Weg zum krieg ist weg zum sieg - Niemcy AAR 1934 (WtV)

Weg zum krieg ist weg zum sieg
​

(Droga ku wojnie jest drogą do zwycięstwa)
​

Technikalia:
Mod: Way to Victory
Poziom trudności: normalny
Agresywność AI: normalny
Pełne przejęcie PP: wyłączone
Przejęcie TT: wyłączone

SPIS TREŚCI:
Odcinek 1 Styczeń 1934 - Tajemnica Mefo
Odcinek 2 Luty - Kwiecień 1934 - Żelazny Wilk przejmuje władzę
Odcinek 3 Maj - Wrzesień 1934 - Anschluss
Odcinek 4 Wrzesień - Grudzień 1934 - Upadek Musso
Odcinek 5 Rok 1935 - Wielki blef
Odcinek 6 Styczeń - Luty 1936 - Appeasement
Odcinek 7 Marzec - Sierpień 1936 - Przedsmak wojny
Odcinek 8 Wrzesień - Grudzień 1936 - Franco siegt um allen fronten
Odcinek 9 Styczeń - Czerwiec 1937 - Awantura w Azji
Odcinek 10 Lipiec - Grudzień 1937 - Wsparcie dla Chin
Odcinek 11 Rok 1938 - Appeasementu ciąg dalszy
Odcinek 12 Styczeń - Marzec 1939 - Nowi sojusznicy
Odcinek 13 Kwiecień - Czerwiec 1939 - Niespodziewany przeciwnik
Odcinek 14 Lipiec - Sierpień 1939 - Frankreich liegt um allen fronten
Odcinek Specjalny nr 1 - W zaciszu gabinetów
Odcinek 15 Wrzesień - Grudzień 1939 - Arabskie marionetki
Odcinek 16 Styczeń - Marzec 1940 - Ofensywa DAK
Odcinek 17 Kwiecień - Maj 1940 - Ajatollah
Odcinek 18 Czerwiec - Sierpień 1940 - Tigerspringen
Odcinek 19 Wrzesień - Grudzień 1940 - Doenitz królem polowania
Odcinek 20 Styczeń - Marzec 1941 - Czas na Indonezję?
Odcinek Specjalny nr 2 - Projekt Oczyszczenie
Odcinek Specjalny nr 3 - Unia Trójkontynentalna (I)
Odcinek 21 Kwiecień - Czerwiec 1941 - Zmiana priorytetów
Odcinek 22 Lipiec - Październik 1941 - Unternehmen Seeloewe
Odcinek Specjalny nr 4 - Nowe Zjednoczone Królestwo
Odcinek 23 Listopad - Grudzień 1941 - Bitwa o Atlantyk
Odcinek 24 Styczeń - Maj 1942 - Przygotowania do krucjaty
Odcinek 25 Czerwiec 1942 - Unternehmen Barbarossa (I)
Odcinek 26 Lipiec 1942 - Unternehmen Barbarossa (II)
Odcinek 27 Sierpień - Wrzesień 1942 - Unternehmen Barbarossa (III)
Odcinek Specjalny nr 5 - Nieprzewidziane konsekwencje
Odcinek 28 Październik - Grudzień 1942 - Zapomnijcie o Barbarossie!
Odcinek 29 Rok 1943 - Koniec krucjaty
Odcinek 30 Styczeń - Marzec 1944 - Tannenbaum... Viking... I co dalej?
Odcinek 31 Kwiecień - Lipiec 1944 - Bałkany w ogniu
Odcinek 32 Sierpień - Grudzień 1944 - III Rzesza wkracza na Pacyfik
Odcinek 33 Styczeń - Kwiecień 1945 - Bitwa o Indonezję
Odcinek 34 Maj - Grudzień 1945 - Upadek Kangura i Kiwi
Odcinek 35 Styczeń - Marzec 1946 - Tajfun na Pacyfiku
Odcinek 36 Kwiecień - Sierpień 1946 - Turanizmus
Odcinek Specjalny nr 6 - Vaterland (I)
Odcinek Specjalny nr 7 - Vaterland (II)
Odcinek Specjalny nr 8 - Vaterland (III)
Odcinek Specjalny nr 9 - Vaterland (IV)
Odcinek Specjalny nr 10 - Vaterland (V)
Odcinek Specjalny nr 11 - Vaterland (VI)
Odcinek Specjalny nr 12 - Unia Trójkontynentalna (II)
Odcinek 37 Wrzesień 1946 - Maj 1947 - Hirohito wraca na tron
Odcinek 38 Czerwiec - Sierpień 1947 - Efekt domina
Odcinek 39 Wrzesień 1947 - Maj 1948 - Unternehmen Unvorstellbar
Odcinek 40 Czerwiec - Sierpień 1948 - Ameryka wstrzymuje oddech
Odcinek 41 Wrzesień - Grudzień 1948 - Ostatni komunista
Odcinek Specjalny nr 13 - Potęga atomu
Odcinek 42 Styczeń - Luty 1949 - Their land, their people, their blood
Odcinek 43 Marzec - Maj 1949 - Texas Ranger
Odcinek 44 Czerwiec - Grudzień 1949 - If they fight for USA, they die for USA
Odcinek 45 Styczeń - Marzec 1950 - Where is your God, sir Churchill?
Odcinek 46 Kwiecień - Czerwiec 1950 - Sieg Heil!
Epilog - Wojna... Wojna nigdy się nie zmienia...

Prolog
I Wojna Światowa była dla Niemiec katastrofą. Cesarstwo przestało istnieć, a cesarz uciekł do Holandii, co wielu Niemców uznało za dezercję z pola bitwy oraz złamanie zasady pokonany król pruski ginie w boju na czele swych żołnierzy i nigdy mu tego nie wybaczyło. Same państwo zostało okrojone terytorialnie, pozbawione kolonii i obciążone reparacjami wojennymi. Ze znacznie zmniejszoną armią i beznadziejną sytuacją gospodarczą Niemcy straciły pozycję światowego mocarstwa. Większość społeczeństwa obwiniała o to socjalistyczny rząd, który zgodził się na niesprawiedliwy dyktat, jak nazwano traktat wersalski. Początkowe lata Republiki Weimarskiej, jak nazywano nowe państwo niemieckie, to czas biedy, chaosu i międzynarodowej izolacji. Próby obalenia rządu, takie jak pucz Kappa czy Hitlera, wskazywały na to, że kres demokracji w Niemczech jest bliski. Sytuacja republiki zmieniła się gdy kanclerzem został Gustav Stresemann. Jego reformy powoli wyprowadzały Niemcy z powojennego kryzysu. Amerykańskie kredyty i zmniejszenie reparacji sprawiły, że poziom życia podniósł się. Wynikiem tego było malejące poparcie dla ugrupowań radykalnych - komunistów i narodowych socjalistów. Jednak nadzieje na stabilizację niemieckiej demokracji szybko okazały się płonne. Śmierć Gustava Stresemanna w październiku 1929 r. była początkiem końca republiki. Wielki Kryzys odciął Niemcy od amerykańskiej pomocy. Słaba niemiecka gospodarka upadła. Liczba bezrobotnych wciąż rosła, osiągając pod koniec 1932 r. 6 mln. Dzięki temu NSDAP pod wodzą Adolfa Hitlera rosło w siłę. W wyborach w 1932 r. NSDAP zdobyła 37% głosów i stała się najsilniejszą partią w parlamencie. Hitler zaczął być postrzegany jako silny człowiek, jedyna nadzieja Niemiec:

​

30 stycznia 1933 r. prezydent Paul von Hindenburg desygnował Adolfa Hitlera na kanclerza Rzeszy. W konsekwencji pożaru budynku Reichstagu w lutym 1933 i kampanii propagandowej oskarżającej o podpalenie Komunistyczną Partię Niemiec (KPD) Hitler nakłonił prezydenta Rzeszy Hindenburga do kontrasygnowania Dekretu o ochronie Narodu i Państwa, co oznaczało zawieszenie swobód obywatelskich. Korzystając z tego hitlerowcy rozpętali masowy terror. Hermann Göring jako minister spraw wewnętrznych Prus nadał bojówkarzom SA uprawnienia policyjne. Niemcy stały się klasycznym państwem monopartyjnym, a NSDAP została jedyną legalną partią polityczną. III Rzesza stawała się coraz silniejsza. Nadszedł czas zemsty i rozliczeń za lata porażek.

Odcinek 1 - Tajemnica Mefo

Styczeń 1934

Hitler zamierzał przezwyciężyć kryzys gospodarczy nie tylko poprzez tworzenie nowych miejsc pracy ale także przez wprowadzenie gospodarki zbrojeniowej - Wehrwirtschaft. Było to kształtowanie gospodarki narodowej w czasie pokoju do celów wojennych stosownie do założeń wojskowych. Dlatego też początkowo położono nacisk na wzmocnienie niemieckiego przemysłu, zwiększenie zasobów ludzkich i unowocześnienie armii.

Zgodnie ze decyzjami podjętymi pod koniec 1932 r. ministrem zbrojeń został Julius Curtius, a ministrem bezpieczeństwa Rudolf Diels - politycy o zdecydowanie jastrzębich poglądach.

Na początku stycznia 1934 r. Curtius i minister spraw zewnętrznych Constantin von Neurath zdecydowali się na polepszeniu stosunków z Chinami poprzez sprzedaż prototypów broni. Od 1911 r. współpraca między Niemcami i Chinami miała kluczową rolę w modernizacji przemysłu i sił zbrojnych Republiki Chińskiej . Republika Chin, sukcesorka dynastii Qing, była stale rozdzierana przez walki frakcji tzw. warlordów i interwencje obcych państw. Ekspedycja Północna z 1928 formalnie zjednoczyła Chiny pod kontrolą Kuomintangu, jednak na horyzoncie majaczyła Japonia - największe zagrożenie dla Chin. Potrzeba modernizacji wojska i krajowego przemysłu obronnego, w połączeniu z niemiecką potrzebą stabilnych dostaw surowców ustanowiła bliskie stosunki między tymi krajami. Choć intensywna współpraca trwała od przejęcia władzy przez Hitlera w Niemczech w 1933 r., a konkretne efekty reformy przemysłu ujawniły się na dobre dopiero w 1936 r., miało to ogromny wpływ na modernizację i zwiększenie możliwości Chin w przypadku wojny z Japonią.

Leichter Panzerspahwagen sprzedany Chińczykom

10 stycznia 1934 r. prezes Reichsbanku Hjalmar Schacht podjął decyzję o wprowadzeniu Mefo-Wechsel. Weksle Mefo były wystawiane na nieistniejącą firmę Metallurgische Forschungsgesellschaft m.b.H. (Badania Metalurgiczne sp. z o.o.). Rzesza finansowała wydatki rządowe na zbrojenia i modernizację, ponieważ nie były opłacane w banknotach, tylko w wekslach, które zostały wyemitowane przez przemysł zbrojeniowy. Jednakże to nie Rzesza wystawiała weksle, tylko specjalnie ustanowiona w tym celu firma-atrapa Metallurgische Forschungsgesellschaft m.b.H. W ten sposób zagrożenie dla stabilności walutowej zniknęło, ponieważ nie było potrzeby dodrukowywania nowych banknotów drukowanych, przez co uniknięto inflacji. Jednocześnie weksle Mefo serwowane w celu ukrycia finansowania środków zbrojeń na kredyt i wprowadzania w błąd mieszkańców co do rzeczywistego zakresu zbrojeń.

Schemat działania Mefo-Wechsel
​

20 stycznia 1934 r. Hitler podpisał Ustawę o przebudowie Rzeszy. Według jej postanowień zlikwidowano rządy krajowe na rzecz tzw. Gau.

Hitler tuż po podpisaniu ustawy

26 stycznia 1934 r. polsko-niemieckie rozmowy o pakcie o nieagresji zakończyły się fiaskiem. Prasie niemieckiej przekazano wspólne oświadczenie von Neuratha i ministra propagandy Josepha Goebelsa wg którego to Polacy byli winni dyplomatycznej porażce. Tak naprawdę zaważyła o tym decyzja Hitlera, który nie chciał wiązać sobie rąk paktem o nieagresji.

​

Stan polityki wewnętrznej na dzień 30 stycznia 1934

​

​

 

Odcinek 2 - Żelazny Wilk przejmuje władzę

Luty - Kwiecień 1934

Z początkiem lutego można było odnotować pierwsze efekty Mefo-Wechsel

14 lutego 1934 r. Hitler podpisał dekret u likwidacji Rady Rzeszy. Był to kolejny krok ku wzmocnieniu władzy nazistów. Do tej pory kraje związkowe reprezentowane były przez członków swoich rządów. Każdy posiadał jeden głos. Więksi członkowie mieli 1 delegata na 1 milion mieszkańców, przy czym nie można było przekroczyć 40% ilości głosów w celu uniknięcia dominacji jednego z krajów. Rada jako tako nie posiadała prawa inicjatywy ustawodawczej. Składane były do niej projekty ustaw przez rządy krajowe, a ta przekazywała je do Reichstagu. Posiadała weto zawieszające. Mogło zostać odrzucone kwalifikowaną większością 2/3 głosów Reichstagu. Miała być kontynuacją Rady Związkowej działającej w II Rzeszy. W rzeczywistości posiadała o wiele mniejsze znaczenie. Konstytucja nie zawierała dokładnego opisu zadań i kompetencji, przez co jej rola znacznie zmalała w porównaniu do pierwowzoru.

Ostatnie posiedzenie Rady Rzeszy

Kolejne miesiące to czas modernizacji Reichswehry. 4 kwietnia 1934 r. naukowcy z IG Farben wynaleźli technologię ulepszającą wykorzystanie przemysłu. Dzięki temu znacząco przyśpieszyła modernizacja armii.

23 kwietnia 1934 r. na Litwie doszło do faszystowskiego puczu. Paramilitarna organizacja Żelazny Wilk z Augstinasem Voldemarasem na czele zwróciła się o pomoc do Rzeszy. Związek został założony w 1927 r. przez Augustinasa Voldemarasa, b. przywódcę chrześcijańskich demokratów i premiera Litwy od 1926 r. Jego nazwa wzięła się z legendy o śnie Giedymina, spopularyzowanej przez Adama Mickiewicza w Panu Tadeuszu. Funkcję honorowego przewodniczącego związku pełnił prezydent Antanas Smetona. W krótkim czasie jednak drogi obu polityków rozeszły się głównie z powodu zaangażowania się A. Voldemarasa w działalność radykalnej organizacji. Żelazny Wilk był używany przez A. Voldemarasa do walk z jego politycznymi wrogami. Rekrutował się w dużej części spośród młodych oficerów litewskiej armii, którzy byli zafascynowani hasłami faszyzmu. Uważali oni, że A. Smetona prowadzi zbyt umiarkowaną politykę. Działalność ruchu została zakazana w 1930 r., po czym kontynuowano ją nielegalnie w podziemiu. Nawiązano wówczas bliższe kontakty z Niemcami.

​

Hitler zgodził się pomóc buntownikom, w zamian zażądał jednak Kłajpedy, zamieszkanej w większości przez Niemców. Voldemaras mając na uwadze przewagę rządu litewskiego, po którego stronie stanęła armia, zgodził się na propozycję Hitlera. Okręg Kłajpedy został włączony do Gau Ostpreussen - Prus Wschodnich.

Hitler w Kłajpedzie

Stan polityki wewnętrznej na dzień 30 kwietnia 1934 r.

​

 

Odcinek 3 - Anschluss

Maj - Wrzesień 1934

Maj przyniósł kolejne sukcesy na polu technologicznym. Naukowcy z Maschinenfabrik Augsburg-Nürnberg stworzyli nowy typ nawozów sztucznych, natomiast Allgemeine Elektrizitäts-Gesellschaft opracowało praktyczne wykorzystanie fal radiowych.

14 czerwca 1934 r. doszło do spotkania Hitlera z Mussolinim. Jego celem było omówienie współpracy polityczno-gospodarczej. Kanclerz Rzeszy starał się wybadać włoskiego premiera co do jego polityki wobec Austrii, ten jednak nie zdradził nic konkretnego.

Hitler i Mussolini
​

W nocy z 29 na 30 czerwca 1934 r. została przeprowadzona tzw. Noc długich noży. Była to akcja skierowana przeciwko wrogom Hitlera wewnątrz NSDAP. Głównym oponentem było SA - Sturmabteilung (oddziały szturmowe). Kanclerz obawiając się zamachu stanu pozwolił na rywalizację między swoimi podwładnymi: Goeringiem, Goebbelsem, Himmlerem i Heydrichem a szefem SA Ernstem Röhmem. Różnice między poglądami Hitlera i Röhma stały się widoczne na początku 1933 r. SA chciało prowadzić bardziej zdecydowaną politykę ekonomiczną i stać się rdzeniem Reichswehry. Heydrich, na prośbę Goeringa i Himmlera sfabrykował dowody, według których Röhm miał współpracować z Francją w celu obalenia Hitlera. W tym czasie Himmler zaczął organizować SS - Schutzstaffel (eskadry ochronne), który miał być przeciwwagą dla potęgi SA. Na Hitlera naciskała Reichswehra i przemysłowcy, którym nie podobały się plany Röhma. Oburzenie społeczeństwa budził też jawny homoseksualizm przywódców SA. Plany Hitlera związane z likwidacją SA były szersze: przy okazji chciał zemścić się za nieudany pucz monachijski. Zamordowani zostali między innymi Gregor i Otto Strasser, Peter von Heydebreck, Kurt von Schleicher, Gustav Ritter von Kahr, Edgar Jung, Maximilian Edler von Daniels, natomiast Franz von Papen został umieszczony w areszcie domowym.

Himmler i Goering przeglądają haki na Röhma

Z początkiem lipca Hitler spotkał się szefem sztabu gen. Ludwigiem Beckiem, dowódcą wojsk lądowych gen. Wernerem von Fritschem i dowódcą Kriegsmarine adm. Erichem Raederem. Celem spotkania było omówienie ewentualnej interwencji w Austrii w związku z planowanym nazistowskim puczem. Beck i von Fritsch zgodzili się, że zajęcie Austrii nie powinno sprawić trudności. Kanclerz przedstawił jednak dwa problemy, które mogły znacznie utrudnić walkę. Pierwszy to ewentualna interwencja Włochów w obronie Austrii. Co prawda stosunki z Mussolinim są dobre jednak nie znane są jego zamiary wobec północnego sąsiada. Pesymistyczna wersja powinna zakładać także wojnę z Włochami. Drugi to zajęcie Austrii przy jak najmniejszych stratach zarówno własnych jak i austriackich. Hitler po zajęciu Wiednia planował przemówić do swoich rodaków, co według niego miało zapewnić przyłączenie armii austriackiej do Reichswehry. von Fritsch zapewnił że armia niemiecka i włoska są sobie równe. Przewagę Włochów w lotnictwie i marynarce rekompensowałyby austriackie dywizje. Pokonanie Mussoliniego jest jak najbardziej realne. W tym momencie wtrącił się Raeder. Według jego danych wywiadowczych marynarka włoska jest zbyt silna by Kriegsmarine mogło stawić jej czoła. Potrzebne jest zostawienie kilku dywizji na północy kraju do obrony przed ewentualnym desantem Włochów. Beck i von Fritsch wykazali, że mogą zostawić na północy maksymalnie 3 dywizje. Raeder zdecydował, że w przypadku gdy 3 dywizje nie wystarczą Kriegsmarine postara się zatopić włoskie statki desantowe. Te 3 dywizje piechoty miały bronić baz morskich w Kiel, Rostocku i Koenigsbergu. Plan ataku na Austrię:

Do ataku przeznaczono 22 dywizje piechoty.

Regensburg:
9 dywizji - von Rundstedt
Augsburg:
3 dywizje - von Kluge
3 dywizje - von Witzleben
3 dywizje - von Brauchitsch
Monachium:
3 dywizje - List
1 dywizja - Busch

Plan zakładał szybkie uderzenie w kierunku Wiednia, Grazu i Klagenfurtu oraz oddzielenie od siebie wojsk austriackich. Korpusy stacjonujące w Augsburgu miały uderzyć na Innsbruck i wedrzeć się na terytorium Włoch. Następnie miały skierować się w kierunku Genoi i odciąć włoskie wojska w okolicy Turynu. Armia gen. von Rundstedta i korpusy gen. Lista i gen. Buscha miały pomaszerować na Wenecję, a następnie na Rzym. Wojskami, które zostałyby odcięte w okolicy Fiume miały zająć się jednostki austriackie.

Hitler i Raeder
​

25 lipca 1934 r. Reichswehra była gotowa do ataku. Oczekiwano tylko na wieści z Austrii. Rankiem 8 SS-manów wdarło się do gabinetu kanclerza Austrii Engelberta Dolfussa, który został zamordowany przez Otto Planettę. Oficjalnie rząd Rzeszy nie miał nic wspólnego z tymi zajściami.

Austriacki rząd ostro zareagował na pucz. Hitler wydał pozwolenie na atak na Austrię gdy...

... spełniła się pesymistyczna wizja kanclerza. Mussolini stanął w obronie Włoch. Hitler stanął przed trudnym wyborem. Czy miał wycofać się i utracić prestiż czy też rozpocząć wojnę, a zwycięstwo w niej wcale nie było pewne...

Jak widać Duce wcale nie blefował:

​

O godzinie 10 Reichswehra ruszyła do ataku zgodnie z planem przedstawionym powyżej

Armia austriacka na razie nie potrafi przeciwstawić się Reichswerze

Sytuacja po pierwszych 5 dniach

Pierwszy cel kampanii - Wiedeń - został zdobyty

11 sierpnia 1934 r. zmarł prezydent Hindenburg. Hitler przedstawił niemieckiemu społeczeństwu spreparowany testament polityczny feldmarszałka. Według niego Hindenburg na swojego następcę wyznaczył kanclerza. Hitler połączył funkcje kanclerza i prezydenta i stworzył nowy urząd - Fuhrera, Wodza.

