Prathet Thai - Ayutthaya AAR

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1494

Pierwsze kroki​

Ayutthaya, 5 kwietnia, pałac królewski.

Z rozmowy między królem Rama Thibodi III a nowym kanclerzem, Shattą Damentem.

Rama Thibodi III: (…)winszuje, że wasze pierwsze działania zakończone są sukcesami i ufam, że również w przyszłości będziecie umieli donieść mi o samych dobrych wydarzeniach. Więc powiadacie, że Kambodżańczycy chętnie przyjmą nasze zwierzchnictwo?

Shatta Dament: Jestem pewny wręcz tego, że szybko ugną się przed potęgą Ayutthayi co daje nadzieję na połączenie tronów obydwu państw.

Rama Thibodi III: Do króla Kambodży, Sreja Sukonthora udacie się jednak za kilka miesięcy, teraz mam dla was coś pilniejszego. Udacie się na dwór cesarza Dai Viet i zapytacie go w moim imieniu czy przypadkiem nie planuje zaatakować Chin w związku z ich przedłużającą się wojną z Tybetem, jeśli zamierza jednak zaatakować to niech na nasz udział nie liczy.

Shatta Dament: Utracimy wówczas doskonały traktat sojuszniczy z Dai Viet, Myanmarem i Kambodżą.

Rama Thibodi III: Stosunki z Myanmarem i Kambodżą mogą być łatwo odbudowane, czego niestety nie można powiedzieć o Dai Viet, którego cesarz jest jakby to powiedzieć, dosyć przewrotnym i nieprzewidywalnym władcą. To on przecież wciągnął nas w konflikt z Malakką, który o mały włos nie kosztował nas wybuchu poważnych zaburzeń społecznych.

Shatta Dament: Jako, że w skarbcu pustki, polecam i proszę o nowe fundusze z pożyczek. Dzięki temu szybciej postawimy miasto na Flores i zaczniemy fortyfikowanie stolicy kraju, co w konsekwencji podniesie prestiż naszego państwa.

Rama Thibodi III: Tutaj odmawiam, mój dziad, ojciec i brat powstrzymywali się od brania pożyczek na lichwiarski procent, więc ja postępuje podobnie. Potem by się okazało, że aby ją spłacić należy wywołać dużą wojnę i do tego wygrać ją w zdecydowany sposób. To nie dla mnie.

Shatta Dament: Czy miłościwy monarcha zgodzi się ze mną w sprawie wysłania ekspedycji wojskowej do naszych posiadłości w Indiach?

Rama Thibodi III: Myślę, że powinniśmy dokończyć budowę miasta na Flores swoimi skromnymi funduszami, potrwa to znacznie dłużej ale jest pewniejsze od brania pożyczek. A co do wysłania żołnierzy to takowych powinniśmy owszem wysłać ale dopiero gdy założymy tam własny port. Możemy opierać się na porozumieniach z Vijayanagarem, ale najlepiej jest być od nikogo niezależnym, szczególnie w sprawach rozwojowych kolonii.

Shatta Dament: Zamierzam rozwinąć placówki dyplomatyczne w wielu krajach Płw. Indyjskiego, potrzebuje waszego poparcia w tej kwestii, jakie jest wasze zdanie?

Rama Thibodi III: To świetny pomysł, przyczyni się do poznania naszego kraju przez państwa hinduskie i islamskie i może doprowadzić do rozwoju kontaktów handlowych i dyplomatycznych. Tutaj macie moje pełne poparcie (…)

W styczniu wysłano z Ayutthayi w stronę wyspy Flores grupę 100 kolonistów, którzy szczęśliwie dotarli na to miejsce w kwietniu przyczyniając się do powiększenia osady na tej wyspie. Obecnie liczy ona ok. 700 mieszkańców.

Powiększenie osady na Flores – 22.IV.​

W lutym dotarła wiadomość o utracie części wpływów handlowych w Pegu na korzyść kupców z Dai Viet. Postanowiono szybko odrobić straty i wysłać tam kolejnego ajuttańskiego handlowca, dzięki czemu sytuacja powróciła do normy już miesiąc później. 16 września minął okres rozejmu z Szan, jednakże monarcha nie kwapi się ze wznowieniem walk z tym krajem, połączonym sojuszem militarnym z Lan Czang i Czampą. 7 października kanclerz Shatta Dament przekazuje list polecający od Rama Thibodiego III, a przeznaczony dla króla Kambodży, Sreja Sukonthora co przyczynia się do poprawy stosunków dyplomatycznych z tym krajem.

List polecający na dwór króla Kambodży.

Ayutthaya na koniec roku 1494:

6 kupców, 6 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1494 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-umiera emir Beludżystanu, Hadż Chan, który był jednym ze znakomitszych władców tego kraju. Jego następca, Izmaił Chan w niczym nie przejawia talentów zmarłego władcy. Beludżystan jest nadal państwem lennym wielkiego Imperium Timura.


- wielka wojna indyjska: w kwietniu rozpoczynają się oblężenia Bhopalu przez wojska delhijskie oraz Khadżuraho, stolicy Bundelchandu przez połączone siły delhijsko-orissyjskie. W międzyczasie również powstańcy chłopscy szturmują Barodę w płd. Mewarze. W maju wojska delhijsko-timurskie przystępują do oblegania Chittoru – stolicy Mewaru, a ocalałe armie Bastaru i Bundelchandu postanawiają po raz kolejny zdobyć ważny punkt strategiczny – delhijski Gwalior. W sierpniu Delhi wygrywają wielką bitwę pod Bhopalem z siłami Bastar, ale to jednak Bastar przejmuje kontrolę nad zdobytym wcześniej Gwaliorem. Wojska gudżarackie ostatecznie radzą sobie z rozbiciem ruchu powstańczego pod Barodą, czym ratują płd. Mewar i rozpoczynają oblężenie własnej stolicy – Rajkotu, gdzie jeszcze przebywają powstańcy. W grudniu wojska bundelchandzkie są już pod delhijskim Allahabadem, po czym przystępują do oblegania miasta.

-wojna chińsko-tybetańska: punktem zwrotnym wojny jest zdobycie klasztoru w Lhasie przez sojuszników Chin – siły koreańskie, które sprawnym manewrem okrążają i zmuszają do kapitulacji przeciwnika. 15 grudnia ostatecznie zostaje podpisany pokój, który oznacza dla Tybetu wypłacenie odszkodowania w wysokości 27 tys. liangów, ale nie traci on żadnych ziem w wyniku zakończenia tej długiej 14-letniej wojny.


-1 lipca: umiera sułtan timurski, Ahmad, a jego następcą zostaje Mahmud, wódz o przeciętnych, by nie powiedzieć miernych zdolnościach do zręcznego prowadzenia wojny. Czyżby Imperium Timura groziła destabilizacja?


-środek Płw. Indyjskiego poddany jest różnym akcjom nawracania ludności hinduskiej na wiarę mahometańską. Władcy Ahmadnagaru, Bidżapuru i Hajdarabadu przeprowadzają misję w stolicach swoich państw i ich okolicach. Najwcześniej zaczęta misja w Ahmadnagarze kończy się fiaskiem i wybuchem powstania ludowego.

-fortyfikacje: w tym roku rozbudowano mury w stolicy Hajdarabadu, Bidarze, w najważniejszym mieście Bengalu – Czittagongu i jednym z miast zach. Majapahitu – Demak.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1495

Kontynuacja zamierzeń​

Kedah, 9 listopada, pałac Thamburanjjani.

Z rozmowy między królem Rama Thibodi III a nowym kanclerzem, Shattą Damentem.

Rama Thibodi III: (…)na dwór Sreja Sukonthora udasz się w połowie następnego roku i pamiętaj abyś po drodze rozdawał wiele złota kambodżańskim wieśniakom. Muszą wiedzieć, że ten kto weźmie ich w opiekę jest znacznie bogatszy od króla Kambodży.

Shatta Dament: Miłościwy Panie, w Ayutthayi dopytują się, kiedy przyjedziecie do stolicy, tkwić razem z armią na granicy z Malakką może okazać się ryzykowne.

Rama Thibodi III: Może właśnie moja obecność w Malakce przyczynia się do trwania ery pokoju, bo jak wiadomo nie lubię za bardzo wojować, przez takie wojny w konsekwencji zginął mój brat, a i ojcu trochę lat ubyło. Powiedz im, że będę siedział w Kedah ile będę uważał za stosowne. Zreferuj mi co dzieje się w świecie.

Shatta Dament: Chiny rozpoczynają kolejną wojnę z Mongołami i to można powiedzieć, jedna z najlepszych informacji dla naszego kraju. Z kolei w Japonii zapewne wybuchnie wojna domowa. Indie nadal w ogniu walk, nie widać końca zmagań, Delhi wciąż trzymają jako lenno Bengal, a ostatnio nawet wielkie Imperium Timura przeżywa kłopoty.

Rama Thibodi III: Interesy handlowe podupadają nam coraz bardziej. Szczególnie martwię się sytuacją w Japonii, bo tam mamy wielu kupców. Jak będą się musieli wynieść z Kioto, to gdzie ich usadowimy? Może w Kalikacie, ale tam z kolei jest wybitnie drogo. Pozostaje Pegu i Malakka, dwa najbliższe, ale i wrogie nam miejsca. Cieszy mnie wieść o chińskiej agresji na Mongołów, przez dwadzieścia lat powinniśmy mieć spokój z wpływami chińskimi w naszym regionie. To istotnie dobra wieść.

Shatta Dament: Kartografowie pragną poznać kilka nieznanych krajów na Płw. Indyjskim w okolicach Orissy i Bundelchandu.

Rama Thibodi III: Powiedz im, że póki nie uczynię miasta na Flores nie mają na co liczyć, zresztą mamy ważniejsze sprawy, wasalizacja Kambodży, tudzież Myanmaru, rozprawa z Malakką i tercetem na północy. Nie wiem czemu im tak zależy na tych odkryciach, przecież już odkryliśmy cały świat.

Shatta Dament: Uważają, że nasz kraj mógłby w ten sposób się rozwinąć.

Rama Thibodi III: Wątpię. Nie mogą to być duże kraje, gdyż słyszano by o nich szerzej. Niech zatem zapomną o dalszych podróżach do Indii. Wracaj do Ayutthayi, a ja udaje się na spoczynek (…)

W lutym dochodzi na dwór królewski w Ayutthayi niewesoła informacja o kolejnej utracie wpływów handlowych w pobliskim Pegu. Monarcha wpada w wielkie niezadowolenie, w pierwszej chwili grożąc wojną Malakce, gdyż to w wyniku jej intryg z targu w Pegu ubył nam kupiec, ale po chwili reflektuje się, mówiąc, że teraz najważniejsze jest założenie miasta na wyspie Flores. W marcu liczba mieszkańców przekracza już 700, dlatego też król wysyła kolejną grupę 100 kolonistów, którzy rozszerzają osadę po przybyciu na wyspę w lipcu. Monarcha godzi się też na kolejną odbudowę wpływów handlowych w Pegu, ale tym razem misja odzyskania pozycji handlowej na tym terenie kończy się fiaskiem.

Rozszerzenie kolonii na Flores – 11.VII.​

Dalsze kroki kanclerza Shatty Damenta w ramach zwasalizowania Królestwa Kambodży zbiegają się z wygaśnięciem królewskiego mariażu z tym krajem w dn. 5 września z chwilą śmierci ajuttańskiej księżniczki z rodu Shwe Gyanthi, Marayani Pasathipasa, będącej żoną kambodżańskiego królewicza An Napatai. Kanclerz postanawia działać bardzo szybko i zaprezentować owdowiałemu królewiczowi kilkunastoletnią Arajanę z rodu Mahong. Zrękowiny ogłoszone zostają już 29 września, a przez to stosunki ajuttańsko-kambodżańskie przeżywają swój ponowny renesans. Shatta Dament w przyszłym roku będzie próbował zwasalizować Kambodżę, udając się w drogę do Phnom Penh z bogatymi darami od króla Rama Thibodi III.

Odnowienie królewskiego mariażu z Kambodżą.

Ayutthaya na koniec roku 1495:

6 kupców, 6 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1495 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-13 lutego: intronizacja nowego króla Korei, Yon-sana, który z trudem utrzymuje pozory niezależności będąc tak blisko Chin i w dodatku mając wciąż ważną przysięgę lenną wobec cesarza Hongczi. Przyszłość Korei może okazać się zatem bardzo łatwa do przewidzenia.

-21 lutego: Królestwo Czampy odnawia mariaż z klanami Szan wzmacniając sojusz militarny między oboma krajami.


-1 marca: maharadża Bundelchandu, Malchan Singh po utracie stolicy, Khadżuraho jest zmuszony do podpisania pokoju z Królestwem Orissy na mocy którego oddaje prowincję Chota Nagpur wraz z miastem Dhanbad oraz płaci 8 tys. złotych rupii indyjskich. Jest to pokój separatystyczny, Orissa wciąż jest w stanie wojny z pozostałymi sojusznikami Bundelchandu: Mewarem, Gudżaratem, Bastarem i Berarem.

-20 kwietnia: cesarz chiński, Hongczi nie może żyć bez wojny jak się okazuje. Po zakończonych niedawno starciach z Tybetem i Japonią wypowiada teraz wojnę Wielkiemu Chanatowi Mongolskiemu. Chiny otrzymują wsparcie od Korei i Ordy Kazachskiej.

-25 kwietnia: Królestwo Lan Czang podobnie jak Czampa odnawia mariaż z klanami Szan. Tercet Szan-Lan Czang-Czampa wydaje się mocniejszy niż zwykle…

-fortyfikacje: zakończono rozbudowę murów w stolicy Cesarstwa Majapahit, Djanggali.


-destabilizacja w Imperium Timura: niedawno obrany sułtan, Mahmud ginie w niejasnych okolicznościach na wielkiej wojnie indyjskiej. Jego następca, Masud rządzi tylko kilka miesięcy, od lipca do października, kiedy to zostaje obalony, a kolejnym władcą tego ogromnego kraju zostaje Baj Sunkur. Obaj władcy, Masud i Baj Sunkur nie mają większych zdolności do rządzenia tak olbrzymim terytorium.


-13 lipca: Ise Shinkuro, niedawny mściciel, doprowadza do wrzenia społecznego w Japonii zdobywając zamek Odawara. Jest on w stanie sformować oddziały chłopskie od Nagasaki na Kiusiu po Sendai na Honsiu, zatem ryzyko rozpętania kolejnej wojny domowej jest bardzo wysokie. W listopadzie dochodzi do wybuchu pierwszego powstania chłopskiego w okolicach Edo, chłopi rozbijają niewielki oddział sił szoguna, usiłują zdobyć dawną stolicę Japonii, ale zostają w grudniu rozgromieni przez kolejną armię szoguna.

-powstania ludowe: chłopi usiłują też zdobyć Amber w Jodhpurze i miasto Nasik w enklawie bengalskiej w środkowych Indiach, ale zostają szybko rozgromieni przez siły porządkowe.

-wielka wojna indyjska: Bundelchand chcąc powetować sobie straty poniesione w wojnie z Orissą i potwierdzone niekorzystnym pokojem usiłuje zdobyć delhijski Allahabad co kończy się zdobyciem tego grodu w listopadzie. Wojska delhijskie, kaszmirskie i timurskie próbują natomiast zdobyć stolicę Mewaru – Chittor, ale ich atak zostaje powstrzymany przez wojska mewarskie. W grudniu oblężenie Chittoru zostaje zdjęte. Wciąż też trwa oblężenie Gwalioru przez Delhi i Imperium Timura, które to miasto znajduje się pod kontrolą wojsk bastarskich, sojuszników Mewaru i Bundelchandu.

-25 grudnia: nasi szpiedzy donoszą nam o kolejnej wojnie na krańcu świata: kupiecki Sułtanat Omanu przyłącza się do wojny przeciw krajowi o nazwie Maroko, sojusznikiem Omanu jest nieznane nam z położenia Państwo Mameluków. Podejrzewamy, że kraje te leżą gdzieś na zachodzie.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1496

Wojenna passa​

Angkor, 19 grudnia, pałac Khmer.

Z rozmowy między królem Rama Thibodi III a nowym kanclerzem, Shattą Damentem.

Rama Thibodi III: (…)od czasu kiedy wojska Dai Viet zdobyły Savannakhet mogę powiedzieć, że wynik wojny powinien usatysfakcjonować naszych sojuszników. Można stwierdzić, że nie będziemy znacząco się temu przeciwstawiać.

Shatta Dament: Wojna pokrzyżowała mi plany związane z wasalizacją Kambodży, gdyby można było jak najszybciej wyłączyć z wojny Lan Czang…

Herold Arjay: Przybył posłaniec od cesarza Dai Viet!

Nguyen Manh: Najmiłościwszy królu Ayutthayi! Cesarz Dai Viet, Le Thanh Tong pragnie Cię poinformować o zdobyciu szturmem największej fortecy i miasta wroga – Lan Czang! Przesyła zatem upominki z placu boju, a także głowę jednego z lanczańskich wodzów.

Rama Thibodi III: Przekażcie cesarzowi Dai Viet wyrazy uznania dla jego dzielnej armii i gwarancję, że traktat pokojowy jaki podpiszemy z Lan Czang uwzględni ich apetyty terytorialne względem miasta Savannakhet bądź nawet trwałej wasalizacji Lan Czang, jeśli takie będą zamiary waszego władcy. Cieszymy się wraz z Dai Viet, że stara się uzyskać wspólną granicę z Ayutthayą.

Po odejściu posłańca…

Shatta Dament: W ten sposób będziemy mogli bardziej trwale złączyć Dai Viet z naszym sojuszem, ale z drugiej strony może być też tak, że stracimy swoje dotychczasowe wpływy w Kambodży.

Rama Thibodi III: I dlatego Twoim zadaniem, kanclerzu będzie po zakończeniu wojny ubiec dyplomację Dai Viet i zmusić Kambodżę do przyjęcia naszego zwierzchnictwa. Mam nadzieję, że to samo uczynisz jeśli chodzi o Myanmar. Tu również postaraj się, aby ten kraj odzyskał Czin z rąk Czampy. Będzie to naszą kartą przetargową jeśli chodzi o złożoną przysięgę lenną przez władcę tego kraju.

Shatta Dament: Chwała i wielkość Ayutthayi jest moim obowiązkiem zatem mogę powiedzieć, że nie zawiodę Twego zaufania. Walki naszych sojuszników napawają entuzjazmem, myślę, że to początek końca tercetu Szan-Lan Czang-Czampa (…)

W styczniu monarcha wysłał 100 kolonistów na wyspę Flores, gdzie dotarli przy końcu kwietnia i dokonali rozszerzenia się osady, która liczy już ponad 900 mieszkańców. Niedługo zatem Ayutthaya spełni swoje marzenie o pierwszym mieście zbudowanym w kolonii.

Wciąż rozszerzająca się kolonia na Flores – 27.IV.​

22 marca Dai Viet po raz kolejny wciąga Ayutthayę w wir wojny, atakując Czampę, choć jak się później okazuje główne natarcie daivietskie idzie w kierunku Lan Czangu. Po stronie Dai Viet i Ayutthayi opowiadają się Myanmar i Kambodża, a po stronie napadniętej Czampy – Lan Czang i Szan. Król Rama Thibodi III wciąż przebywający pod Kedah na granicy z Malakką wraz z 4-tysięcznym oddziałem zbrojnych udaje się natychmiast do Ayutthayi, aby dokonać reorganizacji sił i połączyć się z drugą armią liczącą również ok. 4 tys. żołnierzy. Tymczasem sojusznik, Ayutthayi, Dai Viet rozpoczyna agresywne kroki wobec Lan Czang, kierując ponad 30-tysięczną armię wojowników na płd. część tego kraju i miasto Savannakhet. Armią Dai Viet dowodzi generał Hong Duc, najlepszy wódz tego narodu, cesarz Le Thanh Tong wydaje dyspozycje i rozkazy ze stolicy w Hanoi. Armia czampańska atakuje natomiast Kambodżańczyków pod Indrapurą i odnosi zwycięstwo. W maju rozpoczyna się oblężenie Savannakhet przez wojska Hong Duca, a 25-tys. armia kambodżańska rusza w stronę stolicy Lan Czangu o tej samej nazwie. Wcześniej pod Lan Czang ścierają się dwie armie, lanczańska i daivietska, z których lepsza okazuje się ta druga. Pod Czin oddziały myanmarskich wojowników zmuszają do ucieczki niewielką armię Czampy. 19 maja w granice Ayutthayi wkraczają oddziały szańskie i rozpoczynają oblężenie Chiengmai.

Rama Thibodi III dociera w czerwcu do Ayutthayi, łączy obydwie armie i rusza w kierunku na Chiengmai, by wykurzyć stamtąd oddziały Szan. W tym samym czasie Czampa rozpoczyna obleganie jednego z miast Kambodży, Indrapury. Druga armia myanmarska w bitwie pod stolicą Szan, Unmargasilą odnosi wielkie zwycięstwo i przystępuje do oblężenia wrogiego miasta. Lipiec przynosi dużo ważnych wieści: przede wszystkim oddziały szańskie nie są już w stanie zdobyć Chiengmai bez znaczących posiłków, co zmienia plany króla Ayutthayi, który z 8-tys. armią rusza w kierunku Indrapury, aby wspomóc obronę Kambodży przed Czampą. Armia Dai Viet, stacjonująca pod Lan Czang rozbija odsiecz lanczańską dla tego miasta. W sierpniu dochodzi do kolejnej bitwy pod Unmargasilą, która kończy się triumfem Myanmarczyków. We wrześniu armia ajuttańska postanawia rozprawić się z Czampańczykami oblegającymi kambodżańską Indrapurę, ale bitwa kończy się przegraną Rama Thibodi III, który wycofuje się w stronę Angkoru. Koniec roku jest jednak optymistyczny: 9 grudnia Dai Viet zdobywa Savannakhet za sprawą gen. Hong Duca, król Ayutthayi posyła do króla Lan Czangu z prośbą o przekazanie tego miasta Dai Viet, ale otrzymuje odpowiedź odmowną. Siedem dni później stolica Lan Czangu zostaje opanowana przez wojska daivietsko-kambodżańskie. Droga do zniszczenia Lan Czangu jest otwarta…

Marsz 8-tys. armii ajuttańskiej i bitwa pod Indrapurą.

Ayutthaya na koniec roku 1496:

6 kupców, 6 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1496 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-śmierć króla Lan Czangu, La Sene T’ai spowodowała raptowną zmianę polityki wewnętrznej tego kraju za panowania kolejnego władcy, Som-P’ou. Reformy miały być jednak szybko zarzucone wskutek wstąpienia w stan wojny z sojuszem Dai Viet-Ayutthaya-Myanmar-Kambodża…


-nowa dynastia w Atjeh: zgon ostatniego władcy z dynastii Ahmad i bezkrólewie wyniosło do władzy królewskiej szanowanego kanclerza Ali Mugajata, który przyjął tytuł szacha.

-1 stycznia: Królestwo Bantem, lennik Cesarstwa Majapahitu wypowiada wojnę Królestwu Brunei na wyspie Borneo. Do wojny po stronie Bantemu przystępuje rzecz jasna Majapahit, a Ayutthaya obawia się o swój punkt handlowy w Zat. Kuczing, który może być zagrożony z powodu ekspansji Majapahitu i Bantemu na Borneo.

-styczeń: wojska szoguna rozbiły kolejną armię powstańczą, tym razem w okolicach Nagasaki na wyspie Kiusiu. Wrzenie wśród chłopów utrzymuje się nadal.


-1 lutego: miasto Ahmadabad i okręg Gudżarat objęty rewoltą ludową postanowił wypowiedzieć posłuszeństwo Hajdarabadowi i przyłączyć się do Królestwa Mewaru, dzięki czemu kraj ten zyskał port nad Oceanem Indyjskim. Hajdarabad nie skorzysta z prawa do rewanżu, wszak Ahmadabad był enklawą, a pozycja sułtanatu już dawno znacząco osłabła w Indiach.

-luty: armia chłopska opanowała stolicę Sułtanatu Ahmadnagar o tej samej nazwie. Stało się tak wskutek fatalnie przeprowadzonej akcji mającej zmusić ludność tego miasta do wyzbycia się wiary hinduistycznej. Chłopi wywołali zrazu powstanie w jednym z miast Gudżaratu, Suracie, ale wkrótce zostali rozbici przez wojska tego kraju.

-13 czerwca: Sułtanat Delhi zawiera separatystyczny pokój z Sułtanatem Berar, na mocy którego ten ostatni godzi się wypłacić sumę 27 tys. złotych rupii indyjskich. Przeciwnikami Delhi nadal pozostają Bundelchand, Mewar, Bastar i Gudżarat.

-wojna chińsko-mongolska: oddziały cesarza Hongczi bez trudu zajmują pierwsze z mongolskich miast, Chachar, trwa ofensywa na dalsze tereny Mongolii.

-wielka wojna indyjska: Gwalior zostaje odzyskany przez wojska delhijskie wskutek oblężenia miasta przy udziale wojsk timurskich; jedno z miast delhijskich – Allahabad pozostaje nadal w ręku Bundelchandu; Delhi i Imperium Timura usiłują zdobyć stolicę Mewaru – Chittor i ten teren jest głównie areną zmagań w tym roku.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1497

Zwycięstwa sojuszników​

Ayutthaya, 6 września, pałac królewski.

Z rozmowy między królem Rama Thibodi III a nowym kanclerzem, Shattą Damentem.

Rama Thibodi III: (…)sytuacja w chwili obecnej zmieniła się na naszą niekorzyść. Bałamutni Myanmarczycy podpisali separatystyczny pokój z Czampą, odzyskali Czin i mają w nosie dalsze użeranie się z Szanem, który teraz skieruje swoje siły z powrotem na nasze Chiengmai.

Shatta Dament: Jednak dzięki tej wojnie nasze więzi z sojusznikami zacieśniły się coraz bardziej.

Rama Thibodi III: Istotnie i jest to jedyny plus tej całej kampanii. Teraz, gdy wybuchnie wojna z Malakką i Pegu posiłki z Dai Viet będą docierać drogą lądową, nie zaś morską, co oznacza, że będziemy w stanie lepiej sobie poradzić z tymi dwoma krajami. Po drugie, najważniejszym państwem tego północnego tercetu była Czampa, a utraciwszy wspólną granicę z Lan Czangiem znajduje się obecnie w izolacji.

Shatta Dament: Myślę, że zawarcie pokoju z Czampą bez aneksji i kontrybucji byłoby dla nas teraz najwłaściwsze.

Rama Thibodi III: I ja tak uważam, bo utraciliśmy wskutek tych wcześniejszych rozejmów wszelkie profity wynikające z sukcesów Myanmaru i Dai Viet, a na dodatek Kambodża utraciła kontrolę nad Indrapurą. Trzeba wytłumaczyć Czampie, że lada chwila czeka ją ofensywa Dai Viet, a oni ostatnio nie przegrywają żadnych starć.

Shatta Dament: Jestem jeszcze dzisiaj gotowy pojechać do Phnom Penh, a stamtąd pod Indrapurę jako poseł Ayutthayi do władcy Czampy.

Rama Thibodi III: Udasz się tam natychmiast i będziesz tak długo apelował do sumienia i rozumu Czampy, aż w końcu zrozumie, że dalsza walka skończy się jej rozbiorem. Chciałbym oczywiście aby Kambodża przejęła port w Oc Eo w delcie Mekongu, ale prędzej to Dai Viet uzyska profity kosztem Czampy, a lepiej aby ten kraj nie rozwinął się zbytnio przy naszej pomocy dyplomatycznej. Chodzi wszakże o przyszłość. Więc dlatego będziesz prosił o rozejm bez żadnych warunków wstępnych.

Shatta Dament: Czy wasza wola podróży na Flores jest nadal podtrzymywana?

Rama Thibodi III: Jeśli uda nam się zakończyć wojnę z Czampą jeszcze w tym roku, popłynę tam i sam zobaczę jakie to ajuttańskie miasto powstało za Wielką Wodą (…)

W styczniu król postanawia edyktem wydanym z Angkor (Kambodża) wysłać z Ayutthayi grupę ostatnich 100 kolonistów chętnych do udania się na Flores. 17 kwietnia nadchodzi radosna wiadomość o przekształceniu osady w pełnoprawne miasto. Wszyscy oczekują teraz wizyty króla, który ma wyznaczyć jeden z rodów w tym mieście do pełnienia funkcji rządcy podatkowego. Monarcha zapowiedział swoją wizytę za rok, o ile sytuacja w kraju nie będzie wymagała jego obecności. W przeciwnym wypadku jego przedstawicielem będzie kanclerz Shatta Dament.

Narodziny miasta Flores – 17.IV.​

Dobry humor władcy psują doniesienia handlowe, a w nich aż roi się od komplikacji naszych kupców. W lutym Mandżurowie zmuszają do opuszczenia Pekinu jednego z ajuttańskich handlowców, a w Pegu nasz kupiec zostaje wyparty przez konkurencję pochodzącą z Szan. Monarcha przeciwdziała temu wysyłając kupców do Pekinu i Pegu, ale odzyskanie pozycji na rynku udaje się tylko temu, który udał się do Pegu.

