Polska AAR /od 1936 r./

POLSKA AAR
i
POLSKIE SIŁY ZBROJNE NA ZACHODZIE

1-15 grudnia 1943

odcinek 148

Crescit sub pondere virtus
(Prześladowana cnota rośnie)​

Już jest prawie pewne, że nie uda się zakończyć wojny z Cesarstwem Japonii, a tym samym II wojny światowej przed końcem roku. Składają się na to niekorzystne warunki pogodowe zarówno w północnych Chinach jak i w samej Japonii. Ostatni sprzymierzeniec Cesarstwa –mróz, chłód i śnieg będzie pewnie ich atutem aż do końca marca 1944 roku. Cieszą więc aliantów małe sukcesy jak przesunięcie linii frontu na Honsiu czy dwa nowe desanty wojsk amerykańskich. W środkowych Chinach udaje się otoczyć japońskie dywizje w kotle pod Enshi, co sprawia, że przy jednoczesnej ofensywie wojsk chińskich na Xi’an zmieni się diametralnie linia frontu i wróg znajdzie się w potrzasku ze strony Sowietów, wojsk Czang Kaj-Szeka i Mao Tse-Tunga oraz oddziałów sprzymierzonych. Ostatnim punktem wyznaczonym dla Brytyjczyków i towarzyszących im posiłków jest Pekin – dawna stolica cesarskich Chin. Zdobycie tego miasta praktycznie przesądzi o porażce wojsk japońskich. Duże wrażenie zrobiła na świecie mowa prezydenta Landona, będąca odpowiedzią na stalinowskie pomówienia o neoimperializm Stanów Zjednoczonych. Stalin zaprasza do Moskwy sekretarza Ligi Narodów, Seana Lestera w nadziei na złagodzenie tonu wypowiedzi dyplomatów z różnych krajów, w tym także neutralnych. Estończycy, Łotysze i Litwini - emigranci oraz ci wszyscy, którym udało się uciec z okupowanych krajów nadbałtyckich, a znajdują się w państwach neutralnych, głośno demonstrują pod ambasadami ZSRR swoje niezadowolenie z narzuconej siłą okupacji sowieckiej. Również społeczeństwa niektórych krajów skandynawskich jak Danii i Szwecji wyrażają swoje zaniepokojenie sytuacją mieszkańców dawnych republik nadbałtyckich.

Kronika wojny morskiej: flota japońska rozbita po utracie ostatniego lotniskowca siedzi już tylko w portach i nie wykazuje chęci do spotykania się z US Navy czy Home Fleet. Jednak i w portach jest narażona na ataki lotniskowców sprzymierzonych.

Działania lotnictwa brytyjsko-polskiego (3. Dywizjon) koncentrują się na Honsiu, gdzie odganiane są japońskie bombowce, jak np. pod Fukushimą gdzie dochodzi do nalotu na alianckie pozycje. Pod Niigatą 2 grudnia dochodzi do wielkiej bitwy powietrznej, w której ostatecznie japońskie siły lotnicze ponoszą porażkę. Flota adm. Sommerville’a rozpoczyna natomiast trzyetapową operację desantową wojsk brytyjskich z Korei – w dniach od 4 do 5 grudnia przewieziono z Pusan do Niigaty dywizję piechoty gen. Lindsella. Między 7 a 8 grudnia dołączyła na pozycje alianckie w Japonii – dywizja gen. Warrena z koreańskiej wyspy Dzedzu. Ostatnim etapem przenoszenia wojsk alianckich z Korei był transport dywizji gen. Watsona z okolic Phenianu w dniach od 13 do 14 grudnia.

Walka powietrzna nad niebem Fukushimy z udziałem polskich lotników (2.XII.1943).​

Na froncie japońskim z początkiem grudnia wciąż trwa natarcie wojsk sprzymierzonych na Nagoję i na Kanazawę. 2 grudnia czołgi gen. Leese’a wyzwalają to drugie miasto i przygotowują się już do ataku na Osakę. Dzień później niewielkie siły alianckie zgrupowane na północy Honsiu próbują zlikwidować japoński opór w Akicie, jednak góry i śnieg okazują się przeszkodami nie do przebycia. 4 grudnia amerykańska dywizja piechoty gen. McAuliffe zdobywa Nagoję, a cztery dni później do miasta wchodzi siedem dywizji marsz. Robertsa. Z marszu próbuje się zdobyć Osakę. Na próżno jednak. Wróg wychodzi zwycięsko z tych wojskowych zapasów, umiejętnie się broniąc. 2 sformowane na prędce dywizje piechoty plus garnizon Osaki zatrzymują natarcie sprzymierzonych. Brytyjczycy próbują ponownego ataku na pozycje wroga pod Akitą w górach Honsiu, korzystając ze świeżych posiłków z Korei, ale i tu nieprzyjaciel odpiera próby ataku sprzymierzonych. Trzeba będzie więc niedługo ruszyć po posiłki do dalekiego Sajgonu (armia marsz. Massingberda), co będzie w drugiej połowie grudnia głównym zadaniem floty transportowej adm. Boyle’a. 12 grudnia Amerykanie dokonują desantu na zachodnią część Honsiu, zdobywając m.in. Hiroszimę. Ograniczy to zatem możliwości obronne wojsk japońskich w Osace, otoczonych teraz aż z trzech stron. Atak na Osakę z 13 grudnia jest ponownie zatrzymany z powodu dużych opadów śniegu. Na uwagę zasługuje też desant wojsk amerykańskich na Amami (6.XII.) w płn. części archipelagu Wysp Riukiu, w rękach Japończyków pozostaje wciąż Okinawa.

Obrona Japończyków na pozycjach pod Osaką (8.XII.1943).


Zdobycie Amami przez Amerykanów.


Sytuacja na froncie japońskim w dniu 15 grudnia. ​

Na froncie chińskim korpus pancerny gen. Nicholsona wycofuje się z Luoyang, a oddziały Gordona kontynuują natarcie na Hendan. Siły sprzymierzonych ścigają się także z wojskami chińskimi o pierwszeństwo w zajęciu Yichangu. Siły marsz. Gordona po rozbiciu ostatniego punktu oporu w Hendanie, ostatecznie wchodzą do miasta w dniu 3 grudnia. Dzień wcześniej dywizje marsz. Alexandra rozpoczynają natarcie na Nanyang, chcąc wesprzeć Sikorskiego w ataku na Luoyang. Nicholson zatrzymuje się w Zhengzhou (4.XII.), po czym ponownie wyrusza w stronę Luoyangu. 5 grudnia ponownie rusza aliancka ofensywa na północy, tym razem korzystając ze wsparcia sił marsz. Gordona próbuje się wyprzeć przeciwnika z Shijiazhuang. Atak dywizji marsz. Brookes przynosi sukces, jednakże walka z japońskimi oddziałami gen. Nishio (10-12.XII.), tak dalece wyczerpuje siły sprzymierzonych, że trzeba po raz kolejny przerwać natarcie. Kanadyjski korpus gen. Kitchinga dociera do Guangzhou w dniu 4 grudnia, wzmacniając obronę tego ważnego portu płd. Chin. 5 grudnia przynosi wieść o wyzwoleniu Yichangu przez wojska chińskie, powoduje to zaatakowanie oblężonych wojsk japońskich w Enshi przez siły brytyjskie (6.XII.), jednak brak wsparcia ze strony chińskiej powoduje zatrzymanie ataku. Dopiero druga próba przeprowadzona 13 grudnia jest udana i wiele japońskich dywizji ulega eliminacji. Jednocześnie wojska chińskie zmuszają Japończyków do wycofania się z Xi’an. Czołgi Nicholsona zostają ponownie wygnane z pozycji pod Luoyangiem, gdzie docierają 10 grudnia. Powoduje to powzięcie decyzji o skierowaniu tam sił marsz. Alexandra, oraz po rozbiciu sił japońskich w Enshi – oddziałów Montgomery’ego, Maczka, Slima i Wavella. 12 grudnia Japończycy odbijają Luoyang i zaraz zostają zmuszeni do wycofania się wskutek brytyjskiej ofensywy przeprowadzanej z dwóch kierunków. Przewidywane wyzwolenie Xi’an przez wojska chińskie w drugiej połowie grudnia i nadejście brytyjskich posiłków na teren płn. Chinach przyczyni się jeszcze bardziej do skrócenia linii frontu i zadania ostatecznego ciosu wojskom cesarskim.

Ostatnie walki o Handan.


Ofensywa aliancka pod Shijiazhuang.


Likwidacja japońskich dywizji pod Enshi.


Sytuacja na froncie chińskim w dniu 15 grudnia. ​

Londyn, 13 grudnia;

Rozmowa Edena z Churchillem.

Eden: (…)po mowie Landona, Stalin może się czuć jak wyjęty spod prawa, czyli nic dziwnego, że szuka międzynarodowej akceptacji.

Churchill: Sam jestem ciekawy, jakie to rewelacje szykuje Landon po pokonaniu Japonii, jeśli są to autentyki, to sowiecki przywódca jeszcze bardziej będzie izolowany, a termin bariera lęku nabierze coraz negatywniejszego znaczenia.

Eden: Demonstracje pod sowieckimi ambasadami w krajach neutralnych przybierają na sile i można sądzić, że jeszcze bardziej się rozwiną.

Churchill: Póki trwa wojna z Japonią nie będziemy zajmować oficjalnego stanowiska w sporze między Landonem a Stalinem, ale nie zaszkodzi to nam wspierać środowiska emigracyjne Łotyszy czy Litwinów.

Eden: Japończyków trzyma już tylko wiara w cesarza i siły natury, ale gdy zima się skończy ich los będzie przesądzony.

Churchill: Amerykanie prosili nas byśmy nie wytaczali zarzutów dla Hirohito, gdyż dla Japończyków jest on postacią boską.

Eden: Tyle możemy zrobić, ale na pewno cała japońska generalicja i rząd kwalifikuje się do postawienia ich przed specjalnym Trybunałem.

Churchill: Chińczycy oczekują od nas, że zgodzimy się na Szanghaj jako miejsce procesu (…)

Wieści z PRL:

-grudzień: pierwsza połowa grudnia stoi pod znakiem pokazowych procesów przedwojennych oficerów WP. W większości z ogłaszanych wyroków dominuje kara śmierci za wywrotową, antykomunistyczną działalność podczas okresu międzywojennego. Do rangi symbolu przejdzie czyn 18-letniego Michała Jędrzeja z powiatu grodziskiego dokonującego aktu samospalenia na rynku w Poznaniu (9.XII.) w proteście przeciw dalszemu zniewalaniu narodu polskiego przez Sowietów.​

 

POLSKA AAR
i
POLSKIE SIŁY ZBROJNE NA ZACHODZIE

16-31 grudnia 1943

odcinek 149

Sit venia verbo…
(Niech mi wolno będzie powiedzieć…)​

Końcówka roku nie przynosi przełomu na froncie japońskim ani chińskim, gdyż tam pierwsze skrzypce gra zima i jej negatywne przejawy. Trudne warunki atmosferyczne zatrzymują aliancką ofensywę na tych odcinkach, a w Chinach dochodzi nawet do odwrotu z bronionych pozycji. Sprzymierzeni skupiają się zatem na tych punktach strategicznych, które nie odczuwają skutków zimy. Udany atak na Hongkong, rozstrzygnięcie na Wyspach Riukiu czy przełamanie obrony Kwajalein przez Amerykanów to wydarzenia z końca 1943 roku. Japonii zostało najwyżej miesiąc, dwa miesiące istnienia. Wojska cesarskie bronią się jeszcze na Kiusiu, Sikoku i na Hokkaido oraz pod Osaką i w płn. części Honsiu. Polepszenie pogody powinno przynieść upragniony postęp i na Wyspach Japońskich. W Europie uwagę prasy przykuwają ostatnie mowy oskarżycielskie na procesie nazistowskich zbrodniarzy wojennych w Hamburgu, na ogłoszenie wyroku opinia publiczna poczeka jeszcze parę miesięcy. Podobnie ma się sprawa z procesem hiszpańskich morderców pokoju w Zurychu. Tutaj wyrok zapadnie już w styczniu 1944 roku. Zakończyły się już demonstracje przed sowieckimi ambasadami w krajach neutralnych, uczestnicy zapowiedzieli, że powrócą na wiosnę, by przypomnieć Stalinowi o jego zbrodniach popełnianych na obywatelach republik nadbałtyckich.

Z tajnego raportu dotyczącego porównania sił lądowych państw alianckich oraz bloku Kominternu z 20 grudnia:

(…)Stany Zjednoczone: 160 dyw. piechoty, 50 dyw. zmot., 8 dyw. panc., 4 dyw. spad., 18 dyw. piech. morskiej, 23 garnizony, 3 dyw. dowodzenia (266); Wielka Brytania: 153 dyw. piechoty, 1 dyw. zmot., 3 dyw. panc., 3 garnizony, 1 dyw. dowodzenia, 9 dyw. kolonialnych (172); Jugosławia: 70 dyw. piechoty, 4 dyw. kawalerii, 1 dyw. strzelców górskich (75); Francja: 53 dyw. piechoty, 1 dyw. zmot., 7 dyw. panc., 8 dyw. strzelców górskich (69); Australia: 27 dyw. piechoty, 1 dyw. kawalerii, 6 garnizonów (34); Kanada: 28 dyw. piechoty (28 ) ; RFN: 17 dyw. piechoty (17); Nowa Zelandia: 14 dyw. piechoty, 1 dyw. kawalerii (15); Irak: 15 dyw. piechoty (15); Belgia: 12 dyw. piechoty, 1 dyw. kawalerii (13); Etiopia: 9 dyw. strzelców górskich (9); Związek Płd. Afryki: 4 dyw. piechoty, 3 garnizony (7); Jemen: 6 dyw. piechoty, 1 dyw. kawalerii (7); Hiszpania: 6 dyw. piechoty (6); Oman: 5 dyw. piechoty, 1 dyw. kawalerii (6); Liberia: 6 dyw. piechoty (6); Korea: 5 dyw. piechoty (5); Nepal: 5 dyw. strzelców górskich (5); Grecja: 4 dyw. piechoty (4); Holandia: 3 dyw. piechoty (3); Bhutan: 1 dyw. piechoty, 2 dyw. strzelców górskich (3); Portugalia: 1 dyw. piechoty (1); Baskonia: 1 dyw. piechoty (1); Wietnam: 1 dyw. piechoty (1); Laos: 1 dyw. piechoty (1); łączna ilość dywizji różnych typów wojsk: 769. Siły państw Kominternu kształtują się prawdopodobnie: ZSRR – 525 dyw. piechoty, w tym ok. 30 dyw. pancernych, NRD – ok. 8 dyw. piechoty, Rumunia – 1 dyw. piechoty, Bułgaria – ok. 5 dyw. piechoty; liczba dywizji różnych typów wojsk może się zawierać w przedziale między 540 a 550 (…)

16 grudnia do dyspozycji Brytyjczyków została oddana pierwsza dywizja wietnamska (gen. Livry-Level) i laotańska (gen. Adeline). Już postanowiono, że Wietnamczycy znajdą się na transportowcach, które najpierw zmierzają z Tokio do Sajgonu by zaokrętować dywizje marszałka Massingberda oraz korpus gen. Blaxlanda. Po dotarciu na miejsce 21 grudnia i dopłynięcie do portu w Hanoi (23.XII.) dochodzi do ulokowania powyższej dywizji nowych sprzymierzeńców. Wraz z nią znalazły się też na transportowcach 4 dywizje nepalskie korpusu gen. Ojasuni oraz dywizje gen. Birda, Bartholomew i korpus iracki gen. Bakra. Flotylla transportowa zatrzymała się po drodze blisko wybrzeży Hongkongu, gdzie pomogła w zlikwidowaniu japońskiego oporu na wyspie (24.XII.). Z lądu atakowali Amerykanie i Kanadyjczycy. Następnie transportowce wpłynęły do portu w Amami na Wyspach Riukiu, gdzie 28 grudnia przygotowano atak na Okinawę we współpracy z amerykańskimi dywizjami. Mimo solidnej obrony Japończycy nie zdołali przetrwać alianckiego natarcia. Hongkong jak i Okinawa zostaną wyzwolone już po Nowym Roku.

Zwycięstwo w bitwie o Okinawę (28-29.XII.1943). ​

Na froncie japońskim dominuje okres wojny pozycyjnej. Zarówno Brytyjczycy jak i Amerykanie chcą przeczekać okres nienajlepszych warunków atmosferycznych, które sprzyjają bardziej obronie niż przeprowadzanym atakom. Oddziały brytyjskie tkwią w Kanazawie i pod Nagoją, pod Fukushimą i Niigatą. Jeżeli uda się uzupełnić nadwątlone siły brytyjskie już w styczniu nowymi posiłkami, chociażby ze wspomnianych Wysp Riukiu, ofensywa ruszy z kopyta i na tym froncie. Póki co dominują działania lotnicze z jednej i drugiej strony. Japończycy bombardują dwukrotnie pozycje dywizji pancernej gen. Leese’a pod Kanazawą (18 i 31.XII.), lotnictwo sprzymierzonych parę razy udanie rozstrzyga bitwy powietrzne nad niebem Osaki na swoją korzyść (16, 30.XII.). Zostają sprowadzone nowe dywizjony myśliwskie przez Brytyjczyków (do Kanazawy na 16.XII.), aby powstrzymać japońskie bombowce od bezkarnego bombardowania pozycji sprzymierzonych na Honsiu. Flota adm. Sommerville’a przeczesuje akweny wokół Wysp Japońskich ale bezskutecznie. Wrogie okręty siedzą prawdopodobnie w porcie Fukuoka na Kiusiu. Pod Hiroszimą Amerykanie systematycznie zwiększają swój potencjał sił lądowych i liczy on aktualnie aż dziesięć dywizji.

Jedna z bitew powietrznych nad Osaką.


Trudne warunki do przeprowadzania ofensyw przez sprzymierzonych. ​

Z portu w Szanghaju wyruszają do Hanoi okręty adm. Cunninghama, które powoli będą szykowane do powrotu do Europy, podobnie zresztą jak flota siedząca wciąż w Rangunie. Uszkodzony lotniskowiec „Hermes” i krążownik liniowy „Repulse” aktualnie również przebywają w portach wietnamskich.

Kronika wojny morskiej: flota cesarska pozostaje w portach co jest główną przyczyną poprawy bezpieczeństwa na akwenach morskich i oceanicznych. Zwycięstwo alianckie jest w ten sposób jeszcze bardziej przybliżone.

Szanghaj, 28 grudnia;

Rozmowa telefoniczna Churchilla z głównodowodzącym wojskami brytyjskimi na froncie chińskim, marsz. Maczkiem.

Marsz. Maczek: (…)chłopcy już powoli tęsknią do domu, ale przedtem chcieliby jeszcze dotrzeć do Pekinu.

Churchill: Nie wiem czy będzie to im dane, na Pekin mają chrapkę i Sowieci. A z nimi od pewnego czasu nie ma negocjacji.

Marsz. Maczek: Żołnierze otrzymują dziwne ulotki napisane po angielsku. Pełno jest w nich pochwał komunizmu i socjalizmu.

Churchill: To na pewno robota towarzyszy od Mao. Musi się Pan przyzwyczaić, że niedługo rozpocznie się rozgrywka o Chiny.

Marsz. Maczek: Mao Tse-Tung już coraz bardziej krzywo spogląda na przyszywany sojusz z Czang Kaj-Szekiem i sporo może być racji w tym, że wojna w Chinach wcale nie wygaśnie.

Churchill: Proszę na razie nie angażować w wewnątrzchińskie spory do wygaśnięcia konfliktu z Japonią

Marsz. Maczek: Chłopcy są już zmęczeni walką, ale humory poprawia im kolejna zwycięska kampania chińska

Churchill: Rozbicie Japonii jest już coraz bliższe, jej kapitulacja będzie oznaczała długie urlopy demobilizacyjne dla wielu żołnierzy(…)

Na froncie chińskim nie dochodzi do większych przetasowań, choć przeprowadzane jest kolejne natarcie na Luoyang, a pozostałe oddziały sprzymierzonych, będące w środkowych Chinach zostają przetransportowane koleją do Yuchengu na linię frontu. Operacja przesyłania dywizji zakończy się między 7 a 9 stycznia 1944 roku. 16 grudnia francuska dywizja gen. Carpentiera dociera do Zhengzhou, a stamtąd rusza na Luoyang. 18 i 21 grudnia do Luoyang dociera 1. Korpus Polski marsz. Sikorskiego oraz korpus pancerny gen. Nicholsona. Dwa dni później do Luoyangu wkracza pierwsza dywizja z armii Alexandra. Stawkę wojsk alianckich na tym terenie uzupełnia 28.XII. dywizja Carpentiera. Na południu pod Bao’an gromadzone są siły alianckie, które zostaną użyte przeciw Japończykom w Hongkongu. 23 grudnia docierają tam Kanadyjczycy pod wodzą gen. Kitchinga. Trzy dni później, czyli już po zwycięskiej bitwie dochodzi tam iracka dywizja piechoty, która została wybrana do wyzwolenia miasta. Nastąpi to w pierwszym tygodniu stycznia. Przez drugą połowę grudnia wojska japońskie próbują się przebić pod Handan, co udaje im się za trzecim razem (26, 27, 29.XII.). Oddziały marsz. Gordona nie są w stanie zatrzymać nieprzyjacielskiej ofensywy co sprawia że muszą wycofać się do Yuchengu. To z kolei musi spowodować zmianę taktyki przez Brytyjczyków, którzy kierują wszystkie siły z Luoyang na Anyang, aby wspomóc szczupłe siły sprzymierzonych, zagrożone przez ponowne zajęcie Handan przez Japończyków. Wojska chińskie (gen. Sun Weiru) zaczynają już powoli przejmować wyzwolone miasta jak w przypadku Czangde, zajętego 24 grudnia.

Sytuacja na froncie chińskim na koniec 1943 roku.

Sytuacja międzynarodowa w grudniu 1943 roku – najważniejsze wydarzenia:


-wojna chińsko-japońska – wojska cesarskie wycofały się już zupełnie z Xi’an, a Chińczycy wszystkie swoje wojska pakują na północ, gdzie zapewne już niedługo dojdzie do rozstrzygającej bitwy.


-wojna japońsko-sowiecka – tutaj podobnie jak na froncie w Japonii okres wojny pozycyjnej, który jednak może się raptownie skończyć jeśli Brytyjczycy bądź Chińczycy rozpoczną natarcie z południa bądź zachodu i zostanie w ten sposób naruszona swoistego rodzaju równowaga sił.

Wieści z PRL:

-grudzień: władze borykają się z ucieczkami polskich obywateli na Zachód. W prasie ukazują się szeroko udokumentowane zdarzenia opuszczania kraju, często w bardzo wymyślny sposób jak np. piekarz Bartłomiej Jeżak, który mając rodzinę w Anglii, a dostawszy się na statek handlowy do Sztokholmu, uciekł po dostaniu się na brzeg, całą drogę przesiedziawszy w koszu na brudną bieliznę. Jego późniejsze audycje w RWE, ubarwione przedstawieniem odbioru komunizmu przez polskie społeczeństwo zrobiły niejedną burzę w polskiej prasie emigracyjnej.​

 

POLSKA AAR
i
POLSKIE SIŁY ZBROJNE NA ZACHODZIE

1-15 stycznia 1944

odcinek 150

La garde meurt et ne se rend pas
(Gwardia umiera, lecz się nie poddaje)​

Początek roku 1944 to wielkie zmiany na froncie na Wyspach Japońskich oraz na Pacyfiku. Wojska sprzymierzonych przechodzą do ofensywy na każdym odcinku frontu. Udaje się ostatecznie opanować Okinawę, kończąc w ten sposób zajmowanie Wysp Riukiu. Również i Mariany pozostają zdobyte wskutek desantu amerykańsko-brytyjskiego. Saipan i Rota, dwie ostatnie wyspy archipelagu już w rękach sprzymierzonych. Na Honsiu udany atak na Osakę, kończy się zdobyciem tego miasta, wojska amerykańskie szturmują Fukuokę na Kiusiu, wdzierają się na płn. Hokkaido. W Chinach pierwsze skrzypce zaczynają grac znów wojska chińskie, którym udaje się zając Xi’an i wyprzeć Japończyków z gór Taiyuan, również Sowieci przypuszczają natarcie na południowomandżurskie rubieże obrony wojsk cesarskich. Sytuacja oddziałów wroga nie jest do pozazdroszczenia. W ich ręku poza oporem w Chinach i Japonii pozostaje jeszcze Kamczatka, Kuryle, parę wysp na Filipinach i Pacyfiku. Europejska prasa żyje ogłoszeniem wyroku (14.I.) w procesie frankistowskich zbrodniarzy wojennych z Zurychu. Franco otrzymuje zaocznie karę śmierci, taki sam wyrok dotyczy obecnego na procesie marsz. Molę oraz jeszcze trzech głównych dowódców wojsk Nacj. Hiszpanii jak np. marsz. Asensio. Politycy z tzw. pierwszego garnituru otrzymują w większości kary dożywotniego więzienia.

Działania lotnictwa sprzymierzonych przed podjęciem ofensywy na Osakę koncentrują się na osłanianiu pozycji wojsk alianckich szczególnie pod Kanazawą, gdzie stacjonuje korpus pancerny gen. Leese’a, który dwukrotnie stał się obiektem bombardowań ze strony wrogich samolotów. Główne bitwy powietrzne rozgrywają się na niebie Osaki (1, 2-3.I.), a swoje siły lotnicze wysyłają nawet Sowieci. Po kilku spektakularnych stratach, przeciwnik zaprzestał akcji bombardowania alianckich pozycji.

Jedna z bitew powietrznych nad Osaką – 1.I.1944.​

Na froncie japońskim wielkie zmiany. Już 2 stycznia z Wysp Riukiu do Nagoi dopłynęła brytyjska flota transportowa wioząca szereg jednostek alianckich, wśród których można było odnaleźć armię marsz. Massingberda, Korpus Iracki gen. Bakra, Korpus Nepalski marsz. Ojasuni oraz dywizje gen. Blaxlanda, Birda i Bartholomew. Statki transportowe wkrótce wyruszyły ku Wyspom Mariańskim, by zdobyć jedną z wysp na użytek Wielkiej Brytanii w zgodzie z umową ze Stanami Zjednoczonymi. Docierając w pobliże archipelagu, przeprowadzono desant na Rotę w dniu 11 stycznia. Amerykanie wcześniej, bo już 5 stycznia zdobyli Saipan. Wcześniej US Marines zakończyli zajmowanie Okinawy (9.I.), a 6 stycznia na Honsiu przystąpiono w końcu do ofensywy na Osakę. Naprzeciw aliantom stanęły dwie japońskie dywizje piechoty oraz garnizon miejski. Mimo zażartego oporu nieprzyjaciela, udało się ostatecznie pokonać ich pozycje obronne, co przyniosło skutek w zajęciu Osaki w dniu 12 stycznia. Pierwsze do miasta wjeżdżają czołgi gen. Leese’a, a 20 stycznia dotrze tam armia marsz. Robertsa. Wówczas powzięta będzie decyzja o terminie nowego ataku na Sikoku. 7 stycznia wojska amerykańskie desantują się nieoczekiwanie w płn. części Hokkaido, pod Asahikawą. Hokkaido będzie stanowiło zapewnie ostatnią część zajmowania Wysp Japońskich i o ile przeciwnik się jeszcze nie podda, alianci zainteresują się też możliwością odebrania przeciwnikowi – Kuryli oraz wysp Ngulu, Marcus i Bonin na Pacyfiku. To nie koniec amerykańskiej inicjatywy na froncie japońskim, 12 stycznia likwidują oni japoński garnizon w płn. części Honsiu, pod Sendai, a trzy dni później likwidują nieprzyjacielski opór w Fukuoce na wyspie Kiusiu. Zakończenie wojny z Japonią zbliża się więc coraz bardziej. Flota transportowa adm. Boyle’a kieruje się teraz w stronę Wysp Marshalla.

Wygrana sprzymierzonych pod Osaką – 6.I.1944.


Amerykanie na Hokkaido.


Sytuacja na froncie japońskim w dniu 15 stycznia.​

Kronika wojny morskiej: flota japońska rozpaczliwie pragnie powstrzymać udane desanty sprzymierzonych na Wyspach Japońskich i na Pacyfiku. 2 stycznia w wielkiej bitwie blisko wybrzeży Sikoku toną 4 kolejne okręty nieprzyjaciela. Amerykańskie lotniskowce obdzielają się zdobyczą – samoloty z „Bunker Hill” zatapiają pancernik „Fuso”, bombowce z „Bon Homme Richard” – ciężki krążownik „Ashigara”, a lotnicy z „Leyte”, krążownik „Izumo”. W uzupełnieniu samoloty z „Lake Champlain” posyłają na dno japoński transportowiec „Iwojima Maru”. Flota japońska traci jeszcze do końca pierwszej połowy stycznia dwa transportowce, z których pierwszy – „Tehan Maru” pada ofiarą nalotu z „Horneta” (Mariany – 9.I.), a drugi „Echi Maru” zostaje zatopiony przez jeden z okrętów adm. Sommerville’a – ciężki krążownik „Shropshire” (wybrzeża Okinawy 10.I.).

Na froncie chińskim wciąż trwa natarcie oddziałów marsz. Alexandra, Sikorskiego oraz korpusów gen. Carpentiera i Nicholsona w stronę Anyangu. 5 stycznia zostaje wyzwolony Hongkong (iracka dywizja piechoty), a pozostałe oddziały alianckie czyli piechota kanadyjska gen. Kitchinga i amerykańska dywizja zmotoryzowana gen. Dillona udają się w stronę Makau i docierają tam 13 stycznia. Korpus gen. Holcomba kieruje się również w stronę Hongkongu i przybędzie tam w drugiej połowie miesiąca. Między 7 a 9 stycznia pod Yucheng docierają główne siły marsz. Maczka i gen. Montgomery’ego, Slima i Wavella. Siła oddziałów sprzymierzonych wzrosła na tym terenie do 45 dywizji. Przybyła w owym czasie również armia Gordona wycofująca się z Hendan. 10 stycznia podjęto rozpoznawczy atak na Tianjin i zorientowano się, że nieprzyjaciel trzyma tam jeszcze spore siły, zatem zaniechano rozwijania natarcia. Zamiast tego powzięto decyzje o ponownym uderzeniu na Shijiazhuang (13.I.),co przy równoczesnym opanowaniu przez wojska chińskie Taiyuan (14.I.), spowoduje zupełne zamknięcie wojsk japońskich pod Changzhi i możliwość ich eliminacji. Chińczycy opanowali także Xi’an (11.I.) i kończą wyzwalanie terenu wokół Enshi. Sowieci natomiast próbują odciąć wojska japońskie od wybrzeży morskich, opanowując Jinxi (8.I.). Jeśli uda im się opanować i Tangszan, wojska japońskie znajdą się w wielkim kotle.

Hongkong znowu brytyjski – 5.I.1944.


Natarcie pod Shijiazhuang.


Sytuacja na froncie chińskim w dniu 15 stycznia.​

Londyn, 13 stycznia;

Ze spotkania Edena z sekretarzem stanu USA, Knoxem.

Eden: (…)Hirohito zaszczepił w ludziach chyba jakieś ponadnaturalne geny do kontynuowania walki mimo beznadziejnej sytuacji. Coraz więcej ataków kamikadze!

Knox: To wynika z ich kultury, mentalności. Jeszcze nigdy w ich historii nie zdarzyło się by wróg okupował macierzyste Wyspy Japońskie. Dwukrotne wyprawy mongolskie rozbijały się przecież o „boski wiatr”. Kto wie, może szukają teraz tego samego. Ale czasy się zmieniły i na nic się zda bezsensowny opór.

Eden: Największe problemy to wciąż nierozstrzygnięta sprawa frontu w Chinach.

Knox: Jeżeli dojdzie do jakiegoś przewrotu w Japonii, grozi nam znaczne przeciągnięcie w czasie japońskiego oporu i na wyspach i na kontynencie.

Eden: Nasze ustalenia dotyczące powojennych nabytków kosztem Japonii też powinny ulec jakiemuś skonkretyzowaniu.

Knox: Ze strony USA pozwalamy wam na zatrzymanie Makau, jednej z wysp archipelagu Marianów i Wysp Marshalla. Ale i tak stanowisko Ligi Narodów, wyda się tu najbardziej decydujące. Zamierzamy odbudować również niezawisłe Filipiny.

Eden: Będziecie sprawować nad tymi terenami władzę na podstawie mandatu Ligi Narodów?

Knox: Cztery lata temu jak nas przyjmowali do grona stałych członków, nie przypuszczali zapewne, że staniemy się głównym decydentem spraw dotyczących świata, nie mówię tego z czystej pychy, ale z racji dokonanych czynów w Europie i osiągnięć w Azji.

