Zwycięstwo lub Valhalla

Zwycięstwo lub Valhalla

Odcinek 1
Nowa nadzieja
16-22 grudzień 1944 r.
​

Według Josepha Goebbelsa Niemcy nie mieli wyboru. Czekała ich walka do końca albo unicestwienie. Przedsmakiem piekła, jakie czekało na Rzeszę, były terrorystyczne naloty alianckiego lotnictwa brutalne barbarzyństwo, jakim były masakry ludności Prus Wschodnich dokonane przez Armię Czerwoną. Jednak Niemcy coraz obojętniej podchodzili do kwestii przyszłości państwa. Pięć długich lat wojny wyczerpało naród do tego stopnia, że nawet energiczne działania Goebbelsa, mające na celu ponowne rozbudzenie wśród Niemców entuzjazmu wojennego, nie przyniosły żadnego skutku.

Uwagę Führera bardziej zajmowała szansa, jaką dostrzegł po fiasku operacji Market-Garden. Tarcia między Aliantami, problemy logistyczne, a w końcu chwilowy impas na froncie wschodnim był uśmiechem Fortuny dla Niemców. Hitler nie miał w zwyczaju przepuszczać takich okazji - zawsze łapał rąbek szaty przelatującej obok niego bogini.

Cele planowanej operacji były niejasne - a raczej uzależnione od skali sukcesu, jaki osiągnęłyby niemieckie wojska. Przede wszystkim Hitler chciał zyskać na czasie - liczył na nowe bronie, które miały zostać użyte na znacznie większą niż dotychczas skalę: rakiety V2, nowe samoloty odrzutowe He 162 Volksjäger, a także większą liczbę Me 262 Schwalbe. W lutym do służby miały wejść U-Booty typu XXI, dzięki czemu Rzesza mogła ponownie zagrozić alianckim liniom zaopatrzeniowym.

Perspektywa pokonania, a przynajmniej solidnego obicia, alianckich wojsk w zachodniej Europie dawała nadzieje na rozwiązanie polityczne. Führer odrzucał wcześniej propozycje rozpoczęcia negocjacji, ale czym innym było zwracanie się z prośbą o pokój z pozycji zwycięzcy, a nie zwyciężonego. Co prawda Alianci podczas konferencji w Casablance zadeklarowali walkę aż do bezwarunkowej kapitulacji Niemiec, ale duże straty zadane Aliantom mogły sprawić, że zachodnie społeczeństwa wywrą naciski na swoje rządy i zmuszą je do zawarcia pokoju.

Plany ofensywy zaczęły powstawać już pod koniec sierpnia 1944 r., gdy stało się jasne, że Rzesza utraci całe terytorium Francji i będzie musiała odpierać wroga na linii Renu. Decyzją Hitlera atak miał być przeprowadzony z tego samego punktu wyjścia co cztery lata wcześniej. 'Podjąłem nieodwołalną decyzję - mówił. - Ofensywa wyruszy z Ardenów na Antwerpię, która jest jej celem'. Niemieckie wojska miały w uproszczeniu powtórzyć manewr z 1940 r. - sforsować Mozę, oskrzydlić Liege i, zajmując po drodze Brukselę, zdobyć Antwerpię - kluczową dla Aliantów bazę przeładunkowo-zaopatrzeniową.

Feldmarszałkowie Model i Rundstedt zaproponowali inne rozwiązanie, mniej ambitną operację Kleine Lösung. Miał być to atak kleszczowy na występ akwizgrański, co pozwoliłoby wypchnąć Amerykanów za Mozę i zająć Liege. Jednak takie zagranie zupełnie nie pasowało do natury pokerzysty, jaka cechowała Hitlera. Nie chciał zgodzić się na operację, która nie będzie miała wpływu na losy wojny. Jednak naciskany przez generałów Manteuffela i Dietricha wprowadził zmiany do planu ataku.

W pierwszej fazie operacji niemieckie wojska miały skupić się na zlikwidowaniu dwóch słabo bronionych wybrzuszeń w rejonie Eindhoven i Akwizgranu. Dzięki temu Niemcy zdobyliby pozycje do wzięcia w kleszcze Antwerpii. Spodziewano się, że zakłóci to dostawy do alianckich jednostek, co ułatwi uderzenie na Liege. Po zdobyciu obu baz zaopatrzeniowych Heeresgruppe H generała Studenta miała z marszu zająć Brukselę i Ghent. W tym czasie HG B feldmarszałka Modela kontynuowałaby natarcie na Ardeny. By uchronić lewą flankę wojsk Modela przed atakiem Aliantów z rejonu Strasbourga HG G generała Balcka i HG Oberrhein Reichsführera SS Heinricha Himmlera miała wyruszyć ofensywa na Alzację.

Przygotowania do ofensywy były niezwykle staranne. Na terenie Rzeszy rozkazy przekazywano głównie drogą telefoniczną, co uniezależniło wojsko od rozszyfrowanej przez Aliantów Enigmy. Pogarszająca się pogoda praktycznie uniemożliwiła loty rozpoznawcze. Co więcej z oczywistych przyczyn Alianci nie mogli już liczyć na informacje od francuskiego ruchu oporu. Dzięki temu Niemcom udało się utrzymać przygotowania w tajemnicy. Wehrmacht i Waffen-SS dosłownie spowiła jesienna mgła, Herbstnebel, jak nazywano operację w sztabie Modela. Sam Hitler preferował jednak nazwę Wacht am Rhein (Straż nad Renem) by wprowadzić w błąd aliancki wywiad.

Co raz gorsza pogoda miała uziemić alianckie lotnictwo, a w razie jej poprawy do walki miały zostać rzucone resztki Luftwaffe. Oprócz tego niemieckie lotnictwo miało jeszcze jedno zadanie - zrzucenie komandosów na tyły wroga w celu wywołania zamieszania.

Ofensywa rozpoczęła się 16 grudnia 1944 r. Tuż przed południem obrona Aliantów w rejonie Eindhoven i Akwizgranu została przełamana. Już następnego dnia rankiem do Eindhoven dotarły czołówki 16. Panzergrenadier-Division, Akwizgran został zdobyty dzień później przez 9. Panzer-Division. Niespodziewana poprawa pogody, sprzeczna z prognozami radiostacji na Spitsbergenie, sprawiła, że Luftwaffe musiała ruszyć do walki wcześniej niż planowano. Problemy logistyczne i awarie wielu samolotów zmusiły Niemców do pozostawienia wielu samolotów na ziemi. Z alianckimi samolotami zmierzyło się mniej niż 80% maszyn 3. Luftflotte generała Bormanna. Początkowo w miarę wyrównane starcie szybko przerodziło się w polowanie na niemieckie Fw-190A i Me Bf-109G.

Naprzód, naprzód!


Jest ich po prostu zbyt wiele..

​

Tuż po rozpoczęciu niemieckiej ofensywy wojska brytyjskie marszałka Montgomery'ego rozpoczęły szturm na broniące się w Dunkierce wojska generała Klugego. Obawy Aliantów o próbę odblokowania Dunkierki okazały się bezpodstawne - LXXXVIII. Armeekorps generała Schwalbego był w tym czasie zajęty wspieraniem ataku na Eindhoven. Garnizon Dunkierki bronił się przez prawie dwie doby, ale żołnierze nie mieli złudzeń - bez pomocy z zewnątrz nie byli w stanie utrzymać swoich pozycji. Wieczorem 18 grudnia do portu wkroczyły jednostki brytyjskie, biorąc do niewoli resztki niemieckich dywizji.

Cud Dunkierki drugi raz się nie powtórzył...

​

Poprawa pogody pozwoliła Aliantom na rozpoczęcie powietrznej ofensywy w południowej Westfalii i Badenii-Wirtembergii. Choć tym razem Luftwaffe rzuciło do walki jedne z ostatnich myśliwców rakietowych Me 163 Komet i odrzutowych Me 262 Schwalbe to wynik był ten sam - RAF i USAAF znów urządziły sobie polowanie.

Nawet to nie wystarcza...

​

Między 16 i 19 grudnia Montgomery wyprowadził również kilka ataków na prawą flankę wojsk generała Schwalbego, które wspierały natarcie na Eindhoven. Pomimo zaangażowania korpusu w dwóch bitwach jednocześnie, Monty'emu nie udało się przełamać niemieckiej obrony. Upadek Eindhoven pozwolił Schwalbemu na rzucenie większej liczby żołnierzy przeciwko Brytyjczykom - rozwinął nawet atak na Ghent. Jednak uderzenie 2. Armii generała Dempseya zmusiło Schwalbego do wycofania się do Amsterdamu. Oficerowie LXXXVIII. Armeekorps niezbyt pochlebnie wyrażali się o taktyce brytyjskich jednostek:

Kolejne próby Monty'ego...


Miłe złego początki...
​

Druga faza operacji operacji rozpoczęła się zgodnie z planem. Niemieckie jednostki zdobyły przewagę w newralgicznych punktach i bez problemu mogły kontynuować ofensywę. Po południu 19 grudnia 6. SS-Panzerarmee generała Dietricha, wspierana przez II. SS-Panzerkorps generała Bittricha i 5. Panzerarmee generała Manteuffela, uderzyły na Liege i w ciągu dwóch dni wyparły stamtąd wojska amerykańskie. Jednostki HG B Modela zaatakowały Antwerpię bronioną przez 2. Armię gen. Dempseya, wspieraną przez dywizje 21. Grupy Armii Montgomery'ego. W tym samym czasie Himmler wyprowadził udaną ofensywę na Strasbourg. Chyba tylko siłą rozpędu późnym wieczorem 22 grudnia do Brukseli wkroczyły czołówki wojsk Modela.