Początek roku na wojnie z Czampą to przede wszystkim rozpoczęcie ponownego marszu wojsk ajuttańskich na czele z królem w stronę kontrolowanej przez Czampę – Indrapury. Władca wysyła kanclerza Damenta w kierunku Lan Czangu, który dostaje się do króla tego kraju i on godzi się na oddanie prowincji Savannakhet – Królestwu Dai Viet (11.I.). W ten sposób powstaje wspólna granica daivietsko-ajuttańska i jeszcze lepszego zespolenia sił kwartetu Myanmar-Ayutthaya-Dai Viet-Kambodża. W styczniu Czampa proponuje Ayutthayi zapłatę w wysokości 16 tys. złotych rupii indochińskich za zakończenie wojny, ale kanclerz Shatta Dament odrzuca tą propozycję. W lutym dochodzi do kolejnej bitwy pod Indrapurą, ale król Rama Thibodi III ponosi w niej po raz kolejny klęskę i wycofuje się do Angkor. W międzyczasie 18-tysięczna armia kambodżańska wyrusza z ziem Lan Czangu w stronę Phnom Penh i być może to ona rozpocznie walkę o odzyskanie Indrapury. Wojska myanmarskie zdobywają w owym czasie stolicę Szan – Unmargasilę i zyskują w ten sposób nowy atut dla swojego sojuszu.

Szan, które utraciło swoją stolicę wysyła swoich posłów do Ayutthayi z bezczelnymi żądaniami kontrybucji w wysokości 12 tys. rupii, które oczywiście zostają odrzucone. W marcu ostatecznie pada Indrapura pod naporem wojsk Czampy. Oddziały szańskie wycofane spod Unmargasili ewakuują się do Myitkyiny w prowincji Kaczin. Wojska czampańskie próbują rozwinąć ofensywę na Savannakhet, ale zostają odrzucone przez Dai Viet w kwietniu. Armia ajuttańska również zostaje wycofana z granic Kambodży w stronę Ayutthayi, aby sformować nowe oddziały. W czerwcu Myanmarczycy zdobywają enklawę Czampy – Czin, w związku z tym kanclerz Shatta Dament wyrusza z misją pod Indrapurę w nadziei na oddanie Czin Myanmarowi, ale władca Czampy odrzuca ten pomysł. W międzyczasie Szan po raz kolei ponawia żądania do zapłacenia 8 tys. rupii, ale posłowie tego kraju zostają natychmiast odprawieni z kwitkiem. W lipcu zostaje sformowany oddział tysiąca zbrojnych, a oddziały myanmarskie ruszają na Myitkyinę, ostatniego miasta pod kontrolą Szan. Posłowie szańscy nie rezygnują z planu upokorzenia Ayutthayi, żądając obecnie aż 40 tys. rupii, zostają odprawieni z dworu Rama Thibodi III. 17 sierpnia dochodzi nieoczekiwanie do podpisania separatystycznego pokoju między Myanmarem i Czampą wskutek którego Myanmar odzyskuje kontrolę nad Czin i otrzymuje kontrybucję w wysokości 16 tys. złotych rupii indyjskich.

Odejście Myanmaru z wojny komplikuje trochę plany Ayutthayi. Spodziewać się ona może obecnie najazdu wojsk szańskich na swoje północne tereny i miasto Chiengmai. We wrześniu rusza ofensywa sił Dai Viet kierowanych przez gen. Hong Duca w kierunku Widżaji w płn. części Czampy. Bitwa kończy się zwycięstwem Dai Viet, a główne siły Czampy zostają rozbite. Król Rama Thibodi III postanawia udać się na północ, aby powstrzymać niechybną agresję Szan, w międzyczasie Dai Viet zwycięża Czampańczyków pod Savannakhet. W listopadzie w granice Ayutthayi wchodzą wojska Szan i od razu rozpoczynają oblężenie Chiengmai. Kanclerz Shatta Dament próbuje jeszcze raz poprosić Czampę o zawieszenie broni – tym razem się udaje, 1 grudnia zakończono ten konflikt, który można zapisać na konto sukcesów ajuttańskiej dyplomacji.

Płw. Indochiński po wojnie dwuletniej (1496-1497): Dai Viet uzyskał prowincję Takek wraz z miastem Savannakhet, a Myanmar odzyskał miasto i okręg Czin. Tym samym kwartet Myanmar-Ayutthaya-Dai Viet-Kambodża rozbił łączność terytorialną tercetu Szan-Lan Czang-Czampa. Kolejna wojna, która wybuchnie w tym regionie między tymi sojuszami może okazać się decydującą.​

Ayutthaya na koniec roku 1497:

6 kupców, 6 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1497 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-Mohammad Szah wraca do władzy w Emiracie Kaszmir, państwie lennym Sułtanatu Delhi. Jego kolejne panowanie jest niestety wypełnione walką z ugrupowaniem obalonego przeciwnika, Fatha i kraj wskutek tych waśni nie zyskuje żadnych profitów, przeciwnie pogrąża się coraz bardziej w chaosie. Jako, że do Kaszmiru należy wyspa Kaczczh blisko Gudżaratu, Mohammad Szah słusznie podejrzewa, że ukrywa się tam jego oponent.


-4 marca: tego dnia umiera cesarz Dai Viet, Le Thanh Tong, który zdołał jednak przed śmiercią otrzymać prezent od dyplomacji ajuttańskiej, która uzyskała dla jego kraju wspólną granicę z Ayutthayą i Kambodżą za sprawą przejęcia miasta Savannakhet i okręgu Takek. Nowy cesarz, Le Hien Tong nie ma nadzwyczajnych zdolności do rządzenia krajem, ale w zamian posiada wybitnych generałów jak np. Hong Duc.


-2 kwietnia: intronizacja nowego maharadży Orissy, Prataprudry. Nowy władca przejawia wielkie zdolności dyplomatyczne mogące zaowocować dominacją Orissy w środkowych Indiach. Ostatnie zwycięstwa militarne z Bundelchandem i przejęcie regionu Chota Nagpur mogą być jej początkiem.

-wielka wojna indyjska: oddziały timursko-delhijskie doprowadzają do zdobycia stolicy Mewaru – Chittor w sierpniu. Skutek tego wydarzenia miał dalekosiężne znaczenie, ponieważ spowodował podpisywanie kolejnych rozejmów. 16 września Królestwo Bastar podpisało separatystyczny pokój z Delhi, płacąc sułtanatowi 27 tys. złotych rupii indyjskich. 5 października będący ostatnio w odwrocie Mewar decyduje się na podpisanie rozejmu z groźnym Imperium Timura, płacąc temu krajowi aż 132 tys. dirhamów. W niczym to jednak nie zmienia faktu, że Mewar jest nadal w stanie wojny z Delhi. Przy końcu roku wojska delhijskie odzyskują kontrolę nad Allahabadem i rozpoczynają oblężenie kolejnego miasta Mewaru – Barody.


-wojna na Borneo: flota Brunei musiała ponieść zapewne wielką klęskę od połączonych sił majapahicko-bantemskich skoro oddziały cesarza Majapahitu dokonały desantu w Zat. Brunei i rozpoczęły obleganie stolicy tego kraju, Bandar Seri Begawan. Miasto pada w grudniu, Brunei zapewne skończy jako wasal Majapahitu o ile nie gorzej.

-wojna chińsko-mongolska: oddziały cesarskie zdobywają kolejne miasto mongolskie – Setsen i posuwają się w głąb tego kraju. Na tym wiedza o tym konflikcie się kończy – to kres informacji z powodu braku lepszej mapy.

-powstanie chłopskie w okolicach Nagasaki przeciw władzy szoguna, który ogłosił się cesarzem (Ashikaga Yoshizumi) kończy się klęską. W Japonii jednakże nadal trwa stan pewnej tymczasowości…


-1 listopada: Baj Sunkur, władca rozległego Imperium Timura zostaje odsunięty od władzy w tym kraju przez młodego i zdolnego dowódcę armii timurskiej, Babera. Nowy władca ma wszelkie predyspozycje, aby znacząco przekształcić państwo, choć o jego talentach jeszcze nikt się nie przekonał…​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1498

Wizyta na Flores​

Flores, 6 września, Dom Ojców Założycieli.

Z rozmowy między królem Rama Thibodi III a przedstawicielem władzy Ayutthayi na Flores, Sri Mahajangiem Rai

Rama Thibodi III: (…)widać trzeba było wiele czasu, aby nareszcie cieszyć się miastem na tej wyspie, moi przodkowie starali się jak mogli, ale to ja dokończyłem dzieła przemian na tym terenie.

Sri Mahajang Rai: Miłościwy Panie, mamy jeszcze wciąż wiele potrzeb. Dookoła mamy dzikie plemiona, które mogą zagrozić naszemu władztwu na wyspie. Chcielibyśmy, abyś pozwolił nam na utrzymanie pewnej ilości żołnierzy w mieście dla ochrony, bądź wysupłał z budżetu królewskiego odpowiednią sumę na wybudowanie murów obronnych.

Rama Thibodi III: Na tą chwilą mogę wam obiecać moją zgodę na sformowanie niewielkiego oddziału zbrojnych i zbudowanie jednego małego okrętu wojennego dla ochrony od piratów. Ayutthaya musi teraz odbudować relacje z sąsiadami, a przede wszystkim powrócić na należyte miejsce na rynkach handlowych, bo od tego zależy na ile tak naprawdę będzie nas stać w przyszłych latach egzystencji.

Sri Mahajang Rai: Kilku naszych zdolnych, młodych rybaków nie boi się mimo zagrożenia ze strony piratów, wędrować na nieznane akweny. Powiadają później, że widzieli nieznane im ludy, budowle. Może i tu dałoby się okazać zainteresowanie ich pasją?

Rama Thibodi III: Nie wiem czy macie aktualną mapę naszych odkryć, ale tak naprawdę nie ma już czego odkrywać, nasi kartografowie sugerują, że to co mamy to świat od jednego kresu po drugi z pewnymi wyjątkami po drodze. Nie chce w tym przypadku obiecywać danych sum na eksplorację nieznanego lądu i akwenów, ale może za 10-20 lat okaże się, że istotnie nasz kraj potrzebuje dowiedzenia się, co tak naprawdę istnieje na wyspach na północ od Flores.

Sri Mahajang Rai: Jeden z rybaków powiedział mi ostatnio, że kiedy zastała go burza, to jego statek zawędrował do nieznanej zatoki, a kiedy wyszedł na ląd uzupełnić zapasy, to był zdziwiony, że ciągle nie widzi morza po drugiej stronie.

Rama Thibodi III: Być może jest to po prostu jedna z większych wysp, jakich mnóstwo na tym obszarze. A z drugiej strony może też i fantazja tego rybaka.

Sri Mahajang Rai: Kiedy możemy spodziewać się waszej kolejnej wizyty na wyspie?

Rama Thibodi III: Na pewno jeszcze raz tu się pojawię, aby zobaczyć jak rozwija się to piękne miasto. Nie martwcie się też o Sumbawę, istnieją tam wprawdzie tubylcy, ale jeśli zagrożą naszym kupcom, postaram się tam wysłać ekspedycję wojskową (…)

W styczniu armia królewska dotarła spod Chiengmai do Ayutthayi, a w międzyczasie flota dotarła z Ligor do stołecznego portu. W stolicy wydzielono 1000-osobowy oddział zbrojnych, gwardii przybocznej króla, który wsiadł na okręt wojenny „Intaradża”, któremu towarzyszyły inne, mniejsze okręty. Podróż rozpoczęła się w lutym, a zakończyła na początku lipca, kiedy to ujrzano w końcu wyspę Flores.

Z mowy królewskiej wygłoszonej w dn. 16 lipca:

(…)Ludu miasta Flores! Po przeszło 56 latach od założenia punktu handlowego na tej wyspie możemy w końcu świętować założenie miasta, tak potrzebnego Ayutthayi dla podkreślenia jej prestiżu jako wschodzącej potęgi kolonialnej świata! Przybyłem tu po to, aby zobaczyć owe wspaniałości jakie są dziełem rąk ludzkich i świadczą o rozwoju cywilizacji ajuttańskiej na krańcu świata, ale również dlatego by uczynić jeden ród na wyspie odpowiedzialny za bezpieczeństwo mieszkańców i posłuszeństwo wobec Ojczyzny. W tym dniu mianuje ród Mahajang Rai jako dziedziców funkcji rządcy podatkowego w mieście i na wyspie Flores. Ufam, że będą spełniać swoje obowiązki bez żadnej skargi i żalu dla lepszego rozkwitu tego terytorium (…)

Wizyta króla Rama Thibodi III na Flores (VII-IX.).​

W kraju tymczasem króla zastępował kanclerz Shatta Dament, który w kwietniu otrzymał smutną informację o śmierci Rai Chaokraya, królowej-wdowy po brunejskim królu Sulejmanie. Sytuacja w tym kraju ostatnio się bardzo pogorszyła z racji majapahickiej agresji. Ayutthaya nie będzie zatem zawierała kolejnego królewskiego mariażu z Brunei do czasu zakończenia konfliktu na Borneo. W sierpniu kanclerz postanowił wysłać kupca do Kioto, ale miesiąc później okazało się, że wyprawa handlowa zakończyła się fiaskiem, kupiec przepadł gdzieś po drodze. Przy końcu roku, kanclerz postanawia z racji utrzymywania bardzo dobrych stosunków z Myanmarem, zapytać osobę monarchy tego kraju, Minhkaunga II o możliwość przyjęcia zwierzchnictwa Ayutthayi. Wysyła w tym celu na dwór do Awy wicekanclerza Aphri Ramę. 5 grudnia odbywa się owa audiencja u króla Myanmaru, ale Minhkaung II z miejsca odrzuca propozycję ajuttańską.

Nieudana wasalizacja Myanmaru.​

Tymczasem wyprawa królewska z Flores do Ayutthayi dobiega już końca i z początkiem przyszłego roku dotrze ona do stołecznego portu…

Ayutthaya na koniec roku 1498:

6 kupców, 6 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1498 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-rządy Mohammada Szaha w Emiracie Kaszmir obalone po raz kolejny! Jego główny oponent, Fath Szah, wydostawszy się z wyspy Kaczczh, zebrał grupę zwolenników i uderzył na stolicę, pozbawiając władzy Mohammada Szaha. Tym samym wojna domowa w Kaszmirze trwa w najlepsze, a i Mohammad Szah nie powiedział jeszcze ostatniego słowa.


-cesarz Dai Viet, Le Hien Tong postanawia rozbudować fortyfikacje obronne w dwóch miastach, na północy w Hajfongu i na południu w Hue. Czyżby bał się reakcji chińskiej na swoje ostatnie podboje, bądź uważał, że Czampa rychło zerwie rozejm, chcąc przywrócić wspólną granicę z Lan Czang? Inna sprawa, że zbudowanie fortyfikacji musiało kosztować ponad 400 tys. złotych rupii indyjskich co dowodzi dobrej sytuacji ekonomicznej tego kraju albo też z drugiej strony wzięcia pożyczek.

-wielka wojna indyjska: wojska delhijskie próbowały zdobyć stolicę Bundelchandu – Khadżuraho na przełomie marca i kwietnia, ale szybko zostały przepędzone. Delhi powodzi się jednak na terytorium Mewaru, gdzie drugie miasto – Baroda znajduje się pod okupacją sułtanatu od lipca. We wrześniu wojska delhijskie postanawiają zdobyć Rajkot – stolicę Gudżaratu, opanowaną do tej pory przez powstańców chłopskich. Wyraźnie zatem rysuje się przewaga Sułtanatu Delhi w tej wojnie, wyeliminowanie Mewaru i Gudżaratu z walki powinno ją zakończyć.

-wojna na Borneo: wojska majapahickie postanawiają po zdobyciu Bandar Seri Begawan, stolicy Brunei ruszyć na wschód w kierunku ostatniego dużego grodu tego kraju – Sabah. Jednakże bitwa rozegrana w maju kończy się klęską Majapahitu.


-21 lipca: III cenzor Korei, Kim Il-son ośmielił się w swych pismach krytykować królewskich urzędników oraz osobę króla Yon-sana. W konsekwencji swoich czynów został wydalony z kraju i udał się na emigrację na dwór cesarski do Pekinu. Wydarzenie to przeszło do historii Korei jako Pierwsza Banicja Literacka.

-listopad: wojska Imperium Timura radzą sobie z opanowaniem rebelii w Heracie, powstałej po intronizacji nowego władcy Babera w XI.1497 r. Mniej więcej rok po tym wydarzeniu Herat jest znowu kwitnącym miastem, pozbawionym obecności niebezpiecznych buntowników.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1499

Nowe założenia​

Ayutthaya, 24 stycznia, pałac królewski.

Z rozmowy między królem Rama Thibodi III a kanclerzem Shatta Damentem.

Rama Thibodi III: (…)stosunki z Myanmarem i Kambodżą muszą być utrzymane na bardzo przyjacielskich warunkach, inaczej Twoje plany odnośnie uzyskania lenn rozsypią się jak domki z kart. Mając moje pełnomocnictwa, nie myślałem, że odważysz się wysłać na dwór do stolicy Myanmaru – Awy niedoświadczonego wicekanclerza. Przez to głównie Twoja robota poszła na marne ale i co najważniejsze osłabiony został prestiż kraju.

Shatta Dament: Chciałem uczynić Waszej Królewskiej Mości prezent po waszym powrocie z Flores, ale niestety się nie udało.

Rama Thibodi III: Dobrze, że Myanmar nie wycofał się z sojuszu wskutek odmowy bycia naszym lennem, to jedyny plus całej tej gmatwaniny.

Shatta Dament: Apeluję po raz kolejny o ponowne otwarcie szkoły dyplomatów w stolicy, będzie to miało o tyle znaczenie, że w przyszłości nasz kraj będzie mógł lepiej rozwinąć dyplomację, a z czasem również użyć jej w znanych celach.

Rama Thibodi III: Mój wczorajszy edykt dla szlachty wydany zaraz po powrocie z Flores jest tego pierwszym przejawem, waszą prośbę pamiętam i obiecuję, że również mi zależy na naszych przyszłych, zdolnych dyplomatach.

Shatta Dament: Panie, pozycja handlu w naszym kraju bardzo osłabła. Wczoraj prześledziłem archiwa i wynika z nich jednoznacznie, że jeszcze 20 lat temu wyglądało to zupełnie inaczej. Pewnikiem jest oczywiście to, że było taniej niż teraz, ale kraj z lepszym skutkiem wyciągał zyski z handlu. Aktualnie mimo wielu centrów targowych mamy niewiele powodów do radości.

Rama Thibodi III: Jako, że mamy podpisane porozumienie handlowe z Vijayanagarem, które obowiązuje już od ponad 8 lat, to co roku będę podpisywał pozwolenia dla kupców udających się do Kalikatu. Targ ten w małym stopniu ustępuje Delhi, ale jest za to mniej znany i tu tkwi nasza szansa na jego zdominowanie.

Shatta Dament: Tym sposobem będziemy mogli dość szybko podnieść dochody naszego Królestwa(…)

Król po powrocie z wyspy Flores obdarzył przywilejami grono możnych ajuttańskich czym wzmocnił rolę arystokracji w kraju. Reforma zwana potocznie „edyktem dla szlachty” (23.I.) ma wg namów kanclerza Damenta sprawić, by już niedługo uruchomić nieczynną szkołę dla dyplomatów w stolicy i tym samym spowodować, aby prestiż Ayutthayi znacząco wzrósł wskutek przejęcia kontroli nad Myanmarem i Kambodżą. Jednak jeszcze wiele wody upłynie zanim te wspaniałe wydarzenia nadejdą.

Zmiana na korzyść arystokracji w polityce wewnętrznej.​

W marcu wysłano tytułem „ofensywy kupieckiej” handlowców do Pegu, Pekinu, Kioto i Delhi. Ale udało się tylko temu, który dotarł do Pegu. Kupiec wysłany do Chin przepadł gdzieś po drodze, a dwaj inni, którzy udali się do Kioto i Delhi, powstrzymali wprawdzie wpływy chińskie i orissyjskie, ale sami również przepadli w tej swoistej wojnie kupców. Król przyjął też raport głównego ministra finansów kraju, Krashana Arjangani, który ze smutkiem stwierdził, że jego program wzmocnienia fortyfikacji w kraju i budowy fortyfikacji w kolonii nie jest w ogóle realizowany, chociaż rozumie tego przyczynę, jako, że koszt powiększenia fortyfikacji na terenie Ayutthayi i to w jednym mieście wynosi aż 271 tys. złotych rupii indochińskich, a żeby rozbudować fortyfikacje w głównych miastach kraju i kolonii potrzeba niebotycznej wręcz sumy 2,8 mln rupii. Min. finansów apeluje więc do króla o odkładanie sumy pieniędzy na rozbudowanie fortyfikacji chociaż tylko w stolicy kraju. Zwraca też uwagę na rosnącą inflację, która z roku na rok powoduje drożyznę.

Do króla dotarła z Flores informacja o zakończeniu rozbudowywania budynku rządcy podatkowego w mieście oraz pierwsze skrzynie z zebranymi podatkami i profitami w postaci wydobytej miedzi. W tym roku na tej wyspie sformowano oddział straży lokalnej, który ma za zadanie chronić bezpieczeństwa mieszkańców.

Okolice miasta Flores to liczne kopalnie miedzi, a wraz ze wzrostem liczby ludności powinny poprawić się i profity z podatków.

​

Bilans osiemdziesięciolecia​

Mija osiemdziesiąt lat od opisywania dziejów Ayutthayi. Warto przypomnieć jej najważniejsze osiągnięcia w skrócie: ​

-dochód narodowy rocznie: 13,9 tys. złotych rupii indochińskich (w 1489 – 15 tys.).
-10 prowincji pod kontrolą (w 1419: pięć).
-sojusz z Kambodżą, Dai Viet i Myanmarem.
-mariaże z Myanmarem, Kambodżą, Japonią, Bastarem i Vijayanagarem.
-możliwość rozbudowania fortec w dziesięciu głównych miastach Ayutthayi (całkowity koszt przekracza 2,5 miliona złotych rupii indochińskich: dokładnie 2 845 000).
-miasto Suvarnagrama letnią stolicą kraju (od 1470 r.).
-odkrycia kartografów na Płw. Indyjskim i w Azji Centralnej oraz w Indochinach.
-przekształcenie kolonii na wyspie Flores w miasto kolonialne (od 1497 r.).
-wojska lądowe (2 stopień rozwoju); król Rama Thibodi III na czele armii (od 1492 r.).
-flota morska (2 stopień rozwoju)
-wojna dwuletnia (1496-1497) – zakończona uzyskaniem ziem dla sojuszników Ayutthayi, Myanmaru i Dai Viet kosztem Czampy i Lan Czang.
- 5 kupców w Pegu – dochód: 17,7 tys. złotych rupii indochińskich (w 1489: czterech kupców).
- 4 kupców w Kioto – dochód: 5,2 tys. jenów (w 1489: czterech kupców).
- 1 kupiec w Pekinie – dochód: 3,8 tys. liangów (w 1489: dwóch kupców).
- 1 kupiec na Hajnan – dochód: 3,6 tys. liangów (w 1489: jeden kupiec).
- 1 kupiec w Kalikacie – dochód: 3,7 tys. złotych rupii indyjskich (w 1489: bez kupców).
-inflacja – 8,8% (w 1489: 7,8%).
-porozumienie handlowe z Delhi i Vijayanagarem (utrzymane w mocy).
-przemarsz wojsk przez Brunei, Czampę, Myanmar i Kambodżę (utrzymane w mocy).
-punkt handlowy 6. stopnia w Zatoce Madras na Płw. Indyjskim.
-punkt handlowy 6. stopnia w Zatoce Kuczing na Borneo.
-punkt handlowy 6. stopnia na wyspie Sumbawa.
-punkt handlowy 1. stopnia w Yanam na wybrzeżu Koromandelsko-Orissyjskim na Płw. Indyjskim.

Porażki dyplomatyczno-gospodarcze​

-nieudane próby umieszczenia kupców w Delhi (trzykrotnie), Pekinie (dwukrotnie), Pegu (dwukrotnie), Kioto (dwukrotnie) i Samarkandzie (raz).
-nieodzyskanie wpływów handlowych w Delhi, Malakce i Szanghaju.
-brak starań o uzyskanie profitów handlowych w Maskacie, Malakce i Szanghaju.
-odmowa Kambodży i Myanmaru na przyjęcie przysięgi lennej na wierność Ayutthayi.
-brak zgody Atjeh na przyłączenie się do sojuszu z Ayutthayą.

Porównanie światowe​

Militaria – 1489
1.Imperium Osmańskie – 491 pkt, 2.Królestwo Aragonii – 210, 3.Królestwo Węgier – 189, 4.Wielki Chanat Mongolski – 183, 5.Królestwo Anglii – 181, 5.Wielkie Księstwo Moskiewskie – 181, 5.Królestwo Hiszpanii – 181… …Królestwo Ayutthayi – 43.
Militaria – 1499
1.Imperium Osmańskie – 524 pkt, 2.Królestwo Aragonii – 226, 3.Królestwo Anglii – 222, 4.Wielkie Księstwo Moskiewskie – 209, 5.Królestwo Hiszpanii – 208, 6.Wielki Chanat Mongolski – 166, 7.Imperium Timura – 158… …Królestwo Ayutthayi – 43.

Ekonomia – 1489
1.Cesarstwo Chin – 368 pkt, 2.Królestwo Portugalii – 263, 3.Republika Genui – 162, 4.Królestwo Anglii – 134, 4.Imperium Vijayanagaru – 134, 6.Sułtanat Bengalu – 133, 7.Republika Wenecji – 123… …Królestwo Ayutthayi – 45.
Ekonomia – 1499
1.Cesarstwo Chin – 427 pkt, 2.Królestwo Portugalii – 314, 3.Republika Genui – 183, 4.Imperium Vijayanagaru – 149, 5.Sułtanat Bengalu – 148, 6.Królestwo Anglii – 145, 7.Republika Wenecji – 139… …Królestwo Ayutthayi – 50.

Dyplomacja – 1489
1.Sułtanat Zanj – 185 pkt, 2.Księstwo Hesji – 174, 3.Państwo Wagadugu – 161, 4.Królestwo Ayutthayi – 158, 5.Księstwo Mediolanu – 149, 6.Cesarstwo Majapahit – 143, 7.Sułtanat Delhi – 132.
Dyplomacja – 1499
1.Księstwo Hesji – 204 pkt, 2.Sułtanat Zanj – 191, 3.Państwo Wagadugu – 184, 4.Królestwo Ayutthayi – 171, 5.Cesarstwo Majapahit – 155, 6.Księstwo Münster – 154, 7.Księstwo Mediolanu – 152.

Klasyfikacja łączna – 1489
1.Imperium Osmańskie – 648 pkt, 2.Królestwo Anglii – 427, 3.Cesarstwo Chin – 332, 4.Królestwo Aragonii – 315, 5.Królestwo Węgier – 313, 6.Królestwo Portugalii – 300, 7.Sułtanat Delhi – 291… …17.Królestwo Ayutthayi – 246.
Klasyfikacja łączna – 1499
1.Imperium Osmańskie – 686 pkt, 2.Królestwo Anglii – 485, 3.Cesarstwo Chin – 425, 4.Królestwo Portugalii – 366, 5.Królestwo Hiszpanii – 354, 6.Wielkie Księstwo Moskiewskie – 346, 7.Królestwo Aragonii – 341… …18.Królestwo Ayutthayi – 264.

Ayutthaya na koniec roku 1499:

5 kupców, 6 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1499 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-frakcja Mohammada Szacha w Emiracie Kaszmiru zdobyła władzę po raz trzeci, usuwając z tronu opozycję z Fath Szachem na czele. Tym samym w Kaszmirze daleko od ustabilizowania rządów, a i prestiż kraju podupada coraz bardziej.


-szyicki sułtan Omanu, Ahmad umiera z nieznanych przyczyn, a jego następcą staje się Abul Hasan, zdolny dyplomata i dowódca wojskowy. Wciąż mamy mało informacji o tym kraju, aby wiedzieć jaką tak naprawdę reprezentuje siłę militarną. Oman jest za to na pewno potęgą handlową z racji posiadanego dużego targu, więc pewnie ma i rozwinięte siły morskie.

-29 stycznia: cesarz Japonii, Ashikaga Yoshizumi po raz kolejny wypowiada wojnę Korei, chcąc rozszerzyć swoje władztwo na tym terenie. Korzysta zatem z okazji zajęcia się Mongolią przez Chiny – sojuszników Korei i uderza ze zdwojoną mocą na zaskoczonych Koreańczyków. Po stronie Korei obok Chin do wojny przeciw Japonii przystępuje również Orda Kazachska.

-wielka wojna indyjska: wojska gudżarackie powstrzymują na początku roku delhijskie oblężenie swojej stolicy – Rajkotu, mimo, że znajduje się ona nadal w ręku chłopskich buntowników. Sikandar Szach, sułtan delhijski rozpoczyna zatem penetrację dalszych terenów Bundelchandu, próbując oblegać Bhopal na zachodzie tego kraju. W maju wojska bundelchandzkie przeganiają ich jednak spod tego miasta. W sierpniu ocalałe siły mewarskie próbują odbić Barodę na południu, zajętą rok wcześniej przez Delhi.

-powstania ludowe: dwukrotnie wybuchają one w niespokojnej Japonii – gdzie pierwsze z nich pod Sendai na płn. Honsiu w maju zostaje szybko stłumione przez wojska cesarskie, a drugie w okolicach Nagasaki (listopad) powoduje oblężenie tego miasta przez oddziały chłopskie.

-czerwiec/lipiec: rozpoczęcie oblężenia Gwangju w Korei przez wojska koreańsko-chińskie po zwycięskiej batalii z Japończykami.


