Scenariusz ahistoryczny (inne koleje losu 1920).

Podłoże wielu konfliktów kryje się w dalekiej przeszłości. Nie inaczej było i tym razem, chociaż nie tylko przeszłość można winić za wybuch Wielkiej Wojny. Winić należy przede wszystkim ludzi, bo to właśnie ich dotyczą dzieje. Można winić ponadto ludzką "naturę", jak również wielowiekowy splot zdarzeń, "los", który pchał ludzi rozmaitego pochodzenia, rozmaitymi drogami przeciw sobie. Oczywiście niejednokrotnie ludzie ci posiadający odmienną przeszłość i pochodzenie żyli ze sobą w dobrosąsiedzkich stosunkach. Niemniej mieszając się, czy też akulturując zwykle tworzyli nową grupę, "odmienną" od grup swego pochodzenia i przez to przez nie wytykaną palcami. Niejednokrotnie stawali przed trudnym wyborem. Skrajności rodzą się na pograniczach...

Długo możnaby jeszcze rozmyślać nad tą kwestią; górnolotnie filozofując, jak również drąc się na całe gardło w upojeniu alkoholowym. Nic nie zmieni jednak faktu, że w wyniku wszystkim dobrze znanych zdarzeń w Sarajewie wybuchła Wielka Wojna. Sarajewo było prologiem, sam konflikt przetaczając się przez okopy Francji, stepy i lasy Rusi, tyrolskie doliny, bałkańskie, odcięte od świata wioski oraz centra kulturalne Europy wstrząsnął światem, o który walczono.

Państwom Centralnym nie pomógł nawet upadek Imperium Romanowiczów, na którego zgniliźnie wyrastały samozwańcze państewka aspirujące do miana "republik". Wkrótce jedno z państw centralnych samo poczuło smak dezintegracji terytorialnej i zaniku suwerenności władzy zwierzchniej. I tu zaczyna się nasza opowieść o pewnym ułamku dziejów.


Front austiacko-rosyjski - lato 1916r.

/1918-22/
Jest rok 1918. Próbujący zyskać popularność rząd bolszewicki w ostatnim dniu poprzedniego roku uznał niepodległość Finlandii. Na fali rewolucji powstaje wiele ośrodków władzy uciskanych przez carat narodów. W lutym niepodległość ogłasza Litwa (jako królestwo) oraz Estonia. Ukraińska Republika Ludowa podpisuje z Państwami Centralnymi traktat brzeski. W marcu w tym samym miejscu z tymi samymi państwami traktat podpisują bolszewicy. W maju odradzają się Armenia i Gruzja. W lipcu powstaje państwo azerskie. W monarchii austro-węgierskiej 31.X proklamowane zostaje Państwo Słoweńców, Chorwatów i Serbów po miesiącu połączone z Serbią. W listopadzie niepodległość proklamują Węgry, Czechosłowacja i Łotwa. W wyniku zakończenia działań na froncie i załamania władzy okupantów Rada Regencyjna marionetkowego Królestwa Polskiego proklamuje 7.X niepodległość. Następuje przejmowanie władzy w nowo powstałych państwach. Większość z nich musi od razu walczyć o przetrwanie. Wojna domowa w Rosji odciąga uwagę białych i czerwonych, a zwłaszcza ich siły, od odrodzonych narodów. Wojna domowa, jeden z brutalniejszych konfliktów w historii, w końcu jednak przygasa. Sowieci rozpoczynają eksport rewolucji. W ciągu 2 lat udaje im się przejąć władzę nad terytorium Ukrainy, Gruzji, Azerbejdżanu. Dzięki determinacji interwentów alianckich stojącym im na drodze choć tym razem, nie przejmują kontroli nad Armenią toczącą konflikt z Turcją.

Czerwonoarmiści docierają natomiast do granic Prus Wschodnich rozdzielając walczące wojska polskie i litewskie. Podchodzą już pod Warszawę, gdzie następuje "cud nad Wisłą", błyskotliwy manewr oskrzydlający wojsk polskich pod dow. marszałka J.Piłsudskiego, który prawdopodobnie uratował Europę przez zalewem "rewolucji". Mniej więcej w tym czasie przedstawiciele Ententy podpisują w Sevres traktat pokojowy z Imperium Osmańskim zmuszając go do odstąpienia terytoriów nowo utworzonym państwom Armenii i Irakowi oraz oddać pod zarząd Wielkiej Brytanii i Francji obszar Lewantu. Nieco wcześniej, w maju 1920r. alianci podpisują również traktat z Węgrami, które tracą połowę terytorium, ale dzięki wsparciu Francji udaje im się zatrzymać komitat koszycki i północną część Wojwodiny. Polska po odparciu bolszewików marnuje okazję na kontruderzenie wdając się ponownie w walki z Litwinami, wspieranymi teraz przez Sowietów. W III.1921 r. podpisany zostaje traktat ryski pomiędzy "Polską, a Rosją i Ukrainą oraz ich sojusznikami", które uznają niepodległość "Królestwa Polskiego, w granicach z 1830". Jednocześnie Rosja Sowiecka uznaje niepodległość państw nadbałtyckich, Litwie przyznając Wileńszczyznę w ramach rekompensat za okręg Marijampola pozostałego w Polsce.

Sama Polska, mimo iż ustroju monarchii nie przewidywała, z ulgą przyjęła traktat. Po Austro-Węgrach odziedziczyła Galicję i Śląsk Cieszyński, w wyniku powstania Wielkopolskę (byłe Poznańskie), mocą decyzji zwycięskich aliantów część Pomorza Gdańskiego z dostępem do morza. Ostatnim nabytkiem był niemiecki Górny Śląsk. W związku z problemami etnicznymi na tym terenie (3 powstania śląskie) postanowiono włączyć większość byłej rejencji opolskiej do państwa polskiego, jako autonomiczną część. Warunkiem było, aby państwo polskie uznało autonomię Górnego Śląska, co wiązało się z federacyjnym ustrojem państwa. Ostatecznie po burzliwej debacie Sejm uchwalił ratyfikację traktatu z St.Tropez co wiązało się ze zmianami w projekcie Konstytucji. Ratyfikacja traktatu (5.XI.1921) uspokoiła, przynajmniej tymczasowo, mniejszości zamieszkujące przewidywany autonomiczny region. Traktat wpłynął także na uchwalenie nowej oficjalnej nazwy państwa: "II Rzeczpospolita" bez określenia dominującej narodowści w tej nazwie.