Niemcy jeszcze nie zapomnieli Blitzkriegu
​

W ciągu niespełna tygodnia niemieckie jednostki wykonały podstawowe założenia Straży nad Renem. Zdobyto Liege i Antwerpię, przejęto także większość alianckich zapasów, co znacznie poprawiło aprowizację Wehrmachtu i Waffen-SS. Odbito także Brukselę, a na południu rokowania ofensywy Himmlera były bardzo dobre. We Włoszech nadal trwał impas, co pozwoliło niemieckim sztabowcom na spokojne planowanie. Jednak Alianci nie zostali jeszcze rozbici, a na wschodzie radzieckie zagrożenie rosło z każdą godziną...

Fronty: zachodni i włoski w dniu 22 grudnia 1944 r.
​

--------------------------------------------
Technikalia:
Poziom trudności: normal/normal
Wersja gry: Arma 1.3B2
Mody:
- 1945. Kampf fur das Vaterland.
- SKIFF
- Flagpack i Counterpack Zoora
- Kilka własnych drobnych poprawek

 

Zwycięstwo lub Valhalla

Odcinek 2
Złamany rozkaz
16-22 grudzień 1944 r.
​

Sytuacja na froncie wschodnim pod koniec 1944 r. nie przedstawiała się najlepiej. Przewaga wojsk sowieckich była ogromna. Zakaz wycofywania się wydany przez Hitlera znacznie utrudniał zaplanowanie obrony na linii Wisły. Jednak naczelny dowódca OKH, generał Guderian, jeden z niewielu dowódców, którzy mieli odwagę sprzeciwić się Führerowi, dobrze wiedział, że w obecnym układzie Wehrmacht nie ma większych szans na utrzymanie frontu. Wykorzystując skupienie uwagi Hitlera na froncie zachodnim i impas na froncie zachodnim podjął działania, dzięki którym Wehrmacht miał obronić się na linii Wisły i utrzymać jedne z ostatnich pól naftowych na Węgrzech.

W pierwszej kolejności Guderian poleciał samolotem do Kurlandii by spotkać się z dowódcą Heeresgruppe Nord, generałem Ferdinandem Schörnerem. W kotle kurlandzkim uwięzionych było ponad trzydzieści dywizji, które mogły znacząco wzmocnić inne odcinki frontu. Guderian planował połączyć uderzenie 3. Panzerarmee gen. Rausa i 4. Armee gen. Hossbacha na Kłajpedę z analogicznym atakiem wojsk Schörnera. W razie powodzenia operacji 3. Panzerarmee miała utrzymać utworzony korytarz i umożliwić wycofanie się HG Nord do Prus Wschodnich. W ciągu dwóch dni na front miały zostać rzucone także rezerwy HG Mitte generała Reinhardta. Schörner początkowo był przeciwny propozycjom Guderiana - wszak rozkaz Hitlera zabronił HG Nord jakichkolwiek prób przebicia się na południe. Z drugiej strony musiał być świadom sytuacji na froncie - nawet pomimo ogromnej lojalności wobec Führera. Oprócz tego nie mógł ot tak zignorować rozkazu swojego bezpośredniego zwierzchnika - Guderian jako szef OKH odpowiadał także za front wschodni.

16 grudnia 1944 r. rozpoczęła się operacja Schneesturm (Burza śnieżna). Szpicami dwóch natarć były 11. SS-Freiwilligen-Panzergrenadier-Division Nordland Obersturmbannführera von Bock und Polacha na północy i Fallschirm-Panzer-Division 1. Hermann Göring gen. von Neckera na południu. Po początkowym zaskoczeniu wojska dwóch Frontów Bałtyckich: 1. generała Bagramiana i 2. generała Jeriomienki, szybko otrząsnęły się - atak niemiecki załamał się już następnego dnia. Kolejną próbę ofensywy podjęto 19 grudnia. Tym razem w ataku wzięły udział także 7. Panzer-Division, 20. Panzer-Division i 18. Panzergrenadier-Division. Niemieckie uderzenie załamało się jeszcze szybciej niż dwa dni wcześniej - posiłki przysłane z 3. Frontu Białoruskiego generała Czerniachowskiego zrobiły swoje.

Pierwsza z prób Schörnera
​

Wieści o walkach w Kurlandii doprowadziły do kolejnego wybuchu wściekłości Führera. W pewnym momencie zapowiedział nawet dymisję Guderiana i oddanie go pod sąd wojenny. Szefa OKH poparł jednak Schörner i pozostali dowódcy frontu wschodniego. Hitler został wręcz zakrzyczany przez swoich generałów - w końcu musiał zgodzić się na ewakuację HG Nord. Z krzywym uśmiechem posłanym Guderianowi stwierdził lakonicznie: Dziś moi generałowie wygrali kolejną bitwę. Guderian po opuszczeniu siedziby Hitlera natychmiast udał się do Flensburga by spotkać się z Grossadmiralem Karlem Dönitzem. Chciał omówić plan ewakuacji HG Nord drogą morską. Ostatecznie stanęło na tym, że ewakuacja rozpocznie się w ostatnim tygodniu grudnia i skończy się najpóźniej w pierwszym tygodniu stycznia. Ograniczenia transportowe Kriegsmarine zmuszały Schörnera do wycofywania swoich wojsk w co najmniej sześciu rzutach - w ostatnim miały zostać ewakuowane najsilniejsze dywizje, które odpierałyby prawdopodobne ataki Sowietów. Kolejną omawianą kwestią były jednostki Armee Norwegen. Guderian chciał ewakuowania także ich, ale utrata Narviku w zimie oznaczałaby utratę szwedzkiej stali - a na to przemysł Rzeszy nie mógł sobie pozwolić. Ostatecznie zdecydowano, że cała armia wycofa się w rejon Narviku i tam będzie bronić się przed sowieckimi atakami, natomiast na wiosnę Kriegsmarine postara się przetransportować do Niemiec choćby część żołnierzy.

W czasie walk w Kurlandii Sowieci rozpoczęli ofensywę na Węgrzech. Pierwszym celem było rejon Miskolc broniony przez jednostki Heeresgruppe Süd generała Wöhlera, wspierane przez kilka dywizji węgierskich. Blisko sześciokrotna przewaga RKKA zmusiła Wöhlera do wycofania się - nie wysyłał nawet zapytań do kwatery Hitlera czy sztabu Guderiana. Jednocześnie Armia Czerwona uderzyła na ostatnie węgierskie pola naftowe w Györ. LVII. Panzerkorps gen. von Sponecka i 6. Armee gen. Balcka broniły się do 20 grudnia, ale kolejne ataki wojsk Rokossowskiego zmusiły te jednostki do wycofania się w kierunku Wiednia.

​

Węgierskie wojska nie mogą równać się niemieckim...


Nie możemy stracić tej ropy!


A jednak...
​

Utrata Miskolcu, a przede wszystkim Györ, stworzyła dwa ogromne problemy. Hitler ponownie szalał, gdy dowiedział się o utracie jednego z ostatnich źródeł ropy. Co więcej wojska gen. Demelhubera w Budapeszcie zostały wzięte w kleszcze. Demelhuber nie dał szansy Sowietom na okrążenie jego dywizji i szybko wycofał się w kierunku Bratysławy, co jeszcze bardziej podniosło ciśnienie Führerowi. Guderian, chcąc ocalić swoje stanowisko, naprędce stworzył plan odbicia Györ. 22 grudnia Demelhuber poprowadził Operację Wintersonnenwende (Przesilenie zimowe), która zakończyła się szybkim wypchnięciem wojsk Rokossowskiego z Györ. W międzyczasie jednostki marszałka Rybałki próbowały powstrzymać Demelhubera uderzając na Bratysławę, jednakże zostały odparte. Wcześniej, 17 grudnia, siły 1. Frontu Białoruskiego marszałka Żukowa wypchnął korpus gen. Bussego z Warszawy, ale dalsza ofensywa została powstrzymana przez jednostki Heeresgruppe A generała Harpego.

Prawdziwe zimowe przesilenie!


Wynośmy się stąd póki jeszcze możemy...
​

Kolejnym celem Sowietów i partyzanckiej armii Tity były okupowane przez Rzeszę terytorium Bośni i niemiecka marionetka - Niezależne Państwo Chorwackie. Równocześnie z atakiem na Györ ruszyła ofensywa na Bjelovar. Siły gen. Boeck-Boehrensa bronili się przez blisko dwa dni, ale atak dywizji pancernych gen. Krawczenki przesądził losy bitwy. Dowódca Heeresgruppe F, feldmarszałek von Weichs, zdecydował o ewakuacji całej grupy armii na teren Słowenii, co oczywiście wywołało kolejny napad furii Hitlera. 21 grudnia Krawczenko próbował kontynuować ofensywę na północ, ale tym razem został powstrzymany pod Mariborem przez wojska chorwackiego generała Bobana.

Zorganizowany odwrót HG F


Walki pod Mariborem i Bratysławą
​

Przez cały tydzień Luftwaffe z trudem odpierała ataki radzieckiego lotnictwa. Porażki niemieckich samolotów nad Jełgawą, Koszycami i Königsbergiem pomściła VI. Luftflotte gen. Homburga, operująca głównie nad Mazowszem i Lubelszczyzną. 18 grudnia nad Łodzią pojawiły się amerykańskie latające fortece - bombowce strategiczne Boeing B-17. I. Fliegerkorps gen. von Heinemanna nie zdołał powstrzymać Amerykanów przed zbombardowaniem polskiego miasta. Jaki był sens alianckiej wyprawy? Tego nie ustalono nawet po kilkudniowych obradach w sztabie Luftwaffe...