Eden: To fakt, bez udziału waszych wojsk wojna w Europie nie skończyłaby się tak szybko a i z Japonią byłoby jeszcze gorzej.

Knox: Oczekujemy od Ligi Narodów usankcjonowania naszych zdobyczy w postaci terytoriów mandatowych, a to czy okres karencji będzie trwał 5 czy 20 lat, to już nasza sprawa (…)

Wieści z PRL:

-styczeń: wciąż trwa nagonka na partyzantów z „Zawiszy”, którzy są coraz bardziej okrążani przez oddziały UB i MO. W ręce komunistów wpada zastępca Felczaka, kapitan Arkady Dąbrowa, co staje się przyczynkiem do wytoczenia mu pokazowego procesu w Warszawie w dniach od 10 do 15 stycznia, gdzie przy iście stalinowskiej retoryce dochodzi do upodlenia tego polskiego patrioty i ogłoszenia kary śmierci za „wrogie działania, zmierzające do obalenia ustroju i zaprowadzenia władzy burżuazyjnych obszarników, potomków Mościckiego”.​

 

POLSKA AAR
i
POLSKIE SIŁY ZBROJNE NA ZACHODZIE

16-31 stycznia 1944

odcinek 151

The right man in the right place
(Właściwy człowiek na właściwym miejscu)​

Koniec stycznia 1944 roku praktycznie rozstrzyga przyszłość frontu japońskiego. Po udanych atakach na nieprzyjacielskie pozycje na wyspie Sikoku, Kiusiu i w płn. części Honsiu, opór stawia już tylko garnizon w Sapporo. Wojska amerykańskie zajmują Fukuokę i Sendai, znaczące punkty japońskiego oporu, który staje się z tej racji coraz słabszy. Również i na froncie chińskim można zaobserwować coraz to większe postępy sił sprzymierzonych. Rozwijane natarcia na Shijiazhuang i Tianjin spowodują wyraźniejsze niż dotychczas kłopoty przeciwnika, który otoczony z trzech stron wkrótce się podda. Wszyscy sądzą, że luty będzie ostatnim miesiącem wojny i sporo w tym prawdy, zważywszy na aktualny stan dywizji sprzymierzonych oraz sytuację wojsk cesarskich. Wywiad brytyjski donosi o planowanych przetasowaniach w Chinach po upadku Japonii i twierdzi, mając solidne podstawy, że Mao Tse-Tung może wkrótce otrzymać nieoczekiwaną pomoc od Sowietów, poczynając od materialnej a skończywszy na nabytkach terytorialnych. Flota adm. Sommerville’a święci kolejny sukces w zmaganiu z okrętami Toyody, to już jedna z ostatnich bitew morskich II wojny światowej. Prasa na całym świecie zastanawia się już, jaki porządek nastąpi w Azji po upadku Japonii, czy faszyzm w wydaniu syjamskim będzie stanowił zagrożenie dla stabilizacji państw Płw. Indochińskiego, czy komunistyczna ideologia Mao przekroczy granice Płw. Koreańskiego, czy dotrze do Indii, czy przede wszystkim cudownie ocalony Czang Kaj-Szek zdoła zachować pozycję lidera Chin? Sporo będzie zależało też od postawy sprzymierzonych, którzy zważywszy na skomplikowaną sytuację na Dalekim Wschodzie, będą musieli jeszcze nieraz dokonywać trudnych wyborów.

Na froncie chińskim wciąż trwa natarcie oddziałów marsz. Alanbrooke’a na Shijiazhuang. 16 stycznia pod Anyang docierają natomiast siły Alexandra, 1. Korpus Polski, czołgi gen. Nicholsona i francuska dywizja piechoty gen. Carpentiera. Wzmocnią one odcinek obrony sprzymierzonych pod tym miastem. Na południu Chin do Hongkongu napływają Amerykanie pod wodzą gen. Holcomba (23.I.). Ich zadaniem będzie pomoc w obronie tego terytorium. 24 stycznia wojska alianckie przełamują pierścień japońskiej obrony pod Shijiazhuang i dotrą w pobliże tego miasta w pierwszej połowie lutego. Dowództwo brytyjskie opracowuje plan wielkiej ofensywy na Pekin, również z udziałem jednostek ściągniętych z frontu japońskiego. Chodzi przede wszystkim o to, by miasto nie wpadło w ręce Sowietów, gdyż najprawdopodobniej zostanie przekazane komunistom od Mao. Pierwszym etapem ofensywy pekińskiej jest atak na Tianjin, rozpoczęty 28 stycznia i zakończony zwycięstwem sprzymierzonych mimo zaciętego oporu ośmiu dywizji marsz. Kanina.

Sytuacja na froncie chińskim przy końcu stycznia.​

Kronika wojny morskiej: końcówka stycznia przyniosła amerykańskiej flocie tylko jedną zdobycz. W porcie Fukuoka został zbombardowany i zatopiony przez samoloty z lotniskowca USS „Reprisal” – lekki krążownik „Kiso” (16.I.). Poza tym sukcesy na morzu odnosili Brytyjczycy, ale to w innej rubryce wieści z frontu.

Waszyngton, 29 stycznia;

Z rozmowy Knoxa z Landonem.

Landon: (…)Japończycy muszą się pogodzić z tym, że ich kraj został pokonany i doprawdy dziwię się trwającemu jeszcze oporowi w Chinach.

Knox: W ich mentalności można doszukać się stwierdzenia, iż poniesiona porażka to jak hańba, więc wielu pragnie po prostu zginąć w boju.

Landon: Na Saipanie wiele japońskich rodzin rzuciło się ze skał mimo naszych apeli, że będziemy przestrzegać wszelkich norm postępowania z jeńcami. To doprawdy wstrząsające!

Knox: Stanowisko cesarza jest tu decydujące. Dopóki on nie stwierdzi, aby kapitulować, generałowie i premier nie podejmą decyzji. Można by zrzucić ulotki, które by poinformowały go o beznadziejnej sytuacji kraju.

Landon: Hokkaido zostało im jako ostatnia reduta, ale i front chiński jest ważny. Mam nadzieję, że to Brytyjczycy jako pierwsi dotrą do Pekinu. Nie chciałbym oglądać tam Sowietów, a już tym bardziej oddziałów Mao. Czang Kaj-Szek jest obecnie jedynym politykiem chińskim, który ma prawo do całości tego olbrzymiego terytorium.

Knox: Tianjin jest kluczem do wyprowadzenia ofensywy na Pekin, poza tym jak Brytyjczycy zdobędą Shijiazhuang będzie można pomyśleć o oskrzydleniu.

Landon: Najrozsądniejsza byłaby japońska kapitulacja, wracając do Korei, dlaczego nie poinformowano mnie wcześniej o sowieckiej agitacji w płn. części tego kraju?

Knox: W każdym raporcie z Korei zwracano uwagę na sympatie prosowieckie mieszkańców tej części Korei, jednakże w ostatnim czasie sukcesy zaczyna zdobywać grupa Kim Ir Sena, działająca z Chongyin i korzystająca ze wsparcia Sowietów.

Landon: Obyśmy tylko nie mieli do czynienia z jakimś przewrotem (…)

Front japoński powoli przestaje mieć jakiekolwiek znaczenie wobec wielkich postępów sprzymierzonych. Przede wszystkim do Osaki dotarła armia marsz. Robertsa (20.I.), która wydatnie wspomogła atak korpusu pancernego gen. Leese’a na wyspiarską redutę wroga – Sikoku w dniu 21 stycznia. Do sukcesu aliantów przyczyniła się także pomoc amerykańskich dywizji zmotoryzowanych i przy tak wybitnie niekorzystnej dysproporcji sił garnizon gen. Okady musiał się poddać, choć walki trwały aż dwa dni. Tego samego dnia co atak na Sikoku, wojska amerykańskie weszły do miasta Sendai, znajdującego się w północnej części wyspy Honsiu, zrazu też rozpoczęły atak na garnizon japoński w Akicie, co przy pomocy wojsk brytyjskich stacjonujących w Niigacie i Fukushimie musiało spowodować szybkie zwycięstwo aliantów. 21 stycznia to także zdobycie Fukuoki, najważniejszego portu Kiusiu i jednej z ostatnich baz japońskiej marynarki wojennej. Siedem dni później dzięki dostarczeniu przez brytyjską flotę transportową posiłków na Kiusiu udaje się zmusić do kapitulacji również garnizon w Kagoshimie. Aktualnie sytuacja wygląda tak, że wojskom sprzymierzonych pozostało rozbić jedynie nieprzyjacielski garnizon w Sapporo.

Odrzucenie jednej z ostatnich propozycji pokojowych Japonii.


Forsowanie japońskiej obrony na wyspie Sikoku.


Sukces sprzymierzonych pod Akitą.


Sytuacja na froncie japońskim przy końcu stycznia.​

Na akwenach wokół Wysp Japońskich spory ruch i zamieszanie. Wszystko za sprawą zajmowania ostatnich portów cesarskiej floty, co powoduje ruchy okrętów nieprzyjaciela, które niejako nadziewają się na czyhających na nich Brytyjczyków i Amerykanów. Sommerville cały czas stacjonuje w Cieśninie Cuszimskiej, a gdy pada obrona Fukuoki liczy na łatwą zdobycz. Nie omyli się. Reszta okrętów adm. Toyody z pancernikiem „Nagato”, krążownikiem lekkim, 6 niszczycielami, okrętem podwodnym i trzema transportowcami wpada na brytyjskie okręty w nocy z 21/22 stycznia. Samoloty z „Gloriousa” dostrzegają masywną postać okrętu nieprzyjaciela. Jest nim ostatni pancernik cesarskiej floty – „Nagato”. Pierwsza fala brytyjskiego nalotu rozstrzyga już jego sprawę. Przełamany wpół, tonie 168 mil morskich na południe od wyspy Cuszima. Aliantom udaje się też zatopić transportowiec „Hoyo Maru” (bombowce z Victoriousa). Jako, że przeciwnik uciekł Sommerville puszcza się za nim w pogoń. Dociera na Morze Japońskie i tam dochodzi do wielu starć z nieprzyjacielem. 23 stycznia niszczyciel HMS „Wakeful” zatapia okręt podwodny „RO-49”. Reszta japońskiej floty uchodzi do portu na Sikoku, z którego jednakże musi szybko uchodzić wobec postępów alianckiej ofensywy lądowej. Między 24 a 25 stycznia dochodzi aż do trzech bitew z niewielkimi zespołami okrętów wroga, którym udaje się zbiec. Dopiero wieczorem 25 stycznia przeciwnik traci transportowiec „Mayishi Maru”, który rozbija się o skały, a niszczyciel „Ochorizuki” pada ofiarą salw z pancernika „Revenge”. 26 stycznia Japończycy tracą kolejny transportowiec – „Ayazaki Maru”, którego posyłają na dno bomby samolotów z „Furiousa”. Flota transportowa adm. Boyle’a równie pracowicie spędziła drugą połowę stycznia. Docierając między 16 a 18 stycznia w rejon Wysp Marshalla bierze udział w desancie na Kwajalein, choć i tym razem wyspę ostatecznie zajmują Amerykanie (18.I.). 25 stycznia transportowce powracają do Nagoi, zabierając szesnaście alianckich dywizji z przeznaczeniem do Fukuoki, by wspomóc Amerykanów w ataku na Kagoshimę. Na koniec stycznia/początek lutego przewidywana jest kolejna operacja desantowa, tym razem na froncie chińskim pod Tianijn, gdzie już niedługo będą skierowane okręty transportowe.

Bitwa morska w Cieśninie Cuszimskiej – ostatni bój „Nagato”.

Sytuacja międzynarodowa w styczniu 1944 roku – najważniejsze wydarzenia:


-wojna chińsko-japońska – Japończycy już nawet nie próbują zdobywać górzystej prowincji Taiyuan, zważywszy, że spora część ich sił pozostała otoczona pod Czangzhi. Również Chińczycy pragną się już do końca wyręczyć oddziałami sprzymierzonych. Ich jedyną zdobyczą w styczniu oprócz Taiyuan – jest miasto Xi’an (11.I.).


-wojna japońsko-sowiecka – Sowieci po zdobyciu Jinxi w pierwszej połowie stycznia, nie zwalniają tempa i rozwijają ofensywę na północnym odcinku japońskiego oporu w Mandżurii. Zgromadziwszy spore siły (około 75 dywizji wg raportu brytyjskiego wywiadu), są w stanie szybko rozbić obronę przeciwnika. Na razie wobec fatalnych warunków atmosferycznych walki toczone są sporadycznie.


-nagła zmiana rządu czy też jak uważa się powszechnie w Urugwaju – przewrót styczniowy wynosi do władzy Juana Amezagę, który przejmuje praktycznie władzę dyktatorską w kraju (2.I.).

Wieści z PRL:

-styczeń: zostaje utworzone specjalne ministerstwo, którego jedynym zadaniem będzie indoktrynowanie młodzieży szkolnej. Szumna nazwa Ministerstwo d.s. Młodzieży tak naprawdę kryje za sobą ponure plany wykształcenia posłusznej i wiernej ideałom Marksa, Engelsa, Lenina i Stalina – młodego narybku i przyszłej intelektualnej elity kraju. Polski patriotyzm jednak umie działać i w podziemiu i analogicznie jak to było pod okupacją niemiecką kontynuowane są tzw. tajne komplety, podczas których młodzież dowiaduje się o sukcesach wojsk polskich na Zachodzie i o prawdziwym obliczu stalinizmu.​

 

POLSKA AAR
i
POLSKIE SIŁY ZBROJNE NA ZACHODZIE

1-15 lutego 1944

odcinek 152

Peccato confessato mezzo perdonato
(Wina wyznana na pół darowana)​

Początek lutego to już prawdziwa klęska Japonii. Wojska brytyjskie i amerykańskie zdobywają Sikoku i Kiusiu, a ostatnimi punktami obrony na macierzystych wyspach pozostaje Akita w północnej części Honsiu oraz płd. Hokkaido. Również na froncie chińskim alianci ruszają do przodu, głównie za sprawą przesłanych posiłków z odcinka walk na Kiusiu. Dzięki nowemu wsparciu udaje się wyzwolić Tianjin oraz wyprowadzić uderzenie na Pekin. To wszystko jeszcze bardziej zadecyduje o szybszym zakończeniu walk na froncie chińskim. Wobec niebezpieczeństwa zagrożenia komunizmem w Azji Dalekowschodniej alianci zastanawiają się jednak nad możliwością podpisania pokoju z Cesarstwem Japonii na specjalnych warunkach. Pewne jest bowiem, że bezwarunkowa kapitulacja tego państwa spowoduje potężny chaos w Mandżurii i na pograniczu koreańskim skutkujący nawet próbą stworzenia komunistycznego państwa. Dlatego sprzymierzeni, oficjalnie prowadzący szeroko zakrojoną ofensywę, myślą też o możliwości zakończenia wojny na wybitnie korzystnych dla siebie warunkach. Sowieci mogą z kolei, wykorzystując obecność sporych sił wojskowych aliantów na Dalekim Wschodzie dokonać nieoczekiwanej agresji na państwa Europy Zachodniej i z tym też trzeba się liczyć.

Flota adm. Sommerville’a praktycznie zakończyła już poszukiwania japońskich okrętów i patrolowała jedynie wybrzeża archipelagu Wysp Japońskich.

Kronika wojny morskiej: 4 lutego dokonała się zupełna anihilacja floty Cesarstwa Japonii – amerykańskie lotniskowce rozpoczęły bombardowanie portu Matsuyama na wyspie Sikoku. Ich łupem padło ostatnie sześć okrętów japońskiej marynarki wojennej. Lotnicy z „Randolpha” posłali na dno aż trzy okręty – lekkiego krążownika „Oi” i dwa niszczyciele – „Uchimikaze” i „Asagaki”. Samoloty z lotniskowców „Oriskany”, „Hornet” i „Antietam” zatopiły natomiast kolejne trzy – „Hago”, „Oyo” i „Michurima”.

Na froncie japońskim z początkiem lutego wciąż trwają natarcia wojsk sprzymierzonych na Kagoshimę, Akitę i desant na wyspę Sikoku. 1 lutego transportowce adm. Boyle’a podejmują w Osace armię marsz. Robertsa z przeznaczeniem na front chiński. Dotarłszy później do Fukuoki, skład dywizji udających się w podróż co wybrzeży chińskich zostaje uzupełniony przez dywizje marsz. Massingberda czy Korpus Iracki i Nepalski. Na 5 lutego wyznaczony jest desant wojsk sprzymierzonych na Tianjin w płn. Chinach. Wcześniej bo już 3 lutego korpus gen. Blaxlanda zajmuje Kagoshimę, zakańczając zajmowanie Kiusiu. Dzień później czołgi gen. Leese’a zdobywają Matsuyamę, a tym samym okupują już całe Sikoku. W międzyczasie Amerykanie zasilają swoje dywizje znajdujące się na płn. Hokkaido. Admirał Boyle po udanym desantowaniu dywizji powraca do Tokio.

Sytuacja na froncie japońskim na 15 lutego.​

W Chinach nadal trwa marsz jednostek brytyjskich w kierunku Shijiazhuang i Tianjin. 6 lutego to pierwsze miasto zostaje zdobyte przez oddziały Alanbrooke’a co daje szybko przyczynę do zaatakowania pozycji japońskich pod Baoding. Flota transportowa adm. Boyle’a przypływająca blisko płn. wybrzeży Chin, rozpoczyna operację desantową pod Tianjin. Odciąży to trochę pozostałe siły lądowe, uczestniczące w ataku. 7 lutego dywizje gen. Bartholomew, Birda oraz iracka dywizja piechoty schodzą na ląd pod Tianjin i od razu stają wobec silnego kontrnatarcia przeciwnika. Na szczęście pozostałych sił sprzymierzonych ratuje sytuację, a między 9 a 10 lutego zostają podjęte pozostałe dywizje alianckie, przebywające dotychczas w Yuchengu. Ilość alianckich dywizji stacjonujących w okręgu Tianjin wzrasta do 55. Od razu dochodzi do ofensywy pod Baoding (9.II.), gdzie przeciwnik ustępuje od razu pola i uchodzi w stronę Pekinu. Również i oddziały pod wspólnym dowództwem marsz. Alexandra i Sikorskiego próbują doprowadzić do likwidacji kotła pod Changzhi (10.II.), jednak szybko się okazuje, że bez wsparcia ze strony Czang Kaj-Szeka jest to niemożliwe. Między 10 a 11 lutego rusza ofensywa aliantów na Pekin, zakończona po dwóch dniach odniesieniem zwycięstwa. Iście frontalny atak zmusza przeciwnika do wycofania się z najważniejszego miasta północnych Chin. Amerykanie przysyłają na południe do Makau, kolejną dywizję piechoty pod dowództwem gen. Hubnera. Około 14 lutego dywizja marsz. Maczka zostaje wysłana do Shijiazhuang, by chronić pozycji alianckich od flanki.

Obrona Tianjin.


Atak na Baoding zakończony powodzeniem.


Nieudana eliminacja wojsk japońskich pod Changzhi.


Wielka ofensywa na Pekin.​

Lizbona, 10 lutego;

Tajne spotkanie premiera Churchilla z prezydentem Landonem.

Landon: (…)Winston, ale czy to napewno mądre posunięcie, zważywszy na to, iż kotłowanie w Chinach może zacząć się od nowa?

Churchill: Nie widzę innego wyjścia, Sowieci rzucą się na nas zaraz po skończeniu wojny z Japonią. Meldunki wywiadu świadczą o dużej koncentracji wojsk sowieckich. Musimy utrzymać wojnę japońsko-sowiecką, jeśli chcemy zyskać parę miesięcy spokoju.

Landon: Czang Kaj-Szek straci do nas zaufanie, a i Liga Narodów będzie umiała się negatywnie odwdzięczyć.

Churchill: Jeżeli zaserwujemy światu III wojnę światową to absolutnie nikt nam tego nie zapomni, musimy pamiętać o naszych nowych sojusznikach w Europie Zachodniej.

Landon: Japonia wystąpi do nas chyba jeszcze raz z propozycją pokojową i musielibyśmy wtedy przyjąć jej warunki, czy dobrze rozumiem?

Churchill: To jedyna możliwość na pozbycie się zagrożenia ze strony Japonii, zniszczyliśmy jej trzon floty, okupujemy wyspy macierzyste, jestem przekonany, że jeszcze długo nie będzie stanowiła zagrożenia. Chiny Czanga wkrótce ją pokonają i miejmy nadzieję, że Sowieci nie zajmą zbyt dużo.

Landon: Masz moją zgodę na podjęcie rokowań z Japonią, ale dopiero po wzięciu przez wasze oddziały Pekinu. W przeciwnym razie utracimy ważki atut.

Churchill: Naturalnie. Oczywiście, zajęcie Pekinu jest ostatnim zadaniem armii brytyjskiej w Chinach i po tym będą już tylko oczekiwać zawieszenia broni. Jeżeli do chwili zdobycia Pekinu przez nasze oddziały, Japonia nie wystąpi z warunkami zawieszenia broni, później robimy to my

Landon: Istnieje jeszcze inna możliwość, możemy przecież zaproponować Japonii…(…)

Sytuacja w Chinach na 15 lutego.

Wieści z PRL:

-luty: podwyżka cen podstawowych artykułów żywnościowych, w tym pieczywa i mleka, wywołuje kryzys społeczny. Jak ujął to poeta – „zniewolony naród potulnie powrócił do kolejek – miejsc podejmowania specyficznych znajomości towarzyskich”. Jednak nie było aż tak potulnie – w wielu miastach, szczególnie na zachodzie kraju tj. w Poznaniu i Wrocławiu dochodzi nawet do ulicznych demonstracji niezadowolenia, rozpędzanych pałkami przez MO i ORMO.​

 

POLSKA AAR
i
POLSKIE SIŁY ZBROJNE NA ZACHODZIE

16-29 lutego 1944

odcinek 153

Jeder weiss, wo ihn der Schuh drückt
(Każdy wie sam najlepiej, co go boli)​

16 lutego 1944 roku przejdzie do historii jako dzień kapitulacji Cesarstwa Japonii. Tego dnia właśnie podpisano w mieście Sapporo układ o zawieszeniu działań wojennych na lądzie, morzu i w powietrzu. Kapitulacja odbyła się bez udziału przedstawicieli ZSRR i Chin Czang Kaj-Szeka co w pewnym sensie mogło być odbierane nie jako kapitulacja lecz jak rozejm. Japonia zobowiązała się do przywrócenia niepodległości Filipinom i oddania jako bazy morskiej dla Amerykanów – wyspy Okinawy. Alianci pozwolili Japończykom na zatrzymanie Tajwanu, Makau, Kuryli, Płn. Marianów, Wysp Bonin, Karolin, Palau, Wysp Marshalla, Marcus i Amami. Jaki był tego cel? Otóż w aneksie do umowy kończącej stan wojny znalazła się klauzula o wprowadzeniu demokratycznego rządu Cesarstwa Japonii, przy czym kraj ten nie zakończył wojny z chińskimi komunistami, a podporządkowując się woli Stanom Zjednoczonych stał się sojusznikiem sprzymierzonych. Dlatego też koniec wojny z Japonią nie oznacza końca wojny na Dalekim Wschodzie, a alianci dzięki zyskaniu Japonii jako sojusznika, weszli w konflikt z Mao Tse-Tungiem, co wyda się niezrozumiałe tylko do czasu, gdy zorientujemy się na mapie – jakich to cesji terytorialnych dokonali Sowieci na korzyść chińskich komunistów. Prezydent Stanów Zjednoczonych, Alf Landon, zdaje sobie sprawę z tego, że stan wojny z bojówkami Mao jest na rękę Czang Kaj-Szeka, który w ten sposób może znowu obcą pomocą wyręczyć się w pokonaniu wroga. Wizja narodzin Czerwonych Chin doprowadza go jednak do opowiedzenia się po stronie kontynuacji wojny z nowym przeciwnikiem. Jak grząski jest to grunt, przekonają się wszyscy na przykładzie Korei i jej kłopotów…

Nowy rząd Cesarstwa Japonii i przymierze z aliantami.


Niepodległość Filipin.​

Ranek 16 lutego nie zapowiada jeszcze niczego szczególnego, na froncie chińskim trwa natarcie brytyjskich oddziałów na Pekin i Baoding, a w Japonii trzy dywizje próbują jak najszybciej dotrzeć do Akity w płn. części wyspy Honsiu. Nagle koło godziny 11.55 wszystkie jednostki alianckie otrzymują depeszę nadaną bez szyfrowania – „Przerwać ogień! Przerwać natarcia! Zawieszenie broni.”. Co czuli żołnierze pod komendą marszałka Alanbrooke’a, którzy zbliżali się do Baoding, albo od Montgomery’ego, którzy byli już blisko Pekinu, trudno sobie wyobrazić. Wielka radość, że wojna już się skończyła, wielka ulga, że już niektórzy a może i wszyscy powrócą do domów. Wesoły nastrój zmącił drugi komunikat z godziny 13.00 o powołaniu demokratycznego rządu w Japonii i stanie wojny z komunistami od Mao. Jedyną pociechą w tym wszystkim jest to, że te tereny, które Stalin przyznał Mao, są na razie pozbawione obecności wojsk co szybko przesądzi o ich zajęciu przez oddziały sprzymierzonych. Mimo wszystko nastrój święta dalej panuje u alianckich żołnierzy. Toć komuniści niedługo sami poproszą aliantów o pokój! Zaraz też rozpoczęto dyslokację wojsk sprzymierzonych, znajdujących się pod Anyangiem, z racji szybkiego rozpoczęcia desantu na Płw. Liaotung i zajęcia Dalianu (Port Artur). Na Morze Żółte wysłano ponownie transportowce adm. Boyle’a, aby przy ich udziale udało się to szybko przeprowadzić.

16.II.1944 – godz. 11.55 – KONIEC II WOJNY ŚWIATOWEJ. JAPONIA PODDAJE SIĘ…


Kapitulacja Japonii!!! – spontaniczna radość w Nowym Jorku, Los Angeles i Chicago!


Dla Stalina kapitulacja Japonii przybrała motyw praktyczny…


…oddał Mao – terytorium Hohhot oraz Mandżurię, przyczynił się do powiększenia granic Mongolii, sam zadowolił się Chongyin w Korei i płd. Sachalinem.​

Jako że gros sił sprzymierzonych przebywa w Chinach, ich ewakuacja z terytorium tego kraju jest priorytetem, jako że Czang Kaj-Szek już rozpoczął odzyskiwanie terytoriów, będących pod brytyjską kontrolą. Po drugie Japonia utrzymała miasto Tangszan pod swoją kontrolą, co może być dla aliantów wielce przydatnym punktem strategicznym wobec przeprowadzania ofensywy z lądu na komunistyczną Mandżurię. Na razie jednak dominują desanty morskie. W Japonii przebywa już tylko siedem dywizji sprzymierzonych (korpus pancerny gen. Leese’a, piechota gen. Blaxlanda, Watsona, Warrena, Dempseya, Nye i Gubbinsa) i będą one ewakuowane po zakończeniu przewożenia jednostek będących w Chinach. Między 18 a 19 lutego adm. Boyle podejmuje na swoje okręty pierwszą partię oddziałów (oddziały marsz. Robertsa, Maczka, Gordona, gen. Montgomery’ego, Birda i iracka dywizja) z terytorium chińskiego i dokonuje w nocy z 21/22.II udanego desantu na Płw. Liaotung i port w Dalianie. Ich następnymi celami są miasta Andong i Yingkou. Na południu Chin wobec ewakuacji amerykańskich dywizji z rejonu Makau, Brytyjczycy kierują tam z Hongkongu iracką dywizją piechoty, by wspomogła korpus kanadyjski gen. Kitchinga w tłumieniu buntów. II etap operacji desantowej (23-25.II.) i III etap (28-29.II.) wiążą się z Koreą. Dlaczego? Otóż…

Sytuacja w Mandżurii – koniec lutego.​

Stany Zjednoczone postanawiają dokonać pewnego przetasowania w rządzie Republiki Korei. Od dawna chodzą słuchy, że premier Kim Ku nie ma posłuchu u społeczeństwa i jego krańcowa polityka oszczędnościowa powoduje bunty społeczne od północy aż po południe kraju. Co gorsza część parlamentarzystów koreańskich, członków opozycyjnej Partii Liberalno-Demokratycznej emigruje na północ i tworzy się secesja. Koreańska Republika Liberalno-Demokratyczna ze stolicą w Phenianie toż to zaczątek wojny domowej! Przywódca nowego państwa, prezydent Yi Tong-whi oraz premier Kim Chang Kim nie chcą jednak wojny, oni chcą by Korea powróciła do statusu kraju neutralnego i nie była jedynie posłusznym narzędziem w ręku USA. Nie będzie im jednak to dane, po dwóch dniach sprawowania władzy w Phenianie (17-19.II.) ich rząd zostaje aresztowany, niestety nie przez policję z południa Korei podległej władzy Syngmana Rhee, ale przez stalinowskie bojówki operujące z Koreańskiej ASRR, z Chongyin, które ze swoim liderem Kim Ir Senem (Kim Il Sungiem) proklamują powstanie komunistycznego państwa na północy półwyspu. Oczywiście dla ZSRR Korea Północna pozostanie zawsze marionetką, co z kolei wzbudza niepokój aliantów i samego prezydenta Landona, który nakazuje wysłać zaprawione w boju brytyjskie oddziały i ich sojuszników do obrony Seulu, wszyscy bowiem spodziewają się najgorszego. A początek wojny w Korei oznaczać przecież będzie też początek wojny z…

Podział Korei wynikający z nadmiernej ingerencji USA w sprawy wewnętrzne tego kraju – utworzenie liberalnego kontrrządu dla władzy Syngmana Rhee w płn. części kraju, ustąpienie południowokoreańskiego premiera Kim Ku, powołanie Lee Bom Suk.


Krótkie istnienie Koreańskiej Republiki Liberalno-Demokratycznej (17-19.II.)


Południowa Korea ponownie satelitą USA.


Komunistyczny zamach stanu w Korei Północnej (19.II.), cała władza w ręce rad.​

Na koniec lutego w Seulu znajdują się już 42 dywizje alianckie, następne są już w drodze. Napięta sytuacja międzynarodowa panuje też w Europie i doprowadza do skierowania na teren Republiki Federalnej Niemiec – alianckich dywizji stacjonujących dotychczas pod Marsylią (m.in. pod dowództwem marsz. Gorta i Deverella). Znajdą się one pod Frankfurtem i Kassel w drugiej połowie marca. Pozostała część jednostek oczekuje na przybycie floty Cunninghama z Dalekiego Wschodu, który przewiezie je na terytorium greckie. Wojna zbliża się już dużymi krokami. Do portów w płd. Anglii odwołano także flotę Backhouse’a oraz Ramseya, które dotrą na miejsce na początku marca (Portsmouth, Dover, Malta). Flota adm. Sommerville’a i Forbesa znajdują się już w Zatoce Władywostoku i Cieśninie Tatarskiej. Napięcie rośnie...!

...!​

Z przemówienia sekretarza Ligi Narodów, Seana Lestera wygłoszonego w Genewie w dniu 28 lutego.

(…)wzywam narody całego świata do opamiętania! Mało wam kilkuletnich cierpień, związanych z okrucieństwem wojny chińsko-japońskiej, przebiegłością wojny z Niemcami, trudnościami wojny w Hiszpanii czy zaciętością walk podczas konfrontacji z Japonią? Pytam się Panie Prezydencie Landon, czy w imię demokracji zrezygnuje Pan z wprowadzania kontroli nad Koreą, pytam się Pana, Premierze Stalin czy nie będzie Pan kopiował wyczynu Stanów Zjednoczonych i jaką otrzymuje odpowiedź? Żadnej! Czy chcecie przejść do historii, jako Ci którzy wywołali po kolejnej wojnie światowej, następną? Czy chcecie uczynić kolejne kilkadziesiąt milionów ludzi kalekami psychicznymi? Nie godzę się na fakt, że państwa, które są sygnatariuszami paktu Ligi Narodów, mogą tak się zachowywać. Nie zrozumiem nigdy decyzji o wywołaniu kolejnej wojny. Nie chcę być zmuszany do pewnych decyzji, ale ta strona, która podejmie rękawicę i da się sprowokować, będzie postawiona poza margines, ponad prawem i na niej w bezpośrednim stopniu będzie spoczywać wina za rozpoczęcie kolejnego światowego Armagedonu!!! Wzywam społeczeństwa tych krajów, mieszkańców ziem, mniejszości etniczne – opamiętajcie się w swojej agresji, przystąpcie do rokowań, nie godzi się bowiem po tak strasznej traumie rozpoczynać następnej!(…)wysyłam przedstawicieli neutralnej Szwecji i Danii do obydwu krajów jak również do Korei. Negocjujcie, nie walczcie! (…)

Sytuacja międzynarodowa w lutym 1944 roku – najważniejsze wydarzenia:

Oprócz gwałtownego pogorszenia się sytuacji międzynarodowej na świecie doszło do:


-wojskowego zamachu stanu w Republice Salwadoru, gdzie władzę przejął gen. Andres Ignacio Menendez (16.II.).