Państwa Centralne odniosły w Wielkiej Wojnie, co oczywiste, oromne straty. Jednak jako pokonani odnieśli znaczne straty terytorialne. Niemcy zostali uznani za główego winowajcę wojny, w zwiazku z czym oprócz olbrzymiej i nierealistycznej kontrybucji wojennej (132 mld marek w złocie) doświadczyły znacznych strat terytorialnych: utraciły okręg Kłajpedy (zarząd francuski, od 1923 włączony do Litwy), części Pomorza Gdańskiego, Wielkopolski (Poznańskiego), Górnego Śląska na rzecz II Rzeczpospolitej, powiaty Malmedy i Eupen na rzecz Belgii, Północny Szlezwik po plebiscytie na korzyść Danii. Francja odzyskała po półwieczu Alzację i Lotaryngię, a ponadto uzyskała tzw. Okręg Saary pod zarząd (inkorporowany 1924r.). Było oczywiste, że Niemcy jako państwo i jako naród nigdy się z tymi postanowieniami nie pogodzą.

Chyląca się ku upadkowi monarchia habsbursko-lotaryńska dobita długością i kosztami Wielkiej Wojny nigdy nie miała być już taka sama. W wyniku serii traktatów zmuszona została do uznania faktów.Na poczatku 1919r. Karol I abdykował na rzecz swego syna, Ottona, który, idąc za radą bliskich, zniósł tytuł cesarski, w związku z czym formalnie był tylko arcyksęciem austriackim oraz księciem innych krain dawnej Przedlitawiii.


Arcyksiążę Otto I

Uświadomiło to znacznej części ludności uprzednio optującej za republikańską formą rządów, że tak naprawdę spoiwem "Austrii" jest właśnie dynastia. Otto zachował władzę. Nowy rząd skupił się przede wszystkim na utrzymaniu terenów Krainy i południowej Styrii. Państwo Słoweńców, Chorwatów i Serbów przyłączone do
Królestwa Serbii było głównym przeciwnikiem. W wyniku agitacji prohabsburskiej wśród Słoweńców oraz tajnych rozmów z rządem króla Piotra I Karadziordziewića plebiscyt przeprowadzony na terenie Krainy i Styrii (XI.1919) wypadł na korzyść opcji prohabsburskiej.

Nastał czas odpoczynku...

 

Scenariusz ahistoryczny (inne koleje losu 1920) - część II.

/1922-25/
Traktat w Sevres zawarty przez Imperium Osmańskie i członków Ententy nie zakończył konfliktów w tej części świata. Zgodnie z jego ustaleniami Grecja miała uzyskać osmańską część Tracji oraz Jonię. Tymczasem w państwie osmańskim rosło oburzenie w związku z podpisaniem przez rząd traktatu. Marszałek Mustafa ibn Ali Kemal Pasza odparł wojska greckie próbujące zająć przyznane przy stoliku tereny. Wykorzystując sytuację w kraju stanął na czele ruchu Młodoturków i obalił sułtanat wprowadzając republikę. Niemniej występując przeciw postanowieniom państw Ententy ściągnąl na siebie ich gniew, co doprowadziło do wykorzystania wojsk alianckich, wciąż stacjonujących w Armenii, przeciwko Turcji.

Mustafa Kemal patrzący w zamyśleniu na Morze Jońskie

Ostatecznie Kemal Atatürk (czyli ojciec Turków) zmuszony był zatwierdzić traktat w nieco zmodyfikowanej formie (zachowanie Tracji, lecz utrata Jonii, Wielka Repatriacja, tj. "wymiana" Greków na Turków). Konflikt turecko-grecki związał siły tureckie na tyle, że umożliwił siłom ormiańskim utrzymanie granicy z Turcją (pokój w Tabrizie - 1923).

Niepokoje związane z podpisanymi traktatami międzynarodowymi ujawniały się co jakiś czas w różnych miejscach. Chęć rewanżu była stosunkowo powszechna. Niemniej była ona równoważona dążeniem do statecznego życia na łonie rodziny, wśród przyjaciół, daleko od niebezpieczeństw. Ludzie chcieli bronić "swego", ale lata wojen zrobiły swoje. Przykładowo konflikt czechosłowacko-węgierski trwał 17 dni i zakończony został status quo ante bellum. Podobny przebieg miało tzw. powstanie macedońskie wzniecone przez rząd bułgarski. Niemniej granice się ustabilizowały. Jedynym wyjątkiem było utworzenie Federacji Bałtyckiej, w której skład weszły Republika Łotwy oraz Wielkie Księstwo Litewskie.

Lata 1922-25 to przede wszystkim czas zmian ustrojowych w nowych państwach. Największą przemianę przeszło Cesarstwo Niemieckie, gdzie została ustanowiona znienawidzona przez większość narodu republika. Z nowo powstałych państw Litwa przyjęła status monarchii (początkowo królestwa, później wielkiego księstwa), jednakże z wakującym tronem (regent w osobie premiera). Węgry pozostały również królestwem, jednakże podobnie jak na Litwie władzę przejął regent - Miklós Horthy (nie dopuszczono do tronu dynastii Habsburg-Lothringen). Na gruzach Austro-Węgier powstała tzw. Monarchia Habsburska Ottona I składająca się z podległych mu księstw - de facto każde z nich było osobnym podmiotem prawa międzynarodowego. Królestwo Serbii rozwinęło się w Królestwo Jugosławii. Pozostałe państwa wprowadziły ustrój republikański, niemonarchiczny, nie mający jednak wiele wspólnego z demokracją. Na mocy porozumienia jugosłowiańsko-albańskiego utworzona miała być autonomiczna banowina w Kosowie, jednak postanowienia te nigdy nie weszły w życie. Sama Albania, której niepodległość potwierdzono m.in. w Sevres, miotała się pomiędzy ustrojem monarchicznym, a republikańskim.


Mapa polityczna Europy w roku 1925.