Polityka wewnętrzna Rzeszy po śmierci Hindenburga

Tuż po objęciu urzędu Fuhrera, Hitler podpisał tajne rozporządzenie o budowie sił pancernych, zakazanych w traktacie wersalskim.

Z końcem sierpnia Austria skapitulowała. Armia została włączona do Reichswehry, natomiast rodzinne strony Hitlera zostały przemianowane na Gau Ostmark - Marchię Wschodnią.

[IMG]http://i999.photobucket.com/albums/af112/Jarek91/aneks.png[/IMG]

Do armii niemieckiej przyłączono 6 dywizji piechoty i 1 dywizję sztabową. Dowództwo na tymi jednostkami objął feldmarszałek von Blomberg.

2 września 1934 r. Polska zażądała wydania ukraińskiego nacjonalisty Mykoła Łebieda. Fuhrer chcąc poprawić stosunki z Polską zgodził się na to.

5 września 1934 r. rozpoczęła się bitwa w południowym Tyrolu. Po początkowych sukcesach Reichswehra musiała się wycofać.

[CENTER][URL="http://i999.photobucket.com/albums/af112/Jarek91/wlosiprzegrywaja.png"][IMG]http://i999.photobucket.com/albums/af112/Jarek91/wlosiprzegrywaja.png[/IMG][/URL]
[SIZE=1]Początkowe sukcesy Niemców[/SIZE]
[/CENTER]
​

 

Odcinek 4 - Upadek Musso

Wrzesień - Grudzień 1934

15 Września 1934 r. Curtius i von Neurath podpisali kolejną umowę z Chinami. Tym razem obiektem pożądania Azjatów stał się czołg Panzer I.

Po pierwszych sukcesach we Włoszech Niemcy musieli wycofać się z Trento. Wojska gen. von Rundstedta zgodnie z planem maszerowały na Wenecję.

Początek października to czas sukcesów Reichswehry. Włosi odparli 3 ataki na Trento ale ostatecznie musieli się wycofać z Tyrolu i Wenecji, natomiast armia austriacka pod dowództwem feldmarszałka von Blomberga napierała w kierunku Triestu.

18 października nastąpiło przełamanie frontu pod Brescią i Modeną. Zgodnie z planami Becka i von Fritscha wojsko włoskie zostało odcięte na zachodzie, natomiast armia gen. von Rundstedta parła na południe w kierunku Rzymu. Dywizje austriackie poniosły porażkę pod Triestem. Okazało się, że Mussolini wysłał w tamten rejon ok. 6 korpusów.

Z początkiem listopada Fuhrer podjął dwie ważne decyzje. Pierwsza dotyczyła umowy ze Związkiem Radzieckim o współpracy militarnej. Miała ona dotyczyć między innymi szkolenia żołnierzy niemieckich na sowieckich poligonach.

Niemieccy żołnierze na poligonie w ZSRR

Drugą decyzją było rozpoczęcie tworzenia sił zbrojnych SS. Pewne przygotowania czynił już Heinrich Himmler. Pierwszą jednostką którą sformowano była SS-Verfügungstruppe - SS-VT. W 1923 r. powstał Stoßtrupp Adolf Hitler – oddział mający chronić Hitlera przed ewentualnymi atakami ze strony mało zdyscyplinowanych oddziałów SA. 1 kwietnia 1925 r. Julius Schreck otrzymał od Hitlera polecenie utworzenia nowej jednostki, która miała przejąć ochronę sal (po niemiecku Saalschutz), w których odbywały się spotkania NSDAP. Powstała ona 4 kwietnia 1925 r. z byłych członków jednostki Stoßtrupp Adolf Hitler. Wkrótce zaczęły powstawać podobne jednostki w całych Niemczech, ale nosiły początkowo różne nazwy (np. Schutzkommando czy Sturmstaffel). Dopiero 9 listopada 1925 roku ustalono jednolitą nazwę dla wszystkich tych oddziałów jako Schutzstaffel czyli eskadra ochronna. Nazwę tę zaproponował ówczesny szef SA – Hermann Goering. Szefem SS (jako Oberleiter, czyli nadkierownik) został Julius Schreck. Zadania SS opisał Adolf Hitler w swoim rozkazie z 1930 r. następująco: Zadaniem SS jest przede wszystkim służba policyjna wewnątrz partii. Od 1930 r. symbolem SS stały się dwa podobne do błyskawic runy. Początkowo SS podlegało dowództwu SA, które dbało o to, aby SS za bardzo nie urosło w siłę. Służył temu m.in. rozkaz określający maksymalna liczebność SS na 10% stanu osobowego SA na danym terenie. Poza tym oddział SS nie mógł liczyć więcej niż 10 ludzi z dowódcą. Taki stan rzeczy oraz to, że dowództwo SA zlecało SS mało ważne zadania spowodował w 1927 r. ustąpienie pierwszego szefa SS – Juliusa Schrecka. Jego następcą został Erhard Heiden, który jednak nie potrafił dać sobie rady z ograniczaniem roli SS przez SA. 5 stycznia 1929 r. Hitler zwolnił Heidena z funkcji szefa SS, a na jego miejsce mianował jego dotychczasowego zastępcę – Heinricha Himmlera. W 1934 r. oddziały SS odegrały zasadniczą rolę w rozprawieniu się z opozycją wewnątrzpartyjną w trakcie tzw. Nocy długich noży, podczas której wymordowano przywódców SA (także powołanej przez Hitlera). W wyniku tego ich rola jako zbrojnego ramienia partii niewymiernie wzrosła. Organizacja SS została zbudowana przez Himmlera na tych samych zasadach co zakon jezuitów. Reguły zakonu dotyczące ćwiczeń duchowych spisane przez Ignacego Loyolę stanowiły wzór, który Himmler usiłował starannie naśladować. Bezwzględne posłuszeństwo było prawem najwyższym. Każdy rozkaz musiał być wykonany bez sprzeciwu.

Na odcinku zachodnio-włoskim trwał impas. Reichswehrze nie udało się zniszczyć wojsk wroga. Port w Genui nadal był w rękach Włochów pomimo kilkukrotnych ataków. Natomiast armia gen. von Rundstedta parła w kierunku Rzymu. Stolica Włoch była już w zasięgu ręki.

Wreszcie 9 grudnia 1934 r. Niemcy wkroczyli do Rzymu. Wiktor Emanuel III uciekł z kraju wraz rodziną. Mussolini został zabity przez oddział czarnych koszul, które chciały się pozbyć nieudolnego przywódcy. Wielka Rada Faszystowska zwróciła się do Fuhrera o pokój na warunkach niemieckich. Hitler zażądał uznania aneksji Austrii i przekazania Rzeszy południowego Tyrolu. Nowo wybrany przywódca Włoch Paolo Thaon di Revel zgodził się na to.

Nowy rząd Włoch

Upokarzający pokój z Niemcami był dopiero początkiem włoskich kłopotów. Na wieść o kapitulacji i śmierci Mussoliniego zbuntowała się Libia. Na dodatek Grecja i Turcja zażądały wysp na Morzu Egejskim, a Wielka Brytania wkroczyła do Somalii. Thaon di Revel mógł się tylko przyglądać jak włoskie imperium rozpada się.

Tereny które utraciły Włochy

Gen. Gerd von Rundstedt, dowódca armii niemieckiej w wojnie z Włochami i Austrią został awansowany na feldmarszałka i odznaczony Krzyżem Rycerskim.

[IMG]http://i999.photobucket.com/albums/af112/Jarek91/rundstedt-marszal.png[/IMG]

[IMG]http://i999.photobucket.com/albums/af112/Jarek91/hitrund.png[/IMG]
von Rundstedt otrzymuje odznaczenia i awans od Fuhrera
​

Pokonanie Austrii i Włoch znacznie wzmocniło niemiecką gospodarkę i pozwoliło na jej dalszy rozwój.

[IMG]http://i999.photobucket.com/albums/af112/Jarek91/gergosp.png[/IMG]

​

​

​

 

Odcinek 5 - Wielki blef

Rok 1935

Z początkiem roku zaszły zmiany w gabinecie Rzeszy. Ministrem zbrojeń, w miejsce Juliusa Curtiusa, został prezes Reichsbanku Hjalmar Schacht - człowiek odpowiedzialny za stworzenie systemu Mefo-Wechsel umożliwiającego bezgotówkowe rozliczanie wierzytelności w przemyśle ciężkim Niemiec.

Stan polityki wewnętrznej w styczniu 1935 r.
​

13 stycznia 1935 r. odbył się plebiscyt w Zagłębiu Saary. Mieszkańcy tego regionu mogli opowiedzieć się za przyłączeniem do Niemiec, przyłączeniem do Francji lub zachowaniem aktualnego statusu czyli terytorium zarządzanego przez Ligę Narodów. Ponad 90% uprawnionych zagłosowało za powrotem Saary do Rzeszy.

​

15 stycznia 1935 r. Hitler ogłosił doktrynę Grossraumwirtschaft (Gospodarki Wielkiego Obszaru). Oznaczała ona dążenie do wprowadzenie gospodarki autarkicznej, czyli samowystarczalnej. Doktryna ta miała objąć zasięgiem całą Europę. Wielu polityków europejskich, między innymi Francuz Leon Blum, rozumiało przez to stworzenie unii gospodarczej, w której każde państwo ma równe prawa. Granice unii próbował określić Friedrich Naumann w Mitteleuropie, wedle której tereny od Morza Północnego i Bałtyku do Alp, Adriatyku i południowego krańca Równiny Naddunajskiej miały tworzyć geograficzną jedność. Obszar ten należy rozpatrywać jako całość, jako wielkie bratnie państwo, jako sojusz obronny, jako ekonomiczny okręg. Uzupełnieniem tej unii miały być (oprócz zamorskich kolonii) także Bałkany, Turcja i Bliski Wschód; Naumann przewidywał też rozszerzenie tego obszaru na Europę Wschodnią aż po Kaukaz. Idea ta była popularna również wśród Niemców, z tą różnicą, że unii przewodzić miała Rzesza. W marcu 1931 r. Carl Duisberg z IG Farben mówił o zamkniętym bloku gospodarczym od Bordeaux do Sofii po przewodnictwem Niemiec. Także Hitler to aprobował, polemizując z domagającym się autarkii Strasserem: Jesteśmy uzależnieni od importu wszystkich ważnych surowców i nie mniej uzależnieni od eksportu produktów przemysłowych. Naszym zadaniem jest wziąć w swe ręce organizację całego świata, tak aby każdy kraj produkował to, co dla niego najbardziej odpowiednie; to białej rasie, rasie nordyckiej, przypadła w udziale realizacja tego gigantycznego planu". Na początku 1934 r. miał powiedzieć: Nie możemy ograniczać swoich celów do ram narodowych, jak Bismarck. Będziemy panować nad Europą albo jako naród rozpadniemy się..., przy czym wyjaśniał: Nie chodzi o to, by stworzyć jakąś taką miniaturkę spokojnej Paneuropy z Niemcami pośrodku jako dobrym wujkiem....

Hitler podczas przemówienia w Reichstagu
​

Tego samego dnia Hitler wydał von Neurathowi rozporządzenia dotyczące zagwarantowania niepodległości sąsiadom Rzeszy. Decyzja ta spotkała się z przychylnością niemieckiego społeczeństwa i zagranicznych polityków. Uznano, że Hitler miał prawo do aneksji Austrii jako państwa niezwykle mocno związanego kulturowo z Niemcami. Poza tym sami Austriacy nie protestowali przeciwko przyłączeniu do Rzeszy. Łagodne potraktowanie pokonanych Włoch również było dobrze ocenione przez sąsiadów. Fuhrer dzięki swoim pokojowym hasłom uzyskał nie tylko uznanie aneksji Austrii przez większość państw Europy, ale także czas potrzebny na dalsze wzmocnienie państwa. Trudno było oczekiwać by jakieś państwo zaatakowało gwaranta europejskiego pokoju.

​

24 lutego 1935 r. Hitler wysłał do rządów Francji i Wielkiej Brytanii prośbę o pozwolenie na stworzenie niewielkich sił lotniczych. Oba kraje zgodziły się na to, mając na uwadze pokojową politykę Fuhrera od zakończenia wojny z Włochami. 26 lutego, rozkazem Hitlera, zostały powołane Niemieckie Siły Powietrzne III Rzeszy - Luftwaffe. Ich dowódcą został Hermann Goering. Fuhrer kolejną prośbę wystosował 14 marca 1935 r. Tym razem chodziło o odtworzenie sztabu wojskowego. Podobnie jak w lutym Francja i Wielka Brytania nie zgłaszały zastrzeżeń.

​

Było to jawne złamanie traktatu wersalskiego. Prośby Fuhrera były tylko blefem, działania zmierzające do obejścia warunków niesprawiedliwego dyktatu Niemcy podjęli na długo przed dojściem NSDAP do władzy. Dowódcy Reichswehry postanowili zachować doświadczonych pilotów i wykorzystywać ich wiedzę do szkolenia kolejnych grup pilotów. Fabryki samolotów pocztowych i transportowych można było łatwo przestawić na produkcję bombowców. W fabrykach ciągników rolniczych tworzono prototypy czołgów. Układ z Rosją Radziecką w Rapallo umożliwiał Niemcom testowanie sprzętu wojskowego na poligonach sowieckich. Od stycznia 1923 w Fili pod Moskwą działała filia zakładów Junkersa, w której budowano i doskonalono samoloty wojskowe. Po zajęciu Nadrenii przez Belgię i Francję niemieckie zakłady lotnicze otrzymały polecenie rozwijania konstrukcji wojskowych w zagranicznych filiach swoich zakładów. W holenderskich zakładach Fokkera zamówiono 100 samolotów, w tym 50 nowych Fokkerów D.XIII. W tym samym czasie postanowiono rozwinąć szkolenie pilotów w bazach zagranicznych. Wiosną 1924 r. w Rosji otworzono szkołę lotniczą Reichswehry. Niemcy tworzyli lotnictwo pod pozorem szkolenia artylerzystów, co traktat wersalski dopuszczał. Na początku lat 30 Niemcy zaczęli łamać limity uzbrojenia i liczebności armii. W tajemnicy utworzono także wywiad i kontrwywiad.

13 maja 1935 r. zmarł marszałek Józef Piłsudski. Hitler ogłosił w Niemczech żałobę narodową. Jednocześnie do władz polskich wysłał depeszę kondolencyjną oraz jeden jedyny raz oficjalnie uczestniczył we mszy św. za duszę zmarłego, zamówioną przez pracowników ambasady polskiej w Niemczech w kościele św. Jadwigi w Berlinie. W uroczystościach pogrzebowych w Polsce uczestniczył zaś marszałek III Rzeszy Hermann Goering.

Hitler podczas mszy żałobnej
​

15 września 1935 r. Hitler podpisał ustawy norymberskie. Według ich postanowień Żydzi tracili obywatelstwo niemieckie, w zamian otrzymując status osób przynależnych do państwa. Wprowadzono też zakaz małżeństw i stosunków seksualnych między Żydami i Niemcami. Ustawy obejmowały także Cyganów i przedstawicieli rasy czarnej.

4 października 1935 r. Włochy wypowiedziały wojnę Etiopii. Chcąc odzyskać prestiż i zrekompensować sobie utratę kolonii Włosi zaatakowali słabe państwo afrykańskie. W 1895 r. Etiopczycy pokonali Włochów, jak na razie wszystko wskazuje na to, że tym razem będzie podobnie.

​

10 grudnia 1935 r. dwóch Niemców zostało nagrodzonych Nagrodą Nobla. Hans Spemann otrzymał ją w dziedzinie fizjologii i medycyny "za odkrycie efektu organizatora podczas rozwoju zarodkowego". Carl von Ossietzky otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla. Jej osobisty odbiór został uniemożliwiony przez rząd III Rzeszy. von Ossietzky jako wydawca czasopisma Die Weltbühne został skazany w roku 1931 na 18 miesięcy aresztu za ujawnienie tajemnicy wojskowej w procesie potocznie zwanym Weltbühne-Prozess, który wzbudził międzynarodowe zainteresowanie i oburzenie. Główną przesłanką do jego oskarżenia było zwrócenie uwagi przez czasopismo na zakazane w traktacie wersalskim zbrojenia Reichswery i ujawnienie związanych z tym procederem dokumentów. Został uwolniony w wyniku amnestii dla więźniów politycznych 22 grudnia 1932 po odbyciu 227 dni kary. Po powołaniu Adolfa Hitlera na urząd Kanclerza Rzeszy i przejęciu władzy przez NSDAP w konsekwencji wydanego po pożarze Reichstagu dekretu o stanie wyjątkowym i zawieszeniu swobód obywatelskich 28 lutego 1933 Carl von Ossietzky jeszcze tej samej nocy został aresztowany i osadzony w obozie koncentracyjnym. W obozach koncentracyjnych i więzieniach przebywał do końca życia.

Carl von Ossietzky jako więzień obozu koncentracyjnego​

 

Odcinek 6 - Appeasement
(Uspokajanie)

Styczeń - Luty 1936

Z początkiem 1936 r. minister zbrojeń Schacht spotkał się z przedstawicielami austriackich przedsiębiorstw. Celem spotkania było podpisanie umów o współpracy z rządem Rzeszy. Porozumienie podpisali prezesi m. in. Steyr-Daimler-Puch AG, Hirtenberger i Pintsch. W tym samym czasie wojskowi z Niemiec i Austrii zebrali się by omówić kwestię ostatecznej fuzji Wehrmachtu i Österreichische Bundesheer.

​

18 stycznia 1936 r. miała miejsce remilitaryzacja Nadrenii. Władze Francji i Wielkiej Brytanii zgodziły się na to, pod warunkiem, że Niemcy nie przekroczą liczby 50 tys. żołnierzy w tym regionie. Hitler przystał na propozycję. Był to kolejny krok obalający ład powersalski. Na mocy ustaleń punktów 42 i 44 traktatu Niemcy nie mogli posiadać wojsk na terenie lewobrzeżnej Nadrenii i 50-kilometrowym pasie wzdłuż prawego brzegu Renu. Traktat z Locarno z 1925 r. podtrzymywał te ustalenia. Pod koniec 1935 r. Hitler spotkał się z Beckiem i von Fritschem w celu omówienia ewentualnej remilitaryzacji Nadrenii. O ile obaj generałowie uznali to za bardzo łatwe do zrealizowania, to perspektywa interwencji francuskiej była dla nich przeszkodą nie do pokonania. Fuhrer obiecał, że w przypadku ataku Francji wojska niemieckie zostaną natychmiast wycofane. Operacja otrzymała kryptonim Winterübung (Zimowe ćwiczenia).

Na początku 1936 r. brytyjski minister spraw zagranicznych Anthony Eden prowadził tajne rozmowy von Neurathem dotyczące rozwiązania problemu niemieckiego. Eden zamierzał przekazać Rzeszy Nadrenię, kolonie Cesarstwa Niemieckiego i uprawomocnić priorytet gospodarczy Rzeszy na Bałkanach. W zamian zażądał powrotu Niemiec do Ligi Narodów, ograniczenia zbrojeń i rezygnacji z żądań terytorialnych wobec Polski, Danii, Luksemburga i Francji. von Neurath, po konsultacji z Fuhrerem wysłał Edenowi niezobowiązującą, przychylną odpowiedź, jednak do żadnych konkretów nie doszło. Hitler, pomimo niezwykle kuszącej propozycji Brytyjczyków, nie chciał ograniczać sobie pola manewru. Początkowo chciał wkroczyć do Nadrenii w 1937 r., jednak podpisanie francusko-sowieckiego sojuszu skłoniło go do zrealizowania swojego planu rok wcześniej. Według Brytyjczyków przyspieszenie remilitaryzacji miało też odwrócić uwagę opinii publicznej od kryzysu gospodarczego w Niemczech w 1935 r. Kryzysu który był sfabrykowany, by ukazać Niemcy jako państwo niezdolne do wojny. Dowódca OKH, feldmarszałek von Blomberg prosił Hitlera o zmianę decyzji. W jego opinii remilitaryzacja mogła okazać się katastrofą. Jednak Fuhrer nie zmienił rozkazów, a sam feldmarszałek niedługo miał pożegnać się ze swoim stanowiskiem.

Niemieckie wojsko wkracza do Nadrenii
​

4 lutego 1936 r. został zabity Wilhelm Gustloff, szef krajowego zagranicznego oddziału organizacji NSDAP w Szwajcarii. Był tu odpowiedzialny za rozpowszechnianie materiałów antysemickich, w tym książki pt. Protokoły Mędrców Syjonu. Do 1936 zwerbował w Szwajcarii ponad 5 tys. członków. Gustloff został zastrzelony przez żydowskiego studenta medycyny Davida Frankfurtera. Propaganda nazistowska ukazała go jako męczennika. W jego pogrzebie wzięli udział przywódcy III Rzeszy. Jego imieniem nazwano wiele ulic w Niemczech, a także statek pasażerski organizacji Kraft durch Freude.

Wilhelm Gustloff
​

W dniach 6-16 lutego 1936 r. w Garmisch-Partenkirchen odbyły się Zimowe Igrzyska Olimpijskie.

W połowie lutego utworzono Geheime Staatspolizei - Gestapo (Tajna Policja Państwowa). 26 czerwca 1933 r. Hermann Goering, ówczesny minister spraw wewnętrznych Prus, utworzył Urząd Tajnej Policji Państwowej, początkowo tylko dla prowincji pruskiej. Urzędem Tajnej Policji Państwowej kierował Rudolf Diels do czerwca 1934 r. W lutym 1936 r. urząd objął swym działaniem całe Niemcy i zmienił nazwę na Gestapo. 10 lutego Hitler podpisał ustawę czyniącą Gestapo legalną instytucją, jednocześnie stawiając ją ponad prawem. Szefem całej policji niemieckiej został Heinrich Himmler. W tym samym roku Heinrich Himmler połączył gestapo i policję kryminalną w jedną organizację – Policję Bezpieczeństwa i podporządkował ją szefowi partyjnej służby bezpieczeństwa, Reinhardowi Heydrichowi.