Wieści z PRL:

-luty: w Warszawie, Gdańsku, Poznaniu i Krakowie i innych miastach pojawiają się tajemnicze ulotki na ulicach, wzywające do obalenia władzy komunistycznej i rozprawienia się z tą swoistą dyktaturą ciemniaków jak napisano na jednej z kartek. Nie są one podpisane nazwiskami, lecz pseudonimami jak płk Zgoda, mjr Kmicic, kpt Prawda, gen. Wolność. Mimo wielu obław MO, autorzy tych ulotek pozostali nadal nieznani.​

 

POLSKA AAR
i
POLSKIE SIŁY ZBROJNE NA ZACHODZIE

1-15 marca 1944

odcinek 154

Taedium vitae
(Znużenie życiem)​

Na początku marca sytuacja wydaje się wciąż napięta. Wojska alianckie maszerujące w głąb Mandżurii, koncentracja sił sprzymierzonych na 38. równoleżniku oraz przesunięcia armii w Europie, to wszystko sprawia, że jeszcze daleko od normalizacji. Koreańczycy z Północy nie wysuwają w stosunku do Południa żadnych roszczeń terytorialnych, co jednak nie wyklucza czujności Brytyjczyków i Amerykanów, którzy już wycofali swoje siły z Wysp Japońskich i rozlokowują je w pasie od Mandżurii po Okinawę i Guam. Ostatecznie dzięki mediacji Szwecji i Danii udaje się zakończyć konflikt między aliantami a komunistami od Mao i Brytyjczycy zyskują płd. część Mandżurii z Dalianem. Nastał pokój, ale jest to jak to się mówi – zbrojny pokój, który w każdej chwili może zostać zerwany przez komunistów z KRL-D. Wielka Brytania odnosi też poważny sukces gospodarczo-polityczny, kończąc budowę reaktora atomowego pod Birminghamem. Zrobi to napewno wrażenie na sojusznikach, a już z pewnością na wrogach. W Chinach w okresie do pokoju Mao z aliantami wybucha kolejna wojna domowa, tym razem przeciw Sinciangowi-Ujgur, którego rządzący nieopatrznie wycofali się z sojuszu z Czang Kaj-Szekiem.

Budowa reaktora atomowego k/Birmingham zakończona! – 13.III.1944.​

W Europie Zachodniej panuje napięta atmosfera. Głównie za sprawą nagłego postawienia w stan wojny obu państw niemieckich oraz kolejnej wojny na Bałkanach. O ile sytuacja Jugosławii jest w miarę znośna (76 dywizji) o tyle greckie siły lądowe przedstawiają wiele do życzenia (jedynie 5 dywizji piechoty) i muszą być wzmocnione przez oddziały sprzymierzonych stacjonujące w Marsylii (konkretnie dywizje marsz. Connora, gen. Casselsa i Fitzpatricka, łącznie 14 dywizji). Nie zatrzyma to zapewne spodziewanego natarcia bułgarsko-sowieckiego z rejonu Salonik, ale przyczyni się do trwalszego oporu, zanim do Grecji nie dotrą wojska amerykańskie. 8 marca z Malty wyrusza flota adm. Cunninghama a wraz z nią flotylla transportowców, która w Marsylii 5 dni później kończy zaokrętowanie pięciu dywizji Casselsa. Będą one przewiezione na pozycje pod Larissą i dotrą na miejsce w drugiej połowie marca. Na pogranicze RFN-NRD w tym samym czasie mają dotrzeć siły marsz. Gorta i Deverella (16 dywizji), które wzmocnią obronę odcinka Frankfurt n/Menem-Kassel. Ogólnie siły Bundeswehry, wyglądają nienajgorzej (15 dywizji), część jednostek stacjonuje też na mocy umowy z Francją w Tunisie. Na spodziewany atak ze strony NRD powinno to wystarczyć, oczywiście zakładając, że Czechosłowacja i Polska nie wzmocnią za szybko Kominternu. Siły francuskie zgromadzone w Europie liczą 70 dywizji i z całą pewnością, gdy już ruszy machina wojenna, będą one wielką pomocą dla sprzymierzonych na froncie zachodnim. Pozostali alianci w Europie Zachodniej nie przedstawiają większej wartości bojowej (8 dywizji hiszpańskich, jedna baskijska, jedna portugalska), ale przy rozprawie ze Stalinem każda pomoc naturalnie się przyda.

W Japonii na początku marca przebywało osiem dywizji brytyjskich (korpusy gen. Gubbinsa, Dempseya, Watsona, Warrena, Lindsella, Nye, Blaxlanda oraz korpus pancerny gen. Leese’a). Wszystkie te jednostki zostały zabrane z terytorium Japonii w dniach od 5 do 11 marca i przewiezione na pogranicze koreańskie do Chunchon. Będą one stabilizować i wzmacniać obronę tego terenu wobec możliwej agresji KRL-D.

W Seulu na początku miesiąca przebywało 40 dywizji. Są to głównie korpusy posiłkowe z Nepalu (marsz. Ojasuni), i Iraku (gen. Bakr), ale sporo jednostek to prawdziwi weterani wojenni jak armie marsz. Massingberda, Brooke’a, Wavella czy Alanbrooke’a. Całość sił uzupełniają korpusy gen. Bartholomew i Slima. 1 marca flota transportowa adm. Boyle’a zabiera z Yuchengu ostatnie brytyjskie dywizje z terytorium podległego władzy Czang Kaj-Szeka a tylko czasowo okupowanemu przez sprzymierzonych (Chińczycy przejęli już kontrolę nad Shaoyangiem i Hankou). Jednostki te (korpus pancerny gen. Nicholsona, 1. Korpus Polski marsz. Sikorskiego, dwie dywizje gen. Irwina, armia marsz. Alexandra) zostają skierowane również pod Seul, gdzie docierają 3 marca. Aktualnie ilość dywizji sprzymierzonych w Korei szacuje się na 61 dywizji (53 pod Seulem, 8 pod Chunchon).

Chiny Czang Kaj-Szeka jak widać nie mogą chyba żyć bez wojny. Okazji do tego dostarcza im niefortunna decyzja prezydenta Republiki Sinciangu-Ujgur, Szeng Szykaja o wycofaniu się z sojuszu z Nacjonalistycznymi Chinami z 8 marca. 4 dni później kraj który wyrywając się z dość politycznie egzotycznego sojuszu, chciał pozostać neutralny, został zdradziecko zaatakowany przez Chiny, u których boku stanęły Junnan, Xibei San Ma i komuniści. Kolejny etap wojny domowej w tym kraju został więc rozpoczęty, wywiad brytyjski zaczyna też dostrzegać ruchy wojsk chińskich na granicy z Tybetem, co może wytworzyć również i tu sytuacją konfliktową. Na wszelki wypadek na granicy Indii Bryt. z Sinciangiem już stacjonują wojska brytyjskie, a w pasie od Tybetu do granicy z Junnanem oddziały bhutańsko-nepalskie. Taka sama sytuacja jeśli chodzi o obronę Laosu i Wietnamu, tu również oddelegowane są korpusy sprzymierzonych.

Szeng Szykaj popełnił duży błąd…


…a Chiny go wykorzystały.​

Amerykanie również wycofali już swoje siły zarówno z niepodległych Filipin jak i z Wysp Japońskich. Istnieją dwa duże ośrodki zgrupowania dywizji – na Okinawie (80 dywizji) oraz na wyspie Guam (27 dywizji). Obecnie trwa dyslokacja tych jednostek za pomocą transportowców w kierunku wschodnim, czyli w stronę terytorium Stanów Zjednoczonych.

Londyn, 10 marca;

Z rozmowy Churchilla z Edenem.

Eden: (…)Czang Kaj-Szek czuje się coraz bardziej pewnie, obyśmy nie wyhodowali sobie żmii.

Churchill: Jego atak na Sinciang można uznać za próbę jednoczenia Chin, choć z kolei nasza interwencja w Mandżurii na pewno go rozzłościła. Niemniej nie jest naszą winą, że Stalin darowując olbrzymie połacie tego terytorium – pod władzę Mao, nie pytał o zdanie światowej opinii publicznej, a w szczególności Ligi Narodów.

Eden: Bernadotte i Wallenberg skłaniają mnie do rokowań z komunistami.

Churchill: Jeżeli komuniści wystosują do nas rozsądną ofertę pokojową, należy ją przyjąć, nie ma nic gorszego niż ewentualna wojna na dwa fronty.

Eden: Czang Kaj-Szek po zdeptaniu Sinciangu ruszy na Tybet albo na Mao, to jest pewna szansa na zmarginalizowanie tego ruchu w Chinach.

Churchill: Mamy swoje oddziały w Himalajach i w Hindukuszu, w Birmie, Laosie i Wietnamie, nie chciałbym któregoś dnia zobaczyć jak Czang dobiera się do Indochin bądź do Indii. Przekaż to ambasadorowi w Czungkingu.

Eden: Kim Ir Sen zaprzestał co nieco wojennej retoryki, jak to odbierać?

Churchill: Cisza przed burzą, mój drogi, niech nie liczą na wycofanie wojsk spod Seulu, zdają sobie sprawę z tego, że wywołanie wojny skaże ich na długotrwały niebyt polityczny, a nasza blokada wybrzeża od Władywostoku po Cieśninę Tatarską też nie jest przypadkowa.

Eden: Jeżeli Mao się ugnie przed delegacją Skandynawów, będziemy mogli otoczyć koreańskich komunistów od północy.

Churchill: To jest doskonały pomysł, choć trzeba pamiętać, że sami też będziemy w niewdzięcznym położeniu między Mongolią a Sowietami, ale to przyszłość, wojna z nimi może być długa.

Eden: Maczek i Sikorski raportują o przeniesienie ich do Europy w związku z sytuacją międzynarodową.

Churchill: Dopóki trwa natarcie w Mandżurii muszę odmówić, spełnię ich prośbę z chwilą zakończenia wojny (…)

W Mandżurii na początku marca przebywało 27 dywizji alianckich (oddziały marsz. Gordona, Maczka, Robertsa, gen. Montgomery’ego, Birda i jedna dywizja iracka). Zmierzały one w kierunku północnym obierając za główny cel ofensywy - Mukden i Harbin. 3 marca Irakijczycy zdobywają Yingkou, kierując się na Jinxi, gdzie równocześnie zostały skierowane użyczone przez Japonię dwie dywizje piechoty gen. Iidy. Trzy dni później do miasta Andong dociera korpus Birda, wyruszając w stronę Xiajing. Pozostałe jednostki docierające do Andong i Yingkou kierowane są w różnych kierunkach, począwszy od Mukdenu do Liaoyuan. 13 marca iracka dywizja piechoty zdobywa Jinxi uzyskując połączenie z japońską enklawą Tangszan na terenie Chin. Na południu Chin do Makau docierają Irakijczycy, którzy zastępują kanadyjski korpus gen. Kitchinga (3.III.).

Komunikat BBC z 14 marca:

(…)głównie dzięki poświęceniu szwedzkich i duńskich dyplomatów z hrabią Folke Bernadotte i Raulem Wallenbergiem na czele udało się wynegocjować kompromis, który satysfakcjonuje obydwie strony tego niewdzięcznego konfliktu. Chińscy komuniści zaoferowali oddanie pod kontrolę Imperium Brytyjskiego tereny płd. Mandżurii od linii Mukden-Mudanjiang z miastami Mukden, Andong, Dalian, Jinxi, Mudanjiang, Xinjing, Yingkou. Liaoyuan i Jilin. Teren jest bogaty w surowce strategiczne typu węgiel kamienny i węgiel brunatny, ziemie te stanowiły dawniej zaplecze gospodarcze dawnego Cesarstwa Mandżukuo. Komuniści zachowali kontrolę nad Harbinem i płn. Mandżurią. Minister spr. zagr. Wielkiej Brytanii, Anthony Eden i jeden z dowódców chińskich komunistów, Czou En-Laj ostatecznie podpisali układ pokojowy w Genewie, który zakończył niemalże miesięczny konflikt ciągnący się od 16 lutego. Ofertę pokojową komunistów zapewne przyśpieszyła ich decyzja o udziale w wojnie u boku Czang Kaj-Szeka przeciw Sinciangowi (…)

Oferta pokojowa komunistycznych Chin.


Efekt porozumienia pokojowego Mao-Churchill – nowy układ sił w Mandżurii.​

Wskutek zakończenia walk z komunistami, alianci stoją przed decyzją w sprawie uzupełnienia sił lądowych w płd. Mandżurii i przetransportowania części sił z Seulu do Dalianu bądź innego ustalonego portu na tym terytorium. W drugiej połowie marca plany te znajdą czas i miejsce realizacji. Obecnie siły marsz. Gordona i Robertsa zmierzają do Mukdenu blisko granicy z Mongolią, a wojska Montgomery’ego i Maczka do Liaoyuan pod granicę z ZSRR i KRL-D. Korpus gen. Birda wg nowych rozkazów zostaje skierowany do Jinxi.

Premier Winston Churchill po zakończonych walkach na Dalekim Wschodzie z Japonią i komunistami od Mao awansuje do stopnia marszałka Imperium Brytyjskiego – gen. Montgomery’ego i Wavella.

Flota transportowa adm. Boyle’a kończy powoli operację desantu na koreańską wyspę Dzedzu, gdzie wysadzona będzie amerykańska dywizja gen. Alfonte, stacjonująca dotychczas w Szanghaju.

Wieści z PRL:

-marzec: na ulicach Warszawy i Krakowa dochodzi do demonstracji poparcia dla chińskich i koreańskich komunistów. Słychać hasła „Ręce precz od Korei” oraz „Jesteśmy z Tobą, towarzyszu Mao!”. Przeplatają się one z pogardliwymi określeniami brytyjskiej polityki zagranicznej, określanej tu jako neoimperializm. Tłumy uczestniczące w takich i podobnych demonstracjach zostały przywiezione z różnych miejsc w kraju, w przeważającej większości są to delegacje zakładów pracy, gdzie obecność na takiej demonstracji stała się wymuszonym obowiązkiem.​

 

POLSKA AAR
i
POLSKIE SIŁY ZBROJNE NA ZACHODZIE

16-31 marca 1944

odcinek 155

Ars est celare artem
(Sztuka polega na ukryciu sztuki)​

Druga połowa marca to wciąż gorączkowe zabiegi Ligi Narodów o utrzymanie pokoju światowego, co w pełni się udaje, głównie dzięki szwedzkim i duńskim mediatorom. Marginalna wojna Sinciangu z Chinami Czang Kaj-Szeka nie jest w tej chwili problemem numer jeden, a stanowi kolejny etap jednoczenia Chin, przy czym Sean Lester zapowiedział ostre sankcje gospodarcze dla tego kraju w przypadku naruszenia którejś z norm prowadzenia wojny. Rozpoczął swoje prace Międzynarodowy Trybunał do Spraw Zbrodni Japońskich na Dalekim Wschodzie z siedzibą w Naha na wyspie Okinawie. Kolejno przewożeni tam zbrodniarze wojenni będą wysłuchiwać aktów oskarżenia głównie z okresu wojny z Chinami, ale również działań w Hol. Indiach Wsch., na Filipinach, masakry z Hongkongu czy egzekucji ludności cywilnej w płn. Malajach. Syjam odmówił wydania pod międzynarodowy sąd swoich zbrodniarzy wojennych. Wojska Czang Kaj-Szeka stopniowo zajmują tereny środkowych i wschodnich Chin, podległe jeszcze niedawno brytyjskiej jurysdykcji. Sowieci i alianci, choć może tego nie widać, przygotowują się do wojny, gromadząc coraz większe siły na granicy Mongolii z Mandżurią i na pograniczu koreańskim. Brakuje już tylko iskry, która na nowo rozpali świat w ogniu konfliktu…

Z raportu brytyjskiego wywiadu dotyczącego ZSRR (26.III.1944)

(…)W porównaniu do poprzedniego raportu o stanie sowieckich sił zbrojnych, otrzymane dane obrazują znaczące przekłamania w ilości dywizji nieprzyjaciela. Oczywiście nie było to spowodowane złą wolą działających szpiegów, ale działaniami maskującymi wroga, któremu udało się skutecznie wprowadzić w błąd sprzymierzonych. (…)

W istocie poprzednie meldunki o posiadanych siłach militarnych były grubo przesadzone.​

W Europie Zachodniej i Południowej trwają ostatnie przemieszczania wojsk alianckich na terytorium RFN i w Grecji. Spore zasługi oddaje aliantom flota adm. Cunninghama, która przewozi w dniach od 17 marca – 14 dywizji sprzymierzonych do greckiego portu Larisa. 17 marca do Grecji dopływa pięć dywizji gen. Casselsa, a osiem dni później przybywają dywizje marsz. Connora. Cunningham wchodzi do portu w Marsylii 29 marca zabierając na pokład ostatnie cztery dywizje brytyjskie gen. Fitzpatricka i Pakenhama, które znajdą się w Grecji w pierwszym tygodniu kwietnia. Po drugiej stronie odcinka przypuszczalnego frontu nowej wojny, na terytorium RFN kończą swoje rozlokowanie armie marsz. Gorta i Deverella (24.III.). Korpus Gorta skierowany początkowo do Kassel kieruje się w stronę Erfurtu, a armia Deverella posuwa się z Frankfurtu w kierunku Schweinfurtu. Oba brytyjskie zgrupowania znajdą się w terenie przygranicznym z NRD na początku kwietnia.

Sytuacja na pograniczu RFN/NRD – koniec marca.​

Na koreańską wyspę Dzedzu przybyła amerykańska dywizja piechoty gen. Alfonte, która wraz z południowokoreańskim korpusem wzmocni obronę tego strategicznego terenu. Jako, że terytorium południowej Mandżurii jest rozległe, a przez to trudne do obrony, dowództwo brytyjskie podejmuje decyzję o przesłaniu części sił z Korei na ten właśnie teren. Między 16 a 17 marca na statki transportowe zostały podjęte dywizje marsz. Wavella, Massingberda i Brooke’a. Armie Wavella i Massingberda przybywając do Jinxi (19.III.), wzmocniły obronę odcinka granicy z Mongolią, a korpus Brooke’a, będąc wyokrętowany w Andongu zostaje skierowany w stronę granicy z ZSRR pod Jilin. Następnie z pozycji pod Seulem, podjęto korpus nepalski marsz. Ojasuni i siedem dywizji marsz. Alanbrooke’a (20/21.III.). Dywizje te zostały również skierowane do Jinxi (22.III.), przy czym korpus Massingberda został skierowany do Mukdenu, aby wzmocnić obronę tego ważnego punktu w Mandżurii. 20 marca do tegoż miasta dotarło już 13 dywizji alianckich (Gordon, Roberts), ale wciąż jest to zbyt mało jak wynika z prawdopodobnego oszacowania siły przeciwnika na pograniczu mongolskim. 23 marca marszałek Maczek składa dowództwo kierowanego przez siebie korpusu na ręce gen. Kirke’a. Maczek i jego dywizja pancerna wraz z wycofanym z Korei 1. Korpusem Polskim marsz. Sikorskiego zostanie przetransportowany do niemieckiego portu Kilonia, by tam mógł wziąść udział w walkach na froncie zachodnim. Czas dotarcia o ile wcześniej nie wybuchnie wojna oblicza się na koniec kwietnia. Na koniec marca sytuacja przedstawia się następująco: na pograniczu mongolsko-mandżurskim alianci mogą liczyć na 8 japońskich dywizji piechoty w Tangszan oraz odpowiednio zgrupowanych 16 w Jinxi i planowanych 18 jednostek pod Mukdenem. Jeśli okaże się, że i to jest niewystarczające wówczas zamierzenia są takie, że przewiezie się resztę sił alianckich z Seulu, pozostawiając jedynie osiem dywizji piechoty w Korei pod Chunchon. Na granicy z ZSRR dyslokacja będzie następująca: korpus Birda w Andongu, 12 dywizji Brooke’a w Jilin i 11 dywizji Kirke’a i Montgomery’ego w Liaoyuan. Łączna ilość dywizji sprzymierzonych (bez japońskiej enklawy Tangszan) na tym terytorium z końcem marca wynosi 58. W Korei liczba jednostek brytyjskich i irackich dochodzi do 26.

Wspomnieć też należy o dziewięciu amerykańskich dywizjach piechoty stacjonujących wciąż na Tajwanie, oraz o korpusie wietnamskim na Amami na Wyspach Riukiu. 28 marca flota transportowa adm. Boyle’a została skierowana do Zatoki Władywostoku z wykonaniem zadania związanym z przewidywanym nagłym rozpoczęciem wojny przez KRL-D. Otóż w przypadku rozpoczęcia wojny przez komunistów, wypróbowany będzie wariant desantu wojsk alianckich w Chabarowsku bądź Imanie, aby szybko odciąć wojska sowieckie będące w okręgu władywostockim od dostaw zaopatrzenia. Nad osłoną statków transportowych czuwać będzie flota adm. Sommerville’a i adm. Forbesa, która od dłuższego czasu znajduje się w Cieśninie Tatarskiej. Drugim etapem operacji likwidacji sowieckich sił w tej części Dalekiego Wschodu mógłby być późniejszy desant na płn. Sachalin.

Alianckie plany operacyjne zależne są jednakże też od ilości sowieckich dywizji nad Amurem, o których nie ma nawet strzępów informacji…​

Singapur, 23 marca;

Pałac gubernatora, wizyta Churchilla, końcówka rozmowy.

Churchill: (…)myślę sobie, jak ma się zacząć wojna z komunizmem od Dalekiego Wschodu, to trzeba tu być i pojechać na front w Mandżurii czy w Korei.

Gub. Hawks: Panie Premierze, duch w Imperium Brytyjskim nigdy nie zgaśnie, sądząc po morale naszych żołnierzy, ale i propaganda komunistyczna sieje zamęt, wystarczy spojrzeć po Chinach. Rad jestem, że wybrał Pan naszą bazę za miejsce odpoczynku przed czekającą podróżą do Korei.

Churchill: Singapur oparł się Japonii w czasie wojny i za to będę go jeszcze długo cenił. Dziękuje za miłe przywitanie, odnośnie Chin sądzę, że już niedługo będziemy mieli do czynienia z jeszcze większym zamętem. Mao i Czang walczą o władzę i obaj korzystają z pozachińskiego źródła na utrzymanie swoich dywizji czy terenów, nie wykluczone więc, że jeszcze będziemy mieli pożytek z nowego sojusznika. Warto jest jemu więc pomóc, licząc na to, że on pomoże nam później.

Gub. Hawks: Panie Premierze, nasi żołnierze nijak nie mogą zrozumieć idei przewrotu komunistycznego w Korei, czy nasze służby wywiadowcze za późno zorientowały się w możliwości przeprowadzenia tego kroku przez Sowietów?

Churchill: Jestem pewien, że zarówno my jak i Amerykanie zrobili wszystko, by zapobiec takiemu przypadkowi, ale rząd koreański popadł w kryzys i zwrócił się o pomoc USA dopiero post factum, czyli jak już utworzono liberalny kontrrząd. Nie przeczę, że chętnie bym widział liberalizm w Korei Płn. od zamordyzmu Syngmana Rhee w Korei Płd., dobrze by było też mieć neutralną Koreę Płn., ale jeszcze raz się okazało jak szybsi są Sowieci. Koniec końców mamy prognozowany front na linii 38. równoleżnika, teren górzysty i niewdzięczny do przeprowadzania ataków, dlatego tak ważna jest obecność wojsk brytyjskich w płd. Mandżurii, które będą szachować posunięcia Sowietów i z Władywostoku i z Mongolii.

Gub. Hawks: Życzę więc powodzenia, Panie Premierze i czekamy na Pana w drodze powrotnej (…)

24 marca brytyjskie służby wywiadowcze próbowały przemycić agenta „Fizz” na terytorium KRL-D. Niestety jego pierwszy meldunek z peryferii Phenianu okazał się też i ostatnim. Wpadł przy nadawaniu.


To co nie udało się w Korei Północnej, udało się na długiej granicy Mandżurii Bryt. i Mongolii. Szpieg „XV” udanie przedostał się na terytorium MRL (27.III.).

Sytuacja międzynarodowa w marcu 1944 roku – najważniejsze wydarzenia:


-27 marca rząd Republiki Korei otrzymał gwarancję niepodległości ze strony Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.

-29 marca Stany Zjednoczone zrezygnowały z utrzymywania kontroli militarnej nad Republiką Korei. Została przywrócona niezależność rządu koreańskiego. Korea ponownie przestała być krajem satelickim.

-Wojska chińskie przejęły z rąk brytyjskich kontrolę nad miastami Shijiazhuang i Anyang na południu od Pekinu (29.III.).


-Wojna sinkiańsko-chińska – utrzymujące się wciąż niekorzystne warunki pogodowe sprawiają, że linia frontu sprawia wrażenie toczącej się wojny pozycyjnej. Trudny pustynny teren oraz góry mogą też uczynić w późniejszej fazie konfliktu sytuację patową.

Wieści z PRL:

-marzec: w kraju utrzymuje się kontrolowana przez władze nagonka prasowa na RWE, które w swych audycjach nie szczędzi słów krytyki dla rządzących PRL i przedstawia coraz to nowsze dowody zbrodni komunistycznej służby bezpieczeństwa m.in. na podstawie relacji świadków.​

 

POLSKA AAR
i
POLSKIE SIŁY ZBROJNE NA ZACHODZIE

1-15 kwietnia 1944

odcinek 156

Causa finita
(Sprawa skończona)​

W kwietniu atmosfera wokół ogólnoświatowego kryzysu staje się nieco inna. Nie oznacza to jednak powrotu do okresu detente, odprężenia. Wręcz przeciwnie sztaby wojskowe i dyplomatyczne obydwu bloków mozolnie pracują nad jak najszerszym wykorzystaniem odpowiedniej koniunktury do swoich własnych celów. Dobry przykład można odnaleźć wśród aliantów, gdzie do sojuszu wojskowego przyłączyło się Królestwo Włoch. Ten wielki sukces sprzymierzonych sprawi, że polepszy się sytuacja geopolityczna Jugosławii, która przyjmie na siebie ewentualne gros uderzenia sowieckiego. Włochy posiadają też określoną liczbę dywizji, dzięki którym będą mogli udzielić pomocy w przypadku komunistycznej napaści na Jugosławię. Trwają zabiegi dyplomatyczne o pozyskanie Albanii. Odpowiedzią sowiecką jest próba naciskania na Republikę Turecką, która może być odbierana przez postronnych obserwatorów jako prowokowanie zamachu stanu. Stanowisko Ligi Narodów jest w tym względzie niezmienne. Akcesja neutralnych przecież Włoch do sojuszu z aliantami i naciski na Turcję wywołują odpowiednie noty protestacyjne. Układ z Kristianstad powoli odchodzi w niepamięć. Ale czy alianci mają wyjście? Sytuacja międzynarodowa może ulec wkrótce nieodwracalnym przeobrażeniom, godzącym w kraje Europy Zachodniej, Wschodniej i Dalekiego Wschodu. Trzeba podejmować ryzyko, jeśli chce się wyjść z twarzą. Nie ma innego wyjścia.

Komunikat BBC z 1 kwietnia:

(…)przewodniczący Mao doszedł do przekonania, że dalsze wspomaganie wojsk Czanga na froncie wojny z Sinkiangiem nie ma sensu i jego dobra wola ograniczy się jedynie do zasady nieinterwencji w wojnie wewnątrzchińskiej. Jednakże po jej zakończeniu stanie się pewne, że komuniści opuszczą sojusz z nacjonalistami Kuomintangu i rozpocznie się ponure dziedzictwo niepokojów i rozterek Chin, które trawią te państwo od połowy XIX wieku. Jednym słowem wojna domowa zrodzi kolejną tego typu, co w obecnej sytuacji międzynarodowej na Dalekim Wschodzie tylko wzmoże realne zagrożenie globalnego pokoju wskutek rywalizacji Zachodu ze Wschodem (…)

Mao Tse-Tung pokazał wreszcie o co mu chodzi…


…a Czang Kaj-Szek przyjął wyzwanie.​

Z Japonii w stronę Półwyspu Liaotung, a konkretnie na lotnisko w Dalian (Port Artur) zostają skierowanych osiem dywizjonów myśliwskich, w tym 3. Dywizjon Polski. Operacja przebazowania sił lotniczych odbywa się między 4 a 5 kwietnia.

W Mandżurii korpus gen. Kirke’a i armia marsz. Montgomery’ego dotarła do miasta Liaoyuan nad granicą z KRL-D (2-3.IV.). Te 11 dywizji stacjonujących w niegościnnym górzystym terenie płd. Mandżurii powinno na pewien czas zatrzyma natarcie nieprzyjaciela. Korpus gen. Birda ostatecznie pozostał w Andong, z opcją przejęcia płn. obszarów Korei, gdy nadejdzie taka potrzeba. Wciąż trwa marsz oddziałów Brooke’a w stronę Jilin i w pobliże styku granic mandżursko-sowieckiej. 11 kwietnia dywizja marszałka Massingberda wzmacnia obronę Mukdenu. Wywiad brytyjski donosi o niebywałej wręcz koncentracji wojsk mongolsko-sowieckich na odcinku w środkowej Mandżurii (teren Ułan-Hot). Siłę nieprzyjacielskich dywizji oblicza się na powyżej pięćdziesięciu, co przy skromnej ilości alianckich dywizji w Mukdenie, nie rokuje szans na utrzymanie tego miasta. Dowództwo brytyjskie podejmuje decyzję o skierowaniu pod Mukden posiłków znad granicy z Koreą Płn., konkretnie z Seulu przy pomocy transportowców adm. Boyle’a. To konieczne posunięcie jest wymuszone niejako przez utrzymywanie przez komunistów solidnych sił w Mongolskiej Republice Ludowej. Operację desantową wyznaczono na 15 kwietnia.

Sytuacja na odcinku mandżurskim i koreańskim w połowie kwietnia.​

Między 7 a 8 kwietnia Amerykanie zabierają z Hongkongu dywizję piechoty gen. Holcomba, co powoduje brak jakichkolwiek sił wojskowych na tym terenie. Aby temu zaradzić, Brytyjczycy korzystają z usług wietnamskich sił zbrojnych, a konkretnie dywizji gen. Livry-Levela, która zostanie skierowana do tej bazy w drugiej połowie miesiąca.

7 kwietnia – Wietnam, a 8 dni później Laos zgadza się na brytyjską kontrolę militarną spowodowaną zaburzeniami w Chinach i możliwością agresji syjamskiej.

9 kwietnia parafowano dokument o przystąpieniu do sojuszu z aliantami – Królestwa Włoch. W układzie z Nicei, książę Stefano Jacini, premier włoski zobowiązał się do pomocy dla zagrożonej Jugosławii i zapewnienia jej środków na prowadzenie wojny na Bałkanach. Wielki sukces dyplomatyczny min. Edena i gen. Giraud zapewni większą kontrolę nad poczynaniami w tej części Europy i może ta sytuacja sprawi, że Królestwo Albanii również zdecyduje się na dołączenie do wspomnianego aliansu. Włochy na chwilę obecną posiadają 13 dywizji piechoty, 6 dywizjonów bombowców okrętowych oraz 44 niszczyciele.

Włochy będą walczyć po stronie aliantów. Oznacza to definitywne odrzucenie modelu państwa neutralnego.​

Sowiecką odpowiedzią na rozszerzenie bloku militarnego państw demokratycznych była próba zmanipulowania światowej opinii publicznej dotyczącej stanowiska wobec Republiki Tureckiej (10.IV.). Najwyraźniej Stalin obawia się powtórzenia wariantu włoskiego i zaczyna wyraźnie działać na niekorzyść Turcji, wykorzystując sprawę masakry Ormian czy prześladowań ludności wyznania prawosławnego i rzymskokatolickiego. Próba ta na szczęście nie zmąciła stanowiska mocarstw zachodnich wobec tego kraju.