Po drugiej stronie kontynentu rodziło się państwo irlandzkie. Także na jego powstanie pośrednio wpłynęła Wielka Wojna, choć po Powstaniu Wielkanocnym 1916 roku państwo "zeszło" do podziemia. Republika Irlandzka ogłoszona w 1919 roku działała w tej formie do roku 1921 kiedy to rząd brytyjski zmuszony był ulec częściom żadań Irlandczyków. W wyniku rozmów 6 grudnia 1922 r. powstało tzw. Wolne Państwo Irlandzkie, nieuznawane jednakże przez większość mieszkańców i de facto obalone w wyniku dwuletniej irlandziej wojny domowej. W maju 1925 wojska brytyjskie ponownie zajęły całą wyspę w celu "przywrócenia prawowitego rządu".

Jednym z najbardziej obserwowanych wydarzeń tych dni było powstanie Federacji Oceanii zapoczątkowane ruchem niepodległościowym Samoańczyków. Wkrótce dołączyli do nich mieszkańcy Tahiti i wielu innych wysp Polinezji. Przedstawiciele zbuntowanych wysp zebrali się w Lambasie 15.VII.1925r. i po owocnych obradach postanowili o ustanowieniu federacji "Polinezyjczyków, tak jak i ludzi im przychylnych". Głównym hasłem konferencji było "Vi'i, vi'i" (po samoańsku: bardzo szybko - dla niepodległości). Państwo to zostało uznane za niepodległe po raz pierwszy przez Republikę Armenii ostatniego dnia lipca. Następnie, na przekór państwom Ententy, z Federacją nawiązały stosunki dyplomatyczne Republika Niemiecka oraz Monarchia Habsburska, a po kilku tygodniach udanych dla Federacji walk (słynny desant Gwardii Federacji na Tahiti), w wyniku presji opinii publicznej, Zjednoczone Królestwo z Nową Zelandią oraz Republika Francuska uznały niepodległość wyspiarskiego państwa.


Gwardia Federacji podczas desantu na Tahiti. Pamiątkowe zdjęcie wykonane przez bremeńskiego handlarza kokosami.

Mimo uznania niepodległości i nawiązania stosunków dyplomatycznych także z krajami dawniej władającymi wyspami Federacja dążyć będzie do zjednoczenia wszystkich Polinezyjczyków, także tych spoza granic Federacji. Rozpoczęła zakrojoną na szeroką skalę agitację nawet wśród mieszkańców Hawajów.


Federacja Oceanii oraz jej żądania terytorialne

 

Polska, Francja, hmm...


Scenariusz ahistoryczny (inne koleje losu 1920) - część III.

/1925-36/
Jak w każdej historii, tak i w naszym opisie bywają okresy mniej i bardziej emocjonujące. Siedem lat po zakończeniu Wielkie Wojny Europa, przede wszystkim państwa zwycięskie, zastygła w nadzieji na to, że kataklizm, który miał miejsce nigdy się nie powtórzy. Oczekiwano, że przeobrażenia które zaszły na mapach, jak i w głowach doświadczonych losem ludzi, spowodują długi okres pokoju i postępu. Jednak nie wszędzie tego oczekiwano. Niemcy pogrążone w depresji ekonomicznej, jak i częściowo w szoku po przegranej wojnie, doświadczały polaryzacji politycznej społeczeństwa na nie spotykaną wcześniej skalę. Z jednej strony część społeczeństwa dążyła do odwetu i zmycia plamy na honorze po upokarzającym pokoju, z drugiej strony masy robotnicze żądały kompletnego obalenia ustroju uważanego przez nie za ukrytą pozostałość feudalizmu.

Podobne postawy pojawiały się wszędzie, lecz oczywiście z różnym natężeniem, które rosło jednak w miarę upływu czasu i zawiedzeniem ustrojem demokratycznym, który co jakiś czas był obalany w różnych krajach. Wspomniałem wcześniej o irlandzkiej wojnie domowej. W wyniku okupacji Wolnego Państwa Irlandzkiego przez wojska brytyjskie przywrócony został rząd marionetkowy, a pilnowanie porządku powierzono jednostkom protestanckim z Irlandii Północnej, co jak się miało okazać było fatalną decyzją. Spowodowało to całkowity upadek poparcia dla rządu i radykalizację nastrojów.

W II Rzeczpospolitej miał miejsce przewrót zwany majowym (12-25.V.1926) dokonany przez byłego bohatera wojny z bolszewikami, marszałka Józefa Piłsudskiego, zawiedzionego polityką legalnego rządu i żądnego włądzy. Większość kraju została opanowana przez wierne mu oddziały wiedzione jego heroiczną sławą. Po 15.V honoru armii broniły tylko oddziały Armii Opole i górnośląskiej Samoobrony Wojewódzkiej, pokonane jednak przez przeważające oddziały buntowników. Opór Górnoślązaków był prawdopodobnie główną przyczyną zawieszenia przez Piłsudskiego obowiązywania Statutu Organicznego Województwa Śląskiego (tj. autonomii). Niestety, Zjednoczone Królestwo i Francja nie zareagowały na ten akt pogwałcenia traktatu wersalskiego, co było zapowiedzią późniejszego braku działań w stosunku do Niemiec.

Na Litwie, w 1928r. ostatecznie zawarto porozumienie pomiędzy Wilhelmem Karolem Florestynem ks. Urach, ogłoszonym w 1918 królem Litwy (pod imieniem Mendog II), a regentem Ernestasem Galvanauskasem.


Mendog II

Ostatecznie Mendog II przyjął tytuł wielkoksiążęcy, zgodził się na symboliczne sprawowanie władzy (wzór brytyjski), otrzymał natomiast prawo do mianowania 1/5 składu Sejmu Ustawodawczego (28 z 140, w tym 14 dowolnie i 14 spośród kandydatów, którzy nie zostali wybrani przez głosujących); w przypadku równego wyniku głosowania w Sejmie, jako 141 osoba uprawniona do głosowania (nie członek Sejmu) miał głos decydujący, jego wpływ był więc pośredni, ale znaczący. Rok później zacieśniono więzy w ramach Federacji Bałtyckiej: ustalono wspólną armię, walutę (1 Balt = 100 rus) i głowę państwa, którą miał być każdorazowo starszy z dwójki: Prezydent Łotwy i Wielki Ks. Litewski.

W stosunkach między młodymi państwami cały czas dochodzi w tym okresie do drobnych konfliktów, zerwań stosunków bilateralnych, prób tworzenia sojuszy zaczepno-obronnych, wojen celnych i in. W takiej to atmosferze powitano jeden z najstraszliwszych dni w dziejach: 24 października 1929 - Czarny Czwartek.


"What went wrong?"

