincji, musial sie zrzec roszczen wzgledem Holsztynu, uwolnic Misnie oraz uniewaznic swojej umowy z Portugalia. Niegodziwosc jaka uzyskala Skandynawia po tej wojnie zmusila krola do rezygnacji z kolejnych podbojow.


PS:

Spoiler

pare statsow:

PS2: post sredni bo w sumie nic sie nie dzialo. Ocinek specjalny raczej juz sie nie pojawi, no chyba ze jakis cud by sie zdarzyl
postaram sie spiac w sobie i dac kolejny odcinek za max 2 tyg. Aczkolwiek z pewnych powodow P) bedzie to bardzo Ciekzie dla mnie

 

Odcinek 13
1748-1772






Karl XIII Tott 1714-1772
król Skandynawii 1748-1772​

Nowy król otrzymuje w swoje panowanie kraj zdecydowanie w lepszej kondycji niz poprzednik pól wieku wcześniej. Niestety nie oznacza to wcale, ze sytuacja była dobra. W każdej chwili mniejszy lub większy konflikt mógł doprowadzić do rozpadu tego wielokulturowego i religijnego tworu.
Mimo to miało się wrażenie, ze arystokracja nie podziela oceny króla o kolosie na glinianych nogach. 50 lat wymazało z pamięci ludności, obraz wojny i głodu. Ciągły rozwój handlu i przemysłu wpływał na powrot dobrobytu. Przynajmniej u części społeczeństwa.

​

Juz 7 lutego 1748 roku doszlo do powstania pretendenta do tronu - Pontusa Bolta. W sile 11 pulkow sprobowal on opanowac Gdansk i okoliczne tereny liczac na to ze bedzie sie tam w stanie utrzymac na tyle dlugo, zeby ktorys z wiekszych krajow go wsparl. Przeliczyl sie jednak w swej ocenie bo juz 1 marca musial stoczyc bitwe ze Snadynawska armia wkraczajaca właśnie do tej prowincji. Silna piechota wsparta duza liczba artylerii spowodowala duze straty u buntownikow. Ktorzy zostali zmuszeni do wycofania sie do Warmii gdzie 3 dni później dochodzi do kolejnej bitwy. Niestety teren na jakim przyszlo stoczyc bitwe dal szanse Pontusowi na ponowne wycofanie sie tym razem do Prus Wschodnich. 23 kwietnia w koncu udało sie osaczyc go armi Skandynawskiej i zmusic do poddania.

Pierwszym objawem nadciagajacych klopotow bylo, co zakrawa na paskudny zart losu, to co dalo spokój poprzedniemu wladcy - tolerancja humanistyczna.
Niestety spowodowala ona zbytnie rozprzezenie ludnosci coraz mniej czujacej kontakt ze swoja stolica i starym kontynentem. Kosciol luteranski zaczal gwaltownie tracic wiernych. Co gorsze odbywalo sie to nawet w narodowych prowincjach Szwedzkich. Katolicyzm, Kalwinizm, Prawoslawie a nawet religie plemienne, zaczely zdobywac powazna liczbe wiernych. Szczegolnie niepomyslna dla rozwoju sytuacji byla decyzja z lipca 1748 roku dajaca uprawnienia do zbierania czesci podatku (oddawanego panstwu) przez dotychczasowy kosciol narodowy. Byly to jednak dopiero pierwsze znaki nadchodzacych czarnych chmur.

DECYZJE NARODOWE I PROWINCJONALNE​

Innym powodem rozlamu byla coraz slabsza asymilacja i akceptacja dla narzuconej na tych terenach kultury Skandynawskiej. O ile wczesniej przy dobrze prosperujacej gospodarce wszelkie ruchy separatystyczne mialy bardzo slaba sile przebicia, to po wielkiej Wojnie Północnej zyskaly wiele.
Ruchy te daly sie szczegolnie we znaki w 2giej polowie XVIII wieku. Zreszta juz po tej wojnie w Sztokholmie arystokracja zaczela dochodzic do wniosku, ze czas dac wolna reke Nowemu Swiatu i pozwolic na samodzielna egzystencje. Rozpoczeto prace nad pobudzeniem kolonii do samorzadnosci. Wprowadzono lokalne samorzady ktore zaczely tworzyc przyszle elity nowych panstw. Od tego momentu nie bylo juz odwrotu i 27 stycznia 1753 zakonczono pierwsze negocjacje.
Tego dnia grupa kolonii znajdujacych sie na poludniowych granicach Skandynawii utworzyła podstawy przyszlego panstwa Luizjany. Nastepne lata mieli poswiecic na stworzenie administracji mogacej przejac obowiazki wynikajace z uzyskania czesciowej (wpierw) autonomii. Szybkosc z jaka twor ten zaczal sie organizowac przekonal administracje, ze nalezy proces przyspieszyc takze na innych terenach. Dokladnei 2 lata pozneij taka sama decyzje podjeto w sprawie kolonii znajdujacych sie na wschodnim wybrzezu oceanu Atlantyckiego tworzac Stany Zjednoczone. Rozbieznosci jakie narosly do tego czasu staly sie nie do zaakceptowania dla obu stron i udowodnily, ze decyzaja byla dobra.

​

29 lipca 1755 roku rozpoczeto ponowne negocjacje z oboma osrodkami, nadajac im prawo do korzystania z 25% podatkow ktore mialy trafic do stolicy. Od tego momentu byl juz tylko krok od ogloszenia autonomi. Zrobiono to 20 lutego 1756 roku. Miedzynarodowa opinia miala okazje poznac tego dnia 2 nowe panstwa ktore nigdy wczesniej nie istnialy na mapie swiata.
Dwa tygodnie pozneij ogloszono zawarcie umow handlowych z oboma krajami. Dzieki temu kraje te nie musialy rywalizowac miedzy soba na obcych rynkach.

