History of Mazovia and its people

Do wszystkich zainteresowanych, postanowiłem że co 50 lat będę dawał przegląd państwa, a co 100-200 całego świata. Z powodu że władcy padają mi jak muchy dosłownie żaden nie przeżył więcej niż 20 parę lat. Dla tego darowuje sobie dawanie mapek po każdy monarsze jaki będzie opisywany. Następny odcinek tak w przyszłym tygodniu na początku chyba.

 

​

Odcinek 74
1425-1430



Konrad VI Czartoryski, odziedziczył tron po swym bracie który zginął tragicznie z rak rozwścieczonego tłumu na ulicach stalicy Mazowieckiej, nie łączyły go z bratem silne uczucia wiec nie rozlewał łez nad jego śmiercią. Konrad był, człowiekiem pracowitym i sumiennym jego umiejętności dowódcze jak i znajomości strategii była porównywalna z tymi jakimi dysponował jego brat, obaj odbyli podobne wykształcenie jednak w odróżnieniu od Kazimierza, Konrad bardziej rozumiał zagadnienia administracji i dyplomacji choć tez nie był w nich specjalnie biegły. Jego ojciec Jerzy I Czartoryski zaręczył go z księżniczką Węgierską, Amelią Laszlo, do tej pory z tego związku dochował się on piątki dzieci dwóch synów i trzech córek: Karola, Bolesława, Jadwigi, Katarzyny oraz Justyny. W momencie śmierci swego brata był w wieku 28 lat, a jego największym marzeniem była możliwość stworzenia podwalin pod przyszłą flotę dla państwa Mazowieckiego.

Konrad, którego żona i dzieci bezpieczne znajdowały się w Pucku dokąd zabrał ich gdy rozpoczął on swe prace nad budową stoczni oraz pierwszych okrętów, gdy wybuchła wojna chłopska mógł on bez większych przeszkód wyruszyć do Sandomierza by zdławić rebelie pospólstwa. Konrad rozumiał że przywrócenie porządku do stanu z przed wybuchy tej rebelii wymagało więcej niż tylko fizycznego wybicia chłopów którzy się zbuntowali. Konflikt rozpoczął się z powodu braku wyobraźni Kazimierza I który myślał iż może Grabic swych podanych bez żadnych konsekwencji. Jednak do czasu uspokojenia sytuacji w Sandomierzu Konrad nie mógł podjąć żadnych decyzji. Wysłał on do biskupa Gnieźnieńskiego Wojuty Lisowskiego, jednego ze swych zaufanych doradców z łapówka by ten spróbował przekonać chłopów iż sytuacja powraca do normy i gniew Boski już nie grozi Królestwu Mazowieckiemu.



Wojuta który był przekupnym człowiekiem którego własna religijność pozostawiała wiele do życzenia, po otrzymaniu znacznej sumy pieniędzy od Konrada zgodził się udzielić mu pomocy. Przy pierwszej nadążającej się okazji gdy była możliwość zinterpretował on sny i widzenia pielgrzymów zmierzających do świętych miejsc. Publiczna proklamacja Wojuty iż Bóg już dłużej nie potępia władców Mazowieckich, nie wiele pomogło cześć bardziej bogobojnych chłopków porzuciło kosy i widły i powróciło na swe pola jednak duża cześć nadal walczyła. Wojna chłopska była daleka do zakończenia, Wojuta który był wrogiem Kazimierza I zmarł wkrótce po otrzymaniu od Konrada łapówki i zadawać by się mogło ze pieniądze te poszły na marne jednak na szczęście dla Mazowieckiego monarchy Papież wyznaczył na miejsce Wojuty, Stefana Mniszka. Mniszek był bogobojnym człowiekiem a przede wszystkim był lojalny wobec Konrada którego był przyjacielem z dzieciństwa, był on synem jednego z Mazowieckich możnych który był razem chowany z Konradem, jako czwarty syn trafił do stanu duchownego gdzie szybko wspiął się w hierarchii.



Pomoc Stefana okazała się dla Konrada wielce pomocna gdyż z jego odezwy do chłopów zostały odebrane znacznie lepiej niż te od Wojuty. Plaga moru która nawiedzała południowo-wschodnie tereny Królestwa tez zaczęła zanikać, Stefan przedstawił to jako objaw iż Bóg przychylnie spogląda na nowego władcę Mazowieckiego. Ustąpienie plagi jak zmiana nastawienia kościoła przyczyniła się ze rozruchy i niezadowolenie wśród chłopstwa znacznie zmalała, Konrad który w tym czasie znajdował się w Kaliszu zajmował się organizacja nowych sil zbrojnych po tym jak Przyjemski odniósł druzgocząca porażkę kolo Lublina, po tym jak zniósł on podatek wojenny nałożony przez Jerzego I oraz cofnął podatek związany ze wzniesieniem nowej Katedry w Sandomierzu, chłopi niemal całkowicie powrócili do swych pól, pozostawał jednak problem buntowników nieopodal Grabowca i Sandomierza którzy nie zamierzali wracać na swe pola niezależnie od wszystkiego.

Konrad z doniesień jakie otrzymywał rozumiał iż obie buntownicze armie działają niezależnie od siebie i są dowodzone przez ludzi którzy coś zyskać, jego szpiedzy informowali go iż buntownicy z Grabowca połączyli się tymi z Lublina a przewodzi im miał niejaki Masław z Brudnicy, dokładnie nie wiadomo było informatorom Konrada kim ten człowiek był jednak to on miał stać za porażką Przyjemskiego pod Lublinem, zdobył po tym zwycięstwie posłuch wśród prostych chłopów, natomiast w okolicach Sandomierza buntownikom przewodzić miał niejaki Leszek z Głogowa, Mieszko Potocki który pierwotnie miał stłumić powstanie w okolicach stolicy został powstrzymany przez Konrada.

W Sandomierzu sytuacja powróciła do normy po tym jak wprowadzone cofnięte zostały podatki poprzedników, miasto znajdowało się w stanie nieporządku jednak siły pałacowe przywróciły porządek na ulicach w większości wypadków. Wszystkie działania zaowocowały tym ze z każdym mijającym dniem siły jakimi dysponowali Masław i Leszek malały chłopi wracali na swe pola by moc wyżywić swe rodziny. W tym też czasie miej więcej bratowa Konrada, Bolesława żona jego zmarłego brata powiła syna Krzysztofa, niemożliwe było stwierdzenie czy był to faktycznie syn Kazimierza. Konrad znał pogłoski o homoseksualizmie swego brata, jednak wiedział że są to wyssane z palca dyrdymały, w młodości nieraz przyłapał go na baraszkowaniu z co ładniejszymi dwórkami wiec wiedział iż jego brat nie był fanem małych chłopców, nie to co Stefana Mniszek który faktycznie posiadał takie upodobania.

Nie miało to także znaczenia Bolesława nie miała wsparcia by móc osadzić swego syna na tronie, a Konrad porozumiał się z nią w tej kwestii po rebelii chłopskiej, w razie śmierci Konrada i jego synów Krzysztof miał prawo do trony Mazowieckiego. Konrad pokrył koszty wychowania swego bratanka oraz gdy osiągnął on pełnoletniość, przekazał mu majątek ziemski w okolicach Rawy.



Mieszko Potocki który wraz ze swymi wojskami w sile 20 tysięcy ludzi, do tej pory czekał z rozprawieniem się ze zbuntowanymi chłopami w okolicach Sandomierza, aż do kwietnia roku 1427, wysłał od do stolicy 5 tysięcy ludzi by ci pomogli w tłumieniu zamieszek jednak po za tym czekał na rozkazy Konrada. Gdy je ostatecznie otrzymał jego ludzie byli gotowi do walki zaprawieni w bojach weterani wojny Halickiej wierni koronie Mazowieckiej która regularnie wypłacała im żołd. Bolesława bratowa Konrada po wieściach o śmierci Kazimierza I zamknęła się w fortecy Sandomierskiej wraz z skarbce Mazowieckim który był pokaźny od podatków zebranych przez Jerzego i Kazimierza. Po tym jak w Sandomierzu przywrócono porządek Konrad był w stanie wpłacić swym ludziom zaległe pobory, co przyszło w samą porę gdyż wśród Mazowieckich zbrojnych szerzyło się niezadowolenie. Mieszko szybko rozprawił się z rebeliantami którzy od dłuższego czasu niszczyli okolice Mazowsza pałac majtki szlacheckie jak i mniejsze i większe miasteczka.

20 tysięczna armia Potockie rozprawiła się z chłopami w kilka godzin po tym jak zaskoczyła ją w czasie obozowania po zniszczeniu jednego z majątków ziemiańskich. Mieszko dla przykładu nie wziął żadnych jeńców wszystkich chłopów którzy się podali nakazał powiesić na okolicznych drzewach wśród traktów prowadzących z stolicy we wszystkich kierunkach. Nie było to zgodne z życzeniami Konrada który w swym liście nakazywał oszczędzenie tych którzy się mieli podać jednak Mieszko zignorował ten rozkaz, gdyż uważał iż bunty należy tłumić poprzez topienie ich we krwi buntowników. Po tym niestety Konrad odebrał mu stanowisko generalskie, gdyż jak słusznie się obawiał pozostali chłopi po tym nie będą chcieli dobrowolnie się podać.



I tak też się stało armia chłopów w okolicach Grabowca odmówiła złożenia broni, po tym jak dotarły do nich wieści o tym co uczynił Potocki. Jednak posłowie jakich wysłał do chłopów Konrad donieśli mu że wśród buntowników nadal szerzył się mór, i armia chłopska znacznie się skurczyła z powodu choroby która zdziesiątkowała jej szeregi. Konrad nakazał Albertowi Przyjemskiemu by ten ze swymi nowymi 20 tysiącami ludzi udał się do Grabowca i rozprawił się z tymi chłopami, tym razem wyraźnie nakazał oszczędzenie tych którzy się podadzą. Przyjemski nauczony swa porażka z pod Lublina wysłał najpierw 2 tysiące lekkiej kawalerii by ta dokonała zwiadu terenu jakim miał przemaszerować oraz stanu wojsk chłopów. Tak jak doniesiono Konradowi buntownicy nie byli wstanie przeciwstawić się ludziom Przyjemskiego, w październiku roku 1429 armia pod Grabowcem została rozbita.

Przyjemski wykonał rozkaz Konrada i oszczędził tych chłopów którzy się podali, jednak tych z widocznymi symptomami zarazy morowej kazał zabić, wszystkie zwłoki następnie chłopscy jeńcy musieli zgromadzić i spalić. Konrad po tym jak ziemia Sandomierska została oczyszczona z buntowników udał się do stoicy gdzie dokonano jego oficjalnej koronacji, kwietniem roku 1428, koronę na głowę nałożył mu jego dobry przyjaciel biskup Gnieźnieński Stefan Mniszek. W czasie swego powrotu do stolicy Konrad wraz ze swą rodziną podziwili dzieło jakiego dokonał Mieszko Potocki, dziesiątki ciał pachołków wśród traktu prowadzącego miasta wywoływało obrzydzenie zapach rozkładających się zwłok wywoływał odruch wymiotny, Amalia żona Konrada zasłabła gdyż niebyła w stanie wytrzymać tego doświadczenia.​

Sam Konrad choć też trudno wytrzymał, w odróżnieniu od swego brata Kazimierza który w czasie wojny z Haliczem doświadczył z pierwszej reki okropności wojny, Konrad nie brał w niej udziału wiec oszczędzone mu było smrodu wojny. Widok ten bardziej przypominał mu o niesubordynacji potockiego, choć pozbawiony dowództwa, zasługiwał na większą kare dlatego też Konrad nakazał jego uwiezienie i konfiskatę majątku, miało to pokazać szlachcie by nie przeciwstawiała się Konradowi oraz jego dowódcą by wykonywali jego rozkazy.



Ostatecznie pod koniec roku 1429 wojna chłopska w Mazowi, doszło do końca, konflikt ten pochłonął niemal tyle samo ofiar co wojna z królestwem Halickim, Konrad zmuszony był do wstrzymania ekspansji terytorialnej na co najmniej 10 bądź 20 lat. Państwo Mazowiecki uniknęło głodu na wielką skale tylko dlatego ze chłopi z północno-zachodniej części państwa nie porzucili swych Pol co za tym idzie było wystarczającą dużo ziarna by wyżywić cala populacje, jednak południe było zniszczone plaga jak i bunt znacznie zmniejszył populacje na tych terenach, stolica Mazowi, Sandomierz znajdował się kiepskim stanie, miasto było w znacznej części zniszczone przez zamieszki jakie miały miejsce. Katedra jaką zaczął wznosić Kazimierz została spalona i niewiele z niej zostało, Konrad nie zamierzał kontynuować tego projektu nakazał jedyne oczyścić plac pod konstrukcje która miała w przyszłość mieć miejsce, w pewnym momencie zastanawiał się czy nie przenieść stolicy ponownie jednak Poznań był w podobnym stanie jeśli nie gorszym a pozostałe miasta Mazowieckie nie były wystarczająco silnie umocnione, wiec zrezygnowano z tego planu. Na ten czas rozpoczęto prace nad odbudową zniszczonej zabudowy.

Ciąg dalszy nastąpi.​

 

Odcinek 75
1430-1435



​

Konrad VI, rozpoczął prace nad uporządkowaniem Sandomierza na przełomie roku 1430-1431, stolica Mazowiecka musiała być posprzątana po zajściach akie miały miejsce w czasie wojny chłopskiej. Architekt zatrudniony przez jego brata Kazimierza Giovani Starenoze, zaproponował całkowita przebudowę miasta jednak Konrad mu odmówił skarbiec Mazowiecki nie był w stanie na ten czas podźwignąć tak wielkiej inwestycji jaka miał w zamyśle Giovani, jednak Konrad w obiecał mu ze w przyszłości zapewne skorzysta z tej propozycji. Konrad jednak miał zamiar zatrudnić całkowicie innego architekta w tym przypadku, Giovani był zbyt kosztowny domagał się najlepszych materiałów z zeznanego świata koszty były by niewyobrażalne.​

Dlatego też Mazowiecki monarcha nie wspomniał nic o tym iż zamierza go zwolnic ze służby, obciął mu za to fundusze które otrzymywał od Korony Mazowieckiej, dane mu przez Kazimierza I, po tym jak Giovani się o tym dowiedział zażądał iż zostaną mu one przywrócone iż bez tych pieniędzy nie był wstanie kontynuować swej pracy, Konrad odpowiedział iż nie jest w stanie tego zrobić i że po zakończeniu jego prac nad odbudowa zniszczonych części Sandomierza będzie zwolniony ze służby, Giovani którego usługi były cenione w całej Europie i władcy bili się o to by go zatrudnić odpowiedział iż niema zamiaru dalej pracować dla Konrada i opuścił dwór w Sandomierzu udając się do Czech gdzie Stanisław I Branowskiego, zaoferował mu bardo intratny kontrakt na budowę nowego kościoła w Pradze.​

Konrad faktycznie miał zamiar w przyszłości przebudować Sandomierz w nowym stylu architektonicznym jaki obecnie propagowany był we Włoszech jednak na razie musiał się zatroszczyć o naprawę finansów Królestwa, do tego właśnie też zatrudnił Jeremiego Lubuskiego, i nakazał mu ściągniecie zalęgłych podatków od wszystkich szlachciców którzy unikali ich płacenia. Szlachcice od zawsze unikali płacenia podatków, Konrad zamierzał to zmienić chłopstwo nie mogło się przeciwstawić gdy do ich wioski przybywał poborca z swymi ludźmi by zebrać należności dla korony, jednak szlachta zazwyczaj odmawiała ich wpuszczenia lub po prostu przekupywała poborców podatkowych by ci dali im spokój, dlatego właśnie zatrudnił on Jeremiego, człowieka o twardym sercu i który nigdy nie przyjął łapówki. Konrad przekazał mu do dyspozycji 5 tysięcy ludzi zaprawionych w bojach weteranów wojny Halickiej jak i powstania chłopskiego i nakazał zebranie pieniędzy należnych się koronie. ​

Jeremi, w imieniu Konrada osobiście jeździł do najbardziej zadłużonych z szlachciców, z około tysiącem danych mu ludzi i żądał płacenia podatków, inaczej dokona on konfiskaty całego mienia jakie posiadała dana rodzina, w tym czasie tez budował podwaliny pod ogólno krajowy systemu zbioru podatków na całym terenie królestwa Mazowieckiego, wszystkie zimie znajdujące się pod władaniem korony, zostały podzielone na strefy podatkowe w których, w każdej miał znajdować się jeden poborca zajmujący się zbieraniem należności, Jeremi samodzielnie wybrał ludzi do tej roboty, dobrach ich tak by każdy z nich wiedział iż wszelkie próby malwersacji zakończyły by się dla nich wyjątkowo kiepsko. Po tym jak jedna z bogatszych i potężniejszych rodzin szlacheckich odmówiła mu zapłacenia swych zobowiązań zaatakował ich dobra i dokonał całkowitej konfiskaty wszystkiego, ich prywatna posiadłość znalazła się pod regularnym oblężeniem, zakończonym zdobyciem posiadłości, Jeremi przyprowadził ich przed oblicze Konrada który dać przykład reszcie krnąbrnych możnowładców, wygnał ich i zarekwirował ich wszystkie dobra.​

​

Kolejnym z pomysłów Konrada było nadanie przywilejów Mazowieckim Żydom, do tej pory ta mniejszość religijna w państwie Mazowieckim zajmowała się handlem i rzemiosłem, kolejni Mazowieccy Cesarze w okresie istnienia Cesarstwa pozwalali na ich działania za niewielkie wręcz symboliczne opłaty, po upadku Cesarstwa tak naprawdę nikt nie zajmował się Żydami, administracja Cesarska przestała istnieć a wraz z nią spis żyjących w Mazowszu wyznawców Jahwe. Pałac w Poznaniu uległ całkowitemu zniszczeniu a wraz z nim archiwa w których znajdowały się olbrzymie zasoby ksiąg, spisów i dokumentów, cześć przetrwała jednak była nie wystarczająca do stworzenia rzetelnej listy. Dla tego Konrad nakazał przeprowadzić powszechny spis wszystkich Żydów na terenie swego państwa, by dowiedzieć się ilu ich jest.​

Do tego zadania został wyznaczony Bartłomiej Luczko, kolejne 5 lat spędził on na przeczesywaniu ziem Mazowieckich w poszukiwaniu wszystkich Żydów i dokonując ich ogólnego spisu dla potrzeb Korony, za możliwość swobodnego praktykowania swej Religi mieli oni płacić nieco większy podatek niż do tej pory nie był on absurdalnie wygórowany, każda Żydowska diaspora miała płacić w przeciągu trzech miesiącu równowartość 10%, całkowitych dochodów swej wspólnoty, zbieraniem tych pieniędzy miał zająć się Jeremi oraz to on dokonywał szacunkowego określenia wartości majątku posiadanego przez członków danej wspólnoty. Żydzi słyszeli o jego reputacji i bez większych problemów dokonywali opłat w stosunku do Korony Mazowieckiej. Ich sytuacja była i tak o wiele lepsza niż w innych krajach byłego Cesarstwa, w Smoleńsku czy Połocku regularne były obecnie pogromy Żydów w których katolickie tłumy mordowały cale rodziny. W Republice Mołdawskiej natomiast zabroniono Żydom praktykowanie handlu a kupcom Żydowskim zarekwirowano ich towary i majątku, wiec wielu z nich ruszyło do Królestwa Mazowieckiego licząc na protekcje ze strony Konrada, ten przyjmował ich pod warunkiem płacenia podatków dawał też czas nowo przybyłym ze wschodu dokładnie okres od 10 do 15 lat na staniecie na nogi nim zostaną oni opodatkowani.​

​

W tym też czasie Konrad który nie mógł sobie pozwolić na poprowadzenie konfliktów zbrojnego w celu poszerzenia granic Mazowieckich rozpoczął działania dyplomatyczne na duża skale. Swego najstarszego syna Karola który wchodził już w wiek męski zaręczył z córką Króla Liwońskiego Eustachego I Warontoka, Elżbieta Warontok jego najstarsza córka przybyła do Sandomierza 2 lipca 1433 roku, ceremonia ślubna Karola i Elżbiety miała miejsce w kilka dni później. Drugi z synów Bolesława ożenił się z drugą córką księcia Chrobackiego Matiasa III Lubockiego. Konrad następnie porozumiał się z Matiasem w sprawie sojuszu militarnego, książę Chrobacki który żył w ciągłym zagrożeniu ze strony potężniejszych sąsiadów, w tym wypadku głównie Królestwa Awarskiego które dokonywało już kilku nieudanych prób włączenia jego ziem do swej domeny. Odpowiedź Chrobacka była zgodna z przewidywaniami Mazowieckiego władcy zgodzili się oni na sojusz proponowany przez Konrada, doszło także do podpisania sojuszu militarnego z Królestwem Liwońskim.​

​

W roku 1434, dokładnie w listopadzie 23 dania tego miesiąca Jarosława I Lubuski zmarł, był on księciem Łużyckim którego w tym księstwie osadził ojciec Konrada Jerzy I, po tym jak pokonał on wojska Zdzisława II. Jarosław zmarł bez żadnego męskiego potomka a jego jedyna córka zmarła w kilka miesięcy po swym ojcu, Ne pozostawiając po sobie żadnego innego dziedzica, związku z tym Konrad mógł wyznaczyć nowego księcia Łużyckiego który miał sprawować władzę nad Łużycami, jednak zamiast ego postanowił on bezpośrednim przyłączeniu tego księstwa do Królestwa Mazowieckiego. Dawało mu to nowe zimie bez potrzeby zbrojnej ich aneksji podanych do opodatkowania a przede wszystkim skarbiec księstwa który był w doskonałym stanie, dzięki temu Konrad zyskał nowe tak potrzebne mu pieniądze.​