Niczym domino, czy lawina, ogarnia cały świat recesja; galopująca inflacja z dnia na dzień rujnuje miliony. Im bardziej gospodarka powiązana jest z ogólnoświatowym rynkiem, tym szybciej i brutalniej załamuje się. Miliony tracą pracę, dom, oszczędności życia, w końcu samo życie. Liberalizm przeklinany jest przez te miliony oczekujące teraz na cud, wręcz na wybawcę. Przez kilka następnych lat sytuacja nie poprawia się. W kraju najbardziej obarczonym winą za Wielką Wojnę, najbardziej obarczonym reparacjami wojennymi, jednym z najbardziej okrojonych, a z pewnością najbardziej nienawidzącym zgniliny powstałej w "winy" państw Ententy... w tym kraju zbawca się pojawia. Wzoruje się on częściowo na włoskiego wodza partii faszystowskiej. Przewodzi partii narodowo-socjalistycznej, skrycie, niepostrzeżenie ratowanej od bankructwa przez wroga liczącego na ogólnoświatową rewolucję. Obiecuje poprawę sytuacji swoich wyborców. Remilitaryzację. Rewizję traktatu wersalskiego. Obiecuje roboty publiczne, rozwój przemysłu zbrojeniowego, solidaryzm i opiekę państwa. Od Stalina odróżnia go niewiele, między innymi mowa, mówi z "śmiesznym" akcentem. Porywa jednak za sobą tłumy. Nazywa się Adolf Hitler. Uwielbiany przez tłumy, ginie 11.IX.1935r. w katastrofie budowlanej podczas przemówienia na zjeździe partii w Norymberdze. Jego następcą zostaje Rudolf Hess. Wskazuje "winnych zamachu": Żydów, Francję, II Rzeczpospolitą. Obiecuje zemstę...


Zdjęcie zrobione tuż po zawaleniu się budowli, która przygniotła wiele osobistości, w tym A.Hitlera.
Gimnastycy kończą pokaz - porządek musi być!!!

 

Co za dużo katastrof to nie zdrowo... dla ofiar.

Scenariusz ahistoryczny (inne koleje losu 1920) - część IV.

/I.1936-VI.1937/
Przez Niemcy przelewa się fala przemocy. Nowy wódz III Rzeszy postanawia wykorzystać na arenie międzynarodowej oskarżenia sąsiadów o zamach na swego poprzednika. W styczniu 1936 wysuwa roszczenia terytorialne względem Monarchii Habsburskiej. Rząd Ottona I, nie spodziewający się wcześniej roszczeń, zdecydowanie odrzuca żądania. Stosunki z III Rzeszą ulegają zaostrzeniu. W marcu Rudolf Hess postanawia wkroczyć do strefy zdemilitaryzowanej w Nadrenii. Podobnie jak 10 lat wcześniej w sprawie autonomii Górnego Śląska alianci i tym razem nie podejmują żadnych przeciwdziałań, z wyjątkiem wysłania not protestacyjnych. Mimo wszystko większość państw przeczuwając zbliżający się kataklizm rozpoczyna zbrojenia na szeroką skalę.

Niemcy to główny, aczkolwiek nie jedyny punkt zapalny... W poniższej tabeli zamieszczono relacje między poszczególnymi, bardziej zaangażowanymi dyplomatycznie państwami oraz ich politykę wewnętrzną:



Jak widać, możliwości wybuchu nowego konfliktu bły znaczne. Pokój powersalski coraz częściej postrzegany był tylko jako interludium. Ostateczna rozgrywka się zbliżała. Włochy anektowały Abisynię po nierównej walce. Szczególnie zapalnym wydawał się obserwatorom z zewnątrz rejon Bałkanów, gdzie każdy z rządów wysuwał roszczenia terytorialne względem sąsiadów.


Roszczenia Grecji, Bułgarii i Turcji.

Wieloma państwami targały konflikty wewnętrzne. W Chinach nastąpił rozejm pomiędzy komunistami a Kuomintagiem, niemniej od czasu do czasu miały i tam miejsce potyczki. Obie strony wysuwały roszczenia względem siebie, jednakże wspólnie podjęły akcję przeciwko japońskiemu agresorowi, który w czerwcu zaatakował Chiny.


Wydarzenia w Niemczech i Chinach.

W lipcu 1936r. część wojsk prowadzona przez faszyzujących hiszpańskich dowódców zbuntowała się przeciw republice rozpoczynając wojnę domową. Rząd republiki, postawiony pod murem, zaapelował do zagranicznych rządów i opinii publicznej o pomoc w zdławieniu rebelii. Odzew przerósł oczekiwania: do Hiszpanii zjechało się kilkadziesiąt tysięcy ochotników. To m.in. dzięki nim i zaangażowaniu Związku Radzieckiego w walce przeciw faszyzmowi udało się po półrocznych walkach pokonać 3.I.1937r. ostatnie oddziały Falangistów.

Związek Radziecki, od początku lat dwudziestych rządzony twardą ręką przez Józefa Stalina, po Wojnie Domowej i nieudanej próbie rozszerzenia rewolucji, zmuszony został do wzięcia głębszego oddechu. Odpoczynek był jedank tylko iluzoryczny. Pod czujnym okiem Towarzysza Stalina następowały bezprecedensowe zmiany w Rosji. Wszystkie wysiłki i wyrzeczenia w postaci elektryfikacji, industrializacji, rozkułaczania i permamentnej inwigilacji społeczeństwa przez wszechobecny aparat terroru miały na celu przygotowanie państwa i jego społeczeństwa do kolejnej próby zaniesienia bratnim narodom szczęścia w postaci socjalizmu. To, że owe bratnie narody szczęścia tego się wyrzekały jak ognia, nie miało żadnego znaczenia. Potrzebny Stalinowi był tylko kolejny konflikt ogólnoświatowy (ew. europejski). Materiał był gotowy: gdyby nie prestiż aliantów, a właściwie ich armie, gdyby nie Wielki Kryzys i inne mniej istotne czynniki, państwa starego kontynentu już dawno by się na siebie rzuciły. Potrzebny był tylko lodołamacz, który utoruje drogę do wojny. I lodołamacz się znalazł w postaci lidera skromnej radykalnej niemieckiej partii - Adolfa Hitlera. Partia ta, NSDAP, ratowana parokrotnie potajemnie przez Stalina przed bankructwem w końcu przejęła władzę w Niemczech. Mimo, iż sam Hitler zginął w katastrofie budowlanej jego "trud" nie poszedł na marne.