Auć...


VI. Luftflotte - ВВС 3:0


A tych co tu przywiało?


Fronty: norweski, wschodni i bałkański w dniu 22 grudnia 1944 r.
​

 

Zwycięstwo lub Valhalla

Odcinek 3
Stille Nacht, heilige Nacht...
23-31 grudzień 1944 r.
​

Ostatni tydzień 1944 roku na froncie zachodnim stał pod znakiem niemieckich zwycięstw i jednego alianckiego kontrataku, który mógł zagrozić istnieniu dwóch niemieckich grup armii. Walki o Strasbourg, broniony przez francuską 1. Armię generała de Lattre de Tassigny'ego, wspieraną przez jednostki amerykańskiej 7. Armii gen. Patcha, przeciągnęły się aż do 24 grudnia, kiedy kompletnie zniszczone miasto zajęły siły Heeresgruppe G generała Haussera. W tym samym czasie 5. Panzerarmee gen. von Manteuffela przełamywały już aliancką obronę w Bastogne, do 25 grudnia zupełnie wypychając amerykańskie jednostki z prowincji. Dzień później, 26 grudnia, czołgi von Manteuffela wsparły uderzenie czterech dywizji grenadierów ludowych: 18., 62., 272. i 326., na Luksemburg, które następnie odbiły całe terytorium Wielkiego Księstwa do 28 grudnia. W międzyczasie Heeresgruppe H generała Studenta zaatakowała alianckie dywizje wzdłuż prawej flanki 6. Panzerarmee gen. Dietricha, po drodze odbijając z rąk wroga Namur.

Ofensywa trwa
​

Po zajęciu Strasbourga przez HG G gen. Haussera i Mulhouse przez HG Oberrhein Reichsführera SS Himmlera niemiecka ofensywa w Alzacji i Lotaryngii zatrzymała się. 29 grudnia 1. Armee generała Förtscha próbowała rozpocząć atak na Chaumont, jednakże załamał się on już następnego dnia. Więcej szczęścia miała 5. Panzerarmee von Manteuffela, której czołówki zajęły Arlon tuż przed północą 31 grudnia. W północno zachodniej Francji Model próbował zmontować dwie ofensywy - pierwsza, na Lille, po początkowych sukcesach w walkach z 12. Armią generała Bradleya, ostatecznie załamała się 27 grudnia. Oznaczało to fiasko planów okrążenia 21. Grupy Armii Montgomery'ego w rejonie Ghent. Dzień później Model wspierał już Heeresgruppe H generała Studenta w uderzeniu na Valenciennes. Studentowi zabrakło już jednak sił i czasu by zając także niebronione Amiens przed końcem roku.

Nie zatrzymujcie się nawet na chwilę!
​

29 grudnia jednostki amerykańskie pod dowództwem gen. Bedell Smitha rozpoczęły ofensywę na Antwerpię. Pogarszająca się aprowizacja alianckich wojsk skłoniła Eisenhowera i Montgomery'ego do przeprowadzenia silnego natarcia z przyczółków w Ghencie w celu odbicia portu. Miał być to wstęp do okrążenia Heeresgruppe H Studenta i Heeresgruppe B Modela. W czasie gdy trwały walki o Antwerpię z Reims już wyruszyły jednostki 3. Armii Pattona, które miały zająć wciąż nieobsadzony przez siły 5. Panzerarmee Dietricha rejon Namur. 15. Armee generała von Zangena nie miała dość sił by obronić Antwerpię przed dwukrotnie większymi oddziałami wroga. Nie pomogła nawet naprędce sklecona kontrofensywa Modela, w której wzięły wszystkie związki operacyjne stacjonujące we Flandrii, a także LXXXVIII. Armeekorps generała Schwalbego. 30 grudnia dywizje von Zangena musiały wycofać się z Antwerpii.

Oby to był tylko chwilowy odwrót...
​

Operację wycofania wojsk HG Nord Schörnera dla zmylenia wywiadu wroga oznaczono kryptonimem Schneesturm II. Liczono na to, że RKKA będzie spodziewać się kolejnej próby utworzenia korytarza między kotłem kurlandzkim, a Prusami Wschodnimi. I rzeczywiście - najsilniejsze zgrupowanie HG Nord, które miało być ewakuowane jako ostatnie, składające się z trzech dywizji pancernych (4., 12. i 14.), dwóch zmotoryzowanych (24. i 329.) oraz 11. SS-Freiwilligen-Panzergrenadier-Division Nordland, przegrupowało się na południe kotła i przygotowywało się do ewentualnego ataku. Podobne przygotowanie rozpoczęły 3. Panzerarmee gen. Rausa, 4. Armee gen. Hossbacha i HG Mitte Reserve gen. Reinhardta, z tym, że przygotowania w Prusach Wschodnich były prawdziwe - w razie jakiegokolwiek ataku radzieckiego na kocioł kurlandzki z Prus miało zostać wyprowadzone uderzenie wszystkimi dostępnymi siłami, które miało powstrzymać zniszczenie kotła. Przez pierwsze kilka dni Sowieci nie zdawali sobie sprawy, że z garści umykają im kolejne dywizje. Zorientowali się dopiero 29 grudnia, gdy dywizje pancerne Schörnera zaczęły wycofywać się do portu. Ostatni żołnierze wsiadali na okręty już pod ogniem radzieckiej artylerii i lotnictwa, ale na szczęście całą HG Nord udało się ewakuować do Prus bez strat własnych.

Luftwaffe na wschodzie odnosiła kolejne zwycięstwa. VI. Luftflotte praktycznie zneutralizowała BBC nad Lubelszczyzną. Odsetek porażek niemieckich lotników znacznie się zmniejszył gdy pozostałe jednostki lotnicze zostały przebazowane na Pomorze w celu reorganizacji. Schlachtgeschwader 10 i 77 oraz JG 54 Grünherz zostały połączone w XI. Fliegerkorps pod dowództwem generała Gallanda.

Masakra radzieckiego lotnictwa
​

Kolejne ofensywy na Węgrzech - 23, 25 i 28 grudnia - nie przynosiły Sowietom powodzenia. Niemieckie jednostki, najpierw dowodzone przez generała von Sponecka, następnie przez generała Wöhlera, z łatwością odpierały ataki RKKA. 30 grudnia Sowieci wkroczyli do opuszczonego Budapesztu, gdzie natychmiast ogłoszono powstanie rządu tymczasowego złożonego z komunistów pod przewodnictwem Mátyása Rákosiego. Na szczęście dla Niemców cała węgierska armia pozostała po ich stronie - węgierscy żołnierze dobrze wiedzieli co będzie ich czekać jeśli poddadzą się Sowietom. Gorzej wyglądały sprawy w anektowanej dzień później przez Jugosławię Chorwacji. Josip Broz Tito, przywódca jugosłowiańskich partyzantów, a z pochodzenia Chorwat, wieloma obietnicami próbował przeciągnąć siły zbrojne Niezależnego Państwa Chorwackiego na swoją stronę. Chociaż na zajętych przez wosjka Tito terytoriach zginęło już około 10 tysięcy zwolenników Ustaszy, to większość chorwackich żołnierzy zamierzała przejść na stronę wroga - widmo niemieckiej porażki było aż nazbyt widoczne. W tej sytuacji chorwackie wojska zostały rozbrojone, a żołnierze uwięzieni i wysłani do obozów koncentracyjnych. Uszczupliło to jednak niemieckie siły w Słowenii - do ich wzmocnienia wysłano z Węgier 6. Armee gen. Balcka i LVII. Panzerkorps gen. von Sponecka.

Musicie postarać się bardziej
​

30 grudnia Sowieci rozpoczęli ofensywę w kierunku Krakowa, bronionego przez 1. Panzerarmee gen. Heinriciego. Niemcy nie mieli szans w starciu z niemal pięciokrotnie silniejszymi wojskami generała Woronowa. Nie powiodły się także lokalne kontrataki na Koszyce i Przemyśl. Heinrici musiał wycofać się na zachód. Perspektywa stworzenia klina między 1. Armią Węgierską pod dowództwem gen. Eicke i XVII. Korps gen. Volckamera von Kirchensittenbacha stacjonującymi w Żilinie, a 17. Armee gen. Schulze'a w Kielcach skłoniła Guderiana do wysłania większości jednostek HG Nord do załatania wyłomu na froncie. Jednak zanim tam dotrą, minie co najmniej tydzień...

Już mamy uciekać za Odrę?
​

Sytuacja na frontach nie przedstawiała się najlepiej. Co prawda zagrożenie we Flandrii i Słowenii mogło zostać łatwo zażegnane, ale przełamanie frontu pod Krakowem to tylko przedsmak wielkiej radzieckiej ofensywy, która zbliżała się coraz bardziej...

Coraz mniejsza Wielka Rzesza na początku 1945 r.
​

 

Zwycięstwo lub Valhalla

Odcinek 4
Prosit Neujahr!
1-15 styczeń 1945 r.