​

Stan finansów po pięciu latach znacznie się poprawił i Konrad był w stanie odetchnąć do tej pory niemal każdą swą chwile poświęcał pracy związanej z uzdrowieniem stanu skarbu, teraz jednak mógł już odetchnąć zarazem ściągalność podatków od ubogich jak i bogatych podanych znacznie wzrosła, chłopstwo nie było z tego powodu zadowolone a tym bardziej szlachta która chciała za wszelka cenę uniknąć utraty swych olbrzymich fortun, jednak 5 tysięczne siły, w postaci weteranów z czasów poprzednich konfliktów, zapewniły tak potrzebny strumień złota i srebra. Konrad był wstanie teraz zorganizować turniej rycerski miał zamiar zrobić to by uczcić pamięć swego zmarłego ojca i brata, na polach otaczających Sandomierz nakazał postawienie areny turniejowej oraz trybun dla widzów.​

Spektakl jaki odbył się w kilka miesięcy później przypomniał wielu od dawnych turniejach organizowanych przez Cesarzy Mazowieckich, przepych i splendor tamtych wydarzeń był trudny do zapomnienia a wielu uczestników jak i widzów pamiętało jeszcze to wszystko, sam Konrad, nigdy nie był świadkiem żadnego z tych turniej urodził się w czasie wojny z Timurem i nie dane mu było obejrzenia takiego przestawienia. Jednak jego sędziwy 65 letni Marszałek Bolek Sabowski wiele razy opowiadał mu jak triumfował w zawodach w czasie turnieju mającego miejsce w czasie panowania Władysława II, turniej który zorganizował Konrad VI, był jednym z ostatnich na ziemiach Mazowieckich kultura jak i kodeks rycerski niestety zamierał a wraz z nim honor pojedynko i bitew w całej Europie.​

Ciąg dalszy nastąpi.​

 

​

Odcinek 76
1435-1439

​

Konrad miał zamiar przeprowadzić reformę militarna, do tej pory armia jaką dysponował składała się w większości z pospolitego ruszenia w postaci Mazowieckich rycerzy służących pod jego sztandarem, przybywających na jego wezwanie. Miał zamiar on stworzyć siły na wzór tych jakimi dysponował Cesarz Mazowiecki, w okresie swej świetności mili oni pod swa kontrola 50 tysięczną drużynę Cesarska tak zwaną gwardie Cesarską, była to zawodowa armia składająca się z Chorogowi podległych Cesarzowi w całości opłacanych przez niego. Konrad powołał właśnie na ten wzór nowa armie Mazowiecka składającą się z 40 tysięcy zbrojnych, podzielonych na dwie amie liczące po 20 tysięcy ludzi. ​

W skład każdej z tych armii wchodziło po 10 tysięcy lekko jak i ciężko zbrojnych piechurów, a także z 5 tysięcy ciężko zbrojnych rycerzy, mających Stanowic główną sile tych armii, pozostałe 5 tysięcy ludzi byli to głównie żołnierze zwiani z logistyka jak i obsługą kolubryn oraz innych machin oblężniczych. Nowa całkowicie zależna armia od Konrada VI opłacana z skarbca Królewskiego, była gotowa pod koniec roku 1437, w dużej większości składa się z weteranów wojny Halickiej jak i powstania chłopskiego, ludzie ci stanowili trzon tej nowej armii Mazowieckiej. Nabór do tych armii polegał zasadzie iż do kawalerii mogli wstępować szlachetnie urodzeni, ciężka kawaleria składała się wyłącznie z synów zamożnych rodów Mazowieckich, drugich lub trzecich, pierworodni zazwyczaj służyli w elitarnej gwardii królewskiej. ​

Do jednostek pieszych jak i pomocniczych rekrutowani byli mieszczanie oraz chłopi, zazwyczaj bezpośrednio z ziem należących do korony Mazowieckiej, była to możliwość dla wielodzietnych rodzin chłopskich jak i mieszczańskich posiadających wielu synów na znalezienie im zajęcia, gdyż wedle prawa Królewskiego jedynie najstarszy syn mógł pozostać na gospodarce młodsi mogli w wypadku jego śmierci, jednak w większości wypadków musieli oni szukać dla siebie innych zajęć, w większości wypadków znajdowali zatrudnienie w majątkach szlacheckich, jednak wieku teraz korzystało z okazji i wstępowało do chorągwi pieszych Mazowieckich, byli zaciągani na okres 15 lat, jeżeli przeżyli mili dostawać od korony własne gospodarstwo, ten pomysł Konrad zapożyczył od Rzymian którzy nagradzali swych weteranów ziemią. Nowa 40 tysięczną armia jednak nieostała przez Konrada nigdy użyta w boju planował on rozpocząć drugi konflikt z Królestwem Halickim, jednak dopiero w kolejnych latach atak miał być przeprowadzony w latach 1441-1442.



Konrad postawił zaczekać gdyż w danym momencie nie czuł że jest jeszcze gotowy, świeżo sformowane chorągwie musiały być przygotowane. Dlatego kontynuował on swą politykę zagraniczna której celem było poszarzenie kontroli Mazowii nad okolicznymi księstwami, swego bratanka Krzysztofa zaręczył z Ingrid córką księcia Gotlandzkiego Karla I, udało mu się tez jednocześnie podpisać sojusz militarny. W planach Konrada Gotlandia odgrywała istotną role, była ona strategicznie położona na Bałtyku. ​

Kontynuował on też dobre relacje z księstwem Pomorsko-Meklemburskim jak i Królestwem Węgierskim, swe dwie najstarsze córki wydał za krewnych Króla Mazowieckiego jak i księcia Pomorskiego. Zapewniało mu to dobre stosunki z obydwoma państwami, podpisane były także dalsze traktaty sojusznicze z nimi. Węgrzy jednak nadal posiadali sojusz z Haliczem co było dla Konrada problemem jego plany ekspansji terytorium Mazowieckiego kosztem Halicza spotkały by się z odpowiedziom ze strony Węgier z którymi Konrad chciał utrzymać dobre stosunku jak i sojusz militarny. ​

Najmłodsza z córek Konrada, Justyna poślubiła następcę tronu Czeskiego, Stefana Maliszkę, był to kolejny z kroków Konrada dla osłabienia pozycji Halicza, Zygmunt III Czartoryski obecny władca Halicki próbował zawrzeć sojusz militarny z Czechami który wymierzony miał być w Mazowię. Konrad które udało się dowiedzieć się o zamiar Zygmunta dzięki swym szpiegom którzy obecni byli na dworze Halickim i donosili mu o tym co działo się w Haliczu. Konradowi udało się porozumieć z Władysławem II Maliszką, obecnym królem Czeskim, by ten nie zawierał sojuszu z Haliczem gdyż wymusiło by konflikt pomiędzy Pragą a Sandomierzem. Konrad liczył iż ta aluzja dotrze do Zygmunta i rzeczywiście, Czechy odrzuciły propozycje sojuszy z Haliczem, ale zawarły go po śmierci Konrada VI, czego nie przewidział Mazowiecki władca.

​

W październiku roku 1436, książę Gotlandzki Karl I Swenker, wyraził zgodę na złożenia hołdu lennego Konradowi VI, Gotlandia była osamotnionym i mały państwem na wyspie pośrodku morza Bałtyckiego. Po tym jak Zakon Krzyżacki został pokonany w wojnie w latach 1414-1421, przez połączone siły Duńsko-Szwedzkie, Gotlandia uzyskała niezależność od Krzyżaków których była lennem, jednak zarazem Szwecja jak i Livonia oraz Dania widziały by ją pod swym panowaniem. Zdając sobie z tego sprawę Karl zgodził się na złożenie hołdu lennego Konradowi VI. Zyskanie Gotlandii jako lenno było dla Konrada ważne, teraz Mazowiecka kontrolo and Bałtykiem znacznie się zwiększyła, dostęp do portów na Gotlandii, ułatwiał kontrole nad basem morza Bałtyckiego. ​

W dwa miesiące później natomiast do Sandomierza przybył książę Chrobacki Matias III Lubocki, uroczyście na rynku składa on pokłon i przyrzeka wierności kornie Mazowieckiej stając się podobnie jak Gotlandia Lennem Królestwa Mazowieckiego. Konrad zapewnił Matioasowi iż w ramach Zjednoczonego Królestwa Mazowieckiego jego księstwo będzie miało status marchii południowo-wschodniej, co sprawiało że nie mogło ono zostać włączone z do ziem Mazowieckich dopóki ten status nie zostanie zmieniony a taka zgodę musiała być wyrażona przez obecnie panującego władcę Chrobackiego. Matias tylko dlatego złożył hołd iż Konrad zapewnił go o statusie jego władztwa, w innym razie nigdy by się niezgodzie złożyć hołdu lennego. ​

Konrad który był zadowolony z swych działań dyplomatycznych, to on właśnie wprowadził pojecie Zjednoczone Królestwo Mazowieckie, ziemie bezpośrednio władane przez Konrada tworzyły Królestwo Mazowieckie, natomiast lenna oraz marchie podległe jego kontroli lecz władane przez samodzielnych władców stanowiły lenna Mazowiecki, s ich ramach istniały Marchie które posiadały specjalnymi przywilejami, nie musiały płacić daniny Koronie Mazowieckiej oraz mogły dysponować większymi silami zbrojnymi jak i nie mogły zostać włączone do Mazowii bez cofnięcia statusu Marchii.



20 maja 1438 roku, Konrad zatrudnił nowego architekta, Andel Kahl, pochodził Saksonii gdzie zdobył uznanie, Konrad zlecił mu zaplanowanie renowacji Sandomierza tak by stolica stała się wspaniałym miastem w stylu renesansowym. Kahl zaproponował budowę nowych ulic jak i wielu fontann, które miały odświeżyć wygląd Sandomierza oraz nadać mu nowych renesansowy charakter. Andel planował iż budynki użyteczności publicznej zostaną w większość przebudowane by koszary, sady, oraz inne miały cechować się cechuje zwartość planu, prostota, czytelność i harmonia bryły wyraźnie opartej na ziemi. Rytm płaszczyźnie nadawać mają linie schodów, gzymsów, balustrad, które sprawiają wrażenie lekko wygiętych łuków.​

Powrót do detali oraz form stosowanych w architekturze klasycznej nie był jej ślepym naśladowaniem, Kahl proponował odejście od ostro zarysowanych, gotyckich łuków, które zastępuje się formami półkolistymi. Dekoracje płaszczyzn zostają podporządkowana układom konstrukcyjnym. Kahl dużo uwagi poświęcał by kompozycja jego dzieł współgrała z otoczeniem. Koszty jakie zostały przedstawione Konradowi były do przyjęcia jednak prace nad nowym wglądem stolicy miały potrwać następne dziesięciolecia i Kahl potwierdził Konradowi że zapewne żaden z nich nie dożyje by ujrzeć owoce tej pracy, mimo to przedsięwzięcia miało stać się dziedzictwem Konrada VI dla potomnych, a Sandomierz jednym z najpiękniejszych miast w całej Europie.

​

Konrad VI, Mazowiecki monarcha od wielu tygodni cierpiał z powodu wysokiej gorączki która niepozwalała mu wyjść ze łoża, w jego imieniu władzę sprawował jego syn Karol wraz ze swą matką Amalią Laszlo oraz małżonką Elżbietą Worontok. Choroba jaka miała zaatakować Konrada była przez medyków nadwornych trudna do stwierdzenia żaden z nich nie potrafił stwierdzić dokładnie z czym mieli do czynienia, jednak każdy odrzucał możliwość otrucia jego wysokości. Konrada VI zmarł w czerwcu roku 1439, pozostawiając tron swemu najstarszemu synowi.

Na początku swego panowania Konrad VI musiał opanować powstanie chłopskie które ogarnęło spore obszary południowo-wschodniej Mazowii, dzięki skutecznym działaniom zbrojnym oraz obniżeniu podatków udało mu się opanować ten konflikt. Kolejne lata jego rządów przebiegły na rozwoju gospodarczym oraz udanej polityce zagranicznej dziki której udało się księstwo Gotlandii i Chrobatii uczynić lennami Królestwa Mazowieckiego, śmierć Jarosława I włączyła księstwo Łużyckie bezpośrednio do Mazowii. Karol I Czartoryski został koronowany lipcem na nowego Króla Mazowieckiego.​

 

Odcinek 77
1439-1445



Karol I Czartoryski, pierworodny syn Konrada VI, po śmierci swego ojca zasiadł na Mazowieckim tronie w sierpniu roku 1439. Karol nie posiadał zmysłu militarnego podobnego do swego ojca sztuka wojenna niebyła jego mocną stroną mimo wszystko zamierzał zrealizować plany swego ojca o wojnie z Haliczem. Duże lepiej odnajdywał się w kwestiach administracyjnych, zarządzanie finansami jak ziemiami Mazowieckim od dawna było jednym z jego ulubionych zajęć, za życia Konrada pomagał mu w tych kwestiach, niestety dyplomatą był nad wyraz miernym nie miał wyczucia w tych kwestiach i musiał polegać na swych wiernych ambasadorach którzy doradzali mu w swe że polityki zagranicznej. Małżonka Karola, Elżbieta Wrontek córka zmarłego już Króla Liwońskiego Eustachego I Warontoka, pomagała swemu mężowi z całych sił.​

Karol, polegał w kwestiach militarnych na dwóch dowódcach którzy byli Władysławie Potockim oraz Kazimierzu Sanguszko, obydwaj swe stanowiska zawdzięczali Konradowi VI, których mianował. Jednak Karol wiedział że bez ich pomocy jego plany o wojnie z Haliczem mogą zakończyć się porażką. Kazimierz Sanguszko i Władysław mieli skoordynować swoje działanie i armie jakimi dowodzili w czasie wybuchu tej wojny, obydwaj dostali po 20 tysięcy ludzi do swej dyspozycji i czekali na rozkazy Karola.



Karol i Elżbieta, posiadali czwórkę dzieci dwóch synów oraz dwie córki: Przemysława, Jana, Karolinę, Władysławę. Najstarszy syn Karola, Przemysław od najmłodszych lat wykazywał się niezwykle uzdolnionym dzieckiem. W wieku 5 lat zostało to odkryte przez nauczycieli Przemysława którzy z wielkim podziwem jak w przeciągu kilku miesięcy opanował on umiejętność pisania i czytania Łacińskich ksiąg. Konrad VI dowiedziawszy się o tym iż jego wnuk może być urodzonym geniuszem sprowadził na dwór Maćka Lubo. Maćko od lat był uznawany za jednego z najlepiej wykształconych ludzi w Królestwie Mazowieckim, posługiwał się Łaciną jak i Greką, potrafił cytować dzieła Arystotelesa, Eurypidesa oraz innych zarazem Rzymskich jak Greckich filozofów, matematyków czy poetów.​

Teraz ponownie mógł znaleźć się w łaskach dworu królewskiego w Sandomierzu, po śmierci Jerzego I, Kazimierz z powodu kłótni z Maćkiem wydalił go z Sandomierza, ten udał się do Poznania gdzie zdobył posadę rektora na Uniwersytecie Poznańskim, jednak Uniwersytet założony za Cesarstwa po jego upadku podupadł i bez wsparcia ze strony korony Mazowieckiej, jego status cały czas się pogarszał. Maćko na audiencji u Konrad wyraził zgodę na bycie osobistym nauczycielem Przemysława, sam doszedł do wniosku po spotkaniu tego chłopca iż drzemie w nim potencjał wielkości. Jednak za swą pomoc oczekiwał od Mazowieckiego monarchy iż ten wznowi wsparcie dla Uniwersytetu Poznańskiego, który znajdował się w opłakanym stanie, Konrad wyraził zgodę, i tak ostatnie swe lata 56 letni Maćko Lubo spędził na kształceniu Przemysława, który pochłaniał wiedzę w zastraszającym tempie gdy osiągnął on 14 lat Maćka nie miał go już czego nauczyć gdyż przekazał mu wszystko co wiedział. W tedy też Przemysław udał się do swego ojca by ten wyraził zgodę na jego podróż do Konstantynopola gdzie zamierzał zgłębiać tajniki antycznej wiedzy pozostawionej przez Rzymian oraz Greków.



Karol zgodził się na prośbę swego syna ale najpierw miał on poślubić najstarszą i jedyna córkę Księcia Pomorsko-Meklemburskiego, Jolanta Tarnowska była jedyną córką Ludwika III Tarnowskiego. Przemysław który znajdował się w wieku zainteresowania płcią przeciwną, jednak zrozumiał on zamiary swego ojca a raczej jego doradców, Ludwik III posiadał jednego syna który był chorowity i mógł umrzeć w każdej chwili w takim wypadku tron po jego śmierci przypadł by jego córce Jolancie co zaowocowało by powstaniem unii personalnej pomiędzy obydwoma państwami. Przemysław zgodził się zadając sobie sprawę z planów swego ojca, na zawarcie tego mariażu nim wyruszył do Konstantynopola.​

Ceremonia miała miejsce w roku 1442, Przemysław obecnie 16 letni młodzian wziął sobie za żonę Jolantę, która okazała się nad wyraz nadobna białogłową, była kobieta swej epoki jej ojciec Ludwik III postarał się by odebrała najlepsze możliwe wykształcenie, do tego celu sprowadzał dla niej ludzi z całej Europy. Jednak przede wszystkim tym co olśniewało wielu była jej niebywała uroda Przemysław porównał jej piękno z tym pogańskiej Rzymskiej bogini Wenus, po pokładzinach Przemysław wyruszył do Konstantynopola gdzie spędził 4 lata swego życia nim powrócił do Sandomierza w roku 1446. Jolanta w dziewięć miesięcy po pokładzinach urodziła syna , pierwszego wnuka Karola, chłopiec otrzymał na imię Zygmunt miał w przyszłości zasiąść na Mazowieckim tronie. Brat Przemysława, Jan poślubił córkę Króla Duńskiego, Swena IV, dwie córki natomiast wżenione zostały w rodziny panujące Królestwa Trapezuntu oraz Akwitanii.



W roku 1441, w Republice Gdańskiej doszło do niepokojów, chłopi jak i mieszczanie zadali od władz Republiki większych swobód i przywilejów, mieszczanie jak i chłopi płacili za możliwość transportu swych dóbr do portu absurdalne sumy pieniędzy. Najbogatsze rodziny kupieckie starały się kontrolować całkowicie przepływ towarów przez port i starały się jak najwięcej zarobić na tym, co oczywiście powodowało coraz bardziej rosnące niezadowolenie wśród mieszczan i chłopstwa. W dwa lata później wynikła rebelia mieszczan i chłopów skierowana przeciwko władzą Republiki Gdańskiej, najemnicy Gdańscy zdołali stłumić je w samym mieście jednak okolice Gdańska, opanowane były przez zbuntowanych chłopów.​

Karol którego lennem była Republika Gdańska postanowił interweniować, wysłał on do Gdańska wsparcie finansowe oraz kila tysięcy ludzi, zarazem Karol zażądał od Gdańska by ten zmniejszył opłaty za wożenie towarów do miasta. Władze Gdańska początkowo nie chciały się ugiąć pod żądaniami Karola. Jednak gdy 40 tysięczna armia Mazowiecka pod dowództwem Kazimierza Sanguszko, Kupcy Gdańscy bez większych możliwości manewru musieli przystać na propozycje Karola i obniżyli opłaty za wóz towarów do swego miasta, teraz towary podlegały jedynie opłacie 10% swej wartości a nie jak dotychczas 45%. Pozwoliło to nie tylko zakończyć konflikt zewnętrzny ale także zwiększyć obrót towarami produkowanymi w Mazowszu, niemal wszystkie dobra jakie były wytwarzane w Królestwie Mazowieckim sprzedawane były w Gdańsku gdzie następnie transportowane były drogą morską do innych krajów Europejskich.



Z powodów problemów w Gdańsku Karol zmuszony został do opóźnienia swej wojny z Haliczem, 40 tysięczna armia mazowiecka została przygotowana na przełomie roku 1441-1442 do wojny. Karol liczył na szybkie zwycięstwo Królestwo Węgrów-Krymskich, zapewniało go iż nie wesprze Halicza tym razem ich ostania pomoc zakończyła się dla nich porażką i śmiercią wielu tysięcy swych ludzi tym razem zapewnili Karola o swej neutralności. Problemem było królestwo Czeskie, mimo porozumień i paktów z Konradem VI dokonali oni zawarcia sojuszu militarne z Haliczem. Karol zamierzał najpierw skupić się na pokonani Halicza, wojska mazowieckie miały skupić się na pobiciu królestwa Halickiego natomiast połączone siły książąt lennych Mazowsza Śląska Braniboru (Brandenburgii), Chrobatii oraz Gotlandii na powstrzymywaniu wojsk Czeskich przed wkroczeniem na tereny Mazowieckie.