Przygotowując się do wojny Stalin postanowił wesprzeć hiszpański rząd republikański. Po zakończeniu wojny domowej rozpoczął czystki w Armii Czerwonej usuwając osoby wg niego nieodpowiednie i nie mające miejsca w jego planach. Za jego pozwoleniem hiszpańscy komuniści i radzieccy "ochotnicy" spróbowali 11.IV.1937r. przejąć władzę w Madrycie, jednakże w wyniku denuncjacji zamach stanu się nie powiódł. W związku z tym wkrótce miała miejsce kolejna czystka, tym razem wśród "ochotników" wydalonych z Hiszpanii.


"Ochotnicy" hiszpańskiej wojny domowej w trakcie budowy drogi nad Morzem Ochockim.

 

Tak, tak, Paradox zafundował nam wiele takich rarytasów. Screen screenem... A ja myślałem, że furorę zrobi obrazek Gwardii federacji podczas desantu
W iście ekspresowym tempie kolejny odcinek, ale informuję że jak źle pójdzie to następny może być dopiero za tydzień.

Scenariusz ahistoryczny (inne koleje losu 1920) - część V.

/VII.1937-XII.1938/
Szeregi Armii Czerwonej były kilkukrotnie dokładnie sprawdzane pod względem tylko towarzyszowi Pierwszemu Sekretarzowi Józefowi Wissarionowiczowi Stalinowi znanych kryteriów. Kulminacyjny punkt czystki osiągnęły w sierpniu 1937r. Od tej pory aresztowań i procesów było coraz mniej, a wyroki względnie "łagodne" (zesłania do GUŁagu, zamiast kar śmierci). Terror wygasł do listopada.


Czystki w Armii Czerwonej

W tym mniej więcej okresie zarówno ZSRR, jak i Niemcy rozpoczęły starania o uzyskanie poparcia na arenie międzynarodowej. podobnie postępowała również Japonia, która w 2 miesiące po agresji na Chiny i usadowieniu się w kilku przyczółkach zdobyła stolicę Państwa Środka. Wkraczające do miasta wojska japońskie dopuściły się wielu gwałtów wobec ludności cywilnej. Owa "Masakra nankińska" odbiła się szerokim echem w elitach państw zachodnich. Przy czym każda ze stron inaczej opisywała przebieg wydarzeń. Wojna chińsko-japońska zaczęła przybierać charakter podjazdowej: żadna ze stron nie była w stanie utrzymać stałego frontu. Japończycy przeprowadzali desanty w różnych, odległych rejonach wybrzeża, Chińczycy nie będąc w stanie zabezpieczyć jego całości podejmowali (z różnym skutkiem) próby likwidacji tych przyczółków, w tym celu przegrupowując i koncentrując skromne siły. Front zdołał się ustabilizować tylko w Mandżurii.


Desanty japońskie w Chinach

Tymczasem na fali podziwu dla Niemiec i ich poczynań rosło w wielu państwach poparcie dla ugrupowań prawicowych. Przybierało ono różne formy. Na początku 1938 roku doszła do władzy w Bułgarii frakcja faszystowska. Rząd Bogdana Filova, wcześniej skrycie popierający faszystów, 1.II oficjalnie wysunął roszczenia względem wszystkich sąsiadów motywując wolą narodu żądanie przywrócenia średniowiecznych granic Bułgarii.


Roszczenia terytorialne Bułgarii

Jeszcze w tym samym miesiącu w wyniku zamachu stanu przeprowadzonego przez Burów i popierających ich "miejscowych Anglików" Afryka Południowa odrzuciła zwierzchność korony brytyjskiej i wypowiedziała sojusz wojskowy z aliantami. Jednocześnie ogłoszona została "Słuszna Droga", program polityczny przewidujący wyrugowanie europejskich potęg kolonialnych z południa Czarnego Lądu i objęcie tych ziem protektoratem.


Roszczenia terytorialne Południowej Afryki

Zwieńczeniem gorących wydarzeń początku roku był Anschluss Austrii. 6.III Hess zażądał od rządu Ottona I bezwarunkowego przyłączenia krajów podległych arcyksięciu do III Rzeszy pod groźbą wojny. Wiedząc, że obrona suwerenności byłaby bezcelowym przelewem krwi, Otto zarządził przyjęcie ultimatum (co wielu poddanych przyjęło z euforią) i nocą przekroczył granicę z Jugosławią. W międzyczasie wojska niemieckie przekraczały już zachodnie granice byłej monarchii. Miliony obywateli powiększonego państwa świętowały. Jakby tego było mało 8.III państwo niemieckie wysunęło roszczenia wobec części Czechosłowacji zamieszkanych przez mniejszość niemiecką (tzw. Sudetenland), co Praga stanowczo odrzuciła.


Anschluss

Czechosłowacja i II Rzeczpospolita, jako najbardziej zagrożone bezpardonową polityką III Rzeszy, porozumiały się jeszcze tego samego dnia i zaproponowały Francji przeprowadzenie wojny prewencyjnej przeciwko Niemcom. Jednakże i tym razem alianci nic nie zrobili odrzucając zdecydowanie propozycję. Kolejne rządy Republiki Francuskiej inwestowały miliardy franków w umocnienia obronne na granicy z Niemcami i rozbudowywały potencjał obronny kraju. W związku z tym wojna zaczepna wydawała się nie tylko kosztownym i ryzykownym przedsięwzięciem, ale i niewytłumaczalnym dla przyszłych wyborców.


Budowa bunkru na Linii Maginota

Z kolei Zjednoczone Królestwo czuło się bezpiecznie dzięki położeniu na wyspach, ubezpieczane przez najpotężniejszą flotę wojenną świata. Ponadto doświadczenia z Irlandii, która ostatecznie odrzuciła zwierzchność brytyjską, uczyły niekwestionowania dążeń narodów do zjednoczenia. A tym usprawiedliwiali alianci działania III Rzeszy.

Ostatecznie polityka ta doprowadziła pół roku później do haniebnego Traktatu Monachijskiego sankcjonującego okrojenie Czechosłowacji bez udziału przedstawicieli tego najbardziej zainteresowanego państwa.