Czy rozpoczyna się dyplomatyczna gra o Turcję? ​

Do portów angielskich w Europie dotarły już floty adm. Backhouse’a i Ramseya i ich odpowiednio nowa dyslokacja zostanie dokonana w drugiej połowie miesiąca. Wiele jednostek jest trwale uszkodzona i ich użycie podczas prowadzenia ewentualnej wojny morskiej na Bałtyku i na Morzu Północnym stoi pod znakiem zapytania. Trzeba będzie więc dokonać pewnych rozstrzygnięć. 1 kwietnia na pozycje pod Erfurtem dociera korpus marsz. Gorta, a dwa dni później armia Deverella do Schweinfurtu. W drugiej połowie miesiąca do portu w Kilonii mają dotrzeć 1. Korpus Polski (Sikorski) i dywizja pancerna Maczka. Na spodziewanym froncie greckim pod Larisą dotarły już ostatnie posiłki alianckie z Marsylii – dywizje gen. Fitzpatricka i Packenhama. Flota adm. Cunninghama rozlokowana jest w płn. części Morza Egejskiego.

Sytuacja w płd. Jugosławii oraz Grecji – stan na połowę kwietnia.​

Wojska nacjonalistycznych Chin przejęły w pierwszej połowie kwietnia kontrolę nad Tianjinem i Yuchengiem (5.IV.), a także nad wyżyną Hefei, miastem Hendan (11.IV.) oraz wkroczyły do Guilin (14.IV.) i Fuyangu (15.IV.). Stopniowo więc kończy się brytyjska kontrola nad środkowo-wschodnimi Chinami.

Londyn, 13 kwietnia;

Rozmowa między Churchillem a Edenem.

Churchill: (…)Mołotow musiał dostać niezłą burę za niepowodzenia w Turcji, a nasza sytuacja diametralnie się zmieniła po zyskaniu Włoch.

Eden: Sądząc z meldunków naszych agentów, myślę, że Stalin szykuje w związku z tym jakąś kolejną czystkę, ale przechodząc do meritum, uważam, że powinniśmy większą uwagę poświęcić frontowi w płn. Grecji, gdyż Sowieci razem z Bułgarami trzymają tam spore siły.

Churchill: Chodzi o tą efemerydę polityczną p.n. Grecko-Trackiej ASRR?

Eden: Wywiad nie jest pewny, ale przewaga może wynikać z nagromadzenia tam jednostek pancernych i przydałoby się, gdyby wojska amerykańskie również się tam pojawiły. Owszem, polegamy na męstwie żołnierzy, ale dysproporcji sił oszukać się nie da.

Churchill: Grecji mogą pomóc Włosi i Francuzi, jeśli chodzi o realną pomoc militarną i co najważniejsze szybką. Możemy wypożyczyć parę transportowców Włochom, bo zdaje się rozbudowywali oni wyłącznie flotę niszczycieli.

Eden: Myślę, że Jacini przyjmie naszą propozycję w obliczu konfrontacji ze Stalinem. Co do Francji to sądzę, że poświęcą się oni bardziej ratowaniu RFN, choć nie przeceniałbym sił NRD, niemniej uzbrojeni w sowiecką technologię i co najważniejsze wykształceni w sowieckich szkołach wojskowych mogą okazać się nieobliczalnym, nieoszacowanym przeciwnikiem.

Churchill: Dobrze by było, gdyby udało się zneutralizować NRD do czasu dołączenia Polski i Czechosłowacji do konfliktu.

Eden: Będziemy starali się wpływać na rządy tych krajów, aby porzuciły system totalitaryzmu i dołączyły do rodzin państw demokratycznych, ale czy to pomoże? Możemy być za jakiś czas zmuszeni do przeprowadzenia zamachów stanu, ale czas pokaże w jakim kierunku rozwinie się sytuacja (…)

Wieści z PRL:

-kwiecień: w związku z napiętą sytuacją międzynarodową, władze PRL postanawiają nieco popuścić łańcuch zniewolenia i doprowadzić do polepszenia stosunków Państwo-Kościół, tak aby zyskać społeczne zaufanie. Podczas uroczystości Świąt Wielkanocnych obecne są więc najważniejsze władze polityczne PRL z prezydentem i premierem na czele. Stopniowo ograniczana jest cenzura, choć ciągle nie można pisać wielu informacji związanych z zachodnim stylem życia. Wszystkie te innowacje są zapewne na krótką metę i skończą się równo z zażegnaniem kryzysu światowego.​

 

POLSKA AAR
i
POLSKIE SIŁY ZBROJNE NA ZACHODZIE

16-30 kwietnia 1944

odcinek 157

Cum tacent, clamant
(Milczenie jest wymowniejsze od mowy)​

Druga połowa kwietnia to wciąż czasy pokoju. Zbrojnego pokoju i wytężonej pracy dyplomatów państw zachodnich i ZSRR. Pracy wywiadów obydwu bloków, sondujących stanowiska krajów neutralnych i niezaangażowanych. Prasa europejska, a przy tym światowa znajduje ostatni zastępczy temat – ogłoszenie wyroków w hamburskim procesie zbrodniarzy wojennych, który został ogłoszony 28 kwietnia. Na dwudziestu trzech oskarżonych zapada 7 wyroków śmierci, dwie osoby zostały uniewinnione, a pozostałych 14 osób otrzymuje kary długoletniego więzienia. W Mandżurii dochodzi do ostatnich przetasowań na linii granicznej z Mongolią, ZSRR i KRL-D. Do portu w Kilonii docierają z Dalekiego Wschodu dywizje 1. Korpusu Polskiego oraz czołgi marszałka Maczka. Sytuacja staje się coraz bardziej nieprzewidywalna. Wywiad sprzymierzonych donosi o sformowaniu pierwszej północnokoreańskiej dywizji piechoty. Czy Kim Ir Sen zdecyduje się zaatakować Południe, mając obietnicę sowieckiej pomocy? Czy Stalin odważy się sprowokować Zachód do udzielenia pomocy Republice Korei? Na te pytania już niedługo poznamy odpowiedź.

W nocy z 15/16 kwietnia zakończyło się zaokrętowanie jednostek sprzymierzonych z wybrzeża seulskiego (dywizje gen. Hardinga, Bartholomew, Slima, Nicholsona, Adama, Irwina i armia marsz. Alexandra). Podążyły one do portu w Jinxi w płd. Mandżurii, gdzie zostały rozładowane dwa dni później. Większość z tych nowych posiłków zostało skierowanych do Mukdenu gdzie przybyły między 23 a 30 kwietnia. Dodatkowo przy końcu kwietnia dotarł na pozycje obronne wokół tego miasta korpus marsz. Alanbrooke’a. Po drugiej stronie granicy na odcinku pod Jilin dociera armia marsz. Brooke’a (22.IV.). Flota transportowa adm. Boyle’a podążyła z powrotem do Zatoki Władywostoku (21.IV.), oczekując na dalsze rozkazy wraz z rozwojem wydarzeń. W Korei pod Seulem został tylko Korpus Iracki gen. Bakra.

Rozstawienie sił alianckich w Mandżurii i Korei na koniec kwietnia.


Nowy typ ciężkiego czołgu (A-34 Comet) przyczyni się do zwiększenia bezpieczeństwa granic Korei Płd (korpus pancerny gen. Leese’a).​

18 kwietnia do bazy w Hongkongu przybyła wietnamska dywizja gen. Livry-Levela, która od tej pory będzie strzegła bezpieczeństwa tego ważnego punktu sprzymierzonych.

Do Kilonii w płn. Niemczech dotarł drogą morską 1.Korpus Polski marsz. Sikorskiego oraz dywizja pancerna marsz. Maczka, które to jednostki zostały zaraz skierowane na pozycje pod Lubeką, gdzie zostały rozlokowane w dniach od 29 do 30 kwietnia. Sześć dni wcześniej dokonano reorganizacji floty brytyjskiej w Dover. Podzielono okręty marynarki wojennej na pięć dużych ugrupowań. Pierwsze z nich, to jednostki najbardziej uszkodzone i wymagające długotrwałych napraw (m.in. 3 lotniskowce, 3 pancerniki; razem 23 okręty), zostały one skierowane do Portsmouth pod komendą adm. Evansa. Nie przewiduje się dla nich w przyszłej wojnie żadnych działań na morzu. Osobną grupę stanowią brytyjskie i polskie okręty podwodne (14), które zostały skierowane do Scapa Flow pod dowództwem adm. Viana. Do ich zadań będzie należało patrolowanie Morza Norweskiego i akwenów za kołem podbiegunowym. Trzecim zgrupowaniem okrętów jest flota adm. Backhouse’a, składająca się z pancernika „Valiant”, ciężkiego krążownika „Cornwall” oraz 3 lekkich krążowników i 25 niszczycieli. Aktualnie przebywa w Dover. Czwartą grupą okrętów jest flota adm. Syfreta, składająca się z 5 lekkich krążowników i 25 niszczycieli różnych klas. Jej bazą docelową jest Norwich, ale została ona już skierowana na Morze Północne w związku z odkryciem u wybrzeży Helgolandu dużej armady bułgarskich okrętów podwodnych (13). Ostatnią, piątą grupą jest flota adm. Phillipsa, która składa się z lotniskowca „Formidable”, pancernika „Prince of Wales” oraz sześciu lekkich krążowników i 22 niszczycieli. W przypadku wojny będzie ona skierowana na Morze Bałtyckie. Koniec kwietnia to również reorganizacja sił lotniczych w Wielkiej Brytanii. Na lotniska w Kassel, we Frankfurcie nad Menem i Kilonii skierowano już 9 dywizjonów myśliwskich (w tym 1 i 2. Dywizjon Polski) oraz 3 dywizjony bombowców strategicznych (21-22.IV.). Aktualnie trwa przetransportowywanie ostatnich oddziałów sprzymierzonych na spodziewany front w Niemczech. W drogę morską przygotowane są dwie dywizje marsz. Ironside’a oraz 2. i 3. Korpus Polski gen. Kukiela i Andersa.

Sytuacja na granicy RFN-NRD przy końcu kwietnia.


Stan sił zbrojnych Królestwa Jugosławii i ich rozmieszczenie na granicy z Węgrami, Rumunią i Bułgarią.​

Na drodze Kilonia-Lubeka – 28/29 kwietnia;

Z rozmowy Sikorskiego z Maczkiem.

Marsz. Sikorski: (…)chłopcy już nie mogą się doczekać wojny, choć wiedzą, że może być długotrwała. Z drugiej strony myśl o tym, że idą wyzwalać Polskę dodaje im odwagi i napawa nadzieją.

Marsz. Maczek: Już niedługo dołączy do nas Anders i Kukiel, więc będzie można powiedzieć, że będziemy w komplecie. Oby tylko szybko udało się rozbić NRD i będziemy już prawie w domu.

Marsz. Sikorski: Do NRD mogą nadejść sowieckie oddziały i trzeba będzie być na to gotowym. Dlatego ważne jest aby taki transport uniemożliwić. Słusznie więc Brytyjczycy skierują swoje okręty na Bałtyk.

Marsz. Maczek: Czytałem raporty wywiadowcze i rzeczywiście, Sowieci nie mają się czym pochwalić jeśli o flotę, a bardziej od piechoty obawiałbym się ich lotnictwa.

Marsz. Sikorski: Amerykanie będą znów wykonywać to co im najlepiej wychodzi: naloty dywanowe, robili tak w Niemczech i Japonii, będą tak robić i u Sowietów.

Marsz. Maczek: Nieliczne wojska Bundeswehry będą zapewne podlegać francuskiemu dowództwu w czasie przyszłej wojny, nam Brytyjczycy w uznaniu zasług dają wolną rękę co do przeprowadzania ataków na froncie niemieckim.

Marsz. Sikorski: Dziwię się, że pozostawiono Gorta na stanowisku w armii, ale widocznie mamy taką sytuację, że tak doświadczony dowódca nie może pozostać w domu.

Marsz. Maczek: Gort istotnie jest potrzebny w Niemczech, mimo popełnionych błędów podczas wojny z Niemcami, cieszy się popularnością wśród żołnierzy. Myślę, że teraz pojął już swoją winę i będzie starał się bardziej szanować powierzone mu dywizje(…)

Komunikat BBC o następstwach wyroków w procesie hamburskim odczytanych w dniu 28.IV.1944:

(…)wszyscy ci, którzy usłyszeli wyrok śmierci, zostaną teraz przewiezieni do specjalnych cel, gdzie przez dwa dni będą oczekiwać na wykonanie kary. Były marszałek Rzeszy, Hermann Goering, były min. spr. zagr. Joachim von Ribbentrop, niegdyś prawa ręka samego Hitlera – Martin Bormann, Generalny Gubernator – Hans Frank, szef Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy – Ernst Kaltenbrunner, ideolodzy faszyzmu i antysemityzmu – Alfred Rosenberg i Julius Streicher, dla nich wszystkich świat skończy się już za dwie doby. Za szczęściarzy mogą uważać się Hjalmar Schacht i Franz von Papen, którzy zostali uniewinnieni z przedstawionych im zarzutów. Pozostała „czternastka” otrzymała długotrwałe lata więzienia. 25 lat otrzymał Rudolf Hess, Wilhelm Frick, Wilhelm Keitel i Alfred Jodl. 20 lat więzienia czeka Fritza Sauckela, Arthura Seyssa-Inquarta, Walthera Funka, Alberta Speera, Ericha von Mansteina i Gerda von Rundstedta. 15 lat spędzą w więzieniu Erich Raeder, Constantin von Neurath, Karl Dönitz i Hans Fritzsche. Za organizację przestępczą uznano SD, SS i Gestapo (…)

Ława oskarżonych Trybunału ds. Zbrodni Hitlerowskich w Hamburgu.

Sytuacja międzynarodowa w kwietniu 1944 roku – najważniejsze wydarzenia:

-wojna sinkiańsko-chińska – aktualnie trwa okres wojny pozycyjnej i obydwie strony nie podejmują działań ofensywnych.


-wojska Czanga przejmują kontrolę nad miastem Kajfeng (23.IV.) od Brytyjczyków, ale wciąż nie przejęły całości ziem chińskich spod kontroli sprzymierzonych.

Wieści z PRL:

-kwiecień: władze komunistyczne decydują się na podjęcie kolejnego kroku, który poprawią ich notowania w społeczeństwie wobec wciąż utrzymującej się skomplikowanej sytuacji międzynarodowej. Zwolnienie niepokornych dziennikarzy czy też niewygodnych pisarzy z więzień nie robi jednak dużego wrażenia na mieszkańcach kraju. Wszyscy żyją już nastrojem chwili, koncentracji przed czymś co nieodwracalnie zmieni sytuację w Europie Środkowo-Wschodniej.​

 

POLSKA AAR
i
POLSKIE SIŁY ZBROJNE NA ZACHODZIE

1-15 maja 1944

odcinek 158

Tempora labuntur…
(Czas upływa…)​

Początek maja 1944 roku to gorączkowe zabiegi dyplomatyczne Wielkiej Brytanii o pozyskanie nowych sojuszników w Europie Środkowej i na Bałkanach. Austria i Albania, które mogą czuć się zagrożone wskutek sowieckiej dominacji – to państwa, które w przypadku przystąpienia do sojuszu z aliantami przyczynią się do powstania jednolitego frontu europejskiego w przyszłej wojnie przeciw ZSRR. Prasa z celów czysto propagandowych donosi o nowej brytyjskiej broni w nadziei na powstrzymanie drugiej strony od podjęcia agresywnych działań. Stalin jednakże dużo wcześniej, bo 1 maja wygłasza na defiladzie z okazji Święta Pracy w Moskwie przemówienie nacechowane tonem nawiązującym do konfrontacji, rywalizacji czy wręcz prowokujące aliantów do rozpoczęcia III wojny światowej. Musi jednak sobie zdawać sprawę z tego, że osamotnione NRD wskutek nieprzystąpienia Polski i Czechosłowacji do Kominternu nie będzie w stanie się obronić, a słabe Węgry czy Rumunia mogą paść ofiarą Jugosławii, która równie łatwo może zmusić do kapitulacji siły sowieckie w Tracji czy Bułgarii. Neutralni obserwatorzy sceny politycznej Europy pochodzący z krajów skandynawskich, uważają, że Stalin blefuje, by w przypadku konfliktu całą winę za zerwanie pokoju światowego zrzucić na sprzymierzonych.

Wskutek zagrożenia buntami na Półwyspie Liaotung polski i brytyjskie dywizjony myśliwskie zostają skierowane do Korei, a konkretnie do Pusan (13.V.), gdzie będą mogły bez przeszkód oczekiwać na sygnał do patrolu. Dowództwo brytyjskie przygotowało już plan szybkiego zajęcia i zmuszenia KRL-D do kapitulacji. Aktualna liczba jednostek sprzymierzonych (brytyjskich, irackich i południowokoreańskich) wynosi 19 dywizji. Odnośnie Mandżurii – to siły sprzymierzonych wraz japońskimi dywizjami w Tangszan liczą sobie 79 jednostek lądowych.

Z przemówienia marszałka Sikorskiego wygłoszonego w dniu 3 maja w Lubece do żołnierzy 1. Korpusu Polskiego:

(…)Żołnierze!

Wasza tułaczka powoli dobiega kresu i przybędzie już niedługo taki dzień, gdy postawicie nogę za Odrą i Nysą Łużycką, pradawnymi i piastowskimi granicami państwa polskiego. Lecz dla nas Ojczyzna rozciąga się znacznie dalej i obejmuje swoimi ramionami również te ziemie, które zostały nam odebrane na podstawie haniebnego paktu Ribbentrop-Mołotow z 1939 roku. Jedni z wykonawców i mocodawców tego porozumienia zapłacili już za swoją zbrodnię, pora teraz na tych, którzy z fałszu i zdrady uczynili nową broń polityczną, przy pomocy której zniewalają poszczególne narody Europy Środkowo-Wschodniej. Nie pozwalamy dłużej na gnębienie Polski i Czechosłowacji! Nie godzimy się na ingerencje sowieckie na Węgrzech, w Rumunii i Bułgarii. Precz z komunistyczną ideologią w dawnych republikach nadbałtyckich! Gdy już zacznie się sąd nad Sowietami, będziemy forpocztą niesienia demokracji wszędzie tam gdzie się znajdziemy, będziemy wyzwalać wsie i miasta, będziemy pomagać ludziom w odbudowie po zniszczeniach, będziemy także wyzwalać łagry, których pełno w Sowieckim Imperium Zła. Naszym celem jest rozbicie tego państwa albo przynajmniej doprowadzenie do jego zupełnego zmarginalizowania na arenie światowej. Takie otrzymałem zapewnienie od prezydenta Stanów Zjednoczonych, Landona, który za moim pośrednictwem składa wyrazy podziękowania za wasz dotychczasowy trud i poświęcenie. Ufni w wierze, że idziemy wyzwalać Polskę i nasze Kresy, pokładamy też nadzieję w ostateczne rozwiązanie kwestii naszej niezależności i odzyskanie całości ziem przedwojennej Rzeczpospolitej (…)

4 maja stracił ważność układ pokojowy z Bułgarią. Ta z pozoru nieistotna informacja może mieć swoje przełożenie w pogorszeniu stosunków tego państwa z Jugosławią czy Grecją.

Front bałkański zbliża się wielkimi krokami…?


Tego samego dnia Brytyjczycy zakończyli prace technologiczne dotyczące latającej bomby. Obecnie dziesięć jest już w produkcji. ​

W Europie Zachodniej,a szczególnie na pograniczu RFN-NRD stan podwyższonej gotowości. 3 maja do Lubeki dociera kolejny transport dywizji z środkowej Anglii. Tym razem jest to korpus marsz. Ironside’a oraz 2. Korpus Polski gen. Kukiela. Flota adm. Phillipsa zakończyła przebazowanie z Dover do Lubeki 4 maja. Wyruszy na Bałtyk natychmiast po rozpoczęciu wojny. 13 maja do płn. Niemiec dopływa ostatni już transport brytyjsko-polskich jednostek piechoty, tym razem siły sojusznicze pod Lubeką uzupełniają dywizje gen. Bastyana, Andersa, Bairda i Thomasa.

Sytuacja w płn. Niemczech na dzień 15 maja.​

Wiedeń, 9 maja;

Rozmowa min. Edena z kanclerzem Austrii, Ludwigiem Hülgerthem.

Eden: (…)rad byłbym z pańskiej strony Panie Kanclerzu oczekiwać lepszej oceny sytuacji. W przypadku konfliktu z Sowietami, wasz kraj znajdzie się w niewdzięcznym położeniu, a gdy do wojny dołączy Czechosłowacja może nie udać się wam utrzymać ścisłej neutralności. Moja propozycja pozostaje zatem wciąż aktualna.

Hülgerth: Austria, która wycierpiała tak wiele począwszy od późnych lat 30-tych potrzebuje spokoju, ale oczywiście nie mówimy nie, gdy będzie tego wymagała sytuacja. Zdajemy sobie sprawę, że w przypadku wejścia do sojuszu będziemy chronieni z trzech stron, ale Austriacy nie dołączą od razu do aliantów. Silna opozycja w parlamencie i ogólna niechęć mieszkańców naszego kraju do wszelkich konfliktów sprawiają, że będziemy mogli pomyśleć o wstąpieniu w sojusz z wami dopiero po zażegnania niebezpieczeństwa wtargnięcia Sowietów do Austrii. Nasze siły zbrojne są niewystarczające do odparcia militarnego odwetu.

Eden: Będziemy wysyłać co jakiś czas negocjatorów, którzy będą relacjonować sytuację polityczną dotyczącą aktualnej koniunktury na froncie dyplomatycznym bądź już na samej wojnie. Wyrażam zadowolenie, że nie skazujecie naszej misji na sromotną przegraną (…)

Republika Austrii nie jest jeszcze zdecydowana by wstąpić w szeregi aliantów, ale za parę miesięcy niewątpliwie przyłączy się do bloku państw demokratycznych. ​

Tirana, 12 maja;

Z rozmowy Edena z premierem Albanii, Midhatem Frasheri.

Eden: (…)wasz alians umożliwiłby wyrównanie szans na odparcie Sowietów na odcinku od Salonik po Kavalę i zapobiegłby otoczeniu sił greckich przez komunistów.

Frasheri: Panie Premierze, szanujemy wasze osiągnięcia dyplomatyczne uzyskane wcześniej z Włochami i ich przystąpieniem do waszego sojuszu oraz podczas wojen z Niemcami i Japonią, ale mimo doskonałych relacji panujących między naszymi państwami, musimy jeszcze odmówić. Nasz kraj, pomimo, że górzysty tak naprawdę nie jest w stanie się obronić przez wieloma sowieckimi dywizjami, które mogą od razu po rozpoczęciu wojny zdobyć Macedonię i zbliżyć się do granic naszego kraju. Jesteśmy narodem pokoju, co nie znaczy, że nie sięgamy po broń, gdy nas obrażają. Jeżeli zatem Stalin będzie starał się wyładować swój gniew na narodzie albańskim, otrzyma dosadną odpowiedź, a wy nasze uczestnictwo w sojuszu.

Eden: Dziękuje za choć takie wsparcie, ale wasza odmowa nie może trwać wiecznie, nie mogę dziwić się Turcji, która jest bezpośrednio zagrożona, ale wy otrzymacie staranną opiekę sił sprzymierzonych przed sowieckim odwetem (…)

Królestwo Albanii pozostanie zapewne neutralne.

Wieści z PRL:

-maj: komunistyczne władze wykorzystują uroczystości pierwszo- i co jest zaskakujące trzeciomajowe do realizacji swojej wizji polityki zagranicznej. Do znużenia powtarzane są frazesy o nierozerwalnej przyjaźni polsko-sowieckiej, sadzi się drzewka pokoju, a nazwiskami sowieckich bohaterów wojny z Niemcami nazywane są skwery i ulice w dużych polskich miastach.​

 

POLSKA AAR
i
POLSKIE SIŁY ZBROJNE NA ZACHODZIE

16-31 maja 1944

odcinek 159

Coup de foudre!
(Uderzenie pioruna!)



16 MAY/16 MAИ…


0.15


4.50


5.00

KONFLIKT STAJE SIĘ FAKTEM!!!​

Przemówienie premiera Wielkiej Brytanii, Winstona Churchilla w parlamencie (ok. godz.1.00)

(…)gdy zachodzi taka potrzeba nie pozostawiamy sojuszników w potrzebie. Spotykając się z coraz to nowymi atakami na południowokoreańskich żołnierzy na linii 38. równoleżnika, dokonywanych przez komunistyczne bojówki – musimy w końcu zdobyć się na odwagę i zająć stanowisko odnośnie tego problemu. Wiemy, kto jest mocodawcą takich zachowań, wiemy gdzie czai się zło – tym złem jest osoba premiera Stalina i samego Związku Sowieckiego! Nie jest to przemówienie, które ma usprawiedliwić agresję, nie jest naszym celem podbijanie tego kraju, ale ideały sprawiedliwości i demokracji są po to by nie pozwalać na ich łamanie w kraju, który podzielony walczy o swoje przetrwanie. To jest nasza odpowiedź, panie premierze Stalin na waszą politykę odnośnie Korei. Taka jest nasza wola i wiemy, że konsekwencje konfliktu ponosi my sami - stając się zapalnikiem globalnego konfliktu ale walcząc dla wyzwolenia Europy Środkowo-Wschodniej i Dalekiego Wschodu przyczynimy się w końcu do odmienienia losów tego świata. Tylko prawda nas wyzwoli, a czerwona kurtyna fałszu oplatająca Europę i Azję niech się w końcu rozerwie, bo ciągłym nieprawościom i waszym zbrodniom trzeba powiedzieć gromkie nie!!! (…)

Wielka Brytania podjęła wyzwanie, wstawiając się za ideałami demokracji niemiłosiernie tłamszonymi przez reżim komunistyczny w Europie i Azji.

Tytuły prasowe z 16 maja 1944:

„Nocny sprawdzian” – „The Times” (Wielka Brytania)

„Wielki błąd Churchilla” – „Prawda” (ZSRR)

„Do broni!” – „Neues Deutschland” (NRD)

„Nie można było inaczej” – „Washington Post” (USA)

„Nie ma ideałów w polityce” - „Svenska Dagbladet” (Szwecja)

„Wielki kryzys wartości” – „Osservatore Romano” (Watykan)​

Najwcześniej zaczęto walczyć na froncie koreańskim. 16 maja przerwano zwarty szyk obrony oddziałów północnokoreańskich pod Phenianem, gdzie zaczęły nacierać jednostki irackie i południowokoreańskie pod dowództwem gen. Bakra i Chae Byong Duka. Korpus gen. Birda znajdujący się w mandżurskim Andong w trybie pilnym skierowany do Xinjing, gdzie dotarł 20 maja. Również 16 maja pokonano mongolskie dywizje piechoty będące w Chifengu. Tam maszeruje już korpus Wavella. 8 brytyjskich dywizji wraz z korpusem pancernym gen. Leese’a rozpoczęło natarcie w stronę Wonsan, gdzie po rozbiciu obrony nieprzyjaciela (17.V.) ostatecznie docierają 5 dni później. 19 maja pada Phenian, a tereny płn. Korei przypadają czasowo jurysdykcji japońskiej. 26 maja oddziały sprzymierzonych atakują pozycje wroga w górach Hamhung, co szybko przynosi skutek w wycofaniu się nieprzyjacielskich sił do Chongyin.

Atak sprzymierzonych na Chifeng.


Sytuacja na froncie mandżurskim i koreańskim na koniec maja.​

Liga Narodów wykluczyła na wniosek delegata sowieckiego wszystkie kraje, które przyłączyły się do agresji na ZSRR. Lester zapowiedział embargo handlowe dla tych krajów, dla których pokój światowy przestał być najważniejszym celem polityki zagranicznej. Jest rzeczą niedopuszczalną, że w imię małostek mocarstwa potrafią obrócić ponownie w perzynę cały świat.

Amerykańska próba zrzucenia winy za wybuch wojny na Sowietów zakończyła się niepowodzeniem.​

Kronika wojny morskiej: W początkach nowej wojny dominują działania wojenne na Morzu Północnym i na Bałtyku. Koło Helgolandu w dniu 16 maja zostaje zaatakowana bombami głębinowymi armada 13 bułgarskich okrętów wojennych, których wytropienie przypisuje się flocie adm. Syfreta. Wskutek zamieszania jakie powstaje dochodzi do omyłkowego zatopienia jednego z bułgarskich okrętów podwodnych (D-14) przez własny okręt (D-1). Oprócz tego toną też D-35, D-9, D-3, D-5 i D-1 – posłane na dno przez lekki krążownik „Sheffield”, „Newcastle” oraz trzy niszczyciele – „Persia”, „Impulsive” i „Express”. Równocześnie na Bałtyk, zgodnie z zapowiedziami wychodzi flota adm. Phillipsa, której udaje się wykryc dwa największe okręty sowieckiej Floty Bałtyckiej – pancerniki „Marat” i „Oktiabrskaja Rewolucija”. Pierwsze starcie kończy się jeszcze bez strat. 18 maja u wybrzeży wyspy Fehmarn tonie kolejnych osiem bułgarskich okrętów podwodnych (D-23, D-29, D-10, D-11, D-33, D-12, D-13, D-37). Pięć pierwszych ulega jednak samozatopieniu, a tylko trzy ostatnie z tej listy znajdują swoich pogromców w postaci niszczyciela „Malcolm” oraz dwóch krążowników lekkich „Newcastle” i „Sheffield”. W tym samym dniu dochodzi też do ponownego spotkania sowieckiej floty, ale podobnie jak za pierwszym razem obywa się bez strat. 19 maja koło Helu flota adm. Syfreta dopada wreszcie 2 sowieckie pancerniki i wychodzi z tego starcia zwycięsko. Lekki krążownik „Cardiff” zatopił „Oktiabrskają Rewoluciję”, a drugi z sowieckich pancerników – „Marat” został wskutek ciężkich uszkodzeń pozostawiony przez załogę i uległ samodestrukcji poprzez otwarcie zaworów dennych. 29 maja na Dalekim Wschodzie w Zatoce Władywostoku dochodzi do starcia z dwoma sowieckimi okrętami podwodnymi, ale w obliczu niekorzystnej dysproporcji sił wycofują się one z powrotem do bazy.

Pierwsze starcie morskie III wojny światowej. ​

Na froncie bałkańskim alianci tracą Edessę (20.V.), której nie obroniły słabe greckie oddziały, ale pocieszające jest to, że Sowieci zajmując to miasto nie posunęli się dalej, a francuskie jednostki już uzupełniają szeregi obrońców płn. i płd. Grecji. Francja przejęła też dowództwo nad siłami zbrojnymi Jugosławii i Włoch. Siły jugosłowiańskie już w pierwszych dniach wojny będąc znakomicie przygotowane i wyszkolone rozwinęły natarcie na płd. Węgry i zach. Rumunię, zdobywając Szeged, Györ, Pecs (22.V.) oraz Timisoarę (23.V.). Ofensywa zaczęła postępować dalej, czego wynikiem było wzięcie Budapesztu i Miszkolca (25.V.). Aktualnie na odcinku węgierskim trwają walki o Debreczyn. Zdobycie tego miasta przypieczętuje klęskę Ludowych Węgier. 28 maja wojska Jugosławii zajmują Sofię i szykują się do ataku na Płowdiw, który przeprowadzony dwa dni później przynosi im sukces. Jeżeli zdążą zamknąć oddziały sowieckie w Tracji przed przybyciem do Rumunii głównych sił sowieckich, będzie to można uznać za wspaniałą wiadomość. Oddziały brytyjskie nie podejmują na razie większych działań w Grecji, skupiając się na obronie Larissy. 31 maja do wojny po stronie ZSRR przystępuje Czechosłowacja i Polska, co może nieco opóźnić postępy wojsk sprzymierzonych zarówno na Bałkanach jak i na froncie w NRD.

Sytuacja na Bałkanach na koniec maja.​

Na froncie niemieckim z początkiem wojny rozwinęły się dwa natarcia. Pierwsze pomysłu gen. Speidla rozwija atak na Lipsk ze wsparciem oddziałów marsz. Gorta i Deverella. Drugie natarcie należy do polskich dowódców, Sikorskiego i Maczka, którzy zmuszają oddziały wschodnioniemieckie do wycofania się z Rostocku. Pomaga im w tym korpus Bundeswehry gen. Altrichtera. 17 maja do Lipska jako pierwszy wchodzi armia Gorta, a dzień później oddziały Deverella, przy czym ten drugi wspiera niemieckie natarcie na Drezno. Również w tym przypadku siły Bundeswehry zostały poddane pod francuskie rozkazy na całej długości frontu. 18 maja polskie i brytyjskie oddziały zajmują Rostock i przygotowują się do ataku na Magdeburg, który zostaje ostatecznie przeprowadzony przez marsz. Deverella w dniu 21 maja. Dzień później alianci wchodzą do Drezna, 24 maja pada Wolfsburg, a 26 – Magdeburg. Deverell który wchodzi z armią do Magdeburga przy końcu maja, wspomaga atakowanie pozycji wroga pod Poczdamem, który znajdzie się pod panowaniem aliantów 29 maja. 31 maja PRL opowiada się po stronie ZSRR co może przyczynić się do powstrzymania sukcesów sprzymierzonych na tym odcinku frontu. Również udział Czechosłowacji w wojnie stworzył niebezpieczeństwo zajęcia niemieckiej Bawarii.