Podporządkowanie administracyjne Gestapo
​

18 lutego 1936 r. można było zauważyć pierwsze efekty rozbudowy sił pancernych.



26 lutego 1936 r. Hitler dokonał otwarcia pierwszej fabryki Volkswagena w Niemczech.

Uroczystości otwarcia fabryki w Fallersleben
​

 

Odcinek 7 - Przedsmak wojny

Marzec - Sierpień 1936

Wojna włosko-etiopska przeciągała się. Generałowie włoscy: Emilio De Bono, Rodolfo Graziani i Pietro Badoglio przewidywali szybkie zajęcie Addis Abeby jeszcze przed zimą 1935 r. Jednak wojska afrykańskie pod wodzą cesarza Hajle Syllasje zadały Włochom straszliwą klęskę pod Mekeile i wdarły się na teren Erytrei - włoskiej kolonii. Porażka wzbudziła wściekłość nowego przewodniczącego Wielkiej Rady Faszystowskiej, Palmiro Togliattiego. Odwołał on nieudolnego gen. De Bono. Nowym dowódcą wojsk w Afryce Wschodniej został gen. Badoglio. Twarda obrona Etiopczyków przez całą zimę wywołała podziw dla ich bohaterstwa i pogardę dla słabej armii włoskiej. Armia afrykańska posiadała tylko jedną pełnowartościową dywizję - Gwardię Cesarską, liczącą 10 tys. żołnierzy. Resztę armii stanowiły wojska plemienne (ok. 600 tys.), spośród których tylko 100 tys. żołnierzy posiadało broń palną. Pozostali byli uzbrojeni w broń białą: dzidy, włócznie, a niekiedy nawet łuki. Etiopczycy oprócz tego dysponowali 300 przestarzałymi działami, 3 czołgami Fiat 3000 i jednym samolotem, używanym przez cesarza do podróży zagranicznych. Armia włoska początkowo licząca 350 tys. żołnierzy wspartych 350 samolotami i 250 czołgami nie mogli sobie poradzić z armią wyposażoną w sprzęt rodem ze średniowiecza. Togliatti był wściekły. Nie dość, że stał się pośmiewiskiem całej Europy, to jeszcze wplątał się w wojnę, która stawała się coraz kosztowniejsza. Wielka Brytania, Francja i Niemcy nałożyły sankcje ekonomiczne na Włochy. Z nadejściem wiosny do portu w Massawie dotarło kolejne 450 tys. żołnierzy włoskich. Wielka ofensywa w marcu 1936 r. zakończyła się zajęciem Addis Abeby, pomimo heroicznej obrony Etiopczyków. 30 marca 1936 r. Togliatti ogłosił aneksję Etiopii. Rodolfo Graziani został awansowany na marszałka i objął urząd Gubernatora Włoskiej Afryki Wschodniej. Cesarz Hajle Sylasje schronił się w górach na pograniczu etiopsko-sudańskim. Po cichu wspierany przez Brytyjczyków organizował partyzantkę na okupowanych terenach. Straty Włochów i Etiopczyków nie były duże - ok. 15 tys. żołnierzy po obu stronach. Dużo większe straty Włosi ponieśli na polu dyplomatycznym. Użycie gazów bojowych i brutalne postępowanie z ludnością cywilną wpędziło Włochy w międzynarodową izolację.

​

Z początkiem kwietnia 1936 r. Fuhrer zatwierdził dalszą rozbudowę wojsk pancernych. W ciągu dwóch lat miały zostać utworzone 18 dywizji.

​

17 lipca 1936 r. w Hiszpanii wybuchła wojna domowa. Jej przyczyną była niestabilność polityczna Hiszpanii i zwycięstwo lewicowego Frontu Ludowego w wyborach w lutym 1936 r. Spotkało się to ze sprzeciwem prawicy. Morderstwa przeciwników politycznych nie należały do rzadkości. W kraju szybko zapanował chaos. Na początku lipca aresztowano José Antonio Primo de Riverę i zabito Calvo Sotelo. Usunięcie liderów prawicowej opozycji przyśpieszyło wybuch powstania w Melilli w północnym Maroku. Na czele buntu stanęli generałowie: Francisco Franco, Emilio Mola i José Sanjurjo. Bardzo popularny wśród żołnierzy Franco szybko przekonał ich do przyłączenia się do rewolty. Powstańcy opanowali Maroko, Wyspy Kanaryjskie, Baleary i północną Hiszpanię, jednak bez Kraju Basków i Katalonii. Baskowie i Katalończycy stanęli po stronie rządu, który obiecał im szeroką autonomię. Franco takich przyrzeczeń złożyć nie mógł.

​

Wybuch wojny domowej spowodował gorączkowe działania państw europejskich. Wielka Brytania i Francja wprowadziły zakaz sprzedaży broni walczącym stronom. Rządy tych państw spodziewały się, że Hitler, podobnie jak w przypadku wojny włosko-etiopskiej, przyłączy się do stanowiska państw zachodnich i wprowadzi embargo. Fuhrer miał jednak inne plany. Stanął po stronie nacjonalistów, argumentując, że wojnie jest winny rząd hiszpański, który nie potrafił zaprowadzić ładu w państwie. Niemcy wysłali do Maroka samoloty, które przetransportowały wojska gen. Franco do Europy. Po jego stronie stanęli: duchowieństwo katolickie, karliści, liberałowie, libertarianie przeciwni ZSRR i komunizmowi, nacjonaliści, liberalni monarchiści, chadecy, Akcja Katolicka oraz narodowo-syndykalistyczna partia Falanga. Wsparcie niemieckie okazało się dużo większe: Fuhrer wysłał do Hiszpanii korpus składający się z dywizji pancernej Condor Panzer i dywizji lotniczej Legion Condor (samoloty bombowe, transportowe i myśliwskie). Jego dowódcą został gen. mjr Hugo Sperrle, a szefem sztabu gen. Wolfram von Richthofen.

Hugo Sperrle


Wolfram von Richthofen
​

Wojna domowa w Hiszpanii była niemałym dylematem dla Palmiro Togliattiego. Znany był ze swoich lewicowych poglądów i całym sercem był po stronie republiki. Jednakże na walkę przeciwko gen. Franco nie zgodziłaby się Wielka Rada Faszystowska, a pozycja Togliattiego nie była wystarczająco silna by im się sprzeciwić. Przewodniczący, naciskany przez swoich doradców, zgodził się na wysłanie do Hiszpanii korpusu ekspedycyjnego - Corpo Truppe Volontarie. W jego skład weszły: 4 Dywizja Lekkiej Piechoty Littorio, 1 Dywizja Piechoty Czarnych Koszul Dio lo Vuole, 2 Dywizja Piechoty Czarnych Koszul Fiamme Nere, 3 Dywizja Piechoty Czarnych Koszul Penne Nere i samodzielna XXIII Grupa Czarnych Koszul de Marzo. Dywizje te były wsparte grupą czołgów i samochodów pancernych, artylerią polową i przeciwlotniczą oraz korpusem lotniczym Aviazione Legionaria. Dowódcami CVT zostali gen. Mario Roatta i gen. Luigi Frusci.

Mario Roatta
​

Po stronie Republiki stanęli natomiast Związek Radziecki i Meksyk. Pomoc Meksyku była darmowa, natomiast ZSRR zażądał złota w zamian za broń. Do Hiszpanii przybyło wielu ochotników o lewicowych poglądach z całego świata. Tworzyli oni Brygady Międzynarodowe, które okazały się dużym wsparciem dla sił rządowych. Jednakże pomoc ta okazała się zbyt mała. Nacjonaliści zajęli południowe wybrzeże Hiszpanii, odcięli Baskonię od reszty kraju, wdarli się do Katalonii i podeszli pod Madryt. Sytuacja Republiki po pierwszych sześciu tygodniach walk nie wygląda dobrze.

Sytuacja w Hiszpanii 30 sierpnia 1936 r.
​

Pomimo wojny w Hiszpanii w dniach 2-16 sierpnia 1936 r. odbyły się Igrzyska Olimpijskie w Berlinie. Gwiazda tego turnieju, Amerykanin James Owens stał się uczestnikiem niemiłego incydentu związanego z Adolfem Hitlerem. Fuhrer nie chciał uścisnąć dłoni czarnoskórego triumfatora.

Owens na najwyższym stopniu podium
​

Pod koniec sierpnia Fuhrer spotkał się z generałami: von Fritschem, Beckiem, von Mansteinem i Guderianem oraz ministrem zbrojeń Schachtem. Celem spotkania było określenie kierunku dalszej rozbudowy Wehrmachtu. Manstein i Guderian jako specjaliści od wojsk pancernych postulowali zwiększenie produkcji czołgów. von Fritsch i Beck skłaniali się raczej ku stworzeniu dużej armii złożonej z piechoty wspartej niewielkimi oddziałami pancernymi - modelu armii wzorowanego na Francuzach. Według Schachta III Rzesza nie dysponowała zasobami ludzkimi, które mogłyby na to pozwolić. Był on za stworzeniem armii zawodowej. Guderian i Manstein podchwycili słowa ministra zbrojeń, ujawniając że od kilku tygodni pracują nad opracowaniem nowej strategii wojennej Wehrmachtu, która zakładałaby masowe użycie wojsk pancernych. Fuhrer przychylił się do propozycji Mansteina i Guderiana z zastrzeżeniem, że ostateczną decyzję podejmie po zapoznaniu się z efektem ich pracy.

​

28 sierpnia 1936 r. Wielka Brytania przyznała niepodległość Egiptowi, zachowując jednak Kanał Sueski. Posunięcie to spotkało się z przychylnością Brytyjczyków, jednak według Fuhrera miała to być tylko atrapa wolności mająca na celu ugłaskanie niezadowolonych Egipcjan. Wielka Brytania nadal sprawowała kontrolę nad Egiptem.

​

 

Odcinek 8 - Franco siegt um allen fronten
(Franco zwycięża na wszystkich frontach)

Wrzesień - Grudzień 1936

Wrzesień 1936 r. był pasmem zwycięstw gen. Franco. Zdobycie Toledo i Kordoby pozwoliło na połączenie wojsk nacjonalistów z południa i północy kraju. Przyjęcie strategii stosowanej przez Niemcy podczas wojny z Włochami i Austrią, polegającej na izolowaniu i niszczeniu poszczególnych armii wroga, przyniosło wymierne efekty. 3 grupy republikanów zostały odseparowane od centrum dowodzenia - Madrytu. Problemy finansowe rządu hiszpańskiego sprawiły, że pomoc Związku Radzieckiego znacznie się zmniejszyła. Możliwości Meksyku również były w znacznym stopniu ograniczone, przede wszystkim z powodu niewielkiej siły militarnej tego państwa. Oprócz tego przejęcie przez nacjonalistów większości floty hiszpańskiej oraz kontrola przez nich południowego i północnego wybrzeża ograniczyły liczbę konwojów docierających do portów republikańskich. Zwycięstwo gen. Franco wydaje się być bliskie.

Sytuacja w Hiszpanii 30 września 1936 r.
​

10 października 1936 r. Heinrich Himmler, na rozkaz Fuhrera, utworzył Państwową Centralę do Zwalczania homoseksualizmu i aborcji. Aborcja stała się nielegalna na terenie całej Rzeszy. Stosunki homoseksualne miały być karane długoletnim pobytem w więzieniu lub obozie koncentracyjnym. Homoseksualiści z szeregów NSDAP, SA czy SS mieli być karani śmiercią. Kawalerowie i mężczyźni żonaci nie posiadający dzieci byli przesłuchiwani przez specjalne komisje. Sytuacja homoseksualistów w obozach była tragiczna. Poza morderczą pracą czekały na nich szykany ze strony współwięźniów i wykorzystywanie przez strażników. Za początek takich działań uznaje się Noc długich noży. Zamordowanie liderów SA, spośród których większość była gejami, stało się wstępem do eksterminacji homoseksualistów. Politycy Niemiec postulowali o dokonanie czystek w szeregach NSDAP dla oczyszczenia organizacji i tym samym zdobycia uznania obywateli Niemiec. Głównym jednak motywem było twierdzenie, że homoseksualiści popełniają oni wykroczenie przeciwko narodowi i państwu ponieważ nie płodzą, ani nie rodzą dzieci. W jednym z referatów urzędnika niemieckiego padają takie słowa: ponieważ homoseksualiści, jak wiadomo z doświadczenia, są niezdatni do normalnego współżycia płciowego, homoseksualizm odbija się także na następnym pokoleniu, gdyż musi prowadzić do spadku liczby urodzeń. Skutkiem tego jest osłabienie ogólnej siły narodu, które zagraża również interesom wojskowym.

​

Na początku listopada wybuchła wielka rebelia w Etiopii. Brutalne postępowanie włoskich okupantów spowodowało rewoltę, która była przygotowywana od kilku miesięcy. Fuhrer w tajemnicy podjął pewne kroki by wesprzeć Etiopczyków.

​

W połowie października prezydent Hiszpanii Manuel Azania poleciał od Moskwy by negocjować ze Stalinem dalsze wspieranie republikanów przez ZSRR. Stalin ostatecznie dał się przekonać obietnicą przekazania Sowietom rezerw hiszpańskiego złota i udzielił Azanii olbrzymią pożyczkę na zakup uzbrojenia. Jednocześnie wysłał do Hiszpanii kolejną grupę doradców i ochotników. Republikanie wsparci ogromną pomocą Stalina odzyskali część terytorium.

Sytuacja w Hiszpanii na początku listopada
​

Działania Stalina zmusiły Hitlera i Togliattiego do zwiększenia pomocy dla gen. Franco. Do Hiszpanii wysłano łącznie kolejne 60 tys. żołnierzy, 1000 samolotów i 100 czołgów. Nacjonalistów wspomogła także Portugalia rządzona przez prawicowego dyktatora Antonio Salazara. 18 listopada 1936 r. Niemcy i Włochy oficjalnie uznały rząd gen. Franco jako jedyny legalny rząd hiszpański. Wymierna pomoc Hitlera, Togliattiego i Salazara sprawiła, że z końcem listopada nacjonaliści przeszli do kontrofensywy która zniszczyła większość wojsk republikanów. Prezydent Azania uciekł z oblężonego Madrytu do Moskwy. Wraz z nim podążyły rezerwy hiszpańskiego złota. Stalin, widząc beznadziejną sytuację sił rządowych, wycofał swoją pomoc, a Azanie wysłał do więzienia na Łubiance. Oficjalnie podano, że prezydent Hiszpanii zmarł z przepracowania i stresu. Republikanie zostali zdani na łaskę i niełaskę gen. Franco.

Sytuacja w Hiszpanii na początku grudnia
​

1 grudnia 1936 r. dekretem Fuhrera utworzono Hitlerjugend. Była to paramilitarna organizacja młodzieżowa. Zgodnie z Ustawą o obowiązkach młodzieży członkostwo w HJ było obowiązkowe. Duży nacisk kładziono na ćwiczenia fizyczne i wojskowe połączone z dyscypliną i kultem Hitlera. Liczebność HJ wynosiła ok. 6 milionów, a jego pierwszym dowódcą Baldur von Schirach.

Członkowie HJ
​

Pod koniec roku nowym ministrem spraw zagranicznych został Joachim von Ribbentrop. Od razu po nominacji, wraz z ministrem zbrojeń Schachtem, podpisał nową umowę gospodarczą z Chinami.

Stan polityki wewnętrznej 1 stycznia 1937 r.
​

 

Odcinek 9 - Awantura w Azji

Styczeń - Czerwiec 1937

4 stycznia 1937 r. Fuhrer zatwierdził budowę tzw. Linii Zygfryda. Miała to być niemiecka odpowiedź na Linię Maginota. Umocnienia miały być wzniesione wzdłuż granicy z Francją i Luksemburgiem (od Kleve do Bazylei). Linia miała składać się z trzech stref o łącznej długości ok. 600 km. Zbudowano tam blisko 16 tys. obiektów fortyfikacyjnych i umocnień, które składały się z żelbetowych schronów bojowych różnego typu. Największe wykonane obiekty to tzw. Panzerwerke - schrony bojowe wyposażone w pancerne kopuły i płyty. Linię uzupełniały liczne mniejsze obiekty.

​

30 stycznia 1937 r. Fuhrer ustanowił Niemiecką Nagrodę Narodową za Zasługi dla Sztuki i Nauki. Była to nagroda w wysokości 100 tys. Reichsmarek przyznawana wraz z odznaczeniem trzem zasłużonym Niemcom. Jednocześnie zabroniono Niemcom przyjmowania Nagrody Nobla. Hitler chciał w ten sposób uniknąć sytuacji podobnej jak w 1935 r. gdy Pokojową NN otrzymał Carl von Ossietzky, uwięziony w obozie koncentracyjnym. Pierwszymi laureatami byli Ferdinand Porsche, Fritz Todt i Willy Messerschmitt.

​

Z początkiem lutego można było zaobserwować pierwsze efekty wspierania Etiopczyków.

​

19 lutego 1937 r. Niemcy, Włochy i Japonia podpisały Pakt antykominternowski. Jego celem było koordynowanie działań przeciwko Kominternowi - III Międzynarodówce Komunistycznej. Tajny protokół dołączony do układu zobowiązywał sygnatariuszy do zachowania neutralności, gdyby jedna ze stron znalazła się w stanie wojny z ZSRR.

Od lewej: japoński ambasador w Berlinie Saburo Kurusu. włoski minister spraw zagranicznych Galeazzo Ciano i Fuhrer Adolf Hitler
​

1 marca 1937 r. papież Pius XI wydał encyklikę Mit brennender Sorge (Z palącą troską). Ojciec Święty potępił w niej nazizm i antysemityzm, sprzeciwił się także łamaniu postanowień konkordatu zawartego między Rzeszą a Watykanem. Pius XI wezwał również Niemców do oporu wobec hitleryzmu, jego pogańskim ciągotom i idei Herrenvolku. Encyklika wywołała wściekłość Fuhrera, który zerwał konkordat i stosunki dyplomatyczne ze Stolicą Apostolską. Rozpoczął również prześladowania katolików.

Dobre stosunki Hitlera z papieżem należą już do przeszłości
​

6 maja 1937 r. w Lakehurst (USA) eksplodował największy sterowiec na świecie - Hindenburg. Został tak nazwany na cześć zmarłego prezydenta Niemiec. Do służby wszedł w 1936 r. Był obecny podczas otwarcia Igrzysk Olimpijskich w Berlinie. Na temat katastrofy powstało wiele hipotez - między innymi o celowym zniszczeniu sterowca. Na podstawie wydarzeń z 6 maja powstał film dokumentalny pt. Tuż przed tragedią: Sterowiec Hindenburg.

Płonący Hindenburg
​

16 maja 1937 r. Heinz Guderian i Erich von Manstein wydali książkę pt. Achtung - Panzer! Był to efekt ich wielomiesięcznej pracy nad opracowaniem nowej taktyki Wehrmachtu. Według autorów Rzesza nie mogła pozwolić sobie na długą wojnę. Szybkie zwycięstwo miały zapewnić silne związki pancerne zdolne do szybkich uderzeń. Założenia przedstawione w tej książce stały się fundamentem dla strategii wojny błyskawicznej - Blitzkriegu. Pierwszy egzemplarz Guderian i Manstein osobiście podarowali Fuhrerowi. Po zapoznaniu się z publikacją Hitler wydał dyspozycje gen. Beckowi i gen. von Fritschowi dotyczące jak najszybszego przystosowania Wehrmachtu do strategii przedstawionej w Achtung - Panzer!

​

1 czerwca 1937 r. miała miejsce bitwa między Chińską Narodową Armią Rewolucyjną i Cesarską Armią Japońską, która do historii przeszła jako Incydent na moście Marco Polo. Zajęcie przez Japończyków zwrotnicy kolejowej sprowokowało Chińczyków do ataku, a to z kolei dało Japończykom pretekst do zajęcia Pekinu. Rozpoczęło to wojnę między Chinami i Japonią. Początki sporów między tymi państwami datuje się na 1895 r., gdy pokonane Chiny musiały przekazać Japonii Koreę, Formozę i Liaotung. Po wojnie z Rosją (1905 r.) wpływy Japonii w Chinach znacznie się zwiększyły. Upadek Cesarstwa Chińskiego i utworzenie Republiki Chińskiej (1912 r.) pogrążyło to państwo w nieustannej wojnie domowej, która z krótkimi przerwami trwała aż do 1937 r. W 1931 r. w wyniku Incydentu mukdeńskiego Armia Kwantuńska zajęła Mandżurię i utworzyła tam marionetkowe Cesarstwo Mandżukuo. Chiny w praktyce rozpadły się na kilka walczących ze sobą państw. Kuomintang kontrolował tylko wschodnią i środkową część kraju.

Chińscy żołnierze na moście Marco Polo
​

Wojny w 1937 r. można było uniknąć. Już po rozpoczęciu bitwy Japończycy wysłali do sztabu broniącej mostu XXIX Armii następujące żądania:
1. Kuomintang musi zlikwidować wszelkie antyjapońskie organizacje i zakazać antyjapońskiej działalności,
2. Kuomintang musi wziąć na siebie odpowiedzialność za incydent z 1 czerwca,
3. Dowódca XXIX Armii Song Zheyuan musi przeprosić Japończyków.
Chińczycy zgodzili się na pierwszy punkt, natomiast co do punktu drugiego zaproponowali niewyznaczanie winnego za incydent. Japończycy odpowiedź uznali za niezadowalającą i kontynuowali wojnę. W ciągu miesiąca zajęli część prowincji Szansi i największy port we wschodnich Chinach - Szanghaj.