​

Byl to dopiero poczatek zmian i mozna powiedziec, ze jak pchnieta kostka domina byly nie do zatrzymania. 19 kwietnia 1760 roku dolaczyl do nich nowy kraj zwany Kanada. Znajdowal sie on na polnocnych wlasciwie niezamieszkalych krancach Ameryki. W tym przypadku w przeciagu roku Wladca Skandynawski postanowil dodatkowo nieodplatnie przekazac pare innych prowincji. Ulatwiajacych dzialalnosc administracji tego nowego kraju.
Cztery lata później ogloszono podpisanie sojuszow wojskowych oraz wspolpracy w rozwoju armii ze Stanami zjednoczonymi oraz Kanada. Z ukladu tego nie zdecydowala sie skorzystać Luizjana ktora nie uznala tego za potrzebne.
Dodatkowo w ukladach z tymi krajami zdecydowano, ze kolejne kolonie ktore beda chcialy dolaczyc do ktoregos z tych krajow beda to mialy umozliwione. Skandynawia miala sie kompletnie wycofac administracyjnie i wojskowo z tych terenow.
Nie byly to jedyne decyzje majace wplyw na dzialanie kraju. Przez okres panowania Karla XIII przeprowadzono spis ludnosci w 8 kontynentalnych prowincjach oraz rozbudowano siec dróg z 3 kolejnych.

​

W marcu 1753 roku wprowadzono kolejna zmiane w konsytucji wzmacniajace wolny rynek. 5 lat później ogloszono wprowadzenie nowej doktryny - ekonomii Smitha.
Przeciwdzialala ona merkantylizmowi oraz zmniejszała wplywy panstwa postulujac kolejne ruchy powodujace wziekszenie produktywnosci w kraju. oceniono ze dzieki tym decyzjom produktywnosc moze wzwiekszysc sie nawet o 25%
3 grudnia 1764 roku ogloszono decyzje o budowie urzedow celnych w: Skani, Szlezwiku oraz Prusach Wschodnich.

TECHNOLOGIE


​

Okres pokoju a takze poradzenie sobie z inflacja spowodowaly, ze okres rzadzenia Karla mozna uznac za okres bumu technologicznego. Szczegolnym uznaniem wladcy cieszyly sie wojska ladowe. Udalo sie w tym czasie wprowadzic 4 kluczowe zmiany w jej silach. Takze strefa rzadowa byla szczegolnie traktowana. W jej ramach wprowadzono 3 kolejne innowacje wplywajace na dzialanosc administracji. Pozostale dzialy: marynarka wojenna, handel i produkcja mialy po 2 technoogie wprowadzone.

EVENTY​

23 lipca 1750 roku doszlo do silnego konfliktu w armii. Od wielu lat scieraly sie w niej 2 koncepcje prowadzenia wojny. Z jednej strony byla to doktryna ofensywna oparta na sile armat i piechoty a z drugiej doktryna defensywna oparta na sile fortow przygranicznych. Tego dnia znow generalowie starli sie, niestety tym razem o wiele mocniej niz zwykle. W koncu krol zostal zmuszony do interwencji. Panstwa nie bylo stac na naprawe i rozbudowe fortow na granicy z Rosja jak i na granicy z Holsztynem. I z tego powodu armia musi nadal stawiac na ofensywe. Nie wszyscy generalowie zgadzalis ie z ta decyzja i przez swoje glosne protesty doprowadzoli do spadku stabilnosci w kraju.
W 1752 roku dochodzi do pierwszych buntow kolonistow. W maju powstaja 4 pulki w Santee a we wrzesniu kolejne 4 w prowincji Allegheny. Bunty te szybko zdlawiono. W listopadzie przyznano dyplomy Uniwersytetu w Sztokholmie dla kolejnego swietnego rocznika studentow.
18 czerwca 1755 roku dochodzi do kryzysu solnego w Skandynawii. Co prawda nie byla to najważniejsza gałąź przemyslu, ale i tak utrata produktywnosci na poziomie procenta byla problemem dla kraju. Rok pozneij Karl oglasza zneisienie cel na statki przeplywajace przez Ciesnine Sund. Decyzja ta pozwolila zwiekszyc dochody z handlu o 20%
1 marca 1758 roku ogloszono wielka rozbudowe stolicy. Prestiz kraju wymaga by stolica wygladala nowoczesnie, a w ostatnich dziesiecioleciach bardzo zaniedbano ta sprawe.

​

W marcu 1761 roku ogloszono wprowadzenie karty szkolnej. Wprowadzało ono kolejne zmiany w funkcjonowaniu Uczelni. Jednym z dodatkowych efektow Karty bylo powstanie Uniwersysteu w Ostergotland. W lipcu 1764 roku wybuchla afera przemytnicza. Okazalo sie, ze wiekszosc nadmorskich miejscowosci trudni sie tym omijajac placenia nalezytych sum do stolicy. Niestety koszty walki z tym procederem byly tak duze, ze Kalr nie odwazyl sie interweniowac. Efektem tego bylo stracenie duzej sumy pieniędzy i kolejny spadek stabilnosci w kraju. W drugiej polowie XVIII wieku zmiany jakie zachodzily w spoleczenstwie pokazaly sie z calkiem niespodziewanej strony. Kupcy Skandynawscy zaczeli narzekac na faworyzowanie arystokracji co wydatnie szkodzi interesom kraju. Krol dobrze wiedzial, ze negatywnie to wplywa na finanse w kraju, jednak byla to jedyna sila wspierajaca go w panowaniu w kraju. Bez niej Karl spodziewal sie szybkiego rozpadu jego imperium na drobne panstwka. Aby zakacentowac ta decyzje 3 lata później pomaga Krol jednemu z rodow ktore popadly w finansowe tarapaty duza pozyczka.