Bitwa o Rostock.


Sytuacja na froncie we wsch. Niemczech przy końcu maja.

Sytuacja międzynarodowa w maju 1944 roku – najważniejsze wydarzenia:

-wojna sinkiańsko-chińska - okres wojny pozycyjnej.


-nowym prezydentem Szwajcarii zostaje Walther Stämpfli, reprezentant ludności języka niemieckiego (11.V.).

-w dalekiej Kostaryce wybory prezydenckie wygrywa Teodoro Picado Michalski, Kostarykanin pochodzenia polskiego (14.V.).

-wojska Czang Kaj-Szeka przejmują z rąk Brytyjczyków w tym miesiącu – Xiangfan (7.V.) i Czangszę (9.V.).

Wieści z PRL:

-31 maj: komunistyczny rząd włączył Polskie Siły Zbrojne w wir działań wojennych po stronie ZSRR licząc na powstrzymanie działań aliantów w NRD i niedopuszczenie do zjednoczenia Niemiec, które było parokrotnie podkreślane w przyczynach przystąpienia do wojny.​

 

POLSKA AAR
i
POLSKIE SIŁY ZBROJNE NA ZACHODZIE

1-15 czerwca 1944

odcinek 160

Gloria virtuti resonant
(Sława jest echem cnoty)​

Pierwsze dni czerwca zdają się potwierdzać wspaniałą passę wojsk sprzymierzonych. Alianci posuwają się do przodu na poszczególnych odcinkach frontu bałkańskiego i niemieckiego, pozostając w defensywie w Mandżurii i przymierzając się do ataku na Władywostok. Próba brytyjskiego desantu pod Iman jest tego przykładem. Wróg po utracie wielu okrętów podwodnych oraz dwóch pancerników pozostaje niejako bezbronny wobec gigantycznej przewagi alianckiej floty, jednakże stara się zniwelować straty jakie poniósł, polując na brytyjskie konwoje na Atlantyku. Zmierza jednak ku niemu flota adm. Backhouse’a. Topnieją szeregi sojuszników Sowietów. Nie ma już Niemieckiej Republiki Demokratycznej ani Węgierskiej Republiki Ludowej, które utraciły wszelkie swoje ziemie na rzecz oddziałów sprzymierzonych. Wojska czechosłowackie czasowo przejmują Bawarię, by po chwili być z niej wygonione przez siły francuskie. Przed aliantami do przekroczenia linia Odry i Nysy Łużyckiej…

Na froncie bałkańskim wobec przystąpienia Czechosłowacji, wojska francusko-jugosłowiańskie zaprzestały szerokiej ofensywy przeciw Rumunii, skupiając się na rozbiciu wojsk nowego sojusznika Sowietów oraz przejęcia Słowacji i dotarciu do południowych granic Polski. Atak na Bratysławę z 1 czerwca kończy się zdobyciem tego miasta szesc dni później. Równocześnie z ofensywą na te drugie co do wielkości miasto Czechosłowacji, alianci przyśpieszają natarcie na Węgrzech. Debreczyn pada 5 czerwca, a Arad dwa dni później. Resztki wojsk WRL składają broń 7 czerwca w okolicach Debreczyna. Kraj czasowo przechodzi pod jurysdykcję i kontrolę Jugosławii. Na odcinku greckim francuskie oddziały, które desantowały się w płn. Grecji wypierają wroga z Edessy, korzystając ze wsparcia brytyjskiego z Larisy w dniach od 1 do 3 czerwca. Miasto zostaje ostatecznie odbite 5 czerwca. Wojska jugosłowiańskie podejmują natarcie na Górną Dżumaję w Bułgarii (6-9.VI.) oraz na Satu Mare w Rumunii (10.VI.). Ta druga miejscowość zostaje zajęta cztery dni później. Aktualnie trwa atak sprzymierzonych na Koszyce, Bacau i Kluż, natomiast wróg wygrał starcia pod Bratysławą i Sofią i szykuje się do ich odbicia. Sytuacja powinna się zmienić, gdy wojska francusko-jugosłowiańskie dotrą do wybrzeży Morza Czarnego.

Walki o wyzwolenie Edessy (1-3.VI.).


Kapitulacja Węgier – 7.VI.1944.


Sytuacja na froncie bałkańskim w dniu 15 czerwca.​

Na froncie mandżurskim i w Korei podejmowane są jeszcze słabe działania zaczepne, z racji pozostawania sporych sił nieprzyjaciela. Korpusy gen. Leese’a, Nye, Bakra, kierowane są pod Hamhung, aby zatrzymać marsz oddziałów sowieckich w tym kierunku. W Mandżurii na Chifeng maszeruje armia Alanbrooke’a, a na Changde korpus marsz. Wavella. Pod Tangszan, japońską enklawą w Chinach, pojawiają się pierwsze posiłki dla wojsk brytyjskich. Są to nowozelandzka dywizja piechoty gen. Duigana oraz amerykańska 164. dywizja zmotoryzowana US „Grant” gen. Sebree. Z całą pewnością dzięki tym wzmocnieniom uda się zatrzymać dywizje pancerne marsz. Żukowa, który 8 czerwca wyparł ze zdobytego Changde oddziały Wavella. Również Japonia użyczyła Brytyjczykom 2 dywizje oraz Korea, dzięki której będzie można zmusić do wycofania Sowietów z płn. części tego półwyspu. Dowództwo brytyjskie podejmuje decyzję o desancie pod Iman, który mógłby spowodować zamknięcie wielu sowieckich dywizji w kotle pod Władywostokiem. Pomysł był w fazie przemyśleń jeszcze przed rozpoczęciem działań wojennych. Udanie zrealizowany (4.VI.), ale wobec silnych ataków nieprzyjaciela, pragnącego się wycofać z zagrożonych terenów, zdecydowano się na odwrót użytych w tej operacji ośmiu dywizji. 10 czerwca oddziały te powróciły do zajętego wcześniej Hamhungu i stamtąd poczęły atakować we współpracy z brytyjskimi siłami w Mandżurii pozycje sowieckie pod Chongyin, będące jednocześnie główną siedzibą Koreańskiej ASRR. 12 czerwca atak się jeszcze wzmocnił po dotarciu do Hamhung gros sił alianckich z Wonsan. Sprzymierzeni pod komendą marsz. Brooke’a ostatecznie wyparli wroga z pozycji pod Chongyin 13 czerwca. Aktualnie trwa natarcie na ten ostatni skrawek ziemi koreańskiej.

Nieudany desant pod Iman (3-4.VI.).


Wyparcie wojsk sowieckich z Chongyin (12-13.VI.).


Sytuacja na froncie mandżurskim i w Korei w połowie czerwca.​

Po stwierdzeniu obecności sowieckich okrętów podwodnych na środkowym Atlantyku i ich udanych akcjach na alianckie konwoje, dowództwo brytyjskie podejmuje decyzję o wysłaniu w zagrożone akweny floty adm. Backhouse’a, która po przebazowaniu w La Coruni (14.VI.), zostanie skierowana w te właśnie rejony z zadaniem zlikwidowania wroga.

Stany Zjednoczone znów próbowały przedstawić brytyjską agresję na Związek Sowiecki jako odpowiedź na liczne przypadki łamania praw człowieka i dowody zbrodni popełniane na obywatelach republik nadbałtyckich oraz Polski i Czechosłowacji. Społeczeństwa krajów neutralnych, mimo, że sympatyzują z działaniami aliantów, nie uważają jednak wojny za jedyne rozwiązanie tego kryzysu. Podobnie ma się sprawa z ich rządami.

Nieudana akcja USA.​

Na froncie niemieckim, gdzie po stronie Sowietów opowiedziała się Czechosłowacja sytuacja się nieco komplikuje. Głównie za sprawą ofensywy bawarskiej jak się ją określa po drugiej stronie „bariery lęku”. Jedna dywizja piechoty w przeciągu paru dni zdobyła Norymbergę (2.VI.) i Regensburg (4.VI.). Zrazu też skierowała się na Monachium, przejmując i to miasto 7 czerwca, a także Friedrichshafen (9.VI.). Dopiero wówczas pośpieszyły na pomoc posiłki francuskie z Alzacji i Lotaryngii pod dowództwem gen. Bridoux, wypierając Czechosłowaków z tych dwóch miast. Norymberga została odbita wcześniej (9.VI.). Obecnie trwa wypieranie wroga z Regensburga. Sprzymierzeni zajęli też strategiczne Usti nad Łabą (dywizje Bundeswehry). Na odcinku wschodnioniemieckim oddziały brytyjskie próbują wyprzeć Sowietów ze Stralsundu, ale pierwsze natarcie kończy się porażką (31.V./1.VI.). Dopiero po dotarciu armii marsz. Deverella do Poczdamu (6.VI.) następuje nowy atak na Pomorze Przednie, zakończony zwycięstwem. Oddziały sprzymierzonych pod dowództwem marsz. Maczka walczą zażarcie o przełamanie frontu z wojskami marsz. Budionnego. 7 czerwca pada Stralsund i zostaje utrzymany przez Polaków do nadejścia reszty wojsk alianckich. Na południu NRD, Gort wspiera Bundeswehrę w ataku na Cottbus i Budziszyn (2-3.VI.) , po czym skierowuje się w stronę Poczdamu, gdzie dociera 14 czerwca, by stamtąd wspomóc sprzymierzonych w ataku na Berlin. Korpus gen. Speidla zajmuje Cottbus 7 czerwca. W nocy z 8/9 czerwca oddziały Bundeswehry, korzystając z zamieszania po stronie nieprzyjaciela przystępują do szturmu Berlina. Zaraz też przyłączają się oddziały polskie i brytyjskie, skutkiem czego wojska sprzymierzonych wkraczają do tego miasta już 9 czerwca. Maczek i Sikorski powstrzymują też w tamtych dniach kilkakrotne ataki sowieckie na Stralsund. 13 czerwca NRD przechodzi do historii.

Fiasko ataku pod Stralsundem.


Szturm Berlina – 8/9 czerwca.


Koniec NRD.


Sytuacja na froncie w Niemczech i Czechosłowacji na 15 czerwca.​

Neubrandenburg, 15 czerwca;

Z rozmowy marsz. Sikorskiego z gen. Andersem.

Marsz. Sikorski: (…)Władek, już niedługo wejdziemy do naszej Ojczyzny. Po tylu latach, a tu zobacz jak się kłębią Sowieci po drugiej stronie Odry. Może atak z Bałkanów jest szansą na wzięcie wroga w kleszcze?

Gen. Anders: Oni tam też muszą uważać na sowieckie kontrataki, wszak mają na karku odwet ze strony Karpatów, grunt, by doszli do Mołdawii i odcięli wroga w Bułgarii. Powinno być wtedy znacznie lepiej. A chłopcy nie mogą się już doczekać wejścia na tereny ojczyste, choć wielu z nich nie uważa te ziemie na które wkraczamy za prawowite, raczej będące rekompensatą za cierpienia od Niemców.

Marsz. Sikorski: O zajęciu Kresów przed końcem roku nie ma nawet co marzyc, idą na nas grupy operacyjne z dawnych Prus Wschodnich. Dobrze będzie jak dojdziemy do linii Wisły.

Gen. Anders: To samo powtarzam moim chłopakom. Mówię im, by nie kierowali się sercem i uczuciami, bo na to przyjdzie czas po wojnie, teraz obowiązuje wojskowy pragmatyzm. Z wiarą w sercu, ale też i wyczuciem.

Marsz. Sikorski: Dobrze powiedziane, warto by też było poczekać na posiłki amerykańskie, bo nie sądzę by nas zostawili samych kiedy nadejdą główne siły Sowietów.

Gen. Anders: Niemiecki gen. Speidel mówi to samo, wyprawa tak skromnymi siłami na Sowietów, których kraj ma kształt wydłużonego leja to prawie jak samobójstwo. Możemy wyzwolić Polskę do Bugu, ale co dalej? (…)

Wieści z PRL:

-czerwiec: wobec zbliżającego się frontu komunistyczne władze polskie wprowadziły reglamentację podstawowych artykułów żywnościowych. Spowodowało to masową drożyznę i wielkie utrudnienia w handlu. Kraj powoli przygotowuje się do wojny.​

 

POLSKA AAR
i
POLSKIE SIŁY ZBROJNE NA ZACHODZIE

16-30 czerwca 1944

odcinek 161

Tuta timens…
(Bojąc się rzeczy bezpiecznych…)​

Zagrożenie ze strony wojsk czechosłowackich zostało zniwelowane i już niedługo przyjdzie pora na ich zupełną kapitulację. Nie można tego powiedzieć niestety o innych sojusznikach Sowietów ze szczególnym uwzględnieniem Bułgarii i Polski, które przy pomocy Armii Czerwonej dzielnie stawiają opór siłom sprzymierzonych. Szczególnie trudna do sforsowania wydaje się być linia Odry i Nysy Łużyckiej, gdzie ewidentnie brakuje poważniejszych sił do przełamania tej naturalnej bariery. Pewnym wyjściem z patowej sytuacji mogą być sukcesy aliantów na froncie na Bałkanach i dotarcie do Koszyc, skąd można by przeprowadzić atak na południowe tereny Polski, bądź poczekanie z tym do kapitulacji Czechosłowacji. Front w Rumunii również ulega już pewnym wahaniom i nie do końca jest pewne, czy uda się dotrzeć do wybrzeży Morza Czarnego i odciąć wroga w Bułgarii. Na Dalekim Wschodzie coraz ciężej będzie utrzymać status quo, zważywszy na ogromne siły jakie zmierzają pod granice Mongolii z Mandżurią Bryt. oraz w rejon Władywostoku. Szykuje się więc bardziej długotrwała obrona niż podejmowanie ryzykownych ataków. Wielka Brytania zakończyła prace nad linią montażową rakiet, co wydatnie przyśpieszy produkcję tego nowego typu broni. Obecnie zbudowane są już dwa zgrupowania latających bomb.

Miłym akcentem związanym z Dalekim Wschodem jest desant sił amerykańskich na Komandorach (19.VI.) i na Kamczatce, gdzie zdobyto miasto Pietropawłowsk (21.VI.). Zważywszy na powiększający się stan amerykańskich i innych sojuszniczych dywizji można powiedzieć, że zabierze to z pewnością część sił sowieckich z terenu Władywostoku.

Płd. Kamczatka i Komandory w ręku USA.​

W Niemczech praktycznie okres wojny pozycyjnej. Linia Odry i Nysy Łużyckiej wobec nagromadzenia sporych sił sowieckich (pod Szczecinem – 12 dywizji marsz. Budionnego, pod Kostrzyniem – 20 dywizji marsz. Czistiakowa), wydaje się barierą nie do przebycia. Ataki, które były przeprowadzane przez Sikorskiego i Maczka (pod Szczecinem 17.VI.) oraz Deverella (pod Kostrzyniem 18.VI.), dały jasno do zrozumienia, że sprzymierzeni nie przebiją się wobec posiadania porównywalnych sił. Oznacza to czekanie na uzupełnienie jednostek nowymi dywizjami, przy czym wróg może również uczynić to samo. Dowództwo brytyjskie zdecyduje się na przysłanie 14 dywizji z frontu na Bałkanach dopiero wtedy, gdy linia frontu ustabilizuje się na odcinku Karpaty- Delta Dunaju. Jednak i wtedy stosunek sił może nie dać spodziewanego rezultatu. Na odcinku bawarsko-czeskim sprzymierzeni odbijają Regensburg (19.VI.) i zaczynają ofensywę w zach. Czechach. 20 czerwca pada Pilzno, a trzy dni później Strakonice, co wobec postępów dywizji z frontu bałkańskiego, które również wdarły się do Czechosłowacji, daje możliwość na szybkie jej rozgromienie. Atak na Tabor z 23 czerwca kończy się po myśli sprzymierzonych, ale nie udaje się trwałe przejęcie tego terenu. Dotyczy to także zdobycia Liberca (29.VI.), którego nie udało się utrzymać wobec sowieckiego kontrataku. Do Berlina kilkanaście dni wcześniej dociera korpus marsz. Gorta (17.VI.), który wspomaga armię Deverella w odzyskaniu Cottbus, które to zostało zdobyto przez Sowietów 21 czerwca. Szybki atak umożliwia odzyskanie tego miasta, a Deverell wchodzi do Cottbus sześć dni później. Parę słów o lotnictwie, które doznało wielu osłabień. Wycofano do Anglii aż trzy dywizjony (w tym 2. Dywizjon Polski) z powodu dużych strat osobowych. Głównie dominują walki z myśliwcami czechosłowackimi i rumuńskimi. Areną zmagań jest przestrzeń powietrzna nad wsch. Niemcami i nad Dolnym Śląskiem. Jeśli zaś chodzi o flotę adm. Syfreta i Phillipsa to od czasu pamiętnego zatopienia dwóch sowieckich pancerników nie stwierdzono żadnego zagrożenia. Oba zespoły przebywają teraz w Zatoce Fińskiej i Ryskiej.

Silna obrona sowiecka pod Kostrzyniem (18.VI.1944).


Bitwa powietrzna nad niebem Poczdamu.


Wyparcie wojsk nieprzyjaciela z Cottbus.


Sytuacja na froncie we wsch. Niemczech i zach. Czechach na koniec czerwca.​

Londyn, 26 czerwca;

Gabinet premiera.

Churchill: (…)prasa nas niemiłosiernie gniecie, że nie jesteśmy przygotowani do wojny z tak olbrzymim państwem.

Eden: Nie przejmowałbym się co pisze prasa, to woda na młyn dla wszystkich pacyfistów, którzy w ten sposób oddając Sowietom Europę Wschodnią chcą zyskać spokój i parę lat na przygotowania. A my nie mogliśmy czekać paru lat. Wtedy byliby jeszcze silniejsi.

Churchill: Jeśli zaczynać konflikt to teraz, oczywista racja, ale moim zdaniem Francuzi nie powinni tak kurczowo bronić wybrzeży atlantyckich jeżeli flota sowiecka praktycznie nie istnieje!

Eden: Mają smutne doświadczenia z wojny z Niemcami, więc może chcą tego uniknąć. Ale dobrze, że pomagają Jugosławii i RFN.

Churchill: Powinni bardziej się angażować w Czechosłowacji, bo parę dywizji nie odeprze sowieckiego kontrnatarcia! A nasze oddziały też nie mogą się za bardzo wychylać.

Eden: Massingberd jest zdania, że nie uda się obronić Mandżurii przed skomasowanym atakiem sowieckim z Mongolii i Władywostoku. Chciałby być skierowany do Europy.

Churchill: Musimy tam trzymać dywizje, chociażby z tej racji, że odciągamy w ten sposób gros jednostek z frontu w Europie. Amerykanie co najwyżej mogą posunąć się do Ochocka, a co dalej?

Eden: Amerykanie mogliby wylądować istotnie w tym Ochocku i zamknąć w ten sposób Sowietów pod Władywostokiem. Likwidacja tego zgrupowania oznaczałaby przełom na froncie.

Churchill: Póki co sytuacja w Europie nie jest wcale zła, a Daleki Wschód również nie jest stracony (…)

Kronika wojny morskiej: doszło do paru bitew z niewielką flotyllą sowiecką w Zatoce Władywostoku, składającej się z dwóch przestarzałych niszczycieli. Wszystkie starcia zakończyły się zwycięstwami, niemniej okręty wroga nie zostały zniszczone (24-27.VI.).

Sowiecka Flota Dalekowschodnia nie przedstawia sobą poważnej wartości.​

Na froncie bałkańskim oddziały sowieckie ponownie zajmują grecką Edessę (21.VI.) oraz Sofię (22.VI.). Natarcie aliantów wyraźnie skupione jest na kierunku północnym i środkowym, stąd widoczne zaniedbania na południu tego frontu. Dowodem jest zdobycie Brna na Morawach (19.VI.) przez dywizję gen. Pavlovicia, oraz Sibiu w Karpatach dwa dni później. Dokonywany jest atak na Kluż. Brno zostaje jednak odbite przez wojska czechosłowackie, które to na krótko wchodzą do miasta 23 czerwca. Niewątpliwym sukcesem połączonych wojsk francusko-jugosłowiańskich jest niewątpliwie zajęcie Koszyc (26.VI.), które to otwiera wolną drogę do przedostania się na ziemie polskie. Zostaje wyzwolona też Kutna Hora w środkowych Czechach (26.VI.), ale nie udało jej się na trwałe utrzymać. Po zajęciu Koszyc alianci podejmują atak na Żylinę, której to opanowanie (29.VI.) umożliwia zamknięcie kotła pod Bańską Bystrzycą, gdzie ulega eliminacji kilka dywizji czechosłowackich (29-30.VI.). W Rumunii sprzymierzeni zajmują Kluż (27.VI.), ale coraz większa liczba sowieckich dywizji zmusza ich do wycofania się z tego miasta oraz zajętego wcześniej Sibiu. W Bułgarii ponowny atak na Górną Dżumaję po udanym wyparciu Sowietów z Edessy (27.VI.). Uaktywniły się również brytyjskie dywizje pod dowództwem marsz. Connora, przechodząc do ataku na silnie ufortyfikowane pozycje wroga pod Salonikami (30.VI.). Zdobycie i utrzymanie Salonik umożliwi lepsze skoordynowanie natarć alianckich w kierunku na Sofię i Warnę. Ostatnim akordem czerwca jest wyparcie wojsk sprzymierzonych z Brna. Aktualnie rzecz biorąc, sytuacja Czechosłowacji jest już właściwie wyjaśniona, niepewny jest los odcinka rumuńskiego i bułgarsko-greckiego.

Atak wojsk brytyjskich na Saloniki.


Sytuacja na froncie bałkańskim przy końcu czerwca.​

W Mandżurii i w płn. części Korei coraz trudniej o zdobycie prowincji, miasta i jego utrzymanie. Świadczą o tym zażarte walki o Chongyin w dniach od 16 do 24 czerwca, gdzie Sowieci właściwie rzucili do boju ponad 20 dywizji piechoty, ograniczając do minimum szanse utrzymania tego miasta przez sprzymierzonych, którzy zdobyli je 25 czerwca. Dodatkowym atutem alianckim jest atak dywizji marsz. Brooke’a z Mandżurii, ale czy będzie on w stanie się utrzymać, czas pokaże. Dojdzie tam na początku lipca. 21 i 24 czerwca Sowieci odzyskali Iman i zdobyli niebroniony Mudanjiang w Mandżurii i cały czas kierują w stronę Władywostoku pokaźne siły. Dowództwo brytyjskie powoli zastanawia się nad ewakuacją Mandżurii i skupieniem obrony na Płw. Koreańskim, ale są to jedynie plany. Poważnie zastanawiająca jest też obecność aż 54 dywizji chińskich na pograniczu japońskiej enklawy Tangszan. Jeżeli Chiny wypowiedzą wojnę sprzymierzonym, wówczas na pewno trzeba będzie pomyśleć o ewakuacji wojsk z Mandżurii Bryt. Zdobytego Chongyin (25.VI.) nie udało się utrzymać i dywizje powróciły drogą morską do Hamhung. Tak samo zresztą jak Chifeng w Mongolii (25.VI.), gdzie kilkanaście brytyjskich dywizji marsz. Alanbrooke’a nie było w stanie powstrzymać impetu natarcia 40 sowieckich dywizji, w tym kilku korpusów pancernych. 29 czerwca Sowieci odzyskują Chongyin.

Walki o Chongyin.


Medal dla marsz. Brooke’a za wybitne zasługi podczas bitwy o Chongyin.


Sytuacja w Mandżurii i Korei na 30 czerwca.

Sytuacja międzynarodowa w czerwcu 1944 roku – najważniejsze wydarzenia:

-wojna sinkiańsko-chińska – Wojska Sinkiangu powoli szykują się do ofensywy. Z relacji wywiadu wychodzi że w rejon granicy z Xibei San Ma wysyłane są 3 korpusy piechoty pod dowództwem gen. Ma Hu-Shana.

Wieści z PRL:

-czerwiec: władze komunistyczne ogłosiły akcję „Dar dla Ojczyzny” co jest sprytną próbą wyciągnięcia od mieszkańców wszelkich kosztowności dla ratowania istnienia PRL.​

 

POLSKA AAR
i
POLSKIE SIŁY ZBROJNE NA ZACHODZIE

1-15 lipca 1944

odcinek 162

Fifty-fifty
(Pół na pół)​

W lipcu udaje się powstrzymać niebezpiecznie rozwijającą się ofensywę wojsk sowieckich w płn. Korei i zatrzymać front na linii Jilin-Chongyin. Niewątpliwie zawrotna ilość nieprzyjacielskich dywizji spowoduje, że nie będą podejmowane działania ofensywne ani w Mandżurii, ani po opanowaniu wszystkich ziem koreańskich w kierunku na Władywostok. Desant amerykański na Kamczatce i coraz większe uzupełnianie sił na tym terytorium zaskutkuje być może rozwinięciem frontu na Dalekim Wschodzie, ale na to trzeba czasu. Po drugiej stronie, w Europie jest nieco lepiej. Kapitulacja Czechosłowacji połączyła ze sobą front niemiecki i bałkański w jedną całość, a po drugie desantujące się jednostki amerykańskie w Chorwacji z pewnością pomogą w zlikwidowaniu nieprzyjacielskiego oporu w Rumunii i otoczenie wojsk sowieckich w Bułgarii. Wojska sprzymierzone powoli przymierzają się do wielkiej ofensywy na ziemiach polskich…

Na froncie w Mandżurii brak poważniejszych inicjatyw strategicznych. Powodem jest solidna obrona sowiecka, wskutek czego niemożliwym jest przeprowadzenie poważnej ofensywy bez uzyskania dużych strat, a tego dowództwo brytyjskie chce jak najbardziej unikać. 6 lipca do Mukdenu powraca korpus marsz. Alanbrooke’a, który wcześniej niefortunnie nadział się na 40 sowiecko-mongolskich dywizji pod Chifengiem. Drugi atak na Chongyin, który prowadzi marszałek Montgomery dociera 7 lipca pod te miasto i zwycięska dwa sowieckie kontrataki z okolic Władywostoku. Równocześnie z nadejściem sił Montgomery’ego, drogą morską zostaje wysłany transport 18 dywizji z Hamhung na statkach adm. Boyle’a. Wskutek czego na pozycjach pod Chongyin znajduje się teraz 29 dywizji sprzymierzonych, które wraz z 12 pod Jilin mogą skutecznie odpierać ataki nieprzyjaciela i utrzymywać front wojny pozycyjnej. 11 lipca siły sprzymierzonych próbują rozwinąć atak na Władywostok, aby przekonać się ile wrogich dywizji broni tego ważnego portu. Okazało się, że aż 36, co przy porównywalnych siłach alianckich nie daje szans na przełamanie obrony przeciwnika. Konieczny więc będzie desant pewnej ilości dywizji na pozycjach za Władywostokiem. Brytyjczycy liczą tutaj na pomoc amerykańską.

Odparty atak Sowietów pod Chongyin.


Sytuacja w Mandżurii i Korei na 15 lipca.​

Na froncie na Bałkanach wciąż trwają zacięte walki szczególnie na odcinku od Karpat do wybrzeży Morza Egejskiego, gdzie bardzo trudno przychodzi aliantom utrzymać wywalczone pozycje. Brytyjski korpus marsz. Connora naciera w stronę Salonik, przy czym wydzielone trzy dywizje gen. Fitzpatricka zostają przewiezione drogą morską z chwilą gdy dywizja gen. Pakenhama jako pierwsza osiągnęła miasto i fortyfikacje. Wkrótce docierają też główne siły Connora i Casselsa. Wszystko to dzieje się między 3 a 5 lipca. 14 dywizji na tym umocnionym terenie będzie mogło teraz wspierać alianckie ataki na południową Bułgarię. W Rumunii sprzymierzeni zmuszeni są raz po raz do wycofywania się z Kluż i Sibiu. Wróg ściąga w rejon Karpat coraz poważniejsze siły, ale i sprzymierzeni otrzymują posiłki w postaci 10-12 dywizji amerykańskich desantowanych na chorwackim wybrzeżu Adriatyku pod Rijeką. Wojska jugosłowiańskie chcą odzyskać kontrolę nad Sofią, dzięki czemu będzie można pomyśleć o wyparciu nieprzyjaciela z pozycji pod Górną Dżumają. Niestety trwa to tylko zaledwie parę godzin (12.VII.) i wojska bułgarskie ponownie wchodzą do miasta. 5 lipca Sowieci i Rumuni odbijają Kluż. W tym samym dniu na Morawach zostaje zajęte miasto Brno, co jeszcze bardziej przyczyni się do kapitulacji wojsk czechosłowackich, zważywszy, że dwa dni temu wojska niemieckie zdobyły Pragę. Jugosłowianie posunęli się jednak znacznie dalej jeśli chodzi o front na północy. Splendoru ich sławy dodaje fakt opanowania Krakowa i Katowic (5.VII.) przez pięć dywizji piechoty. Są to pierwsze miasta wyzwolone w Polsce po 5 latach ciągłych zawirowań. Sowieci natomiast, którzy pojawiają się pod Przemyślem atakują pozycje aliantów w Koszycach na Słowacji i zmuszają ich do odwrotu. Kluż w Rumunii zostaje odzyskane przez wojska francuskie 6 lipca, ale wciąż o to miasto toczą się walki. Kolejnym sukcesem wojsk jugosłowiańskich jest zdobycie Kutnej Hory oraz rozbicie wojsk czechosłowackich pod Ostrawą i Taborem (6-7.VII.). Wszystko to przyśpiesza kapitulację Czechosłowacji, która następuje 8 lipca. Tego samego dnia sowieckie dywizje na chwilę zajmują Koszyce, po czym następuje ich odwrót wobec silnego przeciwdziałania sprzymierzonych. Sowieci ponownie zajmują Kluż (9.VII.), po czym rozwijają natarcie w kierunku Sibiu i Satu Mare. Można również zaobserwować ich ofensywę na terenie Rusi Zakarpackiej pod Preszowem. W Grecji przebijają się do Edessy (13.VII.), na szczęście wsparcie brytyjskie uniemożliwia im rozwinięcie ataku w stronę Aten. Alianci odzyskują to miasto dwa dni później. Preszów i Użhorod natomiast stają się sowieckie 14 lipca.

Kapitulacja Czechosłowacji (8.VII.1944) – strefy okupacyjne: niemiecka (zachodnie Czechy z Pragą + Okręg Ostrawski + Ruś Zakarpacka), jugosłowiańska (Morawy i Słowacja).


Sytuacja na froncie od Karpat po wybrzeże Morza Egejskiego na 15 lipca.​

Berlin, 8 lipca;

Z rozmowy między Sikorskim a Deverellem.

Marsz. Sikorski: (…)Stalin doskonale wie, że jak straci kontrolę nad polskimi ziemiami, Amerykanie mogą mu nawet wylądować w Zatoce Ryskiej i wtedy murowane kłopoty. Dlatego powstrzymuje nas na linii Odry i Nysy.

Marsz. Deverell: Nasz atak na Kostrzyń jest dopracowany, ale obawiamy się sowieckiego kontrataku.

Marsz. Sikorski: Otrzymacie nasze wsparcie, ale my również liczymy na waszą pomoc przy zdobywaniu Szczecina czy Kołobrzega.

Marsz. Deverell: Dobrą robotę wykonali Francuzi i Jugosłowianie na południu, osłabiając nieco szyki wroga co przynieść nam może tylko postęp na froncie.

Marsz. Sikorski: Otrzymałem depeszę, że Czechosłowacy nie wytrzymali gry w dwa ognie i ostatecznie podpisali akt kapitulacji w Ołomuńcu.

Marsz. Deverell: Gdyby jeszcze mieli więcej dywizji, to by mogli odciąć Sowietów od dostaw zaopatrzenia w Polsce.

Marsz. Sikorski: Myślę, że prędzej czy później to nastąpi, ale trzeba się będzie uzbroić w cierpliwość. Amerykanie w ogóle nie przysyłają posiłków na tereny wschodnich Niemiec! I to mnie zaczyna drażnić. Polacy i Brytyjczycy nie szczędzili swych sił, gdy chodziło o rozbicie Japonii, przydałaby się jakaś rzetelna pomoc w postaci kilkunastu dywizji.

Marsz. Deverell: Na razie wszystkie swe siły jakie umieszczają w Europie podporządkowują francuskiemu dowództwu, więc można stwierdzić, że bardziej ich interesuje obrona francuskich wybrzeży albo front bałkański.