Sytuacja w Chinach pod koniec czerwca
​

4 czerwca 1937 r. wykonano wyrok śmierci na Helmucie Hirschu. Był on członkiem antyhitlerowskiej opozycji i brał udział w planowanym zamachu na siedzibę NSDAP w Norymberdze i drukarnię antysemickiej gazety Der Sturmer. Został aresztowany 21 grudnia 1936 r. - w dniu zamachu. 3 miesiące później odbył się tajny proces. Wyrok został upubliczniony. Rodzina i przyjaciele Hirscha rozpoczęli kampanię na rzecz jego uniewinnienia. Za Hirschem wstawili się między innymi MCK, Liga Narodów, rządy USA, Wielkiej Brytanii i Norwegii. Pomimo bezpośredniej interwencji Amerykanów u ministra spraw zagranicznych Rzeszy von Ribbentropa Hirscha nie udało się uratować. Wyrok został wykonany.

 

Odcinek 10 - Wsparcie dla Chin

Lipiec - Grudzień 1937

Na początku lipca 1937 r. Fuhrer spotkał się z ministrami Rzeszy w celu określenia stosunku Niemiec do wojny chińsko-japońskiej. Swój raport jako pierwszy przedstawił Ribbentrop. Według jego opinii poparcie Chin zniweczy ustalenia Paktu antykominternowskiego podpisanego zaledwie kilka miesięcy wcześniej. Z drugiej strony Japonia jako agresor znalazła się w dyplomatycznej izolacji, podobnie jak Włochy podczas konfliktu z Etiopią. Poparcie ich mogłoby popsuć stosunki z Wielką Brytanią i Francją, które obawiały się o swoją pozycję w Azji w związku z wzrastającą siłą Japonii. Schacht ze swojej strony dodał, że stanięcie po stronie Japonii spowoduje anulowanie umów handlowych z Chinami, które były dla Rzeszy niezwykle korzystne. Minister propagandy Goebbels uważał, że poparcie Chin pozwoli mu ukazać Niemcy jako strażnika pokoju, obrońcę słabych i uciśnionych. Wypowiedzi ministrów podsumował Hess,, mówiąc, że jedyną opcją jest potępienie Japończyków i wsparcie Chińczyków. Hitler kazał Ribbentropowi zorganizować spotkanie z ambasadorem Chin.

11 lipca Hitler i Ribbentrop spotkali się z ambasadorem Chin w Berlinie, K'ung Hsiang-hsim. Ribbentrop przedstawił mu oficjalne stanowisko Rzeszy w sprawie wojny na Dalekim Wschodzie. Niemcy potępiają Japonię jako agresora i składają propozycję pomocy militarnej. Ambasador zgodził się na tą propozycję, jednocześnie zgłaszając akces Chin do Paktu antykominternowskiego. Hitler uzależnił to od reakcji Japonii. Gdyby niedawny sojusznik Rzeszy zerwał pakt, w jego miejsce zostałyby przyjęte Chiny.

Symbol niemiecko-chińskiego porozumienia
​

Już dzień później Japonia ogłosiła, że zrywa pakt z Niemcami i Włochami. Jako powód podała uznanie Japonii jako agresora, podczas gdy współwinne były także Chiny. 23 lipca 1937 r. w Berlinie podpisano nowy Pakt antykominternowski, tym razem między Niemcami, Włochami i Chinami. Sytuacja Japonii na froncie nie przedstawiała się dobrze. W ciągu dwóch miesięcy planowano zajęcie całego wschodniego wybrzeża Chin wraz z Nankinem. Chińczykom udało się zatrzymać wrogą ofenywę na północy, a kolejne desanty Japończyków był odpierane. Jedyny sukces odnieśli na południu, zajmując największe Chińskie porty w tym regionie - Hainan i Zhanjiang.

Sytuacja w Chinach pod koniec lipca
​

12 sierpnia 1937 r. do Chin dotarł niemiecki korpus ekspedycyjny - Ost Asien Korps. Składał się z trzech dywizji lekkiej piechoty i dywizjonu lotniczego Chinesischer Drache. Podobną pomoc wysłali także Włosi. Dzięki pomocy Rzeszy udało się wyprzeć Japończyków z portu Zhanjiang.

Sytuacja w Chinach pod koniec sierpnia
​

W połowie września w Etiopii wybuchło kolejne powstanie. I tym razem Fuhrer pośpieszył z pomocą partyzantom.

​

1 grudnia 1937 r. do Berlina przybył Mohammad Amin al-Husajni. Już wcześniej nawiązał on kontakt z niemieckim wywiadem. Był przywódcą powstania antyżydowskiego w Palestynie wiosną 1936 r. Został aresztowany przez Brytyjczyków, ale udało mu się zbiec do Libanu, a następnie do Włoch, gdzie udzielono mu azylu. W stolicy Rzeszy przyjął go sam Fuhrer. Podczas spotkania Hitler obiecał al-Husajniemu pomoc finansową i militarną w celu wywołania kolejnej rewolty na Bliskim Wschodzie.

Mohammad Amin al-Husajni
​

Pod koniec 1937 r. Japończycy na okupowanych terytoriach południowej Mongolii utworzyło marionetkowe państewko Mengjiang. Na czele państwa stał książę Demchugdongrub. Głosił on ideę pan-mongolizmu i powrotu Mongolii do dawnej świetności z czasów Czyngis Chana. Stolicą państwa było Hohhot. Mengjiang dysponowała własną armią.

​

 

Odcinek 11 - Appeasementu ciąg dalszy

Rok 1938

Na początku stycznia Fuhrer zaproponował Francji odkupienie Madagaskaru. Hitler potrzebował tej wyspy by umieścić tam Żydów z Niemiec, a w dalszej perspektywie także z całej Europy. Francja, pomimo trudnej sytuacji finansowej, odmówiła.

Madagaskar - miejsce planowanego wysiedlenia Żydów
​

12 stycznia 1938 r. Fuhrer zdymisjonował feldmarszałka Wernera von Blomberga ze stanowiska dowódcy sztabu Wehrmachtu. Oficjalnie powodem był ślub z młodszą od niego o ponad 30 lat prostytutką Erną Gruhn. Po ślubie (na którym świadkami byli Hitler i Goering) Fuhrer otrzymał informację od Gestapo o przeszłości żony feldmarszałka. W związku z tym kazał usunąć von Blomberga z armii i pozbawić go wszystkich tytułów wojskowych. Prawdziwą przyczyną usunięcia feldmarszałka była zawiść Goeringa i Himmlera o jego wpływy. Sam Fuhrer również był jego przeciwnikiem, odkąd von Blomberg sceptycznie odniósł się wobec planów remilitaryzacji Nadrenii. Hitler uznał to za defetyzm niegodny dowódcy sztabu. Sprawa ta miała dalsze konsekwencje. 30 stycznia 1938 r. Goering i Himmler oskarżyli dowódcę wojsk lądowych gen. Wernera von Fritscha o homoseksualizm. von Fritsch podał się do dymisji, a jego następcą został gen. List. Natomiast nowym szefem sztabu generalnego został gen. Walther von Brauchitsch.

von Blomberg i von Fritsch
​

12 stycznia 1938 r. von Ribbentrop spotkał się z ambasadorem Polski w Berlinie, Józefem Lipskim, w celu zaproponowania sojuszu Polakom. Propozycja niemiecka obejmowała wstąpienie Polski do Paktu antykominternowskiego, gwarancję polskiej granicy zachodniej i przedłużenie polsko-niemieckiego paktu o nieagresji. W zamian Rzesza chciała otrzymać wolną rękę w Gdańsku i eksterytorialną autostradę przez Pomorze Gdańskie. Lipski, po rozmowie telefonicznej z ministrem spraw zagranicznych Józefem Beckiem odrzucił te warunki.

​

26 stycznia 1938 r. Hitler spotkał się z liderem Narodowosocjalistycznego Ruchu Chile Jorge Gonzalezem von Mareesem. Licząca 20 tys. członków organizacja otrzymała od Rzeszy duże wsparcie finansowe. Na początku września 1938 r. von Marees przeprowadził zamach stanu, w wyniku którego władzę w Chile zdobyli naziści. 12 września Chile przyłączyło się do Paktu antykominternowskiego. Był to kolejny sukces niemieckiej dyplomacji w Ameryce Południowej, gdyż w maju 1938 r. do Paktu przystąpiła także Brazylia.

​

12 lutego 1938 r. rząd Japonii zwrócił się do Fuhrera z oficjalną prośbą o uznanie Cesarstwa Mandżukuo i Mongolii Wewnętrznej. Miała to być próba naprawienia stosunków niemiecko-japońskich. Hitler, widząc niewielkie postępy Japończyków w Chinach, odmówił, mając na uwadze bardzo dobre stosunki niemiecko-chińskie.

1 marca 1938 r. Fuhrer spotkał się z Konradem Henleinem, przywódcą Niemców sudeckich. Henlein otrzymał wsparcie finansowe oraz polecenie przeprowadzenia buntu przeciwko rządowi Czechosłowacji w celu oderwania Sudetów i przyłączenia ich do Rzeszy. W kwietniu wygłosił dwudziestoośmiopunktowe przemówienie, w którym zażądał bardzo szerokiej autonomii dla Niemców sudeckich. Odmowa rządu Czechosłowacji spowodowała, że niemal wszyscy Niemcy w Czechosłowacji zaczęli postulować chęć połączenia się z Rzeszą.

Hitler i Henlein w Berghof
​

19 marca 1938 r. Fuhrer zatwierdził rozbudowę Wału Pomorskiego. Fortyfikacje miały zostać zbudowane wzdłuż wschodniej granicy Rzeszy, od okolic Gorzowa Wlkp. do wybrzeża Morza Bałtyckiego.

Mapa Wału Pomorskiego
​

Narastające napięcie między III Rzeszą, a Czechosłowacją było przyczyną międzynarodowej konferencji w Monachium. Przybyli tam przywódcy Wielkiej Brytanii, Francji i Niemiec. Nie było natomiast żadnego przedstawiciela Czechosłowacji. Fuhrer argumentował, że Czesi gnębią Niemców, Słowaków, Węgrów i Ukraińców. Mieszkańcy Sudetów chcą połączyć się z Rzeszą. Jeśli Czesi nie oddadzą Sudetenlandu dobrowolnie, Wehrmacht wkroczy by ochronić ludność niemiecką. Premierzy Francji i Wielkiej Brytanii zgodzili się z Hitlerem. Tak naprawdę Chamberlain i Daladier przestraszyli się potęgi niemieckiej armii i wojny, na którą nie byli przygotowani. Władze Czechosłowacji zostały poinformowane o wynikach konferencji. 2 października 1938 r. Polacy wkroczyli do Zaolzia, natomiast kilka dni później Węgrzy, za pozwoleniem Rzeszy, zajęli południową Słowację.

Chamberlain, Daladier i Hitler w Monachium
​

25 października 1938 r. Ribbentrop ponownie przedstawił Polakom propozycję sojuszu. Tym razem Polacy znów odmówili. Jednak Ribbentrop nie zamierzał się poddać. Wraz ministrem propagandy Goebbelsem zaczął głosić hasła o przyjaźni polsko-niemieckiej i potrzebie wspólnej obrony przeciwko komunizmowi. Polacy zaczęli skłaniać się ku sojuszowi z Rzeszą.

​

7 listopada 1938 r. Żyd Herszel Grynszpan zamordował pracownika ambasady niemieckiej w Paryżu Ernsta von Ratha. Atak ten spotkał się z ogromnym oburzeniem niemieckiego społeczeństwa. Antysemicki nastrój Niemców podsycił jeszcze Goebbels mówiąc, że morderstwa von Ratha i, 2 lata wcześniej, Wilhelma Gustloffa to atak międzynarodowego żydostwa na Rzeszę Niemiecką. W nocy z dnia 9 na 10 listopada bojówki SA i SS rozpoczęły ataki na ludność żydowską na terenie całej Rzeszy. Szybko przyłączyło się do nich niemieckie społeczeństwo. Policja otrzymała rozkaz ochrony wyłącznie własności i ludności aryjskiej. W efekcie tzw. Nocy kryształowej, jak Goebbels nazwał później tamte wydarzenia, zabito blisko 100 Żydów, ok. 30 tys. aresztowano i osadzono w obozach koncentracyjnych, a straty materialne ludności żydowskiej wyniosły ok. 1 mld Reichsmarek.

Herszel Grynszpan po aresztowaniu
​

15 listopada 1938 r. Ribbentrop odniósł kolejny sukces. Udało mu się skłonić gen. Franco do przystąpienia do Paktu antykominternowskiego.

​

Według decyzji podjętych pod koniec 1938 r. nowym szefem wywiadu został Hans Oster, a dowódcą wojsk lądowych gen. Kurt von Hammerstein-Equord.

Stan polityki wewnętrznej na koniec 1938 r.
​

 

Odcinek 12 - Nowi sojusznicy

Styczeń - Marzec 1939

Z początkiem roku Ribbentrop i Schacht podpisali niezwykle korzystną umowę handlową z Rumunią. Wpływ na to miała działalność IG Farben i innych niemieckich przedsiębiorstw, które w praktyce uzależniły rumuńską gospodarkę od Niemiec.

​

23 stycznia 1939 r. był wielką chwilą dla członków Paktu antykominternowskiego. Tego dnia do sojuszu dołączyły Polska i Rumunia. Polacy w końcu zrozumieli korzyści płynące z sojuszu z III Rzeszą, natomiast Rumuni byli już tak uzależnieni od Niemiec, że ich akces był czystą formalnością. Nagły wzrost siły bloku niemieckiego wzbudził przerażenie państw zachodnich. Francja poczuła się okrążona przez Państwa Osi, jak zaczęto nazywać członków Paktu. Wielka Brytania obawiała się natomiast o swoje kolonie na Karaibach i południowym Atlantyku, w związku z rozszerzającymi się wpływami Niemiec w Ameryce Południowej. Oba państwa nie były gotowe na wojnę z Rzeszą. Niepokój odczuł także Stalin. Na zachodzie Związek Radziecki graniczył wyłącznie z państwami wrogimi ZSRR. Gdyby Niemcy zaatakowały teraz, Armia Czerwona nie byłaby w stanie odeprzeć natarcia. Czystki w kadrach oficerskich, brak nowoczesnego sprzętu i strategii wojennej znacznie osłabiły możliwości wojsk radzieckich.

​

25 stycznia 1939 r. Fuhrer ogłosił aneksję Wolnego Miasta Gdańsk. Wcześniej podpisano porozumienie z Polską, które regulowało ich przywileje w Gdańsku.

Niemieccy żołnierze w Gdańsku
​

28 lutego 1939 r. zakończyła się wojna domowa w Hiszpanii. Gen. Franco, wsparty regularnymi oddziałami Wehrmachtu w sile trzech korpusów, zdobył Madryt broniony przez Republikanów od 1937 r. Tego samego dnia Wielka Brytania i Francja, nie chcąc drażnić Hitlera, uznały rząd Franco za legalny oraz zamknęły granice dla uchodźców opowiadających się po stronie Republiki. Po wkroczeniu do Madrytu rozpoczęły się aresztowania i morderstwa obrońców miasta. Po opanowaniu ostatnich ośrodków republikańskiego oporu nacjonaliści, kierowani jednoosobowo przez gen. Franco, wprowadzili konserwatywne rządy silnej ręki. Wojna przyniosła śmierć blisko 1 miliona ludzi, w tym ok. 100 tys. podczas oblężenia stolicy. Po zakończeniu wojny w więzieniach znalazło się blisko 300 tys. republikanów.

​

1 marca 1939 r. Niemcy rozszerzyli swoje wpływy w Ameryce Południowej. Do Paktu antykominternowskiego przystąpiła Argentyna.

​

15 marca 1939 r. Wehrmacht wkroczył do Czecho-Słowacji. Fuhrer ogłosił przyłączenie Czech do Rzeszy. Początkowo zamierzał przyznać niepodległość Słowacji i Ukrainie Zakarpackiej, jednak Ribbentrop powiadomił go o propozycji Węgrów, według której mieli oni otrzymać te ziemie w zamian za przyłączenie się do Paktu antykominternowskiego. Hitler przystał na tą propozycję. Jednocześnie przekazał Polakom resztę Zaolzia. Działania Fuhrera spowodowały ostrą reakcję Wielkiej Brytanii i Francji. Złamanie traktatu monachijskiego, po którym Hitler obiecywał, że jego roszczenia terytorialne zostały spełnione i nie będzie wysuwał dalszych żądań, było jawną kpiną z państw zachodnich. Społeczeństwa tych krajów zażądały dymisji Chamberlaina i Daladiera, którzy dali się oszukać. Fuhrer od zakończenia wojny z Włochami mydlił oczy europejskim politykom swoimi pokojowymi hasłami, a w tym czasie rozbudowywał armię i werbował sojuszników. Aneksja Czecho-Słowacji oburzyła też Stalina. Pomijając sojusz czesko-sowiecki, ZSRR zainwestował mnóstwo pieniędzy w czechosłowackie przedsiębiorstwa - Skodę i Ceską Zbrojovkę, które zostały przejęte przez Rzeszę. Zażądał on przekazania Związkowi Radzieckiemu większości sprzętu zbudowanego przez te firmy. Fuhrer określił żądania Stalina jako śmieszne.

Sytuacja w Europie środkowej po 15 marca 1939 r.
​

19 marca 1939 r. zakończono rozbudowę Wału Pomorskiego.

​

25 marca 1939 r. Włochy wypowiedziały wojnę Albanii. Togliatti, wykorzystując zaangażowanie Hitlera w Czechosłowacji przesłał królowi albańskiemu Zogowi propozycję, która była w rzeczywistości żądaniem podporządkowania państwa Włochom. Jednocześnie z portów włoskich wyruszyły statki transportujące Korpus Ekspedycyjny O.M.T. pod dowództwem gen. Alfredo Guzzoniego. Zog wysłał odpowiedź odmowną, a Guzzoni otrzymał rozkaz zajęcia Albanii.

​

 

Odcinek 13 - Niespodziewany przeciwnik

Kwiecień - Czerwiec 1939

Z początkiem kwietnia Fuhrer spotkał się z szefem sztabu generalnego gen. Beckiem, dowódcą wojsk lądowych gen. von Hammerstein-Equordem, szefami sztabów Wehrmachtu: gen. Listem i feld. von Rundstedtem, dowódcami wojsk pancernych gen. Guderianem i gen. Mansteinem, dowódcą Luftwaffe gen. Goeringiem i dowódcą Kriegsmarine adm. Raederem. Celem zebrania było omówienie dalszej strategii III Rzeszy. Pierwszą sprawą był problem Francji. Fuhrer początkowo liczył, że państwa zachodnie przyłączą się do Niemiec w ewentualnej wojnie przeciwko ZSRR. Jednak ich ostra reakcja wobec aneksji Czech wykluczała taką możliwość. Hitler uznał, że jedynym wyjściem jest pokonanie Francji i Wielkiej Brytanii. Guderian i Manstein przedstawili strategię wojny z Francją. Plan zakładał zajęcie Holandii i Belgii w pierwszej kolejności. Miał to dać Wehrmachtowi szeroką podstawę do ataku na Francję. Dwanaście korpusów piechoty miało szachować większość armii francuskiej na Linii Maginota. Jeśli Francuzi osłabiliby obronę umocnień, Wehrmacht miał przypuścić szturm na Linię. Wojska szybkie, w sile sześciu korpusów pancernych i czterech zmotoryzowanych, miały przebić się przez tzw. Linię Daladiera, odciąć Francuzów w rejonie LM i zająć Paryż. Następnie miały podążyć w kierunku największych portów francuskich - Cherbourga i Brestu. Kolejna faza przewidywała zajęcie wybrzeża Atlantyku i południowej Francji. Od strony Pirenejów wojska francuskie miała szachować armia hiszpańska. Goering powiedział, że Luftwaffe jest w pełni gotowe do ataku. Problemem była ogromna przewaga Francji i Wielkiej Brytanii jeśli chodzi o flotę. Kriegsmarine, podobnie jak w wojnie z Włochami, miało być najsłabszym punktem niemieckiej machiny. Datę rozpoczęcia ataku ustalono na 1 czerwca 1939 r.

15 kwietnia 1939 r. Ribbentrop i Józef Beck podpisali umowę umożliwiającą Polakom wstępowanie do Wehrmachtu. Według polskiej konstytucji Polacy wstępujący do obcych armii tracili obywatelstwo. Z polskich ochotników utworzono dywizję piechoty Polnische Wehrmacht, którą wysłano do Hiszpanii. Miała ona wesprzeć Hiszpanów przy ataku na Gibraltar.

Polscy oficerowie PW w Hiszpanii
​

20 kwietnia 1939 r. Włosi zdobyli Tiranę. Albania została włoskim protektoratem. Francja i Wielka Brytania uznały to za wewnętrzną sprawę Włochów (przed wojną Albania była w praktyce satelitą Włoch), natomiast Fuhrer, zajęty przygotowaniami do wojny z Francją, nie zareagował.

Pokonana Albania
​

Miesiąc przed planowaną inwazją na Francję doszło do wydarzenia, które skomplikowało plany Fuhrera. Węgry, nie konsultując się z Rzeszą, 2 maja 1939 r. wypowiedział wojnę Jugosławii. Powodem była chęć przyłączenie do Węgier prowincji Novi Sad. Początkowo Hitler nie miał zamiaru wplątywać się w nieplanowaną wojnę, ale ataki armii jugosłowiańskiej zmusiły go do wysłania na Bałkany trzech korpusów pancernych i jednego zmotoryzowanego. Przesunięcie wojsk z nad granicy z Holandią miało zająć trzy tygodnie. W tym czasie Węgrzy uderzyli 25 dywizjami na północną Jugosławię. Niespodziewanie do wojny przeciwko Jugosławii przyłączyła się Bułgaria. Car Borys III zgłosił także akces do Paktu antykominternowskiego. Fuhrer z radością przyjął nowego sojusznika. Bułgarzy od razu zaatakowali Macedonię. Po dotarciu wojsk niemieckich nad granicę z Jugosławią rozpoczęła się ofensywa w kierunku Zagrzebia. 30 maja największe chorwackie miasto zostało zdobyte. Jednocześnie dwa korpusy pancerne posuwały się wzdłuż wybrzeża Adriatyku, kierując się w stronę największego jugosłowiańskiego portu - Splitu. Tydzień później Jugosłowianie przegrali pod Sarajewem i Skopje. Droga do Belgradu stała otworem. 15 czerwca Niemcy wkroczyli do stolicy. Tego samego dnia Jugosłowianie podpisali bezwarunkową kapitulację. Rozpoczęło się dzielenie łupów. Rumunia, której wkład w zwycięstwo był najmniejszy, otrzymała prowincję Zrenjanin. Bułgarzy oprócz Macedonii dostali również wschodnią Serbię. Największą część Jugosławii zajęli Węgrzy. Do swojego państwa przyłączyli część Słowenii, Chorwację, Bośnię i resztę Serbii. Fuhrer przyłączył do Rzeszy tylko zamieszkany przez Niemców Maribor. Wojna na Bałkanach spowodowała przesunięcie daty ataku na Francję na 1 lipca.