-1 lipca: nieoczekiwanie Mongołowie podpisują upokarzający pokój z Chinami w Urdze na mocy którego oddają oni Chińczykom – prowincje Aigun, Sain Noyan i Chachar. Spektakularne zwycięstwo Chin pozwoli im teraz poświęcić czas na zmagania z ich kolejnym wrogiem – Japonią.


-1 sierpnia: frakcja Babera w Imperium Timura odsunięta od tronu na korzyść ugrupowania wojskowego, któremu przewodzi Ali. Wojna domowa, która może rozgorzeć w tym państwie przyczynić się może tylko do jego rozkładu. Czyżby zatem powtarzał się wariant kaszmirski? Być może. Baber ma jeszcze wiele w sobie ambicji, aby powrócić na tron…

-wojna na Borneo: wojska majapahickie przełamały w końcu opór Brunejczyków i rozpoczęły w sierpniu obleganie miasta Sabah na północy tej wyspy. Dla Brunei to narodowa tragedia, dla Ayutthayi utrata przyjaznego kraju w tym regionie.

-1 grudnia: zawieszenie broni (biały pokój) między Orissą a Mewarem, Bastarem, Gudżaratem i Berarem oznacza, że wygasł lokalny konflikt w środkowych Indiach.

-5 grudnia: Królestwo Bundelchandu odbudowuje swoje stosunki z niedawnym wrogiem, Orissą proponując mariaż. Propozycja zostaje przyjęta przez maharadżę Prataprudrę.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1500

Niebezpieczna pora​

Ayutthaya, 24 czerwca, pałac królewski.

Z rozmowy między królem Rama Thibodi III a kanclerzem Shatta Damentem.

Rama Thibodi III: (…)aneksja Korei przez Chiny oznacza dla nas śmiertelne niebezpieczeństwo. Chiny walczyły już we wszystkich kierunkach oprócz południowego i wszędzie odnoszą zwycięstwa!

Shatta Dament: Mam tylko nadzieję, że moja podróż do Phnom Penh zakończy się sukcesem co pokaże Chinom że na południu rośnie mu potęga zarówno militarna jak i gospodarcza.

Rama Thibodi III: W przypadku gdyby się nie udało, rozkazuje Ci poprawić na tyle naszą dyplomację, aby zacieśnić stosunki i podnieść prestiż Ayutthayi w oczach Dai Viet. Oni są najbardziej narażeni na chiński gniew. Zatem pomyśl o skojarzeniu paru małżeństw z bogatych rodów.

Shatta Dament: Cesarz Hongczi musi czuć się niesamowicie wręcz mocny po likwidacji niepodległości Korei. Może wysłać kogoś z misją do pozostającej w izolacji Japonii?

Rama Thibodi III: Wstrzymamy się jeszcze, ale generalnie sytuacja poza Indochinami idzie w złym kierunku, lada dzień Brunei podpisze kapitulację wobec agresywnego Majapahitu, co z kolei pogorszy bezpieczeństwo dla naszej kolonii w Zat. Kuczing. Japonia tkwi w izolacji czekając jak pieczona gęś na kolejne apetyty ogromnych Chin. Nic nie będziemy zmieniać w naszym sojuszniczym kwartecie, ale aż niepokój ogarnia, jaki będzie następny krok Chin.

Shatta Dament: Miłościwy królu, nasza wasalizacji Kambodży powinna powstrzymać Chiny przed wywołaniem wojny z naszym sojuszem. Uczynię ze swojej strony wszystko, aby skłonić króla Kambodży do przyjęcia naszej propozycji.

Rama Thibodi III: Masz moje pełne zaufanie i nie zawiedź mnie. W przeciwnym razie nasz kraj może czekać nierówna walka z wrogiem, a nam pozostanie jedynie wiara w cuda.

Shatta Dament: Nasi kupcy chętnie widzieliby utworzenie nowego punktu handlowego w okolicach Flores, mogłoby to wzmocnić pozycję naszej gospodarki.

Rama Thibodi III: Pomyślę nad odpowiednim ustosunkowaniem się do ich petycji, teraz gdy czasy tak niepewne, istotnie ważne jest aby wzmacniać nasz handel (…)

Monarcha na początku roku wysłał jak zapowiadał jeszcze rok temu jednego kupca do Kalikatu w Vijayanagarze, ale nasz handlowiec oprócz zatargów z gildią kupiecką z Mewaru nie wiele zyskał na pojawienie się na tym targu. Co gorsza, wkrótce doszła informacja o utracie towarów przez naszego dotychczasowego przedstawiciela w Kalikacie na rzecz interesów Beraru. I tym samym Kalikat pozostaje znowu bez ajuttańskich kupców. W czerwcu król podpisuje glejty dla dwóch kupców udających się do Pekinu, ale później okazuje się, że nigdy tam nie dotarli. Być może bandy rabusiów na chińskich bezdrożach rozprawiły się z nimi bardzo okrutnie. Władca zgadza się także z petycją kupców dotyczącą rozwoju punktów handlowych blisko ostatnio założonego Flores. Wysyła w tym celu we wrześniu 10 kupców na płw. Bulon na Celebes, ale ich poświęcenie zdaje się na nic wskutek zniszczenia ich ekspedycji przez tamtejszych tubylców w dniu 18 grudnia. Rok 1500 jest zatem fatalny dla Ayutthayi pod względem handlowym.

Kanclerz Shatta Dament istotnie włożył wiele wysiłku w poprawienie stosunków z Kambodżą. Jego list polecający do władcy tego kraju, Sreja Sukonthora z 12 stycznia dawał nadzieję na jego zgodę w sprawie przyjęcia stosunku lennego. Sama misja kanclerska do Phnom Penh z 2 grudnia rozwiała jednak nadzieje Ayutthayi. Kambodża kategorycznie odmawia kolejny raz z rzędu, a kanclerz po powrocie do króla Rama Thibodi III chce złożyć dymisję z zajmowanego stanowiska. Król jednak jej nie przyjmuje i razem w czwórkę z dwoma wicekanclerzami opracowują nową politykę Ayutthayi na trudne czasy…

Odmowa Królestwa Kambodży.​

9 listopada dotarła do Ayutthayi kolejna smutna wiadomość o śmierci młodszej siostry Boromo Trailokanata, ojca obecnego króla Rama Thibodiego III – Tanilaraty, małżonki japońskiego księcia Renzei, będącego obecnie następcą tronu. Ayutthaya jednak nie będzie odnawiała na obecną chwilę mariażu z Japonią, ważniejsze są sprawy Indochin.

Ayutthaya na koniec roku 1500:

6 kupców, 5 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1500 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-Abul Hasan, sułtan Omanu zmarł w tajemniczych okolicznościach, prawdopodobnie otruty. Tron po nim przejmuje Mohammad II, władca pozbawiony w większości talentów dyplomatycznych i ekonomicznych, a swoje powołanie na tak wysokie stanowisko zawdzięcza poparciu armii.


-23 lutego: Sułtan Hajdarabadu, Mahmud Szah chcąc odzyskać utracone ziemie wskutek wyzwolenia się Beraru, Ahmadnagaru i Bidżapuru postanawia zaatakować to ostatnie państwo. Zwycięstwo w wojnie z Bidżapurem powinno przynieść upragniony początek nowego jednoczenia ziem hajdarabadzkich. Yusuf Adil Szach, władca Bidżapuru prosi o pomoc państwa sąsiednie.

-marzec: Gwangju w płd. części Korei przejęte przez wojska chińsko-koreańskie.


-1 kwietnia: Baber powraca na tron Imperium Timura odsuwając od rządów frakcję Ali, który nie zdążył się nacieszyć swoją władzą w tym kraju, a rządził niecały rok. Baber powinien teraz bardziej się zabezpieczyć od możliwości utraty tronu i zapobiec ewentualnemu rozwojowi wojny domowej w kraju.

-kwiecień: wojska chińskie desantowały się na wyspach Riukiu, w tym i na największej wyspie Okinawie, zrazu atakując wojska japońskie pod Naha.

-wielka wojna indyjska: w kwietniu oddziały mewarskie odzyskują kontrolę nad Barodą na południu kraju; armia gudżaracka wciąż oblega zbuntowany Rajkot. 23 maja Mewar podpisując z Delhi układ pokojowy i płacąc sułtanatowi sumę 33 tys. złotych rupii indyjskich ostatecznie kończy ten konflikt.

-3 maja: nieoczekiwanie Ashikaga Yoshizumi, cesarz Japonii godzi się na podpisanie pokoju z cesarskimi Chinami na mocy którego godzi się oddać ostatnią prowincję koreańską wraz z miastem Gwangju i zapłacić 23 tys. jenów. Tym samym król Korei Yon-san dokonuje zjednoczenia kraju, od tej pory Japonia nie ma już żadnego przyczółka na Płw. Koreańskim.


-4 maja: Królestwo Orissy, czując się na siłach i solidaryzując z niedawnymi wrogami (Bundelchand, Bastar, Berar, Gudżarat, Mewar) wypowiada wojnę Sułtanatowi Delhi. Orissa otrzymuje poparcie od Haihayi, a Delhi może liczyć na swoich dwóch wasali: Bengal i Kaszmir, a także daleką Bucharę. Imperium Timura kierowane przez Babera odmówiło udziału w tej wojnie po stronie Delhi i wyszło z tego sojuszu. Kilkanaście dni później Delhi zakończyło wojnę z Mewarem i jego sojuszem, a to oznacza, że rzuci wszelkie siły przeciw Orissie.


-17 maja: cesarz Chin, Hongczi nie dał zbyt wiele czasu na radość dla Koreańczyków, cieszących się ze zjednoczenia kraju. Jego kategoryczna „prośba” o włączenie Korei do Chin oznacza jej rychłą aneksję. Król Korei Yon-san otrzyma zapewne stanowisko rządcy wszystkich ziem koreańskich.


-2 lipca: dobre mimo wszystko wieści z Borneo, gdzie Brunei utraciło wszakże Sabah na rzecz Cesarstwa Majapahit i zapłaciło temu państwu 35 tys. złotych rupii indochińskich, ale za to zachowało niepodległość. Dla Majapahitu otwiera się natomiast droga do szerszej kolonizacji Borneo.

-4 lipca: nieoczekiwana wiadomość o nowym aliansie w Indiach: Baber, władca Imperium Timura wchodzi w sojusz z napadniętym przez Hajdarabad – Bidżapurem, co może zaowocować w przyszłości dominacją dynastii timurydzkiej w środkowych Indiach.


-22 lipca: na Mahmuda Szacha, sułtana Hajdarabadu spada kolejna niewesoła wiadomość. Otóż w jednym z miast na wschodzie, a mianowicie w Kondawirze wybucha bunt pod wodzą jednego z książąt, który może położyć ostateczny kres istnieniu Sułtanatu Hajdarabad. Rewolta mająca swoją nazwę od jednej z prowincji Hajdarabadu może rozszerzyć się również poza granicami tego kraju.

-wrzesień: wojska cesarskie likwidują powstanie chłopskie w okolicach Nagasaki.


-19 września: obalenie władzy Ashikagi Yoshizumi i jego zamordowanie w Japonii wynosi do objęcia najwyższej funkcji w państwie ponownie dynastię Jimmu. Jej przedstawiciel, Go-Kashiwabara odznacza się dużymi zdolnościami dyplomatycznymi mogącymi poprawić wizerunek kraju po przegranej wojnie z Chinami.

-wojna orissyjska: wojska Orissy oblegają fortecę w Bengalu o nazwie Czandarnagar, a siły delhijsko-bengalskie wkraczając na teren Orissy rozpoczynają oblężenie Dhanbadu w prowincji Chota Nagpur.

-wojna hajdarabadzko-bidżapurska: Hajdarabad korzystając z nieobecności wojsk timuryjskich zdobywa stolicę Bidżapuru, Gulbargę i wzmaga oblężenie kolejnego miasta – Rajczuru.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1501

Wyciągnięta dłoń​

Ayutthaya, 3 lipca, pałac królewski.

Z rozmowy między królem Rama Thibodi III a kanclerzem Shatta Damentem.

Rama Thibodi III: (…)jesteśmy w szachu, mój drogi kanclerzu, ekspansja kolonialna na południu może być powstrzymana przez Majapahit, a na północy czekają na nas Chińczycy. Ufam, że szybko podniesiesz się z tego stanu odrętwienia po wpadce w Kambodży, chociaż to tak naprawdę nie Twoja wina, że nasze starania zakończyły się fiaskiem.

Shatta Dament: Szykuję się do misji dyplomatycznej na dwór Le Hien Tonga do Hanoi, stolicy Dai Viet. Będę zgodnie z życzeniem waszej królewskiej mości usiłował nakłonić ajuttańskie i daivietskie rody do zawarcia małżeństw, które przysłużą naszym staraniom o rozwój kontaktów z tym krajem.

Rama Thibodi III: Owszem, tu masz moje poparcie, ale musisz też zapytać się tamtejszego króla o jego stosunek do niedawnej chińskiej aneksji Korei. Wybadanie nastrojów w Hanoi zapobiegnie wciągnięciu Ayutthayi w katastrofę, jaka może stać się jej udziałem, gdy wybuchnie wojna z Chinami.

Shatta Dament: Okres pokoju jaki przeżywają Chiny istotnie jest denerwujący i sprawia, że każdy nasz krok musi być przemyślany po tysiąckroć. Niedawno poseł Dai Viet zapytał się mnie, czy z racji naszych interesów handlowych w Indiach planujemy interwencję wojskową przeciw Delhi. Mają o nas zbytnie mniemanie. Szczególnie o naszej niewielkiej armii i flocie.

Rama Thibodi III: Lepiej nie wyprowadzaj ich z błędu, czasami powiedzenie oczywistego kłamstwa może przysłużyć się bardziej niż powiedzenie prawdy. Jeślibyśmy przyznali Dai Viet, że jesteśmy słabi, wówczas kraj ten mógłby opuścić nasz sojusz i stać się sojusznikiem Chin, a znając wariant koreański, naszym sąsiadem za dwie dekady lub więcej lat mogłyby być właśnie Chiny.

Shatta Dament: Odpowiedziałem mu, że wszystko w tej materii zależne jest od Ciebie, wielki monarcho, więc sądzę, że nie przyznałem się do słabości Ayutthayi.

Rama Thibodi III: Nasz budżet może powiększyć się bardziej jeśli postaramy się o jakieś pewne zdobycze. Pomyślałem o zmuszeniu Pegu do uległości, ale do tego potrzebujemy znacznie więcej aniżeli jedynie powiększenia armii.

Shatta Dament: Chiny muszą znaleźć nowy cel do atakowania i wtedy mamy wolną drogę do podboju Pegu, Dai Viet nie grozi chińska agresja.

Rama Thibodi III: Dokładnie, do tego jeszcze bym dołożył wygaśnięcie sojuszu Pegu z Malakką i mamy ich w garści. Zawsze lepiej pojedynczo się z nimi rozprawiać, bo ostatnia wojna prowadzona z tym duetem nie należała do udanych. Dochody z Pegu zasilą skarbiec Ayutthayi, a zagrożenie zniknie na wieki(…)

Król zrezygnował z opcji corocznego wysyłania kupca do Kalikatu za sumę 20 tys. złotych rupii indochińskich, uznając, że jest to zbytek, a bliższe rynki są znacznie tańsze i tam trzeba przede wszystkim inwestować. Wysłał więc w marcu aż trzech kupców, jednego do Kioto i dwóch do Delhi z zadaniem odzyskania wpływów handlowych w tym mieście. Po miesiącu przyszły wieści o powodzeniu wyprawy kupieckiej w 2/3. Udało się rozszerzyć handel w Japonii i ponownie wprowadzić kupca na targ w Delhi. Oczywiście dochody z tych dwóch miejsc są nierównomierne, znacznie lepiej inwestować w Delhi, gdzie jeden kupiec przynosi profity w postaci 7 tys. złotych rupii indyjskich, a w japońskim Kioto aż pięciu naszych handlowców może uzbierać sumę tylko 6 tys. jenów.

Odrodzenie pozycji ajuttańskiego handlu w Delhi.​

W kwietniu monarcha uległ namowom kupieckim, aby pozwolić mieszkańcom Flores założyć punkt handlowy w płd. części Celebes, a konkretnie na płw. Gowa. Niestety misja kupiecka napotkała spory opór tubylców, którzy niezadowoleni z przybycia nieznanych ludzi wyrżnęli wszystkich w pień. Tym samym król nie będzie już odpowiadał na apele kupców o zakładanie nowych punktów handlowych.

Klęska kolonizacyjna na płw. Gowa – 3.VII.​

Zawiedzionym handlowcom z Flores król obiecał swoją zgodę na wybudowanie małego okrętu wojennego, który będzie służył do ochrony ich interesów oraz bezpieczeństwa placówki na Sumbawie. Prace nad jego zbudowaniem rozpoczęły się w październiku.

Misja kanclerza Shatty Damenta na dwór cesarza Dai Viet, Le Hien Tonga do Hanoi zakończyła się pełnym sukcesem. Władca tego kraju zgodził się na małżeństwa ajuttańsko-daivietskie rodów Shwe Lang i Maung Khrai z klanami Ly i Ma Hong. Tym samym królewski mariaż jaki został zawarty przyczyni się jeszcze bardziej do wzmocnienia więzi kwartetu Myanmar-Ayutthaya-Dai Viet-Kambodża.

Królewski mariaż z Dai Viet.

Ayutthaya na koniec roku 1501:

6 kupców, 6 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1501 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-umiera Malchan Singh, maharadża Bundelchandu, kraju, który jako pierwszy postawił się muzułmańskiemu Delhi w jego podbojach w środkowych Indiach. Jego następca, Rudra Pratap jest bardziej dyplomatą aniżeli wodzem i zapewne będzie starał się ułożyć sobie stosunki z Sułtanatem Delhijskim.


-nowy władca w Królestwie Lan Czang po tajemniczej śmierci Som-P’ou, którego wyklinano za utratę Savannakhet na rzecz Dai Viet po ostatniej wojnie z tym krajem. Zadaniem Visouna będzie zatem przede wszystkim utrzymanie niepodległości kraju wobec utraty łączności z Czampą.

-wojna hajdarabadzko-bidżapurska: w styczniu wojska hajdarabadzkie zdobywają Rajczur, kolejne miasto Bidżapuru, później jednak w obliczu buntu w Golkondzie udają się z powrotem do kraju, gdzie zastaje ich wieść o nowej wojnie.

-luty: Gudżarat wyzwolił w końcu stolicę Rajkot spod władzy chłopskich buntowników. Okupacja tego miasta trwała aż 7 lat.

-17 marca: Sułtanat Bengalu postanawia podpisać separatystyczny pokój z Orissą, płacąc jej symboliczną kwotę 3 tys. złotych rupii indyjskich. Tym samym Delhi zaczyna coraz bardziej tracić sojuszników w wojnie orissyjskiej.

-23 kwietnia: Delhi zaczyna mieć coraz gorszą opinię w Indiach czego dowodem jest kolejne wypowiedzenie wojny temu państwu, tym razem przez ród Patna, rządzący Królestwem Nepalu. Po stronie Delhi opowiadają się Bengal, Kaszmir i Buchara, a jako, że Nepal jest na chwilę obecną dość dużym terytorialnie krajem, podobnym kształtem do Tybetu, możliwe, że dojdzie do jego rozbioru.

-29 kwietnia: Hajdarabad, podobnie jak Delhi na północy Indii, zyskuje sobie złą sławę prowadząc wciąż wojnę z Bidżapurem. Dlatego też kraje środkowych Indii – Gudżarat, Mewar, Bundelchand, Bastar, Berar i Mewar rozpoczynają wojnę z tym państwem, opowiadając się po stronie napadniętego Bidżapuru. Sułtan hajdarabadzki, Mahmud Szah ma oprócz prowadzonej wojny z Bidżapurem oraz buntu w Golkondzie kolejny powód do zmartwień.

-maj: wojska gudżarackie przejmują pod kontrolę ostatnią kolonię Hajdarabadu – Diu na płw. Kathijawar.

-wojna orissyjska: Allahabad, najdalej położone miasto Sułtanatu Delhijskiego na wschodzie jest oblegane przez wojska Orissy od lipca do grudnia, kiedy to zostaje zdobyte.

-19 lipca: Jaunpur, lenno Delhi nie będące w sojuszu ze swym seniorem wypowiada wojnę Nepalowi licząc również na udział w podziale tego kraju.

-wyprawa przeciw Hajdarabadowi: wojska bastarsko-berarskie rozpoczynają w sierpniu oblężenie głównego miasta prowincji Golkonda – Hajdarabadu.

-wojna nepalska: siły Nepalu próbowały zdobyć Bihar w płn. Bengalu, ale po przegranych bitwach wycofały się z powrotem do siebie. W październiku pod ich stolicę Kathmandu dochodzą wojska jaunpurskie, które oblegają miasto aż do grudnia, kiedy to zostają wyparte.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1502

Chcieć nie znaczy móc​

Ayutthaya, 4 czerwca, pałac królewski.

Z rozmowy między królem Rama Thibodi III a kanclerzem Shatta Damentem.

Rama Thibodi III: (…)możliwość kolonizacji dużej wyspy może się nam opłacić bardziej niż zdobycz wojenna, która sprowadza się często do destabilizacji w kraju, nieprawdaż kanclerzu?

Shatta Dament: Oczywiście, miłościwy Panie, ale trzeba mądrze posługiwać się dyplomacją wśród nowo poznanych plemion, tak aby nikogo nie urazić.

Rama Thibodi III: Poleciłem właśnie posłańcowi kierującemu się do Flores, aby ich gwardia spróbowała odkryć ten nieznany kraj na Celebes. Może okaże się na tyle słaby, aby go po prostu wziąść pod opiekę?

Shatta Dament: Na południu wyspy żyją dość agresywne plemiona, które nie reagują na nasze prezenty, więc nasi wojownicy muszą bardzo uważać.

Rama Thibodi III: Dałem im specjalne polecenie, aby nie prowokowali tubylców, ale ruszali w stronę środka wyspy. Oby dobre losy ich nie opuszczały. Powiedz kanclerzu, jak kształtują się obecnie stosunki w Chinach?

Shatta Dament: Na razie spokój, choć jest to niewątpliwie drażniące i niepokojące. Wciąż nie wiemy, czy nie atakują nas dlatego, że jesteśmy w dużym sojuszu, czy dlatego, że Dai Viet posiada względnie dobre kontakty z Chinami.

Rama Thibodi III: Ten chiński problem zdaje się wszystko nam psuć. Ale jak na niego nie reagować, skoro od stanu agresji czy pokoju z ich strony zależy tak wiele w Indochinach. Może wyślesz do Pekinu wicekanclerza z propozycją zawarcia umowy handlowej? Byłoby to przełamanie pewnego impasu i ciszy we wzajemnych kontaktach.

Shatta Dament: Propozycja wasza jest godna uwagi i w przypadku powodzenia cały splendor spłynie na Waszą Wysokość.

Rama Thibodi III: Za którymś razem nasza prośba musi być w końcu wysłuchana, a ewentualna zgoda umożliwiła by nam powrót na nasze dawne pozycje w chińskich centrach handlowych (…)

Król postanowił nie ustępować jeśli chodzi o przeciwne głosy w sprawie dalszej kolonizacji i podjąć ryzyko wysłania tym razem aż 30 kupców w trzy miejsca na wyspie Celebes. Handlowcy mieli założyć punkty wymiany na płw. Gowa (płd. Celebes), płw. Bulon (płn-wsch. Celebes) i płw. Salabanka (płd-wsch. Celebes). Zostali wysłani w marcu, a ich wyprawa na tą wyspę trwała ponad dwa miesiące.

Ambitne plany Rama Thibodi III.​

Monarcha sądził, że dzięki temu uda się poznać tajemnicze państwo położone na Celebes, a tym samym w miarę rozwoju kontaktów zdominować je handlowo. W maju docierają do Ayutthayi nienajlepsze nowiny. Tubylcy wycięli w pień kupców na płw. Gowa i płw. Bulon, ale na szczęście plan królewski nie był do końca fiaskiem, gdyż powstał punkt handlowy na płw. Salabanka. Tym samym zapoczątkowano możliwy podbój Celebes przez Ayutthayę, a król, mimo iż zmartwiony śmiercią niewinnych kupców dużo sobie obiecywał po zbudowaniu nowego punktu na tej wyspie.

Założenie punktu handlowego na płw. Salabanka – 23.V.​

W międzyczasie, pod koniec marca oddano do użytku niewielki okręt wojenny w porcie Flores, wkrótce posłuży on idei króla, aby mimo wszystko odkryć tajemnicze państwo na Celebes. Gwardia Flores otrzymuje od monarchy zadanie dostania się na płw. Gowa i spenetrowanie środka wyspy. Dostać się ma tam na wspomnianym już okręcie wojennym. W lipcu dochodzi do realizacji tego planu, okręt bez problemu dostaje się do wybrzeży Celebes i wyładowuje gwardię. Niestety tubylcy, których liczbę obliczano na 10 tysięcy wojowników nie byli zbyt gościnni i podczas pierwszego starcia zabijają wszystkich ajuttańskich zbrojnych. Gniew króla jest wielki, ale wie, że wróg miał dziesięciokrotną przewagę i szanse Gwardii Flores były dość marne.

Zniszczenie Gwardii Flores w starciu na płw. Gowa – wrzesień.​

Przy końcu roku sformowano nowy zastęp zbrojnych na Flores, który ponownie wsiadł na okręt, ale tym razem król postanowił wysłać ich na akwen blisko płw. Salabanka, aby próbować odkryć jedną z wysp, mogącą należeć do kolejnego nieznanego kraju. Próby te jednak kończą się fiaskiem i monarcha musi pomyśleć nad innymi sposobami odkrycia nieznanych krain w tym regionie. W tym roku doszło też do wysłania kolejnego kupca do Delhi, aby poszerzyć wpływy Ayutthayi, ale misja kończy się fiaskiem.

Ayutthaya na koniec roku 1502:

6 kupców, 4 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1502 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-śmierć króla Minhkaunga II okrywa żałobą cały Myanmar. Jego syn, Shwenankyawshin obiecuje kontynuować politykę ojca. Mieszkańcy wspominają zmarłego władcę jako wielkiego dobrodzieja, który odzyskał u schyłku swojego panowania zagarnięte przez Czampę miasto Czin.

-wyprawa przeciw Hajdarabadowi: wojska bastarskie zajmują w styczniu miasto Hajdarabad, aby później udać się na południe i rozpocząć oblężenie Kondawiru. W międzyczasie sojusznik Bastaru, Berar usiłuje zwyciężyć wojska hajdarabadzkie w bitwie pod Bidarem, stolicą Hajdarabadu i sztuka ta się udaje na przełomie kwietnia i maja. We wrześniu pada Kondawir wobec wojsk bastarskich. Siły hajdarabadzkie znajdują się teraz w skrajnie niekorzystnym położeniu, ale próbują przerwać oblężenie Bidaru, co też się udaje w październiku. Rozbijają wtedy połączone oddziały berarsko-bundelchandzkie.

-wojna hajdarabadzko-bidżapurska: Bidżapur korzystając ze zmagań Hajdarabadu z siłami środkowoindyjskich państewek, stara się odzyskać utracone miasta. W czerwcu rozpoczyna się oblężenie stolicy Gulbargi. Znacznie wcześniej na Morzu Arabskim blisko płw. Kathijawar i Diu dochodzi do starć między flotą hajdarabadzką i timurską, zakończoną zwycięstwami tej pierwszej. 11 listopada ostatecznie Bidżapur godzi się wypłacić Hajdarabadowi 90 tys. złotych rupii indyjskich w zamian za odzyskanie okupowanych terenów.

-wojna orissyjska: po zdobyciu Allahabadu, wojska orissyjskie wyruszają w głąb Sułtanatu Delhijskiego rozpoczynając oblężenie Gwalioru (marzec). Delhi zagrożone wobec wcześniejszej inwazji Nepalu próbuje jeszcze walczyć z Orissą przez dwa miesiące, m.in. eliminując z walki jej sojusznika – Haihayę. Ostatecznie jednak Delhi uznaje się za pokonane w wojnie z Orissą i płaci gigantyczną kontrybucję w wysokości 195 tys. złotych rupii indyjskich. Działania wojenne ustały 12 maja.


-1 maja: Sułtanat Delhi zmusza nieznaną nam z położenia Haihayę do upokarzającego traktatu pokojowego likwidującego niepodległość tego kraju.

-wojna nepalska: siły Nepalu nie zatrzymały pochodu najeźdźców na swój kraj, a teraz ich jedynym sojusznikiem mogą być jedynie wysokie Himalaje. Bengal i Kaszmir, dwa lenne kraje Delhi przejęły od Sułtanatu inicjatywę w tej wojnie i obecnie siły tych krajów oblegają Tashilumpo na północy Nepalu. Inny lennik delhijski, Jaunpur przyłącza się do sił bengalskich oblegających stolicę Kathmandu.


-tymczasem w najlepsze trwa akcja islamizacyjna na cyplu Johor w Sułtanacie Malakka. Król Ayutthayi może tylko ubolewać nad losem buddystów, którzy w okrutny sposób przymuszani są do przyjęcia wiary Proroka. ​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1503

Dobra wiadomość​

Pekin, 5 stycznia, Pałac Cesarski.