DRUGA WOJNA POLNOCNA​

Okres spokoju zakonczyl sie niespodziewanie 1 wrzesnia 1752 roku. Tego dnia byly sojusznik Skandynawii - Holandia wypowiedziala wojne Holsztynowi. Nie spodziewala sie, ze Skandynawia odwazys ie wkroczyc w ta wojne. Na jej nieszczescie Kalr XIII uznal, ze kraj nie moze sobie pozwolic na taki dyplomatyczny blad. Wojna przebiegala bez powazneijszych bitew. Holandia nie odwazyla sie powazneij zaatakowac, a z kolei Skandynawia nie miala powodu oslabiac bylego sojusznika. Ta dziwna wojna zakonczyla sie po roku powrotem do status quo.
Dwa lata pozniej 15.05.1753znow wybucha wojna. Znow Skandynawia zostaje zmuszona do obrony Holsztynu. Tym razem agresorem byl Brunszwik i ponownie okazalo sie, ze sama interwencja Karla odbiera checi do walki agresorom. Do jedynej bitwy doszlo 18 lipca 1753 roku w prowincji Holsztyn ktora zaatakowal 1 pulk piechoty. Wkroczenie do tej prowincji skandynawskiej armii konnej wzmocnionej silnym oddzialem artylerii przewazyl szale bitwy na rzecz Holsztynu. W styczniu 1754 roku dochodzi do podpisania pokoju w wyniku ktorego ponownie nie dochodzi do zmian granic.
W 1766 wybucha kolejna wojna. Tym razem napastnikiem jest orientalny przeciwnik Turcja. OD czasow pierwszej wojny gdy wojska Szwedzkie zajely pomorze nie spotykano tego przeciwnika. Teraz najwidoczneij postanowil odzyskac swoja wlasnosc. Na szczescie byl tak zle przygotowany, ze zadna z jego flot nie dotarla chociazby do ciesniny Sund. 4 sierpnia dochodzi do podpisania pokoju. Niepewna sytuacja w kraju prowokowala wladce do podpisywania pokojow z ktorych kraj nic nie zyskiwal.
Przeswiadczenie Karla o tym, ze nadciagaja zle czasy dla jego kraju sprawdzilo sie 12 stycznia 1768 roku. Tego dnia wojne wypowiedziala Skandynawii: Brandenburgia a zaraz po niej tworca tej koalicji Burgundia oraz jego sojusznicy: Polska oraz Wegry.
Działania wojenne zostaly podzielony na 2 obszary. Pierwszym byly kolonie zamorskie gdzie atakowala Burgundia liczaca na przejecie calosci terenu Skandynawii. Spodziewala sie, ze jako przeciwnika bedzie miala nieliczne oddzialy Karla dodatkowo oslabione dzialaniami finansowanych z Paryza buntownikow. Drugim frontem byly prowincje graniczace z Morzem Baltyckim.

​

Do pierwszego uderzenia doszlo od strony Polski gdzie Henryk I Gryf zaatakowal Prusy Wschodnie. 28 lutego dochodzi tam do bitwy z oddzialami Olofa Fleminga. ponad dwukrotna przewaga Skandynawow doprowadzila do kompletnego zniszczenia armii Polskiej.

​

Jednoczesnie doszlo do ataku ze strony Brandenburgii ktora wyslala armie w sile 27 tys zolnierzy pod dowodztwem Ernersta I von Holstein-Gotorpa do Poznania. W prowincji tej zaskoczona zostala Skandynawska Armia Konna Tomasa Jagerhorna w sile 9 tys. 17 marca 1768 roku doszlo do calkowitego zniszczenia jego armii. Jak sie pozneij okazalo atak ten byl skoordynowany z kolejnym atakiem Polakow. tego samego dnia bowiem na Warmie uderzyla armia Jana Olbrachta Koniecpolskiego ktory z pułkiem kawalerii mial przedostac sie na tyly Skandynawow i siac zamet w prowincjach. Na swoje nieszczescie natrafil na oddzialy Olafa Fleminga ktore dzięki wielokrotnej przewadze zdolaly osaczyc i zniszczyc oddzialy Jana.

​

1 kwietnia dochodzi do ponownej bitwy w Poznaniu. Karl postanowil wyslac sily pomocnicze, majace wesprzec obroncow. Niestety 6 tysiecy piechoty pod wodza Hakona Povlsena zostalo wykryte i zniszczone.

​

24 kwietnia tego roku w prowincji Pomorze Tylne zostaje zaskoczony Karl XIII w trakcie zbierania armii. Okazalo sie, ze Ernst I zostawiajac oddzialy do oslony w Poznaniu postanowil szybkim marszem uderzyc na wrogiego wladce. 10 tysiecy jego zolnierzy nie bylo w stanie sprostac silnej armii Brandenburskiej. Wiedzac, ze bitwa jest przegrana Krol zostawia polowe armii na pewna smierc i z reszta wycofuje sie z prowincji.
3 maja 1768 roku kolejne dwie armie Polskie zostaja zniszczone. Znow Jan Olbracht doznaje porazki.
28 maja spodziewajac sie rychlej porazki Skandynawii do wojny dolacza Awinion.

​

Miesiac pozneij dochodzi do kontrataku Armii Alfreda Rehnskiolda w sile 20 tysiecy na stolice Burgundii. Niestety o calym pochodzie wrog dowiaduje sie wczesniej i 1 lipca pod murami miasta czeka na Skandynawow tak znienawidzony przez nich Ernst I z 24 tysiacami swoich zolnierzy. Ponownie okazalo sie, ze wrog jest zbyt silny. ledwie polowa armii ma szasne wycofac sie z pola bitwy.
2 tygodnie później Karl postanawia osłabić koalicje i podpisuje separatystyczny pokoj z Polska odbierac jej Lodz i Kalisz. Tydzien pozneij podpisuje bialy pokoj z Wegrami z ktorymi jego armie nie mialy okazji spotkac sie w bitwie.

​

1 sierpnia Olaf Fleming z 18 tysiacami zolnierzy daje sie zaskoczyc na terenie Pomorza Tylnego Ernstowi I ktory szybkim marszem wraca do prowadzeni ofensywy po zniszczeniu kolejnej armii. I tym razem Brandenburczycy wygrywaja a Olaf wycofuje z pola bitwy ledwie polowe sil.
W sierpniu dochodzi do 2 bitew morskich w ciesninie Sund. Silna flota Skandynawska niszczy 9 galer przeciwnika.

​

11 pazdziernika znow daje o sobie kunszt dowodcy Brandenburskiego. ponownie szybkim marszem zaskakuje Karla i wraca sie w okolice swojej stolicy gdzie do oblezenia zbieral sie Alfred Rehnskiold. i tym razem dowodca ten nie mial szans. Cala armia zostala zniszczona.