​

Początek nowego roku na froncie zachodnim przyniósł uderzenie Aliantów na Heeresgruppe H generała Studenta, która broniła wybrzuszenia frontu w rejonie Valenciennes. W obliczu zagrożenia swojej lewej flanki, a nawet częściowego okrążenia, Student wydał rozkaz wycofania się na północ, w kierunku Mons. Dzień później na wycofujące się dywizje HG H spadło uderzenie z zajętego już przez Aliantów Namur. Błyskawiczna kontrofensywa 6. Panzerarmee Dietricha zniszczyła południowe ramię kleszczy, w które wpadły niemieckie wojska we Flandrii. Linia frontu w północnej Walonii chwilowo ustabilizowała się. Gorzej wyglądała sytuacja na północy. 3 stycznia padła Antwerpia. Model zdecydował się na podwójną kontrofensywę. 15. Armee generała von Zangena miała nacierać od północy na Antwerpię, która zostałaby zaatakowana od południa przez 6. Panzerarmee Dietricha. W tym samym czasie Heeresgruppe B Modela i pozostał jednostki stacjonujące w rejonie Mons, Brukseli i Rotterdamu miały dokonać skoncentrowanego uderzenia na Ghent. W ciągu dwóch dni Antwerpia została odbita, jednak atak na Ghent załamał się już 4 stycznia rano.


Sytuacja we Włoszech pogarszała się z dnia na dzień. Silne uderzenie 5. Korpusu generała Loyda na La Spezię nie tylko zmusiło LXIII. Korps generała Jacoba do wycofania się w kierunku Mediolanu, ale także do opuszczenia Linii Gotów przez wszystkie jednostki Heeresgruppe C. Ewakuacja Włoch stała się faktem - Mussolini przeniósł swoją siedzibę do Wenecji, a nową linią obrony miały być włoskie Alpy. Guderian już zaczął mówić o wycofaniu wojsk w Alpy austriackie, gdzie front byłby znacznie krótszy. Jednak na razie sytuacja nie była na tyle zła by podejmować tak drastyczne kroki. Zniszczono jednak resztki włoskich okrętów, które przeszły pod dowództwo niemieckie, a marynarze zasilili szeregi jednostek lądowych.

Noworoczne porażki


Coś słabo wyglądają te kleszcze...


Mein Führer, nie jest dobrze...
​

5 stycznia Himmler i Hausser podjęli próbę ofensywy na Burgundię. Heeresgruppe G Haussera, wspierana przez 5. Panzerarmee von Manteuffela, uderzyła na Metz, a HG Oberrhein Himmlera na Chaumont. Szybko okazało się, że atak Himmlera będzie miał charakter jedynie szachujący alianckie jednostki. Hausser szybko przedarł się przez obronę Amerykanów i tuż przed północą 6 stycznia wkroczył do Metz. Walki o cały region trwały jednak aż do 9 stycznia, co uniemożliwiło wysłanie wsparcia dla Himmlera.

Kiedy Himmler nauczył się tak walczyć?
​

8 stycznia ponownie rozgorzały walki o Antwerpię. Ataki Aliantów były jednak zbyt słabe by wypchnąć z portu 15. Armee von Zangena. Dzień później Model po raz kolejny próbował uderzyć na Ghent, ale niestety bezskutecznie. 11 stycznia Manteuffel rozpoczął ofensywę w kierunku Reims. Po początkowych sukcesach próba zajęcia miasta zakończyła się fiaskiem - dywizje Modela były zbyt wyczerpane by zatrzymać posiłki alianckie z północnej Francji. Himmler natomiast po raz kolejny spróbował uderzenia na Chaumont. Pomimo dwukrotnej przewagi nad Amerykanami nie zdołał złamać ich obrony. W obliczu przedarcia się XIII. Korpusu gen. Eichelbergera do Strasbourga i coraz silniejszych ataków Pattona Himmler zdecydował się wycofać do Freiburga. W tym samym czasie korpus generała Handy'ego po raz kolejny wyparł coraz słabszą 15. Armee von Zangena z Antwerpii.

Skoro było już tak dobrze to dlaczego przegraliśmy?


Jak to tak, dwóch na jednego?
​

Z początkiem stycznia radziecka fala powoli ruszyła. Na 17. Armee generała Schulza spadło uderzenie pięćdziesięciu dywizji generała Rotmistrowa. Podobny los spotkał siły generała Eickego - po kilku godzinach Kielce i Żilina były stracone. Lepiej radzono sobie na południu - wojska generała Friessnera skutecznie broniły się w Györ. W międzyczasie padła także Bratysława. Sowiecki atak na słabo broniony Maribor po raz kolejny spotkał się z błyskawicznym kontratakiem 2. Panzerarmee generała de Angelisa na Zagrzeb. 4 stycznia Wehrmacht i Waffen-SS rozpoczęły dosyć szeroko zakrojoną kontrofensywę na linii Budapeszt-Kraków. Friessner uderzył na stolicę Węgier, Panzergruppe Schörnera zaatakowały broniony przez siły generała Gastiłowicza Kraków, a 8. Armee von Rundstedta ruszyła odbić z rąk wroga Żilinę. Walki przedłużały się. Kraków i Żilina zostały odbitr dopiero 7 stycznia, a atak na Budapeszt załamał się dwa dni wcześniej. 6 stycznia kontratak Armii Czerwonej zmusił Friessnera do wycofania się z Györ.

Tu wygraliśmy, tam przegraliśmy...


Na atak odpowiadamy atakiem!


Raz na wozie...
​

8 stycznia na pozycje von Rundstedta uderzyły siły generała Woronowa, a dzień później czołgi Schörnera starły się z oddziałami Szaposznikowa. Rundstedtowi udało się utrzymać Żilinę, ale Schörner musiał wycofać się pod naporem coraz większych sił wroga. Jednocześnie Sowieci znów próbowali szczęścia w Słowenii, ale stosowany już wcześniej manewr de Angelisa zażegnał niebezpieczeństwo. 9 stycznia RKKA próbowała się wedrzeć na terytorium Austrii, ale marszałka Malinowskiego powstrzymały czołgi Demelhubera i uderzenie Rundstedta na prawą flankę nacierających Sowietów. Nie powiodło się natomiast uderzenie 17. Armee Schulza na znaczne wybrzuszenie frontu pod Kielcami.

Jak długo Wehrmacht wytrzyma wojnę na wyczerpanie?


Austria NIE będzie następna


Więcej was matuszka Rosja nie miała?

​

Sytuacja na Węgrzech zmusiła Hitlera do przeproszenia się z Mansteinem. Zastąpił on generała Wöhlera na stanowisku dowódcy Heeresgruppe Süd. Manstein miał opanować sytuację i odzyskać utracone terytoria - nie było to łatwe, gdyż niemal od razu po przejęciu przez Mansteina obowiązków Sowieci po raz kolejny spróbowali wedrzeć się do Austrii. Mimo to Demelhuber natychmiast przeszedł do kontrataku. Rozbijając kolejne dywizje próbujące umocnić się w rejonie Bratysławy zbliżał się do odbicia miasta przed nadejściem głównych sił wroga. Odzyskanie stolicy Słowacji było kluczowe - dzięki temu zabezpieczone byłyby północna flanka Mansteina i południowa von Rundstedta. Friessner uderzył na Györ, ale wojska marszałka Timoszenki już zdążyły umocnić się w tym rejonie. Jednak po opanowaniu sytuacji w Austrii Manstein wsparł wojska Friessnera i wspólnymi siłami udało się pokonać Timoszenkę. W Słowenii de Angelis znów popisał się starym sposobem na powstrzymanie Sowietów, chociaż ich bezsensowne próby zdobycia Mariboru stawały się coraz bardziej irytujące.


Połowa stycznia przyniosła czarne chmury nad Ostfrontem. Sowieci po raz kolejny zaznaczyli swoją ogromną przewagę na Wisłą - siły 1. Frontu Ukraińskiego wypchnęły IV. Armeekorps generała Eickego z Radomia, poszerzając swoje przyczółki na lewym brzegu Wisły. Na południu krótko cieszono się odbiciem Györ - 8. Armia generała Petrowa szybko wybiła Niemcom z głowy węgierską ropę. Po odbiciu Györ Manstein wsparł Demelhubera w operacji bratysławskiej, ale sam Demelhuber szybciej wycofywał się z miasta niż do niego wkraczał - 18. Armia generała Frołowa z łatwością odzyskała kontrolę nad słowacką stolicą.

Przepychanki cz. 1


Przepychanki cz. 2


Na Ostfroncie robi się coraz bardziej ponuro...
​

W pierwszej połowie stycznia Luftwaffe radziła sobie całkiem dobrze. IV. Luftflotte jak zwykle bez problemów odpierała ataki radzieckiego lotnictwa. Na zachodzie coraz częściej na niebie dochodziło do pojedynków między zregenerowaną częściowo Luftwaffe a alianckim lotnictwem. O ile jeszcze RAF i USAAF były odrobinę zbyt silnymi przeciwnikami, to już lotnictwo nowozelandzkie czy południowoafrykańskie nie było godnym sparingpartnerem dla Niemców.

Luftwaffe robi co może
​

Ogólna sytuacja nie wyglądała najgorzej - radziecka ofensywa nie była jak dotąd tak miażdżąca jak pół roku temu, a na zachodzie Alianci coraz częściej wydawali się być zmęczeni wojną. Do służby w drugiej połowie stycznia miały wejść nowe U-Booty i rakiety V2. Dotkliwe stały się jednak coraz większe braki w niemieckich możliwościach mobilizacyjnych...

Wielka Rzesza w połowie stycznia 1945 r.
​

 

Zwycięstwo lub Valhalla

Odcinek 5
Bleib übrig!
16-31 styczeń 1945 r.