Dwie 20 tysięczne armie Mazowieckie, zajmowały w kolejnych miesiącach miasto za miastem nie napotykając oporu ze strony Halicza, jednak połączone książąt lennych nie wystarczyły do powstrzymania wojsk Czeskich które zdołały przełamać ich opór na Śląsku i kierowały się w stronę Kalisza. Pod tym właśnie miastem 20 tysięczna armia pod dowództwem Kazimierz Sanguszko, starła się z Czechami 30 tysięczna armia Czeska miała początkom przewagę jednak posiłki wysłane przez Karola w postaci chorągwi zaciężnej liczącej 10 tysięcy zbrojnych, głownie Kijowskich najemników, oraz 15 tysięczne pozostałości sił lenników Mazowieckich przechyliły szale zwycięstwa na stronę Kazimierza. Armia Czeska została rozbita i musiała ratować się ucieczka do Kłodzka, gdzie też podążał za nią Kazimierza jednak wieści o porażce Władysława który stal się z 25 tysięczna armia Halicza na Wołyniu i został pokonany zmusiły Kazimierza do zrezygnowania z tego pościgu.​

Karol w tym czasie zawarł z Czechami biały pokój, porozumienie to dawało wolna rękę wszystkim siłą Mazowieckim na skupieniu się wyłącznie na Haliczu. Dalsze walki trwały aż do roku 1445, w ich trakcie doszło do kilku mniejszych bitew jednak żadna nie była rozstrzygająca. Dopiero w kwietniu roku 1445 wojska Mazowiecki zdołały wymusić siły Halicza do bitwy na swoich zasadach połączone 40 tysięczne wojska Mazowieckie pod dowództwem Władysława i Kazimierza dokonały pogromu 30 tysięcznej armii Halickiej w okolicach Włodzimierza, po tym zwycięstwie dalszy opór ze strony Halicza całkowicie ustąpił i nastąpiły rokowania pokojowe trwające aż do Listopada.



Wojna zakończyła się po 3 latach walk 22 listopada roku 1445, wysłannicy Karola podpisali traktu pokojowy z przedstawicielami Henryka II Czarnieckiego, negocjacje jak i oficjalne podpisanie miało miejsce na Wołyniu, pokój ten dlatego nazywany był potniej Wołyńskim. Halicz zrzekał się ziemi Wołyńskiej, Ostrogowskiej, Bereżnej, Włodzimierskiej oraz Kowelskiej. Ponadto Halicz zrzekał się swych roszczeń do ziemi Podolskiej, i musiał wypłacić Mazowszu nie bagatelną sumę 443 tysięcy złotych w srebrze. Karol był zadowolony z tego porozumienia pokojowego Halicz został zmiażdżony i pozostały mu ledwie 3 prowincje, jako rywal Henryk II stracił jakie kol wiek znaczenie, teraz Karol mógł skupić się na Wielkim księstwie Litewskim. Litwa wchłonęła w tym czasie księstwo Pruskie oraz zawarła sojusze z księstwem Połockim oraz Smoleńskim. Wojna z Litwą była by dla Karola kolejnym krokiem w odbudowie potęgi Mazowsza a może nawet Cesarstwa, co prawda marzenie to spełnili by dopiero jego następcy.

Ciąg Dalszy Nastąpi. ​

 

Odcinek 78
1445-1451

​

Zwycięska kampania wojenna przeciw Haliczowi, zwiększyła znacznie prestiż Karola I w oczach swych podanych, wielu Mazowieckich szlachciców widziało by powrót Cesarstwa Mazowieckiego. Karol wiedział że powrót do tamtych dni wielkiej chwały i potęgi będą czasochłonne, zapewne ich nigdy sam nie dożyje, jednak jego pierworodny syn Przemysław który powrócił z Konstantynopola zapewne już tak. Przemysław po spędzeniu czterech lat w stolicy Epiru powrócił do Mazowsza z głowa wypełnioną wiedza pozostawiona przez starożytnych, pierwszą z rzeczy jaka zaproponował swemu ojcu było przeprowadzenie reformy monetarnej, Mazowsze nadal posługiwało się monetami z okresu Cesarstwa Mazowieckiego, potrzebna była nowa waluta gdyż monety Cesarskie były bite w srebrze i zlocie wysokiej próby, co było dla Cesarstwa Mazowieckiego opłacalne jednak dla królestwa mazowieckiego już nie.

Monety miały posiadać na awersie podobiznę Karola I a na rewersie czarnego Orla Mazowieckiego, wprowadzone by zostały monety miedziane, w wypadku monet ze srebra i złota dokonano by zmniejszeniach i próby oraz kosztów produkcji. Zmniejszona by też została ich ilość, wprowadzona miała też zostać moneta groszowa, jeden zloty srebrny miał być równo warty 56 groszy miedzianych lub 26 groszy srebrnych, złoty bity w zlocie miał posiadać równowartość 106 groszy w miedzi oraz 56 groszy w srebrze. Karol przystał na propozycje swego syna uregulowanie kwestii monetarnych w Królestwie Mazowieckim było kwestią zapominana przez poprzedników, jednak była to sprawa ważna i istotna z punktu ekonomicznego i administracyjnego. Zapobiegała malwersacja jak i korupcji.



Przemysław otrzymał od Karola posiadłość w okolicach Kalisza gdzie przeprowadził się ze swa małżonką i kilkuletnim Zygmuntem, niedługo potem rodzina księcia się powiększyła o kolejnego syna i córki, Przemysław i Jolanta dochowali się drugiego syna Aleksandra, oraz trzech córek Katarzyny, Scholastyki, Jadwigi. Przemysław w tym czasie pomagał Andelowi Kahlowi, renowacja Sandomierza posuwała się powoli, Kahl którego zatrudnił ojciec Karola, Konrad VI, był bardzo skrupulatny w swej pracy. Przemysław który od powrotu z Konstantynopola zainteresował się jego pracą zaproponował mu pomoc, Kahl za wsparcie księcia miał wziąć 5 Mazowieckich architekt jako swych podopiecznych ,Przemysław nalegał by przekazał im wszelką wiedze na team sztuki budowlanej, w zamian Przemysław miał zwiększyć jego budżet przy tym znacznie powiększyć otrzymywana od korony mazowieckiej i Karola I place za swą służbę. Kahl przystał na propozycje księcia zarazem przedstawiając mu pomysł na upiększenie rynku Sandomierskiego, rynek główny stolicy miał zostać otoczony przez kwadrat kolumn w stylu antycznym pod którymi kupcy mogli by się schronić przed deszczem i prowadząc interesy. Przemysław zaproponował by kolumny przypominały te jakie zobaczył w Atenach, Partenon który obejrzał w czasie swej krótkiej wizyty w stolicy niegdyś państwa miasta Greckiego wywarł na nim spore wrażenie.

Kahl był zaskoczony propozycja Przemysława, jednak szybko się zgodził oczywiście kolumnada nie mogła być wysokości 11 metrów tylko niższa, 3,5 metrowe kolumny miały wystarczyć, w centrum rynku natomiast miał zostać zlokalizowany posag na cokole, Przemysław i Kahal nie mogli dojść do porozumienia kto miał się na nim znaleźć. Andel nalegał by był to Karol I jednak Przemysław zaproponował Jerzego I, i to właśnie jego propozycja przeszła, Karol I jak i Przemysław doszli do winsoku razem iż zbudowanie pomnika upamiętniającego Jerzego I byłoby najbardziej odpowiednim sposobem upamiętniania go. Jerzy pierwszy osadził ich dynastie na Mazowieckim tronie, a także uratował królestwo mazowieckie bo gdyby nie jego interwencja książę Łużycki spalił doszczętnie Poznań i przywłaszczył by sobie zimie Mazowsza. Pod cokołem znajdować by się miała wymyślana fontanna z zdobieniami przedstawiającymi motywy ze starożytnego Rzymu, sam pomnik miał zostać wykonany z litego głazu marmury sprowadzanego z Italii. Z placu miały prowadzić cztery wyjęci skierowane w cztery strony świata, w stronę północną prowadziła by na ciągle znajdującą się w budowie katedrę ufundowana przez Kazimierza I.



Do Sandomierza dotarły wieści o śmierci zakonnicy zwanej Scholastyka z Lubsza, ta kobieta za swego życia miała mieć objawienia najświętszej Marii panny matki Jezusa Chrystusa. W czasie swego żywota przemierzała tereny królestwa mazowieckiego i otaczających je ziem szerząc słowo Borze bezpośrednio przekazywane jej przez Maryję. Pomagała ona także ubogich chorych, zakon w którym służyła istniał w Mazowszu od niemal 150 lat i założony został za czasów Cesarstwa. Scholastyka miała swój udział w wojnie chłopskiej za panowania Kazimierza I i Konrada VI, po porażce chłopów to ona zajęła się chorymi i rannymi opatrując i kurując ich, udało się jej obronić sporą część z tych chłopów przed Przyjemskim po bitwie pod Grabowcem, stanęła ona w obronie tych z chłopów którzy byli zarażeni morem i nie mogli się Bronic gdy ludzi Przyjemskiego wkroczyli do ich obozowiska.

Przyjemski zgładził większość chorych z tych chłopów którzy dostali się w jego ręce jednak ci dzięki odwadze Scholastyki wymknęli się z pod jego miecza, ponadto rozkazy Konrada VI, ograniczały jego działania. Gdy w roku 1444 Scholastyka zmarła miejsce jej pochowku stało się miejscem pielgrzymek gdyż modlitwa wstawiennicza w tym miejscu miała ponoć leczyć chorych, Karol któremu doniesiono o tych rzekomych cudach zwrócił się do Biskupa Gnieźnieńskiego o rade ten stwierdził iż świętość tej kobiety jest niezaprzeczalna i ze Karol powinien wysłać do Watykanu prośbę o ogłoszenie Scholastyki Świętą.



Karol w listopadzie roku 1450 postanowił o zaatakowania Wielkiego Księstwa Litewskiego, armie Mazowieckie liczące 40 tysięcy ludzi jak i wojska lenników Karola liczące 15 tysięcy ludzi miały za swój cel obrać Suwałki, miasto to jak i Nowogródek czy też inne obszary przygraniczne były kwestią sporną pomiędzy Karolem I a Zygmuntem II Łobaczewskim, Wielkie księstwo Litewskie nie uznawało roszczeń Królestwa Mazowieckiego do tych obszarów jak i do całości swych ziem które wchodziły w skład I Cesarstwa Mazowieckiego. Powód do wojny był dla Karola prosty przywożenie tych terytoriów do Mazowsza, 55 tysięczna armia Mazowiecka powinna sobie poradzić z Litwinami, połączone siły Litwy oraz jej sojuszników Połocka i Smoleńska szacowane były przez dowódców Karola w 45-50 tysiącach ludzi.

Karol postanowi ponownie nająć chorągiew zaciężną z Kijowa, 10 tysięcy ludzi wraz z siłami książąt Śląskiego oraz Braniborskiego miało zająć Królewiec oraz Mazury, gdy w tym samym czasie wojska pod dowództwem Kazimierza Sanguszko miały dokonać ataku na Suwałki i Nowogródek. Karol po wydaniu ostatnich poleceń swym dowódcą oraz generałom udał się na wielkie Królewskie polowanie organizowane co roku od niemal początku istnienia państwa Mazowieckiego. Historia wielkich polowań sięga 9-10 wieku pierwszymi ich organizatorami byli przedstawiciele z dynastii Mazurskiej(Mazowieckiej).

Pierwsze miało zostać zorganizowana przez Bezpryma I w roku 896, od tamtego czasu była to niemal coroczna tradycja Mazowiecka, jedynie konflikty na wielka skale w który władcy Mazowsza samodzielnie prowadzili swe armie powodował brak ich organizacji. Nawet wówczas jednak miały one miejsce gdyż małżonki jak i dzieci Królów i Cesarzy Mazowieckich dokonywali ich organizowania. W czasie I Cesarstwa Mazowieckiego wielkie polowanie zajmowało niemal cały miesiąc i w czasie jego trwania zostawały zabite dziesiątki jeśli nie setki zwierząt głównie: jeleni, dzików, łosi, niedźwiedzi oraz Turów. W tamtych czasach było to jedno z najważniejszych spotkań towarzyskich szlachta i możnowładcy Mazowieccy musieli być obecni by wkupić się w łaski panującego Cesarza. Obecnie wielkie polowanie utraciło splendor tego z przed upadku Cesarstwa, jednak nadal stanowiło ważne wydarzenie i było integralna częścią życia Mazowieckich władców jak i ich dziedzictwa, w późniejszym okresie historii stało się jedną z integralnych części kultury Mazowieckiej.



Karol I, w czasie jednego z królewskich polowań, zorganizowanych na jesieni roku 1450. W trakcie tego polowania Karol napotkał potężnego Tura. Tury znajdowały się pod ochrona ze strony Cesarstwa mazowieckiego od roku 1360, kiedy Władysław II wydał specjalny edykt chroniący wszystkie Tury na ziemiach Cesarstwa Mazowieckiego, zwierzęta te znalazły się pod ochrona ze strony korony Cesarskiej. Przywilej polowania na nie był jedynie w rękach wielkich książąt Cesarstwa, jednak nie mogli oni zabić więcej niż 10 sztuk rocznie. Od upadku Cesarstwa Mazowieckiego Tury straciły ochronę ze strony korony Cesarskiej.

Dopiero Konrad VI ojciec Karola I, wprowadził w życie edykt podobny do tego Władysława II, Tury znajdujące się na terenach Królestwa Mazowieckie znajdowały się pod ochrona ze strony Korny Mazowieckiej i polowanie na nie było zabronione, jedynie członkowie rodziny królewskiej posiadali ten przywilej. Od stuleci populacja Turów na obszarach Europejskich spadała, działania Cesarzy Mazowieckich zahamowały ten proces i sprawiły iż na ziemiach I Cesarstwa Mazowieckiego istniała duża populacja tych zwierząt, po jego upadku sytuacja ta się zmieniła gdyż rozpad Cesarstwa pozostawiał Tury na łasce, możnowładców byłego już Cesarstwa.

Karol widząc to wspaniałe zwierze, postanowił iż jego łeb będzie idealną ozdobą dla Zamku Sandomierskiego, jednak szybko przekonał się że Tury była nad wyraz niebezpiecznymi zwierzętami, spłoszony zwierz zaszarżował jego stronę zwalając go z konia który czmychnął przed potężnym Turem. Życie Karol uratowali jego słudzy którzy odgonili Tura jednak, upadek Mazowieckiego władcy z konia był dla niego śmiertelny Karol stracił czucie w dolnej części ciała. Kolejne miesiące w Sandomierzu pogarszały tylko jego stan zdrowia, medycy usiłujący mu pomoc donieśli Przemysławowi, iż jego ojciec doznał poważnych obrażeń wewnętrznych i nie są w stanie mu pomóc. Przemysław wraz z bratek matka i swa małżonka zarządzali Mazowszem w tym czasie, wojna z Wielkim Księstwem Litewskim była daleka od zakończenia, jednak sukcesy o jakich im donoszono teatru działań sprawiły ze Przemysław postanowił wybrać się tam samemu. Śmierć Karola I w lutym roku 1451, sprawiła że został on koronowany na Przemysława II Czartoryskiego w marcu, a w dwa miesiące później znajdował się pod Nowogródkiem na czele wojsk Mazowieckich oblegających to miasto.​

 

Tury z dużej litery?

 

Królestwo Mazowieckie rok 1450

Spoiler: Przegląd

​

 

Nie jestem ekspertem od Europki, ale te idee to chyba trochę przekoksowane?

 

Odcinek 79
1451-1455





Przemysław II, po tym jak oficjalnie zasiadł na tronie Mazowieckim po śmierci swego ojca Karola I. Nim Przemysław wyruszył na Litwę powierzył Jolancie kontrole nad Królestwem Mazowieckim sprawami wewnętrznym jak i polityka zagraniczna na czas jego nieobecności, Jolanta była nad wyraz piękną damą, wielu na dworze w Sandomierzu jak i po zanim podziwiało jej urodę, Jolanta wykorzystywała swe piękno dla swoich celów, jej uroda powodowała że mężczyźni padali jej do kolan, tak było do tej pory jednak jej małżonek Przemysław mimo iż podziwiał jej urodę nie dawał sobą manipulować tak jak by tego chciała Jolanta. I to sprawiało że go pożądała był jedynym mężczyzna który nie dawał się kontrolować i tym bardziej sprawiało że go chciała.

Przemysław już po kilku tygodniach ich wspólnego pożycia rozgryzł Jolantę, w jego oczach była ona idealną partnerka dla niego inteligentna kobieta posiadające własne ambicje, jej uroda odgrywała tutaj tez istotna role jednak jej charakter był czymś czego Przemysław nigdy nie miał dosyć. W czasie ich wspólnych rozmów jakie często odbywali na różne tematy Jolanta zadawały mu dociekliwe i zarazem inteligentne pytania, świadczące o jej wykształceniu i wiedzy. Związek tej dwójki był jednym z lepszych, Przemysław który był świadkiem ciągłych kotni pomiędzy jego ojcem Karolem a matka, był zadowolony iż jego małżeństwo układało się dobrze. Jolanta po tym jak Przemysław opuścił Sandomierz pozbyła się z dworu osób które w jej opinii nie by dostatecznie wierne jej małżonkowi. Stała także za śmiercią matki Przemysława, Elżbiety Worontok, Elżbieta w czasie jednych z kłótni jaki razem miały, gdyż obydwie kobiety rywalizowały miedzy sobą o względy Mazowieckiego monarchy, Elżbieta zasłabła i osunęła się na posadzkę Jolanta dopiero po pewnej chwili wezwała na pomoc służbę, matka Przemysława niestety zmarła.

To wydarzenie drastycznie zmieniło zachowanie Jolanty od tej pory starała się być bardziej powściągliwa w wybuchach swego temperamentu, Przemysław który ze swymi armiami walczył na Litwie po otrzymani wieści o śmierci swej matki był całkowicie zdruzgotany niemal przez tydzień nie opuszczał swego namiotu pozostawiając wszystkie kwestie kampanii swym dowódcom.



Wojna z Litwinami rozpoczęta przez Karola I, nie przebiegała zgodnie z oczekiwaniami Przemysława armie Mazowieckie w Prusach dowodzone przez Kazimierza Lisowskiego, starły się z połączonymi silami Litewskimi w kilku potyczkach. Jednak nie były to główne siły Litewskie, tak jak zakładał to Lisowski, a ponadto wojska Mazowiecki miały problemy z nawigowaniem i poruszaniem się w gęstych puszczach Mazurskich borów. Przemysław który otrząsnął się z wieści o śmierci swej matki, nakazał dokonanie szturmu na mory Nowogródka, miasto to posiadało silne umocnienia jednak i według doradców Przemysława rozsądniej było zaczekać i wymusić kapitulacje miasta głodem.

Jednak Przemysław nie zamierzał czekać miasto musiało być zdobyte jak najszybciej gdyż nie wiedział gdzie znajdują się wojska Litewskie oraz ich sojusznicy, listy od Lisowskiego były niejasne i niepotwierdzany niczego, jego zwiadowcy nie mogli zlokalizować wojsk Litewskich, to wszystko sprawiało ze nie można było czekać. Wysłał on list do Jolanty by zorganizowała nowa 20 tysięczną armie i przysłała ja pod Nowogródek, w raz z jej przybyciem w marcu roku 1453. Po ich przybyciu wojska mazowieckie w sile 40 tysięcy ludzi dokonywały kolejnych szturmów na mury miejskie gdy ostatecznie miasto padło 12 kwietnia roku 1453, Przemysław zakazał dokonywania jakich kol wiek grabieży i gwałtów, w Nowogródku mieszkali w większości Mazowszanie, ludzie posługujący się identycznym językiem i jak rdzenna ludność Mazowii. Jak to na wojnie bywa nie wszyscy żołdacy osłuchali rozkazów, doszło do nielicznych przypadków gwałtów i rabunków.

Przemysław nie zamierzał tolerować jakiego kol wiek nieposłuszeństwa dla tego nakazał o powieszeniu na rynku miejskim wszystkich tych którzy zignorowali jego rozkazy, natomiast reszta armii dostała jednorazowo większą wypłatę żołdu, zajęcie skarbca miejskiego pozwoliło Przemysławowi na większą rozrzutność. Po zajęciu Nowogródka, a wojska Lisowskiego w tym czasie zajmowały kolejne miasta Pruskie, Przemysław postanowił o marszu swych armii w kierunku Żmudzi gdzie znajdowała się stolca Litewska, zamierzał on zająć miasto i rozpocząć rokowania pokojowe lub też jak zakładał Litwini zastąpią mu drogę i wydadzą bitwę. Jednak żadna z tych wersji nie sprawdziła, wojska Lisowskiego zostały rozbite pod Królewcem przez 55 tysięczną armie Litewsko-Smoleńsko-Połocką, Przemysław skierował się na mazury gdzie tez wycofywał się Lisowski ze swymi wojskami cofając się przed napierającymi na niego Litwinami.

Bitwa jaka miła miejsce 22 listopada 1453 roku na mokradłach Mazurskich zakończyła się bez rozstrzygnięcia, siły Litwinów zostały jednak znacznie uszczuplone armia ta poniosła straty bliskie 20 tysięcy ludzi, Przemysław natomiast jedynie 15 tysięcy. Dalsze walki prowadzone w Prusach zakończyły się mazowieckim zwycięstwem jednak na początku roku 1454 Przemysław udał się w podróż powrotną do Sandomierza, pozostawił wojska pod dowództwem Kazimierza Sanguszki, który udowodnił swej wartości w 2 wojnie przeciwko Haliczowi. Przemysław powrócił do Sandomierza głównie z przyczyn iż jego piękna małżonka prowadziła swa prywatna wojnę na Pomorzu i Przemysław nie był w stanie tego już dłużej ignorować.



Ludwik IV księże Pomorsko-Meklemburski, zmarł nie pozostawiając męskich następców, chorowity Ludwik od dziecka cierpiał na padaczkę która była przyczyna jego śmierci ostatecznie czerwcem roku 1452. Jolanta Tarnowska małżonka Przemysława II i matka jego dzieci, stała się wielka księżną Pomorsko-Meklemburską. Jolanta była nie tylko nadzwyczaj urodziwa kobieta była też przebiegła i ambitna, gdy wojska Przemysława a on wraz z nimi prowadził wojnę na Litwie, Jolanta najęła zaciężną chorągiew Węgierską licząca 15 tysięcy. Żołnierze ci zostali opłaceni ze skarbu Mazowieckiego bez wiedzy Przemysława, Jolanta następnie wysłała ich pod dowództwem Mikołaja Skrubeszewskiego do Szczecina stolicy księstwa Pomorsko-Meklemburskiego.