​

3 tygodnie pozneij dociera tam spozniony Olaf Fleming. Opozneinie w ofensywnie spowodowane bylo posilkami jakich spodziewal sie Olaf. Teraz jego armia liczaca 35 tysiecy zolnierzy wydawala sie dosc silna by pokonac przeciwnika. Niestety 31 pazdziernika gdy dochodzi do bitwy 27 tysiecy brandenburczykow ponownie wygrywa.
3 listopada dochodzi do podpisania pokoju miedzy oboma krajami. Mimo ze Brandenburczycy wygrali zdecydowanie wszystkie bitwy to jednak byli tak zmeczeni wojna, tak oslabieni jej kosztami, ze zmuszeni zostali do zaakceptowania warunkow jakie postawil im Karl. W wyniku podpisania pokoju tracili Pomorza Przedniego i Meklemburgii. 28 marca 1769 roku dochodzi do podpisania kolejnego pokoju. Tym razem Awinion postanowil zakonczyc niby wojne jaka prowadzil ze Skandynawia. Przekonali sie, ze upadek Skandynawii nie jest tak pewny jak sie to wczesniej wydawalo.
Ostatnim przeciwnikiem jaki pozostal do pokonania Karlowi byla Burgundia. Wojna toczyla sie tylko w koloniach i prowadzona byla przez sily Luizjany oraz Stanow Zjednoczonych ktorym przekazano pod dowodztwo Skandynawskie oddzialy kolonialne.
Burgundczycy mimo poczatkowych sukcesow nie byli w stanie wygrac wojny. W koncu kolonie byly w stanie podciagnac odpowiednie sily i zatrzymac przeciwnika a takze powstrzymac bunty jakie wybuchly na okolicznych terenach. W koncu po paru meisiacach byly na tyle silne, ze wkroczyly na terytorium przeciwnika powoli zdobywajac kolejne prowincje. 24 grudnia 1771 roku podpisano pokoj w wyniku ktorego Burgundia tracila 5 kolonii oraz musiala przyznac Szwajcarii niepodleglosc.

​

Tego samego dnia Turcja po raz trzeci wypowiada wojne Skandynawii. Ponownie wrog byl nieprzygotowany i przez pierwsze miesiace wojny nie doszlo do zadnych utarczek. 12 maja sytuacje probowala wykorzystac Litwa ktora wznieca powstanie narodowe. 6 miesiecy pozneij po kolejnych przegranych bitwach zmuszeni sa do zaakceptowania aneksji. Krol Kalr laskawie pozwala na nowo utworzyc autonomiczna Litwe ale tym razem pod silniejsza Skandynawska kontrola.
W maju Bylo juz pewne, ze Turcy nie uderza, a wojna jest prowadzona tylko na papierze. Krol postanowil ukarac wladce, za tak czeste niepokojenie i wprowadzanie zamieszania. Postanowiono wprowadzic flote na Morze Srodziemne co udaje sie miesiac pozneij. Juz 28 lipca flota Knuta Lindscholda zlozona z 28 ciezkich okretow napotyka pierwsze okrety przeciwnika w Zatoce Almerii. Galera ktora miala nieszczescie patrolowac tamten akwen zostaje szybko zniszczona. 12 sierpnia w okolicach Przyladka Bon zostaje zniszczona kolejna a pare dni pozneij juz na obszarze Morza Tyrrenskiego dwie nastepne. Tak samo bylo 28 sierpnia gdzie 3 kolejne galery padly lupem Skandynawow. 31 sierpnia konto na konto Knudsena zapisac mozna bylo kolejne 2 okrety Tureckie. Do tej pory przeciwnik nie zdolal wystawic zadnej silneijszej floty, a i tak zdazyl juz stracic 8 galer.
Przez kolejny rok Admiral blokuje najwazniejsze porty Tureckie i niszczy kazdy okret jaki pojawia sie w jego okolicy. W czasie trwania tego konfliktu 31 maja 1773 roku dociera do floty informacja o śmierci władcy.

​

PS: sponsorem dzisiejszego odcinka jest moja dziewczyna ktora laskawie poswiecila sie i na pare dni wyszla z mojej glowy. Jaks ie uda (i szybko nie wroci) to moze uda mi sie napisac ostatnie 1-2 odcinki jakos w najblizszym czasie. Bardzo bym chcial,a le jak wyjdzie to zobaczymy.
Co do samego odcinka, to jest on suchy i ma pewne bledy w porownaniu do rzeczywistej rozgrywki. Niestety nie mam juz stanu gry i nie moge sobie uruchomic EU3 zeby sprawdzic jakei prowincje mial jaki kraj. Wiec opierams ie tylko na pamieci (i posiadanych screanach) sprzed paru mcy.
W sumie planowalem przeniesienie aara do Victorii 2 ale uznalem, ze z braku znajomosci mechaniki gry wyszlaby z tego kompletna klapa. Nie mowiac juz o obrobce seva ktora jest niezbedna. Jesli ktos jednakowo mialby ochote to postaram sie poszukac i wrzucic stan gry.
Oczywiscie wszelkie literowki i bledy w odcinku postaram sie usuwac.

 

Odcinek 14
1772-1788






Król Skandynawii 1748-1783
regencja 1783-1788




​

Mimo toczacych sie wojen, kraj nadal rozwijal nowe technologie. Oczkiem w glowie wladcy byla produkcja w ktorej wprowadzono 5 innowacji. Flota ktora nadal miala stac na strazy bezpieczenstwa kraju trzy kolejne. Takze pozostale dzialy wprowadzily po dwie zmiany. Nie tylko technologiami zajeci byli skandynawowie. Duzej zmianie poddano prowincje. Dzieki dzialaniom administracji 5 prowincji opuściło Cesarstwo. W dwóch kolejnych wprowadzono sady prowincjonalne, rozpoczeto takze rozbudowe drog.
21 czerwca 1777 doszlo do dyskusji o potrzebie reformy monetarnej. Niestety jej koszty byly nie do zaakceptowania w czasie prowadzenia wojny. Krol musial odrzucic ten pomysl mimo ze wiedzial, ze spowoduje on wzrost inflacji. Miesiac później znow krol musial interweniowac. Dwa rody o maly wlos nie rozpoczely wojny miedzy soba z powodu drobnego niezrecznosci do jakiej doszło miedzy nimi. Interwencja zazegnala konflikt niestety kosztowalo to 100 dukatow.
w 1778 znow przemyt jest glownym tematem. tak jak poprzednik Krol nie jest w stanie zajac sie nim i podobnie jak poprzednik musi udawac, ze nie ma problemu. Niestety skutkuje to spadkiem efektywnosci handlu i iloscia sciaganych podatkow. 16 lutego 1780 roku dochodzi do powaznego kryzysu politycznego. Mimo zalagodzenia sytuacji nie udaje sie uniknac spadkustabilnosci.