​

Zasoby ludzkie Rzeszy były na wyczerpaniu. Choć logistycy z OKW robili co mogli, nie byli w stanie zmobilizować większej liczby niemieckich mężczyzn. Decydenci Wielkiej Rzeszy nie mieli wyjścia. Musieli uciec się do środków, które jeszcze rok temu wydawały się być niewyobrażalne. Najprostszą rezerwą było wykorzystanie Hitlerjugend - już wcześniej utworzono z jej członków dywizję SS. Teraz praktycznie wszystkie starsze sekcje HJ zostały wcielone do Wehrmachtu. Poboru uniknęli jedynie chłopcy poniżej 14 roku życia, ale oni z kolei zostali wysłani do służby w siłach pomocniczych i obronie przeciwlotniczej. Dziewczęta z BDM, żeńskiej sekcji HJ, również musiały służyć na tyłach frontu. Szkoły i place zabaw opustoszały - teraz tłumy dzieci pojawiły się na dworcowych peronach, czekając na wyjazd na front. Matki odprowadzając swoje dzieci żegnały się z nimi słowami Bleib übrig! - Przeżyj!

​

Niemieckie matki nie miały jednak kiedy martwić się o swoje dzieci. Niemal wszystkie zostały wysłane do pracy w fabrykach - miały zastąpić tak potrzebnych na froncie mężczyzn. Niemiecki przemysł został przestawiony na tory wojenne. Mobilizacja nie omijała już niemal nikogo - administracja państwowa została znacznie uszczuplona wysłaniem większości partyjniaków na front. Wehrmacht zasiliły także organizacje paramilitarne - NSKK, resztki SA, weterani Freikorpsu i Schelbschutzu - wszyscy musieli zgłosić się do punktów mobilizacyjnych. Doktor Robert Ley, przewodniczący Deutsche Arbeitsfront, został wysłany do Austrii w celu utworzenia oddziału Freikorps Adolf Hitler.

​

Kolejnym źródłem żołnierzy były armie już podbitych, sojuszniczych państw. Armia węgierska już została wchłonięta przez Wehrmacht, teraz podobny los spotkał armię RSI. Do Wehrmachtu przyłączono także faszystowskie organizacje paramilitarne, z Czarnymi Brygadami na czele. Niezwykłym wydarzeniem było sformowanie walczącej u boku Wehrmachtu Armii Rosyjskiej. Z jeńców rosyjskich i białoruskich utworzono dwie dywizje piechoty (600. pod dowództwem generała Zwieriewa i 650. pod dowództwem generała Truchina), dywizję grenadierów SS i pułk lotniczy pod dowództwem pułkownika Bajdaka. Niemiecka propaganda poszła za ciosem i skłoniła do walki po stronie Rzeszy wielu jeńców różnych narodowości - nie tworzono z nich jednak oddzielnych jednostek, a jedynie wcielano ich do Wehrmachtu. Stworzono także kompanie karne dla więźniów niemieckich zakładów. Ostatnim krokiem wielkiej styczniowej mobilizacji było sformowanie pięciu nowych dywizji SS.

​

Trzeci tydzień stycznia rozpoczął się od ofensywy generałów Studenta i Manteuffla na Reims i Valenciennes. Oba ataki zostały szybko powstrzymane przez Amerykanów. Sytuacja na froncie zachodnim nagle odwróciła się - ponownie pojawiło się zagrożenie okrążenia Wehrmachtu we Flandrii. 18 stycznia Amerykanie wkroczyli do Antwerpii, a tego samego dnia wyparli z Namur siły generała Dietricha. 19 stycznia łącznie dwadzieścia osiem niemieckich dywizji zostało okrążonych w rejonie Mons i Brukseli. Nie lepiej wiodło się Niemcom na południu. HG Oberrhein Himmlera nie było w stanie powstrzymać Amerykanów przed zajęciem Strasbourga i Mulhouse. Tym razem zagrożone zostało całe południowe skrzydło Wehrmachtu w Burgundii.

​

Sytuacja w Alzacji i Lotaryngii poprawiła się trochę 19 września wraz z dotarciem na front nowo sformowanych dywizji SS, nad którymi dowództwo objął feldmarszałek von Küchler. Udało mu się pokonać Amerykanów zbliżających się już do Zagłebia Saary, a w tym samym czasie Himmler próbował blokować alianckie posiłki w rejonie Mulhouse. 15. Armee generała von Zangena podjęła natomiast pierwszą, nieudaną, próbę przełamania kotła flandryjskiego. Hitler był wściekły. Do kotła został wysłany sam Guderian, który miał natychmiast przerwać okrążenie i wydostać niemieckie wojska z pułapki. Ponowne uderzenie von Zangena połączone z natarciem Guderiana od południa pozwoliło na utworzenie wąskiego korytarza, którym miał wydostać się Wehrmacht. Amerykanie widząc, że Niemcy wymykają im się z rąk przypuścili natarcie na Brukselę. Guderianowi udało się jednak utrzymać korytarz aż do ewakuacji wszystkich żołnierzy z Flandrii.

​

Wycofując się Model zaproponował próbę zniszczenia sił amerykańskich w rejonie Namur, które mogły ponownie spróbować okrążyć Niemców. Walki trwały aż do 25 stycznia, nie przynosząc Niemcom powodzenia. Jednocześnie zachęcony odbiciem Antwerpii generał von Zangen spróbował rozbić amerykańskie pozycje pod Ghentem, ale atak wspierany przez generała Schwalbego nie powiódł się. Ostatni tydzień stycznia przyniósł niemal upadek zachodniego frontu. 26 stycznia ostatecznie załamało się natarcie Himmlera na Mulhouse. Generał von Zangen musiał wycofać się z Antwerpii, a feldmarszałek Model mógł zapomnieć o odbiciu Namur - musiał raczej skupić się na ucieczce z Flandrii. Daleko jednak nie uciekł - po opuszczeniu pozycji pod Mons wycofał się w rejon Liege, ale i tam musiał zmagać się z amerykańską ofensywą na Walonię. Dietrich, który szybko dotarł do Antwerpii by bronić jej przed Amerykanami, jeszcze szybciej musiał opuścić port. Załamała się linia frontu w Holandii - generał Schwalbe cofnął się do Amsterdamu. Styczniowa odyseja Modela zakończyła się w Kolonii - przerwanie oblężenia miasta i ratunek dla feldmarszałka przyniosły dopiero dywizje SS von Küchlera. W ciągu zaledwie tygodnia Alianci przesunęli się z północnej granicy Francji na zachodnią granicę Niemiec. Operacja Wacht am Rhein dopiero teraz miała właściwą nazwę...

​

Na Ostfroncie sytuacja pogarszała się z dnia na dzień. Częstochowa broniła się do 27 stycznia - dopiero wtedy 17. Armee generała Schulzego otrzymała pozwolenie na wycofanie się do Poznania, chociaż gdyby nie dramatyczna sytuacja na innych odcinkach zapewne Sowieci jeszcze przez długi czas musieliby szturmować jej pozycje. Maribor padł pod naporem jugosłowiańskich wojsk i tym razem nie pomogły już ataki 2. Panzerarmee generała de Angelisa na Zagrzeb. 6. Armee generała Balcka nieustannie atakowała Györ, zajmując go nawet na chwilę 22 stycznia. Ofensywa von Rundstedta na Kraków trwała do 26 stycznia, ale ostatecznie załamała się - nie pomogło nawet wsparcie Panzergruppe Schörnera. Problemy na południu zmusiły Niemców do zrezygnowania ze szturmu na miasto. Należało zlikwidować wyłom we froncie w rejonie Brna i wzmocnić obronę Demelhubera w Hollabrunn.

​

Z początkiem ostatniego tygodnia stycznia Schörner zmienił von Rundstedta, który musiał na spółkę z Mansteinem łatać dziury we froncie na Słowacji. Mansteinowi nie udało się odbić Bratysławy, Halder nie zdołał utrzymać odbitego Brna, ale za to Demelhuber skutecznie bronił się w Hollabrunn. W porównaniu z tym co działo się na północy była to jednak tylko niewinna igraszka. Trzysta tysięcy żołnierzy generała Klugego broniło Torunia przed blisko milionem Sowietów pod dowództwem marszałka Koniewa. Trzykrotna przewaga RKKA zapewniła jej błyskawiczne zwycięstwo. Na Słowacji, w bitwie o Żilinę, brało udział łącznie raptem dwieście tysięcy żołnierzy.

​

Ewakuacja Prus! Teraz przeciwko wycofaniu się byli zarówno Hitler, jak i Guderian, który nie wyobrażał sobie, że jego rodzinne strony wpadną w ręce wroga. Jednak HG Mitte generała Reinhardta nie miała szans w starciu z ponad półmilionowymi siłami Rokossowskiego i Żukowa, tym bardziej, że od południa zagrażały jej już wojska Koniewa. Utrata Prus Wschodnich stała się faktem. Na południu Timoszenko wypchnął z Wiednia jednostki Mansteina, jednak miasto nie wpadło w ręce Sowietów aż do końca stycznia. 16. Armee generała Hansena nie miała szans na obronę Opola przed wojskami Rybałki.

Sytuacja wyglądała coraz gorzej. Luftwaffe z trudem walczyła z lotnictwem połowy świata, a oba fronty robiły się coraz dziurawe. Teraz tylko pełna jedność Niemców, spory w sojuszu alianckim i cudowne bronie mogą uratować Rzeszę...