Miało to zabezpieczyć jej kontrole nad księstwem, możnowładcy Pomorscy z których wielu posiadało roszczenia do tronu Pomorskiego zapewne zechciało by samemu zasiąść na nim jednak Jolanta nie zamierzała do tego dopuścić, to jej synowie mieli po niej odziedziczyć to księstwo i Jolanta zamierzała użyć wszelkich środków by tak się stało. W jej imieniu księstwem miał zarządzać wysłany przez nią Wiktor Ladkowski. Po jego dotarciu do Szczecina i wsparciu 15 tysięcy najemnych Węgrów udało mu się zabezpieczyć c tron Pomorski dla Jolanty i jej synów, co prawda nie obeszło się bez incydentów. Kilku Pomorskich szlachcicom nie spodobało się ze namiestnik Jolanty wkracza do Szczecina na czele armii najemników i postanowiło im w tym przeszkodzić co skończyło się dla nich nad wyraz tragicznie. Zostali oni rozsiekani przez Węgrów.

Pomorska regularna armia w tym czasie zmierzała też do Szczecina z Meklemburgii, 20 tysięcy żołnierzy pod dowództwem Konrada Tarnowskiego, dalekiego krewnego Jolanty, Mazowiecka królowa wysłała do Konrada posła, miał on sprawdzić jakie palny posiadał Konrad. Ten nie zamierzał uznawać Jolanty jako prawowitej księżnej Pomorsko-Meklemburskiej i sam miał zamiar zasiąść na tronie, jednak i tym razem Jolanta była przygotowana jej poseł przekupił dowódców Konrada, został on zamordowany w swym namiocie gdy spal, Jolanta jednak nie poprzestała na tym po tym jak ta 20 tysięczna armia dostała się pod rozkazy Mikołaja Skrubeszewskiego, nakazała aresztowanie wszystkich mogących jej Zagorzyc na Pomorzu, wiele rodzin które były spokrewnione z nią zostały zamordowane, Jolanta wyeliminowała w przeciągu następnych 5 lat wszystkich którzy mogli zagrozić jej pozycji, nie pozostawiając niemal nikogo przy życiu. Przemysław II powrócił do Sandomierza w kwietniu 1454 roku, pozostawiając resztę kampanii wojennej przeciw Litwie w rekach swego zaufanego dowódcy Kazimierza Sanguszki, wspomagał on Jolantę w jej działaniach na Pomorzu zabezpieczając tron księstwa dla ich syna Zygmunta.




Gdy Przemysław powrócił do Stolicy dowiedział się że Andel Kahl, zmarł w celi zamku Sandomierskiego, gdy dowiedział się że Jolanta kazała o uwiezieniu architekta krótko po tym jak opuścił on stolice by udać się do oblężenia Nowogródka, a budowa w stolicy od tamtego czasu znajdowała się w stanie permanentnego zamieszenia, niemal wpadł w szał, Jolancie jednak udało się uspokoić swego męża informując go ze Kahl zagarniał olbrzymie ilości złota przeznaczonych na budowę, w jego posiadłości znaleziono na to dowody, była to fikcja prawda była taka iż Kahl po prostu postawił się Jolancie gdy ta chciała dokonać zmian w jego wizji nowego Sandomierza.

Przemysław dowiedział się iż jego małżonka mu kłamała jednak dopiero gdy byli w cztery oczy przypomniał jej kto jest tu panem, co prawda nie użył wobec niej siły fizycznej, tylko siła argumentów oraz swego intelektu, udało mu się wyperswadować. By ta bez jego wiedzy a przede wszystkim jego zgody nigdy więcej nie robiła takich rzeczy, gdyż jeżeli coś takiego miało by się powtórzyć to ona zostanie uwieziona, co prawda nie zamierzał jej zamknąć w paskudnym lochu, jednak nie będzie ona mogła swobodnie poruszać się po zamku Sandomierskim, tylko zostanie zamknięta w swych komnatach dopóki on nie zdecyduje inaczej. Budowa została wznowiona a nowym architektem został jeden z trzech podopiecznych Kahla, Mikołaj Walewski, udało mu się przekonać Przemysława na budowę biblioteki w stylu Renesansowym, po jej ukończeniu mazowiecki monarcha przekazał sporą cześć zbiorów jaka znajdowała się w posiadaniu korony, do tej biblioteki.

Ciąg dalszy nastąpi.​

 

Odcinek 80
1455-1460




Przemysław II, gdy jego dwaj synowie zaczęli wchodzić w wiek męski, zaczął się rozglądać za odpowiednimi dla nich zonami, małżeństwo było dla rodzin królewskich kontraktem politycznym jak i rodzinnym, dla tego dobór odpowiednich partnerów dla swych dzieci zawsze był priorytetem każdego władcy. Mazowiecki monarcha który zdołał już jakoś przebaczyć swej małżonce razem z nią uzgodnił najbardziej opłacalne propozycje małżeństw dla ich dzieci. Ich najstarszy syn Zygmunt miał w przyszłości poślubić Inge Sveneren, córkę króla Duńskiego Swena VII, Dania po porażce w wojnie ze Szwecja o terytoria Zakonu Krzyżackiego utraciła na znaczeniu jednak Swen miał tylko trójkę dzieci z czego Inge była najmłodszą i nadal nie obiecana nikomu innemu. Młodszy z ich synów Aleksander natomiast został zaręczony z córką króla Kastylijskiego Alfonsa VI de Cabrera.

Córki Przemysława i Jolanty miały poślubić krewniaków króla Węgierskiego oraz króla Mniejszych-Węgier, Katarzyna miała poślubić brata Władcy Węgrów-Krymskich Laszla III, natomiast Scholastyka, została obiecana Matiasowi II Królowi Węgier-Mniejszych. Zarazem Węgrzy-Krymscy jak królestwo Węgier-mniejszych zamieszkane było przez potomków niegdyś potężnego królestwa Węgierskiego które władało od Krymu aż po morze Kaspijskie. Jednak po podboju mongolskim mającym miejsce na początku 13 wieku państwo to zniknęło z mapy, wojny Cesarstwa Mazowieckiego z Chanatem Złotej Ordy spowodowały iż cześć zachodnia królestwa Węgierskiego dostała się pod panowanie Cesarstwa, gdzie władcy mazowieccy promowali węgierskich feudałów im powierzali tytuły książęce.



Wschodnie tereny natomiast weszły w skład Ilkhanatu, gdzie promowany był Nestorianizm i z czasem większość Węgrów porzuciła katolicyzm na jego rzecz. Po upadku Cesarstwa i problemów wewnętrznych Ilkhanatu na początku 15 wieku obydwa królestwa Węgierskie odzyskały swą niezależność, jednak obydwa różnią się znacznie kulturowo jak i religijnie, oba także współzawodniczą miedzy sobą. Przemysław doszedł do wniosku iż może wykorzystać to dla swych celów dlatego wydał córki za obydwie rodziny panujące w obu Węgierskich królestwach, sojusz z Węgrami-Krymskimi był do tej pory opłacały dla Mazowii. Wojska Mazowieckie pomogły Węgrom w ich dwóch konfliktach przeciwko Republice Mołdawskiej, celem odzyskania części ich terytoriów na półwyspie Krymskim, wojny te były szybkie i zazwyczaj kończyły się na udziale jedynie wojsk księstw wasalnych korny Mazowieckiej niż armii bezpośrednio podległych Mazowieckiemu Monarsze, zbliżenie się do Węgier-mniejszych miało balansować sytuacje na wschodzie.

Jadwiga najmłodsza z córek Przemysława, odmówiła swemu ojcu gdy ten powiadomił ją iż zamierza ja wydać za następcę korony Francuskiej Franciszka, oświadczyła on mu iż zamierza wstąpić do zakonu i poświęcić swe życie Jezusowi Chrystusowi, Jolanta jak i Przemysław byli zaskoczeni postawa ich najmłodszej córki, wiedzieli że od najmłodszych lat była ona bardzo uduchowiona jednak taki sprzeciw był im całkowicie obcy, zazwyczaj ich potomstwo wykonywało polecenia bez szemrania. Jadwiga świadczyła ze w czasie jednej z modlitw jakie odbywała ona w kaplicy zamku Sandomierskiego miała ona widzenie. W jego trakcie miała się jej pojawić błogosławiona, Scholastyka z Lubsza w sposób delikatny i spokojny wyjawiła ona iż Bóg ma wobec niej palny i powinna wstąpić do zakonu, i oddać się pomocy cierpiącym, chorym i głodnym. Przemysław nie wiedział co na początku uczynić ze swa najmłodszą córką jednak interwencja arcybiskupa Gnieźnieńskiego zakończyła problem, niestety nie pomyśli Mazowieckiego monarchy. Jadwiga wstąpiła do zakonu sióstr Scholastyczek, powołanych przez ojca Przemysława z pomocą poprzedniego arcybiskupa Gniezna.



Nieposłuszeństwo córki nie było jedynym z problemów Przemysława, śmierć Kahla jak i 3 letnia przerwa w pracach nad renowacją Sandomierza sprawiły iż wystąpiły problemy z finansowaniem tej inwestycji. Gdy germańskiego architekta dokonywał swego żywota w celi Sandomierskiego Zamku budowa została powierzona trzem jego praktykantom, jednak żaden z nich nie mógł dojść do porozumienia jak kontynuować dalsze prace, co zaowocowało iż każdy zaczął na własną rękę zajmować się oddzielnymi budowami w stolicy. Powrót Przemysława do Sandomierza który wyznaczył na głównego architekta Mikołaja Walewskiego, na pewien czas uspokoił sytuacje. Jednak rozpoczęte budowy zachwiał finansowanie, budżet wyznaczony przez Karola I został znacznie przekroczony, a by dokończyć trzeba było przeznaczyć na to jeszcze więcej pieniędzy.

Przemysław gdy Mikołaj wraz z pozostałymi dwoma architektami przybyli do niego na audiencje starali się wyjaśnić dlaczego, sytuacja finansowa wymknęła się im z pod kontroli, jednak każde słowo padające a ich ust tylko pogrążało ich w oczach Przemysława, trzej młodzi i ambitni architekci chcieli pokazać który z nich jest lepszy, co zaowocowało ogromem rozpoczętych prac, z których zadana nie znajdowała się blisko ukończenia. By zapobiec sytuacji w której w Sandomierzu istniałaby olbrzymia ilość niedokończonych budynków, Przemysław zwiększył ilość złota i srebra jakie miały trafić w ręce Mikołaja. Jednak tym razem wszystkie wydatki miały podlegać weryfikacji ze strony Skarbnika koronnego Zdzisława Legitki, miał on wszystko spisać i wypłacić wystarczającą ilość środków na dokończenie prac i na nic więcej.



Wojna z Wielkim Księstwem Litewskim, rozpoczęta w roku 1450, nadal nie została rozstrzygnięta wojska Mazowieckie odniosły sukcesy w Prusach oraz zdołały zająć Nowogródek i Grodna, jednak Litwini nadal niebyli skrzy do pertraktacji pokojowych. Przemysław musiał pozostawić sprawy tej kampanii w rekach swego zaufanego dowódcy Kazimierza Sanguszki, jego powrót do Sandomierza był konieczny ze względu coraz bardziej niepokojącej polityki jego małżonki Jolanty. Od tamtego czasu wojska Mazowieckie pod dowództwem Kazimierza nie poczyniły żadnych niemal postępów, armia Litewska jakich jej sojusznicy zdołali się bez przeszkód wycofać z Prus na Żmudź gdzie Sanguszko zaniechał ich pogoni.

Zamiast tego umacniał pozycje swych wojsk w Prusach zajmując i zabezpieczając twierdze, zdołał on zająć w lipcu 1456 roku Królewiec, będący najpotężniejszą fortyfikacja na terenie Prus, o strategicznym znaczeniu kontrola Królewca dawała kontrole nad całym księstwem. Dopiero w roku 1457 gdy cale księstwo pruskie znajdowało się w jego rekach ruszył on na Żmudź, dysponował on 60 tysięczną armia która była już zaprawiona w bojach, najemników Kijowskich i wojska Książąt wasalnych wysłał przodem mając nadzieje ze przetrą mu szlak.

Wojska te napotkały na swej drodze 70 tysięczną armie Litewska, połączone siły Litwinów oraz ich sojuszników zostały wzmocnione 20 tysięcznymi silami najemnymi, po krótkiej walce wojska książąt lennych i najemnicy wycofali się w stronę nadciągające Sanguszko z reszta Mazowieckich sił, z tego co się dowiedział Kazimierz wynikało że te 20 tysięcy najemników byli to Czesi. Mazowiecki dowódca wiedząc o tym że połączone siły Litewskie ścigają jego straż przednia, przygotował się do bitwy stawiając za pory z naostrzonych pni, mających bronić jego kuszników oraz łuczników przed bezpośrednim natarciem wrogiej kawalerii. Bitwa pomiędzy silami Mazowieckimi a Liwskimi miała miejsce 23 września 1458 roku, starcie to zakończyło się mazowieckim zwycięstwem w każdym bądź razem w oczach Sanguszki, który w swym liście do Przemysława zapewniał ze dalsze walki powinny niedługo się zakończyć. Prawda była jednak bardziej złożona Sanguszce udało się zada Litwinom poważny cios starty po ich stronie były znaczące, armia Litewska utraciła 35 tysięcy ludzi ale wojska Mazowieckie tez nie wyszły bez szwanku Sanguszko stracił 20 tysięcy żołnierzy, a co gorsze znowu pozwolił na wycofanie się swego przeciwnika bez pościgu i całkowitego rozbicia ich wojsk. Właśnie przez to wojna ta trwała kolejne lata, Wielki książę Litewski Zygmunt II Łobaczewskim, odrzucał wszelkie propozycje pertraktacji nad pokojem lub rozejmem.



Scholastyka z Lubsza, została uznana za święta w roku 1459, zakon Scholastyczek który powstał przy pomocy Karola I zyskał za swa patronkę swą założycielkę. Obecny Papież Benedykt XIII, za namowami Mazowieckiego kardynała Władysława Skrobki, jak i sowitymi donacjami ze strony Mazowieckiej korny zadecydował on o przyznaniu Scholastyce miana Świętej. Przemysław który nie dokona był zadowolony z tej sytuacji musiał się statecznie pogodzić z tym iż jego najmłodsza córka wstąpiła do zakonu Scholastyczek i spędzała swój czas niosąc ukojenie chorym i cierpiącym. Królestwo mazowieckie posiadało kilku świętych za najważniejszego uznawany był

Bogumił I Święty, przedstawiciel dynastii Mazowieckiej (Mazurskiej), którego życie można było przedstawić za wzór dla każdego chrześcijanina, był on zarazem patronem Królestwa Mazowieckiego jak i rodziny panującej. Grabowiec gdzie znajdowały się doczesne szczątki Scholastyki o raz zakon Scholastyczek, stał się miejscem pielgrzymek chorych i kalek, modlitwa przy grobie świętej miała powodować uzdrowienia. Grabowiec stał się szybko jednym z ważniejszych miejsc pielgrzymek wierzących, dawało to miastu jak i okolica znaczące korzyści pielgrzymi pozostawiali swoje oszczędności.



Na początku roku 1456, Uniwersytet Sandomierski, za którego założeniem stał dziadek Przemysława, Konrad VI wydał swych pierwszych absolwentów. Sandomierz nie podsiał szkoły wyższej tylko przy klasztorną szkołę która nie była w stanie zapewnić nowej stolicy Mazowieckiej odpowiedniego prestiżu, z tych powodów Konrad VI postanowił o założeniu nowego Uniwersytetu. Uniwersytet Sandomierski miał być wzorowany na swym Poznańskim odpowiedniku. Uniwersytet składał się z trzech wydziałów: sztuk wyzwolonych (2 katedra), medycyny (2 katedry) i prawa (4 katedr, w tym 2 prawa rzymskiego). Papież zgodził się na powołanie najbardziej prestiżowego wydziału teologii.

Ciąg dalszy nastąpi.​

 

A wiec tak, monitor mi się spalił i czekam na nowy kupiony na allegro, odcinki będą się ukazywać bo mam do roku 1550 na laptopie wszystkie screeny, ale nie mam zainstalowanego ani ck ani eu na nim, wiec występują pewne problemy. Co do samej rozgrywki, to do roku 1550 ma na wersji 1.14 europki potem przeniosłem się na 1.15, i mam rozegrane do rok 1700, aktualnie pracuje nad mapa dla wersji pod nowe dlc oraz eu 1.16. W każdym bądź razie postanowiłem że będę próbował opisać jak najbardziej realnie światową dominacje bym mógł zagrać w stelaris, swa Mazowia.

 

ale zeby az tak imprezowac?

 

Pojawił się pierwszy fotoreportaż z piwnicy kakoma:

 

Odcinek 81
1460-1465



Sytuacja na dworze Sandomierskim była napięta Przemysław i Jolanta, z trudem ostatnio dochodzili do wzajemnych porozumień, po tym jak Przemysław wysłał do Szczecina swych przedstawicieli by rządzili w imieniu Jolanty, zastępując jej wiernego namiestnika. Wojska Pomorskie nadal znajdowały się pod kontrola małżonki Mazowieckiego monarchy, były dowodzone przez wiernego Jolancie dowódcę Władysława Zambrowskiego. Jolanta nie mogła znieść tego iż Przemysław wtrącał się w sprawy jej księstwa, dla tego iż życie małżeńskie starała się mu uprzykrzyć tak bardzo jak było to tylko możliwe. Sytuacja taka trwała aż do momentu gdy Przemysław poprosił Jolantę by ta zgodziła się na pomoc wojsk księstwa Pomorskiego w toczonej wojnie przeciw Wielkiemu Księstwu Litewskiemu.

Wojska Mazowieckie pod dowództwem Kazimierza Sanguszki miały problemy z uzyskaniem ostatecznego zwycięstwa na Litwinami, które wymusiło by rokowania pokojowe. Jolanta będąc cwana i cyniczna kobieta zgodziła się jednak pod pewnymi warunkami. Przemysław miał pozwolić jej na pełną kontrolę księstwa Pomorsko-Meklemburskiego, oraz pozwolić jej na posiadanie większego wpływu na politykę zagraniczna królestwa Mazowieckiego. Warunki Jolanty były dla Przemysława kłopotliwe powrócił on do Sandomierza by ograniczyć rosnącą siłę swej żony, teraz musiał jednak spełniać jej żądania. Po dłuższych wzajemnych negocjacjach z Jolanta udało im się dojść do porozumienia, Przemysław zgodził się pozostawić księstwo Pomorsko-Meklemburskie pod kontrolą Jolanty oraz na wzajemne prowadzanie polityki zagranicznej królestwa mazowieckiego jednak Jolanta nie mogła podejmować żadnych decyzji bez uzgodnienia ich wcześniej z nim co było jego warunkiem.



35 tysięczną armia Pomorsko-Meklemburka z początkiem roku 1462, wspomogła wojska Mazowieckie w walkach przeciw Litwinom. W tym czasie armia Mazowiecka pod dowództwem Kazimierza Sanguszki oblegało Grodno, siły mazowieckie dokonały już kilku nieudanych prób szturmu na umocnienia miejskie jednak bez większych rezultatów. Sanguszko został powiadomiony o tym iż wojska Pomorskie maszerują by wspomóc jego działania wiec przygotowywał się do ostatecznego szturmu na miasto, szpiedzy jak i zwiadowcy informowali Sanguszkę o tym iż w okolicach Wilna Litwini zbieraj nowe siły by zaatakować Mazowieckie armie pod Grodnem, z tego co udało się Kazimierzowi usłyszeć wynikało iż wojska Litewskie ciągnęły już ostatkiem siła skarbiec był na wyczerpaniu. Była to wręcz idealna okazja do ostatecznej rozprawy z wojskami Zygmunta II Łobaczewskiego.

Po przybyciu wojsk Pomorskich w czerwcu Kazimierz przeprowadził ostatni szturm na mury miejskie Grodna, miasto po dwóch dniach walk skapitulowało, pozostawiając wolna drogę do Wilna dla Kazimierza i jego wojsk. Sanguszko w odróżnieniu od Przemysława pozwolił swym żołnierzom dokonywać rabunków i rozbojów w zajmowanych miastach i wsiach, co prawda były to sytuacje sporadyczne i wielu mazowieckich zbrojnych starała się utrzymywać dyscyplinę to w wypadku Grodna sytuacja była zgoła inna, miasto to półrocznym oblężeniu stało się miejscem gdzie mazowieccy zbrojni wyładowali nagromadzona nienawiść i żółć. Olbrzymia cześć miasta poszła z dymem, a to co się dało zostało zrabowane mieszkańcy w większość uszli z życiem jednak wiele dziw czat stało się ofiarami gwałtów i swawoli ze strony żołdaków Mazowieckich.