Z rozmowy między wicekanclerzem Ayutthayi Wang Mhrejem a kanclerzem Cesarstwa Chin, Liu Wei.

Wang Mhrej: (…)posługując się doświadczeniami poprzedników, król Ayutthayi i patron Indochin dostojny Rama Thibodi III pragnie zaproponować waszemu dostojeństwu i waszej niezrównanej potędze militarnej i handlowej – porozumienie dotyczące nieskrępowanego poruszania się naszych kupców po terenie Wielkich Chin. Z naszej strony zapewniamy takie same prawa dla waszych handlowców.

Liu Wei: Jesteście co prawda największym krajem Półwyspu, ale nie czyni to z was w żadnym stopniu potęgi handlowej, co najwyżej jesteście drugą potęgą militarną po Cesarstwie Dai Viet. W jakim więc stopniu opieracie swoją wiedzę dotyczącą pozycji handlu, skoro nie posiadacie dużego targu kupieckiego na swoim terytorium?

Wang Mhrej: Nasz kraj posiada posiadłości zamorskie o wielkiej urodzie i znaczących bogactwach.

Liu Wei: Ta informacja może przyczynić się do naszej zgody na przedstawioną przez was prośbę, jednak głos decydujący ma zawsze najmiłościwszy cesarz, Pan Całej Azji.

Wang Mhrej: Uznajemy wasze zwierzchnictwo nad ziemiami całego naszego kontynentu i usilnie prosimy o umożliwienie ajuttańskich kupcom korzystanie z wielu dobrodziejstw i gościnności mieszkańców Chin.

Liu Wei: Gdybym to ja był monarchą chińskim, nie zgodziłbym się na ten układ z wielu powodów. Po pierwsze tworzycie niebezpieczny sojusz w Indochinach, który nijak nie można poczytywać jako znak pokoju i poddania się naszej woli, ale jako wrogi akt w stosunku do Chin. Oby cesarz był łaskawszy dla was, swoją opinię zachowam dla siebie. Nie próbujcie zatem nigdy atakować naszego wielkiego kraju, bo nasza zemsta nie skończy się na zajęciu pogranicznych miast, a spowoduje trwałą zależność waszą od cesarza.

Wang Mhrej: Usilnie zatem proszę o umożliwienie mi audiencji u najdostojniejszego władcy Chin.

Liu Wei /otwierając drzwi cesarskie/: Wicekanclerz Królestwa Ayutthayi, Wang Mhrej Khapatso z misją dyplomatyczną do Cesarza Hongczi! Niech wejdzie! (…)

Wang Mhrej podczas rozmowy z wielkim monarchą nie osiągnął celu jakim było podpisanie porozumienia handlowego z Chinami. Hongczi obiecał wprawdzie, że odpowiedź przyśle listownie do Ayutthayi i nie za bardzo chciał jej udzielać wicekanclerzowi, ale za to osiągnięciem młodego ajuttańskiego wicekanclerza było uzyskanie gwarancji niepodległości Ayutthayi, co można tłumaczyć jako pakt o nieagresji między sojuszem indochińskim a Wielkimi Chinami. To największy profit tej pekińskiej wizyty. Odpowiedź cesarska nadeszła do Ayutthayi w ciągu dwóch tygodni od wizyty i była niestety negatywna.

Gwarancja niepodległości Ayutthayi przez Chiny i odrzucenie podpisania porozumienia handlowego.​

Być może w przeszkodzeniu podpisania porozumienia handlowego z Chinami stała postać kanclerza Liu Wei, który w bardzo negatywny sposób odnosił się do ajuttańskiej misji dyplomatycznej, traktując ją jako wybadanie chińskiego stanowiska w sprawie Indochin bądź po prostu jako szpiegostwo.

Tymczasem w kraju król Rama Thibodi III kontynuuje próbę kolonizacji wyspy Celebes, która znajduje się na północ od Flores. Wysławszy grupę 10 kupców w kwietniu w kierunku płw. Bulon uzyskuje 11 lipca informację od floreskich kupców znajdujących się w Ayutthayi, że misja handlowców na Bulon zakończyła się sukcesem. Nie można tego niestety powiedzieć o próbach rozszerzenia handlu w Delhi, obie wyprawy kupieckie skierowane do tego miasta zaginęły w niewyjaśnionych okolicznościach.

Założenie kolejnego punktu handlowego na Celebes: płw. Bulon (11.VII.).

Ayutthaya na koniec roku 1503:

6 kupców, 6 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1503 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-wojna nepalska: na początku roku oddziały nepalskie rozpoczynają oblężenie bengalskiego Kocz Bihar, ale wkrótce zwijają oblężenie na wieść o upadku miasta Tashilumpo na północy kraju zajętego przez wojska kaszmirskie (czerwiec). Aby przerwać pasmo klęsk rozpoczynają marsz w stronę stolicy Bengalu, Czittagongu i wygrywają starcie z nielicznymi oddziałami bengalskimi. Niemogąc zdobyć stolicy Bengalu, rozpoczynają ponowne oblężenie Kocz Bihar. W grudniu zaskakuje ich tam armia bengalska, Nepalczycy powstrzymują ich atak, ale wobec upadku stolicy kraju – Kathmandu, zajętej przez wojska jaunpurskie w listopadzie muszą ponownie zwinąć oblężenie Kocz Bihar.


-marzec/kwiecień: wybuch powstań ludowych w bengalskich enklawach w środkowych Indiach (miasta Udżdżain i Nasik). W lipcu Bengalczycy rozprawiają się z rewoltą udżdżaińską, ale druga armia powstańcza z Nasiku rozbija siły rządowe w grudniu.

-24 marca: Imperium Timura kierowane przez Babera oraz sojusznik w postaci Sułtanatu Bidżapuru wypowiadają wojnę Kaganatowi Uzbeckiemu. Baberowi marzy się zapewne podbój szerszych połaci Azji Centralnej i odsunięcie ważnej strategicznie Samarkandy od blisko przechodzącej granicy.


-cesarz Chin, Hongczi postanawia wzmocnić bezpieczeństwo chińskich garnizonów w najważniejszych miastach dopiero co przejętej Korei, rozbudowując fortyfikacje. Mury miast Hamhung, Seul, Hanseong, Gwangju i Pusan zostają znacząco wzmocnione.


-20 października/1 listopada: Imperium Timura otrzymuje zgodę na przemarsz wojsk od położonej prawdopodobnie w środkowych Indiach – Gondwany oraz od lennika Delhi, Kaszmiru. O ile zgoda kaszmirska wynika z bezpośredniego sąsiedztwa z wojowniczym imperium, o tyle akceptacja Gondwany może bardzo zastanawiać. Czyżby zatem Baber szykował po zwycięskiej kampanii w AzjiCentralnej decydujące rozstrzygnięcia w północnych i środkowych Indiach?

-wrzesień: powstanie ludowe w mewarskiej enklawie Burhanpur w środkowych Indiach zostaje szybko stłumione. Nadal pod władzą powstańców chłopskich znajduje się Ahmadnagar, stolica jednego z sułtanatów w tym regionie.


-wyprawa przeciw Hajdarabadowi: wojska hajdarabadzkie usiłują zaszkodzić jednemu z członków sojuszu środkowoindyjskiego (Berar, Bastar, Gudżarat, Mewar, Bundelchand) organizując atak w stronę miasta Nander położonemu w płd. części Beraru. Na nic się to jednak zdaje, a Berar rozbiwszy wojska hajdarabadzkie w maju, wygrywa także bitwę pod stolicą Hajdarabadu, Bidar w lipcu. Możliwa utrata Bidaru skłania Hajdarabad do znaczących ustępstw terytorialnych. 8 października zostaje podpisane zawieszenie broni na mocy którego Hajdarabad wypłaca Mewarowi 106 tys. złotych rupii indyjskich, przekazuje swoją kolonię Diu na płw. Kathijawar pod kontrolę Gudżaratu, oddaje miasta Hajdarabad i Kondawir na rzecz Bastaru. Hajdarabad ograniczony do okręgu z miastem Bidar przestaje odgrywać wszelkie znaczenie w Indiach. Aby ograniczyć wydatki, rozwiązuje też flotę, bezużyteczną po oddaniu ostatniego portu morskiego w Diu. Władca Bastaru, maharadża Kakatiya Dev VI jest największym wygranym tej wojny.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1504

Bałamutne cesarstwo​

Ayutthaya, 17 marca, Pałac Królewski.

Z rozmowy między królem Rama Thibodi III a kanclerzem Shatta Damentem.

Rama Thibodi III: (…)to co dzieje się za naszymi północnymi granicami woła o pomstę do nieba. Wiarołomne Chiny, które obiecywały naszemu wicekanclerzowi, że nie interesują ich Indochiny, nagle rozpoczęły militarną ekspansję. Z listów mojego rządcy w Chiengmai wynika, że wiele ludności ucieka do naszego kraju. Głównie Szanów, ale i z Lanczańczyków.

Shatta Dament: Dzisiaj poseł z Pekinu dostarczył nam prośbę cesarza Hongczi dotyczącą przemarszu wojsk chińskich przez nasz kraj.

Rama Thibodi III: Niedorzeczność, chcą się zabezpieczyć na wypadek porażki, bądź skorzystać z naszej gościnności by móc podbić Czampę. Co robimy, kanclerzu?

Shatta Dament: Musimy pomyśleć, co nam się bardziej opłaci. Jeśli zgodzimy się na przemarsz wojsk chińskich i ugoszczenie ich zyskamy przyjaźń cesarską i kolejną gwarancję naszej niepodległości. Ale z drugiej strony ryzykujemy, że odosobniona Czampa nie poradzi sobie z chińskim desantem i będzie zmuszona do oddania jednego z miast, a to oznaczałoby pojawienie się chińskiego zagrożenia w sposób bezpośredni w Indochinach.

Rama Thibodi III: Co jest zatem pewniejsze, przyjaźń Chin czy upadek Czampy?

Shatta Dament: Myślę, że konflikt zakończy się wcześniej nim Czampa straci jedno ze swoich dużych miast, zatem możemy zgodzić się na chińską prośbę. Wiadomo przecież, że nie jesteśmy gotowi do wojny z Chinami, a nasi sojusznicy mogą okazać się tchórzliwi, poza oczywiście Dai Viet znających chiński ucisk.

Rama Thibodi III: Odnośnie naszych sojuszników, niedługo pojedziesz do Phnom Penh na dwór króla Kambodży i przekażesz mu ode mnie wspaniały dar.

Shatta Dament: Oby tym razem nasze starania o zwasalizowanie tego kraju okazały się pomyślne.

Rama Thibodi III: I ja tak samo tego bym pragnął. W przypadku chińskiej obecności w Czampie zaznaczymy w ten sposób naszą strefę wpływów (…)

17 marca Ayutthaya poprzez osobę króla wyraziła zgodę na przemarsz wojsk chińskich przez swoje terytorium dla uspokojenia napiętej sytuacji w Indochinach. Teraz pozostaje tylko mieć nadzieję, że nasi pozostali sojusznicy, Myanmar, Dai Viet czy Kambodża nie określą chińskiej interwencji w Szan, Lan Czang i Czampie jako ewidentnie agresywnego kroku cesarza.

Zgoda na przemarsz wojsk chińskich.​

W kwietniu oddziały chińskie stacjonujące w Junnanie podeszły pod stolicę Lan Czang i rozbiły siły królewskie. Dużo wcześniej jedno z miast szańskich, Myitkyinę oblegają znaczące siły bengalsko-chińskie (agresja Szan na Bengal była przyczyną chińskiej interwencji). Myitkyina pada we wrześniu, a zdobywcami miasta okazują się Chińczycy. Pod Unmargasilą, stolicą Szan wrogie oddziały pojawiają się już w październiku, zostają one na szczęście powstrzymane przez połączone siły lanczańsko-szańskie. Lan Czang radzi sobie też z chińskimi atakami pod Vientiane. Koniec roku przynosi jednak załamanie się obrony Unmargasili, która jest teraz oblegana przez wojska chińskie.

Sytuacja pod koniec roku za północną granicą Ayutthayi.​

23 kwietnia kanclerz Shatta Dament przekazał królowi Kambodży, Srej Sukonthorowi podarunek od monarchy ajuttańskiego (zestaw przepięknej chińskiej porcelany) o wartości 36 tys. złotych rupii indochińskich. Kolejna wizyta kanclerska w grudniu miała zakończyć się odpowiednią zgodą Kambodży w sprawie jej zwasalizowania, ale Srej Sukonthor postanowił znowu odmówić. Nielepiej szło w sprawach handlowych – dwóch kupców wysłanych na targ w Delhi w kwietniu powróciło z niczym do Ayutthayi. Na dodatek jeden z nich wdał się w spór z kupcem Jaunpuru, kraju lennego Delhi. Równie fiaskiem zakończyła się próba powiększenia naszego punktu handlowego na płw. Bulon (płn-wsch. Celebes). 30 grudnia doszła do Ayutthayi hiobowa wieść o utraceniu 10 kupców z powodu buntu ludności tubylczej. Tubylcy mogą również zniszczyć domostwa pozostałych naszych kupców na tym terenie.

Odrzucenie propozycji wasalizacji przez Kambodżę – 2.XII.

Ayutthaya na koniec roku 1504:

6 kupców, 6 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1504 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-wyroby z chińskiej porcelany zaczynają powoli oddziaływać na cały kontynent co stanowi o sile tego towaru. Popyt na porcelanę napędza gospodarkę tego kraju i stwarza realne podstawy do wzrostu dobrobytu.


-wojna nepalska: 5 lutego Królestwo Nepalu zawiera separatystyczny układ pokojowy z jednym z lenników Delhi, a mianowicie Emiratem Kaszmiru. Na mocy tego pokoju Nepal musi oddać Kaszmirowi – miasto Tashilumpo oraz resztę swoich północnych ziem i dodatkowo wypłacić 75 tys. złotych rupii indyjskich.

-2 stycznia: szefowie klanów plemion Szan, korzystając z rosnącej nienawiści do Bengalczyków wojujących równocześnie z Nepalem, postanowili wypowiedzieć wojnę dostojnemu Sułtanatowi Bengalu. Szan otrzymał poparcie ze strony Lan Czang i Czampy, ale za Bengalem opowiedział się potężny Sułtanat Delhi oraz Kaszmir.

-3 stycznia: destabilizacja indochińskiego tercetu (Szan, Lan Czang, Czampa) zostaje zauważona bardzo szybko przez cesarskie Chiny, będące w stanie pokoju. Cesarz Hongczi nie namyślając się długo wypowiada wojnę wspomnianym państwom, licząc na spore profity terytorialne. Za Chinami opowiada się Orda Kazachska.

-4 stycznia: sojusznik Chin, Orda Kazachska wypowiada wojnę Kaganatowi Uzbeckiemu, kolejnych walk w Azji Centralnej ciąg dalszy.


-umarł pierwszy sułtan Beraru i twórca tego państwa Fathullah Imadi Szah. Jego następca, Ala-ud-Din będzie się starał utrzymać Berar w sojuszu państw środkowoindyjskich, choć będzie to wymagało wielu starań, a osobiste umiejętności nie wystarczają na zbyt dużo.


-22 stycznia: sułtan Bidżapuru, Jusuf Adil Szach był tak pod wrażeniem swojej ostatniej wizyty w szyickim Omanie, że i on postanowił przejść z sunnityzmu na szyityzm. Niestety taki krok oznacza zerwanie wszelkich kontaktów z Imperium Timura i Baberem, który zdążył już wpisać zdrajców z Bidżapuru na listę swoich wrogów.

-1 lutego: pierwszą ważniejszą decyzją szyickiego Bidżapuru było zakończenie wojny z Kaganatem Uzbeckimi. Bidżapur wzbogacił się zatem o 40 tys. dirhamów, a w zamian za to zapanował pokój.

-8 lutego: Emirat Buchary wchodzi ponownie do sojuszu z Delhi, Kaszmirem i Bengalem i wypowiada wojnę indochińskiemu tercetowi (Szan, Lan Czang, Czampa).

-23 lutego/1 marca: królewskie mariaże na Płw. Indyjskim – Królestwo Bastaru chce pokoju z Imperium Vijayanagaru i proponuje mariaż; Królestwo Mewaru i Gudżaratu zacieśniają wzajemne stosunki.


-6 maja: Baber, władca Imperium Timura zgłosił pretensje do tronu Delhi! Ogłosiwszy się padyszachem Indii, chce skłonić do stosunku lennego największe państwa tego regionu: Delhi i Bengal, a być może nawet i Vijayanagar. Jako, że Państwo Wielkiego Mogoła (Imperium Babera) przeniosło stolicę do Kabulu może to być pierwszą przesłanką tego, że wkrótce dzikie zastępy wojsk tego kraju zwalą się na Delhi i jego sojuszników.

-14 maja: radykalna zmiana wewnętrzna w Imperium Timura przestraszyła niedawnego sojusznika, szyicki Sułtanat Bidżapuru do tego stopnia, że szybko zakończył wszelkie konflikty z ostatnimi państwami dalekiej Azji Centralnej. Chanat Syberyjski płacąc 34 tys. dirhamów powoduje, że Bidżapur może przygotowywać się do obrony przed Baberem jako że Państwo Wielkiego Mogoła posiada granicę z Bidżapurem w okolicach kolonii Goa.


-25 czerwca/9 grudnia: rok trzech cesarzy w Dai Viet destabilizuje kraj. Nieoczekiwana śmierć Le Hien Tonga i objęcie władzy przez Le Tuc Tonga wywołuje zamieszki, kończące się zamordowaniem tego władcy. Jego następca, Le Uy Muc jest kompletnie nieprzygotowany do rządzenia, a na płw. Indochińskim wzmaga się chińska dominacja…

-8 lipca: Baber, tytularny padyszach Indii nie rzuca słów na wiatr i wypowiada tego dnia wojnę Delhi, za którym opowiada się Kaszmir, Buchara i Bengal. Wojna w północnych Indiach może za niedługo wkroczyć w fazę decydującą…

-I kampania Babera: wojska mogolskie rozpoczęły obleganie stolicy Kaszmiru, Srinagar; natomiast oddziały delhijskie próbując przeciwdziałać mogolskiej agresji chcą zdobyć największy port wroga – Karaczi.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1505

Indochińska rekontra​

Okolice Vientiane, wrzesień.

Z rozmowy między królem Rama Thibodi III a kanclerzem Shatta Damentem.

Rama Thibodi III: (…)przebiegłe Chiny już zaczęły uważać całe Indochiny za wyłączną strefę ich wpływów. Toż to taki nieobliczalny naród, że też nie ma nich sposobu!

Shatta Dament: Od kiedy Japonia wypadła z Płw. Koreańskiego, a sama Korea została przejęta przez Chińczyków można mówić o ich złotych czasach, a naszym zagrożeniu.

Rama Thibodi III: Będziesz usiłował dostać się do Czittagong na dwór sułtana Bengalu, by zapytać go jak mu się widzi chińska obecność w Indiach. Jeżeli Chiny zaczną za bardzo naciskać Tybet albo interweniować w sprawy Nepalu to dla naszej pozycji w Indochinach nadejdą czasy odbudowy pozycji i prestiżu.

Shatta Dament: Szanowie sami sobie stworzyli problem, który ich przerósł.

Rama Thibodi III: Ekspansja Delhi i Bengalu w płn. Indiach przeraża i nas , a skoro Szanowie mieli z nimi wspólną granicę to im się nie dziwię. Zastanawiam się jednak wciąż nad postępowaniem króla Shwenankyawshina z Myanmaru, który nie poprosił nas o pomoc militarną względem Pegu mimo, że sojusz Pegu z Malakką dawno już wygasł i Pegu walczy samotnie.

Shatta Dament: Shwenankyawshin chce upiec dwie pieczenie na jednym ogniu, dobrze dla nas to fakt oby rychłej aneksji klanów Szan, ale gorzej gdy zgniecie Pegu na które i my mamy dużą chęć, a tak jesteśmy wyłączeni.

Rama Thibodi III: Zawsze to lepiej jak oni niż Chiny. Teraz tak trzeba myśleć. Bardziej pragmatycznie. Chiny docierając do granic Indii rozpoczną pewnie niedługo kolonizację danego obszaru a to dla naszych włości w tym regionie kolejne niewesołe nowiny.

Shatta Dament: Jedynym rozwiązaniem jest zatem usiłować pchnąć Delhi bądź Bengal na Chiny.

Rama Thibodi III:I właśnie to będzie celem naszej dyplomacji na długie lata, inaczej chińska interwencja w Indochinach stanie się normą do której nie możemy za żadne skarby chcieć przywyknąć (…)

2 stycznia wojowniczo nastawieni Myanmarczycy, którzy obawiali się o swoje losy, z jednej strony otoczeni przez Bengal a z drugiej strony przez narastające chińskie zagrożenie rozpoczęli wojnę przeciwko klanom Szan i otrzymali poparcie ze strony pozostałych państw kwartetu indochińskiego (Dai Viet, Ayutthaya, Kambodża). Myanmar chce w ten sposób uzyskać na konflikcie szańsko-chińskim odpowiednią kontrybucję bądź zdobycz terytorialną mogącą odsunąć granicę z Chinami od stolicy w Awa. Niestety tego samego dnia, Myanmar dostaje cios od południa. Nikt nie spodziewał się agresji żyjącego z handlu Pegu, bo kraj ów nie wypowiadał agresywnej wojny od ponad 70 lat. Król Myanmaru, Shwenankyawshin prosi o pomoc Dai Viet i Kambodżę, nie robi jednak tego samego w stosunku do Ayutthayi. Czyżby uważał, że Ayutthaya nie jest w stanie walczyć na dwóch frontach i musi skupić się na zniszczeniu Lan Czang? Ostatecznie monarcha Ayutthayi, Rama Thibodi III zrozumiał, że Myanmar poradzi sobie z rozbitym już Szan i szybko przerzuci wojska na południe w stronę Pegu.

W styczniu oddziały chińskie ostatecznie zdobywają stolicę Lan Czang, dlatego też król Ayutthayi postanawia wyruszyć w stronę innego ważnego miasta tego kraju – Vientiane, aby zapobiec jego zdobyciu przez chińskie wojska. W Ayutthayi sformowanych zostaje kolejnych 6 tys. zbrojnych, którzy będą stanowić drugą armię. Armia ajuttańska z królem na czele dociera pod mury Vientiane w marcu i rozbija opór sił lanczańskich. Czampa w tym czasie zmaga się z chińską blokadą wybrzeża i prawdopodobnym desantem.

Zwycięstwo pod Vientiane – marzec.​

Taungu – jedno z miast płd. Myanmaru jest oblegane przez wojska Pegu, które nie niepokojone sukcesywnie walczą o przejęcie tego grodu. Siły lanczańsko-szańskie usiłują oblegać ajuttańskie Tai Panom oraz Suvarnagramę, ale spod tego pierwszego miasta wypiera ich druga armia ajuttańska. W maju dochodzi do chińskiego desantu na płn. Czampę i miasto Widżaja (27 tys. armia). Kambodżańczycy powstrzymują natomiast dwa miesiące później szańskie natarcie na Sukhothaj. Król Ayutthayi otrzymuje w lipcu propozycję zawieszenia broni od Czampy, która oferuje 114 tys. złotych rupii indochińskich, ale ostatecznie odrzuca tą propozycję. W dalszym ciągu gra toczy się o przejęcie Szan i neutralizację Lan Czang i Ayutthaya nie może z tego zrezygnować. 1 sierpnia stolica Szan, Unmargasila dostaje się pod chińską kontrolę, a zatem Szanowie zmuszeni są do kapitulacji. Przekazują Chinom Myitkyinę co tworzy wspólną chińsko-bengalską granicę oraz 53 tys. złotych rupii indochińskich tytułem odszkodowania. Nie dość na tym. Szan zmuszone jest przyjąć zwierzchnictwo Chin czyli stać się zatem lennem cesarskim.

Król Ayutthayi, Rama Thibodi III na wieść o przyjęciu Szan w poczet chińskich wasali nie zamierza zawrzeć pokoju z tym krajem. Myanmar zatem musi uczynić wszystko aby stały chiński przyczółek w Indochinach przestał wkrótce istnieć…​

We wrześniu armia chińska zdobywa Widżaję w płn. Czampie i kieruje się w stronę stolicy – Pandurangi. Pierwsza bitwa kończy się jednak zwycięstwem wojsk czampańskich, dopiero grudniowe starcie rozpoczyna oblężenie Pandurangi przez Chińczyków. Wojska kambodżańskie oblegają natomiast Oc Eo, port Czampy w południowej jej części. Pod koniec roku myanmarskie Taungu zostaje przejęte przez wojska Pegu, które wycofują się z powrotem na swoje terytorium.

Interesy handlowe: pozycja handlowa wyraźnie się osłabiła wskutek utraty wpływów w Pegu na rzecz Szan oraz niepowodzeniu na targu w Delhi, skąd ponownie wypadł nasz kupiec (intrygi Jodhpuru).

Ayutthaya na koniec roku 1505:

6 kupców, 6 kolonistów, 2 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1505 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-umiera emir Jaunpuru, Husajn, za którego panowania kraj którym rządził stał się lennikiem Delhi. Obecny emir, Mohammad II kontynuuje wojnę z Nepalem licząc na nabytki terytorialne mogące w przyszłości poskutkować zerwaniem zależności lennej od Delhi. Jaunpur do tej pory zachowuje jeszcze resztki niezależności, nie będąc tak jak pozostali lennicy tego sułtanatu – Kaszmir i Bengal w sojuszu militarnym. Jaunpur korzysta zatem ze statusu strony współwalczącej.


-śmierć cesarza Vijayanagaru, Immadi Narusimhy utworzyła w tym kraju dwa rywalizujące ze sobą stronnictwa. O ile podczas panowania zmarłego władcy istniał w państwie względny pokój o tyle osoba nowego władcy Viry Narasimhy takiego spokoju już nie gwarantuje. Słabe i nieudolne rządy w tak dużym kraju Płw. Indyjskim już wkrótce mogą okazać się przyczynkiem do wzniecenia powstania.

-9 stycznia: Kaganat Uzbecki ukorzył się przed potęgą Wielkiego Chanatu Mongolskiego wypłacając 36 tys. dirhamów na mocy traktatu pokojowego.


-10 lutego: bardzo szybko po intronizacji Viry Narasimhy doszło w Imperium Vijayanagaru do wybuchu wojny domowej. Posłuszeństwo nowemu władcy wypowiedziały miasta Majsur, Kalikat, Tandżawir, później także Maduraj, a przede wszystkim stolica Vijayanagar. Czyżby zatem miał się powtórzyć wariant rozpadu zdawać by się mogło potężnego Sułtanatu Hajdarabadu z II połowy XV wieku i Vijayanagar rozpadnie się na kilka rywalizujących ze sobą księstewek? Wojna domowa w tym kraju wzmacnia pozycję Delhi jako jedynego w miarę stabilnego potężnego państwa na Płw. Indyjskim choć stale uczestniczącego w wojnach z sąsiadami.

-16 lutego: sześć dni po wybuchu wojny domowej w Vijayanagarze, Baber, padyszach mogolski oraz Sikandar Szach II, sułtan delhijski zawierają zawieszenie broni bez aneksji i kontrybucji. Jaki może być motyw zakończenia trwającej tylko pół roku wojny? Czyżby oba kraje potraktowały to starcie jedynie jako wzajemne rozpoznanie? A może istotnie chcą skorzystać na słabości Vijayanagaru i przejąć jego ziemie na południu Indii?


-wojna nepalska: Królestwo Nepalu utraciwszy zapewne kontrolę nad swoimi zachodnimi prowincjami postanawia zawrzeć kolejny pokój z jednym z agresorów, aby powstrzymać rozbiór kraju. Warunkiem jest jednak oddanie jednej z prowincji. 11 kwietnia Nepal wypłaca 45 tys. złotych rupii indyjskich i oddaje prowincję Gurkha (środkowy Nepal) dla Jaunpuru. W maju oddziałom nepalskim udaje się zdobyć jedno z miast Bengalu – Kocz Bihar.


-9 czerwca: śmierć cesarza Chin, Hongczi w trakcie trwania wojny z tercetem indochińskim zaskakuje dwór w Pekinie. Kanclerz jest przekonany, że doszło do otrucia cesarza, aby w ten sposób zatrzymać chińską ekspansję w Indochinach, wskazuje przy tym na Szan, ale także sugeruje ajuttańską intrygę. Nowy władca, Czengde nie podziela zdania kanclerza, ale zapowiada posłanie jeszcze większych wojsk w region walk i pokazanie prawdziwej potęgi Chin.

-5 lipca: Jusuf Adil Szach, szyicki sułtan Bidżapuru zdołał przebłagać Babera do zaniechania szykowanej przez niego interwencji militarnej na ten kraj poprzez wysyłanie wielkich podarków przez mogolską kolonię w Goa. Bidżapur zaproponował odnowienie sojuszu i zapewnił, że Państwo Wielkiego Mogoła uzyska wiernego sojusznika w środkowych Indiach mogącego przydać się w walce o zjednoczenie Półwyspu. Baber wyraził zgodę, każdy sojusznik pałający niechęcią do Delhi jest na wagę złota.

-18 października: koalicja państw środkowych Indii (Mewar, Bundelchand, Bastar, Gudżarat, Berar) nie mogąc zdzierżyć postępującej ekspansji Delhi w Nepalu wypowiedziała temu sułtanatowi wojnę. Kaszmir i Bengal, wierni lennicy delhijscy postanowili pomóc i tym razem zaatakowanemu seniorowi, Sikandarowi Szachowi II.