Traktat Monachijski

Alianci wciąż się łudzili, że znowu udało im się uratować pokój. Widocznie nie znali powiedzenia, że apetyt rośnie w miarę jedzenia. A Hess, sam zaskoczony tak korzytnymi wynikami rozmów już planował kolejne pounięcia. Wydaje się, że tylko w jednym miejscu, i to daleko od miejsc o które rozmowy się toczyły, wiedziano do czego to zmierza...

 

Scenariusz ahistoryczny (inne koleje losu 1920) - część VI.

/I.1939-VIII.1939/
Traktat monachijski w Czechosłowacji przyjęty został z oburzeniem. Fakt, że ziemie zagarnięte przez III Rzeszę były w większości zamieszkane przez 3-milionową mniejszość niemiecką, niewiele zmieniał. Od wczesnego średniowiecza terytorium Czech wyznaczone było przez granice naturalne, jakimi są góry otaczające Kotlinę Czeską. Mimo napływu ludności niemieckiej przez przełęcze i stałego jej osadnictwa na terenach przygranicznych, terytorium Czech nigdy nie podlegały podobnym okrojeniom. Wytworzona symbioza czesko-niemiecka od czasów Przemyślidów, poprzez panowanie dynastii habsbursko-lotaryńskiej, istniała także po roku 1918. Wrogość powstała dopiero w wyniku haniebnego traktatu, który miał zapewnić pokojowe sąsiedztwo na lata. Jak się okazało zapewnił tylko na pół roku.

15.III.1938r. Hess, zasłaniając się chęcią wspomożenia uciskanego narodu słowackiego, wezwał na konsultację Edvarda Beneša. Przybyłemu prezydentowi wręczył żądanie utworzenia wolnego państwa słowackiego i niemieckiego protektoratu nad pozostałymi terenami Czech i Moraw. Zaskoczenemu Benešowi nie pozostało nic, jak tylko przyjąć żadanie. Szans obrony, po oddaniu górskicch rejonów umocnionych, nie było.



Następnego dnia III Rzesza przejęła kontrolę nad byłym terytorium Czech i Moraw oraz, nieoficjalnie, nad marionetkowym państwem księdza Tiso.
Dopiero w tym momencie aliantom otworzyły się oczy i rozpoczęli przygotowania do wojny zwłaszcza, że 17.III Niemcy oficjalnie ogłosiły chęć odzyskania polskiej części Górnego Śląska motywując to m.in. złamaniem warunków traktatu wersalskiego (sic!) przez II Rzeczpospolitą.


Zasięg roszczeń III Rzeszy Niemieckiej

Nie był to jednak koniec wydarzeń nazwanych potem przez prasę "okropnym marcem". 24.III Hess, chcąc wykorzystać zaskoczenie aliantów, zażądał zwrotu Rzeszy Okręgu Kłajpedy/Memela przez Federację Bałtycką. Wprowadziło to niezależnych obserwatorów w osłupienie. Mendog II znając dotychczasową postawę aliantów musiał się zgodzić na cesję tego rejonu na rzecz Niemiec. W wyniku protestów ludności zmuszony był abdykować na rzecz swego syna, Jogaila II.



Posunięcia III Rzeszy bacznie były obserwowane przez premiera i wodza Królestwa Włoch, Benito Mussoliniego. "Duce" od dłuższego czasu przekonywał swoje otoczenie o konieczności odzyskania statusu potęgi militarnej. Poza aneksją Trypolitanii i Cyrenajki w latach dwudziestych i inwazją na wątpliwej wartości tereny Etiopii, Włochy nie zyskały żadnych wartościowych obszarów. Teraz przywódca partii faszystowskiej postanowił iść w ślady swojego niemieckiego odpowiednika i zażądał dla króla Wiktora Emanuela tytułu króla Albanii. Jednakże, mimo iż dotychczasowy samozwańczy król Albanii - Zogu I wiedział, że nikt go nie wesprze w razie włoskiej inwazji, odmowa uznania roszczeń była zdecydowana. Całkowicie zaskoczony Mussolini nie odważył się na zbrojne wyegzekwowanie swych żądań.



Efektem dyplomatycznych rewelacji "okropnego marca" było spotkanie przedstawicieli rządów Zjednoczonego Królestwa, Rep. Francuskiej i II Rzeczpospolitej, na którym alianci uznali państwo polskie za swojego sojusznika i zagwarantowali obronę jego niepodległości oraz nienaruszalność jego terytorium.



Jednocześnie alianci, już w poszerzonym składzie, postanowili o przyspieszeniu przygotowań do wojny. Podjęto decyzję o utworzeniu sojuszniczego komitetu wojennego, którego zadaniem byłaby analiza charakteru ewentualnej wojny z III Rzeszą, przygotowanie planów wojennych i kontrola postępu w badaniach naukowych. Ponadto rząd Republiki Francuskiej zobowiązał się do przekazywania II Rzeczypospolitej wyników kluczowych badań w dziedzinach wojskowości i przemysłu zbrojeniowego.


Minister Spraw Zagranicznych II Rzeczpospolitej Józef Beck ląduje w Paryżu

Wraz z końcem marca nasiliły się starania Zw. Radzieckiego, III Rzeszy i Japonii, a w mniejszym stopniu i innych, na nakłonienie do współpracy niezdecydowanych państw. Ku zgrozie II Rzeczpospolitej 24.VIII w Moskwie podpisany został układ o wspólpracy pomiędzy ZSRR a III Rzeszą. Jednak to nie ten układ, a podpisany równocześnie tajny protokół o podziale terytorium II Rzeczpospolitej i innych państw tej części Europy miał zmienić bieg historii.

 

Scenariusz ahistoryczny (inne koleje losu 1920) - część VII.

/VIII.1939-IV.1940/
Sytuacja międzynarodowa końca sierpnia 1939 roku była bardzo poważna. Liczne rządy przyjęły postawę wyczekującą licząc na to, że uda im się w ostatnim momencie przyłączyć się do silniejszej strony. Powszechna była opinia o tym, że wojny nie da się uniknąć. Po gwarancjach aliantów dla II Rzeczypospolitej, w które Rudolf Hess jednak nie wierzył, wysuwanie dalszych żądań wydawało się niebezpieczne. Niemniej Führerowi udało się przekonać kierownictwo NSDAP i ostatniego dnia sierpnia wystosowane zostało względem II Rzeczypospolitej ultimatum. III Rzesza żądała w nim Gdańska wraz z tzw. korytarzem pomorskim, w razie odmowy grożąc wojną. Rząd polski, po burzliwej debacie i mimo wsparcia aliantów, postanowił o przyjęciu żądań Niemiec. Głównym motywem było to, iż w razie wojny defensywna taktyka zachodnich sojuszników musiała tak czy inaczej doprowadzić do upadku II RP.