Po ustanowieniu garnizonu siły Sanguszki w sile niemal 80 tysięcy żołnierzy pomaszerowało w kierunku Wilna gdzie to rozegrać miała się ostateczna bitwa tej wojny. Dokładnie 20 listopada 1462 roku na przedpolach Wilna starły się armie, Mazowiecka składająca się z 80 tysięcy żołnierzy w których skład wchodziły wojsk wszystkich księstw wasalnych oraz księstwa Pomorsko-Meklemburskiego. Po stronie Litewskie było około 78 tysięcy zbrojnych, do wojsk Litwy Smoleńska i Połocka dołączyli Rusinie z Nowogrodu, rosnąca potęga Mazowii musiała zaniepokoić kniazia Nowogrodzkiego Ivana IV, gdyż przystąpił on do sojuszu z Litwinami. Bitwa która miała miejsce tego dania była krwawa jednak Sanguszko okazał się na tyle kompetentnym dowódcą by wykorzystać pomyłkę Zygmunta II gdy jego wojska za bardzo rozciągnęły swoja formacje, co umożliwiło rozerwanie jej przez szybkie uderzenie ciężkiej Mazowieckiej kawalerii pozostającej w odwodzie od początku bitwy. Po tym ataku wojska Litewskie, załamały swą formacja i rozpierzchły się, tym samy przypieczętowując zwycięsko Kazimierza Sanguszki.



Po zajęciu Grodna i zwycięstwie w bitwie na przedpolach Wilna, ostatecznie Zygmunt II Łobaczewskim zgodził się na rokowania pokojowe. Wysłannicy Przemysława którzy negocjowali pokój z Litwinami spotkali się z nimi na terenie Grodna gdzie przebywał trzon wojsk Mazowieckich w imieniu Przemysława II Czartoryskiego, porozumienie miał podpisać Kazimierz Sanguszko, natomiast stronę Litewska reprezentował Stanisław Radziwiłł, nadworny kanclerz Zygmunta II Łobaczewskiego. Na mocy tego traktatu Litwa miała zapłacić Mazowszu 143 tysiące złotych w srebrze, była to jednorazowa zaplata za poniesione straty ludzkie. Wielkie Księstwo Litewskie zrzekał się także następujących ziem: Królewca, Bielska, Mazur, Warmie oraz Galindię. Ponad to miało obowiązywać 10 letni rozejm. Traktat ten podpisany został 26 czerwca 1463 roku, kończył on wojnę zaczęta przez Karol I w listopadzie roku 1450, później nazywaną wojną 13 letnią.



W roku 1464 ostatecznie ukończone zostały wszelkie prace budowlane w stolicy Mazowieckiej. Sandomierz teraz mógł się poszczyć posiadaniem wielu nowych budowli doskonale reprezentujących nowy styl architektoniczny. Przemysław który nie był pewien jak to całe przedsięwzięcie ostatecznie się zakończy, był zadowolony z ostatecznego wyniku, mimo wydania dużo większej ilości pieniędzy niż początkowo było planowane Sandomierz stal się jednym z najpiękniejszych miast Europy. Kamienice jak wiele budynku miejskich posiadało wymyślne dekoracje znacznie wzbogacające estetycznie ulice miasta. Kościoły zyskały renesansowy wizerunek.

Katedra która rozpoczął budować Kazimierz I nadal znajdowała się w stanie niedokończonym i zapewne pozostanie w takim przez następne dziesięciolecia gdyż inwestycja taka nie interesowała Przemysława, obecne Renesansowe kościoły całkowicie spełniały potrzeby duchowe Sandomierzan. Rynek z pomnikiem Jerzego I który przez wielu potomnych miał być nazywany Jerzym I „Odnowicielem”, pomnik który był na rynku Sandomierskim przedstawił go w stojącej pozie w jednym reku trzymał wzniesiony ku górze miecz natomiast w drugim trzymał księgę. Miało to reprezentować jego waleczność oraz mądrość, oblicze Jerzego zostało odwzorowane z najdrobniejszymi szczegółami tak jak to miało miejsce z antycznymi zezami wykonywanymi przez Rzymian i Greków. Ostatecznie Sandomierz stał się miastem godnym bycia stolica Królestwa Mazowieckiego w oczach Przemysława. Koszty tego olbrzymiego przedsięwzięcia które rozpoczęte było jeszcze przez Konrada VI w 1438 roku, znacznie nadwyrężyły finanse Mazowieckie jednak Przemysław ostatnie wydatki pokrył z reparacji otrzymanych od Litwinów ostatecznie kończąc okres renowacji Sandomierza.



Na jesieni roku 1464, dokładniej 12 listopad, Republika Gdańska przestawała istnieć, miasto zostawało włączone do korony Mazowieckiej. Przemysław II Czartoryski, zdołał przekonać radę Gdańska do przyłączenia miasta wraz z okolicami do korny Mazowieckiej. Wiązało się to z łapówkami dla radnych jak i obietnicami pewnych przywilejów jakie miało otrzymać miasto w zamian za włączenia się do Królestwa Mazowieckiego. Gdańsk stawał się miastem korny Mazowieckiej jednak posiadać miał on szereg przywilejów które zapewniać miał sam władca Mazowiecki, miedzy innymi rada Gdańska miała prawo do samodzielnego obsadzania urzędników miejskich, mogła udzielać obcym kupcom pozwoleń na prowadzenie handlu w Gdańsku, mennica gdańska otrzymała prawo bicia własnej monety z imieniem królewskim.

Cła i wszelkie opłaty portowe, miały pozostać w gestii rady miejskiej Gdańska, przy zastrzeżeniu iż nie będą one wyższe niż 25% wartości towarów wwożonych do miasta, dotyczyło towarów które by transportowane do miast droga morska z innych krajów. Natomiast cła i opłaty transportowe pomiędzy Królestwem Mazowieckim a Gdańskiem, zostawały całkowicie zniesione, dotyczyło to głównie cła wiślanego znoszony był obowiązek wyładunku towarów w komarach celnych towarów transportowanych droga wodna z terenów Mazowsza jak i reszty terytoriom byłego Cesarstwa Mazowieckiego. Przemysław natomiast zastrzegał sobie prawo patronatu nad Kościołem Gdańskim jak i prawo obsadzania proboszcza tej parafii.



Konrad VI jak i Karol I, składali prośbę u kolejnych Papieży o wyniesienie biskupstwa Sandomierskiego do rango arcybiskupstwa jednak nie udawało się im namówić do tego zwierzchników kościoła Rzymskiego. Dopiero Przemysławowi udało się osiągnąć to. Nowy kardynał Mazowiecki, arcybiskup Gnieźnieński Albert z Krusznicy, nim wyruszał do Rzymu został wezwany przed oblicze Przemysława który poinformował go iż nadszedł czas by ten spłacił swoje długi. Korona Mazowiecka a tak naprawdę Przemysław zainwestował ogromną sumę pieniędzy w Alberta w sposób, który był niestety zawodowym hazardzistom i miał długi u Żydów. Przemysław je wykupił właśnie z myślą o tym iż Albert najprawdopodobniej zostanie nowym kardynałem. Mazowiecki monarcha poinformował go iż weksle zostaną zniszczone gdy ten zdoła namówić głowę kościoła Rzymskiego do wyniesienia Sandomierza do arcybiskupstwa.

Po przybyciu Alberta do Rzymu jednak Pius XIV zmarł i przez kolejne miesiące odbywało się konklawe, Przemysław i tutaj dostrzegł możliwość, sponsorował kandydaturę Alberta na nową głowę kościoła Katolickiego. Łapówki jakie zostały przekazane innym kardynałom przez skarbiec Mazowiecki liczone by w tysiącach złotych w srebrze, jednak ostateczny rezultat okazał się warty tego wydatku Albert został wybrany nowym Papieżem, otrzymał on imię Benedykta XIII, wkrótce potem Sandomierz stał się Arcybiskupstwem. Przemysław jednak do końca życia Alberta trzymał weksle na jego pożyczki u Żydów, tym samym kontrolując działania stolicy apostolskiej.

Ciąg Dalszy nastąpi.​

 

Odcinek 82
1465-1470



Zwycięstwo w wojnie z Litwinami zapewniła Przemysławowi dostęp do portu w Królewcu, oraz większej część księstwa Pruskiego. Rozrastające się terytorialnie królestwo Mazowieckie potrzebowało sprawnego systemu komunikacji informacji pomiędzy władcą a jego podanymi, do tej pory stosowany system gońców królewskich będącymi urzędnikami królewskimi stawa się coraz bardziej nieefektywny. System stosowany w Cesarstwie Mazowieckim odnosił się wyłącznie do ziem władanych bezpośrednio przez Mazowieckiego Cesarza, stanowiącą jego prywatna domenę, urzędnicy królewscy określani potocznie krzykaczami, bo wykrzykiwali ogłoszenia o dekretach i decyzjach panujących społeczeństwu danej mieściny lub wioski. Decyzje księstwom lennym Cesarskim były dostarczane w wyniku specjalnego sytemu gońców dostarczających listy, jednak po upadku Cesarstwa ten system całkowicie upadł, do tej pory system krzykaczy wystarczał jednak wraz z rozrostem terytorialnym stawał się on coraz bardziej niewydolny.

Z tego tez powodu Przemysław postanowił o stworzeniu systemu poczty królewskiej, od tej pory decyzje władcy Mazowieckiego miały być dostarczane listownie do władz lokalnych, które miały przedstawić je społeczeństwu. System ten miał być oparty o systemie traktów Cesarskich których siec istniała na całym obszarze byłego Cesarstwa Mazowieckiego, trakty w większości jednak były zaniedbane i należało je uporządkować, prace te rozpoczęte z początkiem roku 1465 potrwały kolejne lata. Wzdłuż odwianych traktów Cesarskich, budowane były stacje postojowe gdzie gońcy królewskiej poczty mieli zmieniać konie w czasie pełnienia obowiązku, mogli się tam tez posilić oraz i odpocząć gdy następowała zmiana gońca. Stacje miały być ulokowane co 200 lig Mazowieckich ( 100 km ), wymiana pomiędzy gońcami miała następować co 600 lig (300 km). System ten został tak opracowany by jak najefektywniej i szybciej były dostarczane wiadomości pomiędzy rożnymi częściami królestwa Mazowieckiego.

W czasie gdy trwały prace nad nowa pocztą królewską Przemysław planował swe kolejne posunięcia na arenie Europejskiej, w przeciągu najbliższych kilku lat miał zamiera dokonać najazdu na księstwo Kijowskie. Osłabione w wyniku wojny z królestwem Węgrów-Krymskich, stanowiło niemal idealny cel ekspansji, jednak były to plany na dalsza przyszłość na razie Przemysław musiał skupić się na odbudowie przyłączanych ziem księstwa Pruskiego które znacznie ucierpiały w czasie wojny 13. Wiele miast i miasteczek zostało spalonych, Przemysław postanowił o zasiedleniu zniszczonych ziem ludnością z terenów księstwa Mazowieckiego oraz Poznańskiego, gdzie było wielu chętnych chłopów. Plany ataku na Kijów także zostały odwleczone w czasie z powodu niezadowolenia wśród szlachty Mazowieckiej której coraz bardziej nie odpowiadało ograniczanie przywilejów jakimi dysponowali. Miedzy innymi Przemysław cofnął przywilej który zezwalał szlachcie na transport dóbr bez umieszczani opłat celnych traktami Mazowieckimi, wynikało to z nadużyć jakie wniknęły w wyniku przyłączenia Gdańska. Wielu bogatych Gdańskich kupców płaciło szlachcicom za to iż transportowali ich dobra po obszarze królestwa Mazowieckiego, cofniecie tego przywileju miało ukrócić ten proceder.



Rościsław Hluczko, jeden z doradców Przemysława wystąpił z pomysłem dokonani pewnych zmian w armii Mazowieckiej, proponował on dokonani reformy polegającej na zachęceniu większej liczby chłopów i mieszczan do wstępowania w szeregi wojsk Mazowieckich. Pomysł ten polegał na zwiększeniu żołdu dla każdego kto odbędzie 5 lat służby. Podstawowy żołd dla Mazowieckiego żołdaka wynosił 26 groszy srebrnych, w momencie wstąpienia do piechoty, obowiązywał on wszystkie piesze formacje w Mazowieckiej armii od łuczników, kusznik po ciężkozbrojną piechotę. Wyposażenie zbrojnych było im przekazywane po zakwaterowaniu w obozach wojskowych, gdzie też koszty związane z tym były potrącane z co miesięcznego żołdu. Jednym słowem uzbrojenie jak i pancerze były wypożyczane zbrojnym do momentu spłacenia ich w żołdzie lub śmierci.

Hluczko proponował zwiększenie realnego żołdu do 56 groszy srebrnych dla wszystkich formacji pieszych, miało to przyśpieszyć spłatę wyposażenia i podnieść sumę żołdu rzeczywistego do 36 groszy srebrnych, metoda ta miała dotyczyć wyłącznie chłopstwa i mieszczan gdyż to oni otrzymywali do korony Mazowieckiej broń i zbroję w momencie wstąpienia do wojsk Królewskich. Hluczko planował także podnieść żołd oddziałach lekkiej kawalerii, w jej szeregi często wchodzili synowie bogatszych mieszczan, chłopów lub zubożałych szlachciców, podobnie jak w formacjach pieszych i tutaj zbrojni musieli ponieść koszt swego wyposażenia którego dużą część stanowił sam koń, jeżeli zgłosili oni się z własnym koniem nie musieli ponosić kosztów związanych z jego wydaniem. Rościsław zaproponował by zwolnić z opłaty za konia, który i tak stanowił własność korony Mazowieckiej, a jedynie obciążać za rynsztunek. Chciał także by żołd został zwiększony z 36 srebrnych groszy do 46, miało to zachęcić większą ilość chętnych w szeregi lekkiej kawalerii.

Natomiast w stosunku do ciężko zbrojnej jazdy Mazowieckiej, która stanowiła główną siłę uderzeniowa, Hluczko nie planował zwiększania żołdu. Ciężka jazda stanowiła miejsce zesłania dla drugich i trzecich synów bogatych rodów szlacheckich, gdzie czwarci i piąci często trafiali do stanu duchownego. Ci mężczyźni stanowili problem dla Hluczki, gdyż pochodzili z zamożnych rodzin, często przybywali z własnym rynsztunkiem oraz końmi, z związku z czym nie ponosili kosztów wydania go im. Ich żołd już był bardzo wysoki gdyż otrzymywali od korny Mazowieckiej, 20 złotych srebrnych, za co można było sobie kupić jednego całego prosiaka. Przy rozsądnym gospodarowaniu żołdem ci zbrojni mogli pod koniec swej służby posiadać spory majątek. Zamiast tego Hluczko plonował iż dostaną oni od korony Mazowieckiej przywileje, miedzy innymi pierwokupu ziemi oraz inne. Przemysław który wraz Rościsławem przedyskutowali jego propozycje, doszli do wzajemnego porozumienia, co zaowocowało reformami i zwiększeniem zainteresowania służbą w armii koronnej.

Skarbiec Mazowiecki mógł te reform ponieść Przemysław coraz więcej zarabiał na handlu, w tym także czasie wprowadził obowiązek składowy każdy kupiec podróżujący po Mazowieckich traktach miał obowiązek zatrzymywać się w miastach na swej drodze i handlować w nich minimum przez dwa dni nim ruszył w dalszą drogę. Mazowia stała się też łącznikiem miedzy Europa zachodnia a wschodnią, by móc handlować ze wschodem trzeba było transportować towary przez ziemie królestwa Mazowieckiego, co był przez Przemysława bezwzględnie wykorzystywane, cła oraz wszystkie inne opłaty związane z przekraczaniem granic, podróżowaniem po traktatach królewskich były bez względnie ściągane, stacje królewskiej poczty służyły zarazem za miejsce poboru opłat, gdzie kupiec musiał uiścić swe zobowiązania, urzędnik królewski wydawał mu pokwitowania o zapłacie i puszczał dalej. Na kolejnych stacjach dokonywano sprawdzanie czy zostały uiszczone opłaty jeżeli kupiec przedstawił pokwitowanie, na którym widniała pieczęć urzędnika miał prawo przejazdu.



Radosław Sankowski pisarz, kronikarz a przede wszystkim wybitny znawca Mazowieckiej historii, wywodził się z pomniejszej rodziny szlacheckiej jego rodzina Stanikowscy pochodziła z okolic Poznania, uczęszczał do szkoły przyklasztornej gdzie nauczono go pisać i czytać po łacinie. Był najstarszym z czwórki rodzeństwa, jego rodzice w wieku 16 lat wysłali go na Uniwersytet Poznański w roku 1432, gdzie studiował prawo Rzymskie jak teologię przez kolejne 10 lat uzyskał on najwyższe tytuły uniwersyteckie. Jednak jego prawdziwe dzieło zaczęło się wraz z ukończeniem swych studiów, gdyż rozpoczął on prace nad dziełem kronika historyczna podzielona na części opisująca kolejne dynastie panujące w Mazowii od początku jej istnienia.

Tom o dynastii Mazurskiej (Mazowieckiej) której założycielem był Siemomysł I o tym samym przydomku (założyciel), uznawany za twórcę państwowości Mazowieckiej, w większości wzorowany był na dziele kronikarza Mazowieckiego Masława z Krakowa. Masław w roku 1374 opublikował swą kronikę „O początkach państwa Mazowieckiego” , w tej księdze Masław , stwierdzał iż wódz plemiona Mazowszan, którego określił imieniem Mazura, był wygnańcem z Cesarstwa Wschodni Rzymskiego pochodzenia Cesarskiego, miał być on ojcem Siemomysła I. Masława miała także udowodnić iż plemię Mazowszan w odróżnieniu od reszty plemion zamieszkujących przyszłe królestwo Mazowieckie pochodziło nie z ludu Słowiańskiego a Sarmackiego. Przodkowie Mazowszan mieli osiąść na tych ziemiach w czasie okresu wędrówki ludów, i upadku zachodniego Cesarstwa Rzymskiego. Radosław w większości powielał w tomie poświęconym Mazurom (Mazowieckiej) to co pisał Masław.

Gdy w roku 1464 ostatecznie Radosław zakończył swą długoletnią pracę, przedstawił swe księgi Przemysławowi, cztery tomy opisujące ze szczegółami panowanie kolejnych Mazowieckich Królów i Cesarzy. Księgi te zostały spisane w języku Mazowieckim co było rzadkością, tylko kilka książek do tego momentu zostało napisane w ojczystym języku Mazowszan. Przemysław zamierzał wykorzystać pracę Radosława w celach propagandowych, wykorzystał niedawno powstałą prasę drukarską do rozpropagowania książki Radosława, jak i rozpowszechnienia pisanego języka Mazowieckiego.

Ciąg dalszy nastąpi.​

 

Odcinek 83
1470-1473




Zdrowie Przemysława od kilku lat poupadało, Mazowiecki monarcha coraz częściej pozostawiał sprawy swego królestwa w rekach Jolanty która rządziła w czasie gdy Przemysław nie był do tego zdolny a zdarzało się to ostatnio coraz częściej, ataki kaszlu wysoka gorączka która unieruchomiła go na wiele tygodni w łożu. Taka sytuacja sprawiała że faktyczną władze sprawowała Jolanta, która szykowała swego pierworodnego syna Zygmunta na władcę, młodszy z jej synów Aleksander w tym czasie podróżował po europie zachodniej z misjami dyplomatycznymi, nie był on tak jak Zygmunt kontrolowany przez Jolantę. Sytuacja taka utrzymała się aż do śmierci Przemysława II.



Od wielu lat Biskup Nakła Jarosław Lisowski, nie cieszył się wśród swych wiernych dobra opinia, był on człowiekiem zgoła pozbawionym zasad moralnych jakimi powinien się wykazywać katolicki Biskup. Jarosław był hedonistycznym potworem który otaczał się taka ilością dóbr materialnych ze wręcz kuło to w oczy zwykłych ludzi, rozchodziły się tez pogłoski o jego zainteresowaniu ml dymi wikarymi którzy służyli mu w czasie mszy świętych. To wszystko powodowało że ludność Nakła stawała się coraz bardziej wroga wobec biskupa Jarosława, co spowodowało wybuch zamieszek gdy Jarosław został przyłapany na spółkowaniu z jednym z małoletnich wikarych będących pod jego opieką. Rozwścieczony tłum zaatakował kościół w którym zabarykadował się Jarosław. Przywódcą rozruchów stal się niejaki mnich z zakonu dominikanów, człowiek asceta nie potrafił wybaczyć hierarchom kościelnym ich obłudy, szybko stał się przywódcą tego co miało miejsce w Nakle. Miasto oraz najbliższe okolice opanował chaos rozwścieczone tłuszcze grabiły i paliły, sytuacja wymykała się z pod kontroli dominikańskiego mnicha.

Przemysław który sam specjalnie nie przepadał za Jarosławem, musiał wysłać wojsko do opanowania tych zamieszek w innym wypadku mogło to przerodzić się coś w więcej niż tylko lokalne rozruchy. 10 tysięczne siły pod dowództwem Konrada Potockiego, po przybyciu do miasta rozpoczęły bezwzględną pacyfikacje sytuacji, wszyscy którzy niech cieli powrócić do domów szybko znaleźli się martwi na bruku miejskim, mnich został pojmany i uwieziony. Jednak Konrad Potocki miał rozkazy od Przemysława by pojmać także Jarosława Lisowskiego. Zbrojni Mazowieccy w krótkim czasie rozprawili się z tłumem fanatyków, Konrad także wysłał oddziały lekkiej kawalerii która po okolicach polowała na tych którzy uciekli z samego Nakła. Jarosław został zmuszony do opuszczenia kościoła gdy Konrad zagroził ze wysadzi drzwi z pomocą armaty i wywlecze biskupa z domu bożego. Lisowski mimo gróźb w stronę Konrada iż zostanie on ekskomunikowany za takie czyny wobec sługi Bożego. Jednak to nie powstrzymało Konrada który nakazał podpalenie lontu, w tym też momencie Jarosław się podał i otworzył bramy, stając się jeńcem Potockiego.