​

---------- Post added at 13:09 ---------- Previous post was at 13:05 ----------

Wszystkie porażki są w głównej mierze wynikiem wysokiego niezadowolenia - gdyby dissent nie zbliżał mi się do 30% to pewnie byłbym gdzieś koło Paryża, ale cóż... Napisałem już sobie stosowny event o wyzerowaniu dissa (dwa tygodnie męczenia się na nim to moim zdaniem wystarczająco długo, a jak znam życie to zanim zbiję go normalnie to już wojna się skończy...).

 

Zwycięstwo lub Valhalla

Odcinek 6
Volksgennosenschaft
1-15 luty 1945 r.

​

Niemiecki opór wzrastał. Zbrodnie popełniane przez Sowietów na wschodnich rubieżach Rzeszy, terrorystyczne naloty Aliantów, a w końcu demagogiczna propaganda Goebbelsa zrodziły w Niemcach poczucie patriotycznego braterstwa i dały nowe siły do walki o przetrwanie. Nadchodził kluczowy moment wojny: kto okaże słabość - przegra.

Niemcy podjęli już ostatni wysiłek mobilizacyjny. Z resztek Deutsche Arbeitsfront sformowano cztery dywizje wzorowane na Volkssturmie. Lepszy wynik dało wcielenie do armii pracowników Reichsarbeitsdienstu, co przyniosło Wehrmachtowi cztery dodatkowe dywizje piechoty. Najbardziej postarało się jednak Schutzstaffel - wcielenie do Waffen-SS wszelkich kadr ze wszystkich służb podlegających Himmlerowi przyniosło aż dziesięć nowych dywizji. Służyli w nich także ochotnicy z okupowanych przez Sowietów sojuszników Rzeszy: Finlandii i Węgier. Byli tam także Czesi i Skandynawowie. W połączeniu z innymi jednostkami SS można było rzec, że przeciwko wrogom Rzeszy walczą przedstawiciele niemal każdej nacji europejskiej. Większość z nowych dywizji była dywizjami grenadierów tylko z nazwy - brak sprzętu i paliwa nie pozwalał na formowanie nowych dywizji zmechanizowanych. Wyjątkiem była 'Valhalla', ostatnia ze stworzonych dywizji. Została sformowana z najbardziej fanatycznych, najlepiej wyszkolonych i gotowych na popełnienie każdej zbrodni w obronie Fuhrera. W jej szeregach walczyli zarówno komandosi pokroju Otto Skorzenego, jak i zwykli rzeźnicy spod znaku Oskara Dirlewangera. Dywizja otrzymała najlepszy dostępny sprzęt, a także duże zapasy prowiantu i amunicji. Umiejscowienie je w Berlinie zostało przez niektórych odczytane jako plany walki w stolicy... Kto był jednak rozsądny nie mówił głośno o swoich podejrzeniach - choć wojna trwa w najlepsze to Gestapo nie śpi.

​

Żołnierz SS! Nie śpi, nie odejdzie, nie umrze. Walczy, biegnie, strzela i zwycięża. Niemcy ponad wszystko! Ku zwycięstwu!
​

Luty rozpoczął się od strategicznego odwrotu wszystkich sił niemieckich stacjonujących jeszcze w Walonii na Linię Zygfryda. Coraz większy napór Aliantów sprawił, że silne zgrupowanie von Manteuffela nie zdołało utrzymać pozycji w rejonie Liege. Rundstedt zdecydował się na przejście do obrony na zachodzie i powstrzymanie się od działań zaczepnych co najmniej do końca lutego - w tym czasie do Holandii powinny już dotrzeć siły ewakuowane z Norwegii. W międzyczasie Alianci dotarli do przedwojennych granic Rzeszy. Belgia, Luksemburg, Alzacja i Lotaryngia były stracone. Amerykanie już 9 lutego wkroczyli do opuszczonego przez Niemców Rotterdamu. Stanie na Linii Zygfryda chyba nie będzie długotrwałą sytuacją na froncie zachodnim...

​

Na wschodzie Wehrmacht skorzystał z przedłużającego przegrupowywania się Armii Czerwonej. Przewaga Sowietów na północy była zbyt duża - do uderzenia na Prusy już szykowało się ponad półtora miliona krasnoarmiejców. Przewagę tą dało się już odczuć gdy na wycofujące się z Elbląga siły niemieckie zaatakowały wojska marszałka Kulika. Lepiej Niemcom powodziło się na południu - Panzergruppe Mansteina, najsilniejsze zgrupowanie na froncie wschodnim, z łatwością uderzało w słabe punkty radzieckiej obrony. 10 lutego siły generała Wuennenberga odbiły Brno i, pomimo ciągłych sowieckich kontrataków, zdołały je utrzymać, a nawet wesprzeć Mansteina podczas walk o Hollabrunn.

​

Śmierć Roosevelta nie wywołała natychmiastowego rozpadu sojuszu Aliantów z Sowietami. Ale nowy cud domu brandeburskiego już wywołał euforię w otoczeniu Hitlera. Liczono, że konflikt między USA a ZSRR wybuchnie prędzej czy później. Czas - mawiał Hitler. - Koniecznie musimy zyskać na czasie!

​

Drugi tydzień lutego był wyjątkowo szczęśliwy dla Niemców. Łatwe przełamanie sowieckiej obrony w rejonie Hollabrunn pozwoliły Mansteinowi na zrealizowanie jeszcze bardziej ambitnego przedsięwzięcia. Po zdobyciu wystarczającej przewagi na północ od Wiednia Panzergruppe Mansteina, wspierane przez wszystkie okoliczne siły, uderzyło wprost na dawną stolicę Austrii. Zuchwały atak Niemców i ich siedmiokrotna przewaga zupełnie zaskoczyły Sowietów. Odrobinę uszkodzony Wiedeń wrócił do macierzy 12 lutego. Kolejne próby Sowietów - uderzenia na Brno, Hollabrunn i Wiedeń - nie przyniosły żadnego powodzenia.

​

Co nie udało się Sowietom na południu udało się na północy. Niemcy wycofali się za linię Wisły, a miejscami nawet za Odrę. Niemal całe Prusy Wschodnie wpadły w ręce wroga, nie udało się także utrzymać trudnych do obrony terenów Górnego Śląska. Sowieci potrzebowali jednak jeszcze dużo czasu by przygotować się do kolejnej ofensywy - a na czasie właśnie najbardziej zależało Hitlerowi.

​

---------- Post added 14-04-2012 at 23:59 ---------- Previous post was 13-04-2012 at 17:06 ----------

Dodałem ankietę w kwestii sposobu zakończenia tego aara:

Sposób I
W miarę historyczne zakończenie z berlińskim kryterium ulicznym Hitler gdzieś w międzyczasie popełni samobójstwo i Rzesza upadnie. Wadą tego rozwiązania jest to, że trzymam się mocno i wiele odcinków będzie w stylu sitzkriegowo-francuskim (czyli siedzenie na okopanych pozycjach i uciekanie gdy Sowieci zaleją mnie dywizjami).
Sposób II
Dwie fortece - Nordycka i Alpejska, w której dogorywać będą resztki Rzeszy. Oczywiście Alpejska będzie miała stolicę w Berchtesgaden, skąd Hitler będzie zawiadywał obroną południowych rubieży. Natomiast Nordycką będzie rządził Doenitz we Flensburgu. Imo ciekawe rozwiązanie, ale nie wiem jak HoI przełknie dodanie dwóch nowych państw.
Sposób III
Najbardziej nieprawdopodobny, chociaż istnieją ku niemu przesłanki. Mianowicie chodzi o zawarcie pokoju z Aliantami (na niekorzystnych dla Rzeszy warunkach oczywiście: wyzwolenie wszystkiego co podbito na zachodzie) i dalsza walka z Sowietami z możliwością wojny między commies i allies. Przesłanki są - na zachodnim froncie Amerykanie mnie nie przepchną (mamy dosyć patową sytuację), a Japonia bardzo dzielnie się trzyma (bardzo możliwe, że połknie Chiny). Natomiast punkty zapalne do wojny z Sowietami również istnieją: Amerykanie zajęli Ljublanę, pozostaje kwestia Bałkanów i Persji, gdzie Truman i Stalin pewnie się pogryzą.

Ankieta będzie otwarta przez tydzień. Wyniki nie są dla mnie wiążące, po prostu chcę 'wybadać nastroje' zanim zdecyduję się na dalsze działania

 

Zwycięstwo lub Valhalla

Odcinek 7
Vergeltung oder Terror?
16-28 luty 1945 r.

Wojna. Wojna nigdy się nie zmienia, chyba, że na gorsze. Nie zmienia się na lepsze, choćby ludzie starali się jak mogli by złagodzić jej skutki. Im bardziej cywilizacja szła do przodu tym bardziej wyrafinowane metody zabijania się były stosowane. Po I Wojnie Światowej podpisano dziesiątki umów międzynarodowych, które miały ograniczyć mniej konwencjonalne środki zabijania. Jednak w obliczu porażki i destrukcji własnego narodu wszystkie chwyty są dozwolone.

Dziesięć rakiet V2, wystrzelonych z okolic Amsterdamu, było wymierzonych w Norwich - największe brytyjskie miasto leżące na wschodnim krańcu Wielkiej Brytanii. Nie było ważne, co Niemcy umieścili w rakietach. Ważne, że zrzucenie kilku ton broni chemicznej doprowadziło do niemal natychmiastowej śmierci kilkudziesięciu tysięcy mieszkańców miasta.