​

W listopadzie nastepnego roku Uniwersytet w Samogincji mogl sie pochwalic swietnym rocznikiem studentow ktorzy zostali zaraz wykorzystani przed administracje do poprawy tradycji kulturowej oraz wiekszej unifikacji kultur. 30 kwietnia 1785 roku ponownie dochodzi do konfliktu miedzy dwoma rodami. Tym razem nie bylo juz Krola, ale Rada Regencyjna na tyle umiejetnie zareagowala, ze znow udalo sie uniknac wojny domowej.
W dzialaniach Rady skutecznie pomagal Gustav Galt ktory szybko stal sie slawny na calym swiecie jako skuteczny dyplomata.

TRZECIA WOJNA POLNOCNA​

1 kwietnia 1773 roku doszlo do koronacji Karla XIV Tott na krola Skandynawii. Nowy wladca nie mial wesolej miny. Jego kraj wychodzil z kryzysu i mimo, ze od setek lat nie wypowiedzial wojny, to byl traktowany jako najbardziej znienawidzony na swiecie. Juz na starcie swoich rzadow musial walczyc z Turcja ktora dlugo opierala sie podpisaniu pokoju. Nie dosc tego w dniu koronacji wypowiedzialy jej wojne Saksonia, Mazowsze, Prusy oraz Shawnee. Kolejna zla wiadomosc przyszla wieczorem.

​

Okazalo sie, ze w prowincji Meklemburgia zostaly doszczetnie znisczona armia skandynawska zaatakowana przez sily Saksonskiego wladcy. 1 sierpnia udalo sie podpisac pokoj z Shawnee i Prusami. 23 tego miesiaca doszlo do kolejnej bitwy. Tym razem do prowincji Meklemburgia wkroczyl Olaf Fleming z 10 tysiacami zolnierzy. Tym razem przeciwnik ktorym ponownie byli Saksonczycy nie mieli szans i ich armia zostala calkowicie zniszczona.
22 grudnia do wojny dolaczaja Brandenburgia i Mazowsze. Szczesliwie udaje sie podpisac pokoj z Saksonia, ktora zadowolila sie dukatami. Tego samego dnia do Plocka wkracza silna armia Ernsta I Holstein - Gottorpa skladajaca sie z 24 pulkow. Olaf Hastfer razem z 8 tysiacami zolnierzy nie mogl stawic czola takim silom i z duzymi stratami wycofal sie do Warmii. Niestety mimo posiłków i tutaj nie byl bezpieczny. Szybkim marszem Brandenburczycy zaskoczyli Olafa i zmusili 20 stycznia 1774 roku do stoczenia bitwy w niesprzyjajacych warunkach. Wieczorem Olaf wycofal sie zostawiajac na polu bitwy 8 tysiecy swoich zolnierzy. 14 kwietnia wybucha powstanie Irokezow. krol nie martwil sie o ta wojne. Byl przekonany, ze Stany Zjednoczone poradza sobie z tym problemem.
W czerwcu ostatecznie ich sily zostaja rozbite i konflikt jest zakonczony. Takze w tym miesiacu dochodzi do podpisania pokoju z Brandenburgia, ktora wyczerpana konfliktem zadowolila sie dukatami w zamian za podpisanie rozejmu. 23 tego meisiaca dochodzi do bitwy w Prusach Wschodnich gdzie Boleslaw IV Gryf razem z 2 tysiacami piechoty zostaje zaskoczony przez zbierajace sie w tym regionie sily Olafa Hastfera. 5 wrzesnia ponownie dochodzi do bitwy miedzy oboma dowodcami. Tym razem dochodzi do niego w Płocku i ponownie zwycięzca jest Olaf.
Dwa miesiace pozniej dochodzi do podpisania pokoju z Mazowszem. Spokoj w kraju trwal niestety tylko miesiac. Juz 11 grudnia 1775 roku wojne wypowiada Skandynawii Mediolan, Awinion i Portugalia. Byla to bardzo bolesna informacja, poniewaz przez ostatnie 100 lat oba kraje dbaly o wzajemne stosunki. Na szczescie calosc wojny toczyla sie tylko na morzu i w koloniach dzieki czemu kontynentalna Skandynawia nie odczuwala wiekszych problemow.
Zeby dodatkowo skomplikowac sytuacje przeciwnicy wspieraja finansowo Mariusa von Hohenzollerna ktory wystawia w Gdansku 12 tysieczna armie buntownikow.
23 grudnia niszcza 7 tysieczna zaloge twierdzy Gdanskiej. Na szczescie 14 marca na terenie Warmii spotykaja armie Olafa Hastfera wieczorem wszyscy buntownicy nie zyja.
9 czerwca do wojny dolaczaja Czechy a miesiac później Magdeburg, Panstwo Papieskie oraz Misnia. 21 wrzesnia dolacza do nich Meklemburgia. Tego samego dnia jej wojska pod przywodztwem Adolfa VIII von Meklenburg wkraczaja do Szlezwiku gdzie napotykaja wojska skandynawskie. Przewaga liczebna dala pewne zwyciestwo wojskom Karla.
11 pazdziernika 1779 r. doszlo do kuriozalnej sytuacji. W prowicji Holsztyn spotkaly sie trzy wrogie armie. Z jednej strony byl to Adolf VIII von Meklenburg a jego przeciwnikiem byly oddzialy Papieskie oraz Skandynawskie. Mimo ze obie te armie tocza ze soba wojne, to jednak w tej bitwie starali sie wspolpracowac. efektem takiego dzialania bylo kompletne zniszczenie armii Adolfa. Bo bitwie obie armie spokojnie wycofaly sie nie wszynajac miedzy soba walki. 10 dni pozneij w tym samym miejscu te same armie spotkaly kolejny odzial Adolfa. Pulk kawalerii zostal otoczony i zniszczony.

​

29 pazdziernika Znow ma okazje wykazac sie Olaf Hastfer. Tym razem jego sily w Gdansku zostaja zaatakowane przez Victorina II Kisleewskiego. Mimo duzych strat do mazowszanie pod koniec dnia wycofuja sie uznajac swoja porazke. Olaf nie ma zamiaru poprzestac na tym i miesiac pozniej dopada znow Victorina tym razem w okolicach Kalisza. ponownie to skandynawowie maja duzo wieksze straty ale takze tym razem zostaja zwyciescami tej bitwy. Poscig za mazowszanami nie wyszedl na dobre Olafowi.