Sytuacja w Jugosławii pod koniec maja


Sytuacja w Jugosławii 7 czerwca


Bałkany po pokonaniu Jugosławii
​

20 czerwca zmobilizowano żołnierzy z Czech, Moraw i Sudetów. Utworzyli oni cztery dywizje piechoty i trzy dywizje milicji. Jednostki te miały bronić plaż w północnych Niemczech i na Bałkanach.

 

Odcinek 14 - Frankreich liegt um allen fronten
(Francja leży na wszystkich frontach)

Lipiec - Sierpień 1939

1 lipca 1939 r. rozpoczęła się wojna na zachodzie. Niemieckie korpusy pancerne uderzyły na Holandię. Słaba niderlandzka obrona została szybko przełamana. 5 lipca padł Amsterdam, a Holendrzy przegrali pod Rotterdamem. 7 lipca armia holenderska poddała się. Królowa Wilhelmina udała się na emigrację do Wielkiej Brytanii. Przegrupowanie wojsk do ataku na Belgię miało zająć tydzień. 15 lipca 1939 r. Rzesza zaatakowała Belgię. Fuhrer podejrzewał, że spowoduje to reakcję Francji. Nie mylił się. 17 lipca Francja wypowiedziała wojnę Państwom Osi. Tego samego dnia Wehrmacht wkroczył do trzech miast belgijskich: Antwerpii, Bastogne i Ghentu. Dzień później skapitulowała Bruksela. 20 lipca rozpoczęła się bitwa pod Valenciennes - pierwsze starcie Wehrmachtu z armią francuską. Bitwa zakończyła się zwycięstwem żołnierzy pod dowództwem gen. von Leeba po trzech dniach ciężkich walk. Francuzi zaczęli przesuwać jednostki nad granicę z Belgią. Spowodowało to osłabienie obrony na Linii Maginota. Armia gen. Lista przełamała francuskie umocnienia i 23 lipca wkroczyła do Strasburga. 25 lipca Wehrmacht przełamał obronę francuską pod Mulhouse, a 29 lipca pod Metzem. Potęga Linii Maginota okazała się mitem.

Front holenderski 5 lipca


Front francuski 21 lipca
​

Gorzej wiodło się Państwom Osi w Hiszpanii. Francuzi przełamali obronę w Pirenejach i zajęli Bilbao. Brytyjczycy natomiast odparli pierwszy szturm na Gibraltar i zdesantowali się w Huelvie. Oprócz tego przeprowadzili desant powietrzny na Kordobę, który został pokonany przez Polnische Wehrmacht. 10 sierpnia wojska hiszpańskie pokonały Francuzów pod Bilbao.

Front hiszpański 10 sierpnia i Gibraltar - niezdobyta twierdza Brytyjczyków
​

5 sierpnia resztki belgijskiej armii zdesantowały się pod Ghentem. Z frontu wycofano korpus gen. von Leeba by odbił miasto. Dzień później oblężeni Belgowie poddali się, a król Leopold III uciekł do swojej kolonii Kongo. 10 sierpnia armia gen. von Brauchitscha rozpoczęła oblężenie otoczonego Paryża. Garnizon dowodzony przez gen. Charlesa de Gaulle'a walczył do samego końca. Niemcom nie udało się niestety pojmać generała. W ostatniej chwili uciekł samolotem do Vichy, a stamtąd do Londynu.

Front francuski 1 sierpnia



Belgijski desant pokonany!


Uciekający Francuzi i oblężony Paryż
​

10 sierpnia Włochy wypowiedziały wojnę Francji. Wielka Rada Faszystowska zmusiła Togliattiego do wypełnienia postanowień Paktu antykominternowskiego. Sam przewodniczący ogłosił tą decyzję mieszkańcom Rzymu wieczorem z balkonu Palazzo Venezia.

Mieszane uczucia na twarzach Włochów w dniu przystąpienia do wojny
​

13 sierpnia marszałek Philippe Petain, premier Francji, bohater I wojny światowej, poprosił Fuhrera o rozpoczęcie negocjacji pokojowych. Gen. Huntziger dzień wcześniej podpisał kapitulację armii francuskiej. Petain i Hitler spotkali się w Compiegne, w tym samym wagonie, w którym Niemcy podpisali kapitulację podczas I wojny światowej. Według postanowień rozejmu do Rzeszy miały zostać włączone Alzacja i Lotaryngia. Północna i zachodnia Francja miały pozostać pod administracją niemiecką. Oprócz tego Francja miała przekazać ciężki sprzęt Rzeszy, a armię zredukować do 100 tys. w Europie i 200 tys. w koloniach. Zgromadzenie Narodowe miało zostać rozwiązane, a jego kompetencje przekazane marszałkowi Petainowi jako chef d'Etat Français (głowie Państwa Francuskiego). Pokonana Francja straciła także Syrię i Liban, które ogłosiły niepodległość, a także Indochiny, do których wkroczyli Japończycy.

Na górze od lewej: Gen. Huntziger podpisujący kapitulację oraz Petain i Hitler w Compiegne.
Na dole: Fuhrer na zasłużonym urlopie w Paryżu.
​

Przyłączenie się Włoch do Państw Osi spowodowało zmiany terytorialne na Bałkanach. Włosi otrzymali Trento od Niemiec, Polę i Czarnogórę od Węgier oraz Kosowo od Bułgarii. Oprócz tego utworzono marionetkowe Państwo Serbskie.

Bałkany pod koniec sierpnia 1939 r.
​

 

Odcinek Specjalny nr 1 - W zaciszu gabinetów

Ostatnie dni sierpnia dla brytyjskiego gabinetu były szczególnie gorące i burzliwe. Porażka Francji sprawiła, że cała zachodnia Europa znalazła się w rękach niemieckich. Gibraltar był w stanie oblężenia. Royal Navy toczyła ciężkie boje z Włochami na Morzu Śródziemnym. Japonia zajęła francuskie Indochiny, teraz już poważnie zagrażając brytyjskim interesom na Dalekim Wschodzie. Nowy premier Winston Churchill miał naprawdę trudny orzech do zgryzienia. Czy powinien wynegocjować z Państwami Osi jakieś porozumienie? A może Wielka Brytania powinna nadal walczyć, licząc, że w niedalekiej przyszłości otrzyma pomoc od USA? Próba odpowiedzenia na te pytania zdominowała obrady brytyjskiego gabinetu wojennego.

Brytyjski gabinet wojenny
​

Trudne położenie Wielkiej Brytanii było spuścizną polityki appeasementu, prowadzonej przez poprzedników Churchilla. Sam premier był jej zdecydowanym przeciwnikiem. Od początku protestował przeciwko łamaniu postanowień traktatu wersalskiego. Jednak defetystyczna postawa najbliższego sojusznika - Francji, a także nieprzygotowanie Wielkiej Brytanii do wojny zmusiło Neville'a Chamberlaina do uspokajania Hitlera. W ten sposób WB miała zdobyć czas na rozbudowę i modernizację armii. Czas ten jednak lepiej wykorzystali Niemcy, co wykazało ich łatwe zwycięstwo na zachodzie. Przeciwko Imperium stanęła niemal cała Europa i najsilniejsze państwa Ameryki Południowej. Nieznane był także zamiary Japonii. Co prawda wciąż prowadziła wojnę z Chinami, ale mogła też poszukać sobie łatwiejszego kierunku ekspansji. Takim byłyby Holenderskie Indie Wschodnie i brytyjska Malezja.

Początkowo Churchill nie miał silnej pozycji w rządzie, parlamencie, a nawet własnej partii. Wciąż wypominano mu katastrofalną porażkę pod Gallipoli podczas I wojny światowej. W gabinecie wojennym pozostali Neville Chamberlain i jego najbliższy współpracownik, były minister spraw zagranicznych, Lord Halifax - politycy odpowiedzialni za ugodową politykę wobec Hitlera, obaj jako specjalni doradcy premiera, obaj opowiadający się za próbą porozumienia się z III Rzeszą. Do rządu dołączył także David Lloyd George - zorientowany proniemiecko były premier, obecnie minister rolnictwa. Po stronie Churchilla stali natomiast politycy o jastrzębich poglądach - minister spraw zagranicznych Anthony Eden oraz minister zbrojeń i bezpieczeństwa w jednym John Simon. Siły były pozornie wyrównane. Pierwszą propozycję negocjacji z Rzeszą wysunął Halifax. Według jego opinii Wielka Brytania musiałaby przekazać część kolonii Włochom i Hiszpanii, być może także Niemcom. W zamian otrzymałaby gwarancje granic i pokoju. Chamberlain uważał, że próba negocjacji powinna zostać podjęta teraz, dopóki jeszcze WB przedstawia jakąkolwiek siłę militarną. Inny pogląd przedstawił Lloyd George. Według niego Wielka Brytania powinna negocjować, ale dopiero gdy odparłaby atak niemiecki na Wyspy. Wtedy nie byłaby stroną przegrywającą i mogłaby uzyskać lepsze warunki pokoju. Sam Churchill nie chciał słyszeć o jakichkolwiek negocjacjach z Rzeszą. Uważał, że jakiekolwiek ustępstwo spowoduje, że w krótkim czasie Wielka Brytania stanie się państwem pokroju Francji marsz. Petaina. Oprócz tego przystąpienie do rozmów z Hitlerem i zaproponowanie porozumienia mogłoby zniszczyć prestiż Imperium i morale społeczeństwa. Z perspektywy międzynarodowej wyglądałoby to na błaganie Niemców o pokój. USA prawdopodobnie nie zareagowałoby, pozostawiając Europę na łaskę Rzeszy. Poza tym sytuacja Wielkiej Brytanii nie zmuszała Churchilla do podejmowania tak drastycznych działań. Dlatego też niemiecką propozycję pokojową, którą nadesłał Ribbentrop tuż po pokonaniu Francji, odrzucono.

​

Odrzucenie propozycji pokoju przez Brytyjczyków nie było dla Fuhrera zaskoczeniem. Podejrzewał on, że Churchill liczy na przystąpienie do wojny ZSRR lub USA. Dlatego też szybkie pokonanie Wielkiej Brytanii stało się głównym zadaniem dla niemieckiej armii. Problemem był sposób w jaki można to było osiągnąć. Sam Fuhrer skłaniał się ku atakowi na ZSRR. Pokonanie Sowietów ustanowiłoby pełny prymat Rzeszy w Europie. Nawet przyłączenie się do wojny USA niewiele by zmieniło w takiej sytuacji. Oprócz tego Hitler otrzymał by swoją wymarzoną Lebensraum na wschodzie. Jednakże jego plany zostały szybko obalone przez sztabowców Wehrmachtu. Armia lądowa potrzebowała przerwy po wojnie z Francją. Zbliżająca się jesień wykluczała atak jeszcze w tym roku. Zaatakować ZSRR można było najwcześniej wiosną 1940 r., ale nawet w takiej sytuacji Wehrmacht potrzebowałby wsparcia sojuszniczych wojsk z Polski, Węgier, Rumunii i Bułgarii. Nikt nie mógł zagwarantować Fuhrerowi zwycięstwa. Kolejnym pomysłem był desant na Wyspy. Jednak Kriegsmarine w porównaniu z potężną Royal Navy wypadało bardzo blado. Nawet wojna prowadzona przez włoską Regia Marina nie pozbawiała Wielkiej Brytanii ochrony morskiej. Użycie lotnictwa do walki z WB również nie dałoby efektów w tym roku - kapryśna pogoda na Kanale La Manche nie pozwalała na duże naloty. Jedynym wyjściem było odczekanie do wiosny 1940 r., ale same bombardowania to za mało by powalić Imperium na kolana. I gdy wydawało się, że Niemcy nie są w stanie pokonać Brytyjczyków dowódca Kriegsmarine, admirał floty Erich Raeder, przedstawił strategię, która miała zmienić wszystko.

W czasach cesarza Wilhelma II niemiecka strategia opierała się na dwóch imperialistycznych ideologiach. Pomysły Fuhrera i nazistów bazowały na pierwszej z nich - utworzeniu przestrzeni życiowej we wschodniej Europie. Myślenie dowódców Kriegsmarine opierało się na unowocześnionym i poprawionym wariancie adm. Tirpitza, który był zupełnie odmienny od planów Hitlera. Tam gdzie Fuhrer chciał wykorzystać Wielką Brytanię do pokonania ZSRR, Raeder widział jako główny cel zniszczenie Royal Navy i Imperium. Wymagało to utworzenie potężnej marynarki, która mogła pokonać Brytyjczyków w klasycznej wojnie morskiej. Towarzyszyłoby temu utworzeniu niemieckiego imperium kolonialnego, natomiast w przyszłości zapewniłoby Rzeszy możliwość pokonania USA w ostatecznej rozgrywce o dominację nad światem. Atak na ZSRR nie był brany pod uwagę w tej strategii. Komunizm traktowano jako zło najwyższe, jednak przewidywano, że będzie można się z nim rozprawić gdy Niemcy zdobędą dominację nad światem. Po pokonaniu Francji adm. Raeder, wraz ze swoimi współpracownikami, wypracował wizję przyszłości Rzeszy jako światowego mocarstwa opartego na potędze marynarki wojennej. Północna Francja, Niderlandy, Dania i Norwegia miały tworzyć pas zabezpieczający północno-zachodnie wybrzeże Niemiec. Belgijskie Kongo wraz z portugalskimi Angolą i Mozambikiem miały utworzyć potężną kolonię - Mittelafrikę. Wyspy położone wzdłuż wschodniego wybrzeża Afryki - Seszele, Mauritius i Madagaskar miały być bazami obronnymi. Raeder w swoich planach posunął się dalej. Francuskie kolonie miały być podzielone między Hiszpanię, Niemcy i Włochy. Hiszpanie mieli otrzymać Maroko i Algierię, Włosi Tunezję i Somali. Zachodnia i Środkowa Afryka miały przypaść Niemcom. Południowa Afryka wraz z Rodezją miały utworzyć niemiecki protektorat. Brytyjskie prawa do Bliskiego Wschodu, Zatoki Perskiej, a w szczególności do pól naftowych miały zostać scedowane na Rzeszę. Niemcy mieli kontrolować Kanał Sueski. Miały zostać zbudowane bazy obronne na Wyspach Normandzkich, Kanaryjskich, Zielonego Przylądka, Azorach, Szetlandach, Islandii i Grenlandii miały zabezpieczyć Rzeszę od północy i zachodu. Zajęcie Nowej Gwinei i wysp na Ocenie Indyjskim chroniłoby Niemcy przed atakiem od wschodu. Była to zapierająca dech w piersi, ambitna wizja, która co prawda była niezwykle trudna do wykonania, jednak jej zrealizowanie dałoby Rzeszy panowanie nad światem.

Były to plany na dalszą przyszłość. Omijały pewną zasadniczą trudność - pokonanie Wielkiej Brytanii. Jednak i w tym przypadku adm. Raeder miał przygotowaną strategię. Co prawda desant na Wyspy nie wchodził na razie w grę, jednak zajęcie Gibraltaru, Malty i Suezu postawiłoby brytyjską gospodarkę w trudnym położeniu. Atak na kolonie w Afryce i Ameryce utrudnił by konwojowanie surowców z Indii i Malezji. Pewne działania w tym kierunku już podjęto. Brazylia zajęła Gujanę, a Włosi rozpoczęli ofensywę w kierunku Egiptu z terytorium Etiopii. Użycie U-Bootów odcięłoby Wielką Brytanię od pomocy z zewnątrz, a stałe bombardowanie Wysp przez Luftwaffe zniszczyłoby przemysł Imperium. Gdyby WB dalej walczyła, planowano atak na serce Imperium - Indie. Jednak zrealizowanie tej strategii wymagało znacznej rozbudowy marynarki i lotnictwa. Przemysł III Rzeszy miał na to całą zimę 1939-1940.

Front gujański


Front sudański
​

 

Odcinek 15 - Arabskie marionetki

Wrzesień - Grudzień 1939

Sukcesy Państw Osi wzbudziły ogromny niepokój Józefa Stalina. Jego główny ideologiczny przeciwnik - Adolf Hitler - triumfował. Pokonanie Francji, tradycyjnej sojuszniczki Rosji pozbawiało Związek Radziecki jakiegokolwiek wsparcia na zachodzie Europy. Polska i Rumunia były członkami Paktu antykominternowskiego, a bardzo prawdopodobny był także akces państw bałtyckich do tego sojuszu. Atak na Niemcy i ich sojuszników nie wchodził w grę. Armia Czerwona, w praktyce pozbawiona kadry oficerskiej i będąca w fazie modernizacji nie miała szans w starciu z Wehrmachtem. Jednak jakieś działania należało podjąć. Stalin postanowił podjąć ryzyko i zająć kraje bałtyckie. 4 września ZSRR wypowiedział wojnę Litwie, 14 września Łotwie, a 1 października Estonii. Opór zjednoczonych Bałtów był silniejszy niż się spodziewano. Pierwsza przegrała Estonia. Armia Czerwona wkroczyła do Tallina 16 października. Dwa tygodnie później upadła Ryga, a Kowno broniło się do 1 grudnia. Kraje bałtyckie zostały przyłączone do ZSRR. Na anektowanych terytoriach rozpoczął się terror NKWD i przymusowa kolektywizacja. Fuhrer nie interweniował. Wojna ze Związkiem Radzieckim była ostatnią rzeczą jakiej teraz potrzebował.

Armia Czerwona wkracza do krajów bałtyckich
​

7 września rozpoczęto operację o kryptonimie Fall Felix. Jej celem było zajęcie Gibraltaru. Pierwsza próba podjęta przez wojska hiszpańskie w lipcu nie przyniosła sukcesu. Kolejny szturm wsparty dywizją piechoty Polnische Wehrmacht gen. Hella i korpusem zmotoryzowanym gen. von Brauchitscha również został odparty. 23 września do Hiszpanii dotarły posiłki z Francji. Armia feldmarszałka von Rundstedta w sile trzech korpusów zmotoryzowanych i jednej dywizji sztabowej pokonała brytyjski garnizon i zdobyła fortecę.

Gibraltar zdobyty!
​

Pod koniec września do Włoch zostały dyslokowane niemieckie siły ekspedycyjne Deutsches Afrika Korps, w sile dwóch korpusów pancernych pod dowództwem gen. Guderiana i gen. Modela. 2 października zdesantowały się w Aleksandrii i Suezie. Zajęcie największego brytyjskiego portu nad Morzem Śródziemnym i przejęcie kontroli nad Kanałem Sueskim odcięło Royal Navy od zaopatrzenia. 16 października gen. Guderian wkroczył do niebronionego Kairu. W Egipcie został zainstalowany nowy rząd posłuszny Rzeszy. Korpus gen. Modela uderzył na Bliski Wschód. Arabowie w Palestynie i Jordanii masowo poparli Niemców. Fuhrer chcąc się odwdzięczyć nadał im niepodległość. Natomiast gen. Model pod koniec roku przekroczył granice Iraku. Miał dotrzeć do Karbali i tam poczekać na korpus gen. Guderiana. Dodatkowym wsparciem dla DAK była armia Libii, która 2 listopada dołączyła do Państw Osi.

DAK w Egipcie


Ofensywa gen. Modela


Fuhrer świetnie dogaduje się z Arabami



Żołnierze DAK meldują się w Iraku
​

9 grudnia Wielka Brytania zrealizowała swój najważniejszy dyplomatyczny cel. Churchillowi udało się skłonić prezydenta Roosevelta do przyłączenia się USA do Aliantów. Hitler w odpowiedzi na to 16 grudnia przyjął do Paktu antykominternowskiego Portugalię, rozszerzając w ten sposób strefę wpływów Rzeszy na środkowy Atlantyk i południową Afrykę.

​

W międzyczasie trwała już rozbudowa Luftwaffe i Kriegsmarine. W lutym do służby miało wejść osiem dywizjonów bombowców Dornier Do-17, a w marcu 15 okrętów podwodnych typu IX.

Przyszły władca nieba nad Wielką Brytanią


U-Boot typu IX - nowa broń Kriegsmarine

​

 

Odcinek 16 - Ofensywa DAK

Styczeń - Marzec 1940

Początek 1940 r. był pasmem sukcesów DAK na Bliskim Wschodzie. 5 stycznia padła Karbala. Dwa tygodnie później korpus gen. Modela zajął pola naftowe w Mosulu. Pod koniec stycznia do portu w Hajfie dotarły posiłki w sile trzech korpusów pancernych i jednej dywizji sztabowej. 30 stycznia korpus gen. Guderiana uderzył na Hillę - główny punkt obrony Irakijczyków. 8 lutego gen. Model zdobył Kirkuk, zagrażając Bagdadowi od północy. Dzień później nowoprzybyły korpus gen. Mansteina zaatakował Najaf, a po rozbiciu słabych dywizji alianckich zajął to miasto 17 lutego. 19 lutego gen. Model rozpoczął szturm Bagdadu. Dywizja iracka poddała się po jednym dniu walk. Tydzień później stolica Iraku i okoliczne miasteczka były kontrolowane przez XXXIX Armeekorps. 1 marca armia iracka skapitulowała. W Bagdadzie sformowano nowy rząd posłuszny III Rzeszy. Nowy członek Paktu antykominternowskiego otrzymał Kuwejt zdobyty przez korpus gen. Mansteina tuż przed kapitulacją Iraku. Wojska niemieckie w Iraku w sile pięciu korpusów pancernych i jednej dywizji sztabowej zostały rozlokowane przy granicy z Persją. Datę rozpoczęcia ataku na ten kraj, czyli operację Ajatollah, wyznaczono na 1 kwietnia. Armia III Rzeszy na Bliskim Wschodzie została przemianowana na Deutsches Naherosten Korps (DNK - Niemiecki Korpus Bliskowschodni ). Po upadku Iraku akces do Paktu zgłosiły Syria i Liban. Ten fakt i zajęcie przez Włochów pod koniec stycznia Malty i Cypru spowodowały, że Morze Śródziemne stało się wewnętrznym jeziorem Państw Osi.