Żaden wcześniejszy nalot nie doprowadził do tak szybkiej śmierci tylu ludzi. Nawet alianckie naloty na Niemcy i Japonię, a wcześniej niemieckie na Anglię, nie były tak zabójcze. I tak mało kosztowne. Niemiecki odwet udał się w stu procentach.

Nie był to jednak koniec terroru. Błyskawiczny holokaust zafudowany mieszkańcom Norwich miał być tylko ostrzeżeniem. Kilka godzin po bombardowaniu do rządu brytyjskiego dotarła wiadomość:

Wszystko było jasne. Zagrożone były Londyn, Birmingham, może Bristol. Nikt w brytyjskim rządzie nie miał wątpliwości co to oznacza. Trzeba było rozpocząć negocjacje z Hitlerem.

​

Amerykanie wiedzieli, że nie mają innego wyjścia. Nawet podobny atak na niemieckie miasta nie powstrzymałby Hitlera. Kanałami dyplomatycznymi i wywiadowczymi - poprzez szefa OSS w Europie Allena Dullesa czy hrabiego Folke Bernadotte - dotarły do niemieckiej wierchuszki propozycje zawieszenia broni na froncie zachodnim i podpisania separatystycznego pokoju.

Konferencja w Strasbourgu rozpoczęła się już 2 dni po tragedii z Norwich. Trzydniowe negocjacje między Hitlerem, Churchillem i reprezentującym Trumana generałem Eisenhowerem zakończyły się 21 lutego 1945 r.

Podpisanie pokoju między Aliantami i Niemcami wstrząsnęło światem. Japończycy wręcz obrazili się na Niemców za zdradę i podpisanie separatystycznego porozumienia z USA i Wielką Brytanią. Jeszcze większe poruszenie zaobserwowano w obozie Aliantów. W traktacie pokojowym nie było słowa o przyszłości Czechosłowacji i Polski. Noty protestacyjne emigracyjnych polityków nie zdały się na nic. Co więcej Słowacja i większość przedwojennego terytorium Polski były w rękach Sowietów. Złamanie postanowień z Casablanki i Teheranu oznaczało, że oba państwa w najlepszym wypadku będą wasalami Moskwy, podobnie jak Finlandia, Rumunia czy Bułgaria.

W największym szoku był jednak Stalin. Do Związku Radzieckiego nagle przestała docierać pomoc z Lend-Lease. Niemcy obecnie mogły obrócić całą swoją siłę na wschód, co sprawiało, że pokonanie Rzeszy będzie o wiele trudniejsze. Batuszka wpadł w furię gdy dowiedział się o proklamacji niepodległej Republiki Słowenii ze stolicą w Lublanie. Tito już zapowiedział, że w najbliższym czasie zamierza zająć należne mu terytorium siłą. Dodatkowo odtworzone Królestwo Włoch kontrolowało także Rijekę, która miała przypaść Jugosławii. Wpływy radzieckie na Bałkanach ponownie zmniejszyły się po odtworzeniu Królestwa Grecji. Turcja już zgłosiła akces do sojuszu alianckiego, natomiast Brytyjczycy oficjalnie zażądali wycofania się Sowietów z Iranu. Stosunki między Związkiem Radzieckim i Aliantami stały się niesamowicie napięte.

Neue Europäische Ordnung

​

W atmosferze tragedii zwykłych ludzi, politycznych rozgrywek, a w końcu zdrady sojuszników, trwały walki o Brno. Ofensywa sowiecka wypchnęła niemieckie jednostki z miasta, ale natychmiastowy kontratak doprowadził do odzyskania utraconego terytorium. Walki w tamtym rejonie frontu trwały do końca lutego.​

Walki o Brno


Front Wschodni pod koniec lutego 1945 r.​

 

Zwycięstwo lub Valhalla

Odcinek 8
Neu Weltkrieg
1-31 marzec 1945 r.
​

Zaskoczenie wywołane nagłym pokojem na zachodzie musiało być wykorzystane przez Niemców. Wszystkie jednostki były przerzucane na wschód w ekspresowym tempie. Hitler nie chciał czekać na przybycie posiłków - rozkazał natychmiast przeprowadzić ofensywę. Choć sytuacja gospodarcza Rzeszy poprawiła się - mogli kupować surowce od Aliantów i wreszcie zakończyły się bombardowania niemieckiego przemysłu - to nadal problemem były coraz bardziej szczupłe rezerwy ludzkie. Powoli jasnym stawało się, że niedługo konieczne będzie rozwiązanie części jednostek.

Korzystając z szoku, w jakim był Stalin, lekko zreorganizowano strukturę Wehrmachtu na Ostfroncie. Utworzono trzy nowe grupy armii: HG Pommern pod tymczasowym dowództwem feldmarszałka von Bocka (obejmująca jednostki na Pomorzu i w Wielkopolsce), HG Schlesien pod dowództwem feldmarszałka von Rundstedta (obejmująca jednostki na Śląsku i Morawach) oraz HG Österreich pod dowództwem feldmarszałka von Mansteina (obejmująca jednostki w Austrii). Jedyną zmianą, jaka miała nastąpić w najbliższym czasie, było objęcie dowództwa nad HG Pommern przez feldmarszałka Guderiana, gdy przybędzie na front wraz z posiłkami z zachodu.

​

​

Dzięki odbiciu Brna pod koniec lutego Wehrmacht mógł przystąpić do ofensywy na południowym odcinku frontu. Walki o Bratysławę trwały przez cały marzec ze zmiennym szczęściem. Pomimo kilkukrotnego zbliżania się do miasta, doszczętnie zniszczona stolica Słowacji pozostała w rękach Sowietów. Ofensywa nad Dunajem kosztowała Niemców utratę Brna, a następnie Kutnej Hory. Rundstedt z powodzeniem wykorzystał zapuszczenie się radzieckich czołówek w głąb Moraw i przy pomocy trzech korpusów gen. Nehringa uderzył na Brno, odcinając około sto tysięcy radzieckich żołnierzy. Kocioł został rozbity podczas szybkiej akcji czołgów Nehringa 18 marca. Utrzymanie i zniszczenie okrążonych jednostek kosztowało jednak utratę Ostrawy (19 marca) i Brna (29 marca).

W połowie marca trwały ciężkie walki o Częstochowę z udziałem blisko miliona żołnierzy po obu stronach. Chcąc odciążyć niemieckie jednostki na południowym odcinku frontu von Bock wdarł się głęboko za linię frontu nieprzyjaciela. Panzergruppe von Kleista, która jako pierwsza wkroczyła do Częstochowy, szybko wycofała się z miasta z uwagi na zagrożenie obu skrzydeł i nasilające się ataki sowieckich jednostek rezerwowych. Walki o Częstochowę umożliwiły jednak odbicie Opola przez 16. Armee generała Hansena.

​

​

Największe sukcesy Niemcy odnosili jednak na południu. 18 marca rozpoczęto generalny szturm na Györ, który zakończył się pełnym sukcesem. Zniszczenie większości sił radzieckich na prawym brzegu Dunaju umożliwiło niemieckim wojskom opuszczenie bezpiecznej linii Alp i śmiałe wkroczenie do Słowenii, a następnie do Chorwacji. Manstein powoli zaczął przygotowywać się do uderzenia na Pecs, a następnie na kleszczowy atak na Budapeszt. Tymczasem Panzergruppe Steinera z łatwością rozbiła słabe wojska jugosłowiańskie na przedpolach Zagrzebia. Same miasto utrzymało się jednak do pierwszych dni kwietnia.

​

[video=youtube;IeBD7aALhI8]http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=IeBD7aALhI8[/video]
​

Ogromne napięcie między Sowietami a Aliantami doprowadziło do ogromnego wybuchu. 17 marca 1945 r. wojska Tity wkroczyły do niepodległej Słowenii. Stalin, choć oficjalnie popierał żądania Jugosłowian do tych terytoriów, to w tajnych rozmowach z Titą zabraniał mu jakiejkolwiek samowolnej akcji przeciwko Słowenii. Jednakże ciągłe potyczki na granicy ze Słowenią, a także nasilające się walki greckich komunistów z rządem sprawiły, że Tito rozkazał zajęcie Słowenii. Liczył, że Alianci nie zareagują. Czasy appeasmentu jednak minęły - Truman zażądał wycofania się wojsk Tity z Ljublany. Odmowa chorwackiego komunisty oznaczała jedno - wybuch nowej wojny.

​

​

Dla Stalina był to kolejny cios w plecy. Początkowo miał nadzieję, że Amerykanie ograniczą się do działań przeciwko Jugosławii, jednak zbombardowanie Baku przez alianckie bombowce strategiczne operujące z baz w Turcji rozwiało jego wątpliwości. Wymiana not dyplomatycznych z oficjalnym wypowiedzeniem wojny była tylko formalnością. W tym czasie nowa armia włoska już zajmowała tereny wzdłuż Morza Adriatyckiego, a Turcy i Irańczycy rozwijali ofensywę na Kaukaz.

Nowa wojna zmusiła Stalina do kolejnej zagrywki na miarę paktu Ribbentrop-Mołotow. W obliczu wspólnego wroga Sowieci mogli liczyć tylko na jednego sojusznik - Cesarstwo Japonii, które z trudem odpierało ataki Aliantów na Pacyfiku. Pakt z diabłem - a raczej pakt dwóch diabłów - stał się faktem. Nagłe odwrócenie sojuszy mogło przynieść nieprzewidywalne skutki...