Marsz. Sikorski: Może Bundeswehra okaże się bardziej przydatniejsza (…)

Linia Odry i Nysy Łużyckiej skutecznie powstrzymuje aliantów przed przeprowadzeniem ryzykownych operacji ofensywnych i trwa to tak, aż do końca pierwszej dekady lipca, kiedy to po udanym wyparciu Sowietów z czeskiego Liberca (6-10.VII.), zostaje powzięta decyzja o uderzeniu na pozycje nieprzyjaciela pod Kostrzyniem nad Odrą. Wspólny atak jednostek marsz. Gorta i Deverella przynosi jednak tylko skutek doraźny w postaci zwycięstwa i dotarcia do Kostrzynia, nie znajdują jednak oni dość sił by wywalczony teren utrzymać (13.VII.), wskutek czego konieczny jest odwrót. Ataku próbują również polskie oddziały pod dowództwem marsz. Maczka i Sikorskiego (ofensywa szczecińska z 13 lipca), ale bezskutecznie. Również jednostki Bundeswehry nie mogą wytrzymać impetu natarcia wojsk sowieckich. Znacznie wcześniej bo już 3 lipca niemieckie oddziały gen. Herrmanna wchodzą do Pragi, czym przyśpieszają kapitulację pozostałych wojsk czechosłowackich. 11 lipca Sowietom udaje się odbić Ostrawę, ale szybka akcja wojsk niemiecko-jugosłowiańskich przynosi uwolnienie tego miasta dwa dni później. Wydaje się, że jedynym rozwiązaniem istniejącego pata jest atak z południa i rozcięcie ziem polskich wzdłuż Wisły przez oddziały francusko-jugosłowiańskie. Wówczas sowieckie jednostki nad Odrą i Nysą powinny być na tyle osłabione, by nie sprawić trudu w ich otoczeniu i eliminacji.

Wyparcie Sowietów z Liberca.


Ofensywa na Kostrzyń, przełamanie linii Odry.


Sytuacja na froncie polskim i w Czechosłowacji na 15 lipca.

Wieści z PRL:

-5 lipca: wyzwolenie Krakowa, Katowic, Chorzowa i Bielsko-Białej przez oddziały jugosłowiańskie.

-7 lipca: ewakuacja komunistycznych władz PRL do Mińska. ​

 

POLSKA AAR
i
POLSKIE SIŁY ZBROJNE NA ZACHODZIE

16-31 lipca 1944

odcinek 163

La raison du plus fort est toujours la meilleure
(Racja jest zawsze po stronie silniejszego)​

Koniec lipca i pierwsze kłopoty aliantów na froncie wojny z Sowietami. Wojska nieprzyjaciela znajdują lukę na odcinku bułgarskim i przebijają się w stronę Niszu i w kierunku na Belgrad. Groźba otoczenia południowego zgrupowania wojsk sprzymierzonych w płd. Serbii, Macedonii oraz Grecji sprawia, że dyplomacja aliancka skłania do współpracy neutralną do tej pory Austrię, która przyłącza się do wojny. Jej siły zbrojne pomogą w odparciu niebezpiecznej ofensywy wojsk sowieckich w Serbii. Sprzymierzeni powstrzymali się w końcówce lipca od przeprowadzania ofensyw w Mandżurii ze względu na znaczne siły wroga na tym terenie. Korea Południowa przysyła na front w Europie dwie dywizje piechoty i poddaje je pod brytyjską kontrolę, podobnie również czyni nowy sojusznik – Austria. Do ustabilizowania frontu w Europie przyjdzie jeszcze poczekać bo wróg za wszelką cenę stara się wyprzeć aliantów ze Słowacji i Węgier, pragnąc otoczyć Jugosławię. Pocieszającą informacją są braki w zaopatrzeniu armii sowieckiej, które sprawiają, że ich działania są mało efektywne.

Na froncie mandżurskim i w Korei zastój i formowanie zwartych pozycji obronnych. Aliantów zadowala wyzwolenie płn. części Płw. Koreańskiego, bez sięgania po szeroko zakrojone działania ofensywne. Przynajmniej na razie. Brytyjczykom przybywa kolejna koreańska dywizja piechoty pod dowództwem gen. Koo Han-yonga.

Kronika wojny morskiej: Udało się w końcu wytropić nieprzyjacielskie niszczyciele, które siały spustoszenie wśród alianckich konwojów na Oceanie Atlantyckim. U wybrzeży Hiszpanii, blisko przylądka Finisterre flota adm. Backhouse’a wytropiła i zatopiła dwa kontrtorpedowce „Statnyj” i „Frunze”. Ich pogromcami okazały się krążowniki „Cornwall” i „Enterprise” (18.VII.). Backhouse powrócił do bazy w La Coruna przy końcu lipca.

Na froncie polskim i na Słowacji działania ofensywne prowadzone są praktycznie tylko przez oddziały Bundeswehry oraz posiłki francuskie. 16 lipca pod Cottbus i do Berlina powracają po nieudanym utrzymaniu Kostrzynia nad Odrą – armie marsz. Deverella i Gorta. W międzyczasie Sowieci przypuszczają atak na Kraków będący pod kontrolą wojsk jugosłowiańskich. Niestety alianci nie wytrzymują tego ataku i zaczynają się wycofywać. Wróg przerzuca również do Rusi Zakarpackiej poważne siły z zamierzeniem wyprowadzenia szerokiego ataku na Słowację. Miłym akcentem jest udane natarcie na Dolny Śląsk (16/17.VII.) i zdobycie Wrocławia oraz Wałbrzycha. Tutaj wspierali atak żołnierze z armii Deverella. Miasta te zostają zdobyte 17 lipca. W tym samym czasie Sowieci próbują atakować na Koszyce, co niestety im się udaje. 18 lipca Maczek z Sikorskim po raz kolejny próbują wyjść z atakiem na Pomorze Zachodnie, ale wobec utraty Kostrzynia przez sprzymierzonych, natarcie trzeba zatrzymać. Ewidentnie brakuje większych sił na linii Odry. Pewnym wzmocnieniem jest przysłanie przez Koreę dwóch dywizji piechoty do Stralsundu 24 lipca (dyw. gen. Lee Chung Chuna i gen. Lee Hung Koona), ale to wciąż za mało. Czy pomoc amerykańska ma się tylko sprowadzać do pilnowania wybrzeży Holandii, Francji bądź Jugosławii? Flota sowiecka wszak praktycznie nie istnieje, a gros okrętów znajduje się na zamkniętym Morzu Czarnym. Skąd więc te zachowawcze działania Amerykanów? 20 lipca miła informacja nadchodzi z Wiednia, gdzie min. Eden zdołał wywalczyć zgodę Austrii na przyłączenie się do sojuszu. Tym samym przestały praktycznie istnieć już w zupełności uchwały konferencji kristiansztadzkiej, mówiące o neutralności tego kraju. Tego samego dnia Sowieci odbijają Wrocław, ale zostają bardzo szybko wyparci przez sprzymierzonych (21.VII.). Dwa dni później oddziały Deverella i Gorta przy wsparciu polskich dywizji próbują ponownie sforsować Odrę pod Kostrzyniem, ale okazuje się to wciąż ryzykownym działaniem i nie przynosi niczego prócz strat osobowych. 24 lipca Sowieci wchodzą do Koszyc i trwają walki o Kraków, przegrane przez korpus francusko-jugosłowiański. Dwie doby później Kraków zostaje utracony, ale jego ponowna okupacja trwa tylko parę godzin. 27 lipca ponownie do miasta wchodzą oddziały sprzymierzonych. Sowieci zostają również wyrzuceni z Koszyc. Pod brytyjską kontrolę (28.VII.) zostają przydzielone cztery austriackie dywizje pod dowództwem gen. Britzelmayra, Stimpfla, Kienbauera oraz Schuberta. Udają się one jednak na zagrożony odcinek na Bałkanach.

Natarcie sprzymierzonych na Wrocław.


Republika Austrii porzuciła swoją neutralność (20.VII.1944).


Sytuacja na froncie polskim na koniec lipca. ​

Na froncie bałkańskim Sowieci przypuszczają atak na Satu Mare, chcąc zupełnie wyprzeć aliantów z Rumunii. Jako, że tu właśnie sprzymierzeni trzymają gros swych sił na froncie wojny z Sowietami i ich sojusznikami, zaniedbują oni odcinek bułgarski, na którym przeciwnik przechodzi do kontrataku. Pierwszą odsłoną jest atak na Nisz, gdzie słabe dywizje jugosłowiańskie nie są w stanie wytrzymać impetu natarcia sowieckich dywizji zmotoryzowanych oraz korpusów pancernych (17.VII.). Brytyjczycy, wiedząc o kłopotach Jugosłowian, postanawiają opuścić bezpieczne pozycje pod Salonikami i uderzyć na Górną Dżumaję w płd. Bułgarii, aby nie dopuścić do frontalnego ataku wroga w Macedonii i Serbii. Atak wojsk pod dowództwem marsz. Connora doprowadza do wyparcia nieprzyjaciela, a zdobycie pozycji pod tym miastem następuje dokładnie 24 lipca. Cztery dni wcześniej Sowieci zdobywają Nisz i z marszu ruszają na niebroniony Belgrad. Wojska francusko-jugosłowiańskie z trudem wytrzymują kolejny atak nieprzyjaciela na Prisztinę, co jest o tyle znamienne w skutkach, że z chwilą zdobycia Belgradu przez nieprzyjaciela co następuje 27 lipca (6 dywizji), będzie można uderzyć na słabo bronione pozycje wroga pod Niszem. I tak się rzeczywiście dzieje. Sowieci uciekają z Niszu zostawiając w Belgradzie swoje najlepsze dywizje, będące za niedługo w skrajnie niekorzystnym położeniu. W Rumunii walki koncentrują się wokół miasta Sibiu, które przechodzi z rąk do rąk (25-29.VII.). Pod Górną Dżumaję dociera jeszcze jedna brytyjska dywizja gen. Pakenhama, a Francuzi uzupełniają stan dywizji w Salonikach. Dywizje austriackie zmierzają ku Belgradowi.

Bitwa o Górną Dżumaję – 17.VII.1944.


Sytuacja na froncie na Bałkanach przy końcu lipca. Wojska sowieckie o krok od otoczenia pod Belgradem.​

Londyn, 21 lipca;

W gabinecie premiera Churchilla.

Eden: (…)przyciągnięcie Austrii jest niewielkim profitem, ale w naszej sytuacji musimy się nawet z tego cieszyć.

Churchill: Nie rozumiem tych Amerykanów. Fakt, faktem, że to my zaczęliśmy tą wojnę. Ale do diaska, powinni nam bardziej pomagać! Otworzenie marginalnego frontu na Kamczatce uważam za głupotę, bardziej bym wolał otoczenie Sowietów poprzez opanowanie Chabarowska, albo bezpośredni udział w walkach na froncie w Polsce czy na Bałkanach.

Eden: Sowieci zbierają siły, a utrata Belgradu może podziałać deprymująco na naszych pozostałych sojuszników. Martwi mnie też koncentracja oddziałów chińskich na granicy z japońską enklawą Tangszan. Mają już tam przeszło sześćdziesiąt dywizji!

Churchill: Jeżeli Czang Kaj-Szek nas zaatakuje to stanie się największym łajdakiem i niewdzięcznikiem na kuli ziemskiej. Ocaliliśmy mu skórę w wojnie z Japonią, a to że siedzimy w Mandżurii nie jest naszą winą. Powiem więcej oddamy mu i te ziemie, ale wpierw musimy pokonać Sowietów i zneutralizować Mao.

Eden: Misje w Turcji, Iranie i Afganistanie uważam za bezcelowe. Kraje te nie mogą wejść z nami w sojusz. Ich słabe armie przysporzą nam niejednego kłopotu.

Churchill: Masz rację. Przystąpienie Turcji byłoby wprawdzie korzystne dla kształtu frontu bałkańskiego, można by użyć wojsk irackich na Kaukazie, ale czy nie przyśpieszyłoby to samego upadku tego państwa. Kraj ten byłby skazany jedynie na własne siły. Iran i Afganistan niech pozostaną neutralnymi państwami buforowymi.

Eden: Austriacy przyłączając się do nas chcą pewnych nabytków kosztem Węgier. Oczekują również rekompensat po wojnie od nowego rządu węgierskiego za zniszczone mienie podczas wojny w latach trzydziestych.

Churchill: O nabytkach nie zapomną, bo Węgry i tak będą okrojone z Aradu na rzecz demokratycznej Rumunii, ale kwestia odszkodowań jak najbardziej pozostaje do ustalenia (…)

Sytuacja międzynarodowa w lipcu 1944 roku – najważniejsze wydarzenia:

-wojna sinkiańsko-chińska – wojska chińskie muszą chyba korzystać z sił sojuszników na froncie z Sinciangiem, gdyż wiele ich dywizji piechoty stoi pod granicą z japońskim Tangszanem. Póki co na froncie cisza.

-również żadnych postępów w przejmowaniu miast od Brytyjczyków, co staje się niepokojące. Czyżby Czang Kaj-Szek szukał pretekstu do rozpoczęcia wojny z aliantami?

Wieści z PRL:

-17.VII. – Wyzwolenie Wrocławia.

-19.VII. – Utrata Kostrzynia przez aliantów.

-20-21.VII. – Ponowna okupacja Wrocławia przez Sowietów.

-21.VII. – Odbicie Wrocławia przez aliantów.

-26-27.VII. – Okupacja Krakowa przez Sowietów.

-27.VII. – Odbicie Krakowa przez sprzymierzonych.​

 

POLSKA AAR
i
POLSKIE SIŁY ZBROJNE NA ZACHODZIE

1-15 sierpnia 1944

odcinek 164

Toujours perdrix
(Wciąż to samo do znudzenia)​

Początek sierpnia to następne kłopoty aliantów na froncie na Bałkanach. O ile udało się ustabilizować front w Mandżurii o tyle wygląd frontu bałkańskiego nie nastraja optymistycznie. De facto mamy do czynienia z sowiecką ofensywą przy zupełnej bierności pięćdziesięciu amerykańskich dywizji stacjonujących w Rijece. Na zapytanie min. Edena do władz francuskich dlaczego tak się dzieje, odpowiedziano, by zajął się własnymi sprawami. Odmówiono też poddania wojsk francuskich pod brytyjskie dowództwo, wskutek czego Brytyjczycy muszą niemalże dokonywać cudów by zatrzymywać Sowietów na linii Odry. A i z kontratakami jest niełatwo i coraz trudniej. Alianci jak zbawienia wypatrują teraz zimy i zatrzymania sowieckich ataków, które stają się coraz bardziej nieprzewidywalne i niebezpieczne. Nie udało się wyeliminować w pierwszej połowie sierpnia 6 sowieckich dywizji pod Belgradem wskutek słabości sił sprzymierzonych. Brakuje owych 50 dywizji w środku frontu bałkańskiego, dzięki którym można by było przejść do kontrataku na tym odcinku. Nie posyłanie ich do boju jest więcej niż zagranie nie fair. Chiny Czang Kaj-Szeka wykonują kolejny krok w stronę jednoczenia kraju, wypowiadając wojnę zawsze pokojowo nastawionemu Tybetowi. Liga Narodów nie ma wątpliwości. Kolejna wojna zaborcza przekreśla ten kraj na liście członków tej organizacji. Stopniowo pojawiają się też pojedyncze głosy, że świat wymaga utworzenia nowej, bardziej sprawnej organizacji, zrzeszającej wszystkie demokratyczne państwa, które będzie w lepszym tego słowa znaczeniu czuwać nad pokojem. Świadczy o tym wciąż zmniejszająca się liczba członków tej organizacji.

Na froncie polskim trwają zacięte walki o utrzymanie Krakowa przez aliantów, które kończą się niestety porażką sił demokracji. Sowieci wkraczają do miasta 6 sierpnia, ale nie zmienia to faktu, że sprzymierzeni chcą odzyskać ten teren. Bitwa toczy się więc dalej. Wskutek sporych strat osobowych, Brytyjczycy wycofali też z działań wojennych wszystkie swoje dywizjony myśliwskie, które przebywają obecnie w Berlinie, by już niedługo znaleźć się z powrotem w Anglii. 4 sierpnia marszałek Deverell próbuje uderzać na Kostrzyń ale nawet wobec wsparcia ze Stralsundu i Berlina atak ten okazuje się bezowocny. 30 alianckich dywizji nie jest w stanie pokonać 13 sowieckich jednostek. Na Słowacji, sprzymierzeni odzyskują 9 sierpnia Koszyce, powstrzymując sowiecki kontratak. Wkrótce jednak muszą się wycofywać z powrotem, a miasto z powrotem wpada w ręce Sowietów 14 sierpnia. Aktualnie trwają tam również walki. 9 sierpnia sowiecka ofensywa próbuje odbić Wrocław, ale francusko-niemieckie siły bronią się wyśmienicie, co z kolei jest okazją i dla wojsk brytyjsko-polskich do opracowania kolejnego natarcia na Kostrzyń na dzień 10 sierpnia. Wojska sprzymierzonych pod dowództwem marsz. Maczka udanie wypierają Sowietów z tego terenu. Już 15 sierpnia udaje się zdobyć to miasto (oddziały Bundeswehry), a główne siły dotrą ok. 17 sierpnia.

I atak na Kostrzyń z 4.VIII.


Sytuacja na froncie polskim w dniu 15 sierpnia.​

Na Oceanie Atlantyckim pojawiły się kolejne okręty podwodne bądź niszczyciele sowieckie, które przeszkadzają alianckim konwojom. Z hiszpańskiej bazy morskiej w La Coruna, wyszła już w morze flota adm. Backhouse’a (13/14.VIII.) z zadaniem neutralizacji wrogich okrętów.

Komunikat BBC z dnia 15 sierpnia:

(…)dziś nad ranem wojska Republiki Chińskiej przekroczyły granicę Państwa Tybetu, rządzonego od wieków przez dalajlamów. Fakt ten spowodował wykluczenie agresora z Ligi Narodów na wniosek delegata Finlandii. Przypominamy, że Wielka Brytania wraz ze Stanami Zjednoczonymi oraz innymi aliantami została wyrzucona, gdy została wywołana wojna z ZSRR. Niewątpliwie ta organizacja przeżywa jakiś kryzys ideowy, nie mogąc konstruktywnie zwalczać przejawów agresji oraz przede wszystkim ich przyczyn. Czang Kaj-Szek w przemówieniu w Czungkingu, wyraził nadzieję na pełne zjednoczenie Chin w warunkach kolejnego ogólnoświatowego konfliktu, który jak się wyraził, nie będzie się starał zahaczyć o Chiny (…)

Czy Chiny pragną się stać mocarstwem?​

Na froncie bałkańskim bardzo niewiele zmian na korzyść aliantów. Wraz z przesunięciem znacznych sił sowieckich w ten rejon, maleją szanse sprzymierzonych na doprowadzenie do ustabilizowania frontu na linii Użhorod-Tyraspol bądź Jassy-Kiszyniów. 3 sierpnia do chorwackiego Osijeku dochodzą cztery dywizje austriackie, które przydadzą się gdy nadejdzie potrzeba wyparcia nieprzyjacielskich dywizji z Belgradu. Marszałek Connor próbuje wyprzeć wroga z Sofii, jednakże jego atak z 6 sierpnia nie przynosi żadnego pożytku, a Bułgarzy z Sowietami bronią się bardzo umiejętnie. Dzień wcześniej alianci odbijają Nisz, ale nie jest możliwe natarcie na Belgrad, wskutek czego siły jugosłowiańskie zostają szybko wyparte z tego miasta. Connor próbuje kolejnego ataku, tym razem na zach. Trację, chcąc odciąć dostęp Sowietów do Morza Egejskiego. Ale natarcie na Kavalę (9.VIII.) nie przynosi spodziewanego rezultatu w postaci wyparcia wrogich sił. Dziewięć dywizji piechoty marsz. Timoszenki broni się tam nadspodziewanie dobrze. Pozostaje więc czekanie na lepsze czasy. Równolegle toczą się boje w Rumunii, szczególnie o Satu Mare (zdobyte 7 sierpnia przez Sowietów) i Sibiu (krwawe walki między 11 a 12.VIII.). 10 sierpnia dywizja gen. Pakenhama uzupełnia stan sił alianckich pod Górną Dżumają do 15 dywizji. To wciąż zbyt mało, by myśleć o samodzielnym wyparciu wroga z Sofii. W międzyczasie Nisz ponownie wpada w łapy nieprzyjaciela i momentalnie następuje kontrakcja aliantów, więc może teraz uda się wyeliminować dywizje sowieckie w Belgradzie. Ofensywa sowiecka w Rumunii na szczęście nie zdołała przełamać oporu sprzymierzonych w Timisoarze i Aradzie (12-13.VIII.).

Nieudany atak na Sofię.


Front na Bałkanach w połowie sierpnia. ​

W Mandżurii i Korei front pozycyjny. Jedyną innowacją jest oddanie do dyspozycji Wielkiej Brytanii – kolejnych pięciu dywizji japońskich, dowodzonych przez marsz. Sugiyamę w enklawie Tangszan. Stało się to krótko po wypowiedzeniu wojny Tybetowi przez Chiny Czang Kaj-Szeka.

Waszyngton, 15 sierpnia;

Z rozmowy sekretarza stanu Knoxa z prezydentem Landonem.

Knox: (…)czy Czang myśli, że jego dwie agresje nie ujdą wzrokowi Zachodu i państw neutralnych!? Nie wydaje się to tak oczywiste. Może raczej pragnie dokonać pewnych rzeczy dokonanych przy naszej aprobacie. Wiadomo, że nie będziemy oponować, zajęci wojną z Sowietami.

Landon: Znalazł pewną niszę, na której się będzie wspierał i dość długo z niej korzystał. Nasza jedna wojna z Sowietami na pewno potrwa dłużej niż jego obie. Chcę wykorzystać nasze zaangażowanie również do spodziewanej rozprawy z komunistami Mao.

Knox: Zaiste, nie będziemy mu w tym przeszkadzać. Co jednak gdy zażąda zwrotu Tangszan bądź Mandżurii Brytyjskiej?

Landon: Myślę, że dla świętego spokoju Brytyjczycy powinni mu ustąpić. I tak na nas patrzą krzywym okiem już nie tylko kraje neutralne, ale również niektórzy nasi sojusznicy.

Knox: Czang zachowuje się tak, jak by ciągle był w stanie totalnego zagrożenia. A przecież tak nie jest. Nie mógł poczekać do rozbicia Sinciangu i dopiero wówczas zagrozić Tybetowi?

Landon: Czang jest przebiegłym graczem, który wie doskonale, że tylko pełne zjednoczenie Chin może zapewnić trwały pokój w tej części Azji. Oczywiście, jeżeli nie wypowie wojny Sowietom.

Knox: Sowieci mogliby zagrozić w takiej sytuacji naszym pozycjom w Indochinach i Birmie.

Landon: Tak. Brytyjczycy nie darowali by tego Czangowi. Przecież oni tak naprawdę niewiele mają dywizji na tamtych terenach. Zresztą i tak noszą się z zamiarem wysłania ich do Europy, bo Francuzi nic im nie pomagają.

Knox: Jeżeli Sowieci nie popełnią tam błędu, będzie nam bardzo trudno zmusić ich do masowego odwrotu (…)

Wieści z PRL:

-6 sierpień: sowieckie czołgi wjeżdżają do Krakowa. W starciach ulicznych z Armią Czerwoną ginie 139 polskich patriotów, którzy wjeżdżające czołgi witają butelkami z benzyną.

-15 sierpień: ponowne odbicie Kostrzynia przez siły alianckie. Główny trzon oddziałów polsko-brytyjskich powinien nadejść w ciągu 48 godzin.​

 

POLSKA AAR
i
POLSKIE SIŁY ZBROJNE NA ZACHODZIE

16-31 sierpnia 1944

odcinek 165

Sub specie aeternitatis
(Z punktu widzenia wieczności)​

Koniec sierpnia to już zdecydowane ataki gotowych na wszystko Sowietów, którzy rozpoczynają swoją wielką ofensywę powtórnego opanowania utraconych ziem na Bałkanach oraz zajęcia Jugosławii i Grecji. Wojska wroga zyskują przewagę dzięki wielu dywizjom pancernym, które przechylają szalę zwycięstwa w niejednej bitwie. Po drugiej stronie jest wciąż zbyt mało podobnych formacji wojskowych, choć wojska francuskie dwoją się i troją. Wskutek realnego zagrożenia niepodległości Jugosławii w najbliższy rejon przyfrontowy skierowano 55 dywizji amerykańskich, które zostaną przewiezione kolejami. Do wyznaczonych odcinków frontów dojadą w drugiej dekadzie września. Myśli się również o przewiezieniu na front pozostałych sił francusko-amerykańskich z Europy Zachodniej. Jedyną pozytywną informacją pochodzącą z wojny z Sowietami jest zdobycie i utrzymanie Kostrzynia nad Odrą, z możliwością wyjścia z atakami na Poznań i Opole.

Na froncie bałkańskim ofensywa aliancka na Nisz załamuje się w chwilę po jego zdobyciu. 21 sierpnia sprzymierzeni zostają ponownie wyparci z tego miasta, co powoduje, że coraz trudniej będzie wyprzeć Sowietów i z Belgradu. Generalnie przeciwnik rozwinął niebezpieczne ataki już na pozycje alianckie w okupowanych Węgrzech. Przykładem niech będzie atak na Debreczyn z 22 sierpnia, po uprzednim zdobyciu Aradu i Timisoary (25.VIII.) czyli de facto wyparcia aliantów z całego terytorium Rumunii. Debreczyn zostaje zajęty 27 sierpnia, a wróg wciąż kontynuuje swoją ofensywę, kierując się teraz na zdobycie Miszkolca. Brytyjczycy pod dowództwem marsz. Connora próbują przejść do natarcia pod Sofią (23.VIII.), ale nie są w stanie się przebić w trudnym, górzystym terenie zach. Bułgarii i atak trzeba cofnąć. Aktualnie wojska francusko-jugosłowiańskie znajdują się w fazie odwrotu. Spodziewane posiłki amerykańskie nadejdą we wrześniu między Budapesztem a Osijekem, oraz część sił w Macedonii.

Sytuacja na froncie bałkańskim w dniu 31 sierpnia.​

Na froncie mandżurskim bardzo niewielkie zmiany. Do pozycji sprzymierzonych pod Chongyin dotarł południowokoreański korpus gen. Koo Han-yonga, wzmacniając siły alianckie na tym terenie do 30 dywizji.

Na froncie polskim wojska sowieckie starają się wyprzeć sprzymierzonych z terenów Słowacji. Po odebraniu Koszyc, próbują teraz ataków na Żylinę. Alianci z kolei próbują odzyskać Koszyce, ale ich anemiczne ataki nie sprawiają większego trudu Sowietów, którzy bardzo szybko je odpierają. Obrona Żyliny spisuje się jednak też bez zarzutu, więc mamy do czynienia z okresem wojny pozycyjnej. Wojska brytyjsko-polskie pod dowództwem marsz. Sikorskiego docierają do Kostrzynia (17.VIII.), ale nie mogą go utrzymać wobec kruchości niewykształconych jeszcze pozycji obronnych, wskutek czego decydują się na odwrót do Berlina z zamiarem przeprowadzenia jeszcze raz generalnego szturmu na ten teren. W drugiej połowie września do Cottbus przybędzie koleją korpus piechoty gen. De Burgha, ostatnio stacjonujący w Gibraltarze. Nowy skomasowany atak polsko-brytyjskich dywizji na odcinku pod Kostrzyniem następuje 22 sierpnia kiedy to 30 alianckich jednostek atakuje pozycje sowieckie za Odrą. Tym razem natarcie powodzi się w stu procentach. Oddziały sprzymierzonych wkraczają do miasta siedem dni później i co najważniejsze utrzymują pozycje mimo ataków wroga. Przejście linii Odry otwiera przed aliantami możliwości ataku na Wielkopolskę bądź Górny Śląsk lub też opanowanie Pomorza. Sowieci w tym samym czasie przełamują w końcu żylińską obronę i wdzierają się do miasta 26 sierpnia. Korpus pancerny de Gaulle’a odzyskuje jednakże bardzo szybko to słowackie miasto, bo już dwie doby później. Aktualnie trwa ustalanie dalszych strategii poruszania się na froncie polskim i ocena zagrożeń dla ciągłości linii danych odcinków.

Walki pod Kostrzyniem – nieudana obrona z 17 sierpnia.


Sytuacja na froncie polskim i na Słowacji przy końcu sierpnia.​

Kronika wojny morskiej: 16 sierpnia flota adm. Phillipsa wytropiła jeden z najnowszych sowieckich okrętów podwodnych blisko Wysp Alandzkich na Bałtyku. Nieprzyjaciel wycofał się jednak z powrotem do bazy w Leningradzie, nie ryzykując dalszego przejścia przez akweny. Na Atlantyku flota adm. Backhouse’a wciąż bezskutecznie poszukuje nieprzyjacielskich jednostek nawodnych i podwodnych.

Starcie u wybrzeży Wysp Alandzkich z 16 sierpnia 1944.​

Kostrzyń n/Odrą, 31 sierpnia;

Z rozmowy marsz. Maczka z gen. Andersem.

Gen. Anders: (…)chłopcy jak wchodzili ponownie do Polski, całowali ziemię ojczystą, bo wiedzieli że nie wycofamy się już z naszych pozycji. Wielka w nich wiara i nadzieja, że odzyskanie Kostrzynia, utrzymanie Wrocławia, to nic przy czekającym ich wyzwoleniu Warszawy, dotarciu do Gdańska, odzyskaniu Krakowa.

Marsz. Maczek: Moi brytyjscy pancerniacy nie mogą się natomiast nadziwić, z jaką życzliwością przyjmuje ich ludność cywilną. Zdają sobie sprawę, że czekali na nich aż 5 długich lat. Mali chłopcy z gospodarstw gdzieśmy stacjonowali mieli wielką frajdę. Niezliczone ilości tych małych żołnierzy przebywały przez chwile w naszych czołgach i byli dumni z naszych wielkich osiągnięć i z tego, że i Ojczyzna będzie niedługo wolna od plugawego komunizmu.

Gen. Anders: Widać tu rękę właściwego wychowania patriotycznego, które nie zmieniło się od wprowadzenia tajnych kompletów. Zmienił się tylko wróg i jego ideologia.

Marsz. Maczek: De Gaulle w rozmowie ze mną, przyznał mi rację, gdy spytałem się go, gdzie są spodziewane wzmocnienia. Odpowiedział, że Giraud już zmienił decyzję i na front na Bałkanach skieruje poważne posiłki we wrześniu, a do nas jakiś czas później. Och, gdybyśmy spędzili święta już w Warszawie, byłoby wspaniale, ale czy to realne?

Gen. Anders: Amerykanie mają wolną rękę jeśli chodzi o przeprowadzanie desantów na sowieckim terytorium. Im więcej ognisk frontowych, tym bardziej pozycja Stalina będzie się chwiała, aż do totalnej klęski.

Marsz. Maczek: Obrona na Węgrzech pruje się jak stare prześcieradło. Niewątpliwie posłane posiłki ułatwią obronę, a jeżeli Giraud zdecyduje się zagrać va banque to może osiągnąć znacznie więcej niźli tylko dojście do Karpat.

Gen. Anders: Mówisz o eliminacji Sowietów w Bułgarii?

Marsz. Maczek: Otóż to, możemy dywagować, czy bardziej się opłaca wypierać wroga po trochu i strasznie długo jak to robi Connor, albo od razu pójść siłą impetu, jak to robią Sowieci w każdym ataku. Z nimi trzeba walczyć ich własną bronią.

Gen. Anders: Mam nadzieję, że uda się zatrzymać Sowietów na Węgrzech. Jeśli tak, to nadchodzące posiłki powinny przesunąć front z powrotem do Siedmiogrodu (…)

Sytuacja międzynarodowa w sierpniu 1944 roku – najważniejsze wydarzenia:

-wojna sinkiańsko-chińska – Wojska chińskie powinny rozpoczynać właściwą fazę operację dojścia do stolicy Sinciangu, Urumczi, jeśli chcą zakończyć wojnę przed nadejściem zimy.


-wojna tybetańsko-chińska – Tybet 24 sierpnia wszedł do sojuszu z Sinciangiem oraz przekazał mu część sił pod jego dowództwo z racji większego doświadczenia. Dywizje tybetańskie aktualnie kierują się w stronę granicy z Junnanem. Obrona Lhasy będzie traktowana priorytetowo, więc nie ma co się spodziewac większych działań ofensywnych.