Niemieckie czołgi w drodze na Bagdad
​

Sytuacja Włochów w Afryce Wschodniej nie przedstawiała się najlepiej. Co prawda zajęli Sudan, jednakże stracili południową Etiopię na rzecz Brytyjczyków, natomiast środkowa część ich kolonii była zajęta przez wojska Hajle Sylasje. Fuhrer zdecydował o wysłaniu do Afryki dużych posiłków w sile pięciu korpusów zmotoryzowanych i jednej dywizji sztabowej. Dowództwo na wojskami, które przejęły nazwę DAK, przejął feldmarszałek von Rundstedt. 15 marca jednostki zostały rozlokowane na froncie. Zdobywca Gibraltaru otrzymał zakaz walki z Etiopczykami. Kilka tygodni wcześniej Brytyjczycy zażądali od Hajle Sylasje pozwolenie na przemarsz przez terytoria kontrolowane przez cesarską armię. Cesarz nie zgodził się na to, obawiając się, że może być to krok w kierunku kolonizacji Etiopii. W związku z tym brytyjska armia zaatakowała Etiopczyków. Fuhrer liczył, że dzięki temu uda mu się przeciągnąć Etiopczyków na swoją stronę. Nie mylił się. Po wkroczeniu Brytyjczyków do Addis Abeby Hajle Sylasje skontaktował się z Niemcami. Hitler nakazał przewiezienie cesarza do Egiptu. Na konferencji w Kairze (15-17 marca) spotkali się Fuhrer, Togliatti i Hajle Sylasje. Jej celem było omówienie losu Etiopii po odzyskaniu jej z rąk Brytyjczyków. Włosi mieli nadać Etiopii niepodległość i przekazać jej Erytreę. W zamian mieli otrzymać Sudan, Somalię i część Konga Belgijskiego. Togliatti nie był zachwycony, ale naciskany przez Wielką Radę Faszystowską musiał się zgodzić. Bez pomocy Niemiec nie miał szans na zwycięstwo w Afryce.

DAK 15 marca
​

11 lutego Rzesza wypowiedziała wojnę Danii. Powodem były pojawiające się na Bałtyku okręty alianckie. Fuhrer odczytał to jako zmowę Duńczyków z Aliantami. Chcąc zapobiec ewentualnej walce wciąż słabej Kriegsmarine z Royal Navy wydał rozkaz ataku na graniczną twierdzę Flensburg. 16 lutego forteca skapitulowała. Dwa korpusy piechoty pod dowództwem gen. Blaskowitza i gen. von Wietersheima skierowały się na Aalborg i Kopenhagę. Miesiąc później korpus gen. Blaskowitza zajął stolicę Danii, a armia duńska poddała się.

Inwazja na Danię
​

7 marca Luftwaffe w sile 20 dywizjonów bombowców Dornier Do-17 rozpoczęło naloty na południową Anglię. Ataki skupiły się na przemyśle brytyjskim, ale niemieckie bomby nie oszczędziły też stolicy Imperium - Londynu. 18 marca zakończono produkcję pierwszej serii U-Bootów typu IX. Z początkiem kwietnia miały one rozpocząć polowanie na alianckie konwoje w rejonie Portsmouth.

Zbombardowany Londyn


Wilcze stada wyruszają na polowanie
​

 

Odcinek 17 - Ajatollah

Kwiecień - Maj 1940

1 kwietnia rozpoczęła się operacja Ajatollah. Jej pierwszym celem było zajęcie Abadanu - największego portu naftowego Persji. W dalszej kolejności DNK miał zająć Bandar Abbas - jedyne lotnisko w Iranie, dzięki czemu odcięto by perskie wojska od alianckiej pomocy. Następnie DNK miał wkroczyć do Teheranu i zainstalować tam posłuszny Rzeszy rząd. Po zajęciu Persji niemieckie wojska miały udać się do Karaczi - największego miasta na zachodzie serca Imperium Brytyjskiego - Indii. Realizacja planu przebiegała bez zakłóceń. 5 kwietnia padł Bakhtaran - największe miasto w zachodniej Persji, a 8 kwietnia pierwszy cel kampanii - Abadan. Wkroczenie DNK w góry znacznie spowolniło kampanię. Bandar Abbas został zdobyty przez gen. Guderiana dopiero 5 maja, a obrońcy Teheranu skapitulowali przed dowódcą DNK feldmarszałkiem Listem 8 maja. W Persji utworzono nowy rząd. Abadan przekazano Irakowi, który rościł sobie prawa do tego terytorium. 18 maja korpusy pancerne gen. Guderiana i gen. von Kleista rozpoczęły szturm Karaczi. Miasto poddało się 1 czerwca. Guderian i von Kleist mieli tam czekać na resztę DNK, które zostało przemianowane na Deutsches Indianer Korps (DIK - Niemiecki Korpus Indyjski).

DNK atakuje Persję - operację Ajatollah czas zacząć
​

Ofensywa w Afryce wschodniej trwała w najlepsze. W pierwszym tygodniu kwietnia odzyskano Addis Abebę i rozpoczęto wyzwalanie południowej Etiopii. Następne w kolejce były Somalia, Kenia i Kongo. Głównym celem operacyjnym DAK było zajęcie Mombassy - największego portu Kenii, dzięki czemu udało by się odciąć alianckie wojska w Somalii. Cel ten został osiągnięty 19 kwietnia. Okazało się, że Alianci postanowili bronić wschodniego krańca Afryki za wszelką cenę. W Obbii i Berberze odciętych zostało dwanaście dywizji brytyjskich, kanadyjskich, nowozelandzkich i australijskich. 18 maja DAK zajął ostatnią etiopską prowincję kontrolowaną przez Brytyjczyków - Ogaden. Dzień później cesarz Hajle Sylasje ogłosił niepodległość Etiopii i jej akces do Paktu antykominternowskiego.

Front afrykański na początku kwietnia


Front afrykański pod koniec maja
​

Kwiecień i maj były czasem wielkich zwycięstw Luftwaffe nad Wielką Brytanią. Zbombardowano blisko 50 fabryk, 20 kopalni i 33 huty. Gorzej radziły sobie U-Booty adm. Doenitza. 30 kwietnia napotkały w pobliżu swojej bazy w Breście cztery brytyjskie niszczyciele. Po storpedowaniu jednego z nich przez U-1 wycofały się do bazy nie ponosząc dalszych strat. Pięć dni później U-Booty zostały zaatakowane przez główne siły Royal Navy. Doenitz nawet nie podejmował walki, wydał rozkaz odwrotu do Brestu. Duża aktywność RN ograniczyła możliwości niemieckich łodzi podwodnych, w związku z czym zatopiono jedynie 16 transportowców i 4 eskortowce.

 

Odcinek 18 - Tigerspringen

Czerwiec - Sierpień 1940

12 czerwca rozpoczęła się operacja Tigerspringen (Tygrysi skok). Jej pierwszym celem było przełamanie brytyjskiej obrony w zachodnich Indiach. W dalszej kolejności DIK miał zająć Delhi i Bombaj - stolicę i największy port kolonii. Następnie główne siły miały skierować się do Kalkuty, by odciąć Brytyjczyków w południowych Indiach. Nad ranem następnego dnia obrona Aliantów legła w gruzach. 13 czerwca padł Sukkur, a 16 - Multan i Hyderabad. 23 czerwca została zajęta stolica Pakistanu. W Lahore utworzono rząd na czele z miejscowym przywódcą antybrytyjskich partyzantów Muhammedem Shują ul-Mulkiem. Duża aktywność wojsk nepalskich i bhutańskich zmusiła feldmarszałka Lista do korekty planu. Korpusy gen. Guderiana i gen. von Kleista miały rozbić ich siły u podnóża Himalajów, a brygady strzelców miały zająć stolice tych państw - Kathmandu i Punakhę, co uczyniono 24 lipca. Władzę utrzymali tam dotychczasowi namiestnicy Brytyjczyków - Tribhuvan i Jigme Wangchuk, ale za cenę pełnego posłuszeństwa wobec Rzeszy. W międzyczasie zajęto Delhi i Kalkutę - 11 lipca wojska brytyjskie w Indiach zostały rozdzielone na dwie części. Zajmowanie wschodnich Indii przebiegało bez zakłóceń. 17 sierpnia w Delhi utworzono proniemiecki rząd z Subhasem Chandra Bose na czele. Korpusy gen. von Kleista, gen. Guderiana i gen. Modela wkroczyły do Birmy.

Plan ataku na Indie




Nowe marionetki w rękach Fuhrera
​

2 czerwca DAK rozpoczął atak na odcięte siły Aliantów w Obbii. Dzień później Brytyjczycy wycofali się do Berberu. 10 czerwca feldmarszałek von Rundstedt uderzył na ich ostatnią linię obrony. Po trzech szturmach Alianci poddali się 25 czerwca. Do niewoli niemieckiej trafiło 40 tys. żołnierzy. 7 czerwca gen. von Leeb zajął Elisabethville - ważny ośrodek przemysłowo-wydobywczy w południowym Kongu. 11 czerwca korpus gen. von Kluge zdobył Stanleyville - największe miasto w północnym Kongu. 26 czerwca rozpoczął atak na Impfondo. Siły francuskie, liczebnie porównywalne z niemieckimi, odparły ten atak. Po przybyciu do Stanleyville korpusu feldmarszałka von Brauchitscha 21 lipca rozpoczęto kolejny atak na Francuzów. I tym razem próba zajęcia Impfondo nie powiodła się. Gen. von Kluge wydał rozkaz ataku na Coquilhatville. Lepiej wiodło się oddziałom DAK w Tanzanii. 29 lipca padła Tanga, 4 sierpnia Dar es Salaam, a 10 sierpnia Lindi. Następnie siły feldmarszałka von Rundstedta wkroczyły do Mozambiku - kolonii portugalskiej okupowanej przez Brytyjczyków. Natomiast feldmarszałek von Witzleben skierował swoje wojska do Zambii.

Front afrykański 20 czerwca
​

Losy wojny na Atlantyku zaczęły się powoli przechylać na stronę III Rzeszy. 11 czerwca zgrupowanie adm. Doenitza napotkało w pobliżu Irlandii na brytyjsko-kanadyjską flotę złożoną z czterech niszczycieli i szesnastu łodzi podwodnych. Bitwa została wygrana przez niemieckie U-Booty. U-2 zatopił niszczyciel HMS Cygnet. U-1 został uszkodzony. 27 czerwca Doenitz wydał rozkaz ataku na dwa samotne niszczyciele w pobliżu Bordeaux. Naprawiony U-1 wrócił w wielkim stylu zatapiając HMS Wessex i uszkadzając HMS Valkyrie, który został dobity przez U-3. Pod koniec lipca do floty adm. Doenitza dołączyło kolejne piętnaście łodzi podwodnych. Wzmocnienie niemieckich sił na Atlantyku znacznie zwiększyło liczbę zatopionych konwojów. W samym sierpniu zatopiono 45 transportowców i 5 eskortowców.

Bitwa morska z 11 czerwca i zatopiony HMS Cygnet
​

Trudna była sytuacja niemieckich sojuszników w Ameryce Południowej. US Army za pierwszy cel wyznaczyła sobie pokonanie Państw Osi w swojej strefie wpływów.

Ameryka Południowa pod koniec sierpnia
​

 

Odcinek 19 - Doenitz królem polowania

Wrzesień - Grudzień 1940

Na początku września Brytyjczycy podjęli próbę desantu na tyłach DIK. Zdobyli prowincję Vishakhapatnam, ale ich wojska zostały rozbite przez gen. Mansteina. Podbój Birmy trwał. Korpusy pancerne von Kleista, Guderiana i Modela z trudem przedzierały się przez dżunglę i góry. 7 września von Kleist zajął Bassein i rozpoczął przygotowania do ataku na Rangun. Szturm został odparty przez Brytyjczyków. 20 września Brytyjczycy znów zdesantowali się we wschodnich Indiach - tym razem w pobliżu Vijayawada, ale po raz kolejny zostali rozbici przez korpus Mansteina. 22 września von Kleist znów zaatakował Rangun, ponownie bez sukcesu. 29 września gen. Model zajął Mandalay i skierował się w stronę Rangunu by uderzyć na miasto od północy. Kolejne szturmy na stolicę Birmy były odpierane przez Brytyjczyków. Gen. Guderian na początku listopada zamknął kleszcze wokół miasta. Na początku grudnia atak został odparty po raz ósmy w ciągu czterech miesięcy. Brytyjczycy w tym czasie wycofali część sił, natomiast dywizje australijskie wyruszyły na Toungoo by odciąć korpus Guderiana.

Atak na Birmę


Walki o Rangun
​

Średnio wiodło się także DAK. 1 września wojska brytyjskie zaatakowały korpus feldmarszałka von Brauchitscha w Lulabourg. Atak został odparty. 7 września padła Ndola, a 9 września Brytyjczycy zostali pokonani pod Mongu i w Lusace. 15 września feldmarszałek von Rundstedt zdobył Tete, a 22 września gen. von Kuchler zajął Quelimane. Tuż po tym rozbił brytyjskie siły pod Beirą. 26 września gen. von Kluge zajął Coquilhatville, a gen. von Leeb zdobył Leopoldville. Po zdobyciu ostatniego belgijskiego miasta w Kongu król Leopold III został schwytany przez Niemców i zmuszony do podpisania bezwarunkowej kapitulacji Belgów. Następnie został przetransportowany do Rzeszy i osadzony w specjalnym więzieniu Gestapo. 28 września feldmarszałek von Witzleben zodbył Harare. 12 października gen. von Kuchler zajął Beirę. Ofensywa DAK w Mozambiku została zatrzymana przez wojska RPA wsparte oddziałami brytyjskimi. Francuzi natomiast wstrzymali marsz wojsk niemiecko-włoskich w Angoli. Duże zaangażowanie sił gen. de Gaulla w tym rejonie osłabiło obronę Konga francuskiego. Dzięki temu gen. von Kluge i feldmarszałek von Brauchitsch mogli zaatakować Impfondo i Brazzaville. Ciężkie walki o te miasta toczyły się do końca roku.

Front afrykański we wrześniu 1940 r.


Front afrykański pod koniec 1940 r.
​

Duże sukcesy na Atlantyku odnosiły U-Booty. Oto wykaz bitew stoczonych przez adm. Doenitza:
4 październik 1940 r. starcie z czterema brytyjskimi niszczycielami, HMS Wryneck zatopiony przez U-6
26 październik 1940 r. starcie z dwoma brytyjskimi niszczycielami, HMS Velox i HMS Vicery zatopione przez U-1
12 listopada 1940 r. starcie z czterema kanadyjskimi niszczycielami, HMS Beagle zatopiony przez U-11, HMS Thisbe zatopiony przez U-1
23 listopada 1940 r. starcie z dwoma lekkimi krążownikami, niszczycielem i ciężkim krążownikiem, HMS Norfolk zatopiony przez U-8, HMS Capetown zatopiony przez U-5
8 grudnia 1940 r. starcie z dwoma kanadyjskimi niszczycielami, Destroyer Flotilla 1 zatopiony przez U-2, HMCS Haida zatopiony przez U-1
20 grudnia 1940 r. starcie z sześcioma kanadyjskimi niszczycielami, HMCS Saguenay zatopiony przez U-11, HMCS Algonquin zatopiony przez U-21, HMCS Athabaskan zatopiony przez U-18, HMCS Buxton zatopiony przez U-6

U-1 - pogromca alianckich niszczycieli
​

18 listopada 1940 r. do służby wszedł supernowoczesny pancernik KMS Bismarck. 22 listopada 1940 r. do służby weszło kolejne piętnaście U-Bootów. Dowództwo nad nimi objął adm. Fricke.

KMS Bismarck
​

7 września 1940 r. Niemcy, Węgry , Rumunia i Bułgaria podpisały traktat zwany Drugim arbitrażem wiedeńskim. Według tej umowy Rumunia miała przekazać część Siedmiogrodu Węgrom, a południową Dobrudżę Bułgarii.

Bałkany po arbitrażu
​

Jesień 1940 r. przyniosła zmniejszenie liczby Państw Osi. 15 września Syria i Liban stworzyły unię. 27 września Przywódcy Pakistanu, Indii, Nepalu i Bhutanu spotkali się w Delhi by podpisać umowę o połączeniu tych państw w jedno. Na konferencję przybył także specjalny komisarz Rzeszy ds. Azji Julius Curtius. Dzień później odbyła się koronacja Subhasa Chandra Bose na cesarza Indii. 4 października bezwarunkową kapitulację podpisała Argentyna, dzień później Chile. Floty tych państw schroniły się w Rio de Janeiro by uniknąć przejęcia okrętów przez Amerykanów. Okręty te przeszły pod kontrolę niemiecką i udały się do portu w Kadyksie. W poblizu Recife natrafiły na flotę amerykańską. Flocie południowoamerykańskiej udało się uciec bez strat, choć nie uniknięto uszkodzeń kilku statków.

​

Liczebność Kriegsmarine na koniec 1940 r.
2 pancerniki
1 pancernik superciężki
2 krążowniki liniowe
6 ciężkich krążowników
9 lekkich krążowników
21 niszczycieli
49 łodzi podwodnych
18 transportowców

 

Odcinek 20 - Czas na Indonezję?

Styczeń - Marzec 1941

Na początku stycznia korpus feldmarszałka von Brauchitscha wkroczył do Pointe-Noire, ale musiał się stamtąd wycofać, atakowany przez wojska francuskie. Odwrót został zatrzymany przez gen. de Gaulla, który wkroczył do Banany, poprzednio zajętej przez Włochów. Na szczęście korpus nie został odcięty od zaopatrzenie, które docierało z portugalskiej wyspy Sao Tome. W obliczu możliwości zniszczenia korpusu gen. von Kluge przyśpieszył atak na Brazzaville, natomiast gen. von Leeb i feldmarszałek von Witzleben starali się związać jak największe siły francuskie. Feldmarszałek von Brauchitsch z trudem odparł dwa szturmy na swoje pozycje i gdy wydawało się, że trzeci atak przyniesie sukces Francuzom, gen. von Kluge wkroczył do Brazzaville (11 lutego) odtwarzając połączenie lądowe między korpusami. Zajęcie przez gen. von Leeba Benguelli (4 lutego) odcięło Francuzów w północnej Angoli i zachodnim Kongu. Ataki von Leeba i von Klugego na Bananę i Loandę początkowo nie przynosiły sukcesu. Dopiero na początku marca Francuzi wycofali się do Cabindy, a ostatecznie poddali się 21 marca. Niewielkie sucesy DAK odniósł w Mozambiku i Rodezji. 26 stycznia rozbił siły brytyjskie pod Harare i Inhambane, które zostało zajęte miesiąc później. Dalsza ofensywa została zatrzymana przez duże siły RPA. Siły niemiecko-włoskie były już blisko granic byłej brytyjskiej kolonii, której Alianci byli gotowi bronić za wszelką cenę. Jej upadek oznaczałby niemal pełną dominację Państw Osi w Afryce. Pierwszy sukces w gronie nowych sojuszników odniosły siły Etiopii. Dywizja górska "Hajle Syllasje" rozbiła siły francuskie, które zbuntowały się w rządzonym przez Vichy Dżibuti.

Afryka pod koniec marca 1941 r.
​

Spore sukcesy odnosił DIK. Na początku stycznia udało się w końcu zdobyć Rangun. Kolejnym celem była Malezja. Na drodze do jego zrealizowania stał neutralny Syjam. Dowódca DIK, gen. Model skontaktował się w tej sprawie z Juliusem Curtiusem. Czy DIK ma uderzyć na Syjam i zainstalować w Bangkoku posłuszny Rzeszy rząd? Curtius był przeciwny takiemu rozwiązaniu. Uważał, że ewentualna obietnica przekazania Syjamowi Kambodży i północnej Malezji powinna skłonić króla Ramę VIII do wstąpienia do Paktu antykominternowskiego. Model zgodził się na to, mając na uwadze straty jakie przyniosłaby inwazja na Syjam i ewentualne wsparcie tajskiej armii w ataku na Malezję. Curtius poprosił Ribbentropa o pełnomocnictwa do pertraktacji z Syjamem. Ribbentrop nie miał nic przeciwko. Pod koniec stycznia Curtius przyleciał do Bangkoku na spotkanie z ministrem spraw zagranicznych Syjamu Phrayem Chitnasongkhlem i królem Ramą VIII. Oferta Rzeszy została z miejsca zaakceptowana. Rama VIII przewidywał, że odmowa spowoduje inwazję DIK na Syjam. 30 stycznia król podpisał akces do Paktu antykominternowskiego. 8 lutego Kanadyjczycy zdesantowali się w niebronionym Rangunie. Z frontu malezyjskiego został wycofany korpus gen. von Kleista, który odbił miasto pod koniec marca. Inwazja na Malezję przebiegała bez problemów. 5 marca DIK wkroczył do Alor Star, 14 marca gen. Guderian zajął Kuala Lumpur, 18 marca gen. Model zajął Kota Bahru, a 22 Kuantan. Ostatnim celem był Singapur, broniony przez silny garnizon brytyjski. Opór Aliantów był jednak niewielki. Najważniejsza forteca Wielkiej Brytanii na Dalekim Wschodzie została zdobyta 24 marca. Pod koniec marca Brytyjczycy próbowali jeszcze zdesantować się w Kota Bahru, jednak ich siły zostały zniszczone przez wojska syjamskie.