-3 listopada: Cesarz Chin, Czengde postanowił wprowadzić nieco innowacji w politykę zagraniczną kraju czego przejawem jest dołączenie do sojuszu z wysokogórskim Tybetem. Tym samym Chiny mogą wkrótce być wciągnięte w niekończące się walki w tym regionie.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1506

Chińska potęga​

Podczas marszu w stronę stolicy Lan Czang, listopad.

Z rozmowy między królem Rama Thibodi III a kanclerzem Shatta Damentem.

Rama Thibodi III: (…)nie może być inaczej. Chiny muszą w końcu zatrzymać swoje bezsensowne podboje, nasz silny kwartet, szczególnie po wchłonięciu Szan przez Myanmar nabiera coraz większej mocy. Mamy silniejszą pozycję aniżeli nawet sojusz delhijsko-bengalski i również Chiny mam nadzieję zaczną z nami się liczyć.

Shatta Dament: Wasalizacja Lan Czangu to ryzykowny krok mogący sprowokować Chiny, ale nie mamy istotnie żadnego wyjścia po odkryciu ich rokowań z Pegu.

Rama Thibodi III: Blask Lan Czangu i Czampy oraz spokrewnionego z nimi Szan zgasł w tym roku zupełnie. Dobrze to dla nas, bo północ chwilowo bezpieczna, niemniej Chiny mogą spróbować zwasalizować Czampę w kolejnej wojnie.

Shatta Dament: To by oznaczało trwałą obecność Chińczyków w Indochinach i naszą bezradność wobec szalonej dysproporcji sił.

Rama Thibodi III: Nie moglibyśmy wtedy utrzymać Dai Viet na uwięzi w postaci aliansu z nami, tam wciąż rządy niepewne, do władzy może dojść opcja antychińska, a co wtedy?

Shatta Dament: Podbój Widżaji przez Chiny istotnie wytwarza takie poczucie zagrożenie, ale dla Dai Viet i innych państw regionu my jesteśmy jedyną rękojmią bezpieczeństwa. Ja natomiast obawiam się dalszych dziwnych decyzji Myanmaru.

Rama Thibodi III: Ich decyzja o rozprawieniu się z Pegu bez naszego udziału była tego pierwszym przejawem. Całe szczęście, że Sułtanat Bengalu zmaga się ciągle w wojnie z Nepalczykami inaczej Myanmar nie utrzymał by tak rozległego władztwa.

Shatta Dament: Nasza neutralność w wojnie z Pegu powoduje, że w izolację popada Malakka, nasz najzacieklejszy wróg. Gdybyś zgodził się Panie na reformę armii, wówczas można by udaremnić próbę przechwycenia jej terenów przez Chiny, którym Czampa na pewno nie wystarczy znając ich apetyty.

Rama Thibodi III: Słusznie prawisz, może rzeczywiście musimy zainteresować się losem Malakki póki nie ma wsparcia Pegu. Ale na razie zajmiemy się neutralizacją Lan Czang (…)

W styczniu sformowano 3-tysięczną armię w Tai Panom, która miała wspomóc oddziały królewskie oblegające wciąż Vientiane. Tymczasem pod stolicę Czampy, Pandurangę Chińczycy podciągnęli aż 35-tysięczną armię. Oblężenie tego miasta nie może zatem potrwać zbyt długo. 10 maja lanczański garnizon miasta Vientiane poddaje się wojskom ajuttańskim i daivietskim pod dowództwem króla Rama Thibodi III. Dzieje to się jednak po zawarciu pokoju chińsko-czampańskiego z lutego br. co sprawia, że stolica Lan Czang została opuszczona przez kontrolujące ją wcześniej wojska chińskie i wróg rozpoczął ponowne formowanie oddziałów w tym mieście.

Zdobycie Vientiane – maj.​

Trzykrotnie posłańcy ajuttańscy są wysyłani do Lan Czangu z prośbą o zakończenie działań wojennych i oddanie prowincji Laos, ale też i trzykrotnie są zbywani. Ayutthayi zależy na zakończeniu wojny z Lan Czang, by móc skupić się na Czampie i spróbować ją uzależnić od siebie. Nawiasem mówiąc król chce też wasalizacji Lan Czangu, choć zdaje sobie sprawę z tego, że już niedługo może dojść do aneksji Szan przez Myanmar i możliwego pogorszenia relacji z Chinami. Takowa wasalizacja Lan Czangu mogłaby negatywnie wpłynąć na przyszłość kontaktów handlowych i politycznych z Chinami i dlatego też król daje się przekonać kanclerzowi. Posłańcy z zawieszeniem broni pojawiają się także w Ayutthayi, a przychodzą z Czampy. Czampa zdaje sobie sprawę z beznadziejności położenia Lan Czangu i chce za odpowiednią sumę pieniędzy uratować swojego sojusznika. Obie propozycje Czampy są jednak odrzucone przez króla. Swoich posłów przysyła także Szan, który będąc już chińskim wasalem chce ochronić resztki swoich ziem. I tu również monarcha Ayutthayi nie godzi się na żaden separatystyczny pokój.

Na przełomie lipca i sierpnia wojska lanczańskie wypierają oddziały daivietskie spod swojej stolicy, ale kolejna batalia tym razem w grudniu daje zwycięstwo Dai Viet, które przystępuje do oblężenia. Wojska królewskie Ayutthayi mogą zatem dołączyć do sojuszników i ostatecznie rozstrzygnąć los Lan Czangu, zważywszy, że król zmienił zdanie po wydarzeniach z października, kiedy to dokonał się los Szan anektowanego przez Myanmar a Lan Czang rozpoczęło rozmowy z innym wrogiem Ayutthayi, Pegu pozwalając na przemarsz wojsk. Szczególnie ta druga informacja wzburzyła króla, który stwierdził, że będzie dążył do wasalizacji Lan Czang nawet za cenę pogorszenia stosunków z Chinami. W międzyczasie inny sojusznik ajuttański, zwinął oblężenie czampańskiego portu Oc Eo i skierował swoje siły w stronę stolicy Lan Czang. Teraz wszystkie drogi tam prowadzą.

6.X. – koniec Państwa Szan zaanektowanego przez Myanmar. Myanmarczycy muszą teraz przerzucić wojska z północy na kontrolowane przez Pegu – miasto Taungu oraz wkroczyć na macierzyste terytorium Pegu.


14.X. – Lan Czang godząc się na przemarsz wojsk Pegu w istocie rzeczy przygotowało intrygę mającą na celu pozbawienie Ayutthayi jej północnych ziem na co król Rama Thibodi III zareagował podjęciem planu szybkiej neutralizacji przewrotnego Lan Czang.

Ayutthaya na koniec roku 1506:

6 kupców, 6 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1506 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-9 lutego: szantażowana całkowitym podbojem przez Chiny – Czampa, godzi się na surowe warunki pokojowe, które kończą się dla niej utratą prowincji Widżaja z największym miastem o tej samej nazwie oraz wypłaceniem dla Chin olbrzymiej sumy 128 tys. złotych rupii indochińskich. Chiny uzyskują zatem przyczółek na Płw. Indochińskim, a najbardziej teraz obawia się agresji Cesarstwo Dai Viet mające na północy i południu wspólną granicę z Imperium dynastii Ming.

-9 lutego: tego samego dnia wybucha kolejny konflikt na Płw. Indyjskim. Sułtanat Ahmadnagaru uporawszy się ze stołeczną rebelią nabrał wiary we własne siły i zaatakował swojego sąsiada – Mewar. Za Mewarem opowiedziało się wiele krajów środkowych Indii takich jak Berar, Bundelchand i Gudżarat, ale swojego poparcia odmówił Bastar, który niedawno powiększył się dwukrotnie kosztem stłamszonego Hajdarabadu. Rozłam wśród krajów środkowoindyjskich staje się zatem faktem.

-15 lutego: osamotniony Bastar szuka nowego sojusznika w aliansie bidżapursko-mogolskim. Bidżapur i Państwo Wielkiego Mogoła chętnie przyklasnęli propozycji rozszerzenia swojego sojuszu i stworzenia przeciwwagi dla silnego sojuszu autorstwa Mewaru w środkowych Indiach.

-wojna domowa w Vijayanagarze: armie buntownicze, które obległy wiele miast tego imperium nie zdołały zdobyć stolicy. Udało im się natomiast zdobyć Majsur, gdzie gniew ludności przeciw cesarzowi kraju okazał się jednak największy.


-12 maja: odizolowana od silnych sojuszy w środkowych Indiach Gondwana, aby zachować swoją zagrożoną niepodległość godzi się na przemarsz kolejnych wojsk przez swój kraj, tym razem mewarskich.

-11 sierpnia: Tybet wypowiada wojnę będącemu w tragicznej sytuacji Nepalowi chcąc uzyskać od niego terytorium Sikkimu. Do agresji Tybetańczyków nie przyłącza się ich sojusznik - Chiny, które zdecydowanie odmawiają. Czyżby zatem cesarz Czengde korzystając z zaangażowania militarnego Tybetu w Nepalu zauważył dla siebie szansę, mogącą zaowocować przejęciem wielu ziem tybetańskich?

-wojna nepalska: armia bengalska odbiła w maju zdobyte przez Nepalczyków miasto Kocz Bihar. Coraz więcej krajów atakujących Nepal czyni go międzynarodowym pariasem pierwszym w kolejności do wyginięcia. Agresja Tybetu i Orissy jest tego kolejnym dowodem.

-19 grudnia: Delhi zajęte wciąż walką z Nepalem postanawiają zapłacić Mewarowi 92 tys. złotych rupii indyjskich i zakończyć wojnę, gdyż obawiają się ponownej agresji mogolskiej tym razem ze wsparciem sojuszniczego Bidżapuru i Bastaru. Mewar z kolei kontynuuje wyprawę przeciw Ahmadnagarowi, który „ośmielił” się wystąpić przeciw porozumieniu środkowoindyjskiemu.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1507

Lan Czang wzięte!​

Ayutthaya, 20 listopada, Pałac Królewski.

Z rozmowy między królem Rama Thibodi III a kanclerzem Shatta Damentem.

Rama Thibodi III: (…)jak najszybciej na ile zdołasz wyślesz gońca do Awy na dwór króla Myanmaru z ostrzeżeniem, aby zaprzestał oblegania stolicy naszego lennika Lan Czangu. W przypadku gdyby nie chciał tego uczynić, przekaż na piśmie, że zastanowię się nad wykluczeniem Myanmaru z naszego układu militarnego.

Shatta Dament: Panie, być może pochopna jest Twoja decyzja. Myanmar istotnie zbłądził nie prosząc nas o wsparcie w wojnie z Pegu, a teraz już istotnie się pogrąża atakując Lan Czang, ale to wciąż licząca się siła militarna w regionie mogąca zatrzymać atak sojuszu delhijsko-bengalskiego.

Rama Thibodi III: Shwenankyawshin, władca tego kraju uczył się chyba dyplomacji w dżungli za pomocą małp, skoro nie przyjmuje do wiadomości prostego faktu o wasalizacji Lan Czangu przez moją osobę.

Shatta Dament: Jego dziki instynkt istotnie wyrządza teraz wiele złego Myanmarowi, tym bardziej, że Bengal jest już od pewnego czasu w stanie pokoju. Chociaż nie gwarantuje to oczywiście rozpoczęcia wojny z Myanmarem. Bengal bez poparcia Delhi nic nie uczyni.

Rama Thibodi III: Co doradzasz w sprawie Czampy?

Shatta Dament: Myślę, że musimy koniecznie doprowadzić do tego, aby Kambodża uzyskała na zawsze port od tego kraju i w ten sposób zaczęła tworzyć własną flotę. W przypadku konfliktu z Chinami przyda nam się każdy okręt.

Rama Thibodi III: Słuszna uwaga, jeśli Chiny zamierzają się na nas rzucić po uporaniu się z Mongołami to musimy być przygotowani i od strony lądu i od strony morza.

Shatta Dament: Dlatego może by też warto postarać się o zwasalizowanie Czampy. Wtedy Chiny będą już wiedziały, że Indochiny to nasza strefa wpływów. Pozostanie jedynie problem Pegu i Malakki, który powinniśmy łatwiej okiełznać po likwidacji dawnego tercetu indochińskiego (…)

Wojska królewskie podążały poprzez Vientiane w kierunku na stolicę Lan Czang mijając po drodze armię kambodżańską Sreja Sukonthora, która podążała do Phnom Penh by znacząco się powiększyć. W lutym Ajuttańczycy docierają pod mury Lan Czang, gdzie już od pewnego czasu przebywa armia daivietska. Dowództwo nad obiema armiami obejmuje król Rama Thibodi III. W międzyczasie pod Chiengmai zaczęto formować uzupełnienia dla armii królewskiej (druga fala mobilizacji w lipcu).

Marsz armii królewskiej pod Lan Czang – początek roku.​

Zagrożone Lan Czang w kwietniu wysyła nam propozycję pokojową, w której proponuje 38 tys. złotych rupii indochińskich w zamian za zaprzestanie działań zbrojnych. Król Ayutthayi odrzuca ten układ, jak również czerwcową propozycję Czampy (52 tys. złotych rupii indochińskich). Kambodża swoją armię pod mury Lan Czang przysyła w maju, a w międzyczasie również oddziały myanmarskie podchodzą pod to miasto. Zaniedbują w ten sposób obronę kolejnego ważnego miasta, Tarakan, które zaczyna być oblegane przez 21-tysięczną armię Pegu. 30 sierpnia bramy Lan Czangu zostają otwarte, a król Visoun błaga o litość monarchę Ayutthayi. Rama Thibodi III pomny zagrożenia chińskiego i chcący załagodzić stosunki z Lan Czangiem czyni ten kraj wasalem Ayutthayi. Ta decyzja nie podoba się jednemu z sojuszników, Myanmarowi, który nie zakończył wojny z Lan Czangiem i po odejściu wojsk ajuttańskich oblega bezbronną stolicę. Ayutthaya zamierza zatem ostrzec Myanmar przed podejmowaniem decyzji godzących już teraz w dobre imię pozostałych sojuszników. W październiku król proponuje jednak Czampie honorowe zakończenie konfliktu bez aneksji i kontrybucji, jednakże kraj ten odmawia. Grudzień przynosi informację o rozpoczęciu przez 24-tys. armię kambodżańską oblężenia portu Oc Eo w płd. Czampie. Może zatem uda się zrealizować plany Kambodży, która marzy o uzyskaniu portu w delcie Mekongu? Z drugiej strony armia Dai Viet przechodząc przez całą Ayutthayę dociera do Mulmejn, będącego pod kontrolą Pegu i rozpoczyna dywersję, chcąc odwrócić uwagę Pegu od oblegania Tarakanu.

Lan Czang – lennem Ayutthayi.​

Ayutthaya może zaliczyć ten rok do udanych także pod względem gospodarczym. Odzyskała wpływy kupieckie w Pegu oraz odnowiła pozycję handlową na targu w Delhi.

Ayutthaya na koniec roku 1507:

5 kupców, 6 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1507 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-cesarz Chin rozpoczął w tym roku plan odbudowy części Wielkiego Muru tak zniszczonego podczas walk z Mongołami, planuje się też wzmocnienie murów ważniejszych strategicznie przygranicznych miast takich jak Mukden czy Czengde, gdzie grubość budowli obronnych jest największa (średnia forteca).


-1 stycznia: Baber nie jest władcą lubiącym za bardzo spokój i ciszę, dlatego przychyla się do prośby sułtana Bidżapuru i maharadży Bastaru o zaatakowanie Ahmadnagaru. Państwo te czeka niechybnie rozbiór z racji toczenia też wojny z sojuszem środkowoindyjskim (Gudżarat, Mewar, Bundelchand, Berar).

-14 lutego: Nepal zawiera z Bengalem separatystyczny pokój, wg którego Bengal godzi się na wypłacenie symbolicznej kwoty odszkodowań w wysokości 2 tys. złotych rupii indyjskich. Nadal trwa wojna nepalsko-delhijska i nepalsko-tybetańska.

-wojna domowa w Vijayanagarze: armie buntownicze nadal posiadają kontrolę nad Majsurem, a oblegane są wciąż Kalikat wraz ze słynnym centrum handlu płd. Indii oraz Maduraj. Wojska cesarskie nie są w stanie ich wyprzeć spod tych dwóch miast.

-wyprawa ahmadnagarska: siły sułtanatu zdobyły w marcu jedno z miast Beraru – Nander, ale cóż z tego skoro liczne wojska gudżaracko-mewarskie i bidżapursko-bastarskie z posiłkami mogolskimi weszły w granice Ahmadnagaru od północy i południa. W październiku pod kontrolę Gudżaratu dostaje się stolica Ahmadnagar, a wojska bidżapurskie zajmują Sonpeth.

-5 kwietnia: Cesarstwo Chin po zakończeniu budowy licznych fortyfikacji i odbudowy Wielkiego Muru rusza tego dnia na Wielki Chanat Mongolski licząc na jego ostateczne rozbicie. Dla Ayutthayi to świetna wiadomość, można w końcu rozprawić się z Czampą bez obawy o cios z północy.

-19 czerwca: Królestwo Orissy próbuje wymuszać poszczególne zgody państw sąsiednich na przejście jej wojsk. Pierwsza na ogień idzie Gondwana, państwo buforowe między wielkimi sojuszami. Oczywiście godzi się na przejście wojsk orissyjskich.


-13 września: Japonia żyje informacją o zabójstwie Hosokawy Masamoto, jednego z samurajów i zaufanego cesarza. Mord na jego osobie może spowodować kolejną serię wojen domowych oprócz stale utrzymującego się stanu wyjątkowego w całym kraju już od kilku lat.

-10 października: odległy Sułtanat Kara Kojunłu zawiera sojusz militarny z nieznanym nam krajem leżącym prawdopodobnie blisko jego granic, Sułtanatem Adenu. Być może oba kraje szykują coś w rodzaju koalicji przeciwko budującej się potędze Państwa Wielkiego Mogoła w Azji Centralnej.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1508

Możliwe reperkusje​

Savannakhet (Dai Viet), 20 września, Pałac Przyjaźni.

Z rozmowy między królem Rama Thibodi III a kanclerzem Shatta Damentem.

Rama Thibodi III: (…)Myanmarczycy zawierając pokój z Pegu mogą zapewne myśleć, że teraz całym impetem ruszą w kierunku Lan Czang, ale przecież to od nas zależy, kiedy zakończymy wojnę z Czampą, a zatem i z całym sojuszem.

Shatta Dament: Mamy informacje z pewnego źródła, że u wybrzeży Czampy pojawiła się bengalska flota.

Rama Thibodi III: A co ona tam robi do ciężkiego licha?

Shatta Dament: Być może chcą wzorem Chin skorzystać na słabości Czampy i zdobyć jedno z jej miast na południu. Pojawienie się wpływów bengalskich obok chińskich stanowiłoby dla nas nie lada problem. Wojna z Bengalem i Delhi byłaby bliższa niż kiedykolwiek.

Rama Thibodi III: Jedynym celem dlaczego jeszcze godzę się na kontynuację wojny z Czampą jest uzyskanie dla Kambodży portu morskiego w Oc Eo. Jeśli uda się spełnić to zadanie to będzie można już w pełni radować się z likwidacji Szan, wasalizacji Lan Czang i izolacji Czampy.

Shatta Dament: Wtedy naszym głównym problemem oprócz agresywnych Chin stanie się Pegu i Malakka. Co ciekawe nie przedłużyły ze sobą sojuszu.

Rama Thibodi III: Gdyby nie stan wojny z Czampą można by to było wykorzystać, ale kraj musi odpocząć po działaniach wojennych, szczególnie północ jest zniszczona.

Shatta Dament: Panie, Majapahit zaczyna sobie coraz lepiej poczynać na Borneo, nasze włości kolonialne w pobliżu tego kraju mogą być zagrożone. Kolejnym krokiem Majapahitu może być właśnie chęć zagarnięcia naszych terenów kolonialnych.

Rama Thibodi III: Co zatem proponujesz?

Shatta Dament: Myślę o skonfliktowaniu sojuszu Bantemu i Majapahitu z Atjehem, taka wojna mogłaby wyniszczyć ten niebezpieczny dla nas alians. Pod żadnym pozorem nie możemy też zakładać punktów handlowych na Jawie, gdzie wpływy Bantemu i Majapahitu są przeogromne, no i przydałoby się powiększenie naszej gwardii królewskiej na Flores.

Rama Thibodi III: A jeśli Malakka zostanie zaatakowana bądź sama zaatakuje Majapahit i Bantem?

Shatta Dament: Taka sytuacja będzie niepowtarzalną szansą dla nas…(…)

Zestawienie kolonii ajuttańskich.​

Uwagę króla pochłaniała sytuacja na froncie z Czampą, która jako jedyna z dawnego tercetu mogła jeszcze namieszać w płd. części Indochin. Lan Czang po zakończeniu działań wojennych z Ayutthayą, Dai Viet i Kambodżą zaczął próbować ingerować na ziemiach myanmarskich by szybko zakończyć wojnę z tym krajem. W lutym 8-tys. armia lanczańska wyruszyła w stronę posiadłości Myanmaru ale poniosła porażkę. W tym samym miesiącu sformowano w Ayutthayi 3 tys. zbrojnych jako uzupełnienie armii królewskiej. Wojska Czampy rozpoczęły oblężenie kambodżańskiej Indrapury. Jako, że król zbierał się do ponownej wyprawy na Czampę, część jego obowiązków przejął kanclerz, czego wyrazem było odnowienie królewskiego mariażu z Vijayanagarem (połączone rody Ma Hangani i Virupaksha Rani) w dniu 20 kwietnia. Niestety w tym samym kwietniu do Ayutthayi dotarła informacja o ponownej utracie wszelkich wpływów handlowych w Delhi wskutek knowań Państwa Wielkiego Mogoła.

Królewski mariaż z Vijayanagarem – 20.IV.​

Oddziały Dai Viet oblegające miasto Mulmejn poniosły porażkę pod murami tego grodu w wyniku przybycia armii Pegu. Działo się to w maju. Lan Czang nie poprzestając na jednej wyprawie na Myanmar usiłuje wtargnąć po raz wtóry, ale nie udaje się przejąć inicjatywy na trwałe. We wrześniu Pegu zdobywa jedyny port Myanmaru – Tarakan co ma takie skutki polityczne, że zaraz potem Myanmar godzi się na pokój, w którym płaci Pegu 18 tys. złotych rupii indochińskich. Król Rama Thibodi III usiłuje przyjść z odsieczą oblężonej kambodżańskiej Indrapurze, ale ponosi klęskę w bitwie w dn. 11 października. Listopad przynosi dwie skrajne wieści: z jednej strony wojskom kambodżańskim udaje się przejąć Oc Eo w delcie Mekongu, z drugiej strony tracą oni kontrolę nad Indrapurą, zajętą przez Czampę. Król Ayutthayi usiłuje wymusić na Czampie oddanie Oc Eo – Kambodży, jednak bezskutecznie. W Indrapurze dość szybko wybucha powstanie antyczampańskie, ale zostaje szybko stłumione przez okupanta, który kieruje swoje wojska w stronę Savannakhet. A tam znajduje się już silna armia Dai Viet…

Przegrana pod Indrapurą i wybuch powstania antychińskiego w Widżaji.


Sytuacja patowa: Indrapura pod kontrolą Czampy, Oc Eo pod kontrolą Kambodży.

Ayutthaya na koniec roku 1508:

6 kupców, 6 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1508 – przegląd sytuacji międzynarodowej

-5 stycznia: Królestwo Bantemu, sojusznik wielkiego Cesarstwa Majapahitu wypowiada wojnę okrojonemu i tak już znacząco Brunei. Czyżby Majapahit przy pomocy Bantemu rozpoczął nowy etap ekspansji na Borneo?

-22 lutego: Nepal zdołał zakończyć wojnę z Sułtanatem Delhi na bardzo korzystnych warunkach. Delhi zgodziło się na wypłacenie odszkodowania w wysokości 54 tys. złotych rupii indyjskich. Rządzący Nepalem ród Patna zmaga się jeszcze z agresją tybetańską.

-wojna domowa w Vijayanagarze: w marcu targowe miasto Kalikat dostaje się pod kontrolę armii buntowniczej, nadal także powstańcy chłopscy przetrzymują Majsur. Czyżby Vijayanagar czekała secesja całego zachodniego regionu?

-13 maja: Sułtanat Omanu zawiera mariaż z nieznanym nam Państwem Mameluków leżącym zapewne gdzieś w pobliżu jego granic.


-wyprawa ahmadnagarska: w lipcu wojska berarskie odzyskują południe kraju z miastem Nander, natomiast ostatnie miejsce oporu wojsk ahmadnagarskich, Daulatabad zostaje zdobyte w październiku. 6 października dochodzi do faktycznego rozbioru Sułtanatu Ahmadnagar. Daulatabad przypada Berarowi, Sonpeth zostaje przyznane Bidżapurowi, a prowincja stołeczna Ahmadnagar pozostaje pod okupacją Gudżaratu.


-lipiec: władza cesarska Go-Kashiwabary przeżywa wewnętrzny kryzys w Japonii. Po paru latach osobistych rządów kontrola nad krajem przechodzi ponownie do szogunów z rodu Ashikaga. Szogun Yoshitane jest jednym ze znamienitych dowódców mogących uspokoić niepokoje na prowincji.

-sierpień: wojska bengalskie uwalniają jedno ze swoich miast, Nasik w tzw. enklawie środkowoindyjskiej spod władzy buntowników.

-14 września: Królestwo Pegu proponuje Myanmarowi zapłatę w wysokości 18 tys. złotych rupii indochińskich w zamian za oddanie przetrzymywanych miast myanmarskich: Tarakanu i Taungu. Myanmar chętnie się godzi, gdyż w ten sposób może skupić swoją całą agresję na Lan Czang.

-październik: wybuch antychińskiego powstania w czampańskiej Widżaji (płd-wsch. Indochiny).


-3 grudnia: Mohammad Szajbani, kagan Uzbeków i Turkmenów święci triumfy lepsze ostatnio od Babera. Na mocy pokoju podpisanego z Ordą Kazachską czyni ją krajem lennym, a dodatkowo musi ona zapłacić 114 tys. dirhamów oraz zrzec się prowincji Naiman. Kaganat Uzbecki szykuje się powoli do ataku na Emirat Buchary i zapewne będzie próbował zwasalizować Chanat Syberyjski.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1509

Zamęt​

Ayutthaya, 1 marca, Pałac Królewski.

Z rozmowy między królem Rama Thibodi III a kanclerzem Shatta Damentem.

Rama Thibodi III: (…)postanowiłem przekazać dowodzenie nad armią marszałkowi Ghandży i nic nie odwiedzie mnie od tej decyzji, drogi kanclerzu. Medycy kazali mi się oszczędzać, a od czasu ostatniej rany pod Indrapurą ciągle miewam bóle.

Shatta Dament: Myślę, że mi nie jest dane oceniać waszą decyzję, jeśli taka jest wola waszych medyków to nic nie mogę być przeciw, a jedynie modlić się o wasze zdrowie. Przybyłem tu jednak w innej sprawie. Majapahit zmierza do zniszczenia Brunei, mój Panie.

Rama Thibodi III: Ayutthaya nie ma obecnie możliwości reakcji na ten haniebny czyn, który godzi w naszych przyjaciół.

Shatta Dament: Musimy pamiętać, że na tej samej wyspie gdzie leży Brunei my mamy duży punkt handlowy w Zatoce Kuczing.

Rama Thibodi III: Jeżeli Majapahit ruszy ręką po nasze włości na tej wyspie to pozna mój gniew a i wojna będzie tylko spełnieniem popełnionego czynu przez ten kraj.

Shatta Dament: Czampa struga coraz bardziej oporną stronę konfliktu, a my nie możemy długo go przeciągać z powodu możliwości pojawienia się niepokojów na wsiach i w miastach. Panie, proszę abyś zgodził się na zawarcie z nimi pokoju bez aneksji i kontrybucji. W Widżaji trwa powstanie antychińskie, być może owe miasto powróci pod kontrolę Czampy, albo znajdzie się przy Dai Viet lub Kambodży.

Rama Thibodi III: Problem Widżaji to osobna sprawa, ale dobrze, że tamtejsi mieszkańcy chcą znieść chińską niewolę, im szybciej to zrobią tym lepiej dla naszych interesów.

Shatta Dament: Włączenie Widżaji do Czampy może wywołać ponowną interwencję chińską w Indochinach.

Rama Thibodi III: Chiny mają na głowie Mongołów i oby ich mieli jeszcze przez długie lata. Do tego czasu rozbicie Czampy przyniesie nam upragniony spokój, ale dobrze, spróbuje układów poprzez naszego wicekanclerza. Niech rusza do Pandurangi, przedstawi tamtejszemu władcy naszą wspaniałomyślność. Kambodża będzie wściekła na nas, ale my przede wszystkim musimy dbać o nasz kraj (…)

W styczniu król Ayutthayi wydał edykt o odnowieniu szkoły dyplomatów w stolicy, do których będą chodzić synowie znanych rodów, tak aby wykształcić przyszłą elitę dyplomacji królestwa.

Reforma dotycząca pozycji arystokracji.​

Monarcha za wszelką cenę chciał rozwinąć w tym roku kontakty handlowe, ale jego trzy wydane glejty kupieckie do Delhi okazały się fiaskiem. Co prawda jednemu z kupców udało się rozwinąć handel w tym mieście, ale wkrótce konkurencja pochodząca z Jaunpuru okazała się silniejsza. Do Pekinu również wysłano kupca, ale okazało się, że zaginął po drodze.