Hess triumfował. Wiedział, że nie wszyscy, nawet najbliżsi jego współpracownicy wierzyli w ulegnięcie Warszawy. Świat po raz kolejny odetchnął z ulgą, aczkolwiek nie wszędzie panował spokój. Związek Radziecki we wrześniu zaczął realizację tajnego porozumienia z III Rzeszą żądając od swoich zachodnich sąsiadów ich terytoriów.



Mimo determinacji Estonii, Federacji Bałtyckiej i Rumunii, do połowy października wszystkie te państwa uległy żądaniom swego potężnego sąsiada. Dla Estonii oznaczało to koniec istnienia. Federacja Bałtycka skurczyła się do obszaru Wileńszczyzny stając się jednocześnie radziecką marionetką. Rumunia zmuszona była zrzec się Besarabii.



Następnie działania dyplomatyczne ZSRR skupiły się na odebraniu Polsce Rusi Czerwonej, czyli okolic Lwowa. Warszawa jednakże była zdecydowana już nie ulegać żadnym dalszym żądaniom.



Niespodziewanie, jakby działając dla korzyści radzieckich, 4.I.1940r. III Rzesza wraz z sojuszniczą Słowacją wypowiedziały wojnę II Rzeczpospolitej, a tym samym jej zachodnim aliantom.



Francja była przygotowana do wojny obronnej. Liczebnie jednakże jej armia ustępowała Wehrmachtowi. Spowodowane to było skupieniem sił na rozwoju technologii, przemysłu i badań wojskowych.



Teraz ogłoszona została mobilizacja, która wkrótce dostarczy armii kolejne jednostki. Jednakże uległość Polski sprzed 3 miesięcy uniemożliwiła realizację pierwotnych planów przerzucenia na jej terytorium kilku sojuszniczych dywizji. W sztabie generalnym opracowywano nową koncepcję działań, która całkowicie wywróciła do góry nogami założenia przedwojenne. W styczniu z III Rzeszą podpisało pakt Królestwo Węgier. Niewiele jednak zmieniło to układ sił.



Armia Rzeczypospolitej dzielnie i w miarę skutecznie broniła swego terytorium przyczyniając się tym samym do upadku niemieckiej koncepcji wojny błyskawiczej w Polsce. Do końca stycznia wojskom niemieckim udało się zdobyć Wielkopolskę i Kujawy, a także Suwalszczyznę zamykając w kotle pod Kownem niewielkie siły polskie. We francuskim sztabie generalnym postanowiono nieco wcześniej o porzuceniu częściowo planów obrony na Linii Maginota. Licząc na zaskoczenie i zaangażowanie III Rzeszy w walkach w Polsce sztab przeprowadził zaskakujące uderzenie na zachodnią część Nadrenii. Po czterodniowej walce siły niemieckie zmuszone zostały do odwrotu na drugi brzeg Renu.



Ofensywa francuska trwała. 17.II Francuzi zaatakowali stacjonujące pod Essen a pokonane 3 dni wcześniej pod Kolonią oddziały wroga. Niestety, Niemcy zdążyły jednak w porę przysłać posiłki, w związku z czym sztab francuski zarządził odwrót.



1.III wysiłki dyplomacji aliantów doprowadziły do wyrażenia zgody rządu rumuńskiego na przemarsz wojsk francuskich przez terytorium Rumunii. Postanowiono jednak o wysłaniu jedynie skromnego korpusu w składzie dwóch dywizji górskich i jednej dywizji piechoty.



Po dwóch miesiącach wojny Niemcy dotarli poprzez północne Mazowsze na Lubelszczyznę realizując plan oskrzydlenia sił polskich.



Wkrótce też na drugim skrzydle Wehrmacht pokona pod Cieszynem stłoczone wycofujące się siły polskie. W połowie marca do Lwowa dociera francuski 7 korpus z zamiarem natarcia na wojska węgierskie. Jednakże wkrótce jego dowódca gen. Weil zmuszony będzie do zmiany planów.



Na początku kwietnia Stany Zjednoczone, do tej pory wciąż nie opowiadające się po żadnej ze stron konfliktu, wprowadziły embargo na ropę dla Japonii. Był to pośredni sygnał, że USA przybliża się do poglądów aliantów.

 

Scenariusz ahistoryczny (inne koleje losu 1920) - część VIII.

/IV.1940/
Sytuacja II Rzeczypospolitej pogarszała się z dnia na dzień i powoli na początku kwietnia w rządzie pojawiały się propozycje kapitulacji. W celu przeciwdziałania ostatecznemu upadkowi morale i zniszczeniu wojsk II RP marszałek Rydz-Śmigły postanowił na mocy otrzymanych pełnomocnictw o przekazaniu pełnej kontroli nad siedmioma korpusami Republice Francuskiej. Zobowiązał dowódców, jak i żołnieży, do wukonywania wyłącznie rozkazów sztabu francuskiego. Związek Radziecki odebrał to jako dezorganizację władzy państwowej w II Rzeczypospolitej i ponownie zażądał przekazania pod swoje zarządzanie części terytorium Polski, co jednakże Warszawa stanowczo odrzuciła.



Przewidując rychły upadek II RP sztab francuski chciał wykorzystać koncentrację wojsk III Rzeszy na wschodzie i rozpoczął intensywne przygotowania do ponownego ataku na Westfalię.



Tymczasem w Polsce miało miejsce przegrupowanie wojsk przekazanych Francji. Utworzono z nich 3 korpusy. Już 13.IV jeden z nich próbował przejąć kontrolę nad terenami Podkarpacia, jednak po dniu walk, zmuszony był się wycofać na pozycje wyjściowe.



Dnia 17 kwietnia wojska francuskie ponownie zaatakowały Westfalię. Udało się utworzyć kilka przyczółków, które pozwalały żywić nadzieję na powodzenie operacji. Dowództwo niemieckie nie poświęciło temu natarciu wystarczająco uwagi i zlekceważyło na razie to zagrożenie nie posyłając posiłków oddziałom broniącym Essen.