-zmarł prezydent Filipin – Manuel Quezon (2.VIII.), jego następcą został wybrany przez parlament – Elpidio Quirino. W przemówieniu inauguracyjnym kadencję, zapowiedział kontynuację walki z wszystkimi przejawami komunizmu u boku Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii.

Wieści z PRL:

-17 sierpnia: alianci nie są w stanie utrzymać pozycji obronnych w Kostrzynie n/Odrą.

-29 sierpnia: ponowne zdobycie Kostrzynia przez sprzymierzonych, utrzymanie pozycji obronnych i tworzenie nowych. Oczekiwanie na posiłki od sprzymierzonych.​

 

POLSKA AAR
i
POLSKIE SIŁY ZBROJNE NA ZACHODZIE

1-15 września 1944

odcinek 166

Spiritus flat ubi vult
(Natchnienie nie zależy od woli)​

Wrzesień jest miesiącem, w którym wojska sowieckie przystępują do wielkiej ofensywy na środkowym odcinku frontu bałkańskiego. Począwszy od ziem słowackich aż po płn. Serbię starają się przeciąć front na pół aby móc lepiej później otoczyć i zlikwidować siły sprzymierzonych. Na szczęście dla aliantów nadchodzą posiłki amerykańskie, które w linii od Budapesztu do Osijeku powstrzymują marsz Sowietów na Miszkolc i Zrenjanin i same wychodzą do kontrataku. Może skończył się już okres przewagi sowieckiej na Bałkanach a i nadejście nowych sił francusko-amerykańskich w drugiej połowie września i w październiku powinno na tyle pohamować apetyty wroga aby zmusić go do panicznego odwrotu. Na odcinku polskim brakuje znaczących działań związanych z przesunięciami linii frontu. W głównej mierze związane jest to z oczekiwaniem na nadejście świeżych posiłków alianckich z Francji i Hiszpanii. Wojska Czang Kaj-Szeka zdobywają pierwsze większe miasto w Sinkiangu i z całą pewnością możliwe jest jeszcze w tym roku, że zdobędą stolicę tego kraju – Urumczi. Zapewne do końca roku okaże się, jak wydatna będzie pomoc aliancka dla frontu w Europie oraz czy Czang zdoła wyeliminować jednego ze swych wrogów w środkowej Azji.

Na froncie bałkańskim oddziały rumuńsko-sowieckie przeszły z początkiem września do kontrataku i zdobyły Zrenjanin (2.IX.). Alianci od razu zaczęli operację odzyskania tego terytorium, gdyż w przeciwnym wypadku Sowieci będą mogli wyprzeć sprzymierzonych z płn. Serbii i zagrozić płd. Węgrom. Nie podejmują też ataków na Nisz, bo miasto te chronione jest przez poważne siły bułgarsko-sowieckie. Posiłki amerykańskie, które zostały rozlokowane między 10 a 11 września między Węgrami a Macedonią przynoszą ulgę sprzymierzonym. Z ich pomocą udaje się zatrzymać sowiecki atak na Miszkolc z 6 września, wskutek czego wojska nieprzyjaciela nie zdołały zdobyć tego kolejnego przyczółka na Węgrzech. Między 7 a 8 września następują ataki alianckie na Nisz i Zrenjanin. Drugie te miasto zostaje odzyskane 11 września, a nowe wspomaganie w postaci amerykańskich dywizji przedziera się w stronę Miszkolca oraz przygotowuje się do ofensywy na Belgrad.

Sytuacja na Bałkanach w dniu 15 września.​

W międzyczasie na froncie w Mandżurii Sowieci próbują zdobyć japońską enklawę Tangszan, licząc na zdobycie tego ważnego punktu, który umożliwi im dotarcie do Morza Żółtego i lepsze ogarnięcie tego odcinka frontu. 3 września nie udało się zdobyć tego miasta dywizjom marsz. Szaposznikowa i dalej trwa wojna pozycyjna.

Udana obrona Tangszan (3.IX.1944).​

Na froncie polskim pod Kostrzyniem i Gorzowem w dalszym ciągu utrzymuje swe pozycje 30 dywizji sprzymierzonych. Oczekują one na posiłki francusko-amerykańskie, które zostaną skierowane w pobliże frontu w drugiej połowie września. Na początku miesiąca marsz. Deverell wygrywa starcie pod Opolem i Legnicą, gdzie już niedługo weszła francuska dywizja piechoty (7.IX.). W międzyczasie wojskom sowieckim udaje się nasilić ataki na Żylinę, dzięki czemu ponownie opanowują ten teren i atakują już pozycje aliantów pod Bańską Bystrzycą. Marszałek Gort postanawia z kolei uderzyć na słabo bronioną Wielkopolskę i zdobyć Poznań. Atak z 7 września opłaca się i wojska sowieckie wycofują się do Bydgoszczy i Łodzi. Niemniej nawet zdobycie Poznania wcale nie oznacza, że uda się tam utrzymać pięciu dywizjom Gorta, przeto samo natarcie ma głównie charakter rozpoznawczy. Wynika z tego jednoznacznie, że Sowieci swoje gros sił umiejscowili na Słowacji oraz na pograniczu węgiersko-rumuńskim, chcąc w ten sposób przerwać front na tych terenach i zmusić sprzymierzonych do odwrotu. Spodziewane posiłki z Francji mogą ten stan rzeczy zmienić na korzyść na aliantów. Aktualnie alianci ponownie zdobyli Żylinę.

Walki pod Poznaniem (7.IX.1944).


Natarcie pod Gnieznem (14.IX.1944).


Sytuacja na froncie polskim w dniu 15 września.​

Londyn, 10 września;

W gabinecie premiera Churchilla.

Churchill: (…)Amerykanie w końcu wykonali to co do nich należy i sądzę, że zima zastanie nasze oddziały już w Rumunii i Bułgarii. Connor obiecał mi, że się nie wycofa z płd. Bułgarii, ale zastrzegł, by przysłano mu jakieś posiłki, bo siły wroga tężeją co grozi zmasowanym atakiem.

Knox: Jeśli Francuzi i kraje iberyjskie ściągną wszystko co mają, Stalin musi liczyć się z poważnymi stratami na froncie. Do zimy spokojnie powinno się wyzwolić większość ziem polskich oraz odzyskać tereny Węgier. Gorzej z Czechosłowacją.

Eden: Musimy sprecyzować już po osiągnięciu pewnej stabilizacji na froncie, czy tworzymy nowe władze na przejętych terenach czy czekamy z tym dalej.

Knox: Stanowisko prezydenta Landona jest niezmienne w tej kwestii.

Churchill: Zatem wszystko będzie rozstrzygnięte na konferencji pokojowej, z tym jednakże przypadkiem, że te wyzwolone narody mają już swoje rządy. Benesz dotarł do Pragi, nowy rząd Wegier siedzi w Budapeszcie, a Polacy usadowili się w Breslau.

Eden: Polacy mówią na te miasto Wrocław, choć tu śmieszna sprawa, bo i Czesi mają swoją nazwę – Vratislav

Churchill: Tylko nie mów, że jak Wrocław oddamy Polsce to Czesi będą mieć żal. Chociaż można by przeprowadzić plebiscyty w pewnych rejonach tego terytorium.

Eden: Sikorski stoi na stanowisku przejęcia tzw. Ziem Zachodnich w całości i rekompensat na wschodzie.

Knox: Prezydent Landon popiera dążenia Polaków. Uważa, że nie było dotąd w XX wieku nikczemniejszego paktu zdrady jak porozumienie Ribbentropa i Mołotowa, które zniszczyło wiele nadziei i marzeń nie tylko Polaków, ale również krajów nadbałtyckich.

Eden: Dlatego cieszę się, że się zgadzamy, że zawieszenie broni z Sowietami możliwe jest tylko po uwzględnieniu naszych warunków.

Knox: Myślę, że Sowieci nie wysuną żadnych propozycji, z nimi trzeba prowadzić politykę faktów dokonanych. I pewnie za jakiś czas staniemy wobec kwestii utworzenia demokratycznej Polski, Litwy czy Estonii, bez czekania na propozycje Stalina.

Churchill: Dokładnie to samo i mi nasuwa się na myśl. Żadnych próśb o zawieszenie broni nie będzie dopóki nie wypędzimy go z Moskwy. Ale perspektywa defilady brytyjsko-amerykańskiej na Placu Czerwonym jest jeszcze tak odległa jak pełne zjednoczenie Chin.

Knox: Zdobycie Moskwy niewątpliwie przyczyni się do pewnego zamieszania wśród Sowietów. Prezydent Landon liczy jednakże na chińską pomoc.

Eden: Czang zaatakuje Stalina?, to byłoby samobójstwo i koniec marzeń nie tylko o zjednoczeniu Chin ale i zagrożenie pozycji Czanga.

Churchill: Jeżeli Czang po rozbiciu Tybetu i Sinciangu miałby ruszyć na nas, to chyba warto sprowokować konflikt między nim a Stalinem. Chwały nam to nie przyniesie, a i pożytek żaden, bo za jakiś czas sowieckie czołgi zobaczymy w Kaszmirze albo w Indochinach, ale warto chociażby z tego powodu, że mają bardzo długą granicę z Sowietami.

Knox: Z tego też względu siłą rzeczy mogą zabrać część dywizji z frontu w Mandżurii bądź z Europy. A w Europie możemy już wtedy właśnie wyzwalać Ukrainę.

Eden: Czang chyba zdaje sobie sprawę z dysproporcji sił?

Churchill: Pewnie i tak, skoro wybrał tak proste cele. Ale co później? Walka z Mao wciągnie go w konflikt z Sowietami i tu już trzeba będzie główkować jak mu pomóc.

Knox: Korzystne umowy handlowe powinny rozwiązać sprawę. Im więcej dywizji pochłonie nowa wojna tym lepiej dla nas. Z naszej strony pozwalamy na przyłączenie Mongolii do Chin.

Churchill: Czuję, że jeśli będziemy sobie radzić w Europie, a Czang nie napotka oporu, to jego apetyty będą znacznie większe. Można się zgodzić na Mongolię, nabytki w Syberii i to chyba wszystko. Możliwe, że przeobrażenia dotkną też Azję Środkową, ale to zupełnie papierowe dywagacje jak i nasze rozmowy (…)

Wieści z PRL:

-7 września: oswobodzenie Opola przez wojska francuskie.

-wrzesień: ataki rozpoznawcze wojsk brytyjskich na Poznań, Gniezno i Konin.​

 

POLSKA AAR
i
POLSKIE SIŁY ZBROJNE NA ZACHODZIE

16-30 września 1944

odcinek 167

Tirez le rideau!
(Zapuśćcie kurtynę!)​

Koniec września przynosi większe zmiany na Bałkanach niż na froncie polskim, gdzie alianci o mało co nie zostają złapani w pułapkę, którą sobie sami niejako sprokurowali. Przede wszystkim została rozstrzygnięta sprawa świeżych sił dla poszczególnych odcinków frontu wojny w Europie. Posiłki w postaci nowych dywizji będą nadchodzić w różnym czasie od września aż po luty 1945. Zaciekłe walki o odbicie skrawka Serbii z miastem Zrenjanin a także zlikwidowanie groźnego nawisu w postaci okupacji Niszu i Belgradu to kluczowe zadania frontu bałkańskiego. Operacje alianckie, które zmierzają do tego dzięki wzmocnieniom amerykańskim wkrótce mogą odzyskać stan posiadania z pierwszych miesięcy wojny z ZSRR na Bałkanach.

Na froncie w Korei - Brytyjczycy otrzymują kolejne dywizje pod swoją kontrolę. Tym razem są to dwie dywizje piechoty pod dowództwem gen. Chi Chun Chunga, które zostały przetransportowane drogą morską do Chongyin. Japończycy natomiast wzmacniają obronę swojej enklawy w Tangszan, powiększając ogólny stan dywizji do dwudziestu pięciu na tym terenie.

Kronika wojny morskiej: Flota adm. Backhouse’a powróciła na dobre do portu La Coruna, to samo wykonała też armada adm. Phillipsa z lotniskowcem „Formidable” docierając do bazy w Rostocku. Admirał Syfret natomiast wraz ze swoimi okrętami rozpoczął regularne patrole na Morzu Bałtyckim. Podczas jednego z nich u wybrzeży Gotlandii napotkał sowiecki okręt podwodny (SZCZ-29). Walkę na korzyść aliantów szybko rozstrzygnął niszczyciel „Wessex” i nieprzyjacielska jednostka podwodna został unicestwiona (18.IX.). Również samoloty alianckie nie próżnują i podczas bombardowań portów Bułgarii i Rumunii posyłają na dno okręty. 17 września tonie w porcie w Warnie bułgarski transportowiec „Planina”, a 5 dni później w bazie w Tuldży zostaje zatopiony rumuński niszczyciel „Tudor Vladimirescu”.

Wykrycie sowieckiego okrętu podwodnego u wybrzeży Gotlandii.​

Na froncie bałkańskim wobec pojawienia się sporej liczby amerykańskich dywizji sowieckie operacje ofensywne straciły zupełnie impet i przeszły właściwie do obrony. Między 24 a 30 września pojawiają się między Miszkolcem a Prisztiną nowe jednostki amerykańskie zdolne do wyprowadzenia skutecznego kontrataku zmierzającego do trwałego odzyskiwania wszystkich ziem serbskich. Już 16 września oddziały francusko-jugosłowiańskie oraz Amerykanie wypierają wrogie dywizje pancerne z Belgradu. Nie likwidują jednak zupełnie zagrożenia, gdyż Sowieci umykają do pozycji wokół miasta Zrenjanin w Wojwodinie. Miasto te jest również celem ataku sprzymierzonych już w nocy z 17/18 września. W ataku biorą udział także cztery dywizje austriackie, które dotarły do Nowego Sadu z Osijeku. W ich stronę zmierza kolejna dywizja piechoty pod dowództwem gen. Tovarka, która dociera na pozycje w nocy 24 września. Francuzi próbują też atakować płn-zach. Bułgarię, a konkretnie Wracę, ale natarcie zostaje zatrzymane (17.IX.). Atak na Zrenjanin autorstwa francuskiego marszałka Juina nie kończy się jednak powodzeniem, głównie wskutek nadejścia z Belgradu wycofujących się siedmiu sowieckich dywizji pancernych i natarcie zostaje zatrzymane 19 września. Łącznie stan jednostek wroga na pozycjach wokół Zrenjanin wynosi 17 i potrzeba będzie jeszcze wielu wysiłków by ostatecznie wyprzeć wroga i z tego terenu Serbii. Wojska alianckie odzyskują 20 września Nisz, jednakże na kontrakcję wroga nie trzeba długo czekać, choć i sprzymierzeni kierują w tą stronę nowe świeże siły, zapowiada się więc kolejny ciężki bój. 28 września zostaje wyzwolony Belgrad, a dwa dni później rusza ofensywa aliancka (40 dywizji) w kierunku na Zrenjanin (w tym 5 austriackich). Nieprzyjaciel musi salwować się ucieczką. Aktualnie trwa też swoisty wyścig aliancko-sowiecki do Niszu i jeżeli alianci go wygrają wraz z wprowadzeniem wielu nowych dywizji na ten teren wówczas będzie możliwe rozwinięcie ataku przez Dunaj w Rumunii lub na płn-zach. i środkową Bułgarię.

Bitwa o Zrenjanin z 17-19 września.


Sytuacja na froncie bałkańskim przy końcu września.​

Na front polski posiłki dotrą w różnym czasie. Najszybciej wojska amerykańskie, które dotrą do Kostrzynia z początkiem października, dywizje francuskie, włoskie, baskijskie i hiszpańskie między wrześniem 1944 a lutym 1945 roku. Sowieci bez przerwy atakują pozycje sprzymierzonych na Słowacji pod Żyliną, co skutkuje przechodzeniem tego miasta z rąk do rąk między 20 a 29 września. Próbują również atakować Francuzów pod Opolem i tu udaje im się zdobyć to miasto 17 września. W tym samym dniu rozpoczyna się wielka ofensywa brytyjsko-polska na Poznań i Gniezno, która kończy się odepchnięciem przeciwnika w stronę Bydgoszczy i Torunia. 24 września siły alianckie pod Kostrzyniem zostają uzupełnione o dywizję piechoty gen. Godwina-Austina. Również pod Stralsundem pojawiają się już posiłki włoskie, baskijskie i francuskie. Sprzymierzeni stacjonujący we Wrocławiu podejmują rozpaczliwe wysiłki, aby wyprzeć wroga z Opola i Legnicy, ale na próżno (21.IX.). Po czterech dniach atak zostaje przerwany. 28 września Poznań zostaje wyzwolony i utrzymany wobec dotarcia tam 16 dywizji marsz. Deverella i Gorta. Wobec jednak nie zdobycia Opola przez Francuzów tworzy się dość łatwy do zlikwidowania klin i to głównie starają się wykorzystać Sowieci, którzy atakują pozycje sprzymierzonych pod Kostrzyniem i Gorzowem Wlkp. z kilku kierunków. Mimo obrony, oddziały alianckie muszą się wycofać. To samo również czeka siły Deverella i Gorta, które zostają ewakuowane z Wielkopolski kolejami i dotrą pod Cottbus 15 października. Na Słowacji po zdobyciu Żyliny przez Sowietów trwają walki o Bratysławę. Sprzymierzeni powinni jednak utrzymać Ziemie Lubuską i zach. Wielkopolskę wobec spodziewanego wkrótce wejścia na te tereny świeżych dywizji amerykańskich.

Polacy i Brytyjczycy nie byli w stanie utrzymać obrony Kostrzynia i okolic.


Sytuacja na froncie polskim i słowackim w dniu 30 września.​

Na trasie Kostrzyń-Berlin, 30 września, koło godziny 2 w nocy;

Z rozmowy Sikorskiego z Andersem.

Marsz. Sikorski: (…)Władek, nie mamy co biadolić, przyjdą wzmocnienia i pognamy Sowietów daleko na wschód. Deverell za bardzo poszedł do przodu i wróg to wykorzystał.

Gen. Anders: Muszą mieć gdzieś wtyki, albo dobry wywiad skoro mają tak ściśle tajne dane o stanie naszych armii po odejściu Gorta i Deverella.

Marsz. Sikorski: Też o tym myślałem, ale pozostawmy to chłopcom z Secret Service. Grunt, żeby teraz Amerykanie utrzymali przyczółek za Odrą, a my po dotarciu do Berlina zaraz do nich dołączamy.

Gen. Anders: Trzeba wyprowadzić w końcu kontrę na Pomorze, bo z tamtej flanki już nieraz Sowieci rozstrzygali ataki na swoją korzyść.

Marsz. Sikorski: Jasne, że tak, myślę, że i bez naszego udziału alianci to wykonają. Niemniej uważam że i Gort i Deverell chciał dobrze, ale pamiętasz, Francuzi dali się wyprzeć z Legnicy, Leszna i Opola i to zadecydowało. Obeszli nas z trzech stron. Może trzeba było dać rozkaz wstrzymania ataku na Poznań?

Gen. Anders: Co się odwlecze to nie uciecze. Sowieci najmniejsze siły mają właśnie tu i niech tylko pojawi się znacząca przewaga w wyposażeniu, uzbrojeniu i sile dywizji to nie mają szans.

Marsz. Sikorski: Oby do zimy dojść do linii Wisły, bo to bardzo ważne. Ale na razie skromnie będziemy marzyć (…)

Sytuacja międzynarodowa we wrześniu 1944 roku – najważniejsze wydarzenia:


-wojna sinkiańsko-chińska – wojska Czang Kaj-Szeka zdobywają Kumul (12.IX.) i jeśli pójdą za ciosem, następnym celem kwalifikującym się do zdobycia będzie Urumczi. Oznaczać to będzie zupełną klęskę Sinciangu-Ujgur.

-wojna tybetańsko-chińska – inną taktykę obrali sobie Tybetańczycy. Będą bronić bardziej stolicy Lhasy niźli próbować siłować się z Junnanem czy Xibei San Ma. Licząc na zbliżającą się zimę, można z łatwością przewidzieć, że wysokie Himalaje zatrzymają niejedną armię.

Wieści z PRL:

-17 września: zajęcie Opola i Legnicy przez wojska sowieckie.

-28 września: oswobodzenie Poznania i szybkie wycofanie się wojsk alianckich w obawie przed okrążeniem.

-29 września: wojska sprzymierzonych wycofują się z Gorzowa i Kostrzynia kierując się za Odrę w stronę Berlina.​

 

POLSKA AAR
i
POLSKIE SIŁY ZBROJNE NA ZACHODZIE

1-15 października 1944

odcinek 168

Dictum acerbum
(Gorzka prawda)​

Dzięki nadejściu na czas posiłków wojsk amerykańskich i francuskich pod Kostrzyniem i Gorzowem udało się powstrzymać natarcie armii sowieckich na ten teren. Sprzymierzeni postanowili pójść za ciosem i doprowadzić do wyparcia wrogich dywizji z Pomorza Zachodniego oraz Górnego Śląska i Wielkopolski. Jednakże daleka jeszcze droga do spełnienia tych planów. Na Bałkanach, szczególnie na odcinku węgiersko-rumuńskim zupełnie powstrzymano postępy wojsk sowieckich. Nieprzyjaciel już wie, że nie przedrze się przez Budapeszt i próbuje skierować impet swojego natarcia w stronę Macedonii i Kosowa, aby odseparować odcinek grecki od reszty frontu bałkańskiego. Znowu pojawiają się straty w alianckich konwojach na Atlantyku. Flota adm. Backhouse’a rusza na poszukiwanie…

Komunikat BBC z 6 października 1944:

(…)dziś nad ranem czasu nowojorskiego zmarł sekretarz stanu USA, John Knox. Powodem zgonu był rozległy atak serca. Prezydent Alf Landon w wydanym chwilę później krótkim oświadczeniu powiedział, że naród amerykański stracił wielkiego męża stanu i orędownika wprowadzenia demokracji również w samej Rosji. Na następcę Knoxa, prezydent powołał Cordella Hulla. Wybiera się on niedługo z misją do Londynu. Premier Churchill jest bardzo zasmucony z powodu utraty wielkiego przyjaciela narodu brytyjskiego. Flagi wszystkich państw sojuszniczych zostaną obniżone do połowy masztu. Pogrzeb Knoxa odbędzie się w Waszyngtonie 11 października (…)

Strata Knoxa to bolesny cios dla amerykańskiej demokracji.​

Na froncie bałkańskim wciąż trwają walki o północnoserbskie miasto Zrenjanin. Natarciem przez pewien czas kieruje amerykański generał Patton, jednak później zostanie ono zarzucone z powodu nadejścia poważniejszych sił nieprzyjaciela i niemożności kontynuowania ataku. Sowieci wydedukowali, że obecnie najsłabszym ogniwem na froncie bałkańskim jest odcinek w Kosowie i Macedonii. Dlatego też tam kierują swoje oddziały, licząc jednocześnie na odcięcie wojsk francusko-brytyjskich na froncie w Grecji. 4 października zdobywają Nisz, a zaraz potem uderzają w kierunku stolicy Kosowa – Prisztiny. Zauważają to na szczęście sprzymierzeni, kierując w stronę zagrożonego odcinka poważne siły z Belgradu i Osijeku. Wszyscy mają nadzieję, że uda się powstrzymać wroga jeszcze w październiku.

Dowództwo gen. Pattona w bitwie o Zrenjanin – 4/5.X.1944.


Sytuacja na froncie bałkańskim w dniu 15 października.​

Na froncie polskim i na Słowacji niewielkie zmiany, ale amerykańskie posiłki, które nadeszły do Kostrzynia 1 października uratowały dla aliantów przyczółek po drugiej stronie Odry. Nadmienić należy też, że wraz z dywizjami amerykańskimi, w Kostrzynie i Gorzowie znalazły się jednostki francuskie, włoskie oraz baskijskie. Alianci będący na Słowacji, zwycięsko bronią pozycji pod Bańską Bystrzycą i Bratysławą. W pierwszych dniach października wojska sprzymierzonych zaatakowały pozycje obronne wojsk sowieckich pod Szczecinem i Stargardem. W wyniku zmasowanej ofensywy wojsk alianckich udało się wyprzeć nieprzyjaciela z zajmowanego terenu, niemniej nie udało się utrzymać terytorium Pomorza Zachodniego, gdyż zaraz po zdobyciu (5.X.), dywizje francuskie zostały zmuszone do wycofania. W międzyczasie do Berlina powracają zmuszone do odwrotu z Kostrzynia we wrześniu polsko-brytyjskie oddziały pod dowództwem marsz. Sikorskiego i Maczka. Zostają one zaraz skierowane z powrotem na drugi brzeg Odry, by wesprzeć atakujących aliantów w marszu na Opole i Legnicę oraz w działaniach w Wielkopolsce. Pierwsza za Odrę dociera dywizja pancerna Maczka. 4 października rusza amerykańska ofensywa z Wrocławia i Gorzowa w kierunku południowym, w stronę płd. Wielkopolski i Górnego Śląska. Równocześnie francuskie dywizje atakują Sowietów pod Poznaniem (marsz. Koenig). Tu właśnie wspierane są one przez czołgi Maczka. Na Słowacji wojska nieprzyjaciela raz po raz podejmują inicjatywy w celu wyparcia sprzymierzonych z Bratysławy, jednakże to oni sami muszą się wycofać z Żyliny wobec ataku aliantów z 9/10 października. Dzień wcześniej pod Kostrzyń i Gorzów Wlkp. docierają pozostałe jednostki brytyjsko-polskie. 6 października 13 dywizji sowieckich zajmuje z powrotem Szczecin. Wciąż toczą się walki o Opole oraz o opanowanie Górnego Śląska z Katowicami i Chorzowem.

Walki pod Poznaniem w dniu 5 października.


Sytuacja na froncie polskim i na Słowacji na dzień 15 października. ​

Londyn, 9 października;

W gabinecie Churchilla.

Churchill: (…)po następcy Knoxa, powinniśmy spodziewać się co najmniej kontynuacji polityki w niezmienionej formie.

Eden: I tak będzie do końca kampanii prezydenckiej. Ale jeżeli Landon nie wygra, a może się tak stać, to będziemy też pod naciskiem Stanów Zjednoczonych jeśli chodzi o wojnę z Sowietami.

Churchill: Amerykanie jadą na tym samym wózku i chyba nie w smak by im było, gdyby zaczęła się sowietyzacja Europy czy Azji bez ich formalnego sprzeciwu.

Eden: Dokładnie. Hull zatem porządzi albo jeszcze tylko niespełna miesiąc i nie poczyni żadnych większych innowacji w tym co robi, albo kształt jego nowej polityki zagranicznej poznamy po Nowym Roku.

Churchill: Jeśli Landon i jego ekipa nie wygrają bardzo nas to zaboli. Wtajemniczać kogoś obcego w nasze plany może wywołać wprost proporcjonalną odpowiedź negatywną. I jak się układać z kimś takim?

Eden: Amerykanie wybiorą raczej Landona. Z dwóch powodów: pierwszym jest tocząca się wojna, a drugim poczucie stabilizacji. Wiadomo, że jak wygra przeciwna strona, to i polityka zmieni się o 180 stopni, a takiej zmiany społeczeństwo na pewno nie pochwali.

Churchill: Obyś miał rację, Tony, w przeciwnym wypadku czekają nas długie negocjacje i co więcej – przekonywanie do własnych racji polityków, którzy mogą mieć własne wizje naprawy świata po zduszeniu komunizmu (…)

Kronika wojny morskiej: Dwa meldunki o stratach wśród alianckich konwojów na Oceanie Atlantyckim musiały w końcu spowodować interwencję floty adm. Backhouse’a. Cóż się okazało? Sprawcą całego zamieszania był sowiecki okręt podwodny, który najwyraźniej nie ma zamiaru przypłacić tego swym życiem, gdyż pierwsze polowanie na niego kończy się jego szybką ucieczką. Aktualnie trwają jego poszukiwania na Morzu Celtyckim.

Wykrycie sowieckiego okrętu podwodnego.

Wieści z PRL:

-5 października – utrata Poznania przez sprzymierzonych i kontratak aliancki.

-5-6 października – krótkotrwałe zajęcie Szczecina i Kołobrzega przez wojska francuskie.

9-15 października – zacięte walki o Legnicę i Opole​

.

 

POLSKA AAR
i
POLSKIE SIŁY ZBROJNE NA ZACHODZIE

16-31 października 1944

odcinek 169

Nil desperandum…
(Nie należy tracić nadziei…)​

Wczesna zima jaka już pojawiła się na dawnych Kresach II Rzeczpospolitej niewątpliwie sprawi, że już niedługo dojdzie do pewnego uśpienia prowadzenia działań wojennych, przynajmniej na froncie polskim, słowackim i na Węgrzech. Sojusznicy wspólnej demokratycznej sprawy, jak się ich teraz nazywa dążą do przejęcia inicjatywy strategicznej na Bałkanach, a szczególnie na odcinku rumuńsko-bułgarskim, gdzie kluczowym miastem do zdobycia i utrzymania pozostaje Nisz. Stany Zjednoczone są w ostatnim stadium prowadzenia kampanii przed wyborami prezydenckimi 1944 roku, dlatego prezydent Landon bardziej niż zwykle oddziaływuje na pozostałych aliantów przez osobę Cordella Hulla, nowego sekretarza stanu. W Mandżurii i Korei zachowany względny spokój mimo oczywistego wzmocnienia sił przez Japonię w szczególnie zagrożonych miejscach, mogących stać się miejscem sowieckiego ataku.

Admirałowi Backhouse’owi nie udało się niestety po raz kolejny wytropić nieprzyjacielskiego okrętu podwodnego. Pozostaje jednak nadzieja, że uda się to w następnych miesiącach. Konwoje alianckie w każdym tygodniu października tracą po parę transportowców i trzeba jednoznacznie położyć temu kres.

Na froncie bałkańskim udanie powstrzymano sowiecki atak na Prisztinę i dzięki temu uzupełniono słabnącą obronę jugosłowiańską na tym odcinku. Cały czas trwa przemieszczanie się dywizji sprzymierzonych na tereny płd. Serbii z zamiarem wyjścia z ofensywą na Nisz, który wciąż pozostaje w ręku wroga. Atak na to miasto kończy się powodzeniem 20 października, wobec udanego natarcia sił alianckich aż z trzech kierunków. Pięć dni później pierwsze oddziały sprzymierzonych wchodzą do Niszu, jednak walka o te miasto nie kończy się wraz z jego zajęciem. Sowieci przypuszczają kontratak i aktualnie walka o zdobycie tego terenu rozpoczyna się na nowo.

Sytuacja na froncie bałkańskim przy końcu października.​

W japońskiej enklawie Tangszan w Chinach pojawiły się nowe dywizje, których łączny stan wraz z dywizjami podległymi brytyjskiemu dowództwu wynosi już czterdzieści cztery. Z pewnością wzmocni to sytuację sprzymierzonych na froncie mandżursko-mongolskim.

Polscy lotnicy z 1. Dywizjonu otrzymali nowe samoloty myśliwskie, w związku z tym już niedługo razem z Brytyjczykami zostaną skierowani na front wojny z Sowietami.

Hawker Tempest w pełnej odsłonie.​

Londyn, 25 października;

Ze spotkania Churchilla z Cordellem Hullem, nowym amerykańskim sekretarzem stanu.

Churchill: (…)zaskoczyli nas swoją arogancją, ale też stan ich wojsk jest niezaprzeczalnie trudny do okiełznania. O waleczności nie wspominając.

Hull: Prezydent Landon obiecał Amerykanom zakończenie konfliktu z Sowietami na rozsądnych warunkach, czyli takich które pozwolą aliantom wyjść z twarzą, mimo wywołania tej wojny.

Churchill: Po kampanii wyborczej, ufam, że zwycięskiej dla Pana Prezydenta, muszę się z nim spotkać, aby ustalić granice naszych żądań wobec Sowietów.

Hull: Prezydent uważa, że nie obędzie się również bez pewnych cesji z naszej strony, tj. nie będących natury terytorialnych, ale pewnego nowego rozgraniczenia stref wpływów w Europie.

Churchill: Mając w perspektywie długi i nierozstrzygnięty konflikt to owszem można tak uważać, niemniej chciałbym zauważyć, że to właśnie wasz prezydent użył sformułowania „bariera lęku”. Jeżeli teraz walczymy o jej zniesienie, to jak wytłumaczymy społeczeństwu i światowej opinii publicznej, że akceptujemy jej utrzymywanie się?

Hull: Myślę, że nie ma mowy o staranie się w obecnej chwili na zawieszenie broni, lecz dopiero wtedy, gdy znajdziemy się na ziemiach sowieckich.

Churchill: Musimy wejść głęboko w sowieckie terytorium inaczej posądzą nas o tchórzostwo w formułowaniu warunków zawieszenia broni i wyjdzie w końcu na jaw nasze chroniczne nieprzygotowanie do wojny z tak olbrzymim przeciwnikiem.