Utrzymanie kambodżańskiej okupacji portu Oc Eo i szampańskiej okupacji miasta Indrapura wytwarza dziwną sytuację na wojnie. Król Rama Thibodi III zważa na zagrożenie dla Ayutthayi i rozkazuje sformować nowe 3 tys. zbrojnych w stolicy. Gdy już ulegną sformowaniu zostaną włączeni do armii królewskiej. W kwietniu wojska kambodżańskie rozpoczynają oblężenie Sajgonu, największego obecnie miasta Czampy. Nieoczekiwanie dla wszystkich, armia Czampy wygrywa starcie pod Savannakhet z Dai Viet, ale wycofuje się spod murów miasta, koncentrując się na plądrowaniu Tai Panom, mieście we wsch. Ayutthayi. Monarcha chce szybko reagować, posyłając tam wojska, ale w stronę Ayutthayi zmierza kolejna armia czampańska. Starcia pod stolicą zostają przegrane przez Ajuttańczyków, sformowane na prędko oddziały również sobie nie radzą. Czampańczycy nie mogą jednak spróbować oblegać Ayutthayi i wycofują się pod inne miasto stołeczne, Phnom Penh w Kambodży. W międzyczasie król Czampy odrzuca nasze dwie oferty pokojowe bez aneksj i kontrybucji, Rama Thibodi III obiecał sobie zatem, że już nie będzie wysyłał posłów w sprawie takiego typu pokoju.

W październiku wojska kambodżańskie wypierają Czampę z Phnom Penh, co pozwala wytrwać naszym sojusznikom. Zastanawiającą bierność wykazuje 20-tys. armia Dai Viet stojąca na swojej południowej granicy. Na północy zaś w najlepsze trwa wojna Myanmaru i Lan Czangu i bardziej to wygląda remisowo, żadna ze stron nie osiąga znacznej przewagi.

​

Bilans dziewięćdziesięciolecia​

Mija dziewięćdziesiąt lat od opisywania dziejów Ayutthayi. Warto przypomnieć jej najważniejsze osiągnięcia w skrócie: ​

-dochód narodowy rocznie: 11,9 tys. złotych rupii indochińskich (w 1499 – 13,9 tys.).
-10 prowincji pod kontrolą (w 1419: pięć).
-sojusz z Kambodżą, Dai Viet i Myanmarem.
-uzależnienie Lan Czang pod postacią kraju lennego (od 1507 r.).
-mariaże z Myanmarem, Kambodżą, Dai Viet, Bastarem i Vijayanagarem.
-możliwość rozbudowania fortec w dziesięciu głównych miastach Ayutthayi (całkowity koszt przekracza 2,5 miliona złotych rupii indochińskich).
-miasto Suvarnagrama letnią stolicą kraju (od 1470 r.).
-gwarancja niepodległości Ayutthayi ze strony Chin.
-odkrycia kartografów na Płw. Indyjskim i w Azji Centralnej oraz w Indochinach.
-przekształcenie kolonii na wyspie Flores w miasto kolonialne (od 1497 r.).
-wojska lądowe (2 stopień rozwoju); król Rama Thibodi III na czele armii (1492-1509)
-flota morska (2 stopień rozwoju)
-wojna z tercetem państw indochińskich (Szan, Lan Czang, Czampa) toczona od 1505 r.; jej owocami do tej pory są rozbiór Szan między Myanmar a Chiny oraz wasalizacja Lan Czang.
-zapoczątkowanie budowy floty na Flores dla ochrony interesów Ayutthayi w tym regionie.
- 5 kupców w Pegu – dochód: 16 tys. złotych rupii indochińskich (w 1499: pięciu kupców).
- 5 kupców w Kioto – dochód: 8 tys. jenów (w 1499: czterech kupców).
- 1 kupiec w Pekinie – dochód: 3,8 tys. liangów (w 1499: jeden kupiec).
- 1 kupiec na Hajnan – dochód: 3,6 tys. liangów (w 1499: jeden kupiec).
-inflacja – 10,1% (w 1499: 8,8%).
-porozumienie handlowe z Delhi i Vijayanagarem (utrzymane w mocy).
-przemarsz wojsk przez Czampę, Myanmar i Kambodżę (utrzymane w mocy).
-punkt handlowy 6. stopnia w Zatoce Madras na Płw. Indyjskim.
-punkt handlowy 6. stopnia w Zatoce Kuczing na Borneo.
-punkt handlowy 6. stopnia na wyspie Sumbawa.
-punkt handlowy 1. stopnia w Yanam na wybrzeżu Koromandelsko-Orissyjskim na Płw. Indyjskim.
-punkt handlowy 1. stopnia na płw. Bulon (płn-wsch. Celebes).
-punkt handlowy 1. stopnia na płw. Salabanka (płd-wsch. Celebes).

Porażki dyplomatyczno-gospodarcze​

-niemożność pomocy dla zaprzyjaźnionego Brunei najpierw okrojonego przez Bantem i Majapahit, a następnie zaanektowanego.
-brak odnowienia królewskiego mariażu z Japonią wskutek niestabilnej sytuacji politycznej w tym kraju.
-nieudane próby umieszczenia kupców w Delhi (sześciokrotnie), Pekinie (dwukrotnie) i Kalikacie (raz).
-nieodzyskanie wpływów handlowych w Delhi, Malakce, Kalikacie i Szanghaju.
-brak starań o uzyskanie profitów handlowych w Maskacie, Malakce, Samarkandzie i Szanghaju.
-dwukrotna odmowa Kambodży na przyjęcie przysięgi lennej na wierność Ayutthayi.
-brak posłuchu Myanmaru w kwestii zakończenia wojny z Lan Czang, będącym teraz lennikiem Ayutthayi.
-dwukrotne nieudane założenie punktu handlowego na płw. Gowa (płd. Celebes) dodatkowo potwierdzone wybiciem I Gwardii Flores przez tubylców.
-nieudane założenie za pierwszym razem punktu handlowego na płw. Bulon (płn-wsch. Celebes).
-odmowa podpisania porozumienia handlowego przez Chiny.
-uzyskanie przez Chiny przyczółka do ekspansji militarnej w Indochinach – enklawy z miastem Widżaja (wskutek warunków pokoju z Czampą).
-ulegnięcie naciskowi Chin w sprawie przemarszu ich wojsk przez terytorium Ayutthayi.

Porównanie światowe​

Militaria – 1499
1.Imperium Osmańskie – 524 pkt, 2.Królestwo Aragonii – 226, 3.Królestwo Anglii – 222, 4.Wielkie Księstwo Moskiewskie – 209, 5.Królestwo Hiszpanii – 208, 6.Wielki Chanat Mongolski – 166, 7.Imperium Timura – 158… …Królestwo Ayutthayi – 43.
Militaria – 1509
1.Imperium Osmańskie – 590 pkt, 2.Królestwo Aragonii – 226, 3.Królestwo Anglii – 225, 4.Królestwo Hiszpanii – 204, 5.Państwo Wielkiego Mogoła – 184, 6.Wielki Chanat Mongolski – 172, 7.Elektorat Bawarii – 170… …Królestwo Ayutthayi – 62.

Ekonomia – 1499
1.Cesarstwo Chin – 427 pkt, 2.Królestwo Portugalii – 314, 3.Republika Genui – 183, 4.Imperium Vijayanagaru – 149, 5.Sułtanat Bengalu – 148, 6.Królestwo Anglii – 145, 7.Republika Wenecji – 139… …Królestwo Ayutthayi – 50.
Ekonomia – 1509
1.Cesarstwo Chin – 490 pkt, 2.Królestwo Portugalii – 376, 3.Republika Genui – 210, 4.Imperium Vijayanagaru – 162, 5.Królestwo Hiszpanii – 161, 5.Królestwo Anglii – 161, 7.Królestwo Holandii – 160… …Królestwo Ayutthayi – 56.

Dyplomacja – 1499
1.Elektorat Hesji – 204 pkt, 2.Sułtanat Zanj – 191, 3.Państwo Wagadugu – 184, 4.Królestwo Ayutthayi – 171, 5.Cesarstwo Majapahit – 155, 6.Elektorat Münster – 154, 7.Księstwo Mediolanu – 152.
Dyplomacja – 1509
1.Elektorat Hesji – 235 pkt, 2.Elektorat Münster – 208, 3.Sułtanat Zanj – 207, 4.Królestwo Ayutthayi – 200, 5.Państwo Wagadugu – 188, 6.Cesarstwo Majapahit – 163, 7.Cesarstwo Mali – 153.

Klasyfikacja łączna – 1499
1.Imperium Osmańskie – 686 pkt, 2.Królestwo Anglii – 485, 3.Cesarstwo Chin – 425, 4.Królestwo Portugalii – 366, 5.Królestwo Hiszpanii – 354, 6.Wielkie Księstwo Moskiewskie – 346, 7.Królestwo Aragonii – 341… …18.Królestwo Ayutthayi – 264.
Klasyfikacja łączna – 1509
1.Imperium Osmańskie – 768 pkt, 2.Cesarstwo Chin – 564, 3.Królestwo Anglii – 510, 4.Królestwo Portugalii – 465, 5.Królestwo Hiszpanii – 425, 6.Elektorat Hesji – 371, 7.Królestwo Aragonii – 363… …12.Królestwo Ayutthayi – 319.

Ayutthaya na koniec roku 1509:

5 kupców, 6 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1509 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-Kasim nowym chanem Ordy Kazachskiej. Został nim jedynie dlatego, że miał osobiste poparcie swojego seniora, wielkiego kagana Uzbeków i Turkmenów, Mohammada Szajbaniego. Jednak rządy Kasima nie będą przełomowe dla Kazachów, nie ma on do tego za dużych zdolności.


-1 lutego: jedna z wielu nacji zamieszkujących Imperium Vijayanagaru wypowiedziała posłuszeństwo władcy tego kraju i ogłosiła niepodległość. Chodzi oczywiście o Majsur, który ogłosił się królestwem, przy okazji zagarniając bogate centrum handlowe w Kalikacie. Na tron wstąpił jeden z lokalnych maharadżów, Czama Radża II. Vijayanagar oczywiście nie uznał istnienia secesji i rozpoczął wojnę z Majsurem.

-luty-maj: powstanie ludowe w Nellore, mieście w płn-wsch. części Vijayanagaru. Gdyby rebelia się rozszerzyła mogłaby zagrozić ajuttańskim włościom w Zat. Madras, ale na szczęście siły cesarskie szybko ją rozbiły.


-2 maja: cesarz Vijayanagaru Vira Narasimha zamordowany w niewyjaśnionych okolicznościach! Wszyscy podejrzewają Majsurczyków o dokonanie tej zbrodni. Nowym cesarzem zostaje Kriszna Dewa Radża, genialny wódz i polityk, który już zapowiedział zniszczenie młodej niepodległości majsurskiej.

-18 lipca: Baber, wódz Imperium Mogoła zawiera mariaż z Emiratem Buchary, mocno zagrożonym przez ostatnie poczynania Kaganatu Uzbeckiego. Czyżby zatem Baber zaangażował się bardziej w rozgrywki polityczne w Azji Centralnej niż w Indiach?


-25 lipca: intronizacja nowego maharadży Mewaru, Sangrama Singha. Mewar, jedno z państw-filarów sojuszu środkowoindyjskiego od czasu postawienia się Delhi i udziale w wyprawie na Ahmadnagar siedzi cicho jak i cały sojusz. Jednak panowanie tego władcy może być burzliwe, zważywszy na jego talenty, więc kto wie czy Mewar ponownie nie zaogni sytuacji w tym regionie.


-19 sierpnia: wojska majapahickie zdobyły i zniszczyły stolicę niepodległego Królestwa Brunei, Bandar Seri Begawan. Nie ma już śladu po Brunei, państwie przyjaznego Ayutthayi. Zamiast tego mamy wzrastające zagrożenie majapahickie na Borneo…

-wrzesień: wybuch antychińskiego powstania w płn. Korei, gdzie buntownicy przejęli już miasto Hamhung.

-wojna chińsko-mongolska: mimo odbudowy Wielkiego Muru armii mongolskiej udało się zdobyć jedno z przygranicznych miast chińskich – Chahar. Oddziały chińskie z kolei przejęły kontrolę nad Setsen w płd-wsch. Mongolii.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1510

Niebezpieczna ekspansja​

Ayutthaya, 10 listopada, Pałac Królewski.

Z rozmowy między królem Rama Thibodi III a kanclerzem Shatta Damentem.

Rama Thibodi III: (…)kanclerzu, przez te wojny z tercetem na północy zaniedbaliśmy zupełnie sprawy kolonizacji, a wiesz przecież, że od tego zależy podniesienie prestiżu naszego królestwa. I proszę, mamy efekty naszego lenistwa. Majapahit rozbija Brunei, anektuje Bantem, kolej na nas.

Shatta Dament: Miłościwy Panie, powinniśmy jak najszybciej zbudować więcej okrętów dla ochrony Flores, jeśli ma dojść do ataku Majapahitu to skupi on tam swoją agresję. Duża flota przydałaby się także do ochrony naszych kolonii na Borneo, Sumbawie czy Celebes.

Rama Thibodi III: Nigdy bym nie przypuszczał, że oto wielki wprawdzie Majapahit, ale kraj mający nie wiele wspólnego z podbojami wstąpi nagle na drogę nieskrępowanej dominacji. Toż to katastrofa naszych planów kolonizacyjnych, jeśli z tej drogi nie zejdzie!

Shatta Dament: Całe szczęście, że nie poważyliśmy się na kolonizację Zat. Tarumy na wyspie Jawa, to byłby doskonały powód do wojny przeciw nam.

Rama Thibodi III: Musisz pchnąć wicekanclerza do Atjeh, który niech rozmówi się z sułtanem w sprawie rosnącego zagrożenia majapahickiego w Indiach Wsch.

Shatta Dament: I tak będzie, wielki królu. Wieści z Widżaji nie napawają optymizmem. Olbrzymia armia cesarska tłumi powstanie w mieście, Chiny chcą się utrzymać w Indochinach.

Rama Thibodi III: Nie dziwi mnie ten fakt, było to do przewidzenia. A my możemy czuć się teraz okrążeni i w Indochinach i w Indiach Wsch. Raz, że mamy Chiny i Malakkę na głowie, a dwa, że rosnący w siłę Majapahit.

Shatta Dament: Może powinniśmy próbować włączyć w nasz sojusz Japonię? Posiadają całkiem niezłą flotę mogącą powstrzymać i Chińczyków i Majapahit.

Rama Thibodi III: Obawiam się, że Japonia może sprowokować niejeden konflikt z Chinami aniżeli z Majapahitem, więc jej wprowadzenie do sojuszu byłoby jak wsadzenie kija do mrowiska. Być może naszym sojusznikiem mógłby być Vijayanagar, ale sprawy indyjskie w tym momencie powinny nas jak najmniej interesować (…)

Na froncie wojny z Czampą wrogie oddziały po niemożności zdobycia Phnom Penh, stolicy Kambodży kierują się teraz w stronę dawnej głównej siedziby tego kraju – Angkor. Wojska kambodżańskie wykorzystując ten fakt, docierają do Phnom Penh i rozpoczynają formowanie kolejnych zbrojnych potrzebnych do odparcia agresji Czampy. Armia ajuttańska rusza ze stolicy w stronę kolejnego miasta Czampy – Sajgonu. Jego zdobycie powinno przyczynić się do przyjęcia warunków pokojowych przez Czampę i oddania portu Oc Eo – Kambodży. W tym samym czasie 7-tys. armia czampańska rusza z Angkor w kierunku płn. Ayutthayi i przystępuje w kwietniu do oblegania Chiengmai. Myanmar nie rezygnuje z planów podboju Lan Czang i organizuje wielką wyprawę na stolicę tego kraju (udział bierze 22-tysięczna armia). Atak ten jednak nie udaje się, a Lan Czang broni się wspaniale. W maju oddziały kambodżańskie próbują wyprzeć Czampę z Angkor, ale bitwa kończy się zwycięstwem wroga. Wskutek możliwości utraty Chiengmai przez Ayutthayę, król Rama Thibodi III proponuje Czampie pokój bez aneksji i kontrybucji, który 18 lipca zostaje przyjęty. Tym samym Czampa zachowuje honor, ale cały czas wraz z Lan Czang jest jeszcze w stanie wojny z Myanmarem.

Zawieszenie broni z Czampą na warunkach status quo; w tym samym czasie potężna 43-tys. armia chińska oblega zbuntowaną Widżaję, Chiny nie zrezygnują tak łatwo ze swojej obecności w Indochinach…​

We wrześniu oddziały lanczańskie rozpoczynają obleganie Unmargasili, dawnego grodu Szanów, a teraz będącego pod okupacją myanmarską. Armia ajuttańska dociera ostatecznie z Sajgonu do stolicy na rekonesans. Armia Czampy, która z Chiengmai weszła w granice Myanmaru rozpoczęła obleganie portu w Tarakanie i tym sposobem Myanmarowi grozi podobna sytuacja jak podczas wojny z Pegu. Przy końcu roku osłabia on jednak lanczańską armią pod Unmargasilą, że nie jest ona w stanie zdobyć tego grodu.

Ayutthaya po zakończeniu wojny z Czampą próbuje odbudować stosunki z Kambodżą, która ostatecznie nic nie uzyskała na tym konflikcie. Dar przyjaźni od Rama Thibodi III poprawia humory królowi Kambodży, Srej Sukonthorowi. W tym samym roku pogarszają się też stosunki Ayutthayi z jednym z państw indyjskich, Bastarem, który graniczy z jedną z ajuttańskich posiadłości handlowych. Bastar jako uczestnik wojny przeciw Delhi i sojusznik Babera nie jest na razie zainteresowany poprawą kontaktów z daleką Ayutthayą.

Ruch dyplomatyczny Ayutthaya-Kambodża.

Ayutthaya na koniec roku 1510:

6 kupców, 6 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1510 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-umiera pierwszy sułtan Bidżapuru, Jusuf Adil Szach. Jego następca, Izmaił doskonale odnajduje się w zawiłościach dyplomacji jak i jest wyśmienitym strategiem. Baber będzie miał za to wielkie wzmocnienie ze strony tak dobrze rządzonego Bidżapuru, będącego sojusznikiem Państwa Wielkiego Mogoła.


-luty: Sikandar Szach II, sułtan delhijski proponuje wojowniczemu Baberowi oddanie prowincji Sind z miastami Hyderabad i Bahawalpur w zamian za wieczysty pokój umożliwiający egzystencję obu państw. Baber zaskoczony ofertą Delhi przyjmuje ją, ale nakazuje jeszcze większe przyśpieszenie przygotowań do kolejnej wyprawy na północne Indie. Napięcie w regionie rośnie coraz bardziej…

-marzec: buntownicy czampańscy przejęli miasto Widżaja – chińską enklawę w Indochinach i szykują się do rozszerzenia rebelii w płd. części Dai Viet.

-12 kwietnia: okazało się, że ostatnie ustępstwa Delhi wobec Mogołów są niczym w porównaniu z zaciekłą przewrotnością Babera. Tego dnia Mogołowie wypowiadają wojnę Delhi. Po stronie Babera opowiada się Bidżapur i Bastar, Delhi będą bronić Kaszmir, Bengal i Buchara, która zerwała dopiero co podpisany mariaż z Mogołami.

-19 maja: Jaunpur, jeden z lenników Delhi nie będący w sojuszu ze swym seniorem wypowiedział wojnę Nepalowi borykającemu się ciągle z agresją tybetańską. Po stronie napadniętego Nepalu opowiada się Orissa, która jednak nie ma wspólnej granicy z Jaunpurem.

-22 maja: kraj na końcu świata, Sułtanat Omanu znowu w stanie wojny, tym razem także po stronie swojego sojusznika, Sułtanatu Mameluków a przeciw groźnej koalicji państw, choć nie znamy jeszcze ich położenia. Chodzi tu o Imperium Osmańskie, Chanat Krymski i Chanat Astrachański.


-11 czerwca: umiera kompletny dezorganizator życia politycznego w Dai Viet, cesarz Le Uy Muc, któremu brak było zdolności do kierowania tak dużym krajem, a zamiast niego rządziła kamaryla dworska. Jego następcą zostaje Le Tuong Duc, który również jest jedynie przedstawicielem pewnej frakcji mogącej rządzić w jego imieniu, gdyż zdolności nowego władcy są niestety mierne.

-13 czerwca: oddziały wojsk mogolskich pod dowództwem Babera przejęły w posiadanie Bucharę i tym sposobem przyłączyły do wielkiego władztwa Mogołów w Azji Centralnej.

-20 czerwca: szantażowany emir Beludżystanu, lennik Mogoła Babera – Izmaił Chan, godzi się na przemarsz wojsk kaszmirskich licząc na zachowanie neutralności kraju w sporze mogolsko-delhijskim na płw. Indyjskim.

-10 lipca: Kaganat Uzbecki i nieznana nam bliżej Złota Orda (zapewne Tatarzy) zawierają ze sobą mariaż, który być może doprowadzi do powstania pewnej przeciwwagi dla wpływów mogolskich w Azji Centralnej.

-8 września: Sułtanat Omanu wspiera swojego sojusznika, Mameluków w kolejnej wojnie, tym razem z Nubią, która prawdopodobnie znajduje się blisko granic Omanu.

-21 września: Orda Kazachska święci kolejne triumfy. Mimo przyjęcia przysięgi lennej na wierność Kaganatowi Uzbeckiemu zmusza Chanat Syberyjski do zapłaty odszkodowania wojennego w wysokości 24 tys. dirhamów i tym sposobem zakończenia konfliktu.

-1 października: biały pokój między sojuszem delhijsko-bengalsko-kaszmirskim, który przeżywa obecnie potężne kłopoty a Czampą i Lan Czang.

-wojna domowa w Vijayanagarze: wojska cesarskie zdobywają Majsur, stolicę zbuntowanej prowincji, trwa marsz w kierunku opanowanego przez Majsurczyków Kalikatu.


-21 października: Cesarstwo Majapahitu staje się niekwestionowanym hegemonem w Indiach Wsch. po wchłonięciu Królestwa Bantem na Jawie i siłowym przejęciu Brunei na Borneo. Postawa Majapahitu zaczyna coraz bardziej trwożyć Ayutthayę…


-3 grudnia: umiera Mohammad Szajbani, genialny strateg i wielki kagan Uzbeków i Turkmenów. Kraj może sporo odczuć jeśli chodzi o obniżenie prestiżu na arenie międzynarodowej, gdyż jego następca – Koczkundżu Chan nie ma już takich zdolności.

-II kampania Babera: wojska delhijsko-bengalskie są bliskie zdobycia Bahawalpuru, niedawno przekazanego miasta w prowincji Sind, natomiast Baber swoje wysiłki skupia na obleganiu Srinagaru, stolicy lennika delhijskiego – Kaszmiru.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1511

Konieczny ruch​

Ayutthaya, 25 lipca, Pałac Królewski.

Z rozmowy między królem Rama Thibodi III a kanclerzem Shatta Damentem.

Rama Thibodi III: (…)Myanmar nie zamierza chyba honorowo zakończyć tego bezsensownego konfliktu z Lan Czang.

Shatta Dament: Nasze misje kierowane na dwór w Awa nie odnoszą żadnego skutku, nie jesteśmy w stanie odwieść Myanmarczyków od ich ciągłej walki z Lan Czangiem. Oba państwa nie powinny sobie wprawdzie zrobić krzywdy, ale interwencja Chin wisi nad nami od pewnego czasu, a już na pewno przyjrzą się temu bliżej, gdy sami zakończą konflikt z Mongołami.

Rama Thibodi III: Dlaczego nasi kartografowie tak często mnie odwiedzają i proszą o datki na ich badania, wiesz coś o tym kanclerzu?

Shatta Dament: Kartografowie są jak zwykle bardzo ciekawi, ale lepiej nic im nie zostawiać czy też dawać, kres świata jest już dawno poznany. Chyba, że dowiemy się, gdzie żyją biali przybysze.

Rama Thibodi III: To jakaś nowa nacja pojawiła się na świecie?

Shatta Dament: Wiele lat temu nasza flota natknęła się na jeden z takich okrętów, w naszych archiwach zachowała się o tym duża wzmianka. Ale nie podejmowano kontaktu bo biali chcieli rzucić czary i szybko odpłynięto.

Rama Thibodi III: I dobrze zrobili, potopili by ich bez bitwy.

Shatta Dament: Panie, przybył nasz posłaniec z Majaphitu. Cesarz Raden Patah Senapati wyraża zgodę, aby jeden z floreskich rodów, Thanyani połączył się z majapahickim rodem An Hang.

Rama Thibodi III: Wspaniała wiadomość, przyprowadź tu tego posłańca, nagrodzę go osobiście, a co do sprawy tych białych przybyszów to lepiej wytłumacz kartografom, że skoro do tej pory nic o nich nie wiemy to pewnie już dawno zginęła ich ojczyzna i oni sami.

Shatta Dament: Jeden z kartografów, Sarang prosi o posłuchanie Waszą Dostojność. Ma do przekazania kilka faktów, ale ile w tym bujdy a ile prawdy to już musicie sami ocenić (…)

25 lipca zostaje sfinalizowane porozumienie z Cesarstwem Majapahit, dotyczące zażegnania sporów w regionie Indii Wsch. i przypieczętowane mariażem między rodami Thanyani i An Hang. Tym samym Ayutthaya zabezpiecza swoje posiadłości kolonialne, a w przyszłości będzie starała się o wymianę map z tym krajem.

Zawarcie mariażu z Majapahit.​

Monarcha w styczniu podpisał dekret o budowie trzech małych okrętów wojennych w portach macierzystych Ayutthayi, które po wybudowaniu będą skierowane do Flores dla ochrony wyspy i innych posiadłości kolonialnych przed piratami. Ich budowę zakończono w lipcu, a w drugiej połowie października dotarły one w pobliże portu Flores. Flota floreska jak ją nazwano liczy sobie zatem 4 małe okręty wojenne.

Flota floreska w całej okazałości.​

W dziedzinie handlu ajuttańscy kupcy wciąż nie mogą odnieść sukcesu w cesarskim Pekinie, gdzie ponownie przepadł nam handlowiec a wraz z nim liczne towary. Dochód jaki posiada Ayutthaya z lenna Lan Czang jest na chwilę obecną bardzo niski i wynosi 3 tys. złotych rupii indochińskich, więc działania na rzecz poprawy pozycji handlowej są ze wszech miar wskazane.

Na froncie wojny Myanmaru z Lan Czangiem i Czampą bez znaczących wydarzeń. Na początku roku trwające oblężenia portu w Tarakanie i Unmargasili w górach przez wojska lanczańsko-czampańskie nie kończą się zdobyciem tych ważnych punktów strategicznych. 22 tys. armia myanmarska rozbija w proch kilkutysięczne oddziały Czampy w bitwie pod Tarakanem, likwidując zagrożenie utraty jedynego portu. Później w ciągu trwania wiosny i lata dominują operacje wojskowe Myanmaru na północy, skąd systematycznie wypierane są poszczególne armie Lan Czangu. Wojna sojusznika i lennika Ayutthayi nijak nie może zakończyć się przekonywującym zwycięstwem którejkolwiek strony.

Bitwa pod Tarakanem – likwidacja zagrożenia czampańskiego przez Myanmar (luty/marzec).

Ayutthaya na koniec roku 1511:

6 kupców, 6 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1511 – przegląd sytuacji międzynarodowej

-II kampania Babera: w styczniu wojska delhijskie przejmują Bahawalpur, jednakże prawdopodobnie siły mogolskie zadały pewne straty Delhi z racji nie kontynuacji ofensywy przez Sikandara Szacha II.

-wojna chińsko-mongolska: Chińczycy odzyskali Chahar, a Mongołowie przystępują do odzyskania przygranicznego miasta Setsen. Żadna ze stron nie uzyskuje zatem zdecydowanej przewagi.

-luty: wybuch kolejnego narodowego powstania Koreańczyków w mieście Hanseong w środkowej części Półwyspu Koreańskiego.


-11 marca: niespodziewany pokój między Państwem Wielkiego Mogoła a Sułtanatem Delhi. Sikandar Szach II, władca Delhi oferuje Baberowi sumę 27 tys. złotych rupii indyjskich, a ten ją przyjmuje i wycofuje się z wojny. Być może Baber zaniepokojony jest ostatnim wzrostem potęgi Kaganatu Uzbeckiego i długotrwała wojna prowadzona z Delhi mogłaby stać się pokusą dla Uzbeków i Turkmenów. Dlatego też postanowił zakończyć konflikt z Delhi. Wojnę natomiast kontynuują Bidżapur i Bastar, z których te drugie państwo jest bliskie zdobycia delhijskiej enklawy – miasta Nagpur w środkowych Indiach.

-powstania ludowe: wojska bengalskie tłumią w tym roku wystąpienia chłopskie w enklawie Nasik, a siły bastarskie rozbijają buntowników pod Hajdarabadem.

-17 maja: Królestwo Pegu i Sułtanat Malakki zawierają ze sobą kolejny sojusz militarny. Ayutthaya ewidentnie przespała okazję do możliwości szybkiego rozprawienia się z Pegu bądź Malakką osobnie, ale na jej usprawiedliwienie wpływa fakt toczenia ostatnio dużej wojny z tercetem indochińskim (Szan, Lan Czang, Czampa).