​

​

 

Zwycięstwo lub Valhalla

Odcinek 9
Nuklearen Holocaust
1-30 kwiecień 1945 r.
​

Stalin w końcu otrząsnął się z szoku i odnalazł w nowej sytuacji. Zawarcie wymuszonego sojuszu z Japończykami skłoniło go do kolejnej zagrywki, która miała zaskoczyć Aliantów. Długie macki naprędce odtworzonego Kominternu rozpaliły ogień rewolucji na zapleczu wroga. Pucz Thoreza w Paryżu i Togliattiego we Florencji wywołał wojny domowe we Francji i Włoszech. Ofensywa Aliantów w Chorwacji została natychmiast przerwana, a Brytyjczycy mogli teraz tylko pomarzyć o wsparciu Francuzów na Bałkanach. Niewielkim pocieszeniem była pomoc udzielona Francuzom przez Hiszpanię, która tydzień wcześniej wypowiedziała wojnę Związkowi Radzieckiemu i teraz oficjalnie przystąpiła do Aliantów. Neutralizacja Francji i Włoch oznaczała, że główny ciężar walk nadal będzie spoczywał na Niemcach...

​

... którzy pomimo tego przejęli inicjatywę na froncie. HG Österreich Mansteina kontynuowało ofensywę na Węgrzech. 3 kwietnia padł Pecs, 20 kwietnia Budapeszt, 23 kwietnia Szeged, a 27 kwietnia Miskolc. Strzałokrzyżowcy z Szalasim na czele powrócili do węgierskiej stolicy i rozpoczęli przygotowania do odtworzenia państwa i usunięcia skutków radzieckiej okupacji. Podobny ruch wykonali czetnicy Pavelicia, którzy razem z Wehrmachtem wkroczyli do Zagrzebia 3 kwietnia. Marsz wojsk Mansteina na początku maja zatrzymał się na linii Sarajewo-Belgrad-Debreczyn. Hitler już wyznaczył najważniejszy cel dla GA Austria - miały nim być rumuńskie złoża ropy w Ploeszti.

​

Przełomem na Ostfroncie nie były jednak sukcesy Mansteina. Ogromna kleszczowa ofensywa Rundstedta miała odciąć szpicę wojsk Czujkowa, które wdarły się na Morawy, zajęły Pragę, a nawet zbliżyły się do Norymbergi. Trzy potężne ciosy - na Bratysławę, która wreszcie na dobre wróciła w ręce niemieckie; na Żilinę, gdzie zgrupowanie pancerne Wünnenberga, Kepplera i Rendulicia stoczyły ciężką bitwę z czołgami Koniewa; oraz na Ostrawę, gdzie z łatwością wdarły się najsilniejsze, nie licząc Panzerarmee Mansteina, zgrupowania Wehrmachtu: Panzergruppen Dietricha i Schoernera. W wielkim kotle gotowało się blisko milion radzieckich żołnierzy - Normen für Kessel z czasów Barbarossy zostały przywrócone.

​

Pasywnością wykazywał się natomiast Guderian. Wpływ miała na to dosyć wolna dyslokacja wojsk - północny odcinek frontu od kilku miesięcy był na tyle spokojny, że miał najniższy priorytet w dosyłaniu posiłków. Wojska HG Pommern ograniczyły się jedynie do umocnienia pozycji pod Częstochową i odbicia Łodzi. W tym czasie Guderian szykował druzgocące uderzenie na radzieckie wojska w Prusach i odbicie rodzinnego Kulm.

[video=youtube;lbWJQZ9s7QU]http://www.youtube.com/watch?v=lbWJQZ9s7QU[/video]
​

19 kwiecień - Tokio. 21 kwiecień - Kraków. 23 kwiecień - Olita. Stolica największego wroga, miasto, wokół którego stacjonowało pół miliona żołnierzy i w końcu pomyłka pilota B-29, który pomylił Olitę z Koenigsbergiem. Little Boy, Fat Man I i II. I dwieście tysięcy nowych dusz w zaświatach.

​

 

Zwycięstwo lub Valhalla

Odcinek 10
Triumph des Willens
1-31 maj 1945 r.
​

1 maja ruszył cały front. Od Gdańska po Belgrad na radzieckie wojska spadały kolejne uderzenia Wehrmachtu. 3 maja dokonały żywota resztki sowieckich dywizji w Czechach - Praga stała się dla nich odpowiednikiem Stalingradu. Do 6 maja cała Słowacja była w rękach niemieckich, a na południu Grupa Armii Mansteina wykańczała zgrupowanie Tity. 9 maja padł Belgrad - SFRJ przestała istnieć, Kampfgruppe Straube-Jacob nacierała w kierunku Bukaresztu, a Kampfgruppe von Weichsa wdarła się do Transylwanii. 17 maja padł Debreczyn - Węgry zostały odbite w całości. A ropa z Ploeszti była coraz bliżej...

[video=youtube;8DiSQ36zfWk]http://www.youtube.com/watch?v=8DiSQ36zfWk&feature=related[/video]
​

Guderian z furią uderzył na Prusy. Elbląg padł 7 maja, Toruń 9 maja, a Królewiec 21 maja. Obraz zbrodni, jakich dokonali Sowieci na wschodnich rubieżach Rzeszy wstrząsnął niemieckimi żołnierzami. Teraz to Sowieci mieli walczyć do bezwarunkowej kapitulacji. 12 maja Niemcy podeszli już pod Warszawę, 13 maja uzyskali pozycje wyjściowe do ataku na Lublin i Zamość, a oba miasta zajęli odpowiednio 24 i 26 maja. Jedynym niepowodzeniem zakończyła się próba okrążenia Warszawy poprzez uderzenie na Łomżę. Sowieci nadal dysponowali ponad milionem żołnierzy w tamtym rejonie, ale byli wyczerpani ciągłym odwrotem. Role na froncie wschodnim zdecydowanie odwróciły się.

​

Sukces został odniesiony w rejonie Krakowa. Niemcy nie zamierzali zajmować zniszczonego miasta i przeprowadzili ofensywę okrążającą dawną stolicę GG. Łatwe zajęcie Koszyc i niespodziewane przedarcie się do Przemyśla już 12 maja okrążyło w Małopolsce kolejne pół miliona sowieckich żołnierzy. Kolejny Stalingrad, tym razem z napromieniowanym krajobrazem w tle.

​

Sytuacja Sowietów stawała się coraz gorsza. Jugosławia i Albania przestały istnieć, Bułgaria i Rumunia już dogorywały. Jedyne sukcesy Sowieci odnosili w Skandynawii - udało im się wkroczyć do Laponii i włączyć Finlandię do ZSRR. Wojny domowe we Francji i Włoszech nadal nie przynosiły rozstrzygnięcia. Marnego obrazu dopełniło zrzucenie bomby atomowej na Jewpatoriję 21 maja. A front wschodni był coraz bardziej podziurawiony...

​

 

Zwycięstwo lub Valhalla

Odcinek 11
Modernen Blitzkrieg
​

Wieczorem 1 czerwca Warszawa była okrążona przez wojska niemieckie. Następnego dnia Wehrmacht przypuścił szturm na miasto, do 6 czerwca do niewoli trafiło ćwierć miliona sowieckich żołnierzy. Kolejne tysiące zginęły podczas niemieckiej ofensywy.

Nowa Barbarossa w ciągu miesiąca przyniosła Niemcom ogromne sukcesy. Szybko przekroczono Bug i całą szerokością frontu uderzono na coraz słabszą Armię Czerwoną. Wehrmacht tym razem atakował i rozbijał najsilniejsze zgrupowania wroga, nie dając mu okazji do zorganizowania obrony. Wojna jeszcze bardziej przybrała formę walki na wyniszczenie. Trzeci tydzień czerwca był dla Sowietów katastrofą - sto tysięcy żołnierzy zostało odciętych w Kurlandii, kolejne pół miliona w Kijowie. Pod koniec miesiąca Niemcy przekroczyli Dniepr i stanęli u bram Smoleńska i Rygi. W międzyczasie padły Bułgaria i Rumunia.

​

W lipcu niemiecka ofensywa zatrzymała się. Zasoby ludzkie w praktyce wyczerpały się. Wehrmacht przesunął się co prawda jeszcze na wschód - zdobyto Tallin i Witebsk, okrążono Charków i wdarto się na Krym - ale dalsza walka była praktycznie niemożliwe. Wehrmacht stracił siły gdy całkowite zniszczenie Armii Czerwonej było bardzo, bardzo bliskie. Sama RKKA również była u skraju wytrzymałości. Odnosiła sukcesy w Azji, ale w Europie cofała się od trzech miesięcy. Rozwiązanie polityczne było teraz pożądane zarówno przez Hitlera jak i przez Stalina.

​

II Traktat Brzeski został podpisany 12 lipca 1945 r. Związek Radziecki musiał oddać Niemcom Ukrainę, Białoruś, Litwę, Łotwę i Estonię, a także zrzec się kontroli nad Finlandią. Nowa sytuacja w Europie zaskoczyła Aliantów - teraz Sowieci mogli rzucić wszystkie swoje siły na front azjatycki. Dla Niemców było to wydarzenie stawiające ich przyszłość w nowym świetle: największe potęgi walczyły między sobą, a w tym czasie Wehrmacht mógł odbudować swoją potęgę i kiedyś zdobyć dla Rzeszy panowanie nad światem. Tymczasem w Berlinie świętowano zwycięstwo. Zwycięstwo okupione milionami nowych mieszkańców Walhalli.

[video=youtube;VNh4MEEuNF8]http://www.youtube.com/watch?v=VNh4MEEuNF8[/video]

​

Wyczyszczone i zamknięte [N]