Hull: Po wyborach powinniśmy ustalić nową strategię dyplomatyczną wobec Sowietów (…)

Sowieci próbowali dokonać sabotażu w amerykańskich zakładach produkcji samolotów, ale ich próby się nie powiodły (26.X.).​

Na froncie polskim pewnego rodzaju metamorfoza w działaniu wojsk alianckich. Między 15 a 16 października w rejon Cottbus docierają armie marsz. Deverella i Gorta, które od razu zostają skierowane na drugi brzeg Odry, aby wspomóc sprzymierzonych w ich atakach na Pomorze Zachodnie, Wielkopolskę, Kujawy oraz Górny Śląsk. Amerykanom udaje się przebić do Szczecina i Kołobrzega wobec frontalnego natarcia przeprowadzonego z dwóch kierunków: od strony terytorium Niemiec i Gorzowa Wlkp. Równocześnie toczą się też walki o Opole i Legnicę. 18 października alianci wyzwalają Szczecin, który od razu staje się areną sowieckiego kontrataku podczas, którego ostatecznie nie udaje się sprzymierzonym utrzymać miasta i muszą oni wycofać się z powrotem do Niemiec. Na froncie słowackim Sowieci kontratakują pod Żyliną (19.X.), ale po jakimś czasie ucichają wszelkie walki. Ma to związek głównie z pojawieniem się sporych posiłków na froncie polskim i przerzucaniem wojsk przez wroga. 19 października rozpoczyna się atak na Bydgoszcz i Toruń, wspomagany przez czołgi marsz. Maczka. Podczas tej operacji oddziały sprzymierzonych padają ofiarą sowieckiego ataku bombowego, jednakże nie jest on aż tak bardzo groźny. Dwa dni później następuje do natarcia wojsk francusko-brytyjskich na Poznań, którego bronią jednostki LWP. Miasto zostaje zajęte jeszcze tego samego dnia i co najważniejsze utrzymane wobec huraganowych ataków nieprzyjaciela. 24 października do Poznania przybywa entuzjastycznie witany marszałek Maczek. W tamtym czasie reszta alianckich dywizji wspiera atak na Kujawy, gdzie wojska francuskie wyzwalają Bydgoszcz i Toruń (30.X.). Nieprzyjaciel jednak wszelkimi sposobami stara się wyprzeć te jednostki z zajmowanego terenu. Cztery dni wcześniej, Francuzi ponownie docierają do Opola i tu będą potrzebować wsparcia brytyjsko-polskiego, z tej racji w stronę Śląska wyrusza około trzydziestu dywizji, aby po utrzymaniu miasta i wyprostowaniu frontu móc przejść do ofensywy na Warszawę. 29 października Pomorze Zachodnie znów jednak wpada w ręce Sowietów. Twarda walka trwa.

Amerykańskie natarcie na Szczecin – 16.X.1944.


Bombardowanie pod Kostrzyniem.


Sytuacja na froncie polskim przy końcu października.

Sytuacja międzynarodowa w październiku 1944 roku – najważniejsze wydarzenia

-wojna sinkiańsko-chińska – konflikt między tymi krajami zapewne przedłuży się do 1945 roku, obecnie nie ma żadnych danych na to, aby to Chiny prowadziły jakąś ofensywę w kierunku Urumczi.

-wojna tybetańsko-chińska – tutaj również nie można się spodziewać szybkiego rozwiązania konfliktu, tym bardziej, że wysokogórski teren Tybetu sprzyja długotrwałej obronie.


-wybory parlamentarne w Związku Południowej Afryki kończą się zwycięstwem prawicy. Swoją pozycję ugruntowuje Ian Smuts, zwycięzca poprzednich wyborów (11.X.).

Wieści z PRL:

-18-29 października – Pomorze Zachodnie pod kontrolą aliantów.

-21 października – wyzwolenie Wielkopolski z Poznaniem.

-26 października – zdobycie Opola przez oddziały francuskie (utrata miasta cztery dni później).

-30 października – wyzwolenie Bydgoszczy i Torunia.​

 

POLSKA AAR
i
POLSKIE SIŁY ZBROJNE NA ZACHODZIE

1-15 listopada 1944

odcinek 170

Les beaux esprits se rencontrent...
(Bystre umysły spotykają się…)​

Zima już w pełni, choć wciąż nie jest aż taka, by mogła przeszkodzić aliantom w rozwijaniu ofensyw szczególnie na południu Półwyspu Bałkańskiego. Amerykanie kierują sporą ilość dywizji w stronę Macedonii i Kosowa, by stamtąd wyprowadzić atak na bułgarską stolicę oraz raz na zawsze wyprzeć nieprzyjaciela z Niszu. Te dwie udane operacje mają sprawić, że oddziały sprzymierzonych zbliżą się znacznie bardziej do rozbicia kolejnych dwóch sojuszników Sowietów, jak to już wcześniej było na przykładzie Czechosłowacji i Węgier. Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych zdecydowanie wygrywa Alf Landon i jest to już jego trzecia kadencja z rzędu. Zmiana następuje na stanowisku sekretarza stanu. Chorego Cordella Hulla zastępuje Gerald Nye. Z sukcesu Landona najbardziej cieszą się Brytyjczycy, którym nie byłoby w smak wtajemniczać w swoje plany kogoś nowego. A w gospodarce i postępie technologicznym dzieje się dużo w tym miesiącu. Również nie bez echa przechodzi „dobrowolne” włączenie przez Stalina pseudoniezależnej Ludowej Republiki Tuwinii (Tannu-Tuwy). Neutralni obserwatorzy uważają ten krok za próbę konsolidacji sowieckiego władztwa na Dalekim Wschodzie pod jedną władzę. Czy teraz przyjdzie kolej na Mongolię?

Na froncie mandżurskim i w Korei również popsuły się warunki do prowadzenia wojny. Opady śniegu w połączeniu z silnym mrozem sprawiają, że obrona pozycji może być jeszcze bardziej skuteczniejsza. Stan japońskich dywizji w Tangszan oblicza się na 55, a w płn. części Korei pod Phenianem stacjonuje ich pięć.

Komunikat BBC z 8 listopada:

(…)Alf Landon w pięknym stylu pokonał swojego kontrkandydata, Franklina Delano Roosevelta. Różnica między zwycięzcą a pokonanym wyniosła 21,54 procent. Żaden naród nie lubi zmiany władzy w czasie wojny, a już tym bardziej Amerykanie. Jedyną zmianą w nowym gabinecie Prezydenta Landona jest odejście Cordella Hulla, który po niespełna miesiącu po objęciu stanowiska sekretarza stanu, pożegnał się z tą funkcją z powodów zdrowotnych. Jego następcą został Gerald Nye (…)

Wszyscy odetchnęli z ulgą. Alf Landon ponownie prezydentem Stanów Zjednoczonych!


Sowieci w okresie poprzedzającym wybory w Stanach Zjednoczonych, starali się jeszcze zdyskredytować Landona. Ale ich próby spełzły na niczym (4.XI.).​

Na froncie bałkańskim alianci w dalszym ciągu prowadzą natarcie na Nisz, którego opanowanie przy jednoczesnym wejściu w Bułgarię, przyczyni się do otwarcia zupełnie nowej sytuacji na wojnie z Sowietami i ich satelitami. 6 listopada rozpoczął się atak na bułgarskie pozycje pod Sofią, któremu przewodził marsz. Milan Nedić. Wsparciem brytyjskim kierował marsz. Connor z pozycji koło Górnej Dżumaji. Dzięki temu wielkiemu zwycięstwu stolica Bułgarii wpadła w ręce sprzymierzonych cztery dni później. Aktualnie podąża tam kilkanaście brytyjskich dywizji, które zostały zluzowane przez pojawienie się Francuzów w płd. Bułgarii. Sowieci próbują nieśmiale kontratakować na Węgrzech pod Szegedem (9.XI.), ale wszelkie ich próby kończą się fiaskiem.

Bitwa o Sofię – 6-10.XI.1944.


Sytuacja na froncie bałkańskim na 15 listopada.​

5 listopada brytyjscy naukowcy zakończyli plany nad opracowywaniem projektu budowy rakiety nowego typu – pierwotnie nazwanej „Thor”. Jest ona znacznie bardziej masywniejsza od latającej bomby i pierwsze próby jakie już się odbyły dają fenomenalne efekty jeśli chodzi o zniszczenia stricto strategiczne. Rakieta „Thor” osiąga maksymalną prędkość 5000 km/h a jej zasięg wynosi 380 km.

Najświeższa wynaleziona technologia. ​

Cztery dni wcześniej (1.XI.) zakończono rozbudowywanie reaktora atomowego w Birmingham do 2. poziomu.

Wrocław, 11 listopada wieczorem;

Rozmowa marszałka Sikorskiego z gen. Sosnkowskim, szefem sztabu Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.

Marsz. Sikorski: (…)najbardziej się wzruszyłem jak mała dziewczynka podczas tej akademii recytowała „Pieśń o Żołnierzach z Westerplatte”.

Gen. Sosnkowski: A my wciąż nie możemy nawet myślec o wyzwoleniu Szczecina, a co tu mówic o Gdańsku.

Marsz. Sikorski: Już sam nerwy tracę, co zdobędziemy miasto, to się cofamy, apelowałem o przysłanie posiłków u samego Churchilla. I co? Wciąż to samo – „nie możemy, interes Imperium, sprawa honoru” itp., itd. Co tu robić? Amerykanów jest wciąż zbyt mało na tym terenie, może te posiłki które przyjdą w styczniu bądź lutym będą poważniejsze.

Gen. Sosnkowski: I tak możemy się cieszyć, że w miarę pogoniliśmy Sowietów na pozostałych odcinkach. No i że im nie ustępujemy.

Marsz. Sikorski: Masz rację, ale i tak trzeba się pilnować, bo chwila nieuwagi i znów będziemy musieli ganiać za Odrę.

Gen. Sosnkowski: Grunt, że wiara w narodzie nie ginie, że znów będą wolni i to jest najważniejsze. Rozbudzić na nowo ten patriotyzm, jeszcze trochę wysiłku i Polska będzie wolna. Ludzie w to wierzą co było widać na uroczystościach (…)

Front polski i słowacki trochę w uśpieniu jeśli chodzi o natężenie sowieckich działań ofensywnych, choć zapewne zmieni się to gdy już niedługo zrobi się cieplej, czyli na wiosnę. Aktualnie Sowietom udaje się zmusić wojska francusko-amerykańskie do wycofania się z Kujaw (1/2.XI.). Bydgoszcz i Toruń ponownie w rękach sowieckich znajdują się 5 listopada. Alianci kontynuują też natarcie na Legnicę i Opole i nawet po raz kolejny doprowadzają do zajęcia tych dwóch miast (5-9.XI.), ale silne natarcie wojsk nieprzyjaciela spod Krakowa i Katowic skutkuje odebraniem inicjatywy strategicznej na tym odcinku. Dywizje marsz. Gorta, gen. Andersa, korpus koreański, 2. Korpus Polski gen. Kukiela oraz dywizja gen. Thomasa muszą znowu się wycofać na Ziemię Lubuską. Na Słowacji sprzymierzeni próbują odbić Koszyce (4.XI.), ale Sowieci twardo trzymają tu obronę. Czołgi marsz. Maczka za to śmiało odpierają sowieckie ataki pod Poznaniem w dniu 6 listopada, dzięki czemu ratują od otoczenia niemiecki korpus gen. Beckera. 9 listopada wojska amerykańskie, korzystające ze wsparcia Maczka atakują sowieckie pozycje obronne pod Łodzią i odnoszą zwycięstwo co przy większym szczęściu może sprawić, że nieprzyjaciel część swych sił ściągnie bliżej środka Polski, a to może być okazją do wyprowadzenia ataku na Kraków i Przemyśl przez sprzymierzonych. 15 listopada armia marsz. Deverella próbuje jeszcze zaatakować Sowietów pod Szczecinem i Wałczem ale śnieg i mróz okazują się skutecznymi sojusznikami wroga. Natarcie zostaje zatrzymane.

Obrona Opola – 9.XI.1944.


Sytuacja na froncie polskim i na Słowacji w dniu 15 listopada.​

Komentarz prasowy szwedzkiego dziennika „Dagens Nyheter” z 15 listopada:

(… )wczorajsza aneksja Tuwinii przez Stalina to realizacja pewnego planu zmierzającego do sowietyzacji Dalekiego Wschodu, a w szczególności poprawy pozycji swych wpływów w Chinach. Czy można się spodziewać włączenia Sowietów w konflikt wewnątrzchiński? Zapewne nie na tym etapie, ale jeśli wojska komunistów osiągną zamierzone cele w Europie i uda im się zawrzeć pokój na korzystnych warunkach, wówczas z całą pewnością pomogą Mao Tse-Tungowi (…)

Tannu-Tuwa do ZSRR!

Wieści z Wolnej Polski:

-11 listopada: we Wrocławiu odbyły się uroczystości rocznicowe Odzyskania Niepodległości przez Polskę oraz specjalne apele w podzięce za trud i walkę żołnierzy polskich na wszystkich frontach II i III wojny światowej. W uroczystościach wzięli udział najważniejsi polscy dowódcy, z marsz. Sikorskim na czele.​

 

POLSKA AAR
i
POLSKIE SIŁY ZBROJNE NA ZACHODZIE

16-30 listopada 1944

odcinek 171

Cum grano salis
(Z odrobiną sceptycyzmu)​

Na frontach III wojny światowej, szczególnie w Europie mimo trwającej już zimy, można zaobserwować pewne przemyślane działania zarówno strony sowieckiej jak i alianckiej. Alianci zaczynają powoli zdobywać przewagę na Bałkanach, choć są to tylko symptomy, a i tak to Sowieci wychodzą z udanym atakiem w północno-wschodnich Węgrzech. Na ziemiach polskich pojawiają się brytyjsko-polskie siły bombowe i myśliwskie, ściągnięte w trybie awaryjnym z Dalekiego Wschodu. Do tej pory jednak świetnie dają sobie radę japońskie i włoskie siły lotnicze, które z wielkim zaangażowaniem dziesiątkują sowiecką piechotę od Pomorza po Śląsk oraz zatapiają wrogie jednostki marynarki wojennej w bazie w Sewastopolu.

Zima ogarnęła front europejski…​

Kronika wojny morskiej: nie ma żadnych poważniejszych bitew morskich na Bałtyku czy Atlantyku, lecz na uwagę zasługuje nalot włoskich bombowców morskich na sowiecką bazę morską w Sewastopolu. Łupem lotnictwa sprzymierzonych pada ciężki krążownik „Krasny Kawkaz”, lekki krążownik „Profintern” oraz niszczyciel „Krasnaja Gruzja”. Działo się to 17 listopada, wczesnym rankiem. Utrata trzech okrętów oznacza, że sowiecka Flota Czarnomorska nie będzie zdolna do stworzenia poważniejszego zagrożenia dla brytyjskiego władztwa w tej części Europy, gdyby założyć przystąpienie Turcji do wojny. 23 listopada brytyjskie dowództwo marynarki wojenne zezwala na powrót floty adm. Backhouse’a z Morza Celtyckiego do Plymouth oraz armady adm. Philipsa z Rostocku do Dover i adm. Syfreta z Morza Bałtyckiego. 30 listopada do La Coruni w Hiszpanii zostaje wysłana flota okrętów podwodnych wiceadm. Viana (wśród armady 4 polskie okręty podw.) ponieważ znów dało o sobie znać zagrożenie alianckich konwojów na Atlantyku (u wybrzeży Portugalii poszły na dno cztery brytyjskie transportowce z konwoju Tobago-Plymouth). Także flota adm. Cunninghama dotarła już do portu w Atenach, a związane jest to z przetasowaniami na froncie w Grecji i Bułgarii.

Z frontu koreańskiego, a realnie mówiąc z jego zaplecza (Pusan) zostały skierowane na lotniska we Wrocławiu 8 brytyjskich dywizjonów myśliwskich, wśród których jest 3. Dywizjon Polski. Dotarły one bezpiecznie do nowej bazy 18 listopada. Takie samo przeznaczenie spotkało brytyjskie siły bombowe z Singapuru, z najbardziej walecznym polskim Dywizjonem Warszawskim, który w asyście 2 skrzydeł myśliwskich znalazł się na Dolnym Śląsku 24 listopada i parę dni później rozpoczął już regularne naloty na pozycje nieprzyjaciela pod Opolem, Częstochową i Bydgoszczą, będąc wspierany przez japońskie samoloty szturmowe. Dywizjon Warszawski rozbił doszczętnie 229. sowiecką dywizję piechoty pod Opolem. Wkrótce wysłużone brytyjskie bombowce przejdą modernizację do modelu Bristol Buckingham. Na froncie mandżurskim trwa okres wojny pozycyjnej, natomiast śmiałym desantem popisali się Japończycy zdobywając płn. Sachalin (20.XI.). Aktualnie trwa ofensywa na południową część wyspy.

Jeden z pierwszych nalotów – akcja nad niebem Kujaw (26.XI.1944).


Desant japoński na płn. Sachalin.​

Na froncie bałkańskim trwają wyczerpujące walki o Nisz w płd. Serbii, którego przejęcie umożliwi zlikwidowanie sowieckiego naporu na te ziemie i ewentualną kolejną próbę opanowania Belgradu. Brytyjskie dywizje pod dowództwem marszałka Connora pomyślnie docierają pod Sofię (26.XI.), gdzie od zaraz wspierają aliantów w walce o przejęcie Niszu. Gdy już Nisz będzie przejęty, będzie można pomyśleć o dokończeniu zdobywania zach. części Bułgarii i dotarcie do linii Dunaju. 20 listopada Sowieci wyprowadzają niebezpieczną ofensywę z udziałem wielu dywizji pancernych a ich celem jest opanowanie Miszkolca i zbliżenie się do Budapesztu. Pomimo twardej obrony aliantów, wróg opanowuje teren (25.XI oraz od 28.XI.) i teraz sprzymierzeni będą musieli liczyć się z poważnymi stratami przy wypieraniu wroga. Czas pokaże, na ile przejęcie Miszkolca okaże się trwałe. W stronę Nowego Sadu podąża kolejna austriacka dywizja piechoty pod dowództwem gen. Vesely’ego, która wzmocni obronę pozycji alianckich na styku granic Węgier i Jugosławii.

Wsparcie alianckie marsz. Connora w kolejnej odsłonie bitwy o Nisz.


Sytuacja na froncie na Bałkanach przy końcu listopada.​

Na froncie słowackim wojna pozycyjna, natomiast spore przetasowania na odcinku polskim. Trwają walki o ponowne przejęcie Kujaw i wyzwolenie Bydgoszczy i Torunia, ale wróg przy końcu miesiąca uzupełnia swoją obronę na tym terytorium do 12 dywizji, przeto natarcie przestaje być opłacalne, tym bardziej, że alianci wyruszyli, aby przejąć Pomorze Zachodnie. Wojska francuskie wycofały się już z Opolszczyzny i Legnicy, gdzie ponownie wszedł wróg (25.XI.). Atak sprzymierzonych na Szczecin i Kołobrzeg w dniach od 19 do 20 listopada kończy się zdecydowanym sukcesem, sowieckie dywizje zostają zdziesiątkowane przez japońskie naloty lotnicze. Pewnym zaskoczeniem wydaje się wyzwolenie Łodzi i okolic (22.XI.) przez oddziały Bundeswehry gen. Gaedcke, wobec z trudem utrzymującej się obrony Wielkopolski przez czołgi marsz. Maczka. Uczyniony wyłom nie robi jednak dużego wrażenia na Sowietach, którzy udanie kontratakują 29 listopada. Trzy dni wcześniej alianci przerywają atak na Bydgoszcz, koncentrując się bardziej na trwałym zajęciu Pomorza Zachodniego, gdzie jako pierwszy dotarł amerykański korpus piechoty gen. Boyda (30.XI.). Reszta sił alianckich dotrze w pierwszym tygodniu grudnia.

Natarcie na Szczecin – 19-20.XI.1944.


Walki o wyzwolenie Bydgoszczy.


Sytuacja na froncie polskim i słowackim przy końcu listopada.​

Londyn, 26 listopada;

Rozmowa Churchilla z Edenem.

Churchill: (…)opozycja szaleje, a Attlee przeszedł wczoraj samego siebie. Pokazywał ponoć publicznie jakieś dokumenty, które świadczyły by o naszej agresji, podyktowanej nie tyle sprowokowaniem a zwykłą chęcią zysków, czyli generalnie zarzuca nam prowadzenie wojny zaborczej.

Eden: Attlee ma specyficzny sposób bycia, jak wielu jego zwolenników, ale narastające niezadowolenie społeczeństwa może mieć szybko swoje granice wytrzymałości.

Churchill: Wojna jest długa i ciężka, bo do tej pory nie dotarliśmy ani do linii Wisły, ani nie zobaczyliśmy Morza Czarnego. Warto by było wysondować stanowisko Turcji, choć zdaje sobie sprawę, że pomóc jej będziemy mogli tylko poprzez Irak.

Eden: Turcy są uczuleni na punkcie swojej niepodległości, ale jeśli damy im wolną rękę na Kaukazie, to możemy ich zyskać jako sojuszników.

Churchill: Zrób wszystkim aliantom prezent na święta i zaproś Turcję do sojuszu. Brzmi jak niezły quiz, ale i tak trzeba być szalenie ostrożnym. Nasza ambasada stała się nieoczekiwanie miejscem azylu dla wielu Bułgarów mieszkających wcześniej w tureckiej Tracji. Czyżby czuli już pukającą wojnę?

Eden: Nie można tego wykluczyć, korzyści z wejścia Republiki Tureckiej są ogromne, flota Cunninghama mogłaby trochę zapunktować na Morzu Czarnym dobijając resztę sowieckiej Floty Czarnomorskiej. Po drugie 15 dywizji tureckich znajdujących się pod Stambułem jak nic zaatakowało by od tyłu siły sowiecko-bułgarskie w Tracji, co by otworzyło nam pole do głębokiego wejścia w terytorium tego państwa.

Churchill: Wysyłam Ciebie z poufną misją do Ankary na początku grudnia, ale nie obiecujmy sobie niczego konkretnego (…)

Sytuacja międzynarodowa w listopadzie 1944 roku – najważniejsze wydarzenia:

-wojna sinkiańsko-chińska – siły Czang Kaj-Szeka są najwyraźniej zatrzymane pod Urumczi, no i zima znacznie sprzyja obrońcom ostatniej reduty Sinciangu-Ujgur.

-wojna tybetańsko-chińska – trwają walki o przejęcie strategicznego miasta Kamdo w Himalajach, co umożliwi Chińczykom kontynuowanie ataku w stronę Lhasy. Póki co, okres zimowy w jakim odbywa się ta walka, nie pozostaje bez znaczenia na wynik tej batalii.


-szef sztabu wojsk amerykańskich, gen. David Dwight Eisenhower złożył rezygnację z zajmowanego stanowiska, poświęcając się bez reszty dowodzeniem całością sił amerykańskich rozrzuconych od Kamczatki i Komandorów po front w Polsce. Jego następcą na stanowisku zostaje gen. Douglas MacArthur (28.XI.).

Wieści z Wolnej Polski:

-22 listopad: wojska alianckie wyzwalają Łódź i wskutek sowieckiej nawały muszą się wycofać siedem dni później.

-25 listopad: dwie sowieckie dywizje piechoty odbijają Opole i Legnicę.

-30 listopad: amerykański korpus piechoty gen. Boyda wchodzi do Szczecina.​

 

POLSKA AAR
i
POLSKIE SIŁY ZBROJNE NA ZACHODZIE

1-15 grudnia 1944

odcinek 172

Non licet…
(Nie godzi się…)​

Koniec roku 1944 to coraz większe problemy sprzymierzonych na odcinku węgierskim, gdzie wróg zmobilizował znaczne siły piechoty i zapewne dywizje pancerne, które z łatwością przełamują front od Miszkolca po Szeged. Front na Dunaju - to nowa rzeczywistość grudniowych dni kończącego się roku. Pół roku trwania III wojny światowej, a działania wojenne ciągle toczą się na Bałkanach, czy nowy 1945 rok przyniesie rozwiązanie w postaci przeniesienia wojny na terytorium ZSRR? Być może tak się stanie, gdyż na froncie polskim wielkie zmiany. Praktycznie przestało istnieć północne skrzydło wojsk sowieckich chroniące Pomorze Zachodnie i Gdańskie przed inwazją aliancką. Przyczyniły się do tego ataki japońskich samolotów szturmowych, które z dziecinną łatwością dziesiątkują sowieckie oddziały od Szczecina aż po Bydgoszcz. Wojska alianckie poczyniły krok do przodu, wyzwalając wiele polskich miejscowości. Wróg jednak trzyma ciągle pokaźne siły w okolicach Krakowa i ściąga na północ Polski oddziały z Litewskiej SRR. Nie można zatem jeszcze rozstrzygać o pomyślnym zakończeniu walk z Sowietami.

Minister spr. zagr. Anthony Eden niewiele sobie obiecywał po swojej misji w Albanii i Turcji, jedynych państwach neutralnych, stykających się z działaniami na froncie bałkańskim. I rzeczywiście, po rozmowie z królem Albanii, Zogu, doszedł do wniosku, że popełnił błąd przyjeżdżając do Tirany. Pełen najgorszych przeczuć przed spotkaniem z prezydentem Turcji, Ismetem Inonu, udaje się do Ankary.

Ankara, 6 grudnia;

Pałac Prezydencki.

Inonu: (…)jesteśmy wdzięczni Wielkiej Brytanii, za okazaną troskę o niepodległy byt Turkiye Cumhuriyeti (Republiki Tureckiej), jednak gwarancje uczynione naszemu narodowi wydają się niezupełnie wystarczające.

Eden: Trochę mnie dziwi, że Turcja hołdująca od czasów wielkiego Ataturka ideom nowoczesności, demokracji i europeizacji nie zauważa azjatyckich hord bolszewizmu, które zagrażają nie tyle Europie, ale również Azji, a wraz z nimi całemu światu. Także idei demokracji tureckiej.

Inonu: Ataturk zostawił nam przesłanie byśmy strzegli tej właśnie idei, jak to Pan zręcznie ujął. Nigdy więcej podobnych traktatów jak te z Sevres, nigdy więcej zagrożenia całości istnienia Republiki Tureckiej. Jesteśmy wdzięczni waszym demokracjom za wspomożenie nas w konwencji z Montreux, ale bezpośrednia pomoc militarna dla walczących aliantów przy tym stanie frontu nie wchodzi w grę.

Eden: Przybyłem z misją dyplomatyczną do was w nadziei na zniwelowanie różnic między naszymi krajami, chciałem nie tyle was do czegoś przymuszać, ale zwrócić waszą uwagę na zagrożenie komunizacją znacznych połaci Półwyspu Bałkańskiego. Wasza pomoc militarna pozwoliła by nam na okrążenie wroga, zarówno na Bałkanach jak i dla was na znaczne nabytki na Kaukazie.

Inonu: Moja decyzja podjęta przy zgodzie członków rządu jest nieodwołalna. Nie godzimy się na wciąganie naszego kraju do kolejnego światowego konfliktu, który może położyć kres istnieniu naszego kraju. Dołączymy do was dopiero wtedy, gdy zwycięstwo demokracji będzie niezagrożone.

Eden: Nie pozostaje zatem nic innego, jak poczekać jeszcze parę miesięcy na waszą zgodę (…)

Eden spodziewał się negatywnych odpowiedzi (misje w Tiranie i Ankarze 4-6.XII.1944).


Reakcją ZSRR na zagrania Wielkiej Brytanii była próba umieszczenia kolejnego agenta. Przy udziale rodzimych służb wywiadowczych udało się ją szybko udaremnić (6.XII.1944.).​

Na odcinku mongolsko-mandżurskim liczba dywizji japońskich zgrupowanych pod Tangszan urosła do sześćdziesięciu. Poza tym siły amerykańskie nadal okupują płd. Kamczatkę, a japońskie posuwają się w stronę płd. Sachalinu.

Kronika wojny morskiej: Nie udało się flotylli okrętów podwodnych pod dowództwem wiceadm. Viana napotkać wrogiego zespołu sowieckiego na Atlantyku. Większe szczęście miał za to portugalski niszczyciel „Escudo”, który dopadł jeden z dwóch okrętów wroga. „SZCZ-43” poszedł na dno u wybrzeży Porto w dniu 19 listopada. Obecnie trwa poszukiwanie drugiego z wrogich okrętów podwodnych.

Na froncie bałkańskim uwagę wszystkich skupia atak sowiecki przeprowadzony z okolic Miszkolca i Debreczyna na pozycje alianckie pod Szegedem. Natarcie przeprowadzone z 2/3 grudnia przesądza o klęsce sprzymierzonych na tym odcinku i powodując oparcie linii frontu na Węgrzech o rzekę Dunaj. 5 grudnia do miasta wkraczają Sowieci, natychmiast przeprowadzany jest kontratak sił alianckich (głównie dywizje austriackie), ale daje to niewielkie skutki poza zupełnym zniszczeniem jednej z dywizji LWP pod dowództwem marsz. Spychalskiego. 9 grudnia Szeged wpada w ręce sprzymierzonych, by po kilku godzinach stać się ponownie sowiecką zdobyczą. Sowieci opuścili pozycje w Zrenjanin co daje możliwość opanowania tego terenu przez wojska jugosłowiańskie. Tylko, czy alianci zdążą? Na południu trwają zacięte walki o przejęcie miasta Nisz, które ostatecznie wpada w ręce amerykańskiej dywizji piechoty (12.XII.), by zaraz potem ponownie wpaść w ręce Sowietów, którzy przeprowadzają szybki i sprawny kontratak. Przewaga sowiecka musi wynikać z szerokiego nagromadzenia sił pancernych na niewielkim odcinku – stąd takie problemy. 13 grudnia brytyjskie dywizje piechoty pod dowództwem marsz. Connora próbują zmusić do wycofania 5 bułgarskich dywizji pod Wracą w płn-zach. części tego kraju, ale atak kończy się fiaskiem.

Walki o Szeged.


Natarcie pod Nisz.


Sytuacja na froncie bałkańskim w dniu 15 grudnia.​

Front polski, a szczególnie jego północna część przechodzi pewną metamorfozę. Związana jest ona z falowymi atakami japońsko-brytyjsko-polskiego lotnictwa bombowo-szturmowego (gen. Onishi, gen. Kira), które wręcz eliminuje wiele sowieckich dywizji piechoty od Szczecina po Opole, czyli na dużej większości frontu. 2 grudnia gros alianckich dywizji osiąga Szczecin i Kołobrzeg, część sił (armia marsz. Deverella) kieruje się w stronę Gdańska i Gdyni, a pozostałe jednostki maszerują w stronę opustoszałych Kujaw, gdzie wcześniej nalotem lotniczym zostały zlikwidowane dwie sowieckie dywizje piechoty. Mimo tego, wróg zdołał przeciwstawić aliantom kolejne jednostki, ale wynik walk okazał się jednak szczęśliwszy dla sprzymierzonych, którzy wyparli przeciwnika z Kujaw w dniu 7 grudnia. Dzień później Deverell wkracza z żołnierzami do Gdyni i Gdańska, gorączkowo przygotowując się do rozpoczęcia natarcia na Warmię. 9 grudnia sowieckie dywizje piechoty odbijają okręg łódzki. Amerykanie rozpoczęli kolejną ofensywę na ziemiach śląskich, wychodząc z natarciem na Opole i Legnicę, które kończy się opanowaniem tych miast trzy dni później. 11 grudnia Francuzi jako pierwsi docierają do Bydgoszczy, zaś sprzymierzeni pod dowództwem marsz. Sikorskiego przejmują Toruń 15 grudnia. Na Słowacji źle się dzieje, gdyż Sowieci próbują przerwać front pod Bańską Bystrzycą (14-15.XII.) i oskrzydlić obrońców Żyliny bądź Bratysławy. Zima, która miała uśpić działania wojenne, nieoczekiwanie je rozwinęła. Prawdziwy paradoks.

Nalot bombowy na pozycje wroga pod Opolem.


Bitwa o oswobodzenie Kujaw – 7.XII.1944.


Sytuacja na froncie polskim w dniu 15 grudnia.

Wieści z Wolnej Polski:

-2-5 grudnia: wyzwolenie Szczecina i Kołobrzega.

-8 grudnia: oswobodzenie Gdyni i Gdańska.

-9 grudnia: utrata kontroli nad okręgiem łódzkim przez sprzymierzonych.

-11-15 grudnia: Polacy, Brytyjczycy i Francuzi wyzwalają Bydgoszcz, Toruń i Włocławek.

-12 grudnia: wojska sprzymierzonych ponownie pod Opolem i Legnicą.​