​

W drodze powrotnej pod Poznaniem natknal sie on na silny oddzial Drahoslava Brno. Po bitwie tej Skandynawowie ledwie z 5 tysiacami zolnierzy wycofuja sie z prowincji.

​

11 lutego 1780 roku dochodzi do pierwszej bitwy morskiej tej wojny. W okolicach Gdanska flota skandynawska natknela sie na okrety Mikolasa Liberca skladajace sie z 7 galer. Przewaga technologiczna i taktyczna doprowadzila do zwyciestwa dla okretow Karla. tego samego dnia dochodzi do podpisania umowy dajacej wolnosc kolejnym koloniom. Quebec - bo taka nazwe przyjely te kolonie -zażądały pelnego uwolnienia na co skupiony na wojnie Karl musial sie zgodzic.

​

17 marca 1781 dochodzi do ponownego spotkania Olafa z Victorinem. Tym razem do bitwy dochodzi na terenie Pomorza Tylnego i tym razem zwyciezca zostaja mazowszanie. W czerwcu dochodzi do podpisania rozejmu z Meklemburgia oraz Mazowszem. Tego samego dnia w prowincji Holsztyn dochodzi do zniszczenia kolejnej armii skandynawskiej. Tym razem stało sie to za przyczyna Johanna I dowodzacego 15 tysiacami zolnierzy z Magdeburga.
11 lipca dochodzi do bitwy spotkaniowej pomiedzy blokujaca Ciesnine Sund flota Skandynawska a probujacymi przedrzec sie okretami Johanna I. Co prawda przeciwnik zostal zniszczony, ale zanim tego dokonano 2 fregaty jakie posiadal zdolaly zniszczyc 3 ciezke okrety skandynawskie.

​

1 marca 1782 roku dochodzi do pierwszej z serii bitew o Szlezwik. Stacjonujaca tam 40 tysieczna armia Alfreda Rehnskiolda zaatakowane zostaly przez magdeburskie oddzialy Augusta Wageta. Mimo blisko dwukrotnej przewagi ilosciowej bitwa nalezala do bardzo ciezkich. Wrog uzywajacy praktycznie tylko kawalerii bardzo umiejetnie blokowal skandynawow i zadawal im duze straty. W koncu jednak zmuszony zostal wycofac sie, ale 11 tysiecy zabitych po stronie Karla i tylko 2 tysiace przeciwnika nie dawalo powodu do szczescia. Dlatego tez gdy miesiąc później Johan I pojawia sie ze swoja armia w tym smaym miejscu Alfred musi sie wycofac z duzymi stratami.
8 czerwca dochodzi do rak Karla bardzo kuriozalna wiadomosc. Okazuje sie, ze Kanada zostala zaatakowana przez armie Szwedzka. Nazwy tej od wielu wiekow w ogole nie uzywano. Byla zaledwie jedna z kultur jakie panowaly w Skandynawii. Okazuje sie jednak, ze grupa kolonistow na polnocno wschodnim krancu ameryki postanowila tak wlasnie nazwac swoje panstwo. uwazali oni, Ze wladcy z rodziny Tott oddalili sie od swoich przodkow i nalezy to jak najszybciej naprawic.
Karl wypowiedzial wojne temu panstwu i polecil jak najszybciej pokonac buntownikow. 2 pazdziernika dochodzi do trzeciej bitwy o Szlezwik. Tym razem sily Skandynawskie zostaja na polu bitwy zwycieskie. jednak nadal liczba strat powoduje obawy o mozliwosc wygrania wojny. Szczegolnie, ze 30 pazdziernika a takze 16 i 24 listpada dochodzi do kolejnych, na szczescie zwycieskich bitew.

​

Po ostatniej Olaf robi wypad na teren Holsztynu gdzie zaskakuje i niszczy armie Gerharda Oelricha i jego 8 tysiecy papistow. dzieki temu wypadowi ostatecznie przeciwnik traci ochote do prowadzenia wojny i pare dni później w imieniu sojuszu podpisuje pokoj.
Niestety jak wykazal kolejny miesiac nie byl to znak nadchodzacych lepszych czasow a zaledwie malo znaczacy przerywnik. Stalo sie tak poniewaz wojne skandynawii na poczatku roku wypowiadaja kolejne panstwa: sojusz Salzburga, Lotaryngii i Szwajcarii (ktora swoja droga uzyskala wolnosc tylko dzieki poprzedniemu wladcy Skandynawskiemu) oraz Brema.
Troski i ciagle narastajace klopoty powaznie oslabily Krola ktory dwa miesiace pozneij 5 kwietnia 1783 roku umiera. Póki jego nastepca nie bedzie pelnoletni wladze obejmuje rada regencyjna.
Smierc wladcy postanowila wykorzystac Turcja ktora ponownie 18 stycznia 1784 roku wypowiada wojne Skandynawii. Tydzien pozneij dochodzi do tragedii. Flota Skandynawska natrafia na mala flote Salzburga i pewnie wygrywa topiac wszystkie okrety. Niestety jednak uszkodzenia i pozary jakie zaatakowaly wlasne okrety doprowadzily do tego, ze do portu doplywa ledwie trzecia czesc okretow.

​

16 wrzesnia w Bremie dochodzi do porazki sil Olafa Hastfera ktore z duzymi stratami uciekaja przed Friedrichem II von Pfalz-Neumarkt. Mimo tej porazki miesiac pozneij dochodzi do podpisania pokoju z Brema. W jego wyniku rezygnuja z roszczen do prowincji Holsztyn a takze musza zaplacic 300 dukatow. Tego samego dnia kolejna flota tym razem patrolujaca Ciesnine Sund zostaje zniszczona przez okrety Salzburga.