-wojna nepalska: wojska tybetańskie oblegają Gangtok, stolicę nepalskiego Sikkimu. Nepal ostatnio wzięty w dwa ognie w wyniku agresji Jaunpuru radzi sobie i tak nadspodziewanie dobrze, czego przykładem może być oblężenie stolicy Jaunpuru – Lakhnau.


-sierpień: wybuch kolejnego antychińskiego powstania, tym razem na terenie dawnego Królestwa Szan, w mieście Myitkyina; w tym samym czasie armia chińska odzyskuje kontrolę nad Widżają w płd-zach. Indochinach.

-23 października: Bundelchand i Mewar zawierając ze sobą mariaż wzmacniają przyjacielskie więzi wynikające z sojuszu militarnego.


-24 listopada: intronizacja nowego maharadży Gudżaratu, Muzaffara Szacha, który obiecuje swoim mieszkańcom stabilizację polityczną i trwanie w sojuszu z Mewarem, Berarem i Bundelchandem. Talenty nowego władcy będą jednak potrzebowały wzmocnienia i nie wykluczone, że Muzaffar Szach zgromadzi wokół siebie liczne grono doradców w sprawach polityki.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1512

Odczuwana zmiana​

Ayutthaya, 6 sierpnia, Pałac Królewski.

Z rozmowy między królem Rama Thibodi III a kanclerzem Shatta Damentem.

Rama Thibodi III: (…)perspektywa wojny na trzy fronty przeraża mnie kanclerzu, a do tego może dojść w każdej chwili znając zapalczywość Myanmarczyków bądź ochotę Dai Viet.

Shatta Dament: Bardziej należy się obawiać teraz tego, że ufna w pomoc Malakki i Pegu – Czampa rozpocznie wojnę z Chinami, co grozi nam powiększeniem się chińskich przyczółków nie tylko w Czampie, ale również w Pegu bądź Malakce. A to szybka droga do całkowitej dominacji chińskiej w Indochinach.

Rama Thibodi III: Postawienie nas w stan wojny z tym kolejnym jeszcze groźniejszym tercetem spowoduje wiele zniszczeń na rdzennych ziemiach Ayutthayi. O ile Lan Czang, Czampa i Szan kierowały swoje natarcia w stronę Myanmaru bądź Dai Viet i Kambodży, o tyle Pegu i Malakka skoncentrują się na zadaniu jak największych zniszczeń naszemu krajowi.

Shatta Dament: Powrócił do nas goniec z Phnom Penh, który poinformował, że Nay Kan nie zamierza wycofać się z sojuszu z Ayutthayą, to jedyna dobra wiadomość na owe czasy.

Rama Thibodi III: Utrzymanie naszego kwartetu militarnego stanie się teraz już koniecznością, drogi kanclerzu. Nie mamy obecnie wyjścia jak dbać o kontakty z naszymi sojusznikami najlepiej jak tylko umiemy.

Shatta Dament: Nasi kartografowie odgadli już przyczynę pojawiania się dziwnych przybyszy na naszych wodach blisko Borneo, sądzą, że siedziba tych białych ludzi znajduje się na wyspach u wybrzeży Vijayanagaru.

Rama Thibodi III: A co niektórzy siali już panikę, że to niesłychani czarownicy. Jak widać są tylko dobrzy w sztuce żeglarskiej i są rybakami, skoro mieszkają na wyspach. Dobrze, że tak się to skończyło.

Shatta Dament: Kartografowie uważają, że nawiązanie z nimi kontaktów będzie korzystne dla Ayutthayi i proszą o fundusze.

Rama Thibodi III: Nie wiem co możemy uzyskać od tych rybaków, może lepsze łodzie skoro mowa o korzyściach dla naszego kraju. Być może ich okręty wojenne są wydajniejsze i mocniejsze od naszych. Pomyślę o tym, ale nie jest to aż taka pilna sprawa (…)

List polecający do uzurpatora kambodżańskiego, Nay Kana z 21. lipca.


Odkrycie ajuttańskich kartografów dotyczące spodziewanego bytowania białych żeglarzy.​

Do osiągnięć handlowych Ayutthayi należy dopisać kolejne odzyskanie wpływów handlowych w odpoczywającym po długotrwałych konfliktach Delhi. Na początku roku wysłano do tego miasta dwóch kupców z których jeden osiągnął sukces handlowy.

Na wojnie między Myanmarem a koalicją lanczańsko-czampańską wzajemne natarcia dominują przez cały rok. W lutym oddziały lanczańskie zostają rozbite pod Unmargasilą, ale później udanie bronią stolicy przed myanmarską agresją. Z kolei Myanmarczycy wypędzają kolejne lanczańskie armie spod Unmargasili i sytuacja się powtarza, nie mogą sami zdobyć stolicy Lan Czang. Remisowy charakter tej wojny destabilizuje północ Płw. Indochińskiego i może sprowokować tercet Pegu-Malakka-Czampa do wypowiedzenia wojny reszcie sojuszników Myanmaru.

Ayutthaya na koniec roku 1512:

6 kupców, 6 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1512 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-12 stycznia: Królestwo Czampy dołączyło do sojuszu wojskowego Pegu i Malakki, jest to ewidentna próba okrążenia Ayutthayi i złowrogo wróży to pokojowej przyszłości krajów Płw. Indochińskiego.


-luty: zamordowanie króla Kambodży, Srej Sukonthora w Phnom Penh i przejęcie władzy przez najemnika Nay Kana odbija się szerokim echem w całych Indochinach. Ayutthaya obawia się odejścia Kambodży z sojuszu i jej wejścia do groźnie wyglądającej modyfikacji aliansu malakkańsko-pegańskiego powiększonego o Czampę. Nay Kan jednak postanawia nie wychodzić z sojuszu z Ayutthayą, Myanmarem i Dai Viet licząc na uznanie swojej władzy mimo oczywistej zbrodni jaką popełnił.

-wojna chińsko-mongolska: wojska cesarskie utrzymują Setsen pod swoją kontrolą a działania wojenne trwają prawdopodobnie w głębi Mongolii.

-kwiecień: Chiny stłumiły powstanie w okolicach Myitkyiny (mniejszość szańska), a także zlikwidowały narodowe powstanie koreańskie pod Gwangju.


-wojna domowa w Vijayanagarze: siły Vijayanagaru rozpoczęły szturm opanowanego przez Majsurczyków targu w Kalikacie, ale i wojska majsurskie przeszły do kontrataku oblegając jedno z miast na północy – Mangalore.

-listopad: wybuch powstania sunnickiego w opanowanym przez bidżapurskich szyitów mieście Sonpeth w środkowych Indiach.


-wojna nepalska: wojska tybetańskie zdołały opanować region Sikkimu wraz z Gangtok i są w trakcie marszu na stolicę Nepalu, Kathmandu. Tymczasem główne siły nepalskie rozprawiają się z innym wrogiem, Jaunpurem, czego przykładem jest zdobycie stolicy Lakhnau.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1513

Nowa fala zbrojeń​

Ayutthaya, 29 listopada, Pałac Królewski.

Z rozmowy między królem Rama Thibodi III a kanclerzem Shatta Damentem.

Rama Thibodi III: (…)Nadarza się okazja, aby udowodnić Malakce i Pegu, kto tu jest naprawdę hegemonem na całym półwyspie.

Shatta Dament: Istotnie, o ile nie zawiodą nas posiłki kambodżańskie i daivietskie będziemy mogli mówić o likwidacji zagrożenia płynącego z obecności Pegu i Malakki, związanych od lat sojuszem militarnym.

Rama Thibodi III: Powiedz marszałkowi, że oczekuje od niego rzucenia na kolana Pegu i Malakki tak jak postąpiło się z Lan Czang.

Shatta Dament: Realne szanse są jeśli chodzi o wasalizację Pegu, do tej pory ludność na wsiach może się wszak zbuntować. Mówię tu o dalszej wojnie z Malakką.

Rama Thibodi III: Posłuchaj, kanclerzu, tym razem chciałbym aby Pegu i Malakka naprawdę otrzymały wspaniała nagrodę w postaci upokorzenia i zniewolenia. Dość mam brania Ayutthayi w dwa ognie, całe szczęście, że Czampa nie odpowiedziała na apel Pegu i nie wypowiedziała wojny Kambodży, a z tym faktem i nam.

Shatta Dament: Stanie się wg Twej woli, królu. Ostrzegam jednak przed długotrwałym prowadzeniem wojny, bo ona może wybuchnąć i w naszym kraju.

Rama Thibodi III: Myślę, że z poparciem naszych sojuszników okaże się ona szybka i skuteczna, no i da nowy powód do chwały wielkiej Ayutthayi, największemu państwu półwyspu.

Shatta Dament: Gdyby udało się zwasalizować Pegu i Malakkę, zneutralizować Czampę to wtedy jedynym naszym zagrożeniem pozostaną Chiny. Ale na ambicje tego kraju nie ma lekarstwa, mój Panie. Kraj ten musiałby popaść w wewnętrzne kłopoty bądź przegrać wojnę z Mongołami, Japonią, Tybetem i innymi krajami jednocześnie byśmy mogli oddychać spokojnie.

Rama Thibodi III: Nasz jasnowidz, Khreu Pang doszedł do tych samych wniosków co Ty, kanclerzu, ale jeśli nawet to prawda z tymi Chinami, to nie zdarzy się ona za prędko i my tego chyba już nie ujrzymy (…)

Monarchę pochłaniają w tym roku sprawy stricte handlowe. W lutym wydaje on glejty 3 kupcom udającym się na targ w Delhi wskutek ostatniej utracie wpływów handlowych wobec obstrukcji handlowców z Mewaru. Nie zapomina też o szansie, jaka pojawiła się wraz z rozwojem wojny domowej w Vijayanagarze. Państwo te utraciło ostatnio punkt handlowy i wszelkie dobra w Zatoce Carnatic, więc wysłani kupcy mogą próbować założyć tam placówkę ajuttańską. W marcu przychodzą dobre wieści z Delhi, gdzie naszych 2 kupców odniosło sukces, a trzeci wdał się ostatecznie w konflikt z kupcem gudżarackim. W grudniu jeden z naszych kupców zostanie zamordowany przez handlowców berarskich. 22 maja nadchodzi wieść o założeniu placówki handlowej w Zat. Carnatic w płd. Indiach. Tym samym Ayutthaya ma już trzy punkty handlowe na Płw. Indyjskim.

Sukcesy handlowe w Delhi – luty/marzec.


Założenie punktu handlowego w Zat. Carnatic (22.V.).​

W lipcu monarcha wysyła kolejny list polecający do Nay Kana, uzurpatora Kambodży, dzięki czemu będzie można wkrótce poprosić władcę tego kraju o przyjęcie zwierzchności i ochrony gwarantowanej przez Ayutthayę.

Poprawa stosunków z Królestwem Kambodży.​

Na froncie wojny myanmarsko-lanczańskiej dzieje się niewiele ciekawego. Przede wszystkim dominują dwa kierunki działań wojennych: ofensywa myanmarska na Lan Czang bądź natarcie lanczańskie na Unmargasilę. Przewagę w starciach uzyskuje armia Lan Czangu. 28 listopada ta swoista wojna pozycyjna zmienia swój charakter. Otóż Pegu po raz wtóry wypowiada wojnę Myanmarowi, a tym samym Malakka również znajduje się w stanie wojny. Za Myanmarem opowiada się Dai Viet, Kambodża i oczywiście Ayutthaya i tym samym mamy kolejny duży konflikt na Płw. Indochińskim. W stolicy rozpoczęto formowanie 3 tys. zbrojnych i wysłano flotę blisko brzegów Malakki, aby skutecznie blokowała próby desantu. W delcie rzeki Irawadi już rozgorzała bitwa morska między okrętami Pegu a Myanmaru. Obce armie: pegańska i malakkańska weszły w granice Ayutthayi – jedna skierowała się pod mury Chiengmai, a druga prawdopodobnie rusza na stolicę Ayutthayi…

Ayutthaya na koniec roku 1513:

6 kupców, 6 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1513 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-Czama Radża III nowym maharadżą Majsuru po śmierci Czamy Radży II, który zginął w bitwie z oddziałami vijayanagarskimi pod Mangalore. Nowy władca majsurski posiada rozliczne talenty organizacyjne.

-styczeń: wybuch kolejnego antychińskiego powstania w Korei, tym razem pod Pusan. Siły powstańcze zostają szybko rozbite.

-marzec: powstanie ludowe przeciw władzy Bastaru w Kondawirze oraz przeciw rządom bengalskim pod Udżdżain destabilizują środkowe Indie na kilka miesięcy.


-wojna domowa w Vijayanagarze: w kwietniu wojska vijayanagarskie zdobywają Kalikat, zagarnięte przez Majsurczyków centrum targowe; w czerwcu odbywa się wielka bitwa pod Mangalore, gdzie ginie maharadża Majsuru, ale samo starcie kończy się klęską Vijayanagaru. 3 lipca zostaje podpisany pokój majsursko-vijayanagarski na mocy którego Majsur oddaje Kalikat i płaci kontrybucję w wysokości 113 tys. złotych rupii indyjskich.

-26 sierpnia: Cesarstwo Chin zawiera mariaż z Cesarstwem Dai Viet. Czyżby zatem Półwysep Indochiński nie był w menu dań tego ogromnego państwa? A może ten krok zwiastuje próbę ponownego zniewolenia Dai Viet?

-wojna nepalska: wojska nepalskie próbują odzyskać spod okupacji tybetańskiej rejon Gangtoku w Sikkimie.

-wojna chińsko-mongolska: siły mongolskie oblegają Ułanchab i starają się zdobyć Turpan w Dżungarii, jednakże to wojska chińskie wciąż mają przewagę w tej wojnie.


-12 listopada: nieco upokorzone Cesarstwo Vijayanagaru wypowiada wojnę Sułtanatowi Bidżapur, aby zdobyć łupy potrzebne cesarzowi Krisznie Dewie Radży w podniesieniu prestiżu po pyrrusowym zwycięstwie nad Majsurem. Po stronie napadniętego Bidżapuru opowiada się Państwo Wielkiego Mogoła oraz Bastar. Nowy, duży konflikt w Indiach staje się faktem…​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1514

Sojusz pięciu państw​

Ayutthaya, 12 czerwca, Pałac Królewski.

Z rozmowy między królem Rama Thibodi III a kanclerzem Shatta Damentem.

Rama Thibodi III: (…)wyrażam wielkie wyrazy uznania i chwalę Cię, kanclerzu za Twe ostatnie osiągnięcia dyplomatyczne. Jakich sposobów użyłeś, aby zmusić Lan Czang do wstąpienia w nasz sojusz i co więcej udział w wojnie po naszej stronie?

Shatta Dament: Postanowiłem użyć wszystkich swoich zdolności, aby myanmarscy dyplomaci zapomnieli o przewinach Lan Czang i zaakceptowali fakt dołączenia tego kraju do naszego wielkiego sojuszu. Kwietniowy rozejm myanmarsko-czampański był dla Ayutthayi bardzo korzystny, gdyż pozwolił skierować agresję Myanmaru na Pegu nie zaś na naszego wasala, Lan Czang.

Rama Thibodi III: Cieszę się, że w takich okolicznościach sprawdzasz się wyśmienicie. Wszelako można powiedzieć, że los Pegu powinien być rozstrzygnięty. Przynajmniej tego właśnie kraju.

Shatta Dament: Czampa wymówiła się od wspomożenia interwencją zbrojną po stronie Pegu i Malakki co jest kolejną dobrą wiadomością dla Ayutthayi.

Rama Thibodi III: Staraj się uzwzględniać interesy Kambodży zawierając pokój z Pegu czy też po prostu dokonując rozbioru tego kraju. Kambodża musi pozostać w naszym sojuszu, w żadnym wypadku nie odmawiaj im słusznych żądań terytorialnych, nawet jeśli chodzi im o Mulmejn, na który i my mamy chrapkę.

Shatta Dament: Postaram się aby Kambodża uzyskała w końcu port nad morzem i mogła rozwinąć się handlowo w czym i my skorzystamy.

Rama Thibodi III: Wasalizacja Kambodży i rozbiór Pegu to dwie naglące sprawy, ale i za dotychczasowe sukcesy zasługujesz kanclerzu na królewską nagrodę. Będzie ona dwojaka, przede wszystkim otrzymasz nowe nabytki ziemskie blisko Ayutthayi, a po drugie 10 tysięcy złotych rupii indochińskich. Ufam, że otrzymane dobra w naturze i pieniądzu sprawią, że już niedługo Ayutthaya odniesie następny sukces dyplomatyczny.

Shatta Dament: Wyrażam najgłębszą chęć służenia dalej Ayutthayi ku jej potędze i chwale (…)

W tym roku władca Ayutthayi, Rama Thibodi III podporządkował wszystko toczącej się wojnie z sojuszem Pegu-Malakka i nie podejmował żadnych działań handlowych. Początek roku oznaczał dla Ayutthayi zmierzenie się z grozą idących dwóch wrogich armii, z których jedna (19 tys. armia Pegu) kierowała się w stronę Chiengmai, a druga, malakkańska licząca ok. 11 tys. zbrojnych w stronę Ayutthayi. Na dodatek Pegu osiągnęło pewną przewagę na morzu rozbijając w bitwie morskiej okręty myanmarskie. Działo się to w delcie rzeki Irawadi. Na szczęście sojusznicy Ayutthayi przysłali swoje posiłki. Na ratunek szła 25 tys. armia kambodżańska, której celem było osiągnięcie grodu Mulmejn w Pegu. Malakka szybko podzieliła swoją armię na dwie części, 5 tys. wróciło z powrotem do kraju, a ocalałe 6 tys. wyruszyło w stronę Chiengmai, gdzie pod murami tego miasta rozpoczęły wcześniej oblężenie siły Pegu (24.I.). Ponad 7 tysięczna armia ajuttańska, która wyruszyła spod Ayutthayi ruszyła na Ratburi by zastąpić drogę Malakkańczykom. W lutym rozpoczęto formowanie kolejnej 5-tysięcznej armii. Armia Malakki zaatakowała połączone siły kambodżańsko-ajuttańskie pod Ratburi, ale w obydwu starciach poniosła klęskę. Odparto zatem agresję malakkańską na lądzie i na morzu, ponieważ w delcie Mekongu flota ajuttańska zmusiła do odwrotu okręty wroga pod dowództwem słynnego admirała Hang Nadima. Druga flota ajuttańska, będąca blisko wyspy Flores otrzymała rozkaz dotarcia do wybrzeży Ayutthayi i wspomożenia głównej floty w zmaganiach z okrętami malakkańskimi.

Zwycięstwo pod Ratburi (luty).​

W międzyczasie ocalałe z rzezi pod Ratburi oddziały malakkańskie wyruszyły w stronę myanmarskiego Taungu, by tam zwyciężyć niewielkie siły obronne tego kraju. W kwietniu dochodzi do wielkiej bitwy morskiej w Zat. Syjamskiej w której to dziewięć okrętów ajuttańskich (1 okręt główny i 8 mniejszych) pokonuje 3 małe okręty wroga, którymi dowodził adm. Hang Nadim. Zdobyto malakkańskie mapy, a los admirała pozostaje nieznany. Być może utonął wraz ze swoim okrętem. Ziemie myanmarskie są po raz ostatni obiektem agresji wojsk lanczańskich, które bezskutecznie próbowały zdobyć Unmargasilę. Pod Mulmejn zaś nadchodzą nowe posiłki, tym razem z Dai Viet i siła połączonych wojsk chcących zdobyć ten gród wynosi już ok. 36 tys.

Bitwa morska w Zat. Syjamskiej – okręty ajuttańskiej Floty Flores zdążyły na czas…sukces oznacza też wykradzenie map z malakkańskich okrętów​

W czerwcu 6-tysięczna armia ajuttańska rozpoczyna marsz w stronę Chiengmai, by nie dopuścić do utraty tego miasta na rzecz wroga. Sformowany już 5-tysięczny korpus zbrojnych rusza pod Ratburi, ale wiadomością tego miesiąca wojny jest przystąpienie zwasalizowanego przez Ayutthayę Królestwa Lan Czang do wojny przeciw Pegu i Malakce (11.VI.). Jest to możliwe dzięki podpisaniu zawieszenia broni między Myanmarem i Czampą. Tym sposobem powstaje sojusz pięciu państw indochińskich mogący zahamować ekspansję Chin w tym regionie Azji.

Lan Czang – wasal i nowy sojusznik Ayutthayi – 11.VI.1514.​

21 lipca oddziały ajuttańskie dochodzą pod mury Chiengmai w nadziei, że dokonają udanej odsieczy. Niestety nierówność sił powoduje, że Ajuttańczycy przegrywają to starcie. W międzyczasie na wody Zatoki Syjamskiej wpływa 6 okrętów Dai Viet (5 glównych i 1 mniejszy). Wpłynie to stabilizująco na sytuację na akwenach morskich okalających Ayutthayę. 31-tys. armia myanmarska rusza na stolicę Pegu z racji jej opuszczenia przez oddziały udające się do walk pod Chiengmai. Ajuttańczycy postanawiają jeszcze raz przeszkodzić przeciwnikowi w opanowaniu Chiengmai, ale i tym razem ponoszą klęskę, co kończy się wybiciem całego oddziału (VIII.). Ayutthaya usiłuje zakończyć tą wojnę z Malakką proponując jej pokój bez aneksji i kontrybucji, ale oferta zostaje odrzucona (15.IX.). 5 października pada Chiengmai, wróg uzyskuje przewagę w tej wojnie. Oblężenie stolicy Pegu przez wojska myanmarskie trwa tylko miesiąc, po czym zostaje zdjęte. Być może zdobycie tej fortecy wydaje się nazbyt trudne i wymagające. Tymczasem wojska Pegu rozbijają niewielkie oddziały myanmarskie w okolicach Taungu i Awy. Druga armia ajuttańska korzystając z odejścia wojsk Pegu z terenu nadgranicznego podejmuje kolejną wyprawę na Chiengmai.

Przegrana w bitwie pod Chiengmai (21.VII.).

Ayutthaya na koniec roku 1514:

6 kupców, 6 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1514 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-6 stycznia: Królestwo Gudżaratu wchodzi w konflikt z bengalskimi enklawami w środkowych Indiach, a co za tym idzie po stronie napadniętego Bengalu opowiada się Sułtanat Delhijski oraz Kaszmir. Sojusznikami Gudżaratu w tej wojnie są Mewar, Bundelchand i Berar. Północ i centrum Indii znowu w ogniu walk…


-wojna nepalska: wojska nepalskie odzyskały Gangtok, najważniejsze miasto regionu Sikkim z rąk tybetańskich, a ród Patna władający Nepalem zgodził się na przemarsz wojsk gudżarackich (19.I.). Ma to związek z dopiero co rozpoczętą wojną sojuszu państw centralnych Indii z Delhi i Bengalem. Być może Nepal wkrótce dołączy do jawnych przeciwników Bengalu bądź Delhi i stąd ta zgoda na przemarsz.

-wojna chińsko-mongolska: Chiny władają częścią terenów południowej Mongolii, ale to do sił mongolskich należy twierdza Turpan w chińskim Turkiestanie, zdobyta po ciężkich bojach z armią cesarską. Zacięta wojna trwa dalej.

-wojna południowoindyjska: również południe Indii nie jest za spokojne. Głównie za sprawą konfliktu Cesarstwa Vijayanagar z Państwem Wielkiego Mogoła oraz Bidżapurem i Bastarem. W ciągu tego roku działania wojenne koncentrowały się na terytorium Bidżapuru i Vijayanagaru. W gorszej sytuacji jest to ostatnie państwo, jako że utraciło miasto Kurnool na rzecz wojsk bastarskich jak i istnieje możliwość utraty stolicy. Siły vijayanagarskie do tej pory oblegają miasta Bidżapur i Rajczur.

-15 kwietnia: zakończył się bezsensowny konflikt myanmarsko-czampański z udziałem lennika Ayutthayi, Lan Czang. Myanmar w obliczu agresji Pegu i Malakki na swoje ziemie zgodził się zapłacić Czampie kontrybucję w wysokości 36 tys. rupii indochińskich. Tym sposobem zrodziła się idea przyciągnięcia Lan Czangu do wielkiego sojuszu państw indochińskich, co też skwapliwie wykorzystano…

-11 czerwca: Lan Czang dołącza do sojuszu militarnego Ayutthayi, Myanmaru, Kambodży i Dai Viet oraz do wojny przeciw Pegu i Malakce. Powstanie tak silnego sojuszu w Indochinach z pewnością nie ujdzie uwadze Chin, które zdają sobie sprawę ze skutków takiego wydarzenia. Ich 43-tys. korpus zbrojnych stacjonujący w Widżaja, enklawie zdobytej na Czampie może okazać się niewystarczający w obliczu stanu wojny z tym wielkim sojuszem indochińskim.

-wojna środkowoindyjska: sukcesem sojuszu państw centralnych Indii jest przejęcie kontroli nad jednym z miast Sułtanatu Delhijskiego, Gwaliorem. Delhi jednak nie przejmuje się tym zbytnio i rozpoczyna oblężenie stolicy Mewaru, Chittor. Gudżarat nie może efektywnie rozpocząć kampanii w bengalskich enklawach z racji utraty Ahmadnagaru na rzecz buntowników. Wojska bundelchandzkie z kolei rozpoczynają oblężenie kolejnego delhijskiego miasta, Allahabadu nad Gangesem.


-4 listopada: omańscy kupcy być może się zbytnio zapożyczyli bądź zostali czymś przymuszeni skoro godzą się na przemarsz oddziałów obcego państwa. Mamelukowie to zapewne jeszcze jedno zdziczałe plemię, żyjące na krańcach świata. Zagadką jest zatem jak zmusili Oman do zgody w tej sprawie.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1515

Słuszne dylematy​

Ayutthaya, 10 października, Pałac Królewski.

Z rozmowy między królem Rama Thibodi III a kanclerzem Shatta Damentem.

Rama Thibodi III: (…)Nasze armie idą w rozsypkę jeden po drugim, czyżby zatem przeciwnik stosował czary przeciw naszym zbrojnym? Nie było nigdy wieści, że wojska naszych sojuszników ponosiły podobne straty.

Shatta Dament: Ayutthaya jest Narodem Pokoju i może dlatego posiadając zdolności dyplomatyczne, nie jesteśmy sami się obronić przed agresją i musimy szukać wiernych sojuszników.

Rama Thibodi III: Malakka i Pegu po raz kolejny w ciągu kilku lat uderzają zdradziecko na nasz kraj.To się musi zmienić, kanclerzu. Jeśli uda nam się zwyciężyć te kraje w wojnie, chce je widzieć na kolanach!

Shatta Dament: Miłościwy Panie, jestem tego samego zdania, ale jeśli chcemy spełnić Twoje marzenia potrzebujemy jeszcze kilku lat, a do tego czasu możem być na prowincji różnie, może dojść np. do zaplanowanych większych powstań.

Rama Thibodi III: W Savannakhet grube mury uratowały to miasto przed niechybnym zdobyciem przez buntowników.

Shatta Dament: W naszym kraju bardzo trudno o takie fundusze, które uniemożliwiały by szybki rozwój miast, stolicy oraz np. nowych broni.

Rama Thibodi III: Pegu musi zostać zneutralizowane w tej wojnie, jeśli nie chce zawieszenia broni i pokoju bez aneksji i kontrybucji. Jeśli stworzymy sobie drugiego wasala to z naszymi finansami powinno pójść w końcu lepiej.

Shatta Dament: Słuszna myśl, to jedyne rozwiązanie aby Malakka i Czampa znalazły się w kompletnej izolacji i permanentnym zagrożeniu agresją.

Rama Thibodi III: No i trzeba uczynić na czele armii kogoś kto porwie do boju pozostałe grupy etniczne w Indochinach. Bez przywódcy nie możemy liczyć na cokolwiek lepszego aniżeli trwanie w takim maraźmie, że raz my osiągamy przewagę, a drugi raz, że oni czują się już zwycięzcami.

Shatta Dament: Sądzę, że wasza osoba jako przywódcy fali niezadowolenia wobec polityki Pegu i Malakki może przynieść pożądane rezultaty (…)

Na początku roku 5-tys. armia ajuttańska wyrusza na utracone parę miesięcy temu Chiengmai, aby odzyskać ten gród i w ten sposób zniwelować przewagę wroga. Oddziały daivietsko-kambodżańskie zwijają tymczasem oblężenie Mulmejn z racji skąpości sił. Wojska Pegu odnoszą kolejne zwycięstwa, m.in. pod Taungu, gdzie przegrali Myanmarczycy i niestety pod Chiengmai, gdzie zatrzymali ajuttańską odsiecz.

Przegrana pod Chiengmai (I/II.).​

Luty przynosi niewesołą nowinę o utracie wszelkich wpływów handlowych w Delhi, gdzie nasz jedyny kupiec stracił wszelkie towary i dobra wskutek mogolskiej intrygi. Pegu rozpoczyna w tym miesiącu oblężenie Taungu. Okręty myanmarskie radzą sobie w końcu z malakkańską agresją, przepędzając statki tego kraju z delty rzeki Irawadi. W marcu zostaje sformowany nowy 7-tys. regiment wojsk ajuttańskich w okolicach Sukhothaj. Pod Mulmejn podchodzą nowe oddziały sojuszników Ayutthayi, rozpoczynając ponowne oblężenie grodu. W tym miesiącu wybucha także wielkie antydaivietskie powstanie w okolicach Savannakhet, którego na razie nie tłumią oddziały z Hanoi. One idą wprost na Mulmejn. Ajuttańskie oddziały skierowane zostają spod Chiengmai, którego nie udało się odbić aż na południe, aby zatrzymać spodziewaną malakkańską agresję. W międzyczasie Pegu wysyła obraźliwe żądanie oddania im miasta Chiengmai wraz z prowincją, które zostaje oczywiście odrzucone. W zamian król Ayutthayi proponuje Malakce zawarcie pokoju bez aneksji i kontrybucji. Zostaje to odrzucone.