Szturm na Singapur
​

Dalsze sukcesy odnosiły U-Booty. Dowództwo Kriegsmarine już dawno pogubiło się w liczbie zatopionych konwojów. 10 lutego w ramach planu Z do służby weszło 5 nowych U-Bootów. Dowództwo nad nimi i łodziami podwodnymi przejętymi od Argentyńczyków i Chilijczyków objął wiceadmirał von Nordeck. Natomiast nad okrętami, które weszły do użytku 8 marca dowodzi adm. Wolf. Zwodowano także cztery lekkie krążowniki. Oto wykaz bitew stoczonych przez U-Booty:

8 stycznia 1941 r. starcie z czterema brytyjskimi niszczycielami, HMS Keith zatopiony przez U-12 (Doenitz)*
11 stycznia 1941 r. starcie z flotą brytyjską w sile trzech lekkich krążowników, trzech niszczycieli i szesnastu okrętów podwodnych, HMS Diomede (CL) i HMS Sardomyx (DD) zatopione przez U-31 (Fricke)
13 stycznia 1941 r. starcie z flotą amerykańską w sile jednego lotniskowca, pięciu pancerników, dwóch ciężkich krążowników, sześciu lekkich krążowników i czternastu niszczycieli, Fricke zarządził odwrót, brak strat
19 stycznia 1941 r. starcie z czterema brytyjskimi niszczycielami, HMS Venetia zatopiony przez U-4 (Doenitz)
8 luty 1941 r. starcie z flotą brytyjską w sile dwóch lekkich krążowników i czterech niszczycieli, brak strat (Doenitz)
22 luty 1941 r. starcie z dwoma brytyjskimi niszczycielami, HMS Versatile zatopiony przez U-4, HMS Brazen zatopiony przez U-3
30 luty 1941 r. starcie z czterema brytyjskimi niszczycielami, brak strat (Fricke)
16 marca 1941 r. starcie z dwoma brytyjskimi niszczycielami, HMS Sturdy zatopiony przez U-45 (von Nordeck)
20 marca 1941 r. starcie z czterema brytyjskimi niszczycielami, HMS Verdun zatopiony przez U-31 (Fricke)

Azja i Ameryka południowa pod koniec marca 1941 r.
​

*w nawiasach dowódcy. Liczebność wilczych stad:
Doenitz - 30
Fricke - 12
von Nordeck - 12
Wolf - 15

 

Odcinek Specjalny nr 2 - Projekt Oczyszczenie

Ideologia narodowego socjalizmu od początku swego istnienia zakładała wyższość Niemców należących do rasy aryjskiej nad innymi narodami. Według niej Słowianie mieli być sługami Niemców, natomiast Żydzi i Cyganie mieli zostać zniszczeni. Mniejszą wagę przywiązywano do przedstawicieli rasy czarnej - spowodowane to było niewielką liczbą Murzynów w Europie. Naziści uważali, że mieszanie się ras powoduje ich degenerację. Planowali także usunąć ze społeczeństwa osoby niepełnowartościowe - ludzi umysłowo chorych i niepełnosprawnych.

U podstaw tej ideologii leżały poglądy twórcy nazizmu, Adolfa Hitlera. Jego nienawiść do Żydów zrodziła się po śmierci jego matki Klary. Osiemnastoletni Hitler uznał, że jest to wina żydowskiego lekarza. Rok później dwa razy nie zdał egzaminu na studia malarskie w Wiedniu. W zespole egzaminatorskim większość stanowili profesorowie pochodzenia żydowskiego co zwiększyło niechęć Hitlera do Żydów, od których musiał także pożyczać pieniądze. Urazy z młodości wpłynęły na jego politykę w latach późniejszych. Wybuch wojny światowej zastał go w Monachium. Nie chcąc służyć w wielonarodowej armii Austro-Węgier zaciągnął się do wojska niemieckiego. W 1918 r. brał udział w wiosennej ofensywie Niemców. W początkowo zwycięskiej fazie został oślepiony gazem. Świadomość odzyskał już po kapitulacji Niemiec - nie rozumiał przyczyn porażki i obwinił o nią Żydów, komunistów i socjalistów.

Hitler w młodości
​

Dojście do władzy Hitlera nie zmieniło jego antysemickich poglądów. Już w pierwszym roku swoich rządów usunął Żydów z posad państwowych - oprócz grup za którymi wstawił się prezydent Hindenburg. Na uczelniach wprowadzono limit studentów pochodzenia żydowskiego, natomiast ziemię mogli posiadać tylko obywatele, którzy mogli udokumentować aryjskie pochodzenie od 1800 r. Dalsze prześladowania Żydów rozpoczęły się po śmierci Hindenburga - ostatniego człowieka, który stał na drodze Hitlera do pełni władzy. Żydzi zostali wykluczeni z wszystkich rodzajów sił zbrojnych. Ustawy norymberskie z 15 września 1935 r. odbierały Żydom obywatelstwo niemieckie, nadając im status osób przypisanych do państwa. Zabroniono także wszelkich kontaktów seksualnych i małżeństw pomiędzy Niemcami a Żydami, Cyganami i Murzynami. Żydzi zostali pozbawieni opieki prawnej i socjalnej. Coraz częściej dochodziło do ataków na Żydów, czego kulminacją stała się Noc kryształowa. Wszystkie te działania miały na celu wypędzenie Żydów z Rzeszy. Jednak państwa europejskie zamknęły swoje granice przed uchodźcami. W tej sytuacji Hitler zamierzał odkupić od Francuzów Madagaskar i tam umieścić Żydów. Ten plan również nie wypalił. W tej sytuacji Żydzi w Niemczech, Austrii i Czechach (ok. 330 tys.) zostali wyłapani i umieszczeni w obozach koncentracyjnych.

Obóz w Sachsenhausen
​

O ile Hitler twardo obstawał przy swojej antyżydowskiej polityce, o tyle sytuacja w Europie zmusiła go do rezygnacji, przynajmniej czasowej, z planów podporządkowania sobie Słowian. Rok 1939 i rozbiór resztek Czecho-Słowacji ostatecznie zniszczył relacje Niemiec z Wielką Brytanią i Francją. Stosunki ze Związkiem Radzieckim również nie były dobre. Hitler musiał szukać innych rozwiązań. Sojusz z Argentyną, Brazylią, Chile i Hiszpanią gen. Franco chronił Rzeszę w razie wojny z Aliantami. Jednak by zrealizować swój życiowy cel - zniszczenie komunizmu, a co za tym idzie także ZSRR - potrzebował państw środkowoeuropejskich. Chwilowo musiał odłożyć swoje plany co do stworzenia przestrzeni życiowej dla Niemców. Początkowo sprzeciwiał się temu szef SS Heinrich Himmler - uważał, że sojusze z niższymi rasami są niedopuszczalne. Jednakże minister spraw zagranicznych Joachim von Ribbentrop i minister propagandy Joseph Goebbels wiedzieli, że realizacja idei Lebensraum jest niemożliwa. Lepszym wyjściem była opcja Mitteleuropy - i do tego rozwiązania przekonali Fuhrera. Propaganda Goebbelsa szybko znalazła przyczyny tej zmiany w niemieckiej polityce - Polacy, Węgrzy, Rumuni i Bułgarzy mieli być bardzo blisko spokrewnieni z rasą aryjską. Dodatkowo w Rumunii i Bułgarii dynastie królewskie - Hohenzollernów i Koburgów - wywodziły się z Niemiec. By polepszyć stosunki z Etiopią z obozów koncentracyjnych uwolniono przedstawicieli rasy czarnej i zniesiono ustawy w nich godzące.

Antysemickie hasła były bardzo popularne w Europie czasów dwudziestolecia międzywojennego. Niemal w każdym państwie dochodziło do ekscesów antyżydowskich. Największy problem z Żydami miała Polska. W jej granicach żyło ponad 3 mln Żydów - blisko 10% społeczeństwa. Próby rozwiązania tej kwestii były podobne jak w Rzeszy - m. in. wprowadzono tzw. getto ławkowe na polskich uczelniach. Francji złożono ofertę kupna Madagaskaru - w tym przypadku Francuzi także odmówili. Problem żydowski zbliżył Niemcy i Polskę oraz spowodował poszukiwanie ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej - rozwiązanie przyniosła II wojna światowa. Przyjęcie przez Rzeszę strategii adm. Raedera dawało możliwość zdobycia Madagaskaru. Jednakże plan Raedera zakładał wykorzystanie tej wyspy jako bazy obronnej, a umieszczenie tam kilku milionów wrogo nastawionych do Niemców Żydów nie było dobrym pomysłem. Nowym miejscem zsyłki miała być Mittelafrika - planowana kolonia Rzeszy. Dzięki temu Europa miała zostać oczyszczona z około 10 mln Żydów.

 

Odcinek Specjalny nr 3 - Unia Trójkontynentalna (I)

Na początku stycznia 1941 r. Hitler spotkał się z ministrami Rzeszy oraz dowódcami Kriegsmarine, Luftwaffe i Wehrmachtu by omówić dalszą strategię wojenną. Pierwszą kwestią był front afrykański. Zgodnie z raportami dowódcy DAK feldmarszałka von Rundstedta Afryka powinna zostać podbita do końca czerwca. Problemem była jednak obrona tak dużego terytorium. Według von Rundstedta siły niemiecko-włoskie były zbyt szczupłe by zapewnić ochronę całego kontynentu. Fuhrer zapewnił, że Włosi wyślą do Afryki większość armii stacjonującej w Europie. Kolejną kwestią były dalsze działania w Azji. Atak na Indonezję wymagał obecności Kriegsmarine na Oceanie Indyjskim. Według adm. Raedera flota będzie gotowa najwcześniej na drugą połowę 1941 r. Wysłanie U-Bootów było natomiast wykluczone - osłabiłoby to siły niemieckie na Atlantyku. Dowódca DIK gen. Model miał do tego czasu ograniczyć się do działań obronnych. Dalsze rozmowy zeszły na temat Luftwaffe. Obecność US Air Force w Wielkiej Brytanii ograniczała możliwości niemieckiego lotnictwa. Reichsmarschall Goering wydał rozkaz o zmianie priorytetów bombardowań. Luftwaffe miała operować nad Atlantykiem i wspierać U-Booty w atakach na alianckie konwoje. Bombardowania Wysp Brytyjskich miały zostać odłożone do czasu zbudowania kolejnych samolotów. Kolejnym problemem był Związek Radziecki. Koncentracja Armii Czerwonej przy granicy z Polską i Rumunią mogła zapowiadać inwazję komunistów. Główny ciężar walk spoczywałby na barkach środkowoeuropejskich sojuszników Rzeszy - Polaków, Rumunów, Węgrów, Serbów, Czarnogórców i Bułgarów. Dowódca OKW gen. Rommel zastrzegł, że Wehrmacht przy granicy z ZSRR dysponuje tylko 20 dywizjami piechoty. Było to zbyt mało by oprzeć się Sowietom. Użycie sojuszniczych wojsk niezbyt podobało się szefowi SS Heinrichowi Himmlerowi, jednak jego protest został oddalony przez Fuhrera. Decyzje o tym zapadły już dużo wcześniej...

Rok 1939 r. przyniósł duże zmiany w ideologii NSDAP. Przystąpienie do Paktu antykominternowskiego Polski, Rumunii, Węgier i Bułgarii spowodowało podziały w partii. Głównymi antagonistami sojuszu z niższymi rasami byli szef SS Heinrich Himmler i główny nazistowski ideolog Alfred Rosenberg. Pod koniec 1939 r. na tajnej konferencji Joachim von Ribbentrop i Joseph Goebbels przekonali Hitlera do porzucenia idei przestrzeni życiowej i rasy panów. Według nich nazistowska ideologia była utopijna. Stworzenie imperium kosztem Słowian było niemożliwe. Dużo większe korzyści Niemcy odnieśliby z bliskiej współpracy gospodarczej niż z okupacji i eksterminacji niższych ras. W końcu Fuhrer ustąpił. 23 stycznia 1940 r. na specjalnym zjeździe NSDAP w Norymberdze ogłosił oficjalne porzucenie dogmatu o Lebensraum i Herren Volk. Głośno sprzeciwili się temu Himmler i Rosenberg. Uważali oni, że jest to zdrada ideałów narodowego socjalizmu. Popierali ich jednak głównie członkowie SS. Była to zbyt mała siła by zablokować pomysły Ribbentropa i Goebbelsa. Decyzja została podjęta. Wszelki ustawy godzące w nie-Niemców zostały zniesione, z wyjątkiem tych dotyczących Żydów i Cyganów.

Hitler przedstawiający nowe założenia nazistowskiej ideologii podczas zjazdu NSDAP​

Porzucenie idei Lebensraum na rzecz Mitteleuropy pozwoliło na zwiększenie możliwości geopolitycznych Rzeszy. Niemieckie firmy takie jak I.G. Farben, Siemens czy Volkswagen przejęły kontrolę nad gospodarkami Węgier, Polski i Bułgarii. Gospodarki Włoch, Hiszpanii i Portugalii również były w dużym stopniu uzależnione od niemieckiej. Fuhrer zdecydował, że czas na kolejny krok - pełną integrację gospodarczą i polityczną. Sojusz wojskowy miał się przeistoczyć w konfederację. Plany Hitlera były dużo szersze. Integracja miała objąć nie tylko Europę, ale także Afrykę i Azję. Między członkami miały zostać zniesione bariery ekonomiczne. Gospodarki państw miały być centralnie sterowane, a ich struktura ujednolicona. Zagwarantowany miał być swobodny przepływ siły roboczej. Tworzono także plany wprowadzenia wspólnej waluty. Głównym celem Fuhrera była jednak integracja polityczno-militarna. Członkowie konfederacji mieli prowadzić wspólną politykę zagraniczną. Wojska miały posiadać jedno wspólne dowództwo. Równe znaczenie każdego członka było tylko przykrywką. Najważniejsze decyzje mieli podejmować Niemcy. Hegemonia III Rzeszy miała być teraz oficjalna.

Flaga Unii Trójkontynentalnej
​

14 lutego 1941 r. do Berlina przybyli najważniejsi politycy Państw Osi. Celem konferencji było podpisanie traktatu o utworzeniu Unii Trójkontynentalnej. Przedyskutowane miały zostać kwestie wspólnej waluty i ogólnego zarządzania tak rozległą konfederacją. Dokonany miał być także podział stref wpływów w Europie, Afryce i Azji. Po konferencji miało dojść do spotkania wojskowych, którzy mieli omówić współpracę armii członków Unii. Wprowadzenie wspólnej waluty było dużym problemem w czasie wojny. Większość państw nie mogła sobie pozwolić na taki wydatek. Wstępnie przyjęto projekt używania każdej waluty Unii u wszystkich członków. W celu usprawnienia zarządzania Fuhrer przedstawił wizję trzech hegemonów. Unię podzielono na cztery strefy: afrykańską, azjatycką, bliskowschodnią i europejską. Do strefy azjatyckiej miały należeć Persja, Indie, Syjam, a w przyszłości także Indonezja i Australia. Hegemonem w tej strefie byłyby Indie. Do strefy bliskowschodniej należałyby Irak, Syria, Jordania, Palestyna, Egipt i Libia, a w przyszłości także Arabia Saudyjska. Hegemonem miał być Irak. Strefa afrykańska obejmowałaby Etiopię, Reichskommissariat Mittelafrika, Africa Orientale Italiana, Portugues na África Ocidental oraz África del Norte Espanol. Ta strefa nie posiadała hegemona, jako że jedynym niepodległym państwem była Etiopia, a pozostałe tereny były koloniami państw europejskich. Hegemonem w Europie miały być oczywiście Niemcy. Podjęto także decyzję o utworzeniu Komitetu Wyzwolenia Indonezji z Achmedem Sukarno na czele. W przyszłości miał on objąć władzę w Indonezji wyzwolonej przez DIK. Kolejną kwestią była sprawa Państwa Francuskiego. Obecny na konferencji marszałek Philippe Petain otrzymał ultimatum. Do końca czerwca 1941 r. miał przekazać Unii kolonie w Afryce. Posiadłości francuskie miały zostać podzielone między Portugalię, Hiszpanię, Włochy, Niemcy i Etiopię. Portugalczycy otrzymaliby całą południowo-zachodnią Afrykę - w zamian mieli przekazać Rzeszy Angolę, Mozambik, Azory i Wyspy Zielonego Przylądka, a Indonezja miała otrzymać Timor Wschodni. Hiszpanie dostaliby Maroko i Algierię w zamian za Wyspy Kanaryjskie. Włosi mieli otrzymać Sudan, północne Kongo i Somalię. Etiopia miała dostać Somali Brytyjskie i Francuskie. Niemcy kontrolowaliby całą Afrykę południową, Suez, Madagaskar, wyspy na Atlantyku i Oceanie Indyjskim. Zdobycze terytorialne w Azji nie byłyby duże, ze względu na politykę Hitlera polegającą na wyzwalaniu poszczególnych państw z jarzma kolonializmu brytyjsko-francuskiego. Włosi mieli otrzymać jedynie Oman i Aden, natomiast Niemcy Jemen, Katar i Singapur. Birma, Cejlon i Andamany miały przypaść Indiom, a północna Malezja Syjamowi. Na Pacyfiku miała zostać utworzona Indonezja, a w Australii stworzony miał zostać marionetkowy rząd. Nowa Gwinea, Nowa Zelandia i pozostałe kolonie Aliantów miały być niemieckimi bazami obronnymi. Filipiny zostałyby zwrócone Hiszpanii.

​

Sygnatariusze Traktatu o utworzeniu Unii Trójkontynentalnej:

Fuhrer III Rzeszy Niemieckiej Adolf Hitler
Prezydent II Rzeczypospolitej Polskiej Ignacy Mościcki
Regent Królestwa Węgier adm. Miklós Horthy de Nagybánya
Król Rumunii Michał I Hohenzollern-Sigmaringen
Car Bułgarii Borys III Koburg
Król Czarnogóry Michał I Petrowić-Niegosz
Wódz Serbii Milutin Nedić
Przewodniczący Wielkiej Rady Faszystowskiej Włoch Palmiro Togliatti
Przywódca Państwa Francuskiego marsz. Philippe Petain
Caudillo Hiszpanii feldmarszałek Francisco Franco y Bahamonde
Premier Portugalii António de Oliveira Salazar
Cesarz Etiopii Hajle Syllasje
Prezydent Libii gen. Guglielmo Ciro Nasi
Król Egiptu Faruk I
Prezydent Palestyny Mohammad Amin al-Husajni
Król Jordanii Naif al-Haszemi
Prezydent Federacji Syrii i Libanu Muhammad Bey al-Abid
Król Iraku Ghazi I ibn Faisal
Szach Persji Reza Pahlawi
Cesarz Zjednoczonych Indii Bose I
Król Syjamu Rama VIII
Przewodniczący Komitetu Wyzwolenia Indonezji Achmed Sukarno

*Nazwy kolonii afrykańskich:
Komisariat Rzeszy Mittelafrika
Włoska Afryka Wschodnia
Portugalska Afryka Zachodnia
Hiszpańska Afryka Północna

 

Odcinek 21 - Zmiana priorytetów

Kwiecień - Czerwiec 1941

Drugi kwartał 1941 r. był ciężkim okresem dla DAK w środkowej Afryce. Co prawda udało się zająć siedzibę rządu Wolnych Francuzów, ale znów nie udało się pojmać Charlesa de Gaulla. Pułkownik motor, podobnie jak prawie dwa lata wcześniej w Paryżu, zdążył wycofać się, tym razem do największego miasta w Gabonie - Libreville. Feldmarszałek von Brauchitsch od razu uderzył na to miasto, jednak bez powodzenia. Wkroczenie gen. von Kuchlera do Impfondo umożliwiło atak na Libreville z trzech stron. Ciężkie walki o miasto toczyły się blisko dwa miesiące. 18 maja von Kuchler przełamał pozycje Francuzów i zajął miasto 27 maja. Siły francuskie wycofały się do Baty - ostatniego portu w środkowej Afryce kontrolowanego przez Aliantów. Feldmarszałek von Brauchitsch wobec szczupłości swoich sił w porównaniu z francuskimi rozkazał umocnienie się w Libreville i powstrzymywanie de Gaulla przed próbami odbicia miasta. Karol Wielki nie zamierzał dopuścić do kolejnej kapitulacji Francji.

de Gaulle zapędzony w kozi róg
​

O wiele lepiej wiodło się DAK w Afryce południowej. Z początkiem kwietnia gen. von Leeb uderzył na Namibię. Po rozbiciu niewielkich sił RPA zajął największy port kolonii - Walvis Bay. Następnie kontynuował natarcie wzdłuż wybrzeża, pokonując Aliantów pod Luderitz (1 maja). W inwazji na południowo-zachodnią Afrykę wspierał go przybyły z Konga korpus gen. von Kluge, który skierował atak na południową Rodezję. Gen. von Leeb nieniepokojony przez wojska alianckie zbliżał się do Kapsztadu - najważniejszego portu Aliantów w południowej Afryce. Garnizon miasta poddał się 20 maja. W tym czasie von Kluge rozbił pod Windhoek siły RPA pod Windhoek, które zagrażały lewej flance von Leeba. 15 maja feldmarszałek von Witzleben uderzył na Pretorię. Jednoczesny atak von Klugego na Mafeking miał przynieść odcięcie dużych sił brytyjskich w południowej Rodezji. Stolica RPA padła 19 maja. Tymczasem von Leeb nadal nacierał wzdłuż wybrzeża. 29 maja zdobył Durban - ostatni port aliancki w Afryce południowej. Siły brytyjskie zostały odcięte w Rodezji i w południowym Mozambiku. Lourenco Marques poddało się 3 czerwca. Wojska RPA skapitulowały dzień później. Pod koniec czerwca DAK przystąpił do rozbicia jednostek alianckich w Rodezji.