​

14 listopada 1784 roku dochodzi do bitwy w prowincji Holsztyn Olaf Hastfer znow doznaje porazki mimo przewagi liczebnej.
W grudniu wracajaca na morze baltyckie flota Knuta Lindscholda stacza dwie bitwy. Wpierw na wybrzezu Berberyjskim sciera sie z fregatami Mediolanskimi. Nastepnie po ich zniszczeniu dwa tygodnie pozneij w Zatoce Almeria atakuje polaczone floty Salzbursko - Mediolanskie. Na szczescie udalo sie wygrac ta bitwe. Bylo to tym bardziej wazne, poniewaz w sklad floty wchodzily okrety transportowe z zaladowanymi jednostkami.
Wygranie tej bitwy pomoglo takze namowic Salzburg do podpisania pokoju.
19 lutego 1785 roku rada regencyjna zostaje zaskoczona informacja o wypowiedzeniu jej wojny przez Quebec. 3 miesiace pozneij do wojny przylaczaja sie Czechy. a w pazdzierniku ponownie Mazowsze. Na szczescie mimo prowadzenia wojen z taka iloscia krajow, nie dochodzilo do zadnych powazniejszych bitew. Flota Knuta zabezpieczyla na nowo kontynentalna czesc Skandynawii wiec zapanowal ogolny impas. W maju 1786 roku udaje sie podpisac pokoj z Litwa i Quebec. Niestety nie jest on zbyt szczesliwy. Skandynawia poza zaplaceniem 400 dukatow zostaje zmuszona do przyznania niepodleglosci Litwie. 11 lutego 1787 roku takze Mazowsze podpisuje pokoj. I takze tym razem Rada regencyjna zmuszona jest isc na duze ustepstwa. Kolejne 400 dukatow znika z kasy krolewskiej a także Podlasie i Lodz zostaja przekazane wrogowi. Koncowka roku to kolejne fale negocjacji pokojowych. dzieki nim (a takze dukatom wydanym na przekupywanie negocjatorow) koncza sie wojny z Turcja i Mediolanem.

​

W dniu podpisania pokoju z tym drugim krajem wojne wypowiada Skandynawii Magdeburg. Ponownie przy okazji zostaje sfinansowany bunt w Gdansku ktory oglasza niepodleglosc. Pol roku pozniej 3 maja Skandynawia oficjalnie oglasza uznanie niepodleglosci tego kraju. Dwa miesiace pozniej podpisany zostaje pokoj z Irokezami, Shawnee, Szwecja oraz Magdeburgiem. Jeszcze tego samego roku 29 pazdziernika Rada z uczuciem ulgi i dobrze spelnionego obowiazku oddaje wladze nowemu królowi.

​

PS: uff udalo sie napisac kolejny odcinek. pare smiesznych rzeczy sie wydarzylo w czasie tej gry. Ewenementem jest ze musialem toczyc wojne ze Szwecja jako Skandynawia. No ale coz ... w koncu to tylko komputer i gra. Zostal do napisania jeden ostatni odcinek. Postaram sie go jak najszybciej opublikowac zeby aar mogl byc oficjalnie zakonczony.

 

Odcinek 15
1788-1821








Król Skandynawii 1788-1821




TECHNOLOGIE



​

29 pazdziernika 1788 roku mimo koronacji nowego króla Skandynawii nie bylo wesolym dniem. Ciagle wojny, zla reputacja kraju, zacofanie technologiczne a przede wszystkim nowy krol nie dawaly podstaw do optymizmu. Nikt nie dawal nowemu wladcy szans, a jedynym pytaniem bylo kto pierwszy zaatakuje. Wladca widzac te wszystkie problemy postanowil skupic sie na mozliwych do rozwiazania problemach. Swiat wchodzil w ere przemyslu i kluczowym dla kraju bylo dogonienie potencjalu sasiadow. Wysylal specjalistow do zaprzyjaznionych krajow gdzie mogli w spokoju studiowac nowinki techniczne jakie wchodzily w tym zcasei do uzycia. A po ich powrocie nowo powstale uniwersytety mialy od razu rozpoczac wykorzystywanie tej wiedzy.
Dlatego nie moglo dziwic, ze w porownaniu do swojego poprzednika wprowadzono pięć razy wiecej zmian. Szczegolnie waznym dla Karla byl przemysl do ktorego przygotowano 21 zmian technologicznych. Rownie wazna byly sily ladowe ktore mialy 19 podobnych zmian. Byly to glownie wprowadzone nowe typy broni i doktryny ich uzycia. Nie zapomniano takze o pozostalych dzialach w kazdym z nich wprowadzono 16 innowacji.
Nowe Uniwersytety a takze zmiany w sposobie nauczania spowodowaly, ze w przeciagu 25 lat powstala wielka grupa swietnie wyksztalconych specjalistow ktorzy mieli w przyszlosci stanowil sile kraju. Co prawda nadal kraj byl zacofany i zmainy wprowadzone bedzie mozna odczuc dopiero w polowie wieku, ale juz teraz skok technologiczny byl tak duzy, ze krol byl pewny powrotu Skandynawii do grupy poteg w europie.