Klęska handlowa w Delhi.


Odrzucenie noty ajuttańskiej przez Malakkę.​

W kwietniu dochodzi do zjednoczenia 29 tys. armii myanmarskiej, 18 tys. armii lanczańskiej oraz 36 tys. armii kambodżańskiej i daivietskiej pod murami Mulmejn, które cały czas jest oblegane. Ajuttańczycy podążają cały czas w nadgraniczne rejony na południu kraju. Wkrótce rusza przeciwko nim 13 tys. armia malakkańska. Do starcia dochodzi na początku maja pod Ligor. Niestety słaba armia Ayutthayi nie mogła powstrzymać Malakkańczyków i część zbrojnych (4 tys.) przedostała się na zbawcze okręty, unikając totalnej klęski. Jest jednak i dobra informacja: Myanmarczykom udało się rozbić Pegu pod murami Chiengmai, a co za tym idzie przystąpili oni do oblegania tego grodu. Na przełomie czerwca i lipca Malakka rozpoczyna oblężenie Phuket, Pegu wystosowuje kolejną obraźliwą notę, coraz bezczelniej żądając kontroli nad Chiengmai. Oczywiście posłowie tego kraju odchodzą z niczym.

Bitwa pod Ligor (V).


Odrzucenie noty Pegu przez Ayutthayę.​

Savannakhet, miasto i prowincja zagrożona przez oddziały buntownicze może spać spokojnie. Siły powstańców znacząco zmalały wskutek chorób i dezercji i niebezpieczeństwo utraty miasta znacząco spadło. Dai Viet może zatem zająć się dalej obleganiem Mulmejn. Do Ayutthayi drogą morską powracają resztki naszej armii, rozbitej pod Ligor. W sierpniu rusza kolejna duża armia, tym razem kambodzańska (20 tys.), a jej celem jest odzyskanie dla wspólnej sprawy – miasta Chiengmai. Znowu też dochodzi do wymiany not dyplomatycznych między Pegu a Ayutthayą, na żądania Pegu Ayutthaya odpowiada spokojnym tonem i proponuje zawieszenie broni. Jest to wciąż odrzucane. W listopadzie kolejna duża armia lanczańska pragnie pomóc aliantom, kieruje się w stronę utraconego przez Ayutthayę Chiengmai.

Sytuacja na froncie w październiku br.

Ayutthaya na koniec roku 1515:

6 kupców, 6 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1515 – przegląd sytuacji międzynarodowej

-wojna nepalska: wojska tybetańskie po zwycięstwie nad Nepalem w Sikkimie przystąpiły ponownie do oblegania najważniejszego miasta tego regionu – Gangtok.

-wojna chińsko-mongolska: oddziały chińskiej armii cesarskiej zdołały odbić Turpan w Turkiestanie, ale na północy Mongołowie przystąpili do oblężenia Setsen.


-wojna południowoindyjska: stolica Cesarstwa Vijayanagar o tej samej nazwie co kraj została zdobyta przez wojska bastarskie, oznacza to wielki przełom w wojnie. Trwa też oblężenie kolejnego miasta, Nellore, a Bastar trzyma także pod okupacją Kurnool. Oddziały vijayanagarskie „odwdzięczają” się przejęciem miasta Bidżapur, ale generalnie Vijayanagar nie daje sobie rady z prowadzonymi działaniami wojennymi.

-wojna środkowoindyjska: 13 lutego zostaje zawarty pokój między Mewarem a Sułtanatem Delhi na mocy którego Delhi płaci 6 tys. złotych rupii indyjskich, ten fakt kończy zmagania wojenne w środkowych Indiach.

-wojska gudżarackie oblegają przez cały rok zrewoltowany Ahmadnagar; w Chinach i Japonii dochodzi do niewielkich powstań ludowych, które kończą się ich stłumieniem pod Hamhungiem i Nagasaki.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1516

Przełom w starciu​

Ayutthaya, 4 września, Pałac Królewski.

Z rozmowy między królem Rama Thibodi III a kanclerzem Shatta Damentem.

Rama Thibodi III: (…)nasi kartografowie nie mogą się nachwalić dobrej roboty marynarzy, którzy przechwyciwszy malakkańskie okręty odebrali kilka map, dzięki którym otwiera się przed nami nareszcie możliwość lepszej eksploracji interesujących nas wysp i krain.

Shatta Dament: To dobry prognostyk, podobnie jak te, które pochodzą z frontu działań wojennych przeciw Malakce i Pegu. Nie możemy mówić jeszcze o upokorzeniu wroga, niemniej siły sojusznicze wykonały krok w stronę tego o czym mówię.

Rama Thibodi III: Pegu ma być zneutralizowane, nie wiem, czy Ang Chan z Kambodży jest tego samego zdania, ale sądzę, że możemy nawet zgodzić się na tymczasowe przekazanie Mulmejn pod kontrolę Kambodżańczyków, mimo, że to nasze stare miasto.

Shatta Dament: Okrojenie Pegu powinno być priorytetem przyszłych negocjacji pokojowych, ale sądzę, że nie będzie to zbyt łatwe do osiągnięcia. Pegu jest pyszałkowate i po prostu chamskie, żądając od nas zgody na przejęcie Chiengmai czy Phuket.

Rama Thibodi III: Myślę, że ich władca po prostu nie za bardzo się orientuje w przewadze naszego sojuszu i w słabości własnych wojsk. Ale to dla nas nawet lepiej, nie minie pół roku, a będzie sam proponował oddanie Mulmejn albo i czegoś więcej.

Shatta Dament: Nasza armia oblega wciąż Phuket i jest bliska odbicia tego grodu.

Rama Thibodi III: Cieszy mnie to wielce, po zakończeniu oblężenia powinni natychmiast stanąć nad granicą z Malakką, aby nie wpuścić ponownie armii tego kraju. Powstrzymanie Malakki to klucz do zdobycia przewagi w wojnie z Pegu i związanego z tym rozczłonkowania tego kraju.

Shatta Dament: Flota myanmarska i daivietska pomagają nam w zaprowadzeniu porządku w zatoce.

Rama Thibodi III: Nie minie ich nagroda, spisz nazwiska dowódców tych okrętów (…)

Odkrycia naszych kartografów związane z przejęciem map w wyniku wojny od Malakki przedstawiają się następująco: na płn. od wyspy Flores znajdują się dwa państwa, których dotychczas nie znaliśmy, Makassar i Ternate. Makassarem rządzi wódz Tun Palonga, a wyznanie kraju nie należy do najbardziej nam znanych, można powiedzieć, że to poganie. Nasz punkt handlowy na płw. Salabanka sąsiaduje z tym krajem. Z kolei Ternate to sułtanat, czerpiący swoje dochody głównie z handlu. Rządzi tym krajem ród Hamzah, a nasi kupcy znajdujący się na płw. Bulon mogą podjąć kroki zmierzające do nawiązania kontaktów z tym krajem.

Odkrycie dwóch nowych krajów na wyspach indonezyjskich.​

Front wojenny w styczniu br. przedstawia się następująco: Mulmejn, miasto na wsch. Pegu jest oblegane przez połączone siły daivietsko-kambodżańsko-lanczańskie, natomiast pod Phuket i Taungu stacjonują wojska malakkańskie i pegańskie, trwa też oblężenie Chiengmai przez wojska naszych sojuszników. Ayutthaya po ostatnich porażkach militarnych formuje oddział 4 tys. zbrojnych, mogący się przydać przy oblężeniu Mulmejn. 24 stycznia nasi sojusznicy wchodzą do tego miasta. Król Rama Thibodi III podpisuje na przełomie stycznia i lutego edykt o reformie armii i stopniowym wprowadzaniu nowych typów broni. Niestety zdobycie Mulmejnu nie oznacza przełomu w wojnie, wojska Pegu w tym samym czasie przejmują myanmarskie Taungu, a Phuket dostaje się pod okupację Malakki.

Zdobycie Mulmejn przez wojska kambodżańskie.​

W marcu nowo sformowana armia ajuttańska rusza na Phuket, chcąc szybko odbić to miasto. W międzyczasie dumne i pyszałkowate Pegu żąda od nas Chiengmai i Phuket w zamian za zakończenie działań wojennych. 19 kwietnia rozpoczyna się oblężenie Phuket. W maju nasi sojusznicy znajdujący się pod Chiengmai wygrywają bitwę w okolicach tego miasta z pegańską piechotą. Miesiąc później na Chiengmai rusza nowa armia Dai Viet, ale gdy przybywa pod miasto, okazuje się, że zostało już ono odbite przez sojuszników. Nasza oferta pokojowa dotycząca status quo zostaje odrzucona przez Pegu.

Odrzucenie wcześniejszych żądań Pegu przez Ayutthayę.​

Dai Viet zbiera siły, aby uderzyć na pozostające wciąż pod Savannakhet oddziały buntowników, ale ostatecznie pierwsze starcie w sierpniu kończy się porażką wojsk cesarskich. Po odzyskaniu Chiengmai i opanowaniu Mulmejn oddziały kambodżańskie kierują się teraz w stronę stolicy Pegu, której zdobycie wyeliminuje ten kraj z wojny. Pegu wciąż odrzuca nasze oferty pokojowe, więc taki drastyczny krok powinien je zmusić do przyjęcia pewnych rozwiązań. Ajuttańczycy wciąż oblegają Phuket i są bliscy odzyskania tego miasta.

Początek oblężenia Pegu przez wojska kambodżańskie.

Ayutthaya na koniec roku 1516:

6 kupców, 6 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1516 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-obalenie rządów uzurpatora Nay Kana w Kambodży przynosi początek panowania Ang Chana, który to władca przejawia talenty w niemalże wszystkich dziedzinach. Czyżby zatem złoty wiek czekał Kambodżę za rządów nowego króla?


-Nowy maharadża Jodhpuru, Ganga przejmuje władzę w tym kraju w niespokojnym okresie historii środkowych Indii. Koalicja Delhi i jego lenników rywalizuje dość często z sojuszem Mewaru, Bundelchandu, Gudżaratu i Beraru, a zatem może zdarzyć się fakt, kiedy do konfliktu będzie wciągnięty i Jodhpur.


-27 lutego: Jaunpur, jeden z lenników Delhi nie będący jednak z tym państwem w sojuszu podpisuje pokój z Orissą i Nepalem na mocy którego Nepal odzyskuje pod swoje panowanie miasto i prowincję Gurkha oraz uzyskuje 150 tys. złotych rupii indyjskich, sumę przeogromną.

-6 kwietnia: upadły Sułtanat Hajdarabadu oraz pozostający dotąd w izolacji Majsur, zagrożony przez Vijayanagar podpisują układ o sojuszu militarnym.

-6 kwietnia: Cesarstwo Japonii przełamało izolację międzynarodową odważając się na zawarcie sojuszu ze śmiertelnym wrogiem Chin – Wielkim Chanatem Mongolskim.


-9 maja: umiera cesarz Dai Viet, Le Tuong Duc, który z racji swojej „politycznej niemocy” otaczał się licznymi doradcami. Intronizacja nowego monarchy, Le Chieu Tonga oznacza dla tego kraju nieco lepsze czasy, choć gnuśność w postępowaniu cesarza pozostała niemalże taka sama.


-26 maja: Królestwo Bastaru zgadza się na przemarsz wojsk mogolskich przez swoje terytorium, być może Baber zakłada szeroko zakrojoną agresję na Delhi oraz Bengal i stąd te zabiegi dyplomatyczne; 3 lipca: równie podobną zgodę na przemarsz wojsk daje odizolowana od wielkiej polityki Gondwana, a beneficjentem tego porozumienia jest Nepal.

-wojna południowoindyjska: Rajczur, kolejne miasto Bidżapuru zostaje zdobyte przez wojska vijayanagarskie (VII.). Trwa oblężenie Bidżapuru, które nie zostaje przerwane wobec zawarcia pokoju vijayanagarsko-bastarskiego (27.XI.) na mocy którego Vijayanagar płaci kontrybucję w wysokości 134 tys.złotych rupii indyjskich.

-wojna chińsko-mongolska: nadal trwają zaciekłe walki o Turpan w Turkiestanie oraz o Setsen na płn. Chin.

-wojna nepalska: wojska tybetańskie ponownie zdobyły najważniejsze miasto Sikkimu – Gangtok.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1517

Nowa wojna, stare problemy​

Ayutthaya, 4 lipca, Pałac Królewski.

Z rozmowy między królem Rama Thibodi III a kanclerzem Shatta Damentem.

Rama Thibodi III: (…) to było jedyne rozwiązanie kanclerzu, choć bardzo boleję nad tym, że Pegu i Malakka ostatecznie wywinęły się sprawiedliwości jaka mogła ich spotkać. Teraz jednak waży się los Kambodży, a my nie możemy siedzieć z założonymi rękami, musimy postarać się jej pomóc, aby nie upadła.

Shatta Dament: Miłościwy Panie, przyjęcie oferty Pegańczyków istotnie było słusznym rozwiązaniem, ale przed nami musi zaistnieć problem rozbudowy armii. Problem, gdyż nasz skarb jest niewydolny i trzeba będzie zrezygnować z planów kolonizacyjnych.

Rama Thibodi III: Chyba, że uzyskamy potrzebne fundusze na rozwój kolonii poprzez lokalne wojny.

Shatta Dament: Chodzi o te nowo poznane państwa na wyspach koło Majapahitu?

Rama Thibodi III: Tak, dokładnie, być może są tak bogate, że będą w stanie wykupić sobie prawo do zachowania niepodległości, gdy już je podbijemy.

Shatta Dament: Sprytne rozwiązanie, ale wymagające dużych nakładów finansowych, przede wszystkim nasza flota wymaga sporo wzmocnień, jak i zbrojni i konni.

Rama Thibodi III: Od wyniku wojny z Czampą oczekuje, że utraci ona w końcu port na południu na rzecz Kambodży co sprawi, że nasz sojusznik będzie mógł przejąć część obowiązków związanych z patrolowaniem wód Zatoki Syjamskiej.

Shatta Dament: Jestem do waszej dyspozycji i uczynię wszystko by tak się stało. Jeśli Kambodża zdobędzie ten port będzie mogła go zachować na własność, bez naszej kontroli.

Rama Thibodi III: Poproś do mnie marszałka, spróbuje wyłożyć mu jak w moim nowym planie uczynić Ayutthayę piękną i bogatą zarazem.

Shatta Dament: Do usług, miłościwy Panie (…)

Zawarcie pokoju z Pegu i Malakką było jedynym sposobem na skuteczną pomoc dla zaatakowanej przez Czampę – Kambodży.​

3 stycznia br. Czampa zdradziecko wypowiada wojnę sojusznikowi Ayutthayi, Królestwu Kambodży. Oznacza to wejście w stan wojny z trzecim państwem, oprócz toczącego się konfliktu z Pegu i Malakką. Kambodża ściąga swoje siły spod Pegu dla obrony własnego terytorium, a wojska myanmarskie, lanczańskie i daivietskie ruszają z odsieczą dla Kambodżańczyków. Sytuację wykorzystuje Pegu, które ponownie wkracza w granice Ayutthayi, chcąc zdobyć Chiengmai, ajuttańskie oddziały w tym czasie oblegają zdobyty przez wroga Phuket i rozbijają niewielką armię malakkańską. W lutym pod kambodżańską Indrapurę przybywają wojska daivietsko-lanczańskie. Pegu tymczasem stanowczo odmawia zgody na zakończenie działań zbrojnych bez aneksji i kontrybucji. Myanmar ostatecznie wypędza pegańskie oddziały spod Chiengmai (płn. Ayutthaya). Na przełomie marca i kwietnia wojskom lanczańskim udaje się powstrzymać czampańską agresję na Indrapurę. 30 marca siły ajuttańskie odzyskują kontrolę nad miastem Phuket i ruszają na pomoc zagrożonej Kambodży. Zanim jednak to następuje Ajuttańczycy wygrywają starcie pod Ligor z Malakką, która ponownie rozpoczęła marsz na północ. Tymczasem Lan Czang ufny w moc swojej armii rusza na stolicę Czampy – Pandurangę ze swoimi armiami, ale ponosi klęskę i musi wycofać się z powrotem pod Indrapurę. W maju wojska pegańskie próbują kontratakować pod Taungu, ale Myanmarczycy skutecznie im w tym przeszkadzają. Kambodża po zebraniu sił rusza w stronę portu Oc Eo w delcie Mekongu i przystępuje do jego oblężenia.

Stan wojny z Czampą.


Sytuacja na froncie wojny z Czampą – oblężenie Oc Eo przez wojska kambodżańskie.​

Czampa po raz wtóry przystępuje do oblężenia Indrapury na przełomie czerwca i lipca, a chwilę później 3 lipca, Królestwo Pegu przysyła poprzez swoich emisariuszy propozycję pokoju do Ayutthayi. Propozycja obejmuje zobowiązanie Pegu do wypłaty 48 tys. złotych rupii indochińskich, co zostaje przyjęte przez Ayutthayę. Wojska Czampy zostają ponownie przepędzone spod Indrapury przez lanczańską odsiecz. Dzieje się to w sierpniu. Ajuttańczycy docierają z południa do Tai Panom w prowincji Leu i są gotowi by pomóc Kambodży. W listopadzie rusza kolejna armia na Czampę, tym razem Daivietczycy chcą zdobyć Sajgon, duże miasto z portem na południu tego kraju. Wielka armia myanmarska powiększa zaś grono atakujących port Oc Eo w delcie Mekongu do 32 tysięcy zbrojnych.

Sytuacja na froncie wojny z Czampą przy końcu roku.​

Król Rama Thibodi III nawiązuje ponownie kontakty z Cesarstwem Japonii organizując mariaż między zaprzyjaźnionymi rodami kupieckimi An Rhee i Uemo. Rody te postanowiły się połączyć w jedną rodzinę za sprawą małżeństwa Changa An Rhee i Masako Uemo. Tym samym mariaż ajuttańsko-japoński przyczynił się do wzrostu prestiżu kraju. W październiku wysłano kupca do Delhi, aby na nowo zaistniał handel ajuttański w tym kraju, ale intryga kupców bastarskich pokrzyżowała te plany w zupełności. 19 października wygasł królewski mariaż z Myanmarem z powodu śmierci jednego z przedstawicieli rodów Pagot Tham, który poślubił Myanmarkę z rodu Shwe Tahung.

Królewski mariaż z Japonią (11.IX.).

Ayutthaya na koniec roku 1517:

5 kupców, 6 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1517 – przegląd sytuacji międzynarodowej

-17 stycznia: Sułtanat Omanu i nieznane nam Imperium Osmańskie zawierają pokój między sobą na mocy którego Oman płaci kontrybucję w wysokości 28 tys. rupii.


-27 stycznia: Oman wasalizuje kraj Mameluków, położony niedaleko od jego granic zapewne, nie wiemy o położeniu Państwa Mameluków nic ponadto.


-wojna południowoindyjska: wojska vijayanagarskie utrzymują kontrolę nad zdobytym Rajczurem i Bidżapurem, trwa oblężenie stolicy Bidżapuru, armia bidżapurska po wejściu na terytorium Vijayanagaru oblega Mangalore.

-wojna chińsko-mongolska: armia chińska utrzymuje stabilizację nad granicą z Mongolią, w dalszym ciągu też kontroluje Setsen na północy.

-wojna nepalska: siły Nepalu starają się odzyskać utracony na rzecz Tybetańczyków – Gangtok, najważniejsze miasto Sikkimu.

-powstania antychińskie: silne powstanie narodowe Czampów w Widżaji zostaje rozbite w lutym tego roku, bunt ludności koreańskiej przynosi jej zdobycie Seulu w październiku.


-22 października: umiera sułtan Delhi, Sikandar Szach II. Jego panowanie nie było zbyt szczęśliwe dla tego kraju, można zaobserwować upadek prestiżu Delhi na arenie międzynarodowej na rzecz Imperium Timura bądź Chin. Następca, Ibrahim Szach nie zapowiada rewolucyjnych zmian w rządzeniu.​

 

PRATHET THAI
-
AYUTTHAYA AAR

1518

Następstwo pokoju​

Ayutthaya, 14 lipca, Pałac Królewski.

Z rozmowy między królem Rama Thibodi III a kanclerzem Shatta Damentem.

Rama Thibodi III: (…) cudowny to dzień, kiedy nasi sojusznicy wychwalają wspaniałomyślność Ayutthayi, której kanclerz tak dobrze pokierował polityką zagraniczną i negocjacjami z Czampą, że ta oddała nadmorską prowincję Kambodży. Wielkie brawa, kanclerzu za wasz wkład w ten sukces, sprawiliście, że sojusz Ayutthaya-Myanmar-Lan Czang-Dai Viet-Kambodża staje się jeszcze mocniejszy i przygotowany na odparcie nawet chińskiej agresji.

Shatta Dament: Wielkie dzięki, miłościwy Panie, oddanie portu Oc Eo było dziejową sprawiedliwością dla Kambodżańczyków, którzy od dawna tego pragnęli. Dopomóc im oznaczało dla nas, że odnaleźli w nas wiernych sojuszników, którzy nie tylko sobie biorą ziemie na wrogach. Tak się stało kiedyś dla Dai Viet, tak teraz i dla nich. Tym samym Kambodża będzie miała szansę stworzyć flotę wojenną co poprawi bezpieczeństwo naszego półwyspu przed Malakką bądź Chinami.

Rama Thibodi III: Zapewne wiesz, że wysłałem naszą flotę w okolice naszej kolonii Flores, aby przygotować inwazję kraju Makassar na wyspie Celebes, to jedno z tych nowych państw odkrytych przez naszych kartografów. Podbijając ten kraj w szybkim stopniu opanujemy też całą wyspę, co myślisz o tym pomyśle, kanclerzu?

Shatta Dament: Nie mnie jest oceniać królewskie kroki dyplomatyczne, obawiam się jedynie reakcji przemożnego Cesarstwa Majapahitu, któremu może nie spodobać się nasza ekspansja w tym regionie. Ich nowy cesarz, Pengeran Sabrang Lar jest nieobliczalny, oby nie wypowiedział nam z tego powodu wojny.

Rama Thibodi III: Myślę, że wojna z Makassarem okaże się na tyle krótka i treściwa, abyśmy mogli planować następną z Sułtanatem Ternate na mniejszych wyspach koło Celebes.

Shatta Dament: Ufam, że i ta wojna okaże się szczęśliwa dla Ayutthayi, a blask Twej korony rozświetli wszelkie nasze kolonie bliższe i dalsze. Jest okazja, aby skorzystać i w Indiach. Jak wiadomo Vijayanagar walczy z Mogołami i Bidżapurem. Mogołowie mieli punkt handlowy na płd-zach. wybrzeżu Indii, ale z relacji naszych kupców został on przez Vijayanagar spalony, mamy zatem okazję stworzyć ajuttański punkt handlowy właśnie w tym regionie Płw. Indyjskiego. Ułatwiłoby by to nam zdobycie sporych korzyści finansowych płynących z eksploracji terenu tak aby powstało bogate i dostojne miasto.

Rama Thibodi III: Słusznie rozumujecie, kanclerzu. Nie zaszkodzi spróbować założyć tam siedzibę naszych kupców, korzyści zwrócą się po pewnym czasie podwójnie (…)

Rok 1518 rozpoczął się kontynuacją oblegania dwóch czampańskich twierdz: Oc Eo w delcie rzeki Mekong i Sajgonu w środku wrogiego kraju. Siły ajuttańskie nie brały udziału w tych działaniach zbrojnych z racji dużo silniejszych wojsk kambodżańskich, myanmarskich, daivietskich czy lanczańskich, które zdecydowanie lepiej radziły sobie z trudnym warunkami do prowadzenia walki na terenie Czampy. 7 tys. armia ajuttańska przebywała zatem pod Tai Panom we wsch. części kraju, czekając na rozkaz króla do wkroczenia na terytorium Kambodży i wspomożenia jej militarnie w przypadku zagrożenia jej niepodległości ze strony Czampy.

Los Czampy wkrótce miał się dopełnić…​

Po zdobyciu przez wojska kambodżańskie portu Oc Eo nad Mekongiem kanclerz Królestwa Ayutthayi przyjął w swojej rezydencji delegację wysłanników Czampy z prośbą o pokój. Oferowali oni przekazanie wspomnianego Oc Eo dla Kambodży oraz wypłatę odszkodowań dla Ayutthayi w wysokości 19 tys. złotych rupii indochińskich. Propozycja została przyjęta przez Shattę Damenta i spełniły się w owej chwili marzenia króla Kambodży, Ang Chana o uzyskaniu portu nad Zat. Syjamską i rozwoju floty. Tym samym zakończono kolejny konflikt na Płw. Indochińskim.

Warunki pokoju a sytuacja dyplomatyczna w Indochinach po rozszerzeniu ziem Kambodży kosztem Czampy.​

Król Rama Thibodi III usiłuje podnieść prestiż Ayutthayi w oczach Majapahitu, przygotowując wyprawę wojenną przeciw niedawno co odkrytemu Makassarowi na wyspie Celebes. Kraj ten jak informują zwiadowcy nie posiada stałej armii, a co zatem idzie będzie idealną zdobyczą dla podniesienia notowań Królestwa. W tym celu 7-tys. armia ajuttańska została podzielona na dwie części z których 5000 zbrojnych popłynęło już na statkach w okolice Flores i Zat. Salabanka, a 4 tys. zbrojnych zostało już wyszkolonych na wspomnianej wcześniej Flores. Dodatkowo władca wydał glejty na rozwój działalności handlowej dla kupców udających się do Pekinu i Delhi, ale nie odnieśli oni żadnych profitów (luty-marzec), a we wrześniu godzi się na próbę kolonizacji Zat. Goa w płd-zach. Indiach, gdzie poprzednio stał punkt handlowy kupców mogolskich, a który to został spalony przez siły vijanagarskie.

Fiasko działań handlowych.​

Ayutthaya na koniec roku 1518​

6 kupców, 5 kolonistów, 0 dyplomatów, 6 misjonarzy.

1518 – przegląd sytuacji międzynarodowej


-śmierć cesarza Majapahitu, Radena Pataha Senapati otwiera drogę do tronu wielmoży Pengeranowi Sabrang Lar, który posiada pewne zdolności militarne, które może wykorzystać do przejęcia pozostałych niepodległych państw na wyspach jak Atjeh czy Makassar.


-rok 1518 to także rok intronizacji chana Kazachów, Mamasza, którego panowanie może przynieść Ordzie Kazachskiej odzyskanie utraconych wpływów na rzecz Kaganatu Uzbeckiego czy Państwa Wielkiego Mogoła.

-2 stycznia: Sułtanat Aden leżący w sąsiedztwie Omanu podpisuje sojusz militarny z Kara-Kojunłu, krajem na krańcu świata.


-28 czerwca: wybuch wojny domowej w Sułtanacie Delhi spowodowanej fatalnym panowaniem Ibrahima Szacha, następcy Sikandara Szacha II jest zachętą dla sąsiadów tego kraju, wśród których można wyróżnić groźny kwintet Gudżarat-Berar-Mewar-Bundelchand-Bastar jak i potężne Państwo Wielkiego Mogoła. Delhi grozi również rozpad na kilka części, a co za tym idzie zrzucenie wierności lennej przez Kaszmir i Bengal.


-lipiec: dochodzi do powstania antykrólewskiego w przejętym i odzyskanym przez Myanmarczyków – Arakanie. Król Shwenankyawshin robi wszystko aby ognisko buntu zostało szybko rozbite.


-wojna południowoindyjska: siły Vijayanagaru po przejęciu Rajczuru i Bidżapuru oraz zdobyciu stolicy Bidżapuru – Gulbargi powróciły na swe ziemie by bronić ich przed agresją mogolską. Dodatkowo Vijayanagar spalił mogolski punkt handlowy w Zat. Goa. Wrogowie jednak nie śpią i jeszcze w tym roku siły bidżapurskie usiłują odbić stolicę Gulbargę, a oddziały mogolskie plądrują Mangalore i Kalikat. Ayutthaya próbuje zatem wykorzystać tą wojnę do założenia punktu handlowego w Zat. Goa i odebrania możliwości Państwu Wielkiego Mogoła wpływania na losy południa Płw. Indyjskiego.

-wojna nepalska: wojska nepalskie odzyskały najważniejsze miasto Sikkimu – Gangtok i przystępują do oblężenia największego miasta Bhutanu – Thimphu. Siły tybetańskie w zdecydowanym odwrocie.


-27 grudnia: intronizacja nowego sułtana niegdyś potężnego Hajdarabadu, a dziś zdecydowanego outsidera rozgrywek politycznych w Indiach – Ahmada Szacha III. Nowy władca będzie zapewne próbował odzyskać dawną pozycję na półwyspie, ale bez chwilowego ulegnięcia i oddania się pod czyjeś wpływy w ramach sojuszu militarnego będzie to bardzo trudne.​