Koniec wojsk alianckich w Afryce południowej
​

Dalsze sukcesy jak zwykle odnosiły U-Booty. Admirał Doenitz zastanawiał się ile jeszcze niszczycieli mają Brytyjczycy - liczba zatopionych alianckich okrętów znacznie przekroczyła już liczebność Kriegsmarine. Oto wykaz bitew stoczonych przez U-Booty:

2 kwietnia 1941 r. starcie z flotą brytyjską w sile trzech lekkich krążowników i niszczyciela, HMS Trusty (DD) zatopiony przez U-5 (Doenitz)
7 kwietnia 1941 r. starcie z flotą brytyjską w sile jednego lotniskowca, siedmiu pancerników, trzech krążowników liniowych, lekkiego lotniskowca, dwóch ciężkich krążowników, pięciu lekkich krążowników i dziesięciu niszczycieli, von Nordeck zarządził odwrót, brak strat
9 kwietnia 1941 r. starcie z czterema brytyjskimi niszczycielami, brak strat (Fricke)
26 kwietnia 1941 r. starcie z flotą amerykańską w sile ciężkiego krążownika, trzech niszczycieli i łodzi podwodnej, USS Houston (CA) zatopiony przez U-32 (Fricke)
2 maj 1941 r. starcie z sześcioma brytyjskimi niszczycielami, brak strat (Doenitz)
19 maj 1941 r. starcie z flotą brytyjską w sile lekkiego lotniskowca, ośmiu ciężkich krążowników, pięciu lekkich krążowników i pięciu niszczycieli, von Nordeck zarządził odwrót, brak strat
21 maj 1941 r. starcie z dwoma brytyjskimi niszczycielami, HMS Grafton zatopiony przez U-3, HMS Valkyrie zatopiony przez U-4 (Doenitz)
23 maj 1941 r. starcie z dwoma brytyjskimi niszczycielami, brak strat (Fricke)
5 czerwca 1941 r. starcie z czterema brytyjskimi niszczycielami, brak strat (Fricke)
12 czerwca 1941 r. starcie z dwoma brytyjskimi niszczycielami, HMS Stronghold zatopiony przez U-2, HMS Serene zatopiony przez U-1 (Doenitz)

Mijają miesiące, a Doenitz wciąż zwycięża
​

Drugi kwartał 1941 r. był pasmem porażek Japończyków. 18 kwietnia skapitulowała armia Mengjiang. Chińczycy parli dalej na północ, w kierunku Mandżukuo. Zwycięstwo Kuomintangu wydaje się być pewne, co jest kolejnym dowodem geniuszu Fuhrera - popierając Chiny Hitler postawił na właściwego konia.

Chińscy żołnierze w drodze do Mandżurii
​

16 maja 1941 r. skapitulowała Brazylia. Resztki jej floty (pancernik, siedem niszczycieli i cztery transportowce) przebazowały się do portu w Bananie, a stamtąd wyruszyły w długą podróż do Kopenhagi.

18 maja 1941 r. do Szkocji wyruszył Rudolf Hess. Na pokładzie Messerschmitt Bf 110 miał dotrzeć do Wielkiej Brytanii by spróbować wynegocjować pokój między Aliantami a Unią Trójkontynentalną. Tajne przygotowania trwały już kilka miesięcy. Fuhrer zdawał sobie sprawę, że musi wysłać ważną osobistość by Alianci przyjęli jego propozycję poważnie. Głównym kandydatem był Hermann Goering, jednak na jego stanowisko trudno byłoby znaleźć zastępcę. W tej sytuacji misję przyjął Rudolf Hess, szef kancelarii Rzeszy i osobisty sekretarz Fuhrera. Po przybyciu do Szkocji Hess został aresztowany i osadzony w Tower of London. Churchill wyśmiał jego propozycje, a do Berlina wysłał oficjalne pismo, według którego Alianci będą walczyć do bezwarunkowej kapitulacji Unii. Wydarzenia te wzbudziły wściekłość Fuhrera, wściekłość, która zmieniła całkowicie plany wojenne Rzeszy...

Rudolf Hess
​

Pod koniec maja Fuhrer spotkał się z Beckiem, von Hammerstein-Equordem, Goeringiem i Raederem by omówić możliwość przeprowadzenia desantu na Wielką Brytanię. Według Hitlera teraz był najlepszy czas na inwazję. Plan Raedera nie mógł być zrealizowany, gdy za plecami Rzeszy stała Wielka Brytania wspierana przez USA. Zajęcie Wysp zmusiłoby Amerykanów do wycofania się za Atlantyk. Fuhrer uważał, że nie da się bardziej osłabić WB. U-Booty nie odcięły Wysp od pomocy z zewnątrz, Luftwaffe nie zniszczyła brytyjskiego przemysłu. Tymczasem za oceanem Stany Zjednoczone stawały się coraz silniejsze. Rozstrzygnięcie musiało nastąpić jeszcze w tym roku. Goering zwrócił uwagę, że działania Luftwaffe i Kriegsmarine są mocno ograniczane przez US Air Force i US Navy. Pomimo tego Brytyjczycy i tak musieli przeznaczyć większość przemysłu zbrojeniowego na rozbudowę obrony przeciwlotniczej i zapewnienie ochrony dla konwojów. Reichsmarschall postulował zwiększenie produkcji samolotów, co pozwoliłoby Luftwaffe osiągnąć dominację nad Wyspami. Jednak rozbudowa lotnictwa potrwałaby rok, może dłużej. III Rzesza tego czasu nie miała. Możliwość inwazji na Europę z jednej strony przez Aliantów, z drugiej strony przez ZSRR wykluczała jakiekolwiek zwlekanie. Beck uważał, że decydujące będą lipiec i sierpień. Jeśli w tym czasie Stalin nie zdecyduje się na atak istnieje bardzo małe prawdopodobieństwo inwazji jeszcze w 1941 r. Gdyby Wyspy Brytyjskie zostałyby zajęte przed zimą Wehrmacht mógłby nawet pokusić się o atak na ZSRR wiosną 1942 r. Raeder sprzeciwił się temu pomysłowi. Według niego najpierw należałoby zabezpieczyć zdobycze Unii w Afryce i uderzyć na Indonezję i Australię. Dzięki temu jego koncepcja zapewnienia Rzeszy ochrony przed atakiem USA zostałaby zrealizowana. Najważniejszym problemem były możliwości Kriegsmarine w starciu z Royal Navy, co niechybnie nastąpiłoby w przypadku desantu na Wyspy. Raeder uważał, że użycie całej floty da Wehrmachtowi czas na przeprowadzenie desantu. Oczywiście zakładano, że grozi to wyłączeniem z działań na morzu na długie miesiące nie tylko Kriegsmarine, ale też U-Booty. Jednak była to cena jaką warto było zapłacić. Kolejną kwestią był Wehrmacht. Najlepsze niemieckie jednostki stacjonowały w Afryce i Azji. von Hammerstein-Equord zapewnił, że Indie i Syjam są bezpieczne, a do odparcia ewentualnych desantów alianckich wystarczą trzy dywizje rozmieszczone w strategicznie ważnych punktach: Bombaju, Rangunie i Singapurze. Pozostałe siły DIK miały zostać dyslokowane do Trypolisu, a stamtąd przetransportowane do Europy. Fuhrer wydał dyrektywy dotyczące przygotowań do inwazji na Wyspy Brytyjskie. Inwazja miała nosić kryptonim Unternehmen Seeloewe (Operacja Lew Morski). Datę ataku wyznaczono na 1 września 1941 r.

 

Odcinek 22 - Unternehmen Seeloewe

Lipiec - Październik 1941

Druga połowa 1941 r. okazała się najgorszym okresem w dotychczasowej historii Japonii. Z początkiem lipca potężna armia Kuomintangu przedarła się przez pozycje obronne w południowej Mandżurii. Armia Kwantuńska została niemal doszczętnie zniszczona, a niedobitki przedzierały się w kierunku Korei. 17 lipca Chińczycy zdobyli Harbin - ostatnie ważne miasto Mandżurii. Tego samego dnia skapitulowała resztki armii Mandżukuo. Już wcześniej większość żołnierzy tej japońskiej marionetki dezerterowała i przechodziła na stronę Kuomintangu. Wzmocnieni Chińczycy uderzyli na Koreę i 20 sierpnia wkroczyli do Phenianu. W tym czasie Japończycy pośpiesznie ewakuowali wojska przez port w Seulu. Podbój Korei zakończył się na początku września. Chińczycy zainstalowali w Seulu marionetkowy rząd. W tej sytuacji Japończycy nie mieli wyjścia. Musieli negocjować pokój z Chinami. Do Nankinu osobiście poleciał cesarz Hirohito. Czang Kaj-Szek zażądał oddania Chinom Mandżurii i Formozy oraz uznania rządu koreańskiego. Hirohito widząc ogromną porażkę Japonii zgodził się na te żądania. Sporną kwestią były natomiast Indochiny. Czang naciskał na nadanie im niepodległości. Ostatecznie Indochiny pozostały w rękach Japonii w zamian za nadanie miejscowej ludności bardzo dużej autonomii. Podpisanie traktatu pokojowego nastąpiło 12 września 1941 r.

Hirohito podpisujący traktat pokojowy i nowa sytuacja w Azji
​

Wojna z Chinami okazała się katastrofą dla Japonii. Śmierć 1.5 mln żołnierzy i embargo ze strony Aliantów, Unii Trójkontynentalnej i ZSRR spowodowały zapaść gospodarki. Jedyną siłą Japonii pozostały marynarka i lotnictwo. Armia lądowa liczyła niewiele ponad 50 tys. żołnierzy. Zakończenie wojny nie spotkało się z przychylnością wśród fanatycznego dowództwa wojskowego. Podpisanie pokoju z Chinami uznali za zdradę. Do przebywającego w Nankinie Hirohito dotarły wieści o zamachu stanu w Tokio. 15 września władzę przejął gen. Tojo Hideki. Hirohito został oficjalnie detronizowany. Nowym cesarzem został obwołany ośmioletni syn Hirohito - Akihito, natomiast była cesarzowa Michiko została zamknięta w areszcie domowym. Jakby na przekór trudnej sytuacji Japonii dzień po przejęciu władzy Hideki wydał rozkaz realizacji planu ataku na Pearl Harbour, opracowanego przez adm. Isoroku Yamamoto zaledwie kilka tygodni wcześniej. Sądził, że wojna z Aliantami ponownie zbliży Japonię z III Rzeszą, zwłaszcza że zakończyła się wojna japońsko-chińska. Liczył na większe zaangażowanie sił Unii na Pacyfiku. Były to jednak tylko przypuszczenia. Uwaga Niemiec była skupiona na kampanii brytyjskiej i walkach w zachodniej Afryce. Hideki nie wziął tego pod uwagę. 18 września 1941 r. o godz. 7:40 Japończycy rozpoczęli atak na PH. Amerykanie, zaskoczeni niespodziewanym uderzeniem, stracili pięć pancerników i dwa niszczyciele. Trzy pancerniki, trzy krążowniki i niszczyciel zostały poważnie uszkodzone. Straty Japończyków były bardzo małe. Dzień później prezydent USA Franklin Delano Roosevelt wygłosił orędzie na Narodu Amerykańskiego o treści następującej:

Kongres oczywiście zgodził się z prezydentem i wypowiedział wojnę Japonii. Do wojny przyłączyli się także wszyscy Alianci. Chiny wykorzystując zaangażowanie Japonii na Pacyfiku, co wykluczało ewentualne ataki odwetowe, uderzyły na Tybet.

Pearl Harbour w płomieniach
​

10 lipca 1941 r. gen. von Leeb i gen. von Kluge zajęli ostatnią prowincję w południowej Afryce kontrolowaną przez Aliantów - Gaberones. Następnie ich korpusy zostały dyslokowane do Casablanki. Miały wesprzeć uderzenie feldmarszałka Franco na zachodnie wybrzeże Afryki okupowane przez Amerykanów. Korpus feldmarszałka von Witzlebena i dywizja sztabowa feldmarszałka von Rundstedta pozostały w południowej Afryce by bronić ją przed ewentualnym atakiem Aliantów. Hiszpanie szybko odbili Ifni (15 lipca) i El-Aaiun (27 lipca). Ich dalsze natarcie zostało zatrzymane pod Villa Cisneros (7 sierpnia). Franco musiał poczekać na posiłki niemieckie, które dotarły na front pod koniec sierpnia. Gen. von Leebowi udało się zająć Villa Cisneros dopiero 26 września. Atak na Port Etienne nie powiódł się pomimo początkowych sukcesów. Duże posiłki sprowadzone przez Amerykanów okazały się na tyle silne by uderzyć na Dakar. Ofensywa Amerykanów została zatrzymana w okolicach Tambacoundy pod koniec października.

Tym razem Aliantom udało się wygrać
​

Przejęcie kontroli nad koloniami francuskimi otworzyło nowy front w Afryce. Próby wyrwania się z okrążenia czynione przez gen. de Gaulla zakończyły się częściowym sukcesem. Chwilowo otworzenie połączenia lądowego między Batą i Nigerią pozwoliło na ewakuację większości wojsk Wolnych Francuzów. Ofensywa wojsk włoskich w północnym Kamerunie rozpoczęła się od zwycięstwa w bitwie pod Doualą 29 lipca, co zamknęło reszcie alianckich sił drogę odwrotu. Feldmarszałek von Brauchitsch rozbił pozostałe w Bacie wojska francuskie. Tym razem również nie udało się schwytać gen. de Gaulla, który ewakuował się do Nigerii. 18 sierpnia Włosi wkroczyli do Gashaki. Jednocześnie rozpoczęła się ofensywa z terytorium portugalskiej Gwinei w kierunku Liberii i Togo. 22 sierpnia połączone siły portugalsko-włoskie pokonały Brytyjczyków pod Bouake, a 3 września zajęły Kankan, zbliżając się do granic Liberii. 13 września padł Freetown - najważniejszy brytyjski port w zachodniej Afryce. Dalszy marsz w kierunku Togo przebiegał bez zakłóceń. 15 października skapitulowała armia Liberii, co pozwoliło na przeprowadzenie ofensywy w kierunku Bissao i Bathurst. Głównymi celami wojsk włoskich w Nigerii było zajęcie Onitshy i Sokoto, dzięki czemu wojska alianckie zostałyby rozdzielone. Realizacja tego planu zakończyła się 14 października. Przejście wojsk francuskich na stronę Unii ułatwiło pokonanie Aliantów w północnej Nigerii.

Afryka zachodnia pod koniec października
​

1 lipca rozpoczęto wdrażanie programu przygotowań do inwazji na Wielką Brytanię. Zgodnie z planem stworzonym przez niemieckich sztabowców Luftwaffe i Kriegsmarine miały operować na Atlantyku do końca czerwca. Lipiec i sierpień zamierzano wykorzystać do ewentualnych napraw i modernizacji. Adm. Doenitz, który miał za zadanie osłaniać wycofywanie się U-Bootów do portów, stoczył na początku lipca dwie bitwy:

1 lipca 1941 r. starcie z flotą brytyjską w sile dwóch niszczycieli, HMSAS Ladysmith zatopiony przez U-2, HMSAS Paarl zatopiony przez U-1
2 lipca 1941 r. starcie z flotą brytyjską w sile lekkiego krążownika i dwóch niszczycieli, Hr.Ms Van Galen (DD) zatopiony przez U-9, Hr.Ms Sumatra (CL) uszkodzony podczas bitwy, zatonął w czasie odwrotu

Unternehmen Seeloewe zakładał użycie całej Kriegsmarine. Ochronę powietrzną miało zapewnić Luftwaffe w sile 20 dywizjonów. Desant miał zostać przeprowadzony w rejonie Dover. Po zdobyciu przyczółka wojska inwazyjne miały uderzyć na Norwich i Portsmouth by rozpocząć okrążanie Londynu. Następnie miały zostać zdobyte Birmingham i Bristol by zamknąć kocioł wokół stolicy. W razie silnej obrony tego pierwszego miasta atak miał zostać skierowany na Sheffield, Liverpool i Cardiff. Po zajęciu Londynu większość sił miała pozostać w Anglii, natomiast reszta miała uderzyć na Edynburg i Glasgow. Inwazję miało zakończyć zdobycie głównej bazy Royal Navy - Scape Flow. Kriegsmarine początkowo miała blokować ujście Tamizy, a po zajęciu Londynu skierować się na północ by zablokować port w Scape Flow. Do desantu przeznaczono 18 dywizji pancernych i jedną sztabową. Dowództwo nad nimi objął feldmarszałek List.

​

Inwazja rozpoczęła się zgodnie z planem 1 września 1941 r. o godz. 6:00. Niemieckie czołgi dotarły na brzeg przy niewielkich stratach własnych. W ciągu dnia udało się wedrzeć na kilka kilometrów w głąb lądu, jednak nie osiągnięto pierwszego celu - zajęcia Dover, co nastąpiło dopiero 3 września. Umocnienie przyczółka i przygotowanie wojsk do ataku zajęło trzy dni. 6 września przystąpiono do realizacji pierwszej fazy planu. Generałowie Model, von Kleist i Hausser uderzyli na Norwich, Guderian i Hoth na Portsmouth, a von Manstein na Bristol. Opór Brytyjczyków był niewielki, ale spodziewano się silnej obrony stolicy. 9 września został zamknięty kocioł wokół Londynu. Broniły go dwie dywizje garnizonowe, dywizja piechoty i dywizja zmotoryzowana. Szturm rozpoczął się 11 września. Brytyjczycy zamierzali bronić Londynu za wszelką cenę. Obrońcy nie poddawali się pomimo potężnych ataków lotnictwa wroga i dużych strat, które im zadawało. Jednak czterokrotna przewaga Niemców zrobiła swoje. Londyn bronił się do 18 września. Straty niemieckie były niewiele mniejsze niż brytyjskie - szczególnie mocno ucierpiał korpus gen. Guderiana podczas przeprawy przez Tamizę. Utrata stolicy osłabiła morale Brytyjczyków. 12 września rozbite zostały amerykańskie siły ekspedycyjne w Plymouth. Po zdobyciu Londynu feldmarszałek List musiał wstrzymać na kilka dni dalszą ofensywę. Duże straty zadane korpusom pancernym uniemożliwiały natychmiastowe uderzenie na rozbitych psychicznie Brytyjczyków. Dopiero 22 września gen. von Kleist uderzył na Sheffield, a gen. Hoth na Liverpool. W Cardiff rozbito siły argentyńskie. Dalszy marsz w kierunku Szkocji przebiegał bez zakłóceń. 26 września zdobyto Glasgow, 1 października Aberdeen, a 3 października Scape Flow.

Rozpoczęcie inwazji


Bitwa o Londyn
​

W czasie inwazji bardzo dobrze sprawowała się Kriegsmarine. Royal Navy i US Navy nie zdołały powstrzymać desantu. Oto wykaz bitew morskich stoczonych podczas Unternehmen Seeloewe:

7 września 1941 r. starcie z flotą w sile lotniskowca, siedmiu pancerników, trzech krążowników liniowych, lekkiego lotniskowca, dwóch ciężkich krążowników, pięciu lekkich krążowników i dziesięciu niszczycieli, brak strat
16 września 1941 r. starcie z flotą w sile czterech niszczycieli, HMS Firedrake zatopiony przez KMS Bismarck, HMS Wakeful zatopiony przez KMS Schlesien
17 września 1941 r. starcie z flotą w sile dwóch niszczycieli, HMS Comet zatopiony przez BACH Blanco Encalada, HMS Violette zatopiony przez 3. Unterseebootflottille
18 września 1941 r. starcie z flotą w sile dwóch niszczycieli, HMS Crusader i HMS Fearless zatopione przez KMS Bismarck
19 września 1941 r. starcie z flotą w sile dwóch niszczycieli, HMS Turbulent zatopiony przez KMS Berlin, HMS Vanoc zatopiony przez KMS Deutschland
27 września 1941 r. starcie z flotą w sile sześciu pancerników, trzech krążowników liniowych, lekkiego lotniskowca, dwóch ciężkich krążowników, pięciu lekkich krążowników i ośmiu niszczycieli, brak strat
28 września 1941 r. starcie z flotą w sile dwóch niszczycieli, HMS Worcester zatopiony przez U-14, HMS Westcott zatopiony przez U-4
29 września 1941 r. starcie z flotą w sile czterech niszczycieli, HMS Sabre zatopiony przez BACH Orella
29 września 1941 r. starcie z flotą w sile szesnastu okrętów podwodnych, brak strat
29 września 1941 r. starcie z flotą w sile dwóch niszczycieli, HMS Vimiera zatopiony przez KMS Bismarck, HMS Vortigern zatopiony przez U-3
29 września 1941 r. starcie z flotą w sile trzech niszczycieli, HMS Achates i HMS Griffin zatopione przez KMS Bismarck, HMS Wren zatopiony przez ARA Rivadavia

Bitwa z 7 września
​

3 października rozpoczęła się największa bitwa morska w historii. Naprzeciw siebie stanęły:
Royal Navy w sile:
2 lotniskowce
12 pancerników
3 krążowniki liniowe
lekki lotniskowiec
15 ciężkich krążowników
17 lekkich krążowników
36 niszczycieli
18 okrętów podwodnych
Dowództwo: adm. Cunningham

Kriegsmarine w sile:
4 pancerniki
2 krążowniki liniowe
6 ciężkich krążowników
13 lekkich krążowników
28 niszczycieli
49 okrętów podwodnych
Dowództwo: adm. Raeder

Bitwa zakończyła się 25 października z następującym skutkiem:

PS Kwestia okupacji Wysp i przejścia Francuzów na stronę Unii w następnym odcinku (specjalnym).
​