Przemysław nie zamierzał pozwolić na to by Jarosław pozostał bez karny, arcybiskup Sandomierski nakazał Przemysławowi by ten uwolnił Jarosława, bo ten miał być osądzony zgodnie z prawem kanonicznym, jednak było wiadomo że nie poniesie on żadnej kary z rak tak samo zdeprawowanych jak on hierarchów mazowieckich którzy mili zamiar go tylko przenieść. Władca Mazowiecki jednak musiał uspokoić sytuacje wśród pospólstwa które nadal było niezadowolone z tego iż zostało wysłane przeciwko niemu wojsko Mazowieckie, po wsiach jak i miasteczka krążyły nieprzychylnie opnie na temat Przemysława II i tego co zaszło w Nakle, było to oczywiście dyplomatyczne przedstawienie sytuacje przez doradców Przemysława gdyż był on przeklinany przez znaczną część chłopstwa oraz mieszczan. Dlatego Jarosław został oskarżony przed sądem królewskim a nie kościelnym, został on oskarżony o sodomie. Był to całkowicie pokazowy proces mający na celu zaspokojenie żądzy zemsty prostaczków na Jarosławie. Przemysław nie obawiał się tak postąpić gdyż nie bał się reakcji ze strony Watykanu obecny Papież Benedykt XIII, był przez niego kontrolowany.

Jarosław został uznany sodomii co zakończyło się jego egzekucja na Sandomierskim rynku, Biskup został obdarty z szat, czkał na niego kat który obciął skazanemu głowę z pomocą topora, która została zatknięta na palu dla wszystkich do oglądania. Egzekucja jak i sam proces rozzłościł hierarchie kościelna w królestwie Mazowieckim jednak list z Watykanu który otrzymali hierarchowie o tym iż Papieża iż nie zamierza interweniować uspokoiła ich nastroje bo stali się bezsilnie w tej sytuacji.



Przemysław II od wielu lat podupadał na zdrowiu, w czasie wojny z Wielkim Księstwem Litewskim się rozchorował i do tamtego czasu jego stan zdrowia się pogarszał z każdym kolejnym rokiem. Mazowiecki władca który zdołał dokonać istotnych reform państwa, przyłączył Gdańsk oraz duża cześć księstwa Pruskiego do korony Mazowieckiej zmarł 23 marca 1473 roku. Przemysław zmarł w swych komnatach w nocy z 22 na 23 marca, stan jego zdrowia był coraz gorszy jednak nic nie zapowiadało nagłej śmierci Mazowieckiego monarchy. Po pogrzebie i koronacji najstarszego syna Przemysława, Zygmunta V na nowego króla Mazowieckiego, małżonka zmarłego władcy Jolanta Tarnowska udała się do Szczecina gdzie też pozostała do końca swego życia. Jolanta Tarnowska od lat truła swego zmarłego męża, to właśnie ona stała za jego śmiercią wraz z pogarszaniem się jego stanu zdrowia zyskiwała ona coraz więcej władzy w Mazowii. Księżna Pomorsko-Meklemburska, oplotła królestwo swymi mackami jej najstarszy syn Zygmunt V był słaby, młodszy Aleksander jednak był bardziej podobny do swego zmarłego ojca i nie dawał się kontrolować swej matce tak jak Zygmunt jednak to on został władcą a nie Aleksander.
​

 

Odcinek 84
1473-1477




Zygmunt V Czartoryski najstarszy syn Przemysława II oraz Jolanty, był wychowywany pod kloszem przez swa matkę, która był w istocie maminsynkiem który pytał o zgodę niemal zawsze gdy podejmował swe decyzje. Po objęciu przez niego tronu po śmierci Przemysława II nic w tej kwestii się nie zmieniło mimo iż osiągnął on 32 lata, nadal w najważniejszych kwestiach zaciągał rady swej matki. Ta wykorzystywała to dla swych korzyści w istocie rządząc królestwem Mazowieckim jak i księstwem Pomorsko-meklemburskim. Małżonka Zygmunta Inge Sweneren córka króla Duńskiego, z która Zygmunt dochował się czwórki córek, gardziła swym mężem, czyniąc życie Zygmunta pasmem ciągłych kłótni. Mazowiecki monarcha był kompetentnym przywódcą wojskowym, jego wiedza z tego zakresu pochodziła głównie z nauk odebranych od swych nauczycieli, nigdy jednak nie brał udziału w walce, Jolanta uniemożliwiła mu udziela w wonie z Litwinami mimo że był już w tedy dorosłym mężczyzną.

Przez 13 lat tego konfliktu przeciągała jego wyjazd aż do momentu podpisania porozumienia pokojowego kończącego wojnę, zarazem był on upewniany o swych umiejętnościach wojskowych które nigdy nie zostały sprawdzone, zaowocowało to iż Zygmunt był zadufanym człowiekiem który postrzegał się jako niepokonany wódz mimo ze nigdy nie stanął na polu bitewnym. Umiejętności dyplomatyczne jak administracyjne były okropne, w zasadzie te kwestie pozostawiał swe matce. Gdyż nie potrafił ani zachować się w towarzystwie zagranicznych dostojników jak i przeprowadzić żadnych skutecznych reform administracyjnych. W istocie nie interesowało go nawet rządzenie państwem, swój czas poświęcał na bankietach polowaniach oraz w łożach licznych kochanek z którymi posiadał gromadkę bękarcich potomków, wiadomo było o trzech synach którzy byli jego bękartami. Taki styl życia w istocie niszczył jego małżeństwo Inge porzuciła Zamek Sandomierski i zamieszkała w okolicach Gdańska gdzie osiadała wraz ze swymi czterema córkami, antagonizując je w stosunku do swego ojca. Jolanta wykorzystała natomiast to iż Zygmunt nie interesował się władaniem królestwem Mazowieckim i czyniła to w jego imieniu.

Aleksander młodszy z synów Przemysława i Jolanty po śmierci swego ojca powrócił do Mazowii, ze swej podroży po zachodnich dworach, wysłany przez Przemysława II by nabył on odpowiednich umiejętności jak i znajomości w dyplomacji, zarazem odsyłając go poza zasięg macek jego matki. Aleksander wróciwszy do Sandomierza i zorientowawszy jak wygląda sytuacja w królestwie postanowił iż wraz ze swą małżonką Infantą de Cabrera udadzą się do Poznania i tam zamieszkają na pewien czas, Aleksander zamierzał poczekać na rozwój sytuacji był następcą tronu Mazowieckiego gdy jego brat nie doczeka się syna ze swa małżonką a było to mało prawdopodobne w obecnej sytuacji ich małżeństwa. Sam Aleksander miał piątkę dzieci z czego dwóch synów Jakuba oraz Jana.



Lata panowania Przemysława który ograniczał swobody i przywileje szlacheckie w Mazowii, stały się podłożem do wybuchu wojny domowej, szlachta zawsze cieszyła się olbrzymią ilością przywilejów które dawały im realny wpływ na rządzenie królestwem Mazowieckim. Ojciec Zygmunta który prowadził politykę centralizacji władzy w rękach monarchy, poprzez ograniczanie kolejnych z tych przywilejów był postrzegany przez spora większość szlachty Mazowieckiej jako tyran depczący ich prawa, dopóki on władał państwem Mazowieckim oraz miał za sobą armie szlachta kryła swą nienawiść. Jednak śmierć Przemysława II i wstąpienie na tron Zygmunta V, który był znany ze swej słabej woli i braku charakteru, spowodowały że potężni szlachcie zaczęli knuć przeciwko niemu. Jolanta która kontrolowała swego syna, była wśród Mazowieckiej szlachty równie nielubiana, tym bardziej iż to ją postrzeganą jako odpowiedzialną za ograniczenia ich swobód.

Wśród szlachciców była opisywana jako ta która sączyła w uszy Przemysława jad, w istocie w ostatniej dekadzie panowania poprzedniego Mazowieckiego monarchy Jolanta sączyła mu truciznę ale do jego jadła a nie umysłu, jednak to była jedna z najbardziej skrywanych tajemnic królowej matki, Przemysław II zmarł w wyniku gruźlicy której miał się nabawić jeszcze w czasie wyprawy na Litwę. Szlachta Mazowiecka w istocie wykorzystał to iż Zygmunt był postrzegany jako slaby by rozpocząć wojnę domową. 14 kwietnia roku 1474 w Liwie zebrało się blisko 10 tysięcy szlachciców którzy postawili Zygmuntowi ultimatom, miał on cofnąć reformy ograniczające im ich swobody w wypadku gdy by tego nie uczynił mieli ruszyć na Sandomierz i go zdetronizować. Zygmunt w pierwszych chwilach gdy przeczytano mu żądania szlachty był przerażony, jednak Jolanta która była w tym czasie obecna w Sandomierzu uspokoiła swego syna. Wojska Mazowieckie dysponowały znaczną przewagą nad tymi buntownikami, w końcu dysponował on 40 tysięczną armia. Odmowa jaką otrzymali zbuntowani szlachcice przyszła z groźbą od Jolanty i Zygmunta, mieli oni się udać do swych posiadłości iw innym wypadku wojska królewskie rozprawia się z nimi w sposób adekwatny.

Groźby pod adresem szlachty spowodowały odwrotny efekt od tego jakiego spodziewała się Jolanta, co gorsza spowodowało to przyłączenie się większej ilości szlachciców do buntu, wojska zbuntowanych liczyły już w kilka tygodni później 30 tysięcy zbrojnych. Wojska buntowników składały się z samej szlachty jak i pachołków i chłopów pracujących na ich ziemiach, cześć ciężkiej kawalerii królewskiej przyłączyła się do szlachty, nie było e tym nic dziwnego skoro w większości odziały te składały się z drugich lub trzecich synów rodzin szlacheckich. Armia ta pomaszerowała na Sandomierz jednak nim zdołała dotrzeć do stolicy zastąpiły im drogę wojska królewskie wspomagane posiłkami z księstw wasalnych, bitwa pod Czerskiem okazała się zwycięska dla wojsk królewskich. Jednak Władysław Ludkowski zaniechał pościgu za buntownikami gdyż granice Mazowieckie zostały naruszone jednocześnie przez wojska Litewskie oraz Czeskie. Armia zbuntowanych szlachciców zdołała uciec całkowitej zagładzie i wycofała się do Liwy, gdzie przegrupowała się i zaczęła ataki podjazdowe przeciwko wojskom koronnym.



Walki wewnętrzne w Mazowii, wykorzystali zarazem Litwini jak i Czesi, obydwa te królestwa wypowiedziały Zygmuntowi wojnę w rok po rozpoczęciu się wojny domowej w królestwie Mazowieckim. Czesi w szybkim tempie zajmowali tereny księstwa Śląskiego, jak i wkroczyli na Łużyce gdzie zdołali zając kilka znaczących miast i twierdz, Litwini natomiast zaatakowali Mazowieckie Prusy pragnąc je ponownie przyłączyć do Wielkiego Księstwa Litewskiego. Zygmunt który do tej pory znajdował się w Sandomierzu postanowił wyruszyć na czele 15 tysięcznych wojsk które zostały niedawno sformowane by stawić czoła wojska Czeskim w Tyn czasie Władysław Ludkowski miał ruszyć ku Prusom by tam walczyć z Litwinami. Zygmunt do którego w okolicach Kalisza dołączyło 20 tysięcy wojsk Pomorskich skierował się w stronę Głogowa gdzie miał zamiar wydać bitwę armia Czeskim, mając do swej dyspozycje 35 tysięcy ludzi zwycięstwo było w mniemaniu Zygmunta tylko kwestia stoczenia bitwy. Czesi jednak wycofali się z pod Głogowa gdy doszły do nich wieści o zlizaniu się armii Zygmunta, z raportów jakie otrzymał Mazowiecki Monarcha wojska Czeskie kierowały się do Łużyc dolnych gdzie kontrolowały już znaczna część terytorium, armia Czeska miała liczyć około 30 tysięcy zbrojnych, Zygmunt wiec postanowił o pościgu za Litwinami.

Wojska pod dowództwem Władysława Ludkowskiego w okresie od 1475 do 1477, stoczyły kilka potyczek z Litwinami, żadna nie została jednak stoczona pomiędzy głównymi siłami Litewskimi i Mazowieckim. Walki w Prusach toczone były na obszarach Mazur i Galindii skąd Władysławowi udał się wymusić odwrót Litewski. Jednak wojna z Czechami i Litwą niebyły jedynym problemem Jolanty bunt Szlachty która zignorowała propozycje rozmów, nadal trwał choć szlachta poniosła pod Czerskiem spore straty ich wojska utrąciły blisko 10 tysięcy ludzi, to nada mieli około 25 tysięcy w swej dyspozycji atakowali oni zamki królewskie oraz zimie należące do korony paląc wsie oraz folwarki. Do walki z nimi został wydelegowany Radosław Halicki, pochodzący ze stanu mieszczańskiego dowódca Mazowiecki który dzięki umiejętnością i zasługą w okresie wojny 13 został doceniony przez Przemysława. Służył on w tej wojnie pod Kazimierzem Sanguszką, który zmarł jakieś 6 lat temu, Jolanta dała mu do dyspozycje 10 tysięcy Pomorski zbrojnych jak i 10 tysięcy najemników z Węgier, dodatkowo pod jego rozkazy dostało się 5 tysięcy ciężko zbrojnej jazdy Mazowieckiej która nie przeszła na stronę szlachty, tymi silami prowadził on walki z buntownikami do roku 1477.



Wojska Mazowiecka dowodzona przez Zygmunta V została wciągnięta w pułapkę przez Czechów. Wojska Czeskie w istocie kierowały się w stronę Drezna gdzie już oczekiwały posiłki czeski w sile 20 tysięcy zbrojnych. Zygmunt który był pewien tego że ściga pierzchających w popłochu Czechow wpadł w ich zasadzkę 2 marca 1477 roku. Bitwa mająca miejsce 3 marca 1477 roku, była jedna z większych porażek oręża Mazowieckiego. Bitwa pod Dreznem rozpoczęła się od ataku na umocnione pozycje Czeskie które były bronione przez małe siły i Zygmunt myślał iż zdoła rozbić Czechow nie ponosząc większych strat, jednak ku jego przerażeniu okazało się iż nie były to jedyne wojska Czeskie gdyż doniesiono mu o tym iż z południa i północy nadciągają Czeskie posiłki, jedyna możliwością była ucieczka na wschód ku granicom Mazowieckim. Odwrót okazał się jednak niemożliwy gdyż Czesi i także tutaj odcięli drogę ucieczki Mazowieckim wojska, 35 tysięczna armia pod dowództwem Zygmunta broniła się przez kolejne godziny jednak nic nie mogło ich uratować.

Zygmunt który starał się natchnąć swych ludzi duchem wałczył razem z nimi co okazało się jego największym błędem, zabłąkany bełt z kuszy przebił przyłbice jego hełmu druzgocząc krtań, rzężenie dochodzące z jego osuwającego się ciała spowodowało panikę wśród do tej pory zdyscyplinowanych wojsk co tylko doprowadziło do popłochu. Armia ta została niemal całkowicie rozbita, wielu zbrojnych dostało się do Czeskiej niewoli, jednak około 5,5 tysiąca udało się wydostać i uciec w kierunku Mazowii, gdzie poinformowali o skutkach tragicznej bitwy pod Dreznem.



Śmierć Zygmunta V w bitwie przeciwko wojskom Czeskim sprawiało iż Aleksander stawał się nowym Mazowieckim monarchą, sytuacja w jakiej znajdowało się królestwo Mazowiecki była co najmniej nie ciekawa, bunt szlachecki oraz jednoczesna wojna z dwoma silnymi sąsiadami sprawiło iż Aleksander czym prędzej udał się z Poznania do Sandomierza gdzie koronował się nowym królem Mazowieckim. Ceremonia koronacyjna odbyła się 24 kwietnia 1477 roku, sprawiając iż Aleksander I Czartoryski oficjalnie obejmował tron po swym bracie. Jolanta która cały czas była w tym czasie w Sandomierzu utrąciła swą pozycje gdy Aleksander wymienił wszystkich jej popleczników w radzie królewskiej na ludzi wiernych jemu. Po tym Jolanta po raz drugi opuściła Sandomierz i udała się do Szczecina, tym razem nigdy już nie wracając do królestwa Mazowieckiego.​

 

Odcinek 85
1477-1480




Aleksander I Czartoryski objął rządy po swym barcie Zygmuncie V Czartoryskim, który zginął w bitwie z Czechami. Aleksander znalazł się w sytuacji w której Królestwo Mazowieckie, toczyło jednocześnie 3 wojny, 2 ze swymi sąsiadami Litwinami oraz Czechami jak trwała wojna domowa rozpoczętą przez niezadowolona szlachtę z ograniczania ich przywilejów. Aleksander który nie posiadał takich umiejętności w dowodzeniu jak prowadzeniu działań wojennych zmuszony był polegać na Mazowieckich dowódcach, gdyż sam nie czuł iż jest w stanie kompetentnie dowodzić armiami i pobić swych wrogów w polu. Aleksander był bardziej kompetentny w swe że administracyjnej rządzenia państwem. Mimo iż ojciec Aleksandra Przemysław II wysłał go na misje dyplomatyczne po europie zachodniej, to jego zdolności dyplomatyczne pozostawiały wiele do życzenia, zdołał on się zapoznać z etykieta dworów zachodniej europy jak zawrzeć kilka przydatnych znajomości wśród możnych.

Aleksander zasiadł na tronie w wieku 34 lat, jego małżonka Infanta de Cabrera była córką króla Kastylijskiego Alfonsa VI de Cabrera. Infanta była kobieta o urodzie śródziemnomorskiej, długie kruczo czarne włosy spływały jej po karku aż do pleców, podsiała on karnacje lekko brązowawa co było powszechne wśród mieszkańców półwyspu Iberyjskiego jak Italii. Stosunki pomiędzy Infantom a Aleksandrem należały do tych z rodzaju obowiązku, ich małżeństwo zostało ustalone przez ich rodziny i nie mieli oni nic do powiedzenia w tej kwestii, jednak zarazem Aleksander jak i jego zona znaleźli pewien rodzaj szczęścia w swym związku. Dochowali się piątki dzieci z czego dwóch synów Jakuba oraz Jana, obydwaj książęta którzy zbliżali się już do 16 roku swego życia byli niezwykle podobni do swej matki, odziedziczyli po niej cerę jak i kolor włosów, jednak charakter posiadali po ojcu.

Córki Aleksandra i Infanty które także zbliżały się do wieku pełnoletniego, Katarzyna, Jadwiga oraz Wiktoria, posiadały zarazem cechy swej matki jak ojca jednak charakter w większości odziedziczyły po swej babce Jolancie Tarnowskiej, były ambitne i przebiegle jednak rozumiały swe powinności jako królewskie córki. Dzieci Aleksandr były chowane z czwórką córek jego brata Zygmunta. Zygmunt nie interesował się losem swych córek po tym jak Inge opuściła Sandomierz zaprzestał jakich kol wiek kontaktów ze swa rodziną. Dla tego Aleksander pozwolił by Inge ze swymi córkami zamieszka ława w posiadłości w pobliżu Gdańska gdzie jego małżonka Infanta żyła z jego piątką dzieci. Mazowiecki monarcha starał się znaleźć się dla swych córek jak i bratanic odpowiednich kandydatów na mężów, córki Zygmunta Anna, Władysława, Scholastyka oraz Bogusława były już od kilku lat dojrzałymi kobietami jednak wojna domowa jak konflikty z Czechami jak i z Litwinami były dla Aleksandra istotniejsze obecnie wiec kwestie małżeństw schodziły na dalszy plan.

Aleksander chował swe bratanice jak swoje własne gdyż jego brat nie interesował się nimi tak samo jak władaniem królestwem Mazowieckim, a Jolanta jego matka nie wyrażała zgody na ich obecność w Sandomierzu co było dla Aleksandra całkowicie nie zrozumiałe. Jolanta już w tedy była owładnięta paranoją iż jej młodszy syn zagraża jej pozycji, Aleksander był chowany przez Przemysława który postarał się o to była Jolanta nie zdołała zatruć jego umysły i serca jak to miało miejsce z Zygmuntem. Gdy Zygmunt V zmarł a Aleksander I objął władze, Jolanta została przez niego zmuszona do opuszczenie Sandomierza jej wszyscy poplecznicy zostali uwiezieni a ich stanowiska zajęte przez lojalnych Aleksandrowi ludzi. Jolanta która poświęciła wszystko dla władzy próbowali dokonać zamachu na swego młodszego syna w kilka miesięcy po objęciu przez niego tronu, jednak ten został ostrzeżony przez nowego mistrza szpiegów. Aleksander rozmówił się ze swa matka w cztery oczy, poinformował ją iż jej plany zostały powstrzymane i ona sama znajduje się na jego łasce, powiedział jej że zostanie odtransportowana do Szczecina gdzie ma pozostać do końca swych dni pod domowym aresztem oraz jeżeli zacznie cokolwiek knuć, prawda o śmierci Przemysława II wyjdzie na jaw a ona sama zostanie publicznie stracona. Gdy jej syn do niej przemawiał Jolanta opadała na kolana i zaczęła łkać wszystko czego dokonała w imię władzy poszło na marne lata spisków, knowań niezliczone zabójstwa, przekupstwa, wszystko w imię nieorganicznej władzy, tego czego teraz jej własny syn jej odbierał, wszystko na co tak ciężko zapracowała. Właśnie w tedy jej stan emocjonalny się załamał, Jolant przeżyła szok emocjonalny który pozostawił ją do końca jej dni w stanie całkowitej apatii do tego co się działo z nią i dokoła niej. Aleksander nakazał umieszczenie Jolanty w Szczecinie i informowanie go jej stanie jednak ten nigdy nie uległ poprawie.