22.IV 7 Korpus p.dow. Gamelina został zaatakowany pod Lwowem przez przeważające siły węgierskie nacierające z okolic Munkacsa. W tej sytuacji zagrożenie odcięciem od źródeł zaopatrzenia w Rumunii zmusiło dowództwo do opuszczenia przez wojska Krakowa i przysłania posiłków dla broniącego się 7 Korpusu.



Po zdobyciu terenów Zagłębia Ruhry wojska francuskie kontynuowały natarcie w kierunku północno-wschodnim chcąc wykorzystać zamieszanie powstałe po klęsce Wehrmachtu pod Essen. 23.IV oddziały czołowe zaatakowały jednocześnie Münster i Frankfurt a.M. Pod Münster kawaleria została bardzo szybko odrzucona, niemniej wykonała powierzone zadanie i związała siły niemieckie umożliwiając wojskom nacierającym na Frankfurt uzyskanie przewagi liczebnej.



Jednocześnie następnego dnia kolejna fala francuska (Lattre de Tassigny) zaatakowała zaskoczonych obrońców Münsteru. Wbrew założeniom sztabu francuskiego tym razem udało się przełamać obronę wroga, co umożliwiło przejęcie kontroli nad obszarem północnej Westfalii. Natomiast 25.IV podjęto decyzję o odwrocie spod Frankfurtu wojsk de Gaulle'a.



W Polsce z kolei udało się odrzucić na pozycje wyjściowe Węgrów po krwawej czterodniowej bitwie pod Lwowem. Alianci zaniepokojeni sukcesami dyplomatycznymi III Rzeszy i jej sojuszników w Rumunii postanowili wpłynąć na jej rząd różnymi obietnicami profitów gospodarczych i terytorialnych.



Po sukcesach w Westfalii alianci zastanawiali się nad ich przyczynami. Wkrótce poznali jedną z nich: 27.IV oddziały niemieckiej w sile 20 dywizji z trzech stron zaatakowali 13 dywizji francuskich w Saarlandzie i Palatynacie Reńskim. Wystarczy spojrzeć na mapę, by zrozumieć ogrom zagrożenia jakie zawisło nad armią francuską. Utracenie kontroli nad tym obszarem spowodowałoby odcięcie większości jednostek francuskich na terenie III Rzeszy, a dowództwo francuskie nie miało złudzeń: to oznaczałoby klęskę...

 

Dreszczyk chyba dopiero będzie, ale po kolei

Scenariusz ahistoryczny (inne koleje losu 1920) - część IX.

/V.1940/
Mimo przewagi liczebnej Niemców sytuacja nie wyglądała początkowo, aż tak źle: siły francuskie były dobrze okopane i posiadały doświadczonego dowódcę w osobie marszałka de Verdillac. Ponadto atak niemiecki spowalniała przeprawa przez Ren. Jednakże dwa dni po rozpoczęciu ofensywy siły niemieckie zostały wsparte przez kolejnych 10 dywizji. W tym momencie sztab francuski zaczął ściągać w rejon walk wszystkie możliwe wojska. Decydenci doszli do wniosku, że można zaryzykować utratę innych terenów; trzeba natomiast za wszelką cenę zachować Okręg Saary. Jednocześnie de Gaulle, wyróżniający się francuski dowódca, przekonał sztab do rozpoczęcia kontrofensywy z lewego skrzydła frontu w kierunku Hesji, co miało powstrzymać OKW od wysłania dalszych rezerw w rejon Saarbrucken. 6.IV ofensywa ta osiągnęła zakładany cel pokonując słabe zgrupowanie pancerne przeciwnika.



Warto odnotować, iż w czasie opisywanych tu walk kompletnnie zniszczona została jedyna aliancka jednostka przybyła do Francji - iracka dywizja kawalerii. W międzyczasie w Polsce jeden z korpusów francuskich p.dow. Huntzigera spróbował z zaskoczenia zająć Lubelszczyznę. Niestety wkrótce nadeszły bardzo duże posiłki dla broniących się Niemców.



W dniach 6-8.IV miała miejsce końcowa, decydująca faza bitwy pod Saarbrucken. Francja skoncentrowała w tym rejonie 31 z posiadanych ogólnie 83 dywizji, Niemcy: 30 z 124... Determinacja trójkolorowych przyniosła im bardzo ważne zwycięstwo, okupione jednak strasznymi stratami ludzkimi.



Niemniej straty Wehrmachtu były jeszcze większe. Dywizje niemieckie zostały okrojone do 1/3 pierwotnego składu osobowego. Wiele z nich zostało zniszczonych kompletnie. Hess dowiedziawszy się o klęsce i utracie Hesji wpadł w szał. Wydał rozkaz całkowitego i natychmiastowego rozbicia zgrupowań polsko-francuskich w Galicji w celu przegrupowania sił tam stacjonującyh na zachód. Szok i strach udzielił się również niemieckiej generalicji i oficerom. Jeszcze tego samego dnia pancerne kolumny przedarły się z Lubelszczyzny na Zamojszczyznę i zaatakowały siły alianckie. Jednakże wkrótce działania przybrały formę wojny pozycyjnej.



Między 15. a 18.IV miała również miejsce próba odzyskania przez III Rzeszę kontroli nad obszarem wokół Frankfurtu, jednakże siły pod dow. gen. Hoepnera okazały się niewystarczające.



Z każdym mijającym dniem francuskiej okupacji Nadrenii malał autorytet Hessa, który (doskonale wiedząc, że Niemcy nie mogą wygrać wojny na dwa fronty) całą uwagę skupiał na ostatecznym pokonaniu Polski. 20 IV ruszyło kolejne natarcie niemieckie na okolice Sandomierza i Zamościa, tym razem skuteczne: po 6 dniach walki alianckie wojska zmuszone zostały do wycofania się do Lwowa, skądinąd również zaatakowanego przez Niemców. Lwów stał się ostatnim bastionem aliantów na terytorium II Rzeczypospolitej.



Pod koniec maja wojska III Rzeszy w składzie 18 dywizji p.dow. Kesselringa ponownie przystąpiły do ataku na dywizje francuskie zajmujące pozycje w Hesji. Atak był i tym razem nieudany, przede wszystkim w związku ze słabą organizacją dopiero co przegrupowanych jednostek.



Jednocześnie rząd francuski coraz usilniej nalegał na rząd brytyjski w sprawie przysłania posiłków. Szukał także sojuszników na Bałkanach.