DECYZJE NARODOWE I PROWINCJONALNE



​

Pierwsza ze zmian jakie Karl postanowil wprowadzic byla zmiana ustroju. Uznal, ze Monarchia administracyjna nie sprawdza sie tak dobrze a kraj jest za slaby by wprowadzic ustroj cesarstwa. Dlatego tez 5 lipca 1790 roku ogloszono wprowadzenie Monarchii Konstytucyjnej.
Na kolejna decyzje trzeba bylo czekac 11 lat. 28 pazdziernika wprowadzono rozdzial wladzy.
Zmiana ta, a szczegolnie wyrazne okreslenie zadan dla poszczegolnych ministerstw mialo doprowadzic doz wiekszenia wydajnosci administracyjnej.
4 stycznia 1804 roku wprowadzono kolejna doktryne w panstwie. Rewolucja naukowa bo to ja wprowadzono miala dac dodatkowy implus do walki zz acofaniem wkraju. Ostatnia tak wazna decyzja bylo wprowadzenie powszechnej sluzby wojskowej. Bylo to sprzeczne z dotychczasowymi doktrynami w kraju ktore mowily, ze armia ma byc mala, ale elitarna i swietnie wyszkolona. Jednak jak pokazaly ostatnie wojny, nawet tak dobra armia nie poradzi sobie gdy zostanie zaatakowana przez pare krajow a wojna bedzie toczyc sie na wyniszczenie. Wg generalicji wprowadzenie tej sluzby doprowadzi do zwiekszenia ilosci poborowych o 50% co mialo zabezpieczyc Skandynawie przed spodziewanymi przyszlymi wojnami.
Takze prowincje przeszly duze zmiany w tym czasie. Ciagle wojny doprowadzily do spadku ludnosci w Skandynawii, aby oszacowac jego poziom przeprowadzono w 24 prowincjach spis ludnosci. Takze dokonczono rozbudowe derog zaczeta jeszcze za poprzedniego wladcy. W czasie panowania Karla udalo sie je zakonczyc w 10 prowincjach. Dodatkowo wybudowano piekny ratusz w Sztokholmie. Mial on przypominac o zmainach jakie zaszly w ostatnim dziesiecioleciu.
Krol postanowil poszerzyc siec urzedow celnych ktore wybudowano w 14 głównie kontynentalnych prowincjach. Dodatkowo wybudowalo w 3 innych stocznie wystarczajaco duze i nowoczesne by budowac odpowiednia flote dla ambicji krola.
Za panowania Karla doszlo do wyraznej zmiany w kwestii religii. Co prawda nadal zachowano wolnosc wyznania, ale w prowincjach kontynentalnych rozpoczeto finansowanie dzialania luteranskich misjonarzy ktorzy mieli nawrocic caly ten obszar na powrot na wiare rodzicow.
Juz w nastepncyh latach mozna bylo zobaczyc pozytywne efekty tych dzialan. Pomagac mialo w tym rozbudowa swiatyn w Nyland, laponii, Tavastland oraz Savolaks. W 1800 roku juz tylko co trzecia osoba w kraju uznaje inna od luteranskiej wiare. Takze poprawia sie asymilacja kulturowa. Ponad 85% prowincji i kultur traktowanych jest jako narodowe Skandynawskie.
Zmiany technologiczne w wojsku zmusily Generalicje do ocenienia na nowo poziomu fortyfikacji jakie znajdowaly sie na granicach. W zwiazku ze zlym ich stanem postanowiono przeprowadzic rozbudowe. Pierwsza fale przeprowadzono w Holsztyn, Szlezwik oraz Jutlandii. Byly to szczegolnie zagrozone prowincje i wladca szczególnie zadbal o ich poziom. Drugim etapem byla rozbudowa fortow w Estonii i Ozylii. Zakonczyla sie ona w 1816 roku. Forty nie byly bardzo rozbudowane. Mialy one zapewnic bezpieczenstwo przed ewentualnymi buntami. W styczniu 1818 roku zakonczono trzeci etap rozbudowy fortow, tym razem na granicy z Rosja. Co prawda byli to sojusznicy, ale ciagle pogarszanie sie wzajemnych stosunkow dawalo podstawy do ostroznosci. Krol zdecydowal takze o stworzeniu wytworni nowoczesnej broni w Bergslagen.

EVENTY



​

Tak jak u poprzednika w czasie swojego panowania Karl musial sobie radzic z konfliktami wewnetrznymi. Niektore rody usilnie dazyly do sprowokowania swych przeciwnikow nie dbajac o mozliwosc wybuchu wojny domowej.

​

Do szczegolnie niebezpiecznego zdazenia doszlo w pazdzierniku 1792 roku gdy dokonano zabojstwa jednego z poteznych magnatow. Oczywiscie o zabujstwo zostala oskarzona rywalizujaca rodzina. Na szczescie udalo sie ten i nastepne konflikty zazegnac, niestety kosztowaly to spora sume dukatow.
9 marca 1791 roku Skandynawia zostaje wmieszana w wojne Rosji ze Zlota Orda. Byl to dziwny konflikt, pozniewaz, zanim jakikolwiek oddzial dostal rozkaz wyruszenia w strone przeciwnika to dyplomacji zawarli 26 tego samego miesiaca rozejm. Co prawda Rosja poczula sie oszukana, ale nie odwazyla sie na zerwanie sojuszu.
17 stycznia 1793 roku dochodzi ponownie do wojny z Burgundia i Polska. Byla to o tyle szczesliwa wojna, ze nie doszlo do zadnej powazniejszej bitwy, marynarka Skandynawska skutecznie zabezpieczala morskie trasy, a krol Hiszpanski caly czas placil Karlowi substydia wojenne. Juz w lipcu dochodzi do zawieszenia broni z Polska, a we wrzesniu 1801 roku z Burgundia. W miedzyczasie dochodzi takze do kolejnej wojny z Qubec. W wynku dzialan Stanow Zjednoczonych kraj ten zmuszony zostaje do podpisania w czerwcu pokoju w wyniku ktorego traca 5 prowincji.
Mimo zmian jakie byly przeprowadzane na terenie kraju nie wszyscy byli zadowoleni. Jednym ze szczegolnie silnych buntow byl wybuch rewolucji w Vastergotland. Na szczescie 4 pulki piechoty rewolucyjnej nie stawial silnego oporu armii Skandynawskiej.

​

Mimo prowadzenia paru wojen byl to bardzo udany okres w historii Skandynawii. Dobrze dzialajaca dyplomacja, potrafiaca przekupic odpowiednie osoby byla w stanie utrzymac albo poprawic stosunki z niektorymi sasiadami. Wasale Skandynawii: Leinster, Kanada, Luizjana, Stany Zjednoczone, Brunszwik, Shawnee byli caly czas wiernii Karlowi. Sojusznicy do ktorych nalezeli takze Wielka Brytania i Rosja starali sie dbac o wzajemne stosunki.
W styczniu 1821 roku konczy sie pewna epoka. Mimo problemów jakie szczegolnie w XVIII wieku spotkały Skandynawie, kraj ten wychodzi z podniesiona glowa i z optymizmem patrzy na nadchodzaca epoke rewolucji przemyslowej.

​

PS:

Spoiler

PS2: no i to byl ostatni odcinek tego aara. Udalo mi sie go doprowadzic do konca, co prawde mowiac wcale nie bylo tak pewne. Mam nadzieje, ze styl pisania choc troche sie poprawil w porownaniu z pierwszymi odcinkami. Glowne zalozenie tego aara - nauka uzywania PS-a chyba sie powiodla.
Jak juz wczesniej pisalem aar konczy sie idealnie zeby przedluzyc go w Victorii - ale nie zdecyduje sie na to. Predzej rozpoczne nowy w EU3.