Aleksander postanowił o zawarciu porozumienia pokojowego z Czechami, jego armie nie były w stanie jednocześnie walczyć z Litwinami zbuntowana szlachta jak wojska mi Czeskimi. Dlatego musiał on jak najszybciej zawrzeć pokój z jednym z atakujących Mazowię państw, i Czechy okazały się znacznie bardziej skore do negocjacji niż Litwa. Król Czeski, Bolesław IV zgodził się na zawarcie rozejmu i rozpoczęcie negocjacji z posłami Aleksandra, sierpniem roku 1477. Do negocjacji doszło w Czeskim Kłodzku, gdzie Bolesław przyjął Mazowieckich posłów na których czele stał kanclerz korony Zbyszko z Grodna, zaufany człowiek Aleksandra który został mianowany na to stanowisko po objęciu przez niego rządów w królestwie Mazowieckim. Zbyszko dostał od Aleksandra polecenia by zawrzeć pokój z Czechami jak najbardziej korzystny dla Mazowii zarazem został on poinstruowany że może pójść na szereg ustępstw w stosunku do Czechów.

Rokowania w Kłodzku się przeciągały co powodowali frustracje Czeskiego władcy Bolesława, Zbyszko ze wszystkich sił starał się go ugłaskać jednak jego zadania terytorialne były nie do spełnienia, żądał on przekazania Czechom całego terytorium Łużyc, co było nie do przyjęcia dla Aleksandra, zamiast tego zaproponowane zostały Czechom obszar Górnych Łużyc oraz ziemia Jaworska leżąca na Śląsku. To jednak nie odpowiadało Czechom, Bolesław był przekonany o swym zwycięstwie i zażądał jeszcze do tego Oprawę leżąca na Śląsku, Zbyszko którzy napisał do Aleksandra o tym otrzymał odpowiedź pozytywną Czechy miały otrzymać te trzy ziemie oraz Mazowia zapłaciła by odszkodowania wojenne w wysokości 156 tysięcy złotych w srebrze Bolesławowi IV. Do tego by wyrazić dobra wole ze strony obydwu królestw maiło dojść do mariażu politycznego, bratanica Aleksandra najstarsza z córek jego zmarłego brata Anna miała poślubić następcę tronu Czeskiego Karola, małżeństwo to mało gwarantować iż zawarty pokój będzie trwały, w istocie była to zagrywka ze strony Aleksandra, dla którego najistotniejsze było zawarcie pokoju z Czechami, w obecnej sytuacji musiał on poświęcić szczęście swej bratanicy dla dobra Królestwa Mazowieckiego.



Trzeba tu wspomnieć iż Aleksander był dużo bliżej córek swego brata niż Zygmunt kiedykolwiek był, stosunki pomiędzy nim a jego czterema bratanicami były niemal ojcowskie gdyż zastępował on ich jego biologicznego ojca, swego brata który tak naprawdę nie interesował się ich losem. Małżonka Zygmunta Inge Sweneren, po tym jak obraziła się na Zygmunta i opuściła dwór w Sandomierzu zamieszkała w posiadłości w okolicach Gdańska, która należała do Aleksandra, tam też czworaka bratanic Aleksandra wychowywała się razem z jego piątką dzieci, nad tym wszystkim trzymała piecze małżonka Aleksandra Infanta de Cabrera. Aleksander z Ingą jak i Ifantą doszli do porozumienia że Anna poślubi Karola dla dobra rodziny Czartoryskich jak i Królestwa Mazowieckiego, sama Anna rozumiała swoje obowiązki i nie wyrażała sprzeciwu. To że Czesi zabili jej ojca też nie powodowało żadnych problemów, szczególnie że córki Zygmunta nie pałały żadną miłością do swego zmarłego ojca, ich matka od ich najmłodszych lat zadbała o to by córki gardziły swym ojcem. Sama Inge była natomiast wniebowzięta że uwolniła się od Zygmunta.

Anna udała się do Pragi listopadem roku 1478, ceremonia ślubna miała miejsce w katedrze Praskiej imienia Świętego Wacława. Mazowiecka księżniczka spełniała swój obowiązek i poślubiła następcę tronu Czeskiego Karola. Wojna z Czechami została zakończona tym mariażem a pokój Kłodzki miał być przestrzegany przez obydwie strony przez kolejne dziesięciolecia, Aleksander jak jego bezpośredni następcy nie próbowali odebrać utraconych ziem koligacje rodzinę z rodziną panującą na Czeskim tronie zapobiegały wzajemnej wrogości. Czechy stały się silnym królestwem mogącym rywalizować, z Mazowiom w uprzednich dziesięcioleciach zdołali anektować księstwo Austriackie będące lennem Bawarskim jak wchłonąć księstwo Nitry oraz zająć cześć królestwa Awarskiego. Obecnie Czechy były władane przez jednego z wybitniejszych królów Bolesława IV „Czarnego”, z dynastii Branowskiej która objęła żady w Czechach po rozpadzie Cesarstwa Mazowieckiego.



Konflikt ze szlachtą Mazowiecka trwał, wojska koronne zostały wzmocnione przez 10 tysięczną chorągiew zaciężną, najemnicy z węgierskiego królestwa zawsze byli wysoko cenieni przez mazowieckich władców szczególnie ze Królowie Węgierscy bez większych problemów pozwalali na ich rekrutowanie. Armia pod dowództwem Stanisława Sulimirskiego składająca się z 5,5 tysiąca niedobitków z bitwy pod Dreznem wzmocniona nowo sformowanym przez Aleksandra oddziałami pieszymi w sile 10 tysięcy jak 10 tysiącami najemników węgierskimi miała za zadanie siluminie szlacheckiej rewolty. Stanisław zebrał swą 25,5 tysięczną armie i rozpoczął działania odwetowe przeciwko zbuntowanej szlachcie, posiadłości szlacheckie należące do rodzin biorących w buncie były atakowane, w większości wypadku zostawały one zrównywane z ziemia, rodzinny szlacheckie trafiały do Sandomierskich lochów, działania takie wymusiły wielu zwolenników buntu do podania się jednak do końca roku 1480 nadal buntownicy liczyli około 15 tysięcy, Stanisław próbował wydać im bitwę jednak ich przywódcy unikali starcia z wojskami koronnymi.

W tym także czasie trwały walki z Litwinami które angażowały znaczne siły Mazowieckie,Władysław Ludkowski zdołał stoczyć kilka kolejnych potyczek z Litwinami w obszarze Prus,zdołał on odbić zajęte przez nich zamki w Prusach a także, wyprzeć ich z do tej pory zajmowanych prowincji Mazur i Galindii. Ludkowski dysponował 35 tysięczną armia składającą się z wojsk Mazowieckich jak i sił księstw lennych korony Mazowieckiej. Z powodu zaangażowania w walkach z Litwinami nie Ludkowski nie mógł wesprzeć działań Sulimirskiego dążących do ostatecznego zdławienia buntu szlacheckiego. Walki z Litwinami do roku 1480 zakończyły się całkowitym wyparciem ich z zajmowanych Prus Mazowieckich i atakiem wojsk Mazowieckich na Żmudź.

Ciąg dalszy nastąpi. ​

 

​

Odcinek 86
1480-1485



Aleksander który zdawał sobie sprawę iż zakończenie wojny z Czechami przybliżało go do uspokojenia sytuacji swego królestwa, rozumiał iż teraz musi szybko zakończyć wojnę z Litwinami. Zygmuntem III Łobaczewskim władca Litewski, synem Zygmunta II, zaatakował Mazowie celem odebrania terytoriów zagarniętych Prus za rządów Przemysława II. Wojna domowa jak konflikt Mazowii z Czechami był idealnym momentem dla Zygmunta by spróbować odebrać te terytoria. Aleksander któremu udało się zawrzeć pokój z Czeskim królem Bolesławem IV, oraz ułagodzić stosunki politycznym małżeństwem swej najstarszej bratanicy, mógł pozwolić się skupić wojska Mazowieckim w całości na wojnie z Litwą oraz buncie szlacheckim.

Matka Aleksandra Jolanta która przebywała w Szczecinie niezdolna do sprawowania władzy, w wyniku swego załamania nerwowego, była dla władcy Mazowieckiego wielkim dylematem, wiedział on ej wszystkich występkach jednak nadal pozostawała jego matką, on sam nigdy nie miał z nią takich relacji jak Zygmunt co okazało się dla niego zbawienne. Istotne jednak w tym czasie było to że w imieniu Aleksandra, księstwem Pomorsko-Meklemburskim zarządzał wyznaczony przez niego namiestnik Jarosław Zurzycki, zorganizował on wojska Pomorskie w liczbie 20 tysięcy zbrojnych. Miały one wspomóc wysiłki armii Mazowieckich wałczących z Litwinami.



Mazowieckie wojska dowodzone przez Władysława Ludkowskiego zmierzały w okolice Grodna i Nowogrodka gdzie miały wedle doniesień zwiadowców znajdować się oddziały Litewski, Litwa w tym konflikcie nie była wspierana przez swych sojuszników z Połocka jak i księstwa Smoleńskiego. Wielcy książęta tych ziem mieli własne problemy toczyli oni wojnę obroną przeciw Nowogrodowi którego wielki kniaź postanowił ich najechać. Ludkowski który na Żmudzi zajął kilka ważnych zamków, nie zdołał jednak stoczyć z Litwinami bitwy, co wymusiło marsz w kierunku Grodna, gdzie jak miał nadzieje zdoła zaatakować wojska Litewskie. Władysław liczył że zdoła przybyć pod Grodno nim Litwini zdołają znów mu ujść, liczył także na to iż obiecane wsparcie Pomorskie przebędzie w decydującym momencie. Z pomocą szły mu siły Pomorskie liczące 20 tysięcy zbrojnych, znajdowały się one pod dowództwem Alberta Chodawskego, pomorskiego szlachcica który miał otrzymać od Aleksandra spory kawał ziemi za pomoc.

Ludkowski zorientował się iż i tym razem Litwini wycofali się na klika godzin przed jego przybycia pod Grodno, wojska Litewski w sile około 30 tysięcy miały znajdować się w Nowogródku gdzie tez szykowały się do starcia bitwy, Władysław obozował pod Grodnem i zadecydował od dalszym marszu gdy posłańcy od Alberta poinformowali go iż wojska Pomorskie znajdują się dzień drogi od jego obozu, przekazał im iż siły Pomorskie mają pomaszerować na południe potem skierować się na północ w kierunku Nowogródka. On natomiast miał zamiar skierować się bezpośrednio na wschód. Bitwa stoczona 14 marca 1482 roku zakończyła się zwycięsko atak z kierunku południowego dodatkowych 20 tysięcy Pomorskich zbrojnych całkowicie zaskoczył Litwinów i doprowadził do Mazowieckiego zwycięstwa w tej bitwie.



Wojska Litewskie po bitwie pod Nowogródkiem zostały rozbite, zmuszając Litwinów do rozpoczęcia negocjacji pokojowych. Aleksander I, i tym razem wysłał swego zaufanego kanclerza Zbyszka z Grodna, postawie mu zostało wynegocjowanie pokoju który by był korzystny dla królestwa Mazowieckiego jednak do przyjęcia dla Litwinów. Zbyszko udał się do Grodna gdzie też spotkał się z wielkim księciem Litewskim Zygmuntem III Łobaczewskim, synem Zygmunta II który poniósł sromotna klęskę w wojnie 13 letniej stoczonej za panowania Przemysława II Czartoryskiego. Zygmunt III chciał wykorzystać chaos panujący w Mazowii, w celu odzyskania utraconych za ponawiania swego ojca, ziem Pruskich. Jednak zawarcie szybkiego pokoju z Czechami sprawiło że wojska Mazowieckie przy wsparciu otrzymanym z księstwa Pomorsko-Meklemburskiego zdołały odnieść zwycięstwa w walkach z armiami Zygmunta III.

Wynegocjowany pokój przez Zbyszka, przekazywał Mazowii kontrole nad Nowogrodkiem i jego okolicami, Litwa musiała tez wypłacić królestwu Mazowieckiemu rekompensatę wojenną w wysokości 119 tysięcy złotych w srebrze. Pokój zawarty w Grodnie pozwalał wojskom koronnym skupić się całkowicie na zbuntowanej szlachcie, wojno domowa z zbuntowana szlachta teraz gdy wojska pod dowództwem Władysława Ludkowskiego mogły wspomóc wojska Stanisława Sulimirskiego w walkach z buntownikami.



Połączone siły wojsk koronnych zdołały w końcu listopada roku 1483, zmusić zbuntowana szlachtę do bitwy w otwartym polu starcie mające miejsce pomiędzy 15 tysięczną armia szlachecka a znacznie przeważającymi siłami koronnymi liczącymi blisko 45 tysięcy zbrojnych. Po zakończeniu wojny z Litwą armia Władysława Ludkowskiego odcięła drogę odwrotu zbuntowanej szlachcie, która cały czas umykała przed wojskami Stanisława Sulimirskiego. Bitwa rozegrał się w okolicach Rawy gdzie szlachta została zmuszona do starcia z wojskami Aleksandra I, bitwa która miała miejsce 18 listopada 1483 roku zakończyła się pogromem buntowników. Rozgromienie szlachty jak pod Rawą, pojmanie lidera tego buntu Mieszka Lisowskiego, kończyło okres konfliktu wewnętrznego w królestwie Mazowieckim.

Aleksander który chciał ułagodzić sytuacje ze szlachta, po okresie wojny domowej postanowił iż wszyscy jeńcy i ich stronicy którzy przysięgną wierność zostaną ułaskawieni a ich dobra nietknięte, co prawda spora część z nich została zniszczona w czasie walk jednak w zamian Aleksander miał zamiar zwolnic ta szlachtę z podatków na okres 10 lat by mogli odbudować i podnieść się ze strat. Wielu jeńców pojmanych z bitwy pod Rawą poszła na warunki zaoferowane przez Aleksandra ci którzy na nie przystali utracili swe tytuły i zimie oraz zostali wyginani z granic królestwa Mazowieckiego. Jedynym który został publicznie stracony na rynku w Sandomierzu był, Mieszko Lisowski jednak jego egzekucja miła być przykładem i lekcją dla tych którzy pragnęli podnieść swa prawice przeciwko Aleksandrowi.

15 grudnia 1483 roku w pochmurny poranek Mieszko został zawieziony powozem w klatce na miejsce swej egzekucji, podium na który miało się to dokonać było stawiane przez rzemieślników przez kilka tygodni, znajdowała się ono w centrum rynku tuż pod pomnikiem Jerzego I. Aleksander do ostatnich godzin dawał możliwość Mieszkowi na ukorzenie się przed nim oraz złożenie przysięgi lojalności wobec niego i korony mazowieckiej, jednak ten pozostawał niewzruszony. Problem z egzekucja Lisowskiego polegał na tym iż, nie tyle co należał do bogatej magnackiej rodziny który trzymała olbrzymie wpływy w Mazowii, tak naprawdę chodziło o to iż Lisowscy tak jak Czartoryscy mogli się pochwalić Cesarskim pochodzeniem, ich przodkowie mieli pochodzić od drugiej dynastii panującej w Mazowii, rodziny Zygmuntowskiej, to czyniło egzekucje Mieszka olbrzymimi kłopotem dla Aleksandra. Władca Mazowiecki jednak posiadał wierność reszty rodziny Lisowskich którzy wyrzekli się Mieszka i nie chcieli mieć z nim nic wspólnego.

Gdy Mieszko był wprowadzany na platformę na rynku znajdowało się mrowie gapiów którzy wyzwali go wszelakimi znanymi im wyzwiskami, tłum rządny krwi przyglądał się w ciszy jak ksiądz żegnał straceńca. Aleksander jak cały jego dwór przyglądał się ostatnim chwilom Lisowskiego gdy opadało ostrze, a z karku trysnęła krew kończąca życie buntownika. Moment egzekucji Mieszka Lisowskiego jest uznawana za koniec wojny domowej w królestwie Mazowiecki. Po niej szlachta pogodziła się z utrata części swych przywilejów, Aleksander jednak nadał im kilka nowych które zezwalały im się swobodnie się bogacić. Przywileje te dotyczyły głównie ulg na transport jak mniejsze opłaty na dobra wytwarzane w folwarkach szlacheckich, przywileje te nazwane zostały Aleksandrowskimi.



Odrodzenie zainteresowania kultura antyczną spowodował powstanie nowych ruchów filozoficznych, moralnych jak i kulturalnych. Humanizm będący jednym z nowych nurtów w filozofii miał dwie charakterystyczne cechy fascynację kulturą starożytnej Grecji i Rzymu, oraz antropocentryzm który postrzegał cz wieka jako centrum i cel wszechświata. Wybitnym Mazowieckim filozofem był Jan Staniszewski, to on ugruntował styl filozoficzny polegający na przyjmowaniu ludzkiej perspektywy. W swych dziełach zajmował się głównie zagadnieniami analizowaniu wszystkich zjawisk z punktu widzenia odbioru ich przez człowieka i odrzucaniu rozumowań wychodzących poza ludzką percepcję jako poznawczo nieuprawnionych lub pozbawionych praktycznego znaczenia.

Jan zaznaczał że to człowiek jest centrum Wszechświata, który jest celowo tak skonstruowany, aby umożliwić istnienie człowieka. Jan Staniszewski był jednym z kilku wybitniejszych przedstawicieli myśli renesansowej która rozwijała się w królestwie Mazowieckim, Maćko Lubo był uznawany już teraz za ojca myśli renesansowej która ogarnęła Mazowie. To dzięki jego wysiłkom w królestwie zainteresowano się ponownie klasycyzmem Rzymskim i Greckim. Jan Staniszewski, jak wielu innych Mazowieckich mysi cieli uczonych było uczniami Maćka Lubo uczęszczali oni ma uniwersytet Poznański gdzie zaznajomili się z jego wiedza w czasie okresu swych studiów by potem rozwijać swe zainteresowania i wiedze w dalszych latach życia.



To właśnie wpływy Maćka, spowodowały głębokie przywiązanie do kultury antycznej. Humanizm szerzony z Poznania o potem przyjęty na uniwersytecie Sandomierskim ożywił studia klasycznej łaciny i greki, co spowodowało odnowę nauki i filozofii starożytnej, a także klasycznej poezji i sztuki. Dało to także początek wzorcowi człowieka renesansu, który swoją kreatywność rozwija w wielu różnych dziedzinach, osiągając w ten sposób pełnię człowieczeństwa.

Jednym z wielu którzy stali się przysłowiowymi ludźmi renesansu był Świętosław Pryma, urodzony w roku 1456 w Lublinie. Pryma był głównie astronomem znalazł on zatrudnienie na dworze Aleksandra I, gdyż Mazowiecki król był nade wszystko zainteresowany rozwojem nauki i kultury w swym państwie. Pryma które osiągnięcia obejmowały miedzy innymi konstrukcje instrumentów astronomicznych opisania dziesiątek nowych gwiazd oraz dokładny opis naszego układu słonecznego. Znalazł się wśród kilku z tych którzy zostali zauważeni przez Aleksandra i otrzymali od nie stanowisko oraz pensje na prowadzenie swych badań. Pryma spotykał się z kontrowersjami głównie ze strony hierarchii kościelnej której w niesmak była polityka Aleksandra jednak na razie nie dawali oni znaku o swym niezadowoleniu.

Ciąg dalszy nastąpi.​

 

Takie zapytanie mam czy ktoś zna jakieś gry w których występują generowane portrety z okresu Wiktoriańskiego?

 

Odcinek 87
1485-1490



Aleksander I, zakończył wojnę domowa ze szlachta co dawało mu pewien zakres posłuszeństwa ze strony szlachty, przywileje Aleksandrowskie które wprowadził po zakończeniu konfliktu wewnętrznego jak polityka okazywania laskim tym którzy się ukorzyli przyniosła rezultaty. Szlachta mazowiecka była dużo bardziej spolegliwa, wobec władzy zwierzchniej reprezentowanej przez Aleksandra. Zarazem ci ze stanu szlacheckie którzy nie wystąpili przeciw władzy królewskiej zostali wynagrodzeni za swą lojalność, rody otrzymały ziemie tych którzy zginęli w czasie wojny domowej lub zostali po niej wygnani, Aleksander rysował się na władcę sprawiedliwego który potrafił docenić lojalność swych podanych, egzekucja Lisowskiego za razem przedstawiała go tez jako człowieka który nie okazuje litości swym zaprzysięgłym wrogom.

Sama wojna domowa która miała miejsce w Mazowii, nie zniszczyła kraju w znacznym stopniu,zimie królewskie należące do Aleksandra zostały w wielu prowincjach nieznacznie spustoszone przez zbuntowanych szlachciców w dużo gorszym stanie znajdowały się ziemie szlacheckich rodów które podniosły oręż przeciw Aleksandrowi. Ci którzy się ukorzyli nie zostali wygnani otrzymali od Aleksandra 10 letni okres zwolnienia z podatków na rzecz skarby królewskiego. Jednak Aleksander nie mógł zwolnić szlachty z płacenia podatków na rzecz kościoła o co prosiła go część poszkodowanych w tej sprawie, odrzekł on iż muszą się pogodzić z tym. Aleksander nie zamierzał bardziej narażać się hierarchom niż musiał, trzymał on w swoim otoczeniu wielu kontrowersyjnych myślicieli jak i uczonych którzy byli dla Mazowieckich hierarchów kościelnych cierniem w boku jednak, Aleksander sprawnie manewrował pomiędzy obydwoma grupami, osoby duchowne i ich dobra zostały zwolnione z płacenia niektórych podatków, które wprowadził ojciec Aleksandra Przemysław II. Takie postępowanie dało Mazowieckiemu królowi poparcie wśród sporej rzeszy kleru który przez palce patrzył na niektórych doradców Aleksandra.



Polityka dynastyczna jaka Aleksander wraz ze swą małżonką planował polegała na kontynuacji politycznych mariaży z sąsiadami. Najstarszy z dwóch synów Mazowieckiego monarchy Jakub, miał poślubić drugą córkę króla Węgierskiego Bela III Laszlo, Amelie Laszlo. Do tych zaślubin doszło 20 stycznia 1485 roku, Amalia przybyła do Sandomierza gdzie też miała poślubić Mazowieckiego królewicza Jakuba, sama ceremonia jak i pokładziny odbyły się w przeciągu dwóch następnych dni. Jakub dostał od swego ojca jak to zwyczajowo miało miejsce ziemie, posiadłość która otrzymał leżała w okolicach Poznania, jednak Aleksander wykorzystywał swego najstarszego syna tak jak to czynił jego ojciec, czyniąc z niego posła na obcych dworach.

Aleksander który poprzez to małżeństwo zapewniał sobie dalsze dobre stosunki z królestwem Węgrów-Krymskich, rozumiał iż z utrzymywanie dobrych relacji z południowym sąsiadem było ważne. Aleksander wysłał swego syna Jakuba do wielkie księstwa Smoleńskiego, gdzie w jego imieniu zaaranżował mariaż swego młodszego brata Jana z najstarsza córką Stefana II Laczko, Świętosławą Laczko. Wielki kisze smoleński choć początkowo nieprzychylny tej propozycji zgodził się po udzieleniu wsparcia finansowego Smoleńskowi kory cały czas borykał się z trudnościami finansowymi po wojnie z Nowogrodem na rzecz Koreo utracił część swego terytorium. Swe córki Aleksander po wydawał za rodzinny panujące w królestwach Walii oraz Szwecji, bratanicom natomiast znalazł odpowiednich kandydatów zarazem w granicach jak po za granicami królestwa Mazowieckiego.



Rozwój zainteresowania antykiem, będący podstawą epoki renesansowej w Europie rozpoczął proces tłumaczenia z greki oraz łaciny na język mazowiecki dzieł takich myślicieli jak Platon, Sokrates czy Arystoteles. W okresie średniowiecza ogólnie uznawane było iż treści zawarte w tych tekstach były herezjami pogańskimi, przez co niewielu się nimi zajmowało z obawy przed gniewem kościoła. Jednak teraz gdy władze świeckie w królestwie Mazowieckim dawały przywołanie na badanie tych tekstów, coraz większa grupa uczonych się nimi zajmowała. Mazowieccy myśliciele którzy zgłębiali antyczne teksty, uświadamiali sobie że starożytni mieli wiele do przekazania na tematy etyki, polityki, kultury, a ich teksty i przemyślenia były równie wartościowe teraz jak i czasach starożytnych.

Badanie antycznych manuskryptów jak i przemyślenia Mazowieckich myślicieli w tej dziedzinie, których przodownikiem był Mateusz Skarbek, jak wielu innych z tego okresu absolwent uniwersytetu Poznańskiego. Skarbek przyszedł na świat w czasie gdy Maćko Lubo, nauczał Przemysława II, i nie dane mu było studiować pod nim. Mimo to ukończył on studia w Poznaniu którego uniwersytet nadal nie doczekał się obiecanej pomocy finansowej ze strony korony Mazowieckiej, jednak był postrzegany jako bardziej prestiżowy od uniwersytety Sandomierskiego. W swych przemyśleniach dotyczących badania antycznych zapisków Skarbek dowodził iż poganie okresu antyczne mimo nieznajomości biblii potrafili odróżniać dobro od zła. Skarbek posunął się nawet dużo dalej w swym dziele zatytułowany „Etyka a Pogaństwo”, dowodził iż bycie dobrym chrześcijaninem nie jest równoznaczne z ślepym podążaniem za przykładem biblijnym, lecz stosowanie się do ogólnie pojętych zasad moralnych które były przedstawiane przez przykład życia Jezusa Chrystusa.

Ciężka praca, bycie szczodrym dla swych bliźnich, uczciwym w swym życiu oraz sprawiedliwym miało zaowocować zbawieniem, a nie pielgrzymki oraz kupowanie odpustów. Te ostanie poglądy jednak najbardziej naraziły Skarbka na gniew hierarchów kościelnych, tylko interwencja Aleksandra zapobiegała przed ogłoszeniem go heretykiem i skazanie na stos. Mazowiecki władca nakazał Skarbkowi by powstrzymał się z głoszeniem swych najbardziej kontrowersyjnych tez w innym wypadku miał zostać wygnany co skończyło by się jego niechybna śmiercią, zarazem pozwalając mu na kontynuowanie jego prac.



W roku 1483, Benedykta XIII zmarł, na jego miejsce został wybrany nowy Papież, kuria Rzymska wybrała nowego kardynała a był nim kardynał z Burgundii. Człowiek ten miał poglądy dużo bardziej otwarte na idee które obecnie szerzyły się w Europie niż jego poprzednicy. Nowy papież Paulus V będący tak naprawdę umiarkowanym reformatorem istniejącego obecnie kościoła Rzymskiego pragnął by kościół powrócił do misyjnego charakteru, z tego powodu prosił władców Europejskich o pomoc w fundowaniu nowych zakonów misyjnych. Aleksander do którego przybył legat Papieski właśnie z taką prośbą w październiku roku 1483, władca Mazowiecki będący człowiekiem praktycznym, dostrzegł możliwość przypodobania się kościołowi. Wyraził on zgodę na pokrycie kosztów założenia nowego zakonu na terenie swego królestwa.

Nowy zakon miał mieć swa siedzibę w Bełzie, i jego głównym zadaniem miało prowadzanie misji do sąsiedniego prawosławnego królestwa Awarskiego, sam zakon otrzymał imię Zakonu Braci Większych Obserwatorów. Aleksander nadal im ziemie oraz ufundował nowy klasztor wraz z zabudowa pomocniczą. Sam zakon zaczął funkcjonować dopiero w kilka lat później jednak dla Mazowieckiego władcy było to już mało istotne, gdyż tymi działaniami udało mu się wkupić w łaski nowej głowy kościoła Rzymskiego i odżegnał możliwość ekskomuniki za swa politykę wobec uczonych i myślicieli będącymi nie na rękę hierarchii kościelnej w Mazowii.



Mieszczanie stolicy królestwa Mazowieckiego, Sandomierzu zaczęli na większą skale niż dotychczas produkować Piwo. Cechy miejskie zajmujące się wytwarzaniem tego trunku, z powodów problemów finansowych przysłały do Aleksandra prośbę o udzielnie im wsparci w rozwoju tej gałęzi przemysłu w stolicy. Władca Mazowiecki był znane ze swego zamiłowania do właśnie tego rodzaju alkoholu, Piwo było jego ulubionym trunkiem, z tych głównie powodów wsparł on powstanie nowego browaru który miał powstać w obrębie murów miejskich. Zostało na ten cel przekazane 5 tysięcy złotych w srebrze, sztuka piwowarska była znana już od dawna na ziemiach Mazowieckich, w okresie Cesarstwa Władysław II zezwolił na budowę browaru w Poznaniu, później nadał Kaliszowi przywilej propinacyjny na piwo, wino i miód.



Świętosław Pryma, nadworny astronom Aleksandra znowu znalazł się w krzyżowym ogniu krytyki, z pomocą swych umiejętności matematycznych jak i wiedzy astronomicznej jak astrologii miał on udokumentować horoskop Jezusa Chrystusa. Co było dla Mazowieckich hierarchów już jawnym wstępem do szerzenia heretyckich poglądów, Mazowieccy hierarchowie a przede wszystkim głowa kościoła Mazowieckie arcybiskup Sandomierski zażądał od Aleksandra by ten ogłosił Prymę heretykiem, król Mazowiecki jawnie odmówił arcybiskupowi Januszowi Bródce, nie był to pierwszy i ostatni raz gdy Aleksander stanął po stronie swych doradców.

Pryma był dla Aleksandra jednak ciągłą bolączką, będący bękartem Pryma już od wczesnych lat nie miał łatwego startu, jego matka z pochodzenia drobna szlachcianka z podupadłego domu została zgwałcona i zamiast usunąć niechcianą ciążę dała życie Świętosławowi. Pryma mimo swego nad wyraz złego pochodzenia dostał się na Uniwersytet w Poznaniu, gdzie studiował Prawo, jednak to nie to okazało się jego prawdziwa pasja a astronomia. Był on polihistorem, poza astronomią zajmował się również matematyką, prawem, ekonomią, strategią wojskową, astrologią oraz wieloma innymi zagadnieniami. Sukcesy w dziedzinie astronomii dały mu miejsce na dworze Sandomierskim jako jednego z doradców Aleksandra.

Jego życie osobiste jednak było porażką małżeństwo z mieszczanką Zofią Walą, było nieudane od samego początku, jego trojka dzieci z których każde weszło konflikt z prawem, za każdym razem Pryma interweniował u Aleksandra by ten pomógł jego niesfornemu potomstwu, największym jednak problemem było jego zamiłowanie do hazardu. Świętosław wykorzystywał swoje umiejętności matematyczne w grach hazardowych do przewidywania możliwości wygranych, jednak nie przewidywał on iż jego konkurenci używają trefnych kośćmi co zaowocował olbrzymi długami Prymy. Aleksander i tym razem pomógł swemu ulubionemu astronomowi gdyż wykupił jego wszystkie zobowiązania. Teraz gdy Pryma był wrogi dla kościoła a hierarchowie najchętniej widzieli go spalonego za swe tezy, Aleksander nakazał by ten nie publikował ani nie głosił nigdzie swych poglądów, pozostawił je dla się i swych ksiąg które w przyszłości mogą zostać uznane jednak teraz spotykają się jedynie z potępieniem.

Ciąg dalszy nastąpi. ​

 

"W roku 1483, został wybrany nowy Papież Benedykta XIII zmarł" coś tu nie pasuje

 

Odcinek 88
1490-1495



Pryma który był jednym z najbardziej zaufanych doradców Aleksandra, starał się wypełniać polecenia swego patrona i nie afiszować się ze swymi poglądami, nadal jednak kontynuował on swe badania. W roku 1490 otrzymał od Aleksandra do m okolicach Czerska gdzie też, z polecenia władcy miał przebywać aż hierarchowie kościelni utracą zainteresowanie w jego osobie, było to istne wygania z dworu Sandomierskiego. Świętosław jednak nadal otrzymywał pensje od swego patrona, pieniądze te pozwoliły mu na zakup baszty północno-wschodniej, wewnętrznych murów warowni Czerskiej. Przeznaczył on na ten cel 2 tysięcy srebrnych złotych co było równowartością jego rocznej pensji ze skarbca królewskiego. Pryma właśnie tam rozpoczął prace nad swym życiowym osiągnięciem.

W domu otrzymanym od Aleksandra na wieczystą własność zrekonstruował on instrumenty astronomiczne, które musiał pozostawić w Sandomierzu, były one wzorowane na starożytnych instrumenty astronomicznych: płytę obserwacyjną (pavimentum), kwadrant, triquetrum i sferę armilarną. W Czersku dokonał on niemal 50 obserwacji astronomicznych, naszego układu słonecznego, skupił się on głównie na obserwacji słońca. Do tej pory wszystkie badania astronomiczne jakie Pryma przeprowadzał były skupione na poszukiwaniu i opisywaniu nowych gwiazd jak i planet w naszym układzie słonecznym, teraz jednak jego zainteresowanie zostało skupione na słońcu, odkrył on wówczas zmienność mimośrodu (zagadnie astronomiczne) Ziemi jak i ruch apogeum słonecznego względem gwizd stałych.



Obserwacje te pozwoliły mu dojść do wniosku iż teoria heliocentryczna Arystarcha z Samos, była w istocie prawdziwa. Pryma który na swych studiach w Poznaniu zaznajomił się z heliocentrycznym modelem Wszechświata stworzonym przez Arystaracha z Samos w III wieku przed naszą erą. Świętosław Pryma, który wiedział iż oryginalne pisma Arystaracha z Samos przepadły w mrokach dziejów, jednak jego teorie zostały opisane przez innych greckich uczonych. Miało z nich wynikać iż Arystarch tłumaczył brak paralaksy gwiazd w swym modelu przez założenie, że są one bardzo odległe. Świętosław Pryma wiedział iż teoria heliocentryczna Arystarcha została porzucona na rzecz dużo bardziej popularnej teorii geocentrycznych, a zwłaszcza teorii Ptolemeusza, która przemawiała do znakomitej większości ludzi, Ziemia wedle tej teorii znajdowała się w centrum Wszechświata.

Pryma spisał swe obserwacje w dziele które zostało zatytułowane ”O obrotach ciał niebieskich”, Zgodnie z jego koncepcją planety poruszają się wokół Słońca po okręgach. Opublikowanie tej księgi ostatecznie zmusiło hierarchów do postawienia Prymy przed trybunałem inkwizycji za szerzenie heretyckich poglądów. Aleksander który do tej pory chronił swego ulubionego uczonego przed gniewem kościelnym musiał się pogodzić z faktem iż Pryma został postawiony przed trybunałem, władca Mazowiecki wpierał Prymę w czasie procesu. Proces o herezje Świętosława Prymy, miał miejsce od 20 kwietnia 1496 roku do 12 czerwca 1497, w jego trakcie Święte Oficjum orzekło, że tezy iż Słońce jest środkiem świata i pozostaje nieruchome a Ziemia nie jest środkiem świata i nie jest w spoczynku są bezsensowne z filozoficznego punktu widzenia, stanowią też błąd w wierze.

Aleksander który naciskał na Mazowieckich hierarchów, zdołał uzyskać to co chciał pierwotny werdykt w którym poglądy Prymy jawnie były potępiane jako czysta herezje, został kilka dni później cofnięty. W ostatecznej wersji werdykt był bardzo umiarkowany, gdyż nigdzie nie padało słowo herezja, nie umieszczono też w nim żadnego z dzieł Prymy. Uczony miał jednak odtąd powstrzymać się od głoszenia swych tez o heliocentryczności układu słonecznego i wszechświata. Interwencja Aleksandra uratowała życie Świętosław który został zwolniony w roku 1497, tym razem jednak Pryma do końca swego życia starał się unikać głoszenia swych poglądy jak i publikowania ich. Wynikało to z groźby wystosowanej przez Aleksandra I, który zagrozi mu iż zostanie on pozbawiony swego domu w Czersku oraz pensji. To utemperowało Prymę który do końca swych dni unikał publicznego głoszenia swych poglądów oraz publikowania kolejnych książek. Sam Pryma zmarł w roku 1507, po jego śmierci teoria heliocentryczna zyskiwała coraz większe rzesze zwolenników wśród europejskich uczonych. Najlepszy przyjaciel Prymy, Stefan Alin zebrał jego niepublikowane do tej pory książki, i wydał je w imieniu swego przyjaciela. Było to początkiem rozpowszechniania się Prymiańskiej teorii heliocentrycznej.



Pryma jednak nie był jedynym ze zmartwień Aleksandra, Henryk Lisowski nadworny malarz Aleksandra także znalazł się w dość trudnej sytuacji. Lisowski już dawna był renomowany malarzem na usługach dworu Sandomierskiego, pierwsze dzieła jakie tworzy i nadal tworzy były o tematyce sakralnej, jednak z czasem zaczął odchodzić od niej na rzecz bardziej humanistycznych dzieł. Henryk wywodził się z rodu Lisowskich i należał do szlachty jednak jego gałąź rodzinny utrąciła swe dobra. Jego ojciec Stanisław Lisowski utracił majątek ziemski w czasie gry w kości, matka zmarła gdy był bardzo młody a ojciec nie darzył go większym uczuciem rodzicielskim, zginał on w czasie wojny domowej pozostawiając Henryka swemu losowi. Przygarnęła go dalsza rodzina, Henryk już od swych najmłodszych lat wykazywał niezwykły talent malarski, jego wuj Ryszard Lisowski który rozpoznał talent swego bratanka posłał go na nauki do mistrza Ludwika Troniewskiego. Henryk który nie mógł liczyć iż dostanie jaki kol wiek majątek ziemski poświęcił się całkowicie swemu talentowi, w niespełna piec lat osiągnął rangę mistrzowska i posiadał własny warsztat malarski w stolicy Sandomierzu.

To właśnie wtedy został zauważony przez Aleksandra, który stał się jego patronem i zamawiał wiele dzieł malarskich oraz rzeźb. Dzieła tworzone przez Henryka były coraz bardziej wyzywające, gdyż łączyły w sobie symbole chrześcijańskie która była przedstawiona poprzez mitologie pogańskiego Rzymu i Grecji. To było nie do przyjęcia dla niektórych z co bardziej fanatycznych przedstawicieli kleru, i tak właśnie mnich będący wrogi twórczości renesansowej Mieszko z Lublińca, zaatakował warsztat Lisowskiego jego zwolennicy zniszczyli wiele obraz i rzeźb które znajdowały się tam. Straż miejska jednak zdołała zapobiec spaleniu najcelniejszego z obrazów który był tworzony na zamówienie samego Aleksandra. Władca Mazowiecki który dostał niemal ataku furii gdy usłyszał o tym nakazał o uwiezieniu zwariowanego mnicha i ochronie warsztatu Lisowskiego. W późniejszym okresie warsztat został przeniesiony w obręb murów zamku Sandomierskiego gdzie Lisowski mógł malować bez żadnych przeszkód. Uwiezienie mnicha spowodowało iż Aleksander znalazł się pod ogniem krytyki ze strony kleru, jednak jak zawsze w takie sytuacji udało mu się wywinąć poprzez odpowiednio umieszczone łapówki wśród duchownych.



W roku 1494, cenny miedzi z którego wytwarzane były armaty z brązu znaczne wzrosły. Wiązało się to z rozpowszechnieniem artylerii. Działa w królestwie Mazowieckim, swe pierwsze zastosowanie znalazły w okresie Cesarstwa. W Europie rozwój prochu strzelniczego jak i artylerii miał swe początku już w 14 wieku, pierwsze użycia prymitywnych rodzaju bombard zanotowano w czasie wojny z Mołdawią za panowania Władysława II Przemyskiego, od tamtego czasu ten rodzaj broni rozwijał się w państwie Mazowieckim i był wykorzystywany w kolejnych wojnach. Artyleria na dużą skale została wykorzystana w czasie oblężenia Poznania w okresie rozpadu Cesarstwa Mazowieckiego. Obecnie rozwój tej brani dal możliwość do wykorzystywania ich nie tylko w czasie oblężeń lecz także w czasie bitew, nadal jednak była to broń niedokładana i ograniczonym polu rażenia.

Aleksander nadał specjalny przywilej rzemieślnikom którzy zajmowali się wytwarzaniem armat w jego królestwie, puszkarze bo tak zaczęto nazywać tych rzemieślników tworzyli uzbrojenie jedynie na królewskie zamówienia, spiż będący stopem miedzi z cyną, cynkiem i ołowiem, był podstawą dla ich produkcji. Materiały dla jego wytwarzania mogli oni kupować po niższych cenach u kupców za okazaniem swego znaku cechowego. Wedle przywileju Puszkarskiego, płacili oni także mniejsze podatki ale produkcja swych towarów na zamówienie zagraniczne była całkowicie kontrolowana przez korne Mazowiecka.



Aleksander który wiedział o planach, swego ojca Przemysława II, dotyczących dalszej ekspansji. Wojna z Litwa jak i Czechami oraz konflikt wewnętrzny jednak znacznie opóźnił realizacje tych zamiarów, w pierwotnych planach Przemysław miał zamiar dokonać najazdu i aneksji księstwa Kijowskiego. Aleksander jednak doszedł do wniosku iż najbardziej korzystnym wyjściem jest zaatakowanie księstwa Halickiego. Halicz był obecnie ogarnięty walkami wewnętrznymi o Wielkiego Księcia. Śmierć Jana III Czarnieckiego spowodował kryzys sukcesyjny w tym państwie, nie pozostawił on po sobie męskiego następcy i trzech jego kuzynów rozpoczęło walkę pomiędzy sobą o tron, co dawało Aleksandrowi idealny pretekst do zaatakowania Halicza.

W okresie Cesarstwa Mazowieckiego, władcy Mazowieccy zanim nadali tytuł wielkich książąt Halickich rodzinie Czarnieckich sami go posiadali, co dawało Aleksandrowi pretekst choć nad wyraz slaby do włączenia się w wewnętrzny konflikt księstwa Halickiego. Wojska Mazowieckie w sile 30 tysięcy zbrojnych we wsparciu sil książąt lennych liczących 10 tysięcy zaatakowało księstwo Halickie 20 stycznia roku 1495. Dowodzenie armiami Mazowieckimi zostało powierzone w ręce Stefana Kalinowskiego. Kalinowski był doświadczonym dowódcą, brał udział w walkach z Litwinami jak zbuntowana Szlachta w czasie ostatnich konfliktów, w tamtym czasie służył pod Władysławem Ludkowskim. Ludkowski niestety zmarł zanim Aleksander zdołał powierzyć mu dowództwo w tej wojnie jednak Kalinowski który zdobywał praktykę wojenną pod Ludkowskim był wystarczająco kompetentny.

Ciąg dalszy nastąpi. ​

 

Tak z ciekawości zapytam, jak mocnego masz kompa, że ciągnie Ci Meiou&Taxes? Pobrałem sobie tego moda i strasznie mi się spodobał, ale niestety upływ dnia trwa w nim trochę ponad sekundę na maksymalnej prędkości, co dość mocno